SlideShare a Scribd company logo
1 of 12
Download to read offline
1
Σζνιεξίδνπ Αλαζηαζία
Γηεπζύληξηα Π.Δ. Λέζβνπ
Ο Προγραμμαηιζμός και ζτεδιαζμός ηοσ εκπαιδεσηικού έργοσ
Οη έλλνηεο πξνγξακκαηηζκόο θαη ζρεδηαζκόο παξόιν πνπ πξόζθαηα άξρηζαλ λα
ρξεζηκνπνηνύληαη ζηνλ ειιεληθό δηάινγν γηα ηελ εθπαίδεπζε, δελ είλαη θάηη θαηλνύ-
ξην γηα ηηο αλεπηπγκέλεο ρώξεο. ΢ηεξίδνληαη ζηε ζεσξία ηνπ αλζξώπηλνπ θεθαιαίνπ1
,
θαζώο θαη ζηηο θνηλσληνινγηθέο ζεσξίεο πνπ θάλνπλ ιόγν γηα πξνώζεζε ηεο ηζόηε-
ηαο κέζσ ηεο πξόζβαζεο ζηα παξερόκελα εθπαηδεπηηθά αγαζά.2
Χο δηαδηθαζίεο ν ζρεδηαζκόο θαη πξνγξακκαηηζκόο πξνέξρνληαη από ην ρώξν ηεο
νηθνλνκίαο θαη νη ξίδεο ηνπο ζα πξέπεη λα αλαδεηεζνύλ ζηελ επηζηεκνληθή ζεώξεζε
ηεο εξγαζίαο, έηζη όπσο απηή πεξηγξάθεθε από ηνλ Taylor. Χζηόζν επεηδή δεκηνπξ-
γήζεθαλ πξνβιήκαηα πνπ ζρεηίδνληαλ θπξίσο κε ηε κε παξνρή αξκνδηνηήησλ ζηνπο
εξγαδόκελνπο, κε ηελ αδπλακία πξόβιεςεο κειινληηθώλ θαηαζηάζεσλ θαζώο θαη ην
γεγνλόο όηη ην κνληέιν ρξεζηκνπνηήζεθε από απνιπηαξρηθά θαζεζηώηα γηα ηνλ έιεγ-
ρν ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ηεο παξαγσγήο, ν ζεζκόο αηόλεζε. Μόλν κεηαπνιεκηθά νη
επηρεηξήζεηο θαη ηα θξάηε άξρηζαλ πάιη λα δίλνπλ ζεκαζία ζηηο αξρέο ηνπ ζρεδηαζ-
κνύ θαη ηνπ πξνγξακκαηηζκνύ. Σν γεγνλόο κάιηζηα όηη ζήκεξα νη θνηλσληθννηθνλν-
κηθέο ζπλζήθεο είλαη ηέηνηεο πνπ νη θαηαζηάζεηο κπνξεί λα αιιάδνπλ κε ξαγδαίνπο
ξπζκνύο, ε αλαγθαηόηεηα ηνπ ζρεδηαζκνύ θαη ηνπ πξνγξακκαηηζκνύ γίλεηαη θάηη πε-
ξηζζόηεξν από πξόδειε, πξνθεηκέλνπ νη νξγαληζκνί λα κε ράζνπλ ηνπο ζηόρνπο ηνπο
θαη, θαηά θάπνην ηξόπν, λα πειαγνδξνκνύλ ρσξίο ππμίδα.
Ο ζρεδηαζκόο είλαη δηαδηθαζία πνπ εμειίζζεηαη ζε βάζνο ρξόλνπ θαη αθνξά ζηνπο
ζθνπνύο ηνπ νξγαληζκνύ, είλαη κε άιια ιόγηα ην «όξακά» ηνπ γηα ην κέιινλ, ε γελη-
θή ζύιιεςε ησλ ζηόρσλ κηαο κειινληηθήο πξνζπάζεηαο3
, ελώ ν πξνγξακκαηηζκόο
είλαη νη ελέξγεηεο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ, ώζηε λα πινπνηεζνύλ νη ζηόρνη ηνπ ζρεδηαζ-
κνύ. ΢πλεπώο ν πξνγξακκαηηζκόο είλαη ην θπζηθό ζπκπιήξσκα ηνπ ζρεδηαζκνύ.
Από ην ρώξν ησλ επηρεηξήζεσλ ν ζρεδηαζκόο κπνξεί λα αθνξά ζηελ δεκηνπξγία
ελόο λένπ πξντόληνο ή ππεξεζίαο. Π.ρ. κηα εηαηξία ζρεδηάδεη λα βγάιεη ζηελ αγνξά
1
Schultz, T.W. (1963). The economic value of education, New York: Colombia, University Press
2
Φαραξόπνπινο, Γ. (1999). Οικονομική ηηρ εκπαίδεςζηρ, Αζήλα: Παπαδήζε, Φαραξόπνπινο, Γ. &
Καδακίαο, Α. (1985). Παιδεία και Ανάπηςξη ζηην Ελλάδα, Αζήλα: ΔΚΚΔ, Psacharopoulos, G. &
Woodhall, M. (1985). Education for Development. An analysis of investment choices, Oxford: Oxford
University Press
3
Εεπγαξίδεο, ΢.(1983). Οπγάνυζη και Διοίκηζη, η. Γ, Θεζζαινλίθε : Κπξηαθίδε
2
έλα πξντόλ. Ο πξνγξακκαηηζκόο ηόηε ζα αθνξά ζε ζπγθεθξηκέλεο ελέξγεηεο, όπσο
πνπ ζα βξεη ηηο πξώηεο ύιεο, πνηνλ δηαθεκηζηή ζα πξνζιάβεη, ηη κεραλήκαηα ζα πά-
ξεη, θ.η.ι.π.
Με ηνλ πξνγξακκαηηζκό επηδηώθεηαη:
- Ο θαζνξηζκόο ησλ ζηόρσλ ηνπ νξγαληζκνύ
- Ο πξνζδηνξηζκόο ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο
- Ζ θαηαγξαθή ελαιιαθηηθώλ ιύζεσλ
- Ζ επηινγή ηεο θαιύηεξεο ελαιιαθηηθήο ιύζεο
- Ζ εθαξκνγή ηεο ιύζεο πνπ επηιέρζεθε
- Ζ αμηνιόγεζε ηεο παξέκβαζεο θαη ε αλαηξνθνδόηεζε
Από ηα παξαπάλσ ζπλάδεηαη όηη ν ζρεδηαζκόο- πξνγξακκαηηζκόο είλαη αλζξώπηλε
δξαζηεξηόηεηα θεθαιαηώδνπο ζεκαζίαο γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ νξγαληζκνύ. Απαηηεί
αθνζίσζε ζηνπο ζηόρνπο ηνπ νξγαληζκνύ, θαη έλα γλσζηηθό επίπεδν πνπ ζα θαζηζηά
ηα κέιε ηνπ νξγαληζκνύ ηθαλά λα ζπιιακβάλνπλ όιεο ηηο πηπρέο ηεο πξαγκαηηθόηε-
ηαο θαη λα πξνβάιινπλ ηηο ζπλέπεηεο ησλ πξάμεώλ ηνπο ζην κέιινλ. Καηά ηνπο Σδε-
θίλε4
θαη Armstrong5
νη άλζξσπνη απνηεινύλ ην πην δπλακηθό θαη ηαπηόρξνλα πην
επκεηάβιεην πόξν πνπ δηαζέηεη έλαο νξγαληζκόο. ΢πλεπώο ε ιαλζαζκέλε δηαρείξηζή
ηνπ, ε ιάζνο εθπαίδεπζε ή ηνπνζέηεζή ηνπ, κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη ζνβαξόηαηα
πξνβιήκαηα ζηελ επίηεπμε ησλ ζηόρσλ ηνπ νξγαληζκνύ. Γη απηό θαη ν πξνγξακκα-
ηηζκόο ησλ αλζξσπίλσλ πόξσλ απνηειεί θεθαιαηώδε ιεηηνπξγία ηνπ νξγαληζκνύ.
Ο Armstrong νξίδεη ηνλ πξνγξακκαηηζκό σο κηα δηαδηθαζία πνπ πξνβιέπεη ηελ
αλάγθε ησλ επηρεηξήζεσλ ζε αλζξώπηλνπο πόξνπο θαη νξγαλώλεη ηελ θαηάξηηζε
πξνγξακκάησλ γηα ηελ ηθαλνπνίεζε απηήο ηεο αλάγθεο, ελώ ν Mills6
ζπκπιεξώλεη
ηελ αλαγθαηόηεηα παξνρήο θηλήηξσλ ζηνπο εξγαδόκελνπο κε ζηόρν ηελ επίηεπμε π-
ςειώλ επηδόζεσλ.
΢ηελ νπζία, όηαλ θάλνπκε ιόγν γηα πξνγξακκαηηζκό, αλαθεξόκαζηε ζε κηα δηαδη-
θαζία ιήςεο απνθάζεσλ γηα ην κέιινλ θαη ηελ επηηπρία ησλ ζηόρσλ ηνπ νξγαληζ-
κνύ7
.
Καηά ηνπο Κνπηνύδε (1999)8
θαη ΢αΐηε (2005)9
ππάξρνπλ δύν κνξθέο πξνγξακκα-
ηηζκνύ: Ο ιεηηνπξγηθόο ηαθηηθόο πξνγξακκαηηζκόο (operational planning) θαη ν
4
Σδεθίλεο, Υ. (1988). Ππογπαμμαηιζμόρ ηος ανθπώπινος δςναμικού, Αζήλα: Γαιαίνο
5
Armstrong, M. (1999). A handbook of human recourse management practice. London: Kogan Page
6
Mills, Q. (1992). Planning with people in mind, ζην Gabbaro, J. Managing people and organizations,
Boston Massachusetts: Harvard Business School Publications ζ. 449-464
7
΢θνπιάο, Ν.Δ.& Οηθνλνκάθε, Κ.Π. (1998). Διασείπιζη και ανάπηςξη ανθπώπινυν πόπυν, Αζήλα:
Κάπα
3
ζηξαηεγηθόο (strategic planning). Ο πξώηνο είλαη βξαρπρξόληνο θαη ζηελ νπζία απν-
ηειεί πξνζπάζεηα πινπνίεζεο ησλ ζηόρσλ ηνπ νξγαληζκνύ γηα ζπγθεθξηκέλν δεηνύ-
κελν, πνπ πξέπεη λα πινπνηεζεί ζε ζύληνκν ρξόλν. Ζ πινπνίεζε απηνύ ηνπ πξνγ-
ξακκαηηζκνύ αλαηίζεηαη ζηα ρακειόηεξα δηνηθεηηθά ζηειέρε κε βάζε πάληα ηνλ γε-
ληθό ζρεδηαζκό ηνπ νξγαληζκνύ.
Ο ζηξαηεγηθόο πξνγξακκαηηζκόο αθνξά ηνπο γεληθόηεξνπο καθξνρξόληνπο ζηόρν-
πο ηνπ νξγαληζκνύ ή ην ζθνπό ηνπ. ΢πλήζσο ν πξνγξακκαηηζκόο απηόο ζρεδηάδεηαη
από ηα εγεηηθά ζηειέρε ηνπ νξγαληζκνύ θαη αθνξά ζηηο ζρέζεηο ηνπ κε ην θνηλσληθν-
νηθνλνκηθό πεξηβάιινλ κέζα ζην νπνίν απηόο δξα.
Γεληθόηεξα ν επηηπρεκέλνο ζρεδηαζκόο ραξαθηεξίδεηαη:
- ΢αθήλεηα όζνλ αθνξά ζηνπο ζθνπνύο ηνπ νξγαληζκνύ.
- ΢πκκεηνρή θαη δέζκεπζε ηνπ ζπλόινπ ηνπ ζηειερηαθνύ δπλακηθνύ ζηνπο ζθν-
πνύο ηνπ νξγαληζκνύ.
- Δπέιηθηα θαη ζαθή ζρέδηα, ώζηε ε πινπνίεζή ηνπο λα είλαη δπλαηή.
- ΢πληνληζκό ελεξγεηώλ, δπλαηόηεηα αλαηξνθνδόηεζεο θαη πνιπαμνληθήο αμην-
ιόγεζεο.
Ο προγραμμαηιζμός ζηην εκπαίδεσζη
Ζ εύξπζκε ιεηηνπξγία ελόο εθπαηδεπηηθνύ ζπζηήκαηνο είλαη ζπλάξηεζε πνιιώλ
παξαγόλησλ πνπ δξνπλ παξάιιεια θαη παξάγνπλ ζπγθεθξηκέλν θαιό ή θαθό απνηέ-
ιεζκα.10
΢πλεπώο, ν ζρεδηαζκόο- πξνγξακκαηηζκόο ησλ κειινληηθώλ ελεξγεηώλ είλαη
ζε ζέζε λα δηαζθαιίζεη ηελ απνθπγή ησλ ιαζώλ θαη ηελ όζν ην δπλαηόλ πιεξέζηεξε
εθπιήξσζε ησλ ζθνπώλ ηεο εθπαίδεπζεο.
Γηα ηνλ Λακπξόπνπιν (2006), εθπαηδεπηηθόο ζρεδηαζκόο είλαη ο οπθολογικόρ
ηπόπορ ζκέτηρ και δπάζηρ ζηη βάζη ηος οποίος επιλέγεηαι η βέληιζηη ανάμεζα ζε ε-
ναλλακηικέρ λύζειρ και μεγιζηοποιούνηαι ηα αποηελέζμαηα ηηρ κάθε διαδικαζίαρ μέζα
8
Κνπηνύδεο Μ. (1999). Ζ Δθπαηδεπηηθή Μνλάδα σο Οξγαληζκόο. ΢ην Αζαλαζνύια- Ρέππα Α. θ.α.,
Διοίκηζη Εκπαιδεςηικών Μονάδυν, Εκπαιδεςηική Διοίκηζη και Πολιηική, η. Α, Πάηξα: Δ.Α.Π.
9
΢αΐηεο Υ. (2005). Οπγάνυζη και Διοίκηζη ηηρ Εκπαίδεςζηρ, Αζήλα
10
Βηηαληδάθεο, Β. (2005). Πξνζδηνξηζηηθνί παξάγνληεο πνπ δηαζθαιίδνπλ ηελ πνηόηεηα ζηελ εθπαί-
δεπζε. ΢ύλνςε ζπκπεξαζκάησλ έξεπλαο γηα ηελ πνηόηεηα ζηελ πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε. Διοικηηική
Ενημέπυζη, 32: 32-46
4
από ηην πλέον αποηελεζμαηική καηανομή, διασείπιζη και αξιοποίηζη ηυν διαθέζιμυν
σπημαηικών και ανθπυπίνυν πόπυν.11
Γηα ηνπο θνξείο παξνρήο εθπαίδεπζεο ν ζρεδηαζκόο αθνξά ζηνπο γεληθόηεξνπο
ζθνπνύο ηνπο. Π.ρ. αλάκεζα ζηνπο ζθνπνύο ηεο Πξσηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο είλαη ε
θαιιηέξγεηα ηεο θξηηηθήο ζθέςεο θαη ηεο δεκηνπξγίαο δεκνθξαηηθά ζθεπηόκελσλ πν-
ιηηώλ. ΢ηνλ πξνγξακκαηηζκό ζα εληάζζνληαη νη ελέξγεηεο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ, ώζηε
λα πινπνηεζεί ν γεληθόηεξνο ζθνπόο.
Οη ζρνιηθέο κνλάδεο απνηεινύλ απνθεληξσκέλεο ππεξεζίεο θαη ζπγρξόλσο είλαη
ηα βαζηθά θύηηαξα ηνπ εθπαηδεπηηθνύ ζπζηήκαηνο, θαζώο εθεί πινπνηνύληαη νη ζηό-
ρνη θαη νη ζθνπνί ηεο ηηζέκελεο θάζε θνξά εθπαηδεπηηθήο πνιηηηθήο. Ζ δηαδηθαζία
πξνγξακκαηηζκνύ όηαλ ζπληειείηαη κέζα ζηα πιαίζηα ησλ ζρνιηθώλ κνλάδσλ, έρεη
