2. Lecture No.1 content
• Thinking and Critical Thinking Бодох & Сэтгэн бодох
• Thinking –Learning Бодох- суралцах
• Cognitive Development Танин мэдэхүйн хөгжил
• Learning Model Сурах загвар
• Moral Development Зан аалийн хөгжил
3. Thinking and Critical Thinking
Бодох & Сэтгэн Бодох
• Thinking is essential to living.
• Thinking is making use of mind and involves
arriving at conclusion, make decisions,
drawing inferences and reflecting.
• Амьдралд бодох хамгийн чухал.
• Бодох гэдэг нь оюун бодлоо ашиглан
дүгнэлтэнд хүрэх, шийдвэр гаргах, нэгтгэх
болон тусгах явцад хүргэнэ.
Ruben (miller & Babcock p.6) p.28
4. Thinking and Critical Thinking
Бодох & Сэтгэн Бодох
• Thinking includes reasoning, recalling and
remembering, and encompasses beliefs, opinions and
judgment. It is a creative mental process of discovery,
intervention, and conception. It is an active,
purposeful, & organized process.
• Шалтгаан, дахин сэргээх, санах зэрэг нь бодох үйлд
хамаарах ба бодолт нь итгэл үнэмшил, бодол болон
шүүмжийг нэмэгдүүлдэг. Нээж илэрүүлэх, арга
хэмжээ авах, ойлгох гэсэн оюун ухааны бүтээлч үйл
ажиллагаа юм. Бодох гэдэг нь идэвхитэй,
зорилготой, зохион байгуулалттай үйл явц.
Ruben (miller & Babcock p.6) p.28
5. Critical Thinking
Сэтгэн Бодох
Critical means
– To question to make sense of, to analyze.
– To examine your thinking and the thinking of
others.
Критикал буюу чухал гэдэг нь
– Утгыг нь олох асуулт асуух, дүн шинжилгээ хийх
– Өөрийнхөө болон бусдын бодлыг шалгах.
6. Critical Thinking Сэтгэн Бодох
Thinking critically is a practical process. It is an
“active, purposeful, organized cognitive process
to clarify and improve an understanding.”
(Rubenfeld & Scheffer., 2006.)
Сэтгэн бодно гэдэг нь туршлагын үлй явц ба
“ойлголтоо шалгах болон сайжруулахын тулд
хийж буй идэвхитэй, зорилготой, зохион
байгуулалттай танин мэдэхүйн үйл явц”
7. Thinking and Learning
Бодох болон Сурах
Definition of learning: new knowledge, skills or attitudes.
Сурах гэдэг нь: шинэ мэдлэг, ур чадвар эссвэл хандлага юм.
Critical thinking: a new way of learning, cognitive structure for
arriving at that insight, new knowledge or conclusion becomes the
basis for further critical thinking. Сэтгэн бодох гэдэг нь:: сурах
шинэ арга, гүн ойлголтонд хүрэх танин мэдэхүйн бүтэц, эсвэл
цаашдын сэтгэн бодолтын суурь болох шинэ мэдлэг болон
дүгнэлтийг хэлнэ.
– When you analyze, or synthesize something, you learn. Ямар нэгэн
зүйлд дүн шинжилгээ хийж эсвэл нэгтэн бодох үедээ суралцаж
байдаг
– When you rearrange or organized knowledge you already have, you
learn. Аль хэдийн сурсан мэдлэг цэгцэлж байхдаа сурч байдаг
– Anytime you think, do, or feel something more easily, you learn.
Бодож, үйлдэж байхдаа эсвэл ямар нэгэн зүйл амархан мэт
санагдахад сурч байдаг
8. Cognitive & Moral Development
Танин мэдэхүй & зан суртахууны хөгжил
The early years: genetics & life experiences
Залуу үе: генетик & амьдралын туршлага
– Prenatal periods Төрөхийн өмнөх үе
– Infancy Нярай үе
– Early childhood Балчир үе
– Early school Сургуулийн нас
10. Cognitive & Moral Development
Танин мэдэхүй & зан суртахууны хөгжил
• Infancy: parents, sibling care taker influence.
– Biologic: gender, skin color, general growth development
– Central nervous system personality, socioeconomic status,
belief, lifestyle, health and nutrition affect intellectual
growth & intellectual capacity.
• Нярай: эцэг эх, төрсөн ах эгч, харж байгаа хүн
нөлөөлөх
– Биологийн: хүйс, арьс өнгө, өсөлтийн ерөнхий хөгжил
– Төв мэдрэлийн тогтолцоо, хувь хүний, нийгэм эдийн
засгийн байдал, итгэл, амьдралын хэв маяг, эрүүл мэнд
болон хоол хүнс оюун ухааны хөгжил болон оюуны
чадамжинд нөлөөлдөг.
11. Cognitive & Moral Development
Танин мэдэхүй & зан суртахууны хөгжил
Early childhood
– Families response to child’s attempt at language gives messages
about the child’s thoughts, SES, educational level of care takers.
