გეგმა

1. 1
1
გაკვეთილის გეგმა:
საგანი - ბიოლოგია
მასწავლებელი- ნინო კოდუა
კლასი - მე-11
მოსწავლეთა რაოდენობა - 20 ; სსსმ მოსწავლე - 0;
თემა - მემკვიდრული ცვალებადობა. გენური, ქრომოსომული, გენომური მუტაციები.
სტანდარტი
ბიოლ.XI.6.მოსწავლეს შეუძლია ჩამოაყალიბოსმემკვიდრეობითობის კანონები და იმსჯელოს ცვალებადობისფორმებზე.
გაკვეთილის მიზანი- მოსწავლე შეძლებს
o შეადაროს გენური, ქრომოსომული, გენომური მუტაციების ძირითადი მახასიათებლები;
o ამოიცნოს გენური, ქრომოსომული, გენომური მუტაციები ილუსტრაციებიდან;
o დაადგინოს მუტაციების ტიპები, რომელიც საფუძვლად უდევს ცნობილ მემკვიდრულ დაავადებებს.
შეფასება - განმავითარებელი (იხ. დანართი 1. შეფასების სქემა)
წინარე ცოდნა- მოსწავლემ უნდა იცოდეს: ცვალებადობის არსი; მემკვიდრული ცვალებადობის ძირითადი მახასიათებლები;
მემკვიდრული ცვალებადეობის ფორმები; გენური მუტაციები;
რესურსები - პროექტორი, კომპიუტერი, მასწავლებლის მიერ მომზადებული ინტერაქტიული პრეზენტაცია, სამუშაო
ფურცლები სქემებით, საწერი კალამი.

2. 2
2
გაკვეთილის მსვლელობა:
აქტივობა # 1 ( ორგანიზაციის ფორმა- საერთო საკლასო მუშაობა, დრო - 10 წთ.)
მასწავლებელი საორგანიზაციო საკითხების მოგვარების შემდეგ, მოსწავლეებს აცნობს გაკვეთილის მიზანს და შეფასების
კრიტერიუმებს, აკავშირებს გაკვეთილის მიზანს თემის გრძელვადიან მიზნებთან.
მასწავლებელი წინარე ცოდნის გააქტიურების მიზნით სლაიდებზე გამოაქვს მოსწავლეებისთვის ცნობილი ცვალებადობის
ფორმები. მოსწავლეები მასწავებლის მიერ დასმული კითხვების საშუალებით ახასიათებენ ცვალებადობის ფორმებს.
აქტივობა # 2 ( ორგანიზაციის ფორმა-საერთო საკლასო მუშაობა დრო - 10 წთ.)
მასწავლებელი ინტერაქტიული პრეზენტაციის საშუალებით მოსწავლეებს აწვდის ახალ მასალას ქრომოსომული და
გენომური მუტაციის წარმოქმნის მექანიზმის შესახებ; სლაიდების დახმარებით ასევე განიხილავს შესაბამის მაგალითებს;
ინტერაქტიული პრეზენტაციის დროს მოსწავლეები აკეთებენ სურათების ინტერპრეტაციას მასწავლებლის კითხვების
მიხედვით: სად მოხდა ცვლილება, რა მოხდა, რას დაარქმევდით ასეთ მუტაციას? რომელი თქვენთვის ცნობილი დაავადების
მიზეზი შეიძლება იყოს მოცემული მუტაცია?
პრეზენტაციის ბოლოს მასწავლებელს სლაიდზე გამოაქვს ცვალებადობის ნაწილობრივ შევსებული სქემას, მოსწავლეები
მოწოდებული ინფორმაციაზე დაყრდნობით ავსებენ სქემაზე გამოტოვებულ ადგილებს.
აქტივობა # 3 (ორგანიზაციის ფორმა- წყვილები; დრო - 10წთ.)