ζπγθεθξηκέλα πιενλεθηήκαηα όπσο:
- Άκεζε αληίιεςε ησλ θαηαζηάζεσλ κε απνηέιεζκα ηελ έγθαηξε πξόβιεςε ηεο
εμέιημήο ηνπο
- Σαρύηεξε θαη νηθνλνκηθόηεξε ρσξνρξνληθά αληηκεηώπηζε ησλ πξνβιεκάησλ
- Δπρεξέζηεξε παξαθνινύζεζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ ηπρόλ παξεκβάζεσλ
- Γπλαηόηεηα άκεζεο αλαηξνθνδόηεζεο
- Σόλσζε ηεο απηνπεπνίζεζεο θαη ηεο απηελέξγεηαο εθπαηδεπηώλ- εθπαηδεπόκε-
λσλ12
Σν ειιεληθό εθπαηδεπηηθό ζύζηεκα κε ην ζπγθεληξσηηθό ραξαθηήξα ηνπ δελ αθή-
λεη πνιιά πεξηζώξηα ζηξαηεγηθνύ πξνγξακκαηηζκνύ. Παξόιν πνπ ζηηο εηζεγεηηθέο
εθζέζεηο ησλ λ. 1566/85 θαη 2986/02 γίλεηαη ιόγνο γηα απνθέληξσζε ηνπ εθπαηδεπηη-
θνύ ζπζηήκαηνο, πνηνηηθή αλαβάζκηζε θαη απηνλνκία ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο, θάηη
ηέηνην κέρξη ζήκεξα δελ θαηέζηε εθηθηό. ΢πλεπώο νη ζρνιηθέο κνλάδεο δελ κπνξνύλ
λα ζέηνπλ κόλεο ηνπο ζθνπνύο θαη λα ηνπο πινπνηνύλ. Αληίζεηα θαινύληαη λα πινπν-
ηήζνπλ ζηνπο θεληξηθά ηηζέκελνπο ζηόρνπο, πεξηζζόηεξν σο δηαρεηξηζηέο παξά σο
11
Λακπξόπνπινο, Υ. (2006). Διασείπιζη ανθπώπινυν πόπυν και πποώθηζη ηηρ αλλαγήρ ζηην εκπαί-
δεςζη. Γηαζέζηκν ειεθηξνληθά:
http://www.elemedu.upatras.gr/eriande/synedria/synedrio3/praltika%2011/lampropoulos.htm
12
΢ηα παξαπάλσ σζηόζν εθθξάζηεθαλ ελζηάζεηο από ηνπο εθπξνζώπνπο ησλ εθπαηδεπηηθώλ νκνζ-
πνλδηώλ. Ζ θξηηηθή πνπ αζθήζεθε επηθεληξσλόηαλ θπξίσο ζε ηέζζεξα ζεκεία: α) ε παξαρώξεζε απ-
ηνλνκίαο ζηηο ζρνιηθέο κνλάδεο είλαη δπλαηόλ λα αιινηώζεη ηνλ εληαίν ραξαθηήξα ηεο εθπαίδεπζεο
θαη λα νδεγήζεη ζηε δεκηνπξγία ζρνιείσλ «πνιιώλ ηαρπηήησλ», β) θαηαζηξαηεγείηαη ε ζπληαγκαηηθή
πξόβιεςε γηα παξνρή δσξεάλ παηδείαο, θαζώο ζα είλαη δπλαηή ε «πηνζεζία» ζρνιηθώλ κνλάδσλ από
εηαηξίεο ή ρνξεγνύο, γ) ε γεσγξαθηθή δηαθνξνπνίεζε ζα εμειηρζεί ζε θνηλσληθή δηαθνξνπνίεζε, θα-
ζώο ζρνιηθέο κνλάδεο εύξσζησλ νηθνλνκηθά πεξηνρώλ ζα κπνξνύλ λα πξνζθέξνπλ πνηνηηθόηεξεο π-
πεξεζίεο ζηνπο καζεηέο ηνπο, ζε ζρέζε κε ηηο κνλάδεο πνπ ιεηηνπξγνύλ ζε ππνβαζκηζκέλεο πεξηνρέο,
δ) ππάξρεη θίλδπλνο εμάξηεζεο ησλ ζρνιηθώλ κνλάδσλ από ηνπο θνξείο ηεο απηνδηνίθεζεο.
5
παξαγσγνί εθπαηδεπηηθήο πνιηηηθήο.13
΢ηελ νπζία απνηεινύλ απνιήμεηο ελόο θεληξη-
θά ζρεδηαζκέλνπ ζπζηήκαηνο, θαη ε ιεηηνπξγία ηνπο δελ βαζίδεηαη ζε ζηόρνπο αιιά
ζε θαλόλεο.14
Ζ εθπαηδεπηηθή πνιηηηθή απηή θαζ’ απηή ραξάζζεηαη ζην ΤΠΓΜΘ.
Δθεί απνθαζίδνληαη νη ζθνπνί ηεο εθπαίδεπζεο, θαηαλέκνληαη θνλδύιηα, αξκνδηόηε-
ηεο κεηαμύ ησλ βαζκίδσλ θ.ά. Ο Αλδξένπ15
ππνζηεξίδεη όηη παξ’ όιεο ηηο ζπδεηήζεηο
πνπ θαηά θαηξνύο έγηλαλ κεηαμύ ηεο πνιηηείαο θαη ησλ θνξέσλ πξσηνβάζκηαο θαη
δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο γηα απνθέληξσζε ζηελ εθπαίδεπζε, δελ ππήξμε θακία
νπζηαζηηθή πξόνδνο. Χζηόζν, όπσο επηζεκαίλεη θαη ν Μαπξνγηώξγνο, (1999)16
θακηά
αιιαγή ή θαηλνηνκία ζηελ εθπαίδεπζε δελ κπνξεί λα πξνρσξήζεη αλ πξνεγνπκέλσο
δελ γίλεη θαηαλνεηή θαη απνδεθηή από ηε ζρνιηθή θνηλόηεηα. ΢πλεπώο αλ θεληξηθή
πνιηηηθή επηινγή ζπληζηά ε επηηπρήο δηεθπεξαίσζε ησλ ζθνπώλ ηεο εθπαίδεπζεο, ε
ζπκκεηνρή ησλ εθπαηδεπηηθώλ ζηνλ εθπαηδεπηηθό ζρεδηαζκό ζεσξείηαη επηβεβιεκέ-
λε.
Ζ κε αλάζεζε νπζηαζηηθώλ αξκνδηνηήησλ ζρεδηαζκνύ πξνγξακκαηηζκνύ ζηηο
ζρνιηθέο κνλάδεο, έρεη δπζκελή απνηειέζκαηα ζε κηα ζεηξά από δεηήκαηα όπσο:
- ΢ηε ιεηηνπξγία ηνπ ΢πιιόγνπ Γηδαζθόλησλ: Ο ΢ύιινγνο δηδαζθόλησλ απνηε-
ιεί θαηά ην λ. 1566/85 ην θπξίαξρν όξγαλν ιεηηνπξγίαο ησλ ζρνιηθώλ κνλάδσλ.
Οη απνθάζεηο ηνπ σζηόζν πεξηνξίδνληαη ζε ζέκαηα δεπηεξεπνύζεο ζεκαζίαο.
Απηή ε θαηάζηαζε σζηόζν κπνξεί λα έρεη επηπηώζεηο ζηελ επίδνζε θαη ζπκπεξη-
θνξά ησλ εθπαηδεπηηθώλ, λα ηνπο απνζηεξεί από ην αίζζεκα επζύλεο θαη λα ηνπο
θάλεη απξόζπκνπο λα αλαιάβνπλ πξσηνβνπιίεο.
- ΢ην ξόιν ηνπ δηεπζπληή ηνπ ζρνιείνπ: Ο δηεπζπληήο αληηκεησπίδεηαη πεξηζ-
ζόηεξν σο δηεθπεξαησηήο εγγξάθσλ θαη ιηγόηεξν σο εγέηεο, θαζώο θακία απν-
θαζηζηηθήο ζεκαζίαο γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο απόθαζε δελ κπν-
ξεί λα πάξεη. Ο ξόινο ηνπ εκπεξηέρεη κηα αληίθαζε: Από ηε κηα αληηκεησπίδεηαη
σο εθηειεζηηθό όξγαλν κηαο θεληξηθά ζρεδηαζκέλεο πνιηηηθήο, θαη από ηελ άιιε,
θαιείηαη λα εγεζεί ηνπ αλζξώπηλνπ δπλακηθνύ ηεο ζρνιηθήο ηνπ κνλάδαο, λα ην
13
Αλδξένπ Απ.& Παπαθσλζηαληίλνπ Γ. (1994). Εξοςζία και Οπγάνυζη - Διοίκηζη ηος Εκπαιδεςηικού
Σςζηήμαηορ, Αζήλα: Νέα ΢ύλνξα
14
Λαΐλαο, Αζ.(2000).«Γηνίθεζε θαη πξνγξακκαηηζκόο ζρνιηθώλ κνλάδσλ: επηζηεκνληθέο πξνζεγγίζε-
ηο θαη ειιεληθή πξαγκαηηθόηεηα», ζην: Παπαλανύκ, Ε. (επηκ.), Ο ππογπαμμαηιζμόρ ηος εκπαιδεςηικού
έπγος ζηη ζσολική μονάδα.. Θεζζαινλίθε: Α.Π.Θ. ζ.11-21
15
Αλδξένπ Απ.(2003) Η «Αποκένηπυζη» ή «Αποζςγκένηπυζη» ηος εκπαιδεςηικού ζςζηήμαηορ και η
ανάπηςξη ηηρ «Εζυηεπικήρ Πολιηικήρ» ηηρ ζσολικήρ μονάδαρ: Ζηηήμαηα Θευπίαρ και Εκπαιδεςηικήρ
Πολιηικήρ, Πάηξα: Δ.Α.Π.
16
Μαπξνγηώξγνο Γ.(1999). «Ζ Δθπαηδεπηηθή Μνλάδα σο Φνξέαο Γηακόξθσζεο θαη Άζθεζεο Δθπαη-
δεπηηθήο Πνιηηηθήο» ζην: Αζαλαζνύια- Ρέππα Α. θ.α., Διοίκηζη Εκπαιδεςηικών Μονάδυν, Εκπαιδες-
ηική Διοίκηζη και Πολιηική, η. Α, Πάηξα: Δ.Α.Π.
6
ελζαξξύλεη, λα απνηειέζεη ζεηηθό πξόηππν πξνο κίκεζε. Ζ απνζηέξεζε σζηόζν
βαζηθώλ δπλαηνηήησλ παξέκβαζήο ηνπ, κάιινλ δξα αλαζηαιηηθά όζνλ αθνξά ηα
παξαπάλσ.17
- ΢ηελ ηπρόλ κε θάιπςε ησλ ηνπηθώλ αλαγθώλ. Κάζε εθπαηδεπηηθή πεξηθέ-
ξεηα έρεη ηα δηθά ηεο γεσγξαθηθά θαη θνηλσληθννηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά, κε
απνηέιεζκα όηη ελδείθλπηαη γηα κία πεξηνρή, πηζαλόλ λα κελ είλαη θαηάιιειν γηα
θάπνηα άιιε. Όκνηα, νη αλάγθεο κηαο ζρνιηθήο κνλάδαο δε ζπκπίπηνπλ ππνρξεσ-
ηηθά κε απηέο θάπνηαο άιιεο. Από ηα παξαπάλσ ζπλάδεηαη όηη ε απηνλνκία ηεο
ζρνιηθήο κνλάδαο, ε δπλαηόηεηα λα ζρεδηάδεη θαη λα ζέηεη ζηόρνπο πνπ λα αθν-
ξνύλ ζηα ηδηαίηεξά ηεο ραξαθηεξηζηηθά θαη λα επηιύνπλ ηνπηθά πξνβιήκαηα, εί-
λαη ζεκαληηθή.
Σν όηη σζηόζν ε ζρνιηθή κνλάδα δελ ζπκκεηέρεη ζην ζρεδηαζκό ηεο εθπαηδεπηη-
θήο πνιηηηθήο, δε ζεκαίλεη όηη δελ έρεη θαζόινπ πεξηζώξηα λα δξαζηεξηνπνηεζεί. ΢ε
επίπεδν ζρνιηθήο κνλάδαο πινπνηνύληαη κηθξόηεξεο εκβέιεηαο ζηόρνη όπσο ε θαηάξ-
ηηζε ηνπ θαλνληζκνύ ησλ ζρνιείσλ, ην Χ.Π., ην είδνο θαη ε κνξθή ησλ δηδαθηηθώλ
επηζθέςεσλ, νηηδήπνηε δειαδή ζρεηίδεηαη κε ηε ιεηηνπξγία ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο σο
κηθξνθνηλόηεηαο.
΢ύκθσλα κε ηα παξαπάλσ, ε ζρνιηθή κνλάδα κπνξεί λα πξνρσξήζεη ζε δξάζεηο
όπσο:18
1. Γηάζεζε θνλδπιίσλ ησλ ζρνιηθώλ επηηξνπώλ. Με βάζε ηε ζπλεξγαζία κε ηα
κέιε ηεο ζρνιηθήο επηηξνπήο θαη ηνπο ζπιιόγνπο δηδαζθόλησλ, επηιέγνληαη εθεί-
λεο νη δξάζεηο θαη αγνξέο πνπ ζα δηεπθνιύλνπλ ηελ επίηεπμε ησλ ζηόρσλ ηνπ
ζρνιείνπ.
2. Αλζξώπηλν δπλακηθό. Ζ ζρνιηθή κνλάδα κπνξεί λα πξνγξακκαηίζεη δξάζεηο
όπσο ε ελδνζρνιηθή επηκόξθσζε, ε δηάζεζε σξώλ δηδαζθαιίαο αλάινγα κε ηηο
θιίζεηο ηνπ θάζε εθπαηδεπηηθνύ, θ.α. Π.ρ. ζηα δεκνηηθά ζρνιεία ν ζύιινγνο κπν-
ξεί λα αλαζέζεη ηε δηδαζθαιία ηεο Γιώζζαο ζε ζπγθεθξηκέλνπο εθπαηδεπηηθνύο
πνπ έρνπλ πεξηζζόηεξεο γλώζεηο ή ηαιέλην, ή θαη επηζπκνύλ λα θάλνπλ κηα ηέην-
ηα δηδαζθαιία. Μηα ηέηνηα ελέξγεηα ζαθώο δελ ζπκπίπηεη κε ηελ αξρή «έλαο δάζ-
θαινο κηα ηάμε». Μπνξεί σζηόζν λα απνθέξεη πνιιαπιά νθέιε ζην εθπαηδεπηη-
17
Φαζνπιήο, Κ. (2000). «Ο ξόινο ησλ νξγάλσλ δηνίθεζεο ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο» ζην: Παππάο, Α.
(επηκ.) Ελληνική Παιδαγυγική και Εκπαιδεςηική Έπεςνα, Πξαθηηθά ηνπ 2
ος
Πανελληνίος Σςνεδπίος,
Τόμορ Α΄, Αζήλα: Αηξαπόο ζ.415-420
18
Μαπξνγηώξγνο 1999, ό.π.
7
θό θαη καζεηηθό δπλακηθό ηνπ ζρνιείνπ, αθνύ δηαζθαιίδεη όηη ην πξώην ζα θάλεη
κηα δηδαζθαιία πνπ πξαγκαηηθά ην ελδηαθέξεη, άξα ζα απνδίδεη θαιύηεξα θαη ζα
αλαπηύζζεη πςειό επίπεδν απηνζεβαζκνύ θαη απηνπξαγκάησζεο, θαη ην δεύηεξν
ζα απνιακβάλεη ηα νθέιε κηαο πην πνηνηηθήο δηδαζθαιίαο.
3. Καηαλνκή αξκνδηνηήησλ κεηαμύ ησλ κειώλ ηνπ ζπιιόγνπ δηδαζθόλησλ. Ζ
απνηειεζκαηηθή θαηαλνκή δηαζθαιίδεη ηελ άξηηα ιεηηνπξγία ηεο ζρνιηθήο κνλά-
δαο θαη ηε ζπκκεηνρή όισλ ζηε δηνίθεζή ηεο.
4. Χ.Π. Ζ θαηάξηηζή ηνπ κπνξεί λα είλαη ηέηνηα πνπ λα δηεπθνιύλεη ή θαη λα δπζ-
ρεξαίλεη ηε κάζεζε.
5. ΢ρνιηθή θνπιηνύξα. Οη ζρνιηθέο κπνξεί λα ζεζπίζνπλ θαλόλεο πνπ αθνινπζν-
ύληαη από δηδάζθνληεο δηδαζθνκέλνπο θαη ηνπηθή θνηλσλία, ώζηε ηα ζρνιεία λα
απνθηήζνπλ ηε δηθή ηνπο θπζηνγλσκία.19
Καηά ηελ Πεηξίδνπ20
