LIBERALISMO E NACIONALISMO

1. LIBERALISMO E NACIONALISMO

2. 01. O liberalismo e as revolucións do
século XVIII
01.1. A ideoloxía liberal
Liberalismo Absolutismo
•Soberanía na nación. O pobo gobérnase a
si mesmo a través dos seus
representantes.
•División de poderes.
•Dereito ao voto. O pobo elixe a través do
sufraxio un parlamento que o representa.
•Todos os cidadáns deben acatar as leis,
en especial a Constitución.
•Igualdade ante a lei.
•Liberdade de prensa.
•Liberdade económica. A única lei é a da
oferta e a demanda.
•Dereitos naturais do ser humano que o
convirten en cidadán.
•Separación entre Igrexa e Estado.
• A soberanía reside no rei. O seu dereito a
gobernar procede de Deus.
•Goberno absoluto, só é responsable ante
Deus e a súa conciencia.
•“Todo para o pobo, pero sen o pobo”.
•A lei é a vontade do rei.
•Sociedade desigual dividida en tres
estamentos: nobreza, clero e pobo baixo.
•Ideas controladas mediante a censura.
•O rei controla a economía mediante a
concesión de monopolios e
regulamentando a produción.
•Ser humano: súbdito que debe cumplir o
que ordenen o rei, a relixión e a tradición.
•O rei e o poder relixioso van asociados

3. • Moderados e radicais
• Liberais moderados: partidarios de
conservar a figura do rei, o exército e a
relixión oficial, aínda que sometidos á
Constitución. Sistema electoral
baseado no sufraxio restrinxido.
• Liberais radicais: algúns eran
republicanos e demócratas (sufraxio
universal). Propoñían un réxime de
amplas liberdades e a supresión da
relixión na vida civil.

4. 01.2 A Revolución americana: o nacemento dos
Estados Unidos.
• As trece colonias
• Desde o s. XVII emigrantes europeos establecéronse
na costa Leste de Norteamérica.
• A monarquía británica organizou os colonos en trece
demarcacións. Gobernador máxima autoridade. Os
colonos gobernábanse a través de asembleas
coloniais.

5. • Independencia e guerra
• Tras a guerra dos Sete Anos, os británicos
estableceron un exército permanente en América
pagado con impostos dos colonos rebelión, xa
que carecían de representación no Parlamento de
Londres.
• 1776 Declaración de Independencia. Colonias
Estados: Estados Unidos de América.
• Oposición británica Guerra de Independencia.
Francia, España e Países Baixos apoiaron aos
colonos.
• Victoria dos colonos dirixidos por George
Washington nas batalla de Saratoga e Yorktown
Paz de París (1783) novo país independente.

6. • Constitución e democracia
• Os delegados dos Estados reuníronse en Philadelphia e
redactaron unha Constitución (1787)
• Estados Unidos é unha república federal. As funcións de goberno
se reparten entre a capital (Washington D.C.) e os Estados.
• O xefe de Estado é o presidente, elixido pola Cámara de
Representantes cada catro anos.
• División de poderes: executivo presidente, lexislativo Congreso
e Senado, xudicial Tribunal Supremo.
• As emendas foron recoñecendo liberdades e dereitos individuais.
• Sistema electoral sufraxio universal masculino.
• Andrew Jackson fundador do partido demócrata
presidente en 1829.
• As mulleres, nativos e escravos negros carecían de dereito
a voto.
• Os Estados do Norte quixeron suprimir a escravitude. Os
do Sur intentaron formar un Estado escravista
independente Guerra Civil ou de Secesión (1861-1865).
O Norte gañou a guerra. Abraham Lincoln, fundador do
partido republicano, decretou a liberdade dos escravos.

7. 01.3. A Revolución francesa
• Causas:
• As ideas liberáis da Ilustración difusión da critica ao
absolutismo e á sociedade estamental, e defensa da
división de poderes e da igualdade ante a lei.
• O exemplo dos Estados Unidos. Algúns franceses
loitaron na guerra de Independencia e algún dos
asinantes da Declaración de Independencia visitaban
asiduamente Francia.
• Desigualdade ante a lei. Nobreza e clero estaban
libres de impostos. O terceiro estado mantiña que a
nobreza non aportaba ningún beneficio á nación.
• Crise económica. Guerra dos Sete Anos enorme
débeda pública. Versalles non diminuiu os seus gastos.
Crecemento da poboación no s. XVIII a producción
agraria non poder atender á demanda de alimentos.

8. • Fases da Revolución francesa:
• Os Estados Xerais (1789). Luis XVI convocou os
Estados Xerais para propoñer que os nobres pagasen
impostos. O terceiro estado esixiu o voto por cabeza,
non por estamento nobreza e clero rexeitaron a
proposta disolución dos Estados Xerais. Os
representantes do terceiro estado constituíronse en
Asemblea Nacional dotar a Francia dunha
Constitución.

9. • Asemblea Constituínte (1789-1791). Sublevación dos
parisinos e ataque á prisión da Bastilla. Elaboración da
Constitución de 1791.
• Asemblea Lexislativa (1791-1792). Austria e Prusia
ameazaban con invadir Francia. Grupos políticos:
xirondinos (moderados, partidarios da monarquía
parlamentaria) e xacobinos (radicais, republicanos).
• A República (1792-1795). Convención asumen os
poderes lexislativo e executivo. Rei xulgado e
executado. Comité de saúde pública, dirixido por
Robespierre, encargado de defender a Revolución.
Durante “o Terror” executou a todo sopeitoso de ser
contarrevoluciario.
• O Directorio (1795-1799) e o Consulado (1799-1804).
Execución de Robespierre formación dun Directorio.
Vitorias militares sobre potencias absolutistas
europeas. Napoleón proclámase cónsul en 1799.

10. 01.4 O imperio napoleónico
• 1804: Napoleón emperador (idea dun imperio
europeo.
• Victorias contra Austria e Prusia control de Italia,
Países Baixos, Polonia e gran parte de Alemaña.
• Invasión de España reinado de Xosé I.
• Derrota na conquista de Rusia.
• Non consegiu invadir Gran Bretaña bloqueo
continental. Derrota definitiva na batalla de
Waterloo.
• Política interior: creou o Código Civil francés
(igualdade dos cidadáns ante a lei, prohibía a
tortura, separación entre Igrexa e Estado
matrimonio e divorcio). Universidades, ciencia e
cultura. Dividiu Francia en prefecturas.

12. 02. Da Restauración ás revolucións do
século XIX
02.1. O Congreso de Viena
• Desterro de Napoleón a illa de Santa Helena.
Congreso de Viena (Prusia, Rusia, e Austria
absolutistas, e Gran Bretaña parlamentaria):
• Restaurar o absolutismo lexitimismo.
Restauráronse antigas dinastías (Francia borbóns).
• Santa Alianza pactos entre reis absolutistas para
defenderse dos intentos revolucionarios (menos
Gran Bretaña). Congreso de Verona (1822)
invasión de España Fernando VII.
• Recompoñer o mapa de Europa.

14. • As repercusións do Congreso de Viena
• Temor en América a que as potencias
europeas tentaran recuperar as colonias
perdidas “América para os americanos.
• Novos reinos para controlar a expansión de
Francia cara ao leste Países Baixos e
Piemonte-Sardeña.
• Francia volveu as fronteiras anteriores a
Revolución.
• Leste de Europa tres grandes imperios:
Austria, Rusia e Turquía. Conflitos no futuro.
• Alemaña e Italia permanecían moi
divididos.

15. 02.2. As revolucións liberais do século XIX
• Movementos revolucionarios antiabsolutistas cun forte
compoñente nacionalista.
• 1820 Europa mediterránea (España, Portugal,
Nápoles e Piemonte). Modelo Constitución de Cádiz.
1822 independecia de Grecia.
• 1830 “Revolución das barricadas” contra Carlos X en
París monarquía parlamentaria de Luis Filipe de
Orleáns. Independencia de Bélxica. Sublevación en
Polonia.
• 1848 nova revolución en Francia que derroca a Luis
Filipe de Orleáns República réxime moderado de
Napoléon III. Revolucións en cidades de Austria,
Alemaña e Italia revindicacións democráticas e sociais
(sufraxio universal, dereito a folga, xornada laboral de
dez horas).

16. 03. O nacionalismo
• Xurdiu no s. XIX para reivindicar a existencia de
novas nacións e o seu dereito a posuír un
territorio e un sistema de autogoberno. Nación =
Estado.
03.1 Causas do nacionalismo
• Organización do mapa europeo sen ter en conta
intereses dos habitantes sentimento de
ocupación.
• Cúltura romántica do s. XIX sentimento humano.
Interese por mitos e lendas dos pobos.
Compoñente afectivo e emocional.
• Economía e industrialización. Países unidos
maior desenvolvemento económico. Clases
sociais ricas nacionalistas.

17. • Nacionalismo unificador: novo Estado
para pobos cun pasado e cultura común,
aínda que tiveran situacións políticas
diferentes (Italia e Alemaña).
• Nacionalismo disgregador: reclamar a
independencia para territorios que se
consideraban a si mesmos nacións, pero
estaba integrados nunha unidade política
superior pobos eslavos dos imperios
austrohúngaro e turco).

18. 03.2 A unificación de Alemaña
• Prusia ao leste cunha sólida organización política
e militar. Baviera ao sur. Entre eles, territorios
independentes gobernados por príncipes cun alto
nivel económico e cultural.
• Confederación xermánica 39 estados. 1834
Prusia creou o Zollverein (Unión aduaneira)
impulsou o desenvolvemento económico e
animou á burguesía a loitar pola unificación.
• Revolución de 1848 temor na burguesía Otto
Von Bismarck dirixiu unha unificación autoritaria
baixo o reinado de Guillerme I. Guerra con
Dinamarca. Derrota de Austria. Anexión de
Alsacia e Lorena derrota de Francia e
proclamación do Segundo Reich (1871).

20. 03.3 A unificación de Italia
• Unidade cultural e histórica. Territorio
dividido:
• Piemonte-Sardeña ao noroeste.
• Resto do norte ocupado por Austria (rexión rica).
• Nápoles e Sicilia ao sur, monarquía dos Borbóns.
• Estados Pontificios na zona central.
• Cavour, primeiro ministro de Piemonte, vence
a Austria coa axuda de Francia. Nápoles e
Sicilia ocupadas por Garibaldi.
• O papa renuncia aos Estados Pontificios.
• Italia monarquía parlamentaria con capital en
Roma e Vitor Manuel II como rei (1870).

22. 04. A arte e a cultura: o Romanticismo
• Reacción fronte á cultura racionalista da
Ilustración aspectos emocionais: exotismo de
países distantes, a fantasía, o lúgubre, o
pasado histórico e as situacións tráxicas e
heroicas. Visión da natureza que busca o
extraordinario.
• Arquitectura: historicismo romántico. Recrea
o pasado estilos medievais (Gótico). Viollet
Le Duc en Francia restaurou castelos e
catedrais medievais. Gran Bretaña neogótico
(Parlamento de Londres).

24. • Pintura: printores franceses Delacroix (A
Liberdade guiando o pobo gusto polo heroico
e contido político) ou Gericault (A balsa da
Medusa). Caspar Friedrich en Alemaña. Turner
e Constable en Gran Bretaña.

25. • Escultura: moi influenciada polo clasicismo