3. 3
3
მოწოდებული ინფორმაციის გაგება-გააზრების შემოწმების მიზნით მასწავლებელი მოსწავლეებს ურიგებს სამუშაო
ფურცლებს, რომელზეც მოცემულია სქემები (სამი განსხვავებული ვარიანტი). ასევე აძლევს ინსტრუქტაჟს: წყვილებში
შეავსონ მოცემულ სქემები; საჭიროების შემთხვევაში შეუძლიათ გამოიყენონ სახელმძღვანელო.
სამუშაო ფურცელი
სქემა 1
გენური მუტაციის მახასიათებლები საერთო ქრომოსომული მუტაციის
მახასიათებლები
სქემა 2.
გენური მუტაციის მახასიათებლები საერთო გენომური მუტაციის მახასიათებლები

4. 4
4
სქემა 3.
ქრომოსომული მუტაციის
მახასიათებლები
საერთო გენომური მუტაციის მახასიათებლები
აქტივობა # 4 ( ორგანიზაციის ფორმა- წყვილები; დრო - 5 წთ.)
მოსწავლეები აკეთებენ ნამუშევრების პრენტაციას. ( 4-5 წყვილი)
აქტივობა # 5 (ორგანიზაციის ფორმა- ინდივიდუალური; დრო - 5 წთ.)
მასწავლებელს თემის შეჯამების მიზნით, სლაიდზე გამოაქვს ცხრილი, სადაც განხილულია ცვალებადობის სხვადასხვა
ფორმები მოსწავლეებმა უნდა ამოიცნონ ცვალებადობის ფორმა და დაასაბუთონ არჩევანი.

5. 5
5
აქტივობა # 6 ( დრო - 3წთ) შეფასება განმავითარებელი სქემის მიხედვით.
აქტივობა # 7 საშინაო დავალება ( დრო - 2წთ)
მასწავლებელი მოსწავლეებს აძლევს საშინაო დასალებას - პარ. 3.15 (სახელმძღვანელო მე-11 კლასი ბიოლოგია (ავტ. მ.
სეხნიაშვილი მ. ჯალიაშვილი მ. მაყაშვილი). სავარჯიშო # 5 (გვ. 110 ) , # 7 (გვ.111).
დანართი 1

6. 6
6
კრიტერიუმი ინდიკატორი მიღწევის
ხარისხი
საბოლოო
შეფასება
გენური,
ქრომოსომული,
გენომური
მუტაციების
ძირითადი
მახასიათებლები
არ შეუძლია დაახასიათოს იმსჯელოს გენური, ქრომოსომული,
გენომური მუტაციების ძირითადი მახასიათებლების შესახებ
დაბალი
უჭირს მსჯელობა გენური, ქრომოსომული, გენომური მუტაციების
ძირითადი მახასიათებლების შესახებ
საშუალო
გამართულად, თუმცა მცირედი ხარვეზებით მსჯელობს გენური,
ქრომოსომული, გენომური მუტაციების ძირითადი მახასიათებლების
შესახებ
კარგი
გამართულად და უშეცდომოდ მსჯელობს გენური, ქრომოსომული,
გენომური მუტაციების ძირითადი მახასიათებლების შესახებ
მაღალი
ილუსტრაციაზე
გენური,
ქრომოსომული,
გენომური
მუტაციების
ამოცნობა
ვერ ამოიცნობს ილუსტრაციაზე გენურ, ქრომოსომულ და გენომურ
მუტაციებს
დაბალი
უჭირს ამოიცნობა ილუსტრაციაზე გენურ, ქრომოსომულ და გენომურ
მუტაციებს
საშუალო
ნაწილობრივ ამოიცნობს ილუსტრაციაზე გენურ, ქრომოსომულ და
გენომურ მუტაციებს
კარგი
უშეცდომოდ ამოიცნობს ილუსტრაციაზე გენურ, ქრომოსომულ და
გენომურ მუტაციებს
მაღალი
მუტაციების ტიპების
მემკვიდრულ
დაავადებებთან
ვერ აკავშირებს მუტაციების ტიპების მემკვიდრულ დაავადებებთან დაბალი
უჭირს დაკავშირება მუტაციების ტიპების მემკვიდრულ დაავადებებთან საშუალო
ნაწილობრივ აკავშირებს მუტაციების ტიპების მემკვიდრულ კარგი

