ინკლუზიური განათლების გზამკვლევი ინდივიდუალური სასწავლო გეგმა.2021.გზამკვლევის ავტორები: მაია ბაგრატიონი - გრუზინსკი შორენა ტყეშელაშვილი ლია ქურციკიძე

1. მოგესალმებით !
სსიპ ლაგოდეხის მუნიციპალიტეტის სოფელ გიორგეთის საჯარო
სკოლის სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნების, ისტორიის და
სამოქალაქო განათლების პედაგოგი მარინე რეხვიაშვილი
წარმოგიდგენთ პრეზემტაციას თემაზე:
ინკლუზიური განათლება, ინდივიდუალური სასწავლო გეგმა
Marika.rekhviashvili@gmail.com
577315 715
,,განათლებულობა ეფუძნება არა ცოდნას, არამედ მისი მოპოვების
უნარს და განათლებულია ის ადამიანი, რომელმაც ისწავლა, როგორ
ისწავლოს“- როჯერსი
1
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

2. პრეზენტაცია მომზადებუია მოცემული რესურსის საფუძვველზე
• ინკლუზიური განათლების გზამკვლევი ინდივიდუალური სასწავლო გეგმა.2021.გზამკვლევის
ავტორები: მაია ბაგრატიონი - გრუზინსკი შორენა ტყეშელაშვილი ლია ქურციკიძე
• http://inclusion.ge/geo/static/7
• https://www.youtube.com/watch?v=witgtVE3gd0 ინკლუზიური განათლების პრინციპები მესამე
თაობის ეროვნულ სასწავლო გეგმაში
• https://www.youtube.com/watch?v=NYN34JzRkL4 ინკლუზიური განათლება
• https://www.youtube.com/watch?v=XDFuEgR9Hmw&t=1s ადრეული ინკლუზიური განათლება ინგა
გორგაძესთან ერთად
• https://www.youtube.com/watch?v=O-8Y-EeUjlE ალტერნატიული სასწავლო გეგმა - სესია 7
• https://www.youtube.com/watch?v=Kz5G1AXQMm4
• ეროვნული სასწავლო გეგმა. ინკლუზიური განათლება
• https://www.youtube.com/channel/UCppWQsYOv0jFd62NzJroP7A
What is inclusive education?
http://mastsavlebeli.ge/?p=20049 კონცეპტუალური ცხრილები როგორც კრიტიკული აზროვნების
განვითარების საშუალება
http://orioniblog.blogspot.com/2011/06/blog-post_9290.html
https://www.youtube.com/watch?v=A8ujAvjE-84 2
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

3. მუხლი2.ტერმინთა განმარტება(საქართველოს კანონი ზოგადი განათლების შესახებ https://eqe.ge/ka/posts/3792/konkursebshi-monatsileta-
sayuradghebod?fbclid=IwAR0c4YXlH0RatDhJeN7zFIsy375_gfN23oeGJ7_fEOLg5KmsMTiJ92N5WLA
) • უ)ინკლუზიური განათლება − თანაბრად ხელმისაწვდომი საგანმანათლებლო პროცესი, რომლის ფარგლებშიც ყველა
მოსწავლისთვის უზრუნველყოფილია განათლების ინდივიდუალური საგანმანათლებლო საჭიროებისა და
შესაძლებლობის გათვალისწინებით მიღება;
• ყ)ინდივიდუალური სასწავლო გეგმა − მოსწავლის სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების გათვალისწინებით,
ეროვნული სასწავლო გეგმის ადაპტაციით შექმნილი სასწავლო გეგმა, რომელიც სასკოლო სასწავლო გეგმის ნაწილია;
• ყ 2 ) ალტერნატიული სასწავლო გეგმა − ეროვნული სასწავლო გეგმის ძირითად პრინციპებზე დაფუძნებული სასწავლო
გეგმა, რომელიც განკუთვნილია მძიმე/ღრმა ინტელექტუალური ან/და მრავლობითი დარღვევის მქონე ან მრავლობითი
სენსორული დარღვევის მქონე (ყრუ და უსინათლო) მოსწავლისათვის და ეროვნული სასწავლო გეგმის ნაწილია;
• ყ 3 ) გაფართოებული სასწავლო გეგმა − სასწავლო გეგმა, რომელიც ორიენტირებულია სენსორული დარღვევის მქონე
მოსწავლის საგანმანათლებლო საჭიროებით განპირობებული სპეციფიკური კომპეტენციების გაძლიერებაზე და
ეროვნული სასწავლო გეგმის ნაწილია;
• ყ 4 ) სპეციალიზებული კლასი − ერთი ასაკის ან არაუმეტეს 3-წლიანი ასაკობრივი სხვაობის, ჰომოგენური
საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეთა კლასი;
• ყ 5 ) ინტეგრირებული კლასი − ჰომოგენური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე, სხვადასხვა კლასში ჩარიცხული, ერთი
ასაკის ან არაუმეტეს 3-წლიანი ასაკობრივი სხვაობის მოსწავლეთა ერთობა; შ) მშობელი – მოსწავლის მშობელი ან
კანონიერი წარმომადგენელი;
• ჩ 2 ) სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლე − „შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა
უფლებების შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრული მოსწავლე, აგრეთვე მოსწავლე, რომელსაც სწავლასთან
დაკავშირებული სირთულეები აქვს, ვერ ასრულებს შესაბამისი კლასისათვის ეროვნული სასწავლო გეგმით
გათვალისწინებულ მინიმალურ მოთხოვნებს ან/და საჭიროებს ეროვნული სასწავლო გეგმის ადაპტირებას/გაფართოებას,
გარემოს ადაპტაციას, ალტერნატიულ სასწავლო გეგმას ან/და სპეციალურ საგანმანათლებლო მომსახურებას;
• ჩ 3 ) სამინისტროს ინკლუზიური განათლების მულტიდისციპლინური გუნდი (შემდგომ – მულტიდისციპლინური
გუნდი) – ტერიტორიულობის პრინციპის გათვალისწინებით, მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-
სამართლებრივი აქტით შექმნილი სპეციალისტთა გუნდი/გუნდები, რომელიც/რომლებიც სპეციალური
საგანმანათლებლო საჭიროების განსაზღვრის მიზნით აფასებს/აფასებენ პირს და მისთვის განათლების საუკეთესო
ფორმას არჩევს/არჩევენ;
3
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

4. I ნაწილი - თანამედროვე განათლების ძირითადი პრინციპები სწავლა-სწავლების
კონსტრუქტივისტული პრინციპები(გვ 4)
ახალი (მესამე თაობის) ეროვნული სასწავლო გეგმა ეფუძნება
სხვადასხვა კონცეპტუალურ მიდგომას და მისი მიზანია
უზრუნველყოს პიროვნებაზე ორიენტირებული
საგანმანათლებლო გარემო, რომელიც, თავის მხრივ, ხელს
შეუწყობს მოსწავლეთა კრიტიკული აზროვნების
ჩამოყალიბებას, ინდივიდუალური შესაძლებლობების
მაქსიმალურად რეალიზებას, აზროვნების
დამოუკიდებლობასა და ახალი უნარ-ჩვევების განვითარებას.
 ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვა ხელს უწყობს
სკოლებში სწავლა-სწავლების ხარისხის ამაღლებას და
ეფუძნება შემდეგ ძირითად კონცეფციებს: სწავლა-სწავლების
კონსტრუქტივისტული პრინციპი, უნივერსალური დიზაინი
და დიფერენცირებული მიდგომა. განვიხილოთ თითოეული
მათგანი. 4
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

5. • სწავლა-სწავლების კონსტრუქტივისტული მიდგომა სუბიექტს, ანუ
მოსწავლეს განიხილავს როგორც აქტიურ, მოქმედ პირს ცოდნის
დაუფლების პროცესში. სწავლა-სწავლების კონსტრუქტივისტული
კონცეფცია ეყრდნობა დიუის (1929), ბრუნერის (1961), ვიგოტსკისა (1962)
და პიაჟეს (1980) ნაშრომებს. კონსტრუქტივისტული სწავლა-სწავლების
მოდელი დაფუძნებულია დაკვირვებასა და მეცნიერულ კვლევაზე იმის
შესახებ, თუ როგორ სწავლობენ ადამიანები და როგორ მიმდინარეობს
სწავლის პროცესი (Von Glasersfeld, 1989).
• კონსტრუქტივისტული მიდგომის მიხედვით, ინდივიდები სამყაროს
შესახებ ცოდნისა და გაგების კონსტრუირებას ახდენენ საკუთარი
გამოცდილებითა და ამ გამოცდილებაზე რეფლექსიის შედეგად. ახალი
ინფორმაციის მიღებისას ხდება მათი არსებულ იდეებთან და წარსულ
ცოდნა-გამოცდილებასთან დაკავშირება, რომლის შედეგად იცვლება
არსებული რწმენა-წარმოდგენები, ან ხდება ახალი ინფორმაციის, როგორც
შეუსაბამოს უარყოფა. შესაბამისად, ადამიანები თავად არიან საკუთარი
ცოდნის აქტიური შემქმნელები, რამეთუ სვამენ შეკითხვებს, იკვლევენ და
აანალიზებენ ახალ ცნებებს, აფასებენ და ცვლიან იმას, რაც იციან.
• https://www.youtube.com/watch?v=WOHQSqK9RU0&t=7s განვითარების
თეორიები- კონსტრუქტივისტული მიდგომა
5
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

6. დიუის განათლების კონცეფცია
• ამერიკელი ფილოსოფოსი, ფსიქოლოგი და განათლების სპეციალისტი ჯონ დიუი (Dewey, 1859-1952) არის პროგრესული განათლების
პრინციპების აქტიური იდეოლოგი. მისი განათლების კონცეფცია ეფუძნება ორ ძირითად ამოსავალს:
• (1) განათლება უნდა ემყარებოდეს გამოცდილებას, რადგან გამოცდილება მნიშვნელოვანწილად განსაზღვრავს ადამიანის მომავალს
და
• (2) განათლება სოციალური ფუნქციის მატარებელი უნდა იყოს, რადგან სწორედ იდეებისა და გამოცდილების გაზიარებით მიიღწევა
სოციალური პროგრესი.
• განათლებაში დიუის გავლენამ გამოხატულება ჰპოვა გამოცდილებითი განათლების კონცეფციაში. ამ კონცეფციის მიხედვით,
განათლება გამოცდილების განვითარებაა. ტრადიციულ სკოლაში მოსწავლეები იღებენ გამოცდილებას, მაგრამ არ შეუძლიათ მისი
დაკავშირება მომავალთან, მისი ცხოვრებისეულ სიტუაციაში გამოყენება. გამოცდილებაზე დაფუძნებული განათლების ძირითადი
პრობლემაა ისეთი აწმყო გამოცდილების შერჩევა, რომელიც ნაყოფიერად და შემოქმედებითად აამოქმედებს მოსწავლეს. შესაბამისად,
საჭიროა ახალი განათლებისათვის შესაფერისი მასალების, მეთოდებისა და სოციალური ურთიერთობების შემუშავება, რომლებიც
უზრუნველყოფენ განათლების თანმიმდევრულ უწყვეტობას და განგრძობითობას. თითოეული გამოცდილება, რომელსაც ადამიანი
შეიძენს, ცვლის მას, როგორც ამ გამოცდილებაში მონაწილეს და მომდევნო გამოცდილებაში რაღაცით შეცვლილი, განსხვავებული
ადამიანი გადადის. ადამიანის ყოველი გამოცდილება მისი განვითარების მამოძრავებელი ძალაა. იგი გავლენას ახდენს სურვილების,
მიზნების და დამოკიდებულებების ჩამოყალიბებაზე. პედაგოგის მოვალეობაა სათანადოდ შეაფასოს რა მიმართულებით ვითარდება
ახალგაზრდის გამოცდილება, რა დამოკიდებულებები და ტენდენციები უყალიბდება მას, რათა განასხვავოს, მათ შორის რომელია
შემდგომი ზრდისთვის ხელშემწყობი და რომელი - საზიანო. ამისათვის კი მას უნდა ჰქონდეს მოსწავლეთა გაგების უნარი და მათ
მიმართ კეთილგანწყობილი უნდა იყოს. ამავდროულად, პედაგოგებმა უნდა იცოდნენ, თუ როგორი გარემო უწყობს ხელს სამომავლო
ზრდისა და განვითარებისთვის ხელსაყრელი გამოცდილების შეძენას და როგორ გამოიყენონ არსებული ფიზიკური და სოციალური
გარემო ამ მიზნებისთვის. უფრო მეტიც, საჭიროა შეიქმნას განათლების ისეთი სისტემა, რომელიც ობიექტურ პირობებს
სისტემატურად დაუქვემდებარებს ინდივიდთა „შიდა,“ სუბიექტურ პირობებს, ანუ მასწავლებელი, წიგნი, სასწავლო ინვენტარი
მოემსახურება მოზარდთა უშუალო მიდრეკილებების გამოვლენასა და განვითარებას.
ამრიგად, მასწავლებელმა სწორად უნდა განსაზღვროს ის გარემო, რომელიც ეფექტურ ურთიერთქმედებაში მოვა მოსწავლეთა
კომპეტენციასთან და მოთხოვნილებებთან, რაც ხელს შეუწყობს ღირებული გამოცდილების დაგროვებას. სწავლების მეთოდების
შერჩევა უნდა მოხდეს იმის გათვალისწინებით, თუ რა სარგებლობას მოუტანს იგი კონკრეტულ დროს კონკრეტულ ადამიანს.
ამავდროულად, პედაგოგის მოვალეობაა თითოეული ინდივიდის და საგნის ცოდნის საფუძველზე შეარჩიოს ისეთი სასწავლო
ჯგუფური აქტივობები, რომელშიც ყველა ინდივიდს შეუძლია საკუთარი წვლილი შეიტანოს და რომელშიც ყველა მოსწავლე ერთად
მონაწილეობს. ამ სიტუაციაში მასწავლებელს ეკისრება პასუხისმგებლობა ისე წარმართოს მოსწავლეთა ურთიერთობები, რომ
შესაძლებელი გახდეს ჯგუფის, როგორც ერთი ორგანიზმის, მუშაობა. ამგვარად, მასწავლებელი ჯგუფური საქმიანობის ლიდერის
ფუნქციას იძენს. მეორე მხრივ, აზროვნების და პიროვნების განვითარებისათვის მეტად მიშვნელოვანია გარკვეული თავისუფლების
ხარისხი, რომელიც მოსწავლეებს განუვითარებს მიზნების დასახვისა და ამ მიზნების განხორციელების უნარებს. დიუის აზრით,
ასევე მნიშვნელოვანია თავისუფლების გარეგნული მხარეც. კერძოდ, ფიზიკური თავისუფლება, რადგან მხოლოდ ფიზიკურად
თავისუფალ გარემოში არის შესაძლებელი მოსწავლეებმა გამოავლინონ თავისი ნამდვილი ბუნება, ხოლო სიჩუმე და უსიტყვო
მორჩილება ხელს უშლის მასწავლებელს გაიცნოს მოსწავლეები.
ამგვარად, გამოცდილებითი განათლების ერთ-ერთი მთავარი იდეაა სასწავლო საქმიანობაში მოსწავლეთა მაღალი ჩართულობის
უზრუნველყოფა, რაც შესაძლებელია განხორციელდეს ე.წ. „კეთებით სწავლების“ და „სოციალური სწავლების“ დროს.
6
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

7. ბრუნერის თეორია
• ამერიკელი ფსიქოლოგი ჯერომ ბრუნერი (1915) კოგნიტური ფსიქოლოგიის ერთ-ერთი ფუძემდებელია. მან
საფუძველი ჩაუყარა კოგნიტური სწავლის თეორიას განათლების ფსიქოლოგიაში და განათლების ზოგად
ფილოსოფიას. ბრუნერის მიდგომა სწავლებისადმი არის კონსტრუქტივისტული. ბრუნერის თეორიის
მიხედვით, სწავლა არის აქტიური პროცესი, სადაც მოსწავლეები არსებული ცოდნის ბაზაზე ქმნიან ახალ
იდეებს და კონცეფციებს.
მოსწავლე არჩევს და გარდაქმნის ინფორმაციას, ქმნის ჰიპოთეზებს, ღებულობს გადაწყვეტილებებს და
ყოველივე ამისათვის იყენებს შემეცნებით სტრუქტურებს. შემეცნებითი სტრუქტურა (სქემა, გონებრივი
მოდელები) აძლევს მნიშვნელობას იდეებსა და კონცეფციებს, ახდენს გამოცდილების ორგანიზებას და
ინდივიდს ეძლევა შესაძლებლობა, ჩაწვდეს „ინფორმაციის იქით“ არსებულ ცნებებსა და კონცეფციებს.
სწავლება ისე უნდა იყოს „აწყობილი“, რომ მასწავლებელი შესაძლებლობას აძლევდეს მოსწავლეებს, თავად
აღმოაჩინონ ძირითადი პრინციპები. ორივე მხარე (მასწავლებელი და მოსწავლე) აქტიურად არის ჩართული
დიალოგში (სოკრატული სწავლება). მასწავლებლის ამოცანაა, ისე გარდაქმნას ინფორმაცია, რომ
მოსწავლისათვის ადვილად მისაწვდომი გახდეს ის სწავლების ამა თუ იმ ეტაპზე. კურიკულუმი უნდა იყოს
შედგენილი სპირალური პრინციპით ისე, რომ მოსწავლეს ჰქონდეს შესაძლებლობა, თანდათანობით
გაიმდიდროს ცოდნა ახალ-ახალი ინფორმაციით.
ბრუნერი მიიჩნევს, რომ მისი სწავლების თეორია მოიცავს ოთხ მთავარ ასპექტს:
• (1) სწავლებისადმი წინასწარი განწყობა;
• (2) სწავლება ისე უნდა იყოს აგებული, რომ მოსწავლისათვის ადვილად მისახვედრი და გასაგები იყოს;
• (3) საჭიროა არსებულ მასალაში თანმიმდევრობის პრინციპის დაცვა;
• (4) საჭიროა წახალისება-დასჯის მეთოდების სწორი გამოყენება.
ბრუნერის მიხედვით, სწავლების ძირითადი პრინციპებია:
1. სწავლება უნდა ეფუძნებოდეს სასწავლო მასალასა და გამოცდილებას, რომლის ათვისებისათვისაც
მოსწავლე მზადაა.
2. სწავლების სტრუქტურა ადვილად გასაგები უნდა იყოს მოსწავლისათვის (სპირალური ორგანიზება).
3. სწავლება ხელს უნდა უწყობდეს „ექსტროპოლაციას“ ანუ ის უნდა ავსებდეს სასწავლო პროცესში
წარმოშობილ „ნაპრალებს“
7
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

8. • ლევ ვიგოტსკის თეორია
სოციალური კონსტრუქტივიზმის თეორია განსაკუთრებულ ხაზს უსვამს სწავლას სოციალურ კონტექსტში და
სხვებთან ურთიერთობით. სოციალური კონსტრუქტივიზმის ერთ-ერთი წარმომადგენელია რუსი ფსიქოლოგი ლევ
ვიგოტსკი (1896-1934). ვიგოტსკი მოსწავლეებს მარტოხელა მეცნიერებს უწოდებდა. იგი ფიქრობდა, რომ მოსწავლე
არის პატარა შეგირდი, რომელსაც მასწავლებელი ან/და სხვა მოზრდილი ეხმარება გამოცდილებების მიღებაში.
ვიგოტსკის თეორია არის იმის დამტკიცების მცდელობა, რომ შემეცნება - ესაა სოციალიზაციის ანუ
საზოგადოებრივი ურთიერთობის პროდუქტი. მაგ: რომელიმე ენის სწავლებისას ჩვენ ენას ვიყენებთ, როგორც
საკომუნიკაციო საშუალებას, ანუ ვცდილობთ მისი საშუალებით დავამყაროთ ურთიერთობა სხვებთან. მხოლოდ
ენის სრულყოფილი შესწავლის შემდეგაა შესაძლებელი მისი, როგორც „შინაგანი მონოლოგის“, საშუალებად
გამოყენება.
ვიგოტსკი საუბრობს განვითარების უახლოეს და აქტუალურ ზონებზე. განვითარების აქტუალური ზონა არის ის
ზონა, რომელშიც იმყოფება მოსწავლე სწავლის მომენტში. ხოლო უახლოესი ზონა არის ის, რომელსაც ადვილად
მიაღწევს იგი, თუ მისი სასწავლო პროცესი სწორად იქნება აგებული. მასწავლებელი სწავლების პროცესში აქცენტს
უნდა აკეთებდეს სწორედ განვითარების უახლოეს ზონაზე. ეს კი შესაძლებელია მოსწავლის მიერ პრობლემის
გადაწყვეტით სხვებთან (მასწავლებელი, თანატოლი, მშობელი) ურთიერთობის პროცესში. მოსწავლის მიმართ ასეთ
დახმარებას შეიძლება სხვადასხვა ფორმა ჰქონდეს: ახსნა, დისკუსია, ჯგუფური მუშაობა და ა.შ.
ვიგოტსკი ასევე საუბრობს სოციალურ და კულტურულ ფაქტორებზე. ეს გავლენა იწყება დაბადებიდან. პატარები
ითვისებენ თავიანთ კულტურას, ენას და ქცევებს მშობლებთან და ახლობლებთან ურთიერთობით. შესაბამისად,
მასწავლებელმა უნდა გაითვალისწინოს ის სოციალური და კულტურული ფაქტორები, რომლებიც მოსწავლის
სწავლაზე გადამწყვეტ ზეგავლენას ახდენენ. შესაბამისად, მასწავლებელმა უნდა გაითვალისწინოს მოსწავლის
ინდივიდუალიზმი და შეძლოს მისი მოთხოვნილებების დაკმაყოფილება ისე, რომ ეს იყოს სასწავლო მიზნებთან
შესატყვისობაშიც და ყველა მოსწავლეს მიეცეს შესაძლებლობა, მიაღწიოს განვითარების უახლოეს ზონას.
სწავლების ამ მიდგომის მიხედვით, უმცროს კლასელებს შეიძლება შევთავაზოთ რთული და უფრო სააზროვნო
ამოცანების გადაჭრა ჯგუფებში, რათა ხელი შეეწყოს მათი აზროვნების თვისებრივ განვითარებას და განვითარების
უახლოესი ზონის მიღწევას. თუმცა, მასწავლებელმა მოსწავლეს არ უნდა მისცეს ისეთი ამოცანები, რომელიც
თვისებრივად არ შეესაბამება მისი განვითარების შესაძლებლობებს.
ვიგოტსკის თეორიის მიხედვით, სწავლების ძირითადი პრინციპებია:
1. შემეცნებითი აზროვნება განვითარების ეტაპების მიხედვით ცვლილებას ანუ ევოლუციას განიცდის.
2. სრულყოფილი შემეცნებითი აზროვნების ჩამოყალიბებისათვის გადამწყვეტი პირობაა პიროვნებებს შორის
ურთიერთობა.
http://mastsavlebeli.ge/?p=2216
8
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

9. პიაჟეს შემეცნებითი თეორია
• შვეიცარიელი ფსიქოლოგის ჟან პიაჟეს (1896-1980) თეორიისათვის ამოსავალია მოსაზრება იმის თაობაზე, რომ განვითარების
პროცესში ბავშვი უბრალოდ კი არ რეაგირებს გარემოს ზეგავლენაზე, არამედ აქტიურად მოქმედებს და იძენს ცოდნასა და
უნარ-ჩვევებს გარემოსთან შეგუების პროცესში. ბავშვის მიერ სამყაროს შემეცნება ვითარდება არა მხოლოდ ცოდნის
დაგროვების თვალსაზრისით, არამედ თვისებრივად იცვლება თვით შემეცნების პროცესიც. ბავშვის მიერ აღქმული სამყარო
განსხვავდება მოზრდილის მიერ აღქმული სამყაროსაგან.
პიაჟეს მიხედვით, ინფორმაციის გადამუშავება შემეცნებითი სტრუქტურების - სქემების საშუალებით ხდება. სქემები არის
ინფორმაციის მიღების, შენახვის, გარდაქმნის შინაგანად არსებული ჩარჩოები. სქემები იცვლება ბავშვის განვითარებასთან და
ცოდნის დაგროვებასთან ერთად. თუ ბავშვის მიერ მიღებული ინფორმაცია შეესაბამება მის შემეცნებით სტრუქტურებს
(სქემებს), მაშინ ხდება ბავშვის მიერ ამ ინფორმაციის გაგება ანუ ასიმილაცია. თუ ინფორმაცია არ შეესაბამება სქემებს, მაშინ
ინფორმაციის გაგება ვერ ხერხდება. იმ შემთხვევაში, თუ შემეცნებითი სტრუქტურა მომწიფებულია შესაცვლელად, მაშინ იგი
გადაეწყობა ახალი ინფორმაციის შესაბამისად ანუ განხორციელდება აკომოდაცია. ამგვარად, ასიმილაცია არის ახალი
გამოცდილების გააზრება არსებულ შემეცნებით სტრუქტურებზე დაყრდნობით, ხოლო აკომოდაცია არის არსებული
შემეცნებითი სტრუქტურების გარდაქმნა ახალი და ძველი ცოდნის გაერთიანების მიზნით. ასლიმილაციისა და აკომოდაციის
მაგალითია: მცირეწლოვანი ბავშვი იქმნის წარმოდგენას რომ ყველაფერი რაც დაფრინავს არის ჩიტი. როდესაც ბავშვი
პირველად ხედავს თვითმფრინავს ის მას ჩიტს ეძახის. ამ დროს ის იყენებს ასიმილაციის შესაძლებლობას, ანუ
დაუქვემდებარებს თვითმფრინავს მისთვის ნაცნობ სქემას, რომ ყველაფერი, რაც დაფრინავს, არის ჩიტი. შემდეგ უკვე ხვდება,
რომ თვითმფრინავი არ არის ჩიტი და იგონებს მისთვის ახალ სახელს. ამ დროს ბავშვი იყენებს აკომოდაციის შესაძლებლობას
და ქმნის ახალ სქემას, სადაც ჩიტი და თვითმფრინავი სხვადასხვა რამე არის.
ასიმილაციის და აკომოდაციის ურთიერთქმედება თვალსაჩინოს ხდის შემეცნების კონსტრუქტივისტული მიდგომის
სისწორეს. კერძოდ, ყოველი ბავშვი ერთსა და იმავე ინფორმაციაზე სხვადასხვაგვარად მუშაობს, რადგან განსხვავებულ
შემეცნებით სტრუქტურაში კრავს ინფორმაციას. ამას პიაჟე უწოდებს ბავშვის მიერ სამყაროს შესახებ ცოდნის აგებას -
კონსტრუქციას.
ასიმილაციის, აკომოდაციისა და კონსტრუქციის პროცესი დაბადებიდან ცხოვრების ბოლომდე გრძელდება. ყოველი ახალი
კონსტრუქცია შემეცნებით სისტემას უფრო მოქნილსა და ძლიერს ხდის.
პიაჟეს თეორიის მიხედვით, სწავლების ძირითადი პრინციპებია:
1. შემეცნებითი აზროვნების განვითარების შესაბამისად ბავშვებს უნდა მივაწოდოთ რეალური სამყაროს აღქმის შესაბამისი
საშუალებები;
2. შემეცნებითი აზროვნების განვითარება ხდება ისეთი სავარჯიშოების ან სიტუაციების საშუალებით, რომლებიც ხელს
უწყობენ ბავშვების აქტიურად ჩართვას სასწავლო პროცესში და მოითხოვენ ადაპტაციას (ასიმილაცია, აკომოდაცია);
3. სასწავლო მასალები და სავარჯიშოები უნდა მოიცავდნენ მხოლოდ ისეთ მოტორულ და გონებრივ ოპერაციებს, რომლებიც
სჭირდებათ ბავშვებს შემეცნებითი აზროვნების განვითარების გარკვეულ ეტაპზე. ამიტომ უშედეგოა ისეთი დავალებების
მიცემა, რომლებიც აღემატება მოსწავლის გონებრივ შესაძლებლობებს.
• https://www.youtube.com/watch?v=IhcgYgx7aAA
• https://www.youtube.com/watch?v=H1RUV-rFC3U&t=11s
9
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

10. • კონსტრუქტივისტული
მიდგომის თანახმად სწავლის
პროცესში აქტიურად
მიმდინარეობს ასიმილაცია-
აკომოდაციის პროცესები:
• ასიმილაცია - პროცესი, რომლის
დროსაც ხდება ახალი
ინფორმაციის მიღება და უკვე
არსებულ სქემებზე მორგება-
შესაბამება.
• აკომოდაცია - პროცესი, რომლის
დროსაც მიღებული ახალი
ინფორმაციის შედეგად ხდება
უკვე არსებული სქემების
გადახედვა და საჭიროების
შემთხვევაში, შეცვლა-გარდაქმნა
ან ახლის შექმნა
• სქემები – იმ მსგავსი მოქმედებისა და ფიქრების ერთობლიობა,
რომლებსაც ბავშვები სისტემატურად იყენებენ, როცა ისინი აგებენ
ცოდნას სამყაროს შესახებ . როდესაც ახალ გამოცდილებას ვიძენთ,
არსებული სქემები შეიძლება არაადეკვატური გახდეს. ამით
ექვილიბრიუმი ირღვევა. .
• ასიმილაცია – ახალი საგნის ან მოვლენის არსებული სქემის
საშუალებით აღქმისა და გაგების პროცესი. იმისთვის , რომ ხელახლა
შევქმნათ სქემა საჭიროა ადაპტაცია. .
• აკომოდაცია – ცვლილებები, რომელიც ბავშვის არსებულ აზროვნებაში
ახალი სტიმულების ან მოვლენების შედეგად ხდება. ადაპტაცია არის
სქემების შეცვლა გარემოს საპასუხოდ, ასიმილაციისა და აკომოდაციის
საშუალებით. .
• ასიმილაცია და აკომოდაცია – პიაჟეს აზრით, სწავლა და კოგნიტური
განვითარება ამ ორი ურთიერთშემვსები პროცესის შედეგია.
ასიმილაცია და აკომოდაცია ჩვეულებრივ ერთდროულად ხდება.
• ბავშვები ყოველ ახალ მოვლენას მათი არსებული ცოდნის კონტექსტში
ხსნიან (ასიმილაცია). მაგრამ, ამავდროულად, შეიძლება შეცვალონ
ცოდნა ახალი მოვლენის საპასუხოდ( აკომოდაცია). .
• ექვილიბრიუმი – პიაჟეს აზრით, ბავშვები ხშირად ექვილიბრიუმში
არია, ხსნიან ახალ მოვლენებს და რეაგირებენ მათზე არსებული
ცოდნის, არსებული სქემების გამოყენებით.
• დისექვილიბრიუმი – გონებრივი დისკომფორტი, ანუ დისბალანსი
ბავშვების არსებულ ცოდნასა და ახალ მოვლენებს შორის. ბავშვები
ცდილობენ შეამცირონ ეს დისბალანსი ასიმილაციისა და აკომოდაციის
საშუალებით.
• ექვილიბრაცია– ექვილიბრიუმიდან დისექვილიბრიუმში და მერე
უკანვე, ექვილიბრიუმში გადასვლის პროცესი. როცა ექვილიბრიუმი
ირღვევა ბავშვებს ზრდისა და განვითარების შესაძლებლობა ეძლევათ.
10
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

11. სწავლების კონსტრუქტივისტული მიდგომის შემადგენელი ნაწილები:
• ახალი იდეების დაკავშირება არსებულ ცოდნასთან;
• მოდელირება – მასწავლებელი მიმართავს რთულ დავალებას და ცდილობს მოსწავლეთათვის თვალსაჩინო გახადოს ის ნაბიჯები,
რომლებიც ამ დავალების შესასრულებლადაა საჭირო;
• ”ხარაჩოს” მეთოდი – მასწავლებელი ისეთ დავალებებს აძლევს მოსწავლეებს, რომელთა შესრულებაც მათ დახმარების გარეშე
გაუჭირდებათ. მასწავლებელი სხვადასხვა ხერხებით ეხმარება მოსწავლეებს. დახმარებას თანდათან ამცირებს და საბოლოოდ
მოსწავლეები თავად ახერხებენ საქმისათვის თავის გართმევას;
• არტიკულაცია – საკუთარი შეხედულებების გამოთქმა ვერბალიზაციის გზით და მათი დაცვა, რაც დაეხმარება მოსწავლეებს მასალის
უკეთ გააზრებაში.
• რეფლექსია – მოსწავლეები ახდენენ საკუთარი სწავლის პროცესის ანალიზს. ეს ავითარებს კრიტიკულ აზროვნებას. სხვაგვარად ამ
პროცესს ”მეტაკოგნიცია”, ანუ სწავლის პროცესის გაანალიზება ეწოდება.
• თანამშრომლობა – კონსტრუქტივისტული მიდგომა გულისხმობს ურთიერთსწავლებას, ერთობლივ მუშაობას;
• არჩევანი – მოსწავლეებს ეძლევათ არჩევნის საშუალება, რაც ხელს უწყობს სწავლის პროცესს: იზრდება ჩართულობა და ინტერესი
სასწავლო პროცესისადმი;
• მოქნილობა – კონსტრუქტივისტული მეთოდის თანახმად, მასწავლებელი საჭიროებისამებრ მოქნილად ცვლის გაკვეთილის
მიმართულებას;
• ადაპტაციის უნარი – მასწავლებელს უნდა შეეძლოს სასწავლო მიზნებისა და ამოცანების ადაპტირება მოსწავლეთა
შესაძლებლობებთან;
• მრავალმხრივი რეალობა – მრავალმხრივი რეალობის გააზრება დაეხმარება მოსწავლეებს, გაიგონ, რომ ყოველთვის ერთი სწორი
პასუხი არ არსებობს. ეს უვითარებს მოსწავლეს კრიტიკულ აზროვნებას. ამისთვის მასწავლებელმა აუცილებლად უნდა მიაწოდოს
მოსწავლეებს რამდენიმე ალტერნატიული შეხედულება ერთსა და იმავე საკითხის შესახებ.
• http://mastsavlebeli.ge/?p=10803
• http://mastsavlebeli.ge/?p=23307
• https://education.ge/index.php?do=definition/view&id=1747
• https://naec.ge/uploads/postData/PED-2017/efeqtiani_swavleba.pdf
• https://www.youtube.com/watch?v=aYCBdZLCDBQ ერიკ ერიქსონი
11
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

12. კონსტრუქტივისტული მიდგომის ძირითადი პრინციპებია:
• სწავლა ცოდნის კონსტრუირების არა პასიური,
არამედ აქტიური პროცესია. შესაძლებელია
ახალი ინფორმაციის პასიურად მიღება, თუმცა
მიღებული ინფორმაციის გაგება უფრო
კომპლექსური პროცესია. ამისთვის
აუცილებელია, სწავლის პროცესის
მახასიათებლებისა და თავისებურებების
გათვალისწინებით (რეფლექსია, მეტაკოგნიცია),
ახალ და უკვე არსებულ ცოდნას შორის
მნიშვნელობის მქონე კავშირების დამყარება;
• ცოდნა მოსწავლეს არ გადაეცემა მზა სახით.
შემეცნებითი პროცესი და ცოდნის აგება ხდება
თავად მოსწავლის მიერ ფაქტების, მოვლენების,
ცნებების ანალიზისა და ინტერპრეტაციის
გზით.
• მოსწავლე ცნებისა თუ საკითხის შემეცნების
შედეგად მას სუბიექტურმნიშვნელობას ანიჭებს.
ყველა ინდივიდს საკითხის შესახებ უნიკალური
ხედვა აქვს, რაც გამომდინარეობს მასში
არსებული ცოდნისა და ღირებულებებისგან.
შესაბამისად, ერთი და იგივე გაკვეთილმა,
მასალამ თუ აქტივობამ შესაძლოამოსწავლეებში
სხვადასხვა შედეგი გამოიწვიოს, გამომდინარე
იქიდან, რომ ახალი ინფორმაციის მათი
სუბიექტური ინტერპრეტაცია განსხვავებულია.
• სწავლის პროცესი დამოკიდებულია მოსწავლის
წინარე ცოდნაზე, წარსულ გამოცდილებასა და
შეხედულებებზე. ახალი ცოდნის აგება ხდება
წინარე ცოდნის საფუძველზე. უკვე არსებული
რწმენა-წარმოდგენები გავლენას ახდენს იმაზე,
თუ რას და როგორ ისწავლის მოსწავლე, აქვე
მოიაზრება კონტექსტი. მოსწავლე უკეთ
ითვისებს მაშინ, როდესაც ახალი ინფორმაცია
უკავშირდება განვლილს და აქვს მისთვის
პიროვნული ღირებულება. ეს ყოველივე
გავლენას ახდენს სწავლის მოტივაციურ
ფაქტორზე.
• სწავლის პროცესი გაშუალებულია
სოციალური ურთიერთობების გზით, როგორც
მასწავლებელთან, ასევე თანატოლებთან.
„სწავლა არის სოციალური აქტივობა - არა
რაიმე აბსტრაქტული კონცეფცია, არამედ ის,
რასაც ჩვენ ვახორციელებთ სხვებთან ერთად,
მათთან ინტერაქციის საშუალებით“ (Dewey,
1938).
• მაგალითები იხ.გვ.6
• ე.ს.გ.მუხლი 9. ეროვნული სასწავლო გეგმის
ძირითადი საგანმანათლებლო პრინციპები
12
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

13. კონსტრუქტივისტულ საგანმანათლებლო კონცეფციას და განსაზღვრავს
ხუთ ძირითად საგანმანათლებლო პრინციპს
• სწავლა-სწავლება ხელს უნდა უწყობდეს მოსწავლეთა შინაგანი
ძალების გააქტიურებას.
• სწავლა-სწავლება ხელს უნდა უწყობდეს ცოდნის ეტაპობრივად
კონსტრუირებას წინარე ცოდნაზე დაფუძნებით.
• სწავლა-სწავლება ხელს უნდა უწყობდეს ცოდნათა
ურთიერთდაკავშირებას და ორგანიზებას.
• სწავლა-სწავლება უნდა უზრუნველყოფდეს სწავლის
სტრატეგიების დაუფლებას (სწავლის სწავლა).
• სწავლა-სწავლება უნდა მოიცავდეს ცოდნის სამივე კატეგორიას:
დეკლარატიულს, პროცედურულსა და პირობისეულს.
(https://akhaliganatleba.ge/https-akhaliganatleba-ge-https-akhaliganatleba-
ge-wp-admin-post-phppost16071actioneditclassic-editor/)
13
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

14. • მოსწავლეთა წინარე ცოდნა, კრიტიკული
აზროვნება და პრობლემის გადაჭრის
პროცესში აქტიური თანამონაწილეობა ის
უმნიშვნელოვანესი ფაქტორებია, რომლებიც
გადამწყვეტ როლს თამაშოებენ ცოდნის
კონსტრუირების პროცესში.
• კონსტრუქტივისტული მიდგომის ერთ-
ერთი უმნიშვნელოვანესი მიზანია,
განუვითაროს მოსწავლეს კრიტიკული
აზროვნების უნარ-ჩვევები, რისთვისაც
აუცილებელია კლასში ხელშემწყობი
სასწავლო გარემოს შექმნა.
• მასწავლებელს შეუძლია, გაკვეთილის
პროცესში მიმართოს იმპროვიზაციას, ან
შეცვალოს აქტივობათა მიმდევრობა
მოსწავლეთა სიტუაციური საჭიროებებიდა,
ან რაიმე სხვა გაუთვალისიწინებელი
ფაქტორებიდან გამომდინარე. მსგავსი
მოქნილობა პოზიტიური სასწავლო გარემოს
ღირებული მახასიათებელია.
• სწავლების პროცესის დაწყებამდე
მნიშვნელოვანია შემდეგი ფაქტორების
გათვალისწინება: მოსწავლის მიმდინარე
ცოდნა, როგორ ხდება ცოდნის
კონსტრუირება და რა როლი აქვს
კონკრეტულ აქტივობას ამ პროცესში.
• კონსტრუქტივისტული სასწავლო გარემოს
მნიშვნელოვანი მახასიათებლები:
1.მოსწავლეებს უნდა მიეწოდებოდეთ ისეთი
გამოწვევები, იდეებისა და პრობლემების
სახით, რომლებიც ხელს შეუწყობს მათი
შემეცნებითი პროცესების აქტუალიზებას.
2. მნიშვნელოვანია მოსწავლეთა წახალისება,
რათა აქტიურად ჩაერთონ საკლასო
აქტივობებეში და საჭიროების შემთხვევაში
დასვან შეკითხვები.
3. სასწავლო გარემო ხელს უნდა უწყობდეს
მოსწავლეთა დიალოგში ჩართულობას
როგორც მასწავლებელთან, ისე
თანაკლასელებთან.
4. მოსწავლეებსა და მასწავლებლებს
სასწავლო გარემოში თანაბარი ავტორიტეტი
აქვთ.
5. მოსწავლეებს უნდა ჰქონდეთ საკმარისი
დრო და შესაძლებლობა რეფლექსიის,
კავშირების დამყარებისა და დისკუსიისთვის.
14
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

15. განსხვავება კონსტრუქტივისტულ მიდგომასა და სწავლა-სწავლების
„ტრადიციულ“ ხედვას შორის
15
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

16. მასწავლებლის როლი საკლასო სივრცეში:გვ.9
• მასწავლებლის უპირველესი პასუხისმგებლობაა შექმნას თანამშრომლობითი, პრობლემის
გადაჭრაზე ორიენტირებული და განვითარების მასტიმულირებელი გარემო, რომელიც ხელს
უწყობს მოსწავლეს გახდეს საკუთარი სწავლა-სწავლების პროცესის აქტიური მონაწილე.
• სწავლა-სწავლების პროცესში მასწავლებელი არის ფასილიტატორი და არა ინსტრუქტორი.
• მნიშვნელოვანია, მასწავლებელმა იცოდეს მოსწავლეების რწმენა-წარმოდგენები, წინარე ცოდნა
და შესთავაზოს მათ ისეთი დავალებები და აქტივობები, რომლებიც დაეხმარება მათ უკვე
არსებულ ცოდნაზე დაფუძნებით შექმნან ახალი შეხედულებები (Oliver, 2000).
• „სკაფოლდინგის“ (დამხმარე საშუალებათა სისტემა), ე.წ. ხარაჩოს მეთოდის
გამოყენება, გულისხმობს იმ დახმარებას, რომელიც მოსწავლეს შესაძლებლობას
აძლევს შეასრულოს დავალებები, რომლებიც მისი უახლოესი განვითარების ზონის ფარგლებში
ჯდება. მასწავლებელი ასრულებს „ხარაჩოს“ როლს.თავდაპირველად იგი მნიშვნელოვან
დახმარებას უწევს მოსწავლეს, შემდეგ კი, თანდათანობით, ამცირებს მხარდაჭერას და
შესაძლებლობას აძლევს მოსწავლეს დამოუკიდებლად გაუმკლავდეს გამოწვევას. სასკოლო
გარემოში სკაფოლდინგი შესაძლოა გულისხმობდეს გარკვეული მინიშნებების და მითითებების
მიცემას, მოდელირებას, მოსწავლის შესაძლებლობების შესაბამისად აქტივობის ან რესურსის
ადაპტაციას და მიმართულების მიმცემი კითხვების დასმას.
• მასწავლებლები სწავლა-სწავლების პროცესში იყენებენ მრავალფეროვან ტექნიკებსა და
რესურსებს. მაგალითად: ექსპერიმენტები, კვლევითი პროექტები, ფილმების ჩვენება, გასვლითი
ღონისძიებები, დისკუსიები, მოდელირება და სხვა
• https://www.youtube.com/watch?v=We5lKBwMG9Q სკაფოლდინგი - მოსწავლეთა წარმატების საწინდარი
• http://mastsavlebeli.ge/?p=1524
• https://www.youtube.com/watch?v=ezZh2ra2cy0 სწავლების მნიშვნელოვანი მეთოდები - სკაფოლდინგი
16
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

17. სწავლა-სწავლების დიფერენცირებული მიდგომა და უნივერსალური დიზაინი(გვ.10)
დიფერენცირებული მიდგომა
• სწავლა-სწავლების დიფერენცირებული მიდგომა
გულისხმობს გარემოსა და სტრატეგიების იმ სახით
ორგანიზებას, რომლისდროსაც გათვალისწინებულია
თითოეული მოსწავლის ინიდივიდუალური
საჭიროებები, შესაძლებლობები და სწავლის
პოტენციალი.
• თითოეული მოსწავლე განიხილებაროგორც
უნიკალური თავისი უნარ-ჩვევებით,
გამოცდილებით, მიმდინარე ცოდნით,
საჭიროებებით, სწავლის სტილით, მოტივაციითა და
პირადი ინტერესებით. სწავლისპროცესის
ორგანიზებისას ხდება ყოველივე ზემოაღნიშნულის
გათვალისწინება დამოსწავლეებზე მორგება.
• დიფერენცირებული სწავლებისას მასწავლებელი
საერთომიზნის მისაღწევად მუშაობს
მრავალფეროვანი გამოცდილებისა და ცოდნის მქონე
წევრებისგან შემდგარ ჯგუფთან, ხოლო ის მეთოდები
და სტრატეგიები, რასაც ის მიმართავს
ინდივიდუალიზირებულია და ითვალისწინებს
თითოეულის შესაძლებლობას.
• ყოველივე აღნიშული ხელს უწყობს მოსწავლეთა
მოტივაციის ზრდას, მათი უნარებისა და ინტერესების
გათვალისწინებით შესაძლებლობების მაქსიმალურად
გამოვლენას, ერთმანეთის საშუალებით სწავლასა და
თვითსწავლას.
დიფერენცირებული სწავლა-სწავლების
ძირითადი პრინციპებია:
• საკლასო გარემოს მოქნილობა-მასწავლებელი და მოსწავლეები
აცნობიერებენ, რომ შესაძლებელია წინასწარ განსაზღვრული
მიზნების მიღწევისთვის საჭირო რესურსების, სწავლების სტილის,
ჯგუფური მუშაობის, შეფასების სისტემებისა და საკლასო სივრცის
სხვა მახასიათებლების შეცვლა, ადაპტირება და მორგება მოსწავლის
ინდივიდუალურ, თუ კლასის საერთო საჭიროებების შესაბამისად
• სწავლა-სწავლების პროცესში გამოყენებულ მეთოდებსა და
სტრატეგიებს განსაზღვრავს მოსწავლის აქტუალური ცოდნის დონე
და შესაძლებლობები, რომლის დადგენაც შეფასების შედეგად
ხდება.
• სწავლა-სწავლების პროცესში ჯგუფური და შეთანხმებული მუშაობა
ხელს უწყობს მრავალფეროვანი და განსხვავებული სასწავლო
გამოცდილების მიღებას. ეფექტიანად დაგეგმილი ჯგუფური
აქტივობები იძლევა მთლიანი კლასის, მცირე ჯგუფის, თუ
ინდივიდუალურ დონეზე მოსწავლეთა კვლევა-ძიების, ახალი
აღმოჩენების გაკეთებისა და თვითგანვითარების შესაძლებლობას.
• თითოეულ მოსწავლეს უნდა მიეწოდებოდეს დავალება ან ამოცანა,
რომელიც მისთვის საინტერესოა და ითხოვს აქტიურ ჩართულობას.
მასწავლებლის მიზანია, მოსწავლე მუდმივად იყოს უნარების
შესაბამისი გამოწვევის წინაშე და მიწოდებული რესურსების,
ინფორმაციისა თუ პრინციპების გამოყენებით წარმატებით შეძლოს
ახალი ინფორმაციის გაგება-გამოყენება, ხოლო ამის შემდგომ
გადაინაცვლოს სწავლების შემდგომ ეტაპზე.
• მოწავლეებისა და მასწავლებლის თანამშრომლობა სწავლა-
სწავლების პროცესში - დიფერენცირებული სწავლების მიდგომის
ფარგლებში მასწავლებელი ირგებს ფასილიტატორის, დამგეგმავის,
დამხმარეს როლს გაკვეთილის მიმდინარეობისას, ხოლო
მოსწავლეები ამ პროცესის წარმატებულობის მნიშვნელოვანი,
გადამწყვეტი და აქტიური თანამონაწილეები, პარტნიორები არიან
17
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

18. • დიფერენცირებული სწავლა-სწავლების მიდგომის მიხედვით, მოდიფიკაცია ადაპტაცია
შესაძლებელია ოთხი მიმართულებით:
• 1. შინაარსი - იგულისხმება ის ცოდნა, გაგება, პრინციპები და უნარები, რომლებსაც
მოსწავლე უნდა დაეუფლოს. აღსანიშნავია, რომ მიზანი თითქმის ყველა მოსწავლისთვის
საერთოა, თუმცა, მასწავლებელს შეუძლია დიფერენცირება მეთოდებისა და რესურსების
გამოყენების თვალსაზრისით, მაგალითად, ანიმაციების, ვიდეოების, ტექსტების,
აპლიკაციების, კომპიუტერული პროგრამების და სხვა გამოყენება.
• 2. პროცესი - იგულისხმება თუ როგორ და რა გზით ეუფლება მოსწავლე კონკრეტულ
ცოდნასა და შინაარსს. სინონიმად შესაძლებელია მოვიაზროთ „აქტივობები“. მასწავლებელს
შეუძლია პროცესისა თუ აქტივობის დიფერენცირება მოსწავლეთა შესაძლებლობებისა და
ინტერესების გათვალისწინებით, მაგალითად, კონკრეტული კვლევის წარდგენისას
მასწავლებელს შეუძლია შესთავაზოს რამდენიმე ვარიანტი: წერილობით, დიაგრამის სახით,
სიტყვიერად, ნახატით და სხვა.
• 3. პროდუქტი (შედეგი) - იგულისხმება ის საშუალებები, რომლის გამოყენებითაც მოსწავლე
დემონსტრირებას ახდენს იმისა, თუ რა ინფორმაცია მიიღო, გაიგო და როგორ შეიძლება მისი
გამოყენება. ეს შესაძლებელია იყოს შემაჯამებელი პროექტი.
• 4. სასწავლო გარემო - იგულისხმება სწავლისთვის საჭირო ოპტიმალური პირობების შექმნა
თითოეული მოსწავლისთვის. სასწავლო გარემოს ინდივიდუალიზებისას შესაძლებელია
როგორც საკლასო გარემოს ფიზიკური ცვლილება (მაგალითად, ავეჯის გადაადგილება
ინდივიდუალური და ჯგუფური აქტივობებისთვის), ასევე მოსწავლეთა ფსიქოლოგიური და
ემოციური ასპექტების გათვალისწინება (მაგალითად, შესაძლებლობის მიცემა, რომ
მოსწავლეებმა თავისუფლად გამოთქვან თავიანთი მოსაზრებები, დაუშვან შეცდომები და
ა.შ.).
18
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

19. • სწავლა-სწავლების უნივერსალური დიზაინი
ემყარება შემდეგ მიდგომებს: შესთავაზოს ყველა
მოსწავლეს ხელმისაწვდომობა და სწავლის
თანაბარი პირობები.
• უზრუნველყოს მოსწავლეზე ცენტრირებული
გარემო, რომელშიც ის დაფასებულია და აქვს
წარმატებული აკადემიური და
სოციალურიგამოცდილების მიღების
შესაძლებლობა.
უნივერსალური დიზაინის პრინციპების
გამოყენება
• მასწავლებელს აძლევს შესაძლებლობას, შექმნას
თანამშრომლობითი, საინტერესო და
მიმზიდველი სასწავლო გარემო
მოსწავლეებისთვის: მასწავლებელიყოველთვის
მზად არის მხარდაჭერისთვის, შემცირებულია
სწავლების ბარიერები;
• მოსწავლეები იღებენ ცოდნას, ივითარებენ
უნარ-ჩვევებს და ხდებიან მოტივირებულები,
მათი სწავლა-სწავლების დინამიკა მუდმივად
ფასდება.
• https://www.youtube.com/watch?v=2EQ0i1FXItQ&t=123sსასწავ
ლო პროცესის უნივერსალური დიზაინი და მხარდაჭერის
მრავალშრიანი სისტემა
• https://www.youtube.com/watch?v=deJ0IViZ8EI&t=274s
უნივერსალური დიზაინი USAID საბაზისო განათლების
პროგრამა
სწავლა-სწავლების უნივერსალური დიზაინი
19
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

20. უნივერსალური დიზაინის 7 პრინციპი
20
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

21. http://mastsavlebeli.ge/?p=14818ინკლუზიის ინსტრუმენტები – მულტიმოდალური სწავლება
21
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

22. • სწავლის უნივერსალური დიზაინი
დაფუძნებულია სამ ძირითად
პრინციპზე:
• 1. სწავლა-სწავლების
მრავალფეროვანი და მოქნილი
საშუალებების გამოყენება -
სწავლის სხვადასხვა სტილის მქონე
მოსწავლეებისთვის
მრავალფეროვანი გზების,
საშუალებებისა და რესურსების
შეთავაზება ინფორმაციის მიღებისა
და ცოდნის დაუფლების პროცესში.
• 2. შეძენილი ცოდნისა და უნარ-
ჩვევების სხვადასხვა გზით
გამოხატვა - მიღებულიცოდნის
დემონსტრირების ალტერნატიული
გზების შეთავაზება.
• 3. მოსწავლეთა ჩართულობის
წახალისება - ისეთი სასწავლო
გარემოს შექმნა,
სადაცგათვალისწინებულია
მოსწავლის ინტერესები და
მოტივაციური ფაქტორები.
22
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

23. 23
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

24. 24
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

25. 25
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

26. 26
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

27. 27
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

28. 28
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

29. ინკლუზიური გარემო და მოდელი
29
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

30. 30
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

31. 31
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

32. 32
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

33. 33
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

34. მოსწავლეთა მხარდაჭერის მრავალფეროვანი სისტემა-ხერხი,რომელიც გვაძლევს
საშუალებას დავაკმაყოფილოთ ყველა მოსწავლის საჭიროებები
34
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

35. მოსწავლეთა მხარდაჭერის მრავალშრიანი სისიტემა
35
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

36. 36
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

37. 37
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

38. 38
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

39. სლაიდები დამუშავებულია მოცემული მასალის საფუძველზე
• სასწავლო პროცესის უნივერსალური დიზაინი და მხარდაჭერის
მრავალშრიანი სისტემა
https://www.youtube.com/watch?v=2EQ0i1FXItQ
• სესია 2- სწავლების უნივერსალური დიზაინის ზოგადი
პრინციპები https://www.youtube.com/watch?v=OYIGp5_A_fs&t=26s
• სესია 2 - სწავლების უნივერსალური დიზაინის გამოყენება
საკლასო ოთახში
• https://www.youtube.com/watch?v=xKUG59XeyuI
39
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

40. II ნაწილი - ეროვნული სასწავლო გეგმა(გვ.14)
https://eqe.ge/ka/posts/3792/konkursebshi-monatsileta-sayuradghebod?fbclid=IwAR0c4YXlH0RatDhJeN7zFIsy375_gfN23oeGJ7_fEOLg5KmsMTiJ92N5WLA
( ე.ს.გ.-(თავი VIII გვ.36-41)
• ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნები
• ახალ სიტუაციებთან, ცვალებად მოთხოვნებთან
ადაპტირების უნარი;
• დამოუკიდებელ გადაწყვეტილებათა მიღებისა და
იდეების ქმედებაში განხორციელებისუნარი;
• პრობლემების გადაჭრის უნარი; ლოგიკური და
შემოქმედებითი აზროვნების, კვლევის და
არგუმენტირებული მსჯელობის უნარები;
• საზოგადოებაში თვითდამკვიდრების უნარი;
• ინფორმაციის მოძიების, დამუშავების, შენახვის,
გაზიარებისა და გაანალიზების უნარი;
• საკუთარი და განსხვავებული კულტურის
წარმომადგენლებთან/ჯგუფებთან წარმატებული
კომუნიკაციის უნარი;
• ჯანსაღი ცხოვრების უნარ-ჩვევები;
• საკუთარ სოციალურ აქტიურობაზე
პასუხისმგებლობის გააზრების, ასევე, სხვათა
ქმედების გაგებისა და გათვალისწინების უნარი.
ეროვნული სასწავლო გეგმის მიზნები
• პრობლემების გადაჭრა
• კრიტიკული აზროვნება
• შემოქმედებითი აზროვნება
• თანამშრომლობა
• კომუნიკაცია
• ეთიკა
• მეწარმეობა, ინიციატივების გამოვლენა
და საქმედ ქცევა
• დროსა და სივრცეში ორიენტირება
• კვლევა
• სწავლის სწავლა; დამოუკიდებლად
საქმიანობა
• პასუხისმგებლობა
• ინფორმაციული და საკომუნიკაციო
ტექნოლოგიების გამოყენება
• წიგნიერება
40
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ

41. • სწავლის შედეგი
• შედეგების საშუალებით საგნობრივ დონეზე კონკრეტდება
ეროვნული სასწავლო გეგმის მიზნებში ჩამოთვლილი
ზოგადი ცოდნა.
• სწავლის შედეგები განსაზღვრულია საფეხურისთვის.
შესაბამისად, დადგენილი სწავლის შედეგების მისაღწევად
მოსწავლე მუშაობს მთელი საფეხურის განმავლობაში,
რამდენიმე წლის მანძილზე.
• ამ დროში მას ევალება აჩვენოს უწყვეტი პროგრესი შედეგთან
მიმართებით.
• ამ გზით, მოსწავლე ხანგრძლივად არის კონცენტრირებული
ღირებულ მიზანზე და ეტაპობრივად აგროვებს ცოდნას და
იძენს სათანადო უნარებს.
• შედეგად უზრუნველყოფილია მყარი, ფუნქციური
კომპეტენციის განვითარება.
• განათლების სისტემის ამოცანაა სასწავლო პროცესისა და
გარემოს იმგვარად ორგანიზება, რომ მოსწავლეები
მაქსიმალურად მიუახლოვდნენ განსაზღვრულ სწავლის
შედეგებს.
• სამიზნე ცნებები
• სამიზნე ცნებები, სწავლის შედეგების მსგავსად,
გრძელვადიანი მიზნებია, რომლებიც ექსპერტთა გუნდის
მიერ საგანმანათლებლო პროგრამის ფარგლებში წინასწარ
არის განსაზღვრული და რომლებზე მუშაობაც (სწავლის
შედეგის მსგავსად) საფეხურის განმავლობაში უწყვეტად
მიმდინარეობს
• მიკრო და მაკრო ცნებები სამიზნე ცნებებში შესაძლებელია
განვასხვავოთ ცნებების ორი დონე - მიკრო და მაკრო
ცნებები.
• მაკროცნება წარმოადგენს გრძელვადიან მიზანს მთლიანად
ეროვნული სასწავლო გეგმის მასშტაბით, ზესაგნობრივია და
შეიძლება დამუშავდეს ნებისმიერი საგნის / საგნობრივი
ჯგუფის ფარგლებში. ამავდროულად, ის აუცილებლად
მუშავდება რომელიმე საგნობრივ ცნებასთან ერთად,
ფუნქციურად უთანაბრდება ეროვნული სასწავლო გეგმის
მისიასა და მიზნებს. მაკროცნებები დაჯგუფებულია 8
ძირითადი კომპეტენციის მიხედვით: წიგნიერება,
მულტილინგვური კომპეტენცია, მათემატიკური წიგნიერება,
ციფრული წიგნიერება, სწავლის სწავლა, სამოქალაქო
კომპეტენცია, მეწარმეობა და კულტურული ცნობიერება..
• მიკროცნებები, იგივე სამიზნე ცნებები, აუცილებლად
დაკავშირებულია რომელიმე
• საგნობრივ მიმართულებასთან და წარმოადგენს
გრძელვადიან მიზანს საგნობრივიმიმართულების
ფარგლებში.
• მიკროცნებები მუშავდება ერთი რომელიმე საგნის /
საგნობრივი ჯგუფის ფარგლებში და ფუნქციურად
უთანაბრდება საგნობრივ სასწავლო შედეგს.
• მიკროცნების საშუალებით საგნობრივ დონეზე კონკრეტდება
მაკროცნება / ეროვნული სასწავლო გეგმის მიზნებად
განსაზღვრული ზოგადი უნარები.
41
შედგენილია მარინე რეხვიაშვილის მიერ