1. Күні: 21.04.2016
Бөлімі: Валеология
Тақырыбы : Мұрын және тыныс алу мүшелері
Мақсаты Балаларды тыныс алу мүшелерімен таныстыруды жалғастыру.Адам ағзасына
а ауаның өту жолын көрсету.
Міндеті: Мұрынның құрылысы туралы түсінік беру.
Б Білімділігі: Жүйелі сөйлеуге,сөйлемді толық,анық айтуға төселдіру.
Дамытушылығы: Сөйлеу мәдениетін дамыту.
Тәрбиелігі: Мұрынды күте білуге тәрбиелеу.
Көрнекіліктер: Суреттер кестелер:өкпе; тыныс алу; карточка проблемалық жағдайларға,әуе
шарларын, қағаз майлықтар,(әр балаға) айна.
Сөздік жұмыс Тыныс алу жұйесі
Іс-әрекет
кезеңі
Тәрбиешінің іс-әрекеті Балалардың іс-әрекеті
Мотивациял
ық-
қозғаушылық
Кәне, балалар шеңберге тұрайық. Күніміз сәтті де жақсы өту
үшін Шаттық шеңбер
Шеңбер болып тұрайық
Алақанды ашайық
Күннің нұрын алайық
Таза ауаны жұтайық
Мейірімділік шоғын алайық
Жиналған жылы шуақты
Бір бірімізге шашайық
Сұрақ жауап арқылы өткенді қайталау
Біз көреміз, естиміз, әр түрлі иістерді, дәмді, ыстық пен суықты
сезе аламыз. Осы бір ғажайып қабілеттер бізге 5 сезім мүшесі
арқылы беріледі.Олай болса, өткен сезім мүшелерінің есімізге түсірейік
Жұмбақ жасыру:
1.Көреді бәрін өзгенің,
көре алмайды өздерін? (Көз)
. (Суреті көрсетіледі).
— Көз не үшін керек? Дұрыс Көз адамның негізгі мүшесі.
Көру үшін қажет
Қазіргі кезде көп компьютерде отырады сондықтанда көзіміз
демалатын жаттығулар арасында жасау қажет
схема бойынша жаттығу жасау
Көзді шаршаудан және зақымданудан сақтау керек
-------------------------------------------------------------
2.Күмбір-күмбір қарағым,
Қартайғанша жарадың.
(Құлақ).
-Бұл қандай мүше? Не үшін керек?
Көрмей-ақ, құлақ арқылы естіп бір-бірінен жануарлардын
Шаттық шеңберіне
тұрып,бір біріне
жылы лебіздерін
айтады
Жұмбақты шешеді
КӨЗ
Біз көзбен заттарды
көріп, түрін, түсін,
пішінін көлемін
ажыратамыз.
Көздің көмегімен
қоршаған дүниені
танып білеміз.
Жаттығу жасайды
. Құлақ
Есту мүшесі
Құлақ арқылы біз
адамныңсөзін,малдың
дауысын,музыканы,с
ыбдыр мен сылдырды
2. дауыстаған дыбыстарын, адамдардын да дауыстарын
ажыратып, анықтауға болады.
Ойын «Даусынан ажырат»
мына келген қонақтардың дауысын есту арқылы кім екенің
табу.(Баланың атын айтып..мен кіммін дейді)
------------------------------------------------------------------------
3.Дәм сезетін жүйрік,
Денесі жұмсақ сүйрік. (Тіл). (Суретін шығару).
-Тіл туралы не білеміз? Нені сеземіз?
Тіл – сөйлеу мүшесі. тіл ұшы – тәттіге жауап береді екен. Ал тіл
шеттері қышқыл мен ащыны жақсы ажырататын көрнеді.
4. Қандай мүше арқылы сипап сеземіз? Тері арқылы
5.Сезіміме сыйысты,
Сезем барлық иісті.
Мұрын арқылы нені сеземіз?
-Ендеше балалар әр нәрсені сезу үшін нелер көмектеседі екен?
- Көз қандай мүше?(көру)
- Құлақ қандай мүше?(есту)
- Тіл қандай мүше?(сөйлеу және дәм сезу)
- Мұрын қандай мүше?(иіс сезу)
- Тері қандай мүше?(сипап сезу)
айыра аламыз.
Даусын естіп
ажыратады
Тіл
Тіл арқылы адамдар
бір-бірімен сөйлеседі.
Мұрын
Сезім мүшелері
Ұйымдастыр
ушылық
ізденістік
Жаңа тақырып:
Адам мұрынмен иісті сезіп қана қоймайды,мұрын арқылы адам
дем алады Сонымен біз бүгінгі сабақта мұрынмен тыныс алу
мушесі ретінде танысамыз(отырады)
Алақанменмүрынымыз бенаузымызды жауып дем алыпкөрейік. Не
сезінесіндер? Бізге ауа жетпейді,біз дем алаалмаймыз
Адам мұрынмендем алады
Бүгінгі сабақты топқа бөлініп жүргіземіз
1ші топ Мұрынның құрылысы және Адам ағзасына ауаның өту
ж жолымен танысады.
2ші топ адамның бейнеін (портрет) салады
(фишкаларды алып бөлінеді)
-----------------------------------------------------------
1ТОП: Айналармен практикалық жұмыс
Қолымызға айнаны алып мұрындарына қарандаршы..Не көріп
тұрсындар
мұрынның екі тесігі арқылы ішке ауаны аламыз, Ішінде
тағы нені көріп тұрсындар?тамырлар бар
Мұрын ішіндегі майда қан тамырлары ауаны жылытып,бізді
Мұрындарын жауып
демалып көреді.ауа
жетпейтінің көреді
Екі топқа бөлінеді
екі тесік
Ауа ағынының
жүрген жолын
қадағалайды
3. суық тиюден сақтайды тазартады, Мүрындағы майда қылшықтар
зиянды бөлшектерді ұстапқалады,ал сұйықтық оларды
зарарсыздандырады
Балалар біз неліктен түшкіреміз?
-Кейде ауырмасақ-та,жайдан-жай түшкіреміз неге?
Түсіндіру: себебі мұрындағы кілегей затпен толығды,сондықтан
біз түшкіреміз.Түшкіргенде мұрын тазарады. Мұрында сезу
жүйкелері орналасқан,дем алған сәтте лас ауа осы жүйкелердің
ұшын тітікендіреді, сөйтіп иіс сезу жүйкелері дабылды миға
жеткізеді біз түшкіреміз
Ал енді мұрындарыңды саусақтарыңмен қысып, «менің
мұрным» деп айтып көріңдерші.
-Сонымен мұрын бізге тағы не үшін керек?аңық сөйлеу үшін
керек
Мұрынға арналған зат қалай аталады? Түрлі аурулардан сақтану
үшін жеке басымыздың гигиенасы болу керек қол орамалдар
болу
Балалар,мұрынға байланысты қандай тазалық ережесін
білесіңдер?
Мұрынды саусақпен шұқуға бола ма?
Тұмауратқанда қатты сіңбіруге бола ма?
Басқа біреудің бет орамалын пайдалануға бола ма?
ауырып тұрған адаммен сөйлескенде бетімізге маска кию
Ал енді мұрынымызбен дем алып,.Алған ауа қайда барғаның
көрейікші (тамаққа)ал ауызбен дем алуға болама? Ия ,бірақта
Егер адамдар мұрынмен демалмай тек ауызбен дем алатын болса
онда суық ауа өкпеге барып,ауруға шалдығады.Міне сондықтан
ауызбен демалмай мұрынмен дем алу керек. Сонымен ауа ауыз
бен мұрыңға кіріп арғарай .
....сурет бойынша түсіндіру
Өкпемізге ауа барғанда ол үлкееді ауаны шағарғанда ,,,
Шарлармен зерттеу
суреттердентыныс алу мүшесінқұрастыру
.Сергіту сәті :Тыныс алу жаттығуын жасаймыз
Кәне қатар тұрайық құс боп қанат қағайық
«Шағала» «Жұзгіштер» «
-Балалар,қалай ойлайсыңдар,мұрын: құстарда,жануарларда,
балықтарда бар ма?
-Қалай ойлайсыңдар оларға мұрын қажет пе?
-Білесіңдер ме,балалар, теңіз астындағы сегізаяқтың мұрны аяқ
орнына жүректің қармағыштарында орналасқан,ал теңіз
жұлдызшаларының мұрны сәулелерінің ұшына орналасқан екен.
-Ең сезімтал мұрын кімдікі екенін білесіңдер ме?
Ол кәдімгі аккула,арқанбалықта екен.
-Ал адамдардың иіс сезу қабілеті,жануарларға қарағанда өте
төмен екен.Жануарлар өте сезімтал,иіс сезгіш келеді келеді
Дене жаттығулары
мен гимнастиканың
көмегімен
Қол орамал
Ауырғанда түшкіреміз
4. Рефлекиялық
- түзетушілік
Балалар, денсаулық дегеніміз не? Ия, дұрыс айтасыңдар. Түгел
мүшеміз бүтін, ауырмай-сырқамай жүрсек онда көңіл – күйімізде
көтеріңкі болып өзімізді жақсы сезінеміз.
Күтілетін нәтиже:
Күтілетін нәтиже:
Біледі: Тыныс алу мүшесі мұрынды біледі.
Игереді: Тыныс алу мүшелері өкпемен тура байланысты екенін игерді.
Меңгереді: Жеке басымыздың гигиенасы , дене шынықтырумен шұғылдану тыныс алу
жолдарына жақсы әсер ететінін меңгерді.
Меңгерді Меңгермеді
5. Күні: 06.04.15 ж
Білім беру саласы: Денсаулық
Бөлімі: Валеология
Тақырыбы: Мұрын және тыныс алу мүшелері
Мақсаты:Балаларды тыныс алу мүшелерімен таныстыруды жалғастыру.Адам ағзасына ауаның
өту жолын көрсету.
Міндеті: Мұрынның құрылысы туралы түсінік беру.
Білімділігі: Жүйелі сөйлеуге,сөйлемді толық,анық айтуға төселдіру.
Дамытушылығы: Сөйлеу мәдениетін дамыту.
Тәрбиелігі: Мұрынды күте білуге тәрбиелеу.
Сөздік жұмыс: Талшықтары,кілегей қабыршықтары
Билингвальды компонет:Мұрын-нос
Қ/құралдар:Мұрынның құрылысы туралы сурет
Іс-әрекет
сатылары
Тәрбиешінің басқару іс-әрекеті Балалардың іс-
әрекеті
Мативация-
лық-
оятушылық
Шаттық шеңбер
Балалар бір-біріне жақсы көңіл-күй,денсаулық тілейді. Балалар тілектерін
айтады.
Ұйымдастыру
шылық-
Ізденушілік
Жұмбақ жасыру
Сезіміме сыйысты,
Сезем барлық иісті.
Мөлдіреген көз жатыр,
Ортада дөңес бел жатыр.
-Мұрын не үшін керек? (түсінік беру)
-Ал осы мұрын қандай қызмет атқарады?
-Мұрын біздің ағзамызды қалай қорғайды?
Адам мұрынмен дем алып қана қоймайды,иіс те сезеді,
сонымен мұрын-иіс сезу мүшесі.Мұрын-өкпемізді шаң
мен микробтан қорғайды.Сондықтан мұрын арқылы
дем алу керек. Мұрынның ішкі жағында талшықтар
болады,шаң-тозаңдар мұрындағы шаш талшықта-
рына жабысып,кілегей қабыршықтар микробты
залалсыздандырады.
-
Сергіту сәті:
Қанат жаям жалма-жан,
Талпынғандай ұшуға.
Иіліп кеп қол созады,
Аяғымның ұшына.
Ойын: «Иісінен тап»
Шарты: Балалардың көзін таңып әртүрлі
заттарды,тағамдарды жақындатып,иіскетіп не екенін
тапқызу.
-Балалар,мұрынға байланысты қандай тазалық
ережесін білесіңдер?
Мұрынды саусақпен шұқуға бола ма?
Тұмауратқанда қатты сіңбіруге бола ма?
Мұрын
Мұрын
Балалар сұрақтарға
жауаптар береді.
Мұрын туралы түсінік
алады.
Балалар тыңдайды
Жауаптары
тыңдалады
Түсінік алады
6. Басқа біреудің бет орамалын пайдалануға бола
ма?
-Балалар,қалай ойлайсыңдар,мұрын: құстарда,жануар-
ларда,балықтарда бар ма?
-Қалай ойлайсыңдар оларға мұрын қажет пе?
-Білесіңдер ме,балалар, теңіз астындағы сегізаяқтың
мұрны аяқ орнына жүректің қармағыштарында
орналасқан,ал теңіз жұлдызшаларының мұрны
сәулелерінің ұшына орналасқан екен.
-Ең сезімтал мұрын кімдікі екенін білесіңдер ме?
Ол кәдімгі аккула,арқанбалықта екен.
-Ал адамдардың иіс сезу қабілеті,жануарларға
қарағанда өте төмен екен.Жануарлар өте сезімтал,иіс
сезгіш келеді келеді.
Қимыл-қозғалыс
жасайды
Балалар иісінен
ажыратады
Тазалық ережелерін
есте сақтауды
үйренеді.
Жауаптары
Балалар түсінік алады.
Рефлекстік-
түзету
-Мұрын туралы не білдіңдер?
-Мұрын не үшін керек екен?
Балаларды мақтау.
Балалардың
жауаптары
Күтілетін нәтиже:
Білу керек: Мұрынның не үшін керек екенін білу керек.
Болу керек: Мұрынның құрылысы туралы түсініктері болу керек.
Үйрену керек:Балалар өз түсінгендерін әңгімелеп үйрену керек.
Есеп:
