nervuli sistama

1. ნერვული სისტემა.
ქ.წყალტუბოს მეორე საჯარო სკოლის
ბიოლოგიის მასწავლებელი
ნინელი კუხალაშვილი

2. ნერვიული სისტემის ფუნქციებია:
1.ორგანიზმის შეთანხმებული მუშაობა
2.ორგანიზმის კავშირი გარემოსთან
3.მასთან არის დაკავშირებული
დასწავლა,მეხსიერება,ფსიქიკა,
აზროვნება,ცნობიერება,ემოციები,
მეტყველება

4. დიფუზური ნერვული სისტემა ყველაზე ძველია და გვხვდება ნაწლავღრუიანებში
(მაგალითად, ჰიდრაში, მარჯანში). ნერვული სისტემის ასეთი ტიპისათვის
დამახასიათებელია მეზობელ ნერვულ ელემენტებს შორის მრავლობითი კავშირების
არსებობა, რის შედეგადაც წარმოიქმნება ნერვული ბადე . ნერვულ ბადეში აგზნებას
შეუძლია თავისუფლად გავრცელდეს ნებისმიერი მიმართულებით.

5. ევოლუციური განვითრების შემდგომ ეტაპზე ნერვულ უჯრედთა ფუნქციურ
დიფერნცირებასთან ერთად მოხდა უჯრედების დაჯგუფება, მათი გაერთაინება რომელიმე
ფუნქციის მქონე კომპაქტურ წარმონაქმნებად – ნერვულ კვანძებად . ნერვულ კვანძებში ხდება
პერიფერიიდან მიღებული ინფორმაციის გადამუშავება და ანალიზი. აგრეთვე საპასუხო
ინფორმაციის გაგზავნა პერიფერიაზე.
ნერვული სისტემის კვანძოვანი ტიპი აქვს: მწერებს, ჭიებს, მოლუსკებს, კიბოსნაირებს.
ნერვული სისტემის ღერძული ტიპი ახასიატებს პლანარიას,რომელსაც აქვს ორი ნერვული
ღერძი,რომელიც სხეულის წინა ნაწილში ერთდება.მარჯვენა და მარცხენა სიმეტრიული
ღერძი ერთმანეთს განივი მორჩებით უკავშირდება.
ღერძული
ტიპის
ნერვული
სისტემა

6. ნერვული სისტემის მილისებური ტიპი ახასიათებს ქორდიანებს. მილისებურს მას იმიტომ
უწოდებენ, რომ ჩანასახის განვითარების სამფურცლოვან სტადიაზე გარეთა ფურცლის
(ექტოდერმის) ნაწილის ჩაზნექვის შედეგად ჯერ წარმოიშობა ღარისებური, შემდეგ
მილისებური სტრუქტურა – ე.წ. ნერვული მილი

7. ნერვული სისტემა შედგება:
მთავარი უჯრედები-ნეირონები
თანამგზავრი უჯრედები-გლია

8. ნერვული სისიტემა

9. ნეირონი

10. ნეირონის სახეები:
მგრძნობიარე
ჩართული
მამოძრავებელი
აგზავნის
იმპულსებს
გარემოდან ტვინისაკენ
აანალიზებს
იმპულსებს
და “იღებს”
გადაწყვეტილებებს
ტვინიდან აგზავნის
იმპულსებს
შემსრულებელ
ორგანოებამდე

11. ნერვული სისტემის მესენჯერები-
ნეირომედიატორები

12. ნერვული სისტემის ფუნქციონირების
ძირითადი პრინციპია:რეფლექსი
რეფლექსი- ორგანიზმის საპასუხო რეაქცია
გაღიზიანებაზე,რომელიც ცენტრალურ ნერვულ
სისტემის მონაწილეობით მიმდინარეობს

13. რეფლექსური რკალი ეწოდება, გზას რომელსაც
გაივლის ნერვული იმპულსი
რეფლექსის განხორციელების დროს

14. რეფლექსური რკალი შედგება:
1.რეცეპტორი
2.მგრძნობიარე გზა
3.ც.ნ.ს. (თავის ან ზურგის ტვინი)
4.მამოძრავებელი გზა
5.შემსრულებელი ორგანო

15. ნერვული
სისტემა
პერიფერიული
ნერვები
თავის
ტვინი
რეცეპტორები
ნერვული
კვანძები
ზურგის ტვინი
ცენტრალური

16. ნერვები- ცენტრალური ნერვული სისტემის გარეთ
მდებარე საერთო გარსით დაფარული ნეირონების
გროვები, რომლებიც უზრუნველყოფენ ნერვული
იმპულსების გატარებას
ნერვული კვანძები-ნეირონების სხეულების
ერთობლიობა ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში.

17. ნერვის სახეები:
1.მგრძნობიარე
2.მამოძრავებელი
3.შერეული

18. ზურგის ტვინი

20. ზურგის ტვინის ფუნქციებია:
1.რეფლექსური-აკონტროლებს ყველა კუნთის
მუშაობას გარდა თავის კუნთებისა
2.გამტარი-შედგება აღმავალი და დაღმავალი
გამტარი გზებისგან.

21. ზურგის ტვინიდან გამოდის 31 წყვილი
შერეული ნერვი

22. მუხლის რეფლექსი

23. პერიფერიული ნერვული სისტემის
ფუნქციები:
პერიფერიული
ნერვული
სისტემა
ფუნქციები
ავტონომიური
დაკავშირებულია
შინაგან
ორგანოებთან და
ადამიანის ნებას
არ ექვემდებარება
სომატური
ემორჩილება ჩვენს
ნებასურვილს და
დაკავშირებულია
ჩონჩხის კუნთებთან

24. აუტონომიური ნერვული სისტემა შედგება:
1.სიმპათიკური
2.პარასიმპათიკური

27. ნერვული სისტემის აგებულება

32. თავის ტვინის გარსები

33. თეთრი ნივთიერება
რუხი ნივთიერება

34. მოგრძო ტვინი

35. მო
მოგრძო ტვინი

36. ნათხემი

37. ნათხემი
უზრუნველყოფს მოძრაობის კოორდინაციას

38. ნათხემი
ნნებით ნებითი
მოძრაობების
კოორდინაცია
 მოძრაობისა და
კუნთური ტონუსის
რეგულაცია
 ნებითი
მოძრაობების
კოორდინაცია
 მოძრაობი
 ნებითი
მოძრაობების

39. შუა ტვინი

40. შუა ტვინი
1.მასში გადის მხედველობითი და სმენითი
საორიენტაციო რეფლექსები-“რა არის“ რეფლექსი
2.კუნთური ტონუსი

შუა ტვინი

41. შუამდებარე ტვინი

42. შუამდებარე ტვინი შედგება:
1)თალამუსი-აქ გადის გრძნობათა ორგანოებიდან
წამოსული იმპულსები,აკონტროლებს ასევე -
სიარული სირბილი,ცურვა, ხტომა
2) ჰიპოთალამუსი-
 ენდოკრინული რეგულაციის ცენტრია.
იგი ჰიპოფიზს აკონტროლებს. ამიტომ ნერვული და
ენდოკრინული სისტემის დამაკავშირებელია.
ჰიპოთალამუსში მოთავსებულია წყურვილის, შიმშილ-
მაძღრობის, ძილი-ღვიძილის, სისხლის წნევის,
ტემპერატურის რეგულაციის ცენტრები. არეგულირებს ასევე
ნივთიერებათა ცვლას.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

43. დიდი ნახევარსფეროები
შუბლის წილი
ცენტრალური ღარიგვერდითი ღარი
თხემის წილი
საფეთქლის წილი
კეფის წილი

44. უაილდერ პენფილდის სქემა

47.  .თავის ტვინიდან გამოდის 12 წყვილი ნერვი:
 1.საყნოსავი - მგრძნობიარე (ცენტრი- ყნოსვის სამკუთხედში, ჰემისფეროებში);
 2..მხედველობის - მგრძნობიარე (შუამდებარე ტვინიდან და კეფის წილიდან);
 3.თვალის მამოძრავებელი - მამოძრავებელი (შუა ტვინიდან);
 4.ჭაღისებრი - მამოძრავებელი (შუა ტვინიდან);
 5.სამწვერა - შერეული (ტუჩები, პირი, კბილები) (მოგრძო და შუა ტვინიდან, ხიდიდან);
 .6.განმზიდველი - მამოძრავებელი (მოგრძო ტვინიდან);
 .7.სახის - მგრძნობიარე (ხიდი, მოგრძო ტვინიდან);
 .8.კარიბჭე-ლოკოკინის - მგრძნობიარე (მოგრძო ტვინიდან);
 9... შერეული (მოგრძო ტვინიდან);
.10.ცთომილი - შერეული (მოგრძო ტვინიდან) (ყველაზე დიდი);
 11.დამატებითი - მამოძრავებელი (მოგრძო ტვინიდან და ზურგის ტვინიდან);
 12.ენისქვეშა - მამოძრავებელი (მოგრძო ტვინიდან).

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

48. თავის ტვინის ენცეფალოგრამა

50. გმადლობთ ყურადღებისთვის

51. ქ.წყალტუბოს მეორე სკოლის ბიოლოგიის
მასწავლებელი ნინელი კუხალაშვილი
8- კლასი
2016 წელი,18 მაისი