– Extended family, role model in the family, how they respond to
the child- ability to think, express emotions.
– Cultural influences how much a girl or boy is expected to think &
what the important topics of conservation are.
Балчир үе
– Хэлэнд хүүхдийн хандаж байгаа хандлалга нь гэр бүлийийн
үүрэг хариуцлага, хүүхдийн бодол, асран хүмүүжүүлэгчийн
мэдлэгийн түвшин зэргийг харуулдаг.
– Өнөр гэр бүл, гэр бүлийн үүргийн загвар, хүүхдийн бодох
хэрхэн хандаж байгаа, сэтгэл хөдлөлөө илэрхийлэх
– Эмэгтэй эсвэл эрэгтэй хүүхэд юу бодож, юуг чухалчилж авч
үзэж байаа зэрэгт соёл, зан заншил нөлөөлнө.
12. Cognitive & Moral Development
Танин мэдэхүй & зан суртахууны хөгжил
Early school
– Purpose & value of education from parents
– School teacher, peer, school environment
Сургуулийн нас
– Эцэг эхээс боловсролын зорилго болон
үнэлэмж
– Сургуулийн багш, зааварлагч, сургуулийн орчин
13. Cognitive & Moral Development
Танин мэдэхүй & зан суртахууны хөгжил
Changing ways of seeing the world, knowledge and
education, values, (Perry, 1981, Miller p.36-37) Дэлхийг
харах аргаа өөрчлөх мэдлэг, боловсрол болон
үнэлэмж
– Dualism (Dualistic thinker)- black & white: authority, act
alone expert power Хоёрдмол бодогч-хар & цагаан:
эрх мэдэл, ганцаараа хийх, хүч гаргагч
– Multiplicity: multiplistic thinker, other opinions and values
may be right. None of which are wrong make no
distinctions among multiple differing opinions and values.
Олон талт бодогч, бусад сонголтууд, үнэлэмжүүд
магадгүй зөв байх, эдгээрийн аль нь ч сонголтууд болон
үнэлэмжүүдээс өөр гэх ялгаа байхгүй байгаа нь буруу
14. Cognitive & Moral Development
Танин мэдэхүй & зан суртахууны хөгжил
– Relativism: relative thinker Бодит бодогч
There is more than one approach to an issue, more one factor to
consider, that context is important асуудлыг шийдэх нэгээс олон
арга бий, авч үзэх хүчин зүйл нэгээс илүү, агуулга нь чухал
Ex: killing- accident; to defend him, family, terminally ill, suicide үхэх-
осол, өөрийгөө, гэр бүлээ хамгаалах, түр зуурын өвчин, амиа
хорлох
– Commitment: power from within themselves makes
choices in relativism. Commit themselves to things of
importance such as values, politics, careers, personal
relationships. Үүрэг хариуцлага: доторхи хүч нь бодот
байдалд сонголт хийлгэдэг. Өөрсдийн чухал зүйлдээ
тухайлбал үнэлэмж, улс төр, кареер болон хувийн
харилцаандаа үүрэг хүлээдэг.
(Miller p.47)
15. Learning Model Сурах загвар
Personal growth over a lifetime in decision making, problem solving and living
in general.
– Acquisition Stage – infancy to adolescence basic learning abilities &
information sense of self & differentiation from others continues to develop.
Thinking is concrete.
– Specialization stage –– adolescences to mid- career.
– Formal education, career training, work, personal life
– Skilled in particular mode of learning as they strive for competence, mastery
over vocational. Career.
– Stage- integration – career peaks – old age.
шийдвэр гаргах, асуудал шийдэх, амьдралын туршид гарах хувь хүний
хөгжил.
– Эзэмших үе шат– нярайгаас өсвөр үе хүртэл сурах суурь ур чадварууд,
өөрийн мэдэрхүйн талаарх мэдээлэл болон бусдаас ялгаран хөгжих
– Мэргэших, онцгойрох шат– өвсөр наснаас дунд эргэм нас - кареер.
– Албан ёсны сургалт, мэргэжлийн сургалт, ажил, хувийн амьдрал
– Чадваржих-Ажил албан тушаал дээрээ өрсөлдөх, мэргэшихэд хэрэгтэй ур
чадваруудыг сурсан
– Нэгтгэх – албан тушаалын оргил – хөгшин нас
16. Learning Model Сурах Загвар
Learning modes that were dominant during the previous
stage are reawakened. Reflective observer- new career
interests. Make life style changes, more creative,
competence, complexity & relativism. It is the height of
Personal development.
Өмнөх шатанд давамгай байсан сургалтын загварууд
нь дахин сэргэнэ. Тусгасан ажиглагч-шинэ кареерийн
сонирхол. Амьдралын хэв маягаа өөрчлөх, илүү
өрсөлдөөнч, олон талтай, бодит байх. Энэ нь хувь
хүний хөгжлийн хамгийн дээд цэг
(Miller p.42 & p.46-47)