7. 7
7
რეფლექსია ჩატარებულ გაკვეთილზე
ჩემი გაკვეთილის მიზანი იყო - მოსწავლემ შეძლოს შეადაროს გენური, ქრომოსომული, გენომური მუტაციების ძირითადი
მახასიათებლები, ამოიცნოს გენური, ქრომოსომული, გენომური მუტაციები ილუსტრაციებიდან და დაუკავშიროს მუტაციის
ტიპი ცნობილ მემკვიდრულ დაავადებებებს.
გამოწვევის ფაზაზე მოსწავლეებისთვის მოტივაციის შექმნის მიზნით მოსწავლეებს ვაჩვენე სლაიდები, სადაც გამოტანილი
იყო მათთვის უკვე ცნობილი გენური მუტაციური დაავადებები, ასევე ამ მუტაციის წარმოქმნის ზოდადი სქემა.
პარალელურად დავსვი კითხვები, რის საშუალებით გაუადვილდათ სურათებისა და სქემის აღწერა.
შემდეგ ეტაპზე გაკვეთილის გეგმის მიხედვით ინტერაქტიული ლექციისა და სლაიდების საშუალებით მოსწავლეებს
მივაწოდე ახალი ინფორმაცია ქრომოსომული და გენომური მუტაციების წარმოქმნის მექანიზმის შესახებ. მოსწავლეებმა
გენეტიკური დაავადებები დაუკავშირეს სლაიდებზე გამოტანილ მუტაციის ტიპებს.
გაკვეთილის განმავლობაში ვცდილობდი, დავხმარებოდი მოსწავლეებს თანმიმდევრულად, მიზეზ-შედეგობრივი
კავშირებით თავად გამოეკვეთათ მიმართებები და გამოეტანათ დასკვნები მემკვიდრული ცვალებადობის ძირითადი
მახასიათებლების შესახებ. ვცდილობდი მოსწავლეები აქტიურად ჩამერთო საგაკვეთილო პროცესში. წყვილებში მუშაობის
დროს მოსწავლეებმა კარგად შეძლეს თითოეული მუტაციის ძირითადი მახასიათებლების გამოყოფა, ამიტომ ვთვლი, რომ
მივაღწიე გაკვეთილით განსაზღვრულ მიზანს.
ჩემი აზრით, ამგვარად წარმართული პროცესი ესადაგებოდა მოსწავლეზე ორიენტირებული გაკვეთილის მთავარ პრინციპს -
სწავლა აქტიური პროცესია და მოსწავლემ თავად უნდა ააგოს ცოდნა მასწავლებლის დახმარებით. საგაკვეთილო პროცესის
დაკავშირება დაავადებებთან
უშეცდომოდ აკავშირებს მუტაციების ტიპების მემკვიდრულ
დაავადებებთან
მაღალი

8. 8
8
დროს მე ვიყავი მიმართულების მიმცემი, მოსწავლეებს დასკვნები თავად გამოქონდათ. გაკვეთილის მიმდინარეობისას
ვცდილობდი ყველა მოსწავლე მაქსიმალურად ჩამერთო საგაკვეთილო პროცესში. ბოლო აქტივობამ (აქტივობა # 5 ცხრილის
მიხედვით მოსწავლეებს უმდა ამოეცნოთ ცვალებადობის კონკრეტული ფორმა) მიჩვენა, რომ გაკვეთილის მიზანი მიღწეული
იყო, მოსწავლეებმა შეძლეს ცვალებადობის ფორმების ამოცნობა. გაკვეთილი გეგმის მიხედვით წარიმართა და არ დამჭირდა
კორექტივების შეტანა.
გაკვეთილის ხარვეზად მივიჩნევ, იმ ფაქტს, რომ რეფლექსიისთვის, რომლისთვისაც ისედაც 5 წუთი იყო გამოყოფილი, დრო
ნაკლებად დარჩა, მასში მხოლოდ რამდენიმე მოსწავლე ჩაერთო. შემდეგი გაკვეთილებისათვის ამ ეტაპს მეტ დროს
დავუთმობ. დროის სიმცირის გამო შეფასებაც მხოლოდ ჩართულობის კრიტერიუმით მოვახერხე, რაც ასევე
გასათვალისწინებელია სამომავლოდ გაკვეთილის დაგეგმვისას. გარდა ამისა, როდესაც ჩატარებული გაკვეთილი
გონებრივად გავაანალიზე, აღმოვაჩინე შინაარსობრივო ხარვეზები, რომლებიც მსჯელობისას დავუშვი, ამ შეცდომებს
შემდეგ გაკვეთილზე უნდა მივუბრუნდე და გავაანალიზო მოსწავლეებთან ერთად.