ν πξνγξακκαηηζκόο ζηα πιαίζηα ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο
κπνξεί λα αθνξά:
Εκπαιδεσηικές
δραζηηριόηηηες
Παιδαγωγικές
Δραζηηριόηηηες
Διοικηηικές
Δραζηηριόηηηες
Γηδαθηηθό έξγν Πνιηηηζηηθέο
Γξαζηεξηόηεηεο
Κηηξηαθή Τιηθνηερληθή
ππνδνκή
Τινπνίεζε Α.Π.
Αμηνιόγεζε καζεηώλ
΢πλεξγαζία κε
΢πλαδέιθνπο, γνλείο,
καζεηέο
Καιιηηερληθέο
Αζιεηηθέο
Κνηλσληθέο
Φπραγσγηθέο
΢ρνιηθέο γηνξηέο
Λεηηνπξγία
΢πληήξεζε
Αλαλέσζε
Δπηκόξθσζε
εθπαηδεπηηθώλ
Δθπαηδεπηηθά
πξνγξάκκαηα
Γηνηθεηηθή γξακκαηεηαθή
ππνζηήξημε
Βξαρπρξόληα Μαθξν-
ρξόληα πξνγξάκκαηα
Δπηκόξθσζεο
Δπξσπατθά
Κνηλσληθήο
αγσγήο
Σήξεζε βηβιίσλ
Θέκαηα πξνζσπηθνύ
αιιεινγξαθία
19
Πεηξίδνπ Δ. (2000). «Πξόηαζε κηαο πξόηππεο δηαδηθαζίαο πξνγξακκαηηζκνύ ηνπ έξγνπ ηεο ζρνιη-
θήο κνλάδαο», ζην: Παπαλανύκ Ε. Ο Ππογπαμμαηιζμόρ ηος εκπαιδεςηικού έπγος ζηη ζσολική μονάδα,
Θεζζαινλίθε: Α.Π.Θ. ζ. 49-58, Πεηξίδνπ, Δ. (2003), «Ο πξνγξακκαηηζκόο ηεο δξάζεο ηεο εθπαηδεπ-
ηηθήο κνλάδαο βαζηθό ζηνηρείν ηεο δηνίθεζεο πνηόηεηαο ηεο εθπαίδεπζεο» ζην: Παπαλανύκ Ε. &
Υαηδεπαλαγηώηνπ, Π.(2003). (επηκ.). Η Διεύθςνζη ηηρ ζσολικήρ μονάδαρ. Τάζειρ και Ππακηικέρ. Θεζ-
ζαινλίθε: Κπξηαθίδε, ζ. 87-100
20
Πεηξίδνπ, (2000) ό.π. ζ. 52
8
Πέξα από ηηο όπνηεο αγθπιώζεηο κπνξεί λα έρεη ην ζύζηεκα, απαξαίηεηε ζε θάζε
πεξίπησζε είλαη ε ζπλερήο επηκόξθσζε ηνπ εθπαηδεπηηθνύ πξνζσπηθνύ ησλ ζρνιεί-
σλ, ώζηε λα θαηαλνήζνπλ θαη απνδερηνύλ -ζην κέηξν πνπ ζπκθσλνύλ- ηελ ραξαζ-
ζόκελε εθπαηδεπηηθή πνιηηηθή. Ο εθπαηδεπηηθόο πνπ θαιείηαη πνιύ ζπρλά λα ζηεξίμεη
θαηλνηνκίεο θαη κεηαξξπζκίζεηο, πξέπεη λα εθηηκήζεη θαη αμηνπνηήζεη ηελ εκπεηξία
ηνπ, λα ζθπξειαηήζεη ζρέζεηο ζπλεξγαζίαο κε ηνπο ζπλαδέιθνπο ηνπ θαη λα πεηξα-
καηηζηεί ζε λέα πξάγκαηα. Όηαλ ε θεληξηθή εθπαηδεπηηθή πνιηηηθή γίλεηαη απνδεθηή
κε ηξόπν θξηηηθό, πξνσζείηαη ε ζρεηηθή απηνλνκία, ε ζπιινγηθή επζύλε θαη ν δεκό-
ζηνο απνινγηζκόο.
΢ε θάζε πεξίπησζε πξέπεη λα επαλεμεηαζηεί ην ζύζηεκα δηνίθεζεο ηεο ειιεληθήο
εθπαίδεπζεο, ώζηε λα δηαζθαιηζηεί ε ζπκκεηνρή θαη ζπλεξγαζία ησλ εθπαηδεπηηθώλ.
΢ηα πιαίζηα απηά άιισζηε πηνζεηήζεθε θαη πινπνηείηαη ην πξόγξακκα ηεο Μείδνλνο
Δπηκόξθσζεο ησλ Δθπαηδεπηηθώλ, ηεο απηναμηνιόγεζεο ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο θα-
ζώο θαη κεξηθά ρξόληα πξηλ ν ζεζκόο ησλ πεξηθεξεηαθώλ δηεπζύλζεσλ εθπαίδεπζεο
θαη ησλ ζρνιηθώλ ζπκβνύισλ.
9
Παραδείγμαηα προγραμμαηιζμού
Παράδειγμα 1
Σηότος: Έγθαηξε ελεκέξσζε ηνπ ΢πιιόγνπ Γηδαζθόλησλ ζρεηηθά κε εγθπθιίνπο
γηα επηκνξθσηηθά ζεκηλάξηα
Η΢ΣΟΡΗΚΟ
Ο ΢ύιινγνο δηδαζθόλησλ ηελ πξνεγνύκελε ζρνιηθή ρξνληά δηαπίζησζε όηη δελ
ελεκεξσλόηαλ έγθαηξα γηα επηκνξθσηηθά ζεκηλάξηα πνπ ελδηέθεξαλ ζπλαδέιθνπο κε
απνηέιεζκα απηνί λα κελ κπνξνύλ λα ηα παξαθνινπζήζνπλ θαη λα επεξεάδεηαη δπζ-
κελώο ε δηδαθηηθή ηνπο παξνπζία ζηελ ηάμε.
Πνηεο δξάζεηο κπνξεί λα πξνγξακκαηίζεη ε ζρνιηθή κνλάδα ώζηε λα επηιύζεη ην
δήηεκα;
΢ύιινγνο
Γηδαζθόλησλ
Γηεπζπληήο
Τ.Π.Γ.Μ.Θ.
Παηδαγσγηθό
Ηλζηηηνύην
΢πλεδξίαζε ΢.Γ. - εληνπηζ-
κόο ηνπ πξνβιήκαηνο
Αλάζεζε ζε εθπαηδεπηηθό
λα παξαθνινπζεί ζπγθεθξη-
κέλεο ηζηνζειίδεο όπνπ θα-
ηαγξάθνληαη ηα ζεκηλάξηα
θαη λα ελεκεξώλεη ζρεηηθά
ηνπο ελδηαθεξόκελνπο
Δπηθνηλσλία κε ην γξαθείν
ή ηε δηεύζπλζε εθπαίδεπζεο
ώζηε λα γίλεηαη έγθαηξε ε-
λεκέξσζε
Πξόβιεςε γηα αγνξά πίλα-
θα αλαθνηλώζεσλ ζην γξα-
θείν ηνπ ΢.Γ., όπνπ ζα α-
λαξηώληαη ηα ζεκηλάξηα
΢ρνιηθή Δπηη-
ξνπή
Πξντζηάκελνο
Γξαθείνπ
Γηεπζπληήο
Δθπαίδεπζεο
Γξάζεηο:
10
Παξάδεηγκα ΢ηξαηεγηθνύ ΢ρεδηαζκνύ - Πξνγξακκαηηζκνύ
ΑΠΟ΢ΣΟΛΖ: ΔΝΑ ΢ΥΟΛΔΗΟ ΑΝΟΗΥΣΟ ΓΗΑ ΟΛΟΤ΢
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΡΑ΢Ζ΢
Γηεπζπληήο
΢ύιινγνο
Γηδαζθόλησλ
΢ρνιηθνί
΢ύκβνπινη
Πξντζηάκελνη
Γηεπζπληήο
΢ύιινγνο
Γηδαζθόλησλ
Γνλείο
Α. ΑΠΟ΢ΣΟΛΖ:
ΔΝΑ ΢ΥΟΛΔΗΟ ΑΝΟΗΥΣΟ
ΓΗΑ ΟΛΟΤ΢
ΤΠΓΜΘ
΢ύιινγνο
Γηδαζθόλ-
ησλ
΢θνπόο 1: Καηαπνιέκεζε ηεο
μελνθνβίαο θαη ηνπ ξαηζηζκνύ
΢θνπόο 2:θαιιηέξγεηα ηεο θξη-
ηηθήο ζθέςεο ησλ καζεηώλ
΢θνπόο 3: Δύξπζκε ιεηηνπξγία
ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο
΢θνπόο 4: ΢ύλδεζε ηνπ ζρνιεί-
νπ κε ηελ θνηλσλία
Β. ΢ΣΟΥΟΗ
1. Γεκηνπξγία Γηαπνιηηηζκηθήο
βηβιηνζήθεο
2. Δμνπιηζκόο ηνπ ηκήκαηνο
έληαμεο
3. Γεκηνπξγία ηάμεο ππνδνρήο
4. Δκπινθή ησλ ζρνιηθώλ ζπκ-
βνύισλ ζην πξόγξακκα δξάζεο
ηνπ ζρνιείνπ
5. Γηνξηή ησλ «Πνιηηηζκώλ»
πξνο ηηκήλ ηεο πνιπεζληθήο
ζύζηαζεο ηνπ καζεηηθνύ δπλα-
κηθνύ.
6. Γεκηνπξγία ρώξνπ εθδειώ-
ζεσλ ζην ζρνιείν
Γ. ΠΟΛΗΣΗΚΔ΢
1. Πξνζαξκνγή ηνπ ζρνιείνπ
ζηα ζύγρξνλα θνηλσληθά δε-
δνκέλα.
2. Βειηίσζε ηεο θαζεκεξηλό-
ηεηαο ηνπ ζρνιείνπ.
3. Απνηειεζκαηηθή ζπλεξγα-
ζία κε ην ζύιινγν γνλέσλ
ΓΡΑ΢ΔΗ΢
1. Δπηθνηλσλία κε ζπιινγηθν-
ύο θνξείο: πξεζβείεο, εθδ. νί-
θνπο
Γηεπζπληήο
΢ύιινγνο
δηδαζθόλησλ
΢ρ. Δπηηξνπή
Γηεπζπληήο
΢ύιινγνο
δηδαζθόλησλ
2. Αίηεκα γηα επηρνξήγεζε
5.000 επξώ γηα αγνξά εμνπ-
ιηζκνύ
11
Βιβλιογραθία
Α. Ξελόγισζζε
Armstrong, M. (1999). A handbook of human recourse management practice.
London: Kogan Page
Mills, Q. (1992). Planning with people in mind, ζην Gabbaro, J. Managing people
and organizations, Boston Massachusetts: Harvard Business School Publications ζ.
449-464
Psacharopoulos, G. & Woodhall, M. (1985). Education for Development. An
analysis of investment choices, Oxford: Oxford University Press
Schultz, T.W. (1963). The economic value of education, New York: Colombia,
University Press
Woodhall, M. (1985). Education for Development. An analysis of investment
choices, Oxford: Oxford University Press
Β. Διιεληθή
Αλδξένπ Απ.& Παπαθσλζηαληίλνπ Γ. (1994). Εξοςζία και Οπγάνυζη - Διοίκηζη
ηος Εκπαιδεςηικού Σςζηήμαηορ, Αζήλα: Νέα ΢ύλνξα
Βηηαληδάθεο, Β. (2005). Πξνζδηνξηζηηθνί παξάγνληεο πνπ δηαζθαιίδνπλ ηελ πνηό-
ηεηα ζηελ εθπαίδεπζε. ΢ύλνςε ζπκπεξαζκάησλ έξεπλαο γηα ηελ πνηόηεηα ζηελ πξσ-
ηνβάζκηα εθπαίδεπζε. Διοικηηική Ενημέπυζη, 32: 32-46
Εεπγαξίδεο, ΢.(1983). Οπγάνυζη και Διοίκηζη, η. Γ, Θεζζαινλίθε : Κπξηαθίδε
Κνπηνύδεο Μ. (1999). Ζ Δθπαηδεπηηθή Μνλάδα σο Οξγαληζκόο. ΢ην Αζαλαζνύ-
ια- Ρέππα Α. θ.α., Διοίκηζη Εκπαιδεςηικών Μονάδυν, Εκπαιδεςηική Διοίκηζη και
Πολιηική, η. Α, Πάηξα: Δ.Α.Π.
Λαΐλαο, Αζ.(2000).«Γηνίθεζε θαη πξνγξακκαηηζκόο ζρνιηθώλ κνλάδσλ: επηζηε-
κνληθέο πξνζεγγίζεηο θαη ειιεληθή πξαγκαηηθόηεηα». ζην: Παπαλανύκ, Ε. (επηκ.), Ο
ππογπαμμαηιζμόρ ηος εκπαιδεςηικού έπγος ζηη ζσολική μονάδα, Θεζζαινλίθε: Α.Π.Θ
Λακπξόπνπινο, Υ. (2006). Γηαρείξηζε αλζξώπηλσλ πόξσλ θαη πξνώζεζε ηεο αι-
ιαγήο ζηελ εθπαίδεπζε. Γηαζέζηκν ειεθηξνληθά:
http://www.elemedu.upatras.gr/eriande/synedria/synedrio3/praltika%2011/lampropoul
os.htm
Μαπξνγηώξγνο Γ.(1999). Ζ Δθπαηδεπηηθή Μνλάδα σο Φνξέαο Γηακόξθσζεο θαη
Άζθεζεο Δθπαηδεπηηθήο Πνιηηηθήο. ΢ην Αζαλαζνύια- Ρέππα Α. θ.α., Διοίκηζη Εκπα-
ιδεςηικών Μονάδυν, Εκπαιδεςηική Διοίκηζη και Πολιηική, η. Α, Πάηξα: Δ.Α.Π
12
Παζηαξδήο, Π. (2004). Εκπαιδεςηική Ηγεζία, Αζήλα: Μεηαίρκην
Πεηξίδνπ Δ. (2000). «Πξόηαζε κηαο πξόηππεο δηαδηθαζίαο πξνγξακκαηηζκνύ ηνπ
έξγνπ ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο», ζην Παπαλανύκ Ε. Ο Ππογπαμμαηιζμόρ ηος εκπαιδες-
ηικού έπγος ζηη ζσολική μονάδα, Θεζζαινλίθε
Πεηξίδνπ, Δ. (2003). «Ο πξνγξακκαηηζκόο ηεο δξάζεο ηεο εθπαηδεπηηθήο κνλάδαο
βαζηθό ζηνηρείν ηεο δηνίθεζεο πνηόηεηαο ηεο εθπαίδεπζεο» ζην Παπαλανύκ Ε. &
Υαηδεπαλαγηώηνπ, Π.(2003). (επηκ.). Η Διεύθςνζη ηηρ ζσολικήρ μονάδαρ. Τάζειρ και
Ππακηικέρ. Θεζζαινλίθε: Κπξηαθίδε
΢ατηε, Α. (2000). Εκπαίδεςζη και Οικονομική Ανάπηςξη, Αζήλα: Σππσζήησ
΢αΐηεο Υ. (2005). Οπγάνυζη και Διοίκηζη ηηρ Εκπαίδεςζηρ, Αζήλα
΢θνπιάο, Ν.Δ.& Οηθνλνκάθε, Κ.Π. (1998). Διασείπιζη και ανάπηςξη ανθπώπινυν
πόπυν, Αζήλα: Κάπα
Σαζνύια, Β. (2011). Διαδικαζίερ λήτηρ αποθάζευν ζε εκπαιδεςηικό λογαπιαζμό.
Πποβλήμαηα και ανηιθάζειρ ηηρ Ελληνικήρ Εκπαιδεςηικήρ ππαγμαηικόηηηαρ. Γηαζέζη-
κν ειεθηξνληθά: srv-ipeir.pde.sch.gr/educonf/1/14_.pdf
Σδεθίλεο, Υ. (1988). Ππογπαμμαηιζμόρ ηος ανθπώπινος δςναμικού, Αζήλα: Γαιαί-
νο
Φαζνπιήο, Κ. (2000). «Ο ξόινο ησλ νξγάλσλ δηνίθεζεο ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο»
ζην: Παππάο, Α. (επηκ.). Διιεληθή Παηδαγσγηθή θαη Δθπαηδεπηηθή Έξεπλα, Πξαθηηθά
ηνπ 2
ος
Πανελληνίος Σςνεδπίος , Τόμορ Α΄. Αζήλα: Αηξαπόο
Φαραξόπνπινο, Γ. & Καδακίαο, Α. (1985). Παιδεία και Ανάπηςξη ζηην Ελλάδα,
Αζήλα: ΔΚΚΔ
Φαραξόπνπινο, Γ. (1999). Οικονομική ηηρ εκπαίδεςζηρ, Αζήλα: Παπαδήζε

More Related Content

What's hot

Biwmatiko dimakopoulos-chiotelis
Biwmatiko dimakopoulos-chiotelisBiwmatiko dimakopoulos-chiotelis
Biwmatiko dimakopoulos-chiotelisHIOTELIS IOANNIS
 
7th Greek National Conference Alexandroupolis 2011
7th Greek National Conference Alexandroupolis 20117th Greek National Conference Alexandroupolis 2011
7th Greek National Conference Alexandroupolis 2011George Chalatzoglidis
 
Ας γινουμε ευρωβουλευτες Tελική εργασία (pdf)
Ας γινουμε ευρωβουλευτες Tελική εργασία (pdf)Ας γινουμε ευρωβουλευτες Tελική εργασία (pdf)
Ας γινουμε ευρωβουλευτες Tελική εργασία (pdf)terry9696
 
Saferinternet newsletter issue6_2013
Saferinternet newsletter issue6_2013Saferinternet newsletter issue6_2013
Saferinternet newsletter issue6_2013gvlachos
 
οι διαφημίσεις στη ζωή μας, αμαραντίδου, μούσιου, ντίνας
οι διαφημίσεις στη ζωή μας, αμαραντίδου, μούσιου, ντίναςοι διαφημίσεις στη ζωή μας, αμαραντίδου, μούσιου, ντίνας
οι διαφημίσεις στη ζωή μας, αμαραντίδου, μούσιου, ντίναςserreschools
 
Απολογισμός πεπραγμένων ΕΔΙΕ, έτους 2014
Απολογισμός πεπραγμένων ΕΔΙΕ, έτους 2014Απολογισμός πεπραγμένων ΕΔΙΕ, έτους 2014
Απολογισμός πεπραγμένων ΕΔΙΕ, έτους 2014Self-employed
 
Mnhmonio25211169
Mnhmonio25211169Mnhmonio25211169
Mnhmonio25211169ireportergr
 
Συμπεριφοριστικές Θεωρίες Μάθησης
Συμπεριφοριστικές Θεωρίες ΜάθησηςΣυμπεριφοριστικές Θεωρίες Μάθησης
Συμπεριφοριστικές Θεωρίες ΜάθησηςSmaragda Papadopoulou
 
Παρουσίαση διαδραστικού πίνακα
Παρουσίαση διαδραστικού πίνακαΠαρουσίαση διαδραστικού πίνακα
Παρουσίαση διαδραστικού πίνακαJOTPAN
 
Tzemi 27 2_2014
Tzemi 27 2_2014Tzemi 27 2_2014
Tzemi 27 2_2014stratism
 
Γιάννης Πασχαλίδης Βουλευτής Νομού Καβάλας: ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΥΠΟΥΡΓΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
Γιάννης Πασχαλίδης Βουλευτής Νομού Καβάλας: ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΥΠΟΥΡΓΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝΓιάννης Πασχαλίδης Βουλευτής Νομού Καβάλας: ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΥΠΟΥΡΓΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
Γιάννης Πασχαλίδης Βουλευτής Νομού Καβάλας: ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΥΠΟΥΡΓΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝdakekavalas
 
Project Λυκείου Ιτέας 2013 2014: Ουσίες που ναρκώνουν ...τη συνείδησή μας !!!!
Project Λυκείου Ιτέας  2013 2014: Ουσίες που ναρκώνουν ...τη συνείδησή μας !!!!Project Λυκείου Ιτέας  2013 2014: Ουσίες που ναρκώνουν ...τη συνείδησή μας !!!!
Project Λυκείου Ιτέας 2013 2014: Ουσίες που ναρκώνουν ...τη συνείδησή μας !!!!Σοφία Τσιρογιάννη
 
συνεδριο κριτικου γραμματισμου διαφημίσεις 2013 αμαραντίδου, μούσιου, ντίνας
συνεδριο κριτικου γραμματισμου διαφημίσεις 2013 αμαραντίδου, μούσιου, ντίναςσυνεδριο κριτικου γραμματισμου διαφημίσεις 2013 αμαραντίδου, μούσιου, ντίνας
συνεδριο κριτικου γραμματισμου διαφημίσεις 2013 αμαραντίδου, μούσιου, ντίναςserreschools
 
παρουσίαση της 50plus hellas
παρουσίαση της 50plus hellasπαρουσίαση της 50plus hellas
παρουσίαση της 50plus hellasNikos Papachristou
 
αρθρο για την αξιολογηση
αρθρο για την αξιολογησηαρθρο για την αξιολογηση
αρθρο για την αξιολογησηanpapad
 
Κριτήρια Αξιολόγησης
Κριτήρια ΑξιολόγησηςΚριτήρια Αξιολόγησης
Κριτήρια Αξιολόγησηςxenia1989
 
Diatrofi inasidou anna_maria
Diatrofi inasidou anna_mariaDiatrofi inasidou anna_maria
Diatrofi inasidou anna_mariavmantza
 

What's hot (19)

Biwmatiko dimakopoulos-chiotelis
Biwmatiko dimakopoulos-chiotelisBiwmatiko dimakopoulos-chiotelis
Biwmatiko dimakopoulos-chiotelis
 
7th Greek National Conference Alexandroupolis 2011
7th Greek National Conference Alexandroupolis 20117th Greek National Conference Alexandroupolis 2011
7th Greek National Conference Alexandroupolis 2011
 
Ας γινουμε ευρωβουλευτες Tελική εργασία (pdf)
Ας γινουμε ευρωβουλευτες Tελική εργασία (pdf)Ας γινουμε ευρωβουλευτες Tελική εργασία (pdf)
Ας γινουμε ευρωβουλευτες Tελική εργασία (pdf)
 
Saferinternet newsletter issue6_2013
Saferinternet newsletter issue6_2013Saferinternet newsletter issue6_2013
Saferinternet newsletter issue6_2013
 
Polinomosxedio gia paidia
Polinomosxedio gia paidiaPolinomosxedio gia paidia
Polinomosxedio gia paidia
 
οι διαφημίσεις στη ζωή μας, αμαραντίδου, μούσιου, ντίνας
οι διαφημίσεις στη ζωή μας, αμαραντίδου, μούσιου, ντίναςοι διαφημίσεις στη ζωή μας, αμαραντίδου, μούσιου, ντίνας
οι διαφημίσεις στη ζωή μας, αμαραντίδου, μούσιου, ντίνας
 
Απολογισμός πεπραγμένων ΕΔΙΕ, έτους 2014
Απολογισμός πεπραγμένων ΕΔΙΕ, έτους 2014Απολογισμός πεπραγμένων ΕΔΙΕ, έτους 2014
Απολογισμός πεπραγμένων ΕΔΙΕ, έτους 2014
 
Mnhmonio25211169
Mnhmonio25211169Mnhmonio25211169
Mnhmonio25211169
 
Συμπεριφοριστικές Θεωρίες Μάθησης
Συμπεριφοριστικές Θεωρίες ΜάθησηςΣυμπεριφοριστικές Θεωρίες Μάθησης
Συμπεριφοριστικές Θεωρίες Μάθησης
 
Παρουσίαση διαδραστικού πίνακα
Παρουσίαση διαδραστικού πίνακαΠαρουσίαση διαδραστικού πίνακα
Παρουσίαση διαδραστικού πίνακα
 
Tzemi 27 2_2014
Tzemi 27 2_2014Tzemi 27 2_2014
Tzemi 27 2_2014
 
Γιάννης Πασχαλίδης Βουλευτής Νομού Καβάλας: ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΥΠΟΥΡΓΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
Γιάννης Πασχαλίδης Βουλευτής Νομού Καβάλας: ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΥΠΟΥΡΓΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝΓιάννης Πασχαλίδης Βουλευτής Νομού Καβάλας: ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΥΠΟΥΡΓΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
Γιάννης Πασχαλίδης Βουλευτής Νομού Καβάλας: ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΥΠΟΥΡΓΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
 
οδηγιεσ γλωσσα α΄ λυκειου 2012 13 (3)
οδηγιεσ γλωσσα  α΄ λυκειου 2012 13 (3)οδηγιεσ γλωσσα  α΄ λυκειου 2012 13 (3)
οδηγιεσ γλωσσα α΄ λυκειου 2012 13 (3)
 
Project Λυκείου Ιτέας 2013 2014: Ουσίες που ναρκώνουν ...τη συνείδησή μας !!!!
Project Λυκείου Ιτέας  2013 2014: Ουσίες που ναρκώνουν ...τη συνείδησή μας !!!!Project Λυκείου Ιτέας  2013 2014: Ουσίες που ναρκώνουν ...τη συνείδησή μας !!!!
Project Λυκείου Ιτέας 2013 2014: Ουσίες που ναρκώνουν ...τη συνείδησή μας !!!!
 
συνεδριο κριτικου γραμματισμου διαφημίσεις 2013 αμαραντίδου, μούσιου, ντίνας
συνεδριο κριτικου γραμματισμου διαφημίσεις 2013 αμαραντίδου, μούσιου, ντίναςσυνεδριο κριτικου γραμματισμου διαφημίσεις 2013 αμαραντίδου, μούσιου, ντίνας
συνεδριο κριτικου γραμματισμου διαφημίσεις 2013 αμαραντίδου, μούσιου, ντίνας
 
παρουσίαση της 50plus hellas
παρουσίαση της 50plus hellasπαρουσίαση της 50plus hellas
παρουσίαση της 50plus hellas
 
αρθρο για την αξιολογηση
αρθρο για την αξιολογησηαρθρο για την αξιολογηση
αρθρο για την αξιολογηση
 
Κριτήρια Αξιολόγησης
Κριτήρια ΑξιολόγησηςΚριτήρια Αξιολόγησης
Κριτήρια Αξιολόγησης
 
Diatrofi inasidou anna_maria
Diatrofi inasidou anna_mariaDiatrofi inasidou anna_maria
Diatrofi inasidou anna_maria
 

Viewers also liked

Σχεδιασμός νεωτερικών μοντέλων
Σχεδιασμός νεωτερικών μοντέλωνΣχεδιασμός νεωτερικών μοντέλων
Σχεδιασμός νεωτερικών μοντέλωνnatasha tsoleridou
 
Η αρχή της ποιότητας στην εκπαίδευση
Η αρχή της ποιότητας στην εκπαίδευσηΗ αρχή της ποιότητας στην εκπαίδευση
Η αρχή της ποιότητας στην εκπαίδευσηnatasha tsoleridou
 
буклет Россотрудничества
буклет Россотрудничествабуклет Россотрудничества
буклет РоссотрудничестваMike Indigo
 
η χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών οργανισμών
η χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών οργανισμώνη χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών οργανισμών
η χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών οργανισμώνnatasha tsoleridou
 
Untitled Presentation
Untitled PresentationUntitled Presentation
Untitled PresentationMike Indigo
 
η αρχή της ποιότητας δοπ
η αρχή της ποιότητας δοπη αρχή της ποιότητας δοπ
η αρχή της ποιότητας δοπnatasha tsoleridou
 
Noman CV Final....
Noman CV Final....Noman CV Final....
Noman CV Final....Noman Khan
 
ψυχοκοινωνικές διαφορές εφήβων
ψυχοκοινωνικές διαφορές εφήβωνψυχοκοινωνικές διαφορές εφήβων
ψυχοκοινωνικές διαφορές εφήβωνnatasha tsoleridou
 

Viewers also liked (16)

Ansvar Care Facilities PDS
Ansvar Care Facilities PDSAnsvar Care Facilities PDS
Ansvar Care Facilities PDS
 
Zurich Insurance Business Pack PDS
Zurich Insurance Business Pack PDSZurich Insurance Business Pack PDS
Zurich Insurance Business Pack PDS
 
Management Liability Insurance
Management Liability InsuranceManagement Liability Insurance
Management Liability Insurance
 
Σχεδιασμός νεωτερικών μοντέλων
Σχεδιασμός νεωτερικών μοντέλωνΣχεδιασμός νεωτερικών μοντέλων
Σχεδιασμός νεωτερικών μοντέλων
 
Η αρχή της ποιότητας στην εκπαίδευση
Η αρχή της ποιότητας στην εκπαίδευσηΗ αρχή της ποιότητας στην εκπαίδευση
Η αρχή της ποιότητας στην εκπαίδευση
 
буклет Россотрудничества
буклет Россотрудничествабуклет Россотрудничества
буклет Россотрудничества
 
Federal Budget 2015 - A Snapshot for Business
Federal Budget 2015 - A Snapshot for BusinessFederal Budget 2015 - A Snapshot for Business
Federal Budget 2015 - A Snapshot for Business
 
Statewide Insurance - Youth Hold the Key
Statewide Insurance - Youth Hold the KeyStatewide Insurance - Youth Hold the Key
Statewide Insurance - Youth Hold the Key
 
η χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών οργανισμών
η χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών οργανισμώνη χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών οργανισμών
η χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών οργανισμών
 
Untitled Presentation
Untitled PresentationUntitled Presentation
Untitled Presentation
 
η αρχή της ποιότητας δοπ
η αρχή της ποιότητας δοπη αρχή της ποιότητας δοπ
η αρχή της ποιότητας δοπ
 
Noman CV Final....
Noman CV Final....Noman CV Final....
Noman CV Final....
 
ψυχοκοινωνικές διαφορές εφήβων
ψυχοκοινωνικές διαφορές εφήβωνψυχοκοινωνικές διαφορές εφήβων
ψυχοκοινωνικές διαφορές εφήβων
 
SalonCover Insurance Business claim form
SalonCover Insurance Business claim formSalonCover Insurance Business claim form
SalonCover Insurance Business claim form
 
CGU Business Pack Insurance Policy
CGU Business Pack Insurance PolicyCGU Business Pack Insurance Policy
CGU Business Pack Insurance Policy
 
Salon Cover Insurance PDS
Salon Cover Insurance  PDSSalon Cover Insurance  PDS
Salon Cover Insurance PDS
 

Similar to ο σχεδιασμός και προγραμματισμός του εκπαιδευτικού έργου

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑanny1976
 
Ερευνητικές Εργασίες στην Πράξη
Ερευνητικές Εργασίες στην ΠράξηΕρευνητικές Εργασίες στην Πράξη
Ερευνητικές Εργασίες στην Πράξηpantazi
 
Diatrofi alexiou arxontoula
Diatrofi alexiou arxontoulaDiatrofi alexiou arxontoula
Diatrofi alexiou arxontoulavmantza
 
Στύλ μάθησης και διαφοροποίηση
Στύλ μάθησης και διαφοροποίησηΣτύλ μάθησης και διαφοροποίηση
Στύλ μάθησης και διαφοροποίησηalexandratzo
 
Οδηγίες ασφαλείας σχολικού εργαστηρίου φ.ε.
Οδηγίες ασφαλείας σχολικού εργαστηρίου φ.ε.Οδηγίες ασφαλείας σχολικού εργαστηρίου φ.ε.
Οδηγίες ασφαλείας σχολικού εργαστηρίου φ.ε.Nikos Papastamatiou
 
Οι Μελλοντικοί Ηγέτες συναντούν το Διάζωμα στην Ερέτρια
Οι Μελλοντικοί Ηγέτες συναντούν το Διάζωμα στην ΕρέτριαΟι Μελλοντικοί Ηγέτες συναντούν το Διάζωμα στην Ερέτρια
Οι Μελλοντικοί Ηγέτες συναντούν το Διάζωμα στην Ερέτριαeretrianews
 
προγραμματισμος α τριμηνου
προγραμματισμος α τριμηνουπρογραμματισμος α τριμηνου
προγραμματισμος α τριμηνουSofi Liva
 
ανθρωπινα δικαιωματα
ανθρωπινα δικαιωματαανθρωπινα δικαιωματα
ανθρωπινα δικαιωματαAlexKillwolf
 
Template centenia
Template centeniaTemplate centenia
Template centeniamimara19
 
Οι τροφές δεν είναι για να θρέφουν... βοηθάνε και στη σκέψη
Οι τροφές δεν είναι για να θρέφουν... βοηθάνε και στη σκέψηΟι τροφές δεν είναι για να θρέφουν... βοηθάνε και στη σκέψη
Οι τροφές δεν είναι για να θρέφουν... βοηθάνε και στη σκέψηΑλμπανάκη Ξανθή
 
παρουσίαση σύρου
παρουσίαση σύρουπαρουσίαση σύρου
παρουσίαση σύρουElisavet Mavroudi
 
ανθρώπινα δικαιώματα 1
ανθρώπινα δικαιώματα 1ανθρώπινα δικαιώματα 1
ανθρώπινα δικαιώματα 1nikosas
 
Παρουσίαση Υφιστάμενης Κατάστασης, Προτεραιοτήτων και Μέτρων του Προγράμματος...
Παρουσίαση Υφιστάμενης Κατάστασης, Προτεραιοτήτων και Μέτρων του Προγράμματος...Παρουσίαση Υφιστάμενης Κατάστασης, Προτεραιοτήτων και Μέτρων του Προγράμματος...
Παρουσίαση Υφιστάμενης Κατάστασης, Προτεραιοτήτων και Μέτρων του Προγράμματος...Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας
 
Κινέζικη Σκέψη: Αλέξης Καρπούζος
Κινέζικη Σκέψη: Αλέξης ΚαρπούζοςΚινέζικη Σκέψη: Αλέξης Καρπούζος
Κινέζικη Σκέψη: Αλέξης Καρπούζοςalexis karpouzos
 
Εργασία για τη διατροφή από την Ανδρεάδου Σοφία
Εργασία για τη διατροφή από την Ανδρεάδου ΣοφίαΕργασία για τη διατροφή από την Ανδρεάδου Σοφία
Εργασία για τη διατροφή από την Ανδρεάδου Σοφίαvmantza
 

Similar to ο σχεδιασμός και προγραμματισμός του εκπαιδευτικού έργου (20)

12 7-2011 nomosxedio adespota teliko
12 7-2011 nomosxedio adespota teliko12 7-2011 nomosxedio adespota teliko
12 7-2011 nomosxedio adespota teliko
 
Ergonomy
ErgonomyErgonomy
Ergonomy
 
ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
 
Ερευνητικές Εργασίες στην Πράξη
Ερευνητικές Εργασίες στην ΠράξηΕρευνητικές Εργασίες στην Πράξη
Ερευνητικές Εργασίες στην Πράξη
 
Diatrofi alexiou arxontoula
Diatrofi alexiou arxontoulaDiatrofi alexiou arxontoula
Diatrofi alexiou arxontoula
 
Στύλ μάθησης και διαφοροποίηση
Στύλ μάθησης και διαφοροποίησηΣτύλ μάθησης και διαφοροποίηση
Στύλ μάθησης και διαφοροποίηση
 
Οδηγίες ασφαλείας σχολικού εργαστηρίου φ.ε.
Οδηγίες ασφαλείας σχολικού εργαστηρίου φ.ε.Οδηγίες ασφαλείας σχολικού εργαστηρίου φ.ε.
Οδηγίες ασφαλείας σχολικού εργαστηρίου φ.ε.
 
Χρωματικά Μοντέλα RGB & CMYK
Χρωματικά Μοντέλα  RGB  & CMYKΧρωματικά Μοντέλα  RGB  & CMYK
Χρωματικά Μοντέλα RGB & CMYK
 
Οι Μελλοντικοί Ηγέτες συναντούν το Διάζωμα στην Ερέτρια
Οι Μελλοντικοί Ηγέτες συναντούν το Διάζωμα στην ΕρέτριαΟι Μελλοντικοί Ηγέτες συναντούν το Διάζωμα στην Ερέτρια
Οι Μελλοντικοί Ηγέτες συναντούν το Διάζωμα στην Ερέτρια
 
προγραμματισμος α τριμηνου
προγραμματισμος α τριμηνουπρογραμματισμος α τριμηνου
προγραμματισμος α τριμηνου
 
ανθρωπινα δικαιωματα
ανθρωπινα δικαιωματαανθρωπινα δικαιωματα
ανθρωπινα δικαιωματα
 
απαντήσεις σε θέματα ερευνητικών εργασιών σχ
απαντήσεις σε θέματα ερευνητικών εργασιών σχαπαντήσεις σε θέματα ερευνητικών εργασιών σχ
απαντήσεις σε θέματα ερευνητικών εργασιών σχ
 
Template centenia
Template centeniaTemplate centenia
Template centenia
 
Senario istorias3
Senario istorias3Senario istorias3
Senario istorias3
 
Οι τροφές δεν είναι για να θρέφουν... βοηθάνε και στη σκέψη
Οι τροφές δεν είναι για να θρέφουν... βοηθάνε και στη σκέψηΟι τροφές δεν είναι για να θρέφουν... βοηθάνε και στη σκέψη
Οι τροφές δεν είναι για να θρέφουν... βοηθάνε και στη σκέψη
 
παρουσίαση σύρου
παρουσίαση σύρουπαρουσίαση σύρου
παρουσίαση σύρου
 
ανθρώπινα δικαιώματα 1
ανθρώπινα δικαιώματα 1ανθρώπινα δικαιώματα 1
ανθρώπινα δικαιώματα 1
 
Παρουσίαση Υφιστάμενης Κατάστασης, Προτεραιοτήτων και Μέτρων του Προγράμματος...
Παρουσίαση Υφιστάμενης Κατάστασης, Προτεραιοτήτων και Μέτρων του Προγράμματος...Παρουσίαση Υφιστάμενης Κατάστασης, Προτεραιοτήτων και Μέτρων του Προγράμματος...
Παρουσίαση Υφιστάμενης Κατάστασης, Προτεραιοτήτων και Μέτρων του Προγράμματος...
 
Κινέζικη Σκέψη: Αλέξης Καρπούζος
Κινέζικη Σκέψη: Αλέξης ΚαρπούζοςΚινέζικη Σκέψη: Αλέξης Καρπούζος
Κινέζικη Σκέψη: Αλέξης Καρπούζος
 
Εργασία για τη διατροφή από την Ανδρεάδου Σοφία
Εργασία για τη διατροφή από την Ανδρεάδου ΣοφίαΕργασία για τη διατροφή από την Ανδρεάδου Σοφία
Εργασία για τη διατροφή από την Ανδρεάδου Σοφία
 

Recently uploaded

Πασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptxΠασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptx36dimperist
 
Η Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docx
Η Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docxΗ Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docx
Η Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docxeucharis
 
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της ΙταλίαςKonstantina Katirtzi
 
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣHRODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣHROUT Family
 
Το άγαλμα που κρύωνε
Το άγαλμα που                       κρύωνεΤο άγαλμα που                       κρύωνε
Το άγαλμα που κρύωνεDimitra Mylonaki
 
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOYEKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOYssuser369a35
 
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptx
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptxΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptx
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptxJIMKON
 
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdfΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdfssuserf9afe7
 
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptxΕκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx7gymnasiokavalas
 
Πασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptxΠασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptx36dimperist
 
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptxΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptxssuserb0ed14
 
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑ
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑΜια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑ
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑDimitra Mylonaki
 
Πασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptxΠασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptx36dimperist
 
Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 2008
Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ  2008Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ  2008
Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 2008Θεόδωρος Μαραγκούλας
 
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξειςΓιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξειςΟΛΓΑ ΤΣΕΧΕΛΙΔΟΥ
 
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-242lykkomo
 
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιών.pdf
Μια νύχτα σε κατάστημα             παιχνιδιών.pdfΜια νύχτα σε κατάστημα             παιχνιδιών.pdf
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιών.pdfDimitra Mylonaki
 

Recently uploaded (17)

Πασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptxΠασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
 
Η Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docx
Η Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docxΗ Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docx
Η Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docx
 
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
 
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣHRODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
 
Το άγαλμα που κρύωνε
Το άγαλμα που                       κρύωνεΤο άγαλμα που                       κρύωνε
Το άγαλμα που κρύωνε
 
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOYEKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
 
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptx
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptxΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptx
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptx
 
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdfΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
 
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptxΕκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
 
Πασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptxΠασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptx
 
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptxΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
 
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑ
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑΜια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑ
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑ
 
Πασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptxΠασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
 
Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 2008
Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ  2008Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ  2008
Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 2008
 
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξειςΓιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
 
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
 
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιών.pdf
Μια νύχτα σε κατάστημα             παιχνιδιών.pdfΜια νύχτα σε κατάστημα             παιχνιδιών.pdf
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιών.pdf
 

ο σχεδιασμός και προγραμματισμός του εκπαιδευτικού έργου

  • 1. 1 Σζνιεξίδνπ Αλαζηαζία Γηεπζύληξηα Π.Δ. Λέζβνπ Ο Προγραμμαηιζμός και ζτεδιαζμός ηοσ εκπαιδεσηικού έργοσ Οη έλλνηεο πξνγξακκαηηζκόο θαη ζρεδηαζκόο παξόιν πνπ πξόζθαηα άξρηζαλ λα ρξεζηκνπνηνύληαη ζηνλ ειιεληθό δηάινγν γηα ηελ εθπαίδεπζε, δελ είλαη θάηη θαηλνύ- ξην γηα ηηο αλεπηπγκέλεο ρώξεο. ΢ηεξίδνληαη ζηε ζεσξία ηνπ αλζξώπηλνπ θεθαιαίνπ1 , θαζώο θαη ζηηο θνηλσληνινγηθέο ζεσξίεο πνπ θάλνπλ ιόγν γηα πξνώζεζε ηεο ηζόηε- ηαο κέζσ ηεο πξόζβαζεο ζηα παξερόκελα εθπαηδεπηηθά αγαζά.2 Χο δηαδηθαζίεο ν ζρεδηαζκόο θαη πξνγξακκαηηζκόο πξνέξρνληαη από ην ρώξν ηεο νηθνλνκίαο θαη νη ξίδεο ηνπο ζα πξέπεη λα αλαδεηεζνύλ ζηελ επηζηεκνληθή ζεώξεζε ηεο εξγαζίαο, έηζη όπσο απηή πεξηγξάθεθε από ηνλ Taylor. Χζηόζν επεηδή δεκηνπξ- γήζεθαλ πξνβιήκαηα πνπ ζρεηίδνληαλ θπξίσο κε ηε κε παξνρή αξκνδηνηήησλ ζηνπο εξγαδόκελνπο, κε ηελ αδπλακία πξόβιεςεο κειινληηθώλ θαηαζηάζεσλ θαζώο θαη ην γεγνλόο όηη ην κνληέιν ρξεζηκνπνηήζεθε από απνιπηαξρηθά θαζεζηώηα γηα ηνλ έιεγ- ρν ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ηεο παξαγσγήο, ν ζεζκόο αηόλεζε. Μόλν κεηαπνιεκηθά νη επηρεηξήζεηο θαη ηα θξάηε άξρηζαλ πάιη λα δίλνπλ ζεκαζία ζηηο αξρέο ηνπ ζρεδηαζ- κνύ θαη ηνπ πξνγξακκαηηζκνύ. Σν γεγνλόο κάιηζηα όηη ζήκεξα νη θνηλσληθννηθνλν- κηθέο ζπλζήθεο είλαη ηέηνηεο πνπ νη θαηαζηάζεηο κπνξεί λα αιιάδνπλ κε ξαγδαίνπο ξπζκνύο, ε αλαγθαηόηεηα ηνπ ζρεδηαζκνύ θαη ηνπ πξνγξακκαηηζκνύ γίλεηαη θάηη πε- ξηζζόηεξν από πξόδειε, πξνθεηκέλνπ νη νξγαληζκνί λα κε ράζνπλ ηνπο ζηόρνπο ηνπο θαη, θαηά θάπνην ηξόπν, λα πειαγνδξνκνύλ ρσξίο ππμίδα. Ο ζρεδηαζκόο είλαη δηαδηθαζία πνπ εμειίζζεηαη ζε βάζνο ρξόλνπ θαη αθνξά ζηνπο ζθνπνύο ηνπ νξγαληζκνύ, είλαη κε άιια ιόγηα ην «όξακά» ηνπ γηα ην κέιινλ, ε γελη- θή ζύιιεςε ησλ ζηόρσλ κηαο κειινληηθήο πξνζπάζεηαο3 , ελώ ν πξνγξακκαηηζκόο είλαη νη ελέξγεηεο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ, ώζηε λα πινπνηεζνύλ νη ζηόρνη ηνπ ζρεδηαζ- κνύ. ΢πλεπώο ν πξνγξακκαηηζκόο είλαη ην θπζηθό ζπκπιήξσκα ηνπ ζρεδηαζκνύ. Από ην ρώξν ησλ επηρεηξήζεσλ ν ζρεδηαζκόο κπνξεί λα αθνξά ζηελ δεκηνπξγία ελόο λένπ πξντόληνο ή ππεξεζίαο. Π.ρ. κηα εηαηξία ζρεδηάδεη λα βγάιεη ζηελ αγνξά 1 Schultz, T.W. (1963). The economic value of education, New York: Colombia, University Press 2 Φαραξόπνπινο, Γ. (1999). Οικονομική ηηρ εκπαίδεςζηρ, Αζήλα: Παπαδήζε, Φαραξόπνπινο, Γ. & Καδακίαο, Α. (1985). Παιδεία και Ανάπηςξη ζηην Ελλάδα, Αζήλα: ΔΚΚΔ, Psacharopoulos, G. & Woodhall, M. (1985). Education for Development. An analysis of investment choices, Oxford: Oxford University Press 3 Εεπγαξίδεο, ΢.(1983). Οπγάνυζη και Διοίκηζη, η. Γ, Θεζζαινλίθε : Κπξηαθίδε
  • 2. 2 έλα πξντόλ. Ο πξνγξακκαηηζκόο ηόηε ζα αθνξά ζε ζπγθεθξηκέλεο ελέξγεηεο, όπσο πνπ ζα βξεη ηηο πξώηεο ύιεο, πνηνλ δηαθεκηζηή ζα πξνζιάβεη, ηη κεραλήκαηα ζα πά- ξεη, θ.η.ι.π. Με ηνλ πξνγξακκαηηζκό επηδηώθεηαη: - Ο θαζνξηζκόο ησλ ζηόρσλ ηνπ νξγαληζκνύ - Ο πξνζδηνξηζκόο ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο - Ζ θαηαγξαθή ελαιιαθηηθώλ ιύζεσλ - Ζ επηινγή ηεο θαιύηεξεο ελαιιαθηηθήο ιύζεο - Ζ εθαξκνγή ηεο ιύζεο πνπ επηιέρζεθε - Ζ αμηνιόγεζε ηεο παξέκβαζεο θαη ε αλαηξνθνδόηεζε Από ηα παξαπάλσ ζπλάδεηαη όηη ν ζρεδηαζκόο- πξνγξακκαηηζκόο είλαη αλζξώπηλε δξαζηεξηόηεηα θεθαιαηώδνπο ζεκαζίαο γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ νξγαληζκνύ. Απαηηεί αθνζίσζε ζηνπο ζηόρνπο ηνπ νξγαληζκνύ, θαη έλα γλσζηηθό επίπεδν πνπ ζα θαζηζηά ηα κέιε ηνπ νξγαληζκνύ ηθαλά λα ζπιιακβάλνπλ όιεο ηηο πηπρέο ηεο πξαγκαηηθόηε- ηαο θαη λα πξνβάιινπλ ηηο ζπλέπεηεο ησλ πξάμεώλ ηνπο ζην κέιινλ. Καηά ηνπο Σδε- θίλε4 θαη Armstrong5 νη άλζξσπνη απνηεινύλ ην πην δπλακηθό θαη ηαπηόρξνλα πην επκεηάβιεην πόξν πνπ δηαζέηεη έλαο νξγαληζκόο. ΢πλεπώο ε ιαλζαζκέλε δηαρείξηζή ηνπ, ε ιάζνο εθπαίδεπζε ή ηνπνζέηεζή ηνπ, κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη ζνβαξόηαηα πξνβιήκαηα ζηελ επίηεπμε ησλ ζηόρσλ ηνπ νξγαληζκνύ. Γη απηό θαη ν πξνγξακκα- ηηζκόο ησλ αλζξσπίλσλ πόξσλ απνηειεί θεθαιαηώδε ιεηηνπξγία ηνπ νξγαληζκνύ. Ο Armstrong νξίδεη ηνλ πξνγξακκαηηζκό σο κηα δηαδηθαζία πνπ πξνβιέπεη ηελ αλάγθε ησλ επηρεηξήζεσλ ζε αλζξώπηλνπο πόξνπο θαη νξγαλώλεη ηελ θαηάξηηζε πξνγξακκάησλ γηα ηελ ηθαλνπνίεζε απηήο ηεο αλάγθεο, ελώ ν Mills6 ζπκπιεξώλεη ηελ αλαγθαηόηεηα παξνρήο θηλήηξσλ ζηνπο εξγαδόκελνπο κε ζηόρν ηελ επίηεπμε π- ςειώλ επηδόζεσλ. ΢ηελ νπζία, όηαλ θάλνπκε ιόγν γηα πξνγξακκαηηζκό, αλαθεξόκαζηε ζε κηα δηαδη- θαζία ιήςεο απνθάζεσλ γηα ην κέιινλ θαη ηελ επηηπρία ησλ ζηόρσλ ηνπ νξγαληζ- κνύ7 . Καηά ηνπο Κνπηνύδε (1999)8 θαη ΢αΐηε (2005)9 ππάξρνπλ δύν κνξθέο πξνγξακκα- ηηζκνύ: Ο ιεηηνπξγηθόο ηαθηηθόο πξνγξακκαηηζκόο (operational planning) θαη ν 4 Σδεθίλεο, Υ. (1988). Ππογπαμμαηιζμόρ ηος ανθπώπινος δςναμικού, Αζήλα: Γαιαίνο 5 Armstrong, M. (1999). A handbook of human recourse management practice. London: Kogan Page 6 Mills, Q. (1992). Planning with people in mind, ζην Gabbaro, J. Managing people and organizations, Boston Massachusetts: Harvard Business School Publications ζ. 449-464 7 ΢θνπιάο, Ν.Δ.& Οηθνλνκάθε, Κ.Π. (1998). Διασείπιζη και ανάπηςξη ανθπώπινυν πόπυν, Αζήλα: Κάπα
  • 3. 3 ζηξαηεγηθόο (strategic planning). Ο πξώηνο είλαη βξαρπρξόληνο θαη ζηελ νπζία απν- ηειεί πξνζπάζεηα πινπνίεζεο ησλ ζηόρσλ ηνπ νξγαληζκνύ γηα ζπγθεθξηκέλν δεηνύ- κελν, πνπ πξέπεη λα πινπνηεζεί ζε ζύληνκν ρξόλν. Ζ πινπνίεζε απηνύ ηνπ πξνγ- ξακκαηηζκνύ αλαηίζεηαη ζηα ρακειόηεξα δηνηθεηηθά ζηειέρε κε βάζε πάληα ηνλ γε- ληθό ζρεδηαζκό ηνπ νξγαληζκνύ. Ο ζηξαηεγηθόο πξνγξακκαηηζκόο αθνξά ηνπο γεληθόηεξνπο καθξνρξόληνπο ζηόρν- πο ηνπ νξγαληζκνύ ή ην ζθνπό ηνπ. ΢πλήζσο ν πξνγξακκαηηζκόο απηόο ζρεδηάδεηαη από ηα εγεηηθά ζηειέρε ηνπ νξγαληζκνύ θαη αθνξά ζηηο ζρέζεηο ηνπ κε ην θνηλσληθν- νηθνλνκηθό πεξηβάιινλ κέζα ζην νπνίν απηόο δξα. Γεληθόηεξα ν επηηπρεκέλνο ζρεδηαζκόο ραξαθηεξίδεηαη: - ΢αθήλεηα όζνλ αθνξά ζηνπο ζθνπνύο ηνπ νξγαληζκνύ. - ΢πκκεηνρή θαη δέζκεπζε ηνπ ζπλόινπ ηνπ ζηειερηαθνύ δπλακηθνύ ζηνπο ζθν- πνύο ηνπ νξγαληζκνύ. - Δπέιηθηα θαη ζαθή ζρέδηα, ώζηε ε πινπνίεζή ηνπο λα είλαη δπλαηή. - ΢πληνληζκό ελεξγεηώλ, δπλαηόηεηα αλαηξνθνδόηεζεο θαη πνιπαμνληθήο αμην- ιόγεζεο. Ο προγραμμαηιζμός ζηην εκπαίδεσζη Ζ εύξπζκε ιεηηνπξγία ελόο εθπαηδεπηηθνύ ζπζηήκαηνο είλαη ζπλάξηεζε πνιιώλ παξαγόλησλ πνπ δξνπλ παξάιιεια θαη παξάγνπλ ζπγθεθξηκέλν θαιό ή θαθό απνηέ- ιεζκα.10 ΢πλεπώο, ν ζρεδηαζκόο- πξνγξακκαηηζκόο ησλ κειινληηθώλ ελεξγεηώλ είλαη ζε ζέζε λα δηαζθαιίζεη ηελ απνθπγή ησλ ιαζώλ θαη ηελ όζν ην δπλαηόλ πιεξέζηεξε εθπιήξσζε ησλ ζθνπώλ ηεο εθπαίδεπζεο. Γηα ηνλ Λακπξόπνπιν (2006), εθπαηδεπηηθόο ζρεδηαζκόο είλαη ο οπθολογικόρ ηπόπορ ζκέτηρ και δπάζηρ ζηη βάζη ηος οποίος επιλέγεηαι η βέληιζηη ανάμεζα ζε ε- ναλλακηικέρ λύζειρ και μεγιζηοποιούνηαι ηα αποηελέζμαηα ηηρ κάθε διαδικαζίαρ μέζα 8 Κνπηνύδεο Μ. (1999). Ζ Δθπαηδεπηηθή Μνλάδα σο Οξγαληζκόο. ΢ην Αζαλαζνύια- Ρέππα Α. θ.α., Διοίκηζη Εκπαιδεςηικών Μονάδυν, Εκπαιδεςηική Διοίκηζη και Πολιηική, η. Α, Πάηξα: Δ.Α.Π. 9 ΢αΐηεο Υ. (2005). Οπγάνυζη και Διοίκηζη ηηρ Εκπαίδεςζηρ, Αζήλα 10 Βηηαληδάθεο, Β. (2005). Πξνζδηνξηζηηθνί παξάγνληεο πνπ δηαζθαιίδνπλ ηελ πνηόηεηα ζηελ εθπαί- δεπζε. ΢ύλνςε ζπκπεξαζκάησλ έξεπλαο γηα ηελ πνηόηεηα ζηελ πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε. Διοικηηική Ενημέπυζη, 32: 32-46
  • 4. 4 από ηην πλέον αποηελεζμαηική καηανομή, διασείπιζη και αξιοποίηζη ηυν διαθέζιμυν σπημαηικών και ανθπυπίνυν πόπυν.11 Γηα ηνπο θνξείο παξνρήο εθπαίδεπζεο ν ζρεδηαζκόο αθνξά ζηνπο γεληθόηεξνπο ζθνπνύο ηνπο. Π.ρ. αλάκεζα ζηνπο ζθνπνύο ηεο Πξσηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο είλαη ε θαιιηέξγεηα ηεο θξηηηθήο ζθέςεο θαη ηεο δεκηνπξγίαο δεκνθξαηηθά ζθεπηόκελσλ πν- ιηηώλ. ΢ηνλ πξνγξακκαηηζκό ζα εληάζζνληαη νη ελέξγεηεο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ, ώζηε λα πινπνηεζεί ν γεληθόηεξνο ζθνπόο. Οη ζρνιηθέο κνλάδεο απνηεινύλ απνθεληξσκέλεο ππεξεζίεο θαη ζπγρξόλσο είλαη ηα βαζηθά θύηηαξα ηνπ εθπαηδεπηηθνύ ζπζηήκαηνο, θαζώο εθεί πινπνηνύληαη νη ζηό- ρνη θαη νη ζθνπνί ηεο ηηζέκελεο θάζε θνξά εθπαηδεπηηθήο πνιηηηθήο. Ζ δηαδηθαζία πξνγξακκαηηζκνύ όηαλ ζπληειείηαη κέζα ζηα πιαίζηα ησλ ζρνιηθώλ κνλάδσλ, έρεη ζπγθεθξηκέλα πιενλεθηήκαηα όπσο: - Άκεζε αληίιεςε ησλ θαηαζηάζεσλ κε απνηέιεζκα ηελ έγθαηξε πξόβιεςε ηεο εμέιημήο ηνπο - Σαρύηεξε θαη νηθνλνκηθόηεξε ρσξνρξνληθά αληηκεηώπηζε ησλ πξνβιεκάησλ - Δπρεξέζηεξε παξαθνινύζεζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ ηπρόλ παξεκβάζεσλ - Γπλαηόηεηα άκεζεο αλαηξνθνδόηεζεο - Σόλσζε ηεο απηνπεπνίζεζεο θαη ηεο απηελέξγεηαο εθπαηδεπηώλ- εθπαηδεπόκε- λσλ12 Σν ειιεληθό εθπαηδεπηηθό ζύζηεκα κε ην ζπγθεληξσηηθό ραξαθηήξα ηνπ δελ αθή- λεη πνιιά πεξηζώξηα ζηξαηεγηθνύ πξνγξακκαηηζκνύ. Παξόιν πνπ ζηηο εηζεγεηηθέο εθζέζεηο ησλ λ. 1566/85 θαη 2986/02 γίλεηαη ιόγνο γηα απνθέληξσζε ηνπ εθπαηδεπηη- θνύ ζπζηήκαηνο, πνηνηηθή αλαβάζκηζε θαη απηνλνκία ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο, θάηη ηέηνην κέρξη ζήκεξα δελ θαηέζηε εθηθηό. ΢πλεπώο νη ζρνιηθέο κνλάδεο δελ κπνξνύλ λα ζέηνπλ κόλεο ηνπο ζθνπνύο θαη λα ηνπο πινπνηνύλ. Αληίζεηα θαινύληαη λα πινπν- ηήζνπλ ζηνπο θεληξηθά ηηζέκελνπο ζηόρνπο, πεξηζζόηεξν σο δηαρεηξηζηέο παξά σο 11 Λακπξόπνπινο, Υ. (2006). Διασείπιζη ανθπώπινυν πόπυν και πποώθηζη ηηρ αλλαγήρ ζηην εκπαί- δεςζη. Γηαζέζηκν ειεθηξνληθά: http://www.elemedu.upatras.gr/eriande/synedria/synedrio3/praltika%2011/lampropoulos.htm 12 ΢ηα παξαπάλσ σζηόζν εθθξάζηεθαλ ελζηάζεηο από ηνπο εθπξνζώπνπο ησλ εθπαηδεπηηθώλ νκνζ- πνλδηώλ. Ζ θξηηηθή πνπ αζθήζεθε επηθεληξσλόηαλ θπξίσο ζε ηέζζεξα ζεκεία: α) ε παξαρώξεζε απ- ηνλνκίαο ζηηο ζρνιηθέο κνλάδεο είλαη δπλαηόλ λα αιινηώζεη ηνλ εληαίν ραξαθηήξα ηεο εθπαίδεπζεο θαη λα νδεγήζεη ζηε δεκηνπξγία ζρνιείσλ «πνιιώλ ηαρπηήησλ», β) θαηαζηξαηεγείηαη ε ζπληαγκαηηθή πξόβιεςε γηα παξνρή δσξεάλ παηδείαο, θαζώο ζα είλαη δπλαηή ε «πηνζεζία» ζρνιηθώλ κνλάδσλ από εηαηξίεο ή ρνξεγνύο, γ) ε γεσγξαθηθή δηαθνξνπνίεζε ζα εμειηρζεί ζε θνηλσληθή δηαθνξνπνίεζε, θα- ζώο ζρνιηθέο κνλάδεο εύξσζησλ νηθνλνκηθά πεξηνρώλ ζα κπνξνύλ λα πξνζθέξνπλ πνηνηηθόηεξεο π- πεξεζίεο ζηνπο καζεηέο ηνπο, ζε ζρέζε κε ηηο κνλάδεο πνπ ιεηηνπξγνύλ ζε ππνβαζκηζκέλεο πεξηνρέο, δ) ππάξρεη θίλδπλνο εμάξηεζεο ησλ ζρνιηθώλ κνλάδσλ από ηνπο θνξείο ηεο απηνδηνίθεζεο.
  • 5. 5 παξαγσγνί εθπαηδεπηηθήο πνιηηηθήο.13 ΢ηελ νπζία απνηεινύλ απνιήμεηο ελόο θεληξη- θά ζρεδηαζκέλνπ ζπζηήκαηνο, θαη ε ιεηηνπξγία ηνπο δελ βαζίδεηαη ζε ζηόρνπο αιιά ζε θαλόλεο.14 Ζ εθπαηδεπηηθή πνιηηηθή απηή θαζ’ απηή ραξάζζεηαη ζην ΤΠΓΜΘ. Δθεί απνθαζίδνληαη νη ζθνπνί ηεο εθπαίδεπζεο, θαηαλέκνληαη θνλδύιηα, αξκνδηόηε- ηεο κεηαμύ ησλ βαζκίδσλ θ.ά. Ο Αλδξένπ15 ππνζηεξίδεη όηη παξ’ όιεο ηηο ζπδεηήζεηο πνπ θαηά θαηξνύο έγηλαλ κεηαμύ ηεο πνιηηείαο θαη ησλ θνξέσλ πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο γηα απνθέληξσζε ζηελ εθπαίδεπζε, δελ ππήξμε θακία νπζηαζηηθή πξόνδνο. Χζηόζν, όπσο επηζεκαίλεη θαη ν Μαπξνγηώξγνο, (1999)16 θακηά αιιαγή ή θαηλνηνκία ζηελ εθπαίδεπζε δελ κπνξεί λα πξνρσξήζεη αλ πξνεγνπκέλσο δελ γίλεη θαηαλνεηή θαη απνδεθηή από ηε ζρνιηθή θνηλόηεηα. ΢πλεπώο αλ θεληξηθή πνιηηηθή επηινγή ζπληζηά ε επηηπρήο δηεθπεξαίσζε ησλ ζθνπώλ ηεο εθπαίδεπζεο, ε ζπκκεηνρή ησλ εθπαηδεπηηθώλ ζηνλ εθπαηδεπηηθό ζρεδηαζκό ζεσξείηαη επηβεβιεκέ- λε. Ζ κε αλάζεζε νπζηαζηηθώλ αξκνδηνηήησλ ζρεδηαζκνύ πξνγξακκαηηζκνύ ζηηο ζρνιηθέο κνλάδεο, έρεη δπζκελή απνηειέζκαηα ζε κηα ζεηξά από δεηήκαηα όπσο: - ΢ηε ιεηηνπξγία ηνπ ΢πιιόγνπ Γηδαζθόλησλ: Ο ΢ύιινγνο δηδαζθόλησλ απνηε- ιεί θαηά ην λ. 1566/85 ην θπξίαξρν όξγαλν ιεηηνπξγίαο ησλ ζρνιηθώλ κνλάδσλ. Οη απνθάζεηο ηνπ σζηόζν πεξηνξίδνληαη ζε ζέκαηα δεπηεξεπνύζεο ζεκαζίαο. Απηή ε θαηάζηαζε σζηόζν κπνξεί λα έρεη επηπηώζεηο ζηελ επίδνζε θαη ζπκπεξη- θνξά ησλ εθπαηδεπηηθώλ, λα ηνπο απνζηεξεί από ην αίζζεκα επζύλεο θαη λα ηνπο θάλεη απξόζπκνπο λα αλαιάβνπλ πξσηνβνπιίεο. - ΢ην ξόιν ηνπ δηεπζπληή ηνπ ζρνιείνπ: Ο δηεπζπληήο αληηκεησπίδεηαη πεξηζ- ζόηεξν σο δηεθπεξαησηήο εγγξάθσλ θαη ιηγόηεξν σο εγέηεο, θαζώο θακία απν- θαζηζηηθήο ζεκαζίαο γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο απόθαζε δελ κπν- ξεί λα πάξεη. Ο ξόινο ηνπ εκπεξηέρεη κηα αληίθαζε: Από ηε κηα αληηκεησπίδεηαη σο εθηειεζηηθό όξγαλν κηαο θεληξηθά ζρεδηαζκέλεο πνιηηηθήο, θαη από ηελ άιιε, θαιείηαη λα εγεζεί ηνπ αλζξώπηλνπ δπλακηθνύ ηεο ζρνιηθήο ηνπ κνλάδαο, λα ην 13 Αλδξένπ Απ.& Παπαθσλζηαληίλνπ Γ. (1994). Εξοςζία και Οπγάνυζη - Διοίκηζη ηος Εκπαιδεςηικού Σςζηήμαηορ, Αζήλα: Νέα ΢ύλνξα 14 Λαΐλαο, Αζ.(2000).«Γηνίθεζε θαη πξνγξακκαηηζκόο ζρνιηθώλ κνλάδσλ: επηζηεκνληθέο πξνζεγγίζε- ηο θαη ειιεληθή πξαγκαηηθόηεηα», ζην: Παπαλανύκ, Ε. (επηκ.), Ο ππογπαμμαηιζμόρ ηος εκπαιδεςηικού έπγος ζηη ζσολική μονάδα.. Θεζζαινλίθε: Α.Π.Θ. ζ.11-21 15 Αλδξένπ Απ.(2003) Η «Αποκένηπυζη» ή «Αποζςγκένηπυζη» ηος εκπαιδεςηικού ζςζηήμαηορ και η ανάπηςξη ηηρ «Εζυηεπικήρ Πολιηικήρ» ηηρ ζσολικήρ μονάδαρ: Ζηηήμαηα Θευπίαρ και Εκπαιδεςηικήρ Πολιηικήρ, Πάηξα: Δ.Α.Π. 16 Μαπξνγηώξγνο Γ.(1999). «Ζ Δθπαηδεπηηθή Μνλάδα σο Φνξέαο Γηακόξθσζεο θαη Άζθεζεο Δθπαη- δεπηηθήο Πνιηηηθήο» ζην: Αζαλαζνύια- Ρέππα Α. θ.α., Διοίκηζη Εκπαιδεςηικών Μονάδυν, Εκπαιδες- ηική Διοίκηζη και Πολιηική, η. Α, Πάηξα: Δ.Α.Π.
  • 6. 6 ελζαξξύλεη, λα απνηειέζεη ζεηηθό πξόηππν πξνο κίκεζε. Ζ απνζηέξεζε σζηόζν βαζηθώλ δπλαηνηήησλ παξέκβαζήο ηνπ, κάιινλ δξα αλαζηαιηηθά όζνλ αθνξά ηα παξαπάλσ.17 - ΢ηελ ηπρόλ κε θάιπςε ησλ ηνπηθώλ αλαγθώλ. Κάζε εθπαηδεπηηθή πεξηθέ- ξεηα έρεη ηα δηθά ηεο γεσγξαθηθά θαη θνηλσληθννηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά, κε απνηέιεζκα όηη ελδείθλπηαη γηα κία πεξηνρή, πηζαλόλ λα κελ είλαη θαηάιιειν γηα θάπνηα άιιε. Όκνηα, νη αλάγθεο κηαο ζρνιηθήο κνλάδαο δε ζπκπίπηνπλ ππνρξεσ- ηηθά κε απηέο θάπνηαο άιιεο. Από ηα παξαπάλσ ζπλάδεηαη όηη ε απηνλνκία ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο, ε δπλαηόηεηα λα ζρεδηάδεη θαη λα ζέηεη ζηόρνπο πνπ λα αθν- ξνύλ ζηα ηδηαίηεξά ηεο ραξαθηεξηζηηθά θαη λα επηιύνπλ ηνπηθά πξνβιήκαηα, εί- λαη ζεκαληηθή. Σν όηη σζηόζν ε ζρνιηθή κνλάδα δελ ζπκκεηέρεη ζην ζρεδηαζκό ηεο εθπαηδεπηη- θήο πνιηηηθήο, δε ζεκαίλεη όηη δελ έρεη θαζόινπ πεξηζώξηα λα δξαζηεξηνπνηεζεί. ΢ε επίπεδν ζρνιηθήο κνλάδαο πινπνηνύληαη κηθξόηεξεο εκβέιεηαο ζηόρνη όπσο ε θαηάξ- ηηζε ηνπ θαλνληζκνύ ησλ ζρνιείσλ, ην Χ.Π., ην είδνο θαη ε κνξθή ησλ δηδαθηηθώλ επηζθέςεσλ, νηηδήπνηε δειαδή ζρεηίδεηαη κε ηε ιεηηνπξγία ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο σο κηθξνθνηλόηεηαο. ΢ύκθσλα κε ηα παξαπάλσ, ε ζρνιηθή κνλάδα κπνξεί λα πξνρσξήζεη ζε δξάζεηο όπσο:18 1. Γηάζεζε θνλδπιίσλ ησλ ζρνιηθώλ επηηξνπώλ. Με βάζε ηε ζπλεξγαζία κε ηα κέιε ηεο ζρνιηθήο επηηξνπήο θαη ηνπο ζπιιόγνπο δηδαζθόλησλ, επηιέγνληαη εθεί- λεο νη δξάζεηο θαη αγνξέο πνπ ζα δηεπθνιύλνπλ ηελ επίηεπμε ησλ ζηόρσλ ηνπ ζρνιείνπ. 2. Αλζξώπηλν δπλακηθό. Ζ ζρνιηθή κνλάδα κπνξεί λα πξνγξακκαηίζεη δξάζεηο όπσο ε ελδνζρνιηθή επηκόξθσζε, ε δηάζεζε σξώλ δηδαζθαιίαο αλάινγα κε ηηο θιίζεηο ηνπ θάζε εθπαηδεπηηθνύ, θ.α. Π.ρ. ζηα δεκνηηθά ζρνιεία ν ζύιινγνο κπν- ξεί λα αλαζέζεη ηε δηδαζθαιία ηεο Γιώζζαο ζε ζπγθεθξηκέλνπο εθπαηδεπηηθνύο πνπ έρνπλ πεξηζζόηεξεο γλώζεηο ή ηαιέλην, ή θαη επηζπκνύλ λα θάλνπλ κηα ηέην- ηα δηδαζθαιία. Μηα ηέηνηα ελέξγεηα ζαθώο δελ ζπκπίπηεη κε ηελ αξρή «έλαο δάζ- θαινο κηα ηάμε». Μπνξεί σζηόζν λα απνθέξεη πνιιαπιά νθέιε ζην εθπαηδεπηη- 17 Φαζνπιήο, Κ. (2000). «Ο ξόινο ησλ νξγάλσλ δηνίθεζεο ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο» ζην: Παππάο, Α. (επηκ.) Ελληνική Παιδαγυγική και Εκπαιδεςηική Έπεςνα, Πξαθηηθά ηνπ 2 ος Πανελληνίος Σςνεδπίος, Τόμορ Α΄, Αζήλα: Αηξαπόο ζ.415-420 18 Μαπξνγηώξγνο 1999, ό.π.
  • 7. 7 θό θαη καζεηηθό δπλακηθό ηνπ ζρνιείνπ, αθνύ δηαζθαιίδεη όηη ην πξώην ζα θάλεη κηα δηδαζθαιία πνπ πξαγκαηηθά ην ελδηαθέξεη, άξα ζα απνδίδεη θαιύηεξα θαη ζα αλαπηύζζεη πςειό επίπεδν απηνζεβαζκνύ θαη απηνπξαγκάησζεο, θαη ην δεύηεξν ζα απνιακβάλεη ηα νθέιε κηαο πην πνηνηηθήο δηδαζθαιίαο. 3. Καηαλνκή αξκνδηνηήησλ κεηαμύ ησλ κειώλ ηνπ ζπιιόγνπ δηδαζθόλησλ. Ζ απνηειεζκαηηθή θαηαλνκή δηαζθαιίδεη ηελ άξηηα ιεηηνπξγία ηεο ζρνιηθήο κνλά- δαο θαη ηε ζπκκεηνρή όισλ ζηε δηνίθεζή ηεο. 4. Χ.Π. Ζ θαηάξηηζή ηνπ κπνξεί λα είλαη ηέηνηα πνπ λα δηεπθνιύλεη ή θαη λα δπζ- ρεξαίλεη ηε κάζεζε. 5. ΢ρνιηθή θνπιηνύξα. Οη ζρνιηθέο κπνξεί λα ζεζπίζνπλ θαλόλεο πνπ αθνινπζν- ύληαη από δηδάζθνληεο δηδαζθνκέλνπο θαη ηνπηθή θνηλσλία, ώζηε ηα ζρνιεