2. O LIBERALISMO
INTRODUCIÓN
● Liberalismo: é unha ideoloxía e unha práctica política e
económica que defende a liberdade como principio básico
de todas as actividades humanas.
● Xurdiu a finais do século XVIII.
● As revolucións burguesas trataron de eliminar o Antigo
Réxime.
● Europa e América víronse afectadas por estes procesos
revolucionarios entre finais do século XVIII e inicios do XIX.
3. O LIBERALISMO
PRINCIPIOS BÁSICOS
● Individuo: o interese individual está por riba de calquera grupo ou clase.
● Dereitos e liberdades individuais inalienables como o dereito á vida, opinión, reunión,
relixión...que toda sociedade debe protexer.
● Liberdade de mercado: a actividade económica debe organizarse entre compradores e
vendedores sen que interveña o Estado.
● Propiedade individual protexida e garantida pola lei.
● Igualdade xurídica de todas as persoas ante a lei, eliminando os privilexios legais.
● Participación política de todos os cidadáns elexindo aos seus representantes (dereito de
voto ou sufraxio).
● Soberanía nacional: o poder reside na nación, formada polos cidadáns dun país. O exercicio
da soberanía corresponde ás autoridades e institucións elixidas polos cidadáns.
● Separación de poderes: executivo (Goberno), lexislativo (Parlamento), Xudicial (Tribunais).
● Constitución: lei suprema na que se recollen dereitos, liberdades e bases do réxime político
existente nun país.
● Estado de dereito: sometemento de todas as institucións ás leis e responsabilidade xurídica
das autoridades ante os tribunais.
4. O LIBERALISMO
TENDENCIAS:
● Liberalismo doutrinario ou
conservador: só tiñan dereito á
participación política os
cidadáns que posuían un certo
nivel de riqueza ou cultura
(sufraxio censatario/restrinxido)
● Liberalismo democrático ou
progresista: participación
política de todos os cidadáns
maiores de idade (sufraxio
universal masculino), base da
democracia.
● Os liberais, da tendencia que
fose, excluían ás mulleres do
dereito ao voto.
5. INDEPENDENCIA E REVOLUCIÓN EN EE.UU
CAUSAS
● Desde comezos do séc. XVII a costa leste de América do Norte foi
ocupada por colonos ingleses (13 colonias): comerciantes e
perseguidos por razóns políticas ou relixiosas.
● Tiñan certo autogoberno, limitado polas leis que lles obrigaban a
comerciar obrigatoriamente coa metrópole (Inglaterra).
● O Parlamento inglés aumentou a partir de 1763 os impostos ás
colonias para recuperarse dos gastos que tivera na Guerra dos Sete
Anos contra Francia e España.
● Os colonos opuxéronse á suba e a metrópole castigou aos rebeldes.
● Durante o XVIII acadaran unha gran prosperidade económica pero
carecían de representantes políticos no Parlamento de Londres.
● As ideas ilustradas de igualdade e liberadade fóronse extendendo.
A IDEA DE INDEPENDENCIA DA METRÓPOLE FOI GAÑANDO PARTIDARIOS
6. INDEPENDENCIA E REVOLUCIÓN EN EE.UU
GUERRA DE INDEPENDENCIA
● Precedente: Motín do té de Boston
(1773).
● 1775: Primeiros enfrontamentos
entre a metrópole e as colonias.
● Cada colonia converteuse nun
Estado con goberno, leis e
constitución propia.
● Virxinia (1776):
Primeira declaración de dereitos
(contiña principios liberais)
● Declaración de Independencia
(Filadelfia) (4 de xullo de 1776)
redactada por Thomas Jefferson:
Nacen os EE.UU.
● Guerra longa onde España e Francia
apoiaron aos rebeldes.
● 1783: Inglaterra asina a paz (Paz de
Versalles) e recoñece aos EE.UU.
Nace un novo país.
7. INDEPENDENCIA E REVOLUCIÓN EN EE.UU
NOVO MODELO POLÍTICO
● Cada colonia converteuse nun Estado.
● Seguían os principios liberais (soberanía popular, separación de
poderes) e dereitos (liberade de expresión, reunión, igualdade
ante a lei, xuízo por xurado).
● Diferenzas entre eles: nos estados do sur o dereito ao voto era
moi restrinxido.
● 1787: Creación dunha REPÚBLICA FEDERAL na que cada
Estado conservaba parte da súa soberanía, pero cedía
competencias ao goberno federal dirixido por un presidente.
● 1787: Constitución dos Estados Unidos.
● 1789: Emendas á constitución relacionadas coa protección dos
dereitos e liberdades fundamentais que teñen o carácter de
Declaración de dereitos.
● 1789: George Washington é elixido o primeiro presidente dos
Estados Unidos de América.
● EE.UU foron as primeiras colonias que se independizaron da súa
metrópole e o primeiro país onde se estableceu un réxime
político baseado nos principios liberais.
● Como modelo a imitar, abriron a era das revolucións que lle
afectaron a Europa e á América española.
8. INDEPENDENCIA E REVOLUCIÓN EN
EE.UU
Primeria bandeira dos EE.UU
George Washington
Declaración de Independencia Constitución EE.UU 1787
9. A REVOLUCIÓN FRANCESA E O IMPERIO NAPOLEÓNICO
1789-1815
REVOLUCIÓN FRANCESA
CAUSAS:
● Creba financeira da monarquía francesa: grandes débedas e gastos do Estado.
● Tensión social: todos os estamentos esixían cambios, especialmente a burguesía.
● Crise económica: anos de malas colleitas e suba de produtos básicos.
● O Goberno de Luis XVI era incapaz de soluciónar os problemas.
● Difusión das ideas ilustradas e impacto da revolución en EE.UU
Monarquía República
10. A REVOLUCIÓN FRANCESA E O IMPERIO NAPOLEÓNICO
1789-1815
INICIO DA REVOLUCIÓN: 1789
REVOLTA DOS PRIVILEXIADOS
● Os privilexiados néganse a pagar impostos.
● Luis XVI convoca os Estados Xerais: Asemblea de
representantes dos tres estamentos.
REUNIÓN DOS ESTADOS XERAIS
● Redacción dos Cadernos de queixas.
● Representantes do Terceiro Estado (maioría
burgueses) esixen reunións conxuntas e voto por
individuo non por estamento. Reunión Estados Xerais
FORMACIÓN DA ASEMBLEA NACIONAL
● Negativa dos privilexiados ás reunións conxuntas.
● O Terceiro estado apoiado por representantes do
baixo clero e baixa nobreza forman unha
ASEMBLEA NACIONAL.
● Asume a soberanía nacional e o poder lexislativo.
● Obxectivos: transformar o réxime político e elaborar
unha constitución con principios liberais (decisións
revolucionarias).
Xuramento do Xogo da Pelota
● Oposición do rei e dos privilexiados.
11. Cadernos de queixas
1. Que todos os impostos sexan pagados polas tres ordes, sen ningunha
excepción, cada un segundo as súas posibilidades económicas.
2. Que haxa unha única lei para todo o Reino
3. Supresión total das taxas e impostos
4. Exención de impostos para todas as feiras e mercados e abolición das
peaxes
5. Supresión de toda clase de décimo en especie
8. Que os dereitos das propiedades sexan sagrados e inviolables
9. Que se aplique a xustiza máis rapidamente e con menos parcialidade
10. Abolición total das corveas, sexan da clase que sexan
17. Que todos os curas estean obrigados a realizar todas as funcións do
seu ministerio sen esixir ningunha retribución. "
Campesiños de Guyancourt (preto de Versalles, aldea duns 600
habitantes en 1789).
12. A REVOLUCIÓN FRANCESA E O IMPERIO NAPOLEÓNICO
1789-1815
INICIO DA REVOLUCIÓN: 1789
Movilización popular
● Protesta urbana
- Carestía do pan e alimentos básicos
- París: Asalto á Bastilla (14 de xullo),
símbolo da arbitrariedade do rei
● Revoltas antiseñoriais no campo
- Pretenden acabar co réxime señorial
- Medo a unha reacción nobiliar que paralice
as reformas
- Asalto a terras, pazos e castelos da
nobreza (Gran Peur)
13. A REVOLUCIÓN FRANCESA E O IMPERIO NAPOLEÓNICO
1789-1815
MONARQUÍA CONSTITUCIONAL (1789-1792)
Desparece o poder absoluto do rei e a
Asemblea Nacional comeza a gobernar e a
lexislar. Medidas:
1ª- Abolición do réxime feudal (1789):
– eliminando impostos
– Suprimindo os dereitos dos
señores.
Inversión social que reclaman os revolucionarios
Sociedade francesa antes da Revolución
14. A REVOLUCIÓN FRANCESA E O IMPERIO NAPOLEÓNICO
1789-1815
A abolición do réxime feudal. Decreto do 4 de agosto de 1789
Artigo 1. A Asemblea Nacional suprime enteiramente o réxime feudal e decreta que os
dereitos e deberes, tanto feudais como censuais, os que se refiren á man morta real ou
persoal e á servidume persoal e os que representan, son abolidos sen indemnización, e todos
os demais declarados redimibles, e que o prezo e o modo da redención serán fixados pola
Asemblea Nacional (...).
Artigo 4. Todas as xustizas señoriais son suprimidas sen ningunha indemnización; pero, sen,
embargo, os oficiais destas xustizas continuarán as súas funcións ata que sexa provisto pola
Asemblea Nacional o establecemento dunha nova orde xudicial.
Artigo 5. Os décimos de calquera tipo e os censos a que desen lugar baixo calquera
denominación con que sexan coñecidos e percibido, mesmo por aboamento, posuídos polos
corpos regulares e seculares, como os seus beneficios, os edificios e todo tipo de mans mortas,
mesmo da orde de Malta e outras ordes relixiosas e militares..., serán abolidos (...).
Artigo 11. Todos os cidadáns, sen distinción de nacemento, poderán ser admitidos a todos os
empregos e dignidades eclesiásticas, civís e militares, e ningunha profesión útil reportará
deshonra.
15. A REVOLUCIÓN FRANCESA E O IMPERIO NAPOLEÓNICO
1789-1815
MONARQUÍA CONSTITUCIONAL (1789-1792)
2ª- Declaración dos Dereitos
do Home e do Cidadán
(1789):
● Recollía os dereitos que se
debían garantir:
– liberdade,
– igualdade ante a lei
– propiedade individual.
● Principio da soberanía
nacional.
● Dereito á participación dos
cidadáns mediante a elección
dos representantes.
● Separación de poderes.
● Resumindo: principios liberais.
16. A REVOLUCIÓN FRANCESA E O IMPERIO NAPOLEÓNICO
1789-1815
MONARQUÍA CONSTITUCIONAL (1789-1792)
3ª- Primeira constitución francesa (1791)
“Artigo Primeiro. - A Soberanía é unha, indivisible, inalienable e impresciptible. Pertence á Nación; ningunha
sección do pobo nin ningún individuo pode atribuírse o seu exercicio.
2. A Nación, da que emanan todos os Poderes, non pode exercelos máis que por delegación. - A
Constitución francesa é representativa: os representantes son o Corpo lexislativo e o Rei.
3. O Poder lexislativo delégase nunha Asemblea Nacional composta por representantes temporais,
libremente elixidos polo pobo, para ser exercido por ela, coa sanción do Rei, do xeito que despois se
determinará.
4. O goberno é monárquico: o Poder executivo delégase no Rei, para ser exercido baixo a súa autoridade
polos ministros e outros axentes responsables, do xeito que despois se determinará.
5. O Poder judicical delégase nos xuíces elixidos de tempo en tempo polo pobo .”
Recolle os principios básicos do liberalismo:
● Forma de Goberno: Monarquía constitucional.
● Soberanía nacional
● Recoñecemento de liberdades civís e políticas.
● Separación de poderes
● Sufraxio censatario.
17. PROCLAMACIÓN DA REPÚBLICA (1792)
MOTIVOS
● Oposición do rei e da nobreza ás reformas.
● Conspiración do rei con Austria e Prusia (monarquías
absolutas)
● Guerra contrarrevolucionaria: Prusia e Austria invaden
Francia (1792)
● A Asemblea Nacional elexida por sufraxio universal
proclama a República (abólese a monarquía).
18. 1792-1804: PRIMEIRA REPÚBLICA FRANCESA
CONVENCIÓN (1792-1794)
● Formación de diferentes grupos
políticos entre os revolucionarios
que loitaban polo poder:
Xirondinos, Xacobinos, “Llanura”.
● Guerras cos países veciños.
● Convención: sistema no que a
Asemblea asumía todos os
poderes do Estado e exercíaos a
través de Comités.
● Execución do rei Luís XVI e Maria
Antonieta (1793).
● Nova constitución 1793.
● Ditadura de Robespierre (Terror):
– Eliminar aos
contrarrevolucionarios
– Derrota das potencias
que invadiron Francia
19. 1792-1804: PRIMEIRA REPÚBLICA FRANCESA
DIRECTORIO (1795-1799)
● O poder executivo (Goberno)
formado por cinco membros
(directores) escollidos pola
cámaras parlamentarias
(lexislativo).
● Fase moderada da revolución.
● Nova Constitución 1795.
● Guerras contra reinos veciños:
– Triunfos de Napoleón
Bonaparte
– Extensión dos principios
revolucionarios
20. 1792-1804: PRIMEIRA REPÚBLICA FRANCESA
CONSULADO (1799-1804)
● Golpe de Estado de Napoleón
(1799) contando co apoio da
burguesía moderada e do exército.
● Goberna co título de cónsul.
● Pacificou internamente Francia.
● Centralización do Estado.
● Reforma a educación e a xustiza.
● Triunfos militares contra outros
países.
21. 1804-1815: IMPERIO NAPOLEÓNICO
● 1804: Napoleón proclamouse EMPERADOR.
● Francia dominará unha gran parte de Europa.
RASGOS DO IMPERIO:
● Continuación da expansión militar e
anexión de novos territorios (guerras
napoleónicas).
– Vitorias sobre Austria, Rusia e
Prusia.
– Reorganización do mapa
europeo: coloca a
familiares á fronte dos
novos reinos.
– Difusión por Europa das ideas
revolucionarias.
– Pobos ocupados: estimulou
os sentimentos
nacionalistas dos pobos
que se resistían aos
proxectos de Napoleón.
22. 1804-1815: IMPERIO NAPOLEÓNICO
● Enfrontamento con Inglaterra:
– Foi derrotado en Trafalgar (1805)
– Fracasou no bloqueo continental: intentaba colapsar a
economía inglesa.
23. 1804-1815: IMPERIO NAPOLEÓNICO
● Fracaso nas invasións de España e Rusia.
– 1808: Napoleón tentou conquistar Portugal (aliado de Inglaterra) atravesando
España.
– Crise na monarquía de Carlos IV.
– Napoleón destituíu aos Borbóns e nomeou rei de España ao seu irmán Xose I
“Pepe Botella”.
– Iniciouse unha guerra de guerillas para expulsar aos franceses: Guerra da
Independencia (1808-1814)
– 1812: Invasión de Rusia por parte de Napoleón.
– Ten que retirarse pola falta de abastecementos e o frío.
24. 1804-1815: IMPERIO NAPOLEÓNICO
● Fin do Imperio
– Formación dunha coalición antifrancesa: Inglaterra, Rusia, Suecia, Prusia e
Austria.
– 1814: Francia é invadida e Napoleón abdica.
– Exíliase na Illa de Elba.
– Restauración do Antigo Réxime en toda Europa.
– 1815: Imperio dos Cen Días: Napoleón recupera o goberno.
– Batalla e derrota en Waterloo.
– Desterrado á illa de Santa Helena.
– 1821 : falece.
25. GUERRA E REVOLUCIÓN LIBERAL EN ESPAÑA
CARLOS IV E A CRISE DA
MONARQUÍA ESPAÑOLA
● Carlos IV (1788-1808)
● Temor ao contaxio revolucionario de Francia.
● Ambición de poder por parte de Manuel Godoy,
home de confianza do rei → receos de Fernando,
herdeiro da Coroa.
● Relacións con Francia:
– Ata 1796: enfrontamento coa Francia
revolucionaria.
– Despois: alianza hispano-francesa contra
Inglaterra.
● Abdicación de Carlos IV: 1808.
– Godoy permitélle a Napoleón atravesar
España.
– Motín de Aranjuez: contra Godoy por
parte dos partidarios do príncipe
Fernando. Carlos IV abdica no seu
fillo Fernando VII.
26. GUERRA E REVOLUCIÓN LIBERAL EN ESPAÑA
GUERRA CONTRA NAPOLEÓN
● Napoleón media no conflito
familiar entre Carlos IV e
Fernado VII
● Abdicacións de Baiona
(Francia): Cesión da Coroa
de España a Napoleón e
este nomea rei a seu irmán
Xosé I.
● A maioría da poboación
española oponse á presenza
francesa.
– Levantamento do
Dous de Maio de
1808 en Madrid.
– Inicio da Guerra de
Independencia.
27. GUERRA E REVOLUCIÓN LIBERAL EN ESPAÑA
● Guerra de Independencia:
– Superioridade militar francesa e dominio
inicial.
– Guerra de guerrillas: grupos reducidos de
paisanos que sorprendían ao inimigo
(emboscadas), apoiados pola
poboación.
– O Empecinado ou Agustina de Aragón
foron algúns dos líderes.
– Os españois, axudados polos ingleses.
Expulsaron aos franceses en 1814.
● Guerra en Galicia:
– Galicia foi ocupada en xaneiro de 1809:
expulsión dos ingleses: Batalla de
Elviña.
– Forte resistencia popular e guerrilleira:
Cachamuíña.
– Reconquista de Vigo e batalla de Ponte
Sampaio (xuño, 1809): os franceses
abandonan Galicia.
28. GUERRA E REVOLUCIÓN LIBERAL EN ESPAÑA
CORTES DE CÁDIZ E CONSTITUCIÓN DE 1812
● Xosé I non foi aceptado como rei.
● Nas cidades e vilas formáronse XUNTAS: institucións que asumiron a
soberanía e exerceron o goberno no seu territorio.
● Xunta Suprema Central: coordinaba as Xuntas de toda España.
● Convocatoria de Cortes extraordinarias:
– Reuníronse en Cádiz en 1810.
– Redacción da Constitución de Cádiz (1812): Primeira constitución
da Hª de España.
– Recollía principios liberais:
● Soberanía nacional.
● División de poderes.
● Dereitos e liberdades individuais.
● Sufraxio universal masculino indirecto.
● Forma de goberno: monarquía.
● Relixión oficial: catolicismo.
29. A REVOLUCIÓN AGRARIA E INDUSTRIAL
Conxunto de cambios e innovacións técnicas e económicas que tiveron lugar dende
mediados do XVIII e que transformaron o mundo agrario e a produción de
manufacturas. Iniciáronse en Inglaterra e esténdéronse no XIX ao resto do mundo.
REVOLUCIÓN AGRARIA: CARACTERÍSTICAS
● Novo sistema de cultivo: Sistema
Norfolk
– Introdución da rotación de cultivos:
tubérculos, plantas forraxeiras e
cereal.
– Elimininación do barbeito
– Incremento da produción para a
alimentación humana e animal.
– Aumento da produtividade das
terras: fertilizante de esterco.
30. A REVOLUCIÓN AGRARIA E INDUSTRIAL
REVOLUCIÓN AGRARIA
● Renovación técnica:
– Mellora da ferramenta (ferro).
– Novos arados.
– Novos aparellos mecánicos
para sementar, mallar e segar.
– Introdución da máquina de
vapor no XIX que substitúe o
esforzo humano e animal.
31. A REVOLUCIÓN AGRARIA E INDUSTRIAL
REVOLUCIÓN AGRARIA
● Especialización agraria e incremento dos rendementos.
– Antes: agricultura destinada ao autoconsumo.
– Revolución agraria: especializada e destinada á venda.
– Aumento dos rendementos e, polo tanto, da produción: emprego de
máquinas, novos sistemas de cultivo, fertilizantes, selección de
sementes, extensión do regadío.
– A poboación aumenta porque contaba con maiores recursos alimenticios
e diminúen a mortalidade catastrófica (Revolución demográfica).
32. A REVOLUCIÓN AGRARIA E INDUSTRIAL
REVOLUCIÓN AGRARIA
● Cambios no réxime de propiedade
da terra:
– As terras comunais (de orixe medieval)
convertéronse en propiedade privada
individual.
– Eliminación das trabas e cargas fiscais
de orixe feudal.
– INGLATERRA: Enclosures Acts (leis
de cercamentos)
● Terra comunais e baldías pasaron
a ser de propiedade individual e
explotadas para obter un beneficio
económico.
● Os campesiños non propietarios
(beneficiábanse delas) tiveron que
emigrar ás cidades ou convertirse
en xornaleiros.
33. A REVOLUCIÓN AGRARIA E INDUSTRIAL
REVOLUCIÓN AGRARIA
● Cambio na mentalidade dos propietarios agrícolas (nobres):
– Antigo Réxime: mentalidade rendista (vivir das rendas pagadas polo
campesiñado arrendatario das terras): non inversión nin melloras no campo.
– Revolución agraria: A terra é vista como unha fonte de beneficios (visión
capitalista) que podían ser investidos na mesma, na industria ou no
comercio.
Antes
Despois
TERRATENENTES
INGLESES:
- Landlords
- Gentry.
34. A REVOLUCIÓN AGRARIA E INDUSTRIAL
A PRIMEIRA REVOLUCIÓN INDUSTRIAL
● Concepto: Revolución Industrial: Conxunto de transformacións
técnicas, económicas e sociais que tiveron lugar no sistema de
produción de mercadorías a partir de mediados do século XVIII.
● RASGOS XERAIS:
– A máquina substitúe ó traballo manual
– A fábrica despraza o taller.
– O artesán transfórmase en obreiro asalariado.
– A cidade, onde se sitúan as industrias, domina o campo.
INICIO DUNHA NOVA ÉPOCA: MUNDO ACTUAL
TRANSFORMACIÓNS REVOLUCIONARIAS
35. A REVOLUCIÓN AGRARIA E INDUSTRIAL
A PRIMEIRA REVOLUCIÓN INDUSTRIAL
ORIXE
● Aparición: Inglaterra. Mediados do XVIII
● Cronoloxía: 1750 -1860/70.
● Expansión ao resto do mundo: século XIX.
CARACTERÍSTICAS
● Invención de máquinas especializadas:
mecanizacióndas tarefas produtivas.
● Emprego da enerxía do vapor como forza
motriz → Invención da máquina de vapor
por James Watt (1769).
● Carbón: fonte de enerxía calorífica para a
máquina de vapor.
37. A REVOLUCIÓN AGRARIA E INDUSTRIAL
A PRIMEIRA REVOLUCIÓN INDUSTRIAL
● Instalación de fábricas: unidades
de produción nas que se
concentran máquinas e
traballadores asalariados →
Sistema fabril (factory system).
– Substitúe á manufactura.
– Substitúe ao domestic
system: sistema de produción
a domicilio.
● Sectores punteiros → os que
primeiro se mecanizaron:
– Industria téxtil.
– Industria siderometalúrxica.
– Ferrocarril.
38. A REVOLUCIÓN AGRARIA E INDUSTRIAL
A PRIMEIRA REVOLUCIÓN INDUSTRIAL
● Industria téxtil do algodón:
– No Antigo Réxime: lá e liño.
– No XVIII aumentou en Europa a
demanda de tecidos de algodón
de procedencia oriental
– Talleres en Inglaterra comezaron
a fiar e tecer algodón que
procedía das colonias.
– Introdución de innovacións
técnicas (máquinas) neses
talleres no proceso de fiado e do
tecido.
– Aumento dos beneficios.
– O algodón despraza á lá.
– Os talleres son substituídos por
fábricas: maquínas/asalariados.
39. A REVOLUCIÓN AGRARIA E INDUSTRIAL
A PRIMEIRA REVOLUCIÓN INDUSTRIAL
● Industria siderometalúrxica.
– No Antigo Réxime produción
escasa de ferro → fundición
empregando madeira.
Fundición
– No XVIII: incremento da
demanda de ferro para
ferramentas e máquinas.
– Carbón: fonte calorífica para
fundir o ferro.
– Fundición nos altos fornos.
– Transformación nos talleres
mecánicos.
Máquinas nunha fábrica téxtil
40. A REVOLUCIÓN AGRARIA E INDUSTRIAL
A PRIMEIRA REVOLUCIÓN INDUSTRIAL
● Ferrocarril:
– Novo medio de transporte.
– Stephenson aplícalle á
locomotora a máquina de
vapor (1825).
– 1830: Primeira liña de
pasaxeiros entre Liverpool e
Manchester.
– Estimula o comercio, a
industria siderúrxica, o
transporte,...e reduce o tempo
nas comunicacións.
– Ferrocarril= símbolo de
progreso.
43. O CAPITALISMO E A SOCIEDADE DE CLASES
TRANSFORMACIÓNS
(FINAIS S.XVIII-PRINC. XIX)
ECONÓMICAS SOCIAIS POLÍTICAS
ORIXINARON
NOVO SISTEMA ECONÓMICO: NOVO MODELO SOCIAL:
CAPITALISMO SOCIEDADE DE CLASES
44. O CAPITALISMO
● Sistema económico xurdido en Europa occidental a finais do século XVIII
● Teóricos: Adam Smith, Thomas R. Malthus e David Ricardo.
● Con modificacións, perdura ata a actualidade.
TRAZOS BÁSICOS:
● O capital (terras, fábricas, diñeiro,...) é o factor básico para investir, aumentar a
produción e obter beneficios.
● A liberdade económica debe ser total, sen intervención do Estado (liberdade
de prezo, salarios,...). O mercado debe regularse pola lei de oferta e demanda.
● Propiedade privada dos medios de produción e dos bens producidos protexida
pola lei.
● Man de obra formada por traballadores asalariados: O traballo considérase
unha mercadoría máis. Os obreiros venden a súa forza de traballo a cambio dun
salario.
● A división do traballo permite aumentar a produción xa que os obreiros se
especializan nunha determinada función.
45. O CAPITALISMO
● Búsqueda do máximo beneficio. Factor de estímulo.
● Riqueza individual como criterio de organización social (non o nacemento
como pasaba no A.R): Os individuos ocupan un lugar na sociedade en función
da súa riqueza. Posibilidade de movilidade social en función do esforzo persoal
ou o éxito nos negocios.
● Desigualdade, dependencia e explotación dos que non posúen bens ou
medios de producción: ex: explotación dos obreiros por parte dos propietarios
das fábricas.
● Actividades económicas suxeitas a flutuacións e crises cíclicas:
– Recesión: períodos de crecemento lento da economía.
– Depresión: crecemento negativo
– Expansión: crecemento económico rápido.
– Crises graves: peche de empresas, desemprego, caída dos
beneficios.
46. SOCIEDADE DE CLASES
● A revolución liberal eliminou os criterios de organización social característicos do Antigo Réxime
baseados no:
– Privilexio herdado por razón de nacemento: nobreza.
– Privilexio adquirido: clero.
– Sociedade estamental (estamentos): movilidade social moi ríxida.
● Nova sociedade organizada en clases sociais: grupos diferenciados pola súa riqueza.
CARACTERÍSTICAS:
CARACTERÍSTICAS
● Igualdade xurídica dos seus membros: Todos os cidadáns son iguais ante a lei, non privilexios.
● Riqueza: criterio de diferenciación social.
● Desigualdade económica: minoría que acumula grandes riquezas e maioría que vive dun salario.
● Dinamismo social: posibilidades de ascenso e descenso na escala social.
● Protagonismo da burguesía e do proletariado. Nobreza e clero perden a influencia e o poder.
47. NUNHA SOCIEDADE DE CLASES NON SÓ HAI DOUS GRUPOS, É ALGO MÁIS
COMPLEXO...
48. A BURGUESÍA, CLASE DOMINANTE
● Principal impulsora dos cambios políticos e económicos→Revolucións
● Gran beneficiada dos cambios→converteuse no grupo social dominante:
– Dominio económico:
● Acumulaba capitais procedentes da agricultura, industria,
comercio, finanzas.
● Investía capitais para obter maiores beneficios.
● Controlaba o mercado
● Establece prezos de mercado.
● Fixa os salarios.
– Dominio político-ideolóxico:
● A lexislación establecida polo novo réxime liberal favorecía os
seus intereses: control do Estado, dereito exclusivo de voto
(sufraxio censatario), protección da propiedade privada,
liberdade de mercado.
● Impuxo a súa mentalidade e gustos burgueses: novos costumes,
modas, diversións...
● Diferenzas:
– Alta burguesía: grandes industriais, comerciantes e banqueiros.
– Baixa ou pequena burguesía: pequenos comerciantes e profesionais
liberais
49. O NACEMENTO DO PROLETARIADO
● Xurde a consecuencia da industrialización e das reformas agrarias.
● Composto polos traballadores das fábricas e os xornaleiros do campo.
● Venden a súa forza de traballo a cambio dun salario.
● Orixe nas masas campesiñas que emigran ás cidades para traballar nas industrias debido a:
– Mecanización do campo.
– Cambios na propiedade da terra.
– Crecemento demográfico.
● Duras condicións laborais:
– Non existía lexislación laboral.
– Man de obra abundante.
– Longas xornada de traballo: 12-15 horas.
– Salarios moi baixos: toda a familia traballaba, tamén mulleres e nenos
– Condicións de traballo: mínimas condicións hixiénicas e de seguridade → enfermidades.
– Códigos de disciplina ríxidos e severos: multas por falar ou asubiar, malos tratos.
● Paulatina toma de conciencia de clase polas condicións de vida e de traballo → movemento de
reivindicación de melloras e cambios.
50. ARTE
RENACEMENTO: XV-XVI
BARROCO: XVII-XVIII
NEOCLASICISMO
FINS XVIII
51. NEOCLASICISMO
● Artistas imitan a arte grega e
romana.
● Descubrimento das ruínas de
Pompeia.
● París: centro artístico.
● ARQUITECTURA: Museo del Prado
Villanueva
– Arcos de medio punto.
– Frontóns.
– Grandes cúpulas.
– Ordes clásicas.
– Artistas/arquitectos: Soufflot
(Francia), Villanueva (España),
Schinkel e Langhans
(Alemaña).
Porta de Brandeburgo
Langhans
52. NEOCLASICISMO
ESCULTURA
● Esculturas que se
inspiran nas formas e
no canon greco-
romano.
● Temas mitolóxicos.
● Escultores: Canova e
Thorwaldsen
Teseo e o Minotauro Amor e Psyche
Cánova Cánova
Paulina Bonaparte
Cánova
Xáson co vélaro de ouro
Thorwaldsen
53. NEOCLASICISMO
PINTURA
● Predominio dos
temas históricos
● Dominio do
debuxo sobre a
cor
● Composicións
A morte de Marat O xuramento dos Horacios
equilibradas
David David
● Luces planas
● Pintores: Ingres,
David, Madrazo,
Mengs
A gran odalisca
Ingres
54. FRANCISCO DE GOYA (1746-1828)
● Un dos grandes xenios da pintura universal.
● Non se pode encadrar nun estilo determinado.
● Innovador e renovador da pintura.
● Serviu de referente a varios movementos pictóricos posteriores.
● A súa obra é extensa e variada:
Autorretrato, 1815
– Cartóns para tapices: esceas costumbristas, estética neoclásica.
– Retratos: foi pintor de cámara de Carlos IV.
– Cadros de tema histórico: invasión napoleónica.
– Pinturas negras: cambio de estética provocada por unha enfermidade
que o deixou xordo. Cores escuras, fondos neutros, expresionismo
na luz, temas macabros.
– Precursor do impresionismo: exilio en Francia polas súas ideas
liberais.
55. FRANCISCO DE GOYA (1746-1828)
CARTÓNS PARA TAPICES
A pita cega
O parasol
A vendima A nevada
56. FRANCISCO DE GOYA (1746-1828)
RETRATOS
Jovellanos A familia de Carlos IV
A maja vestida A maja espida
Duquesa de Alba
57. FRANCISCO DE GOYA (1746-1828)
CADROS DE TEMA HISTÓRICO
A carga dos mamelucos Os fusilamentos do 3 de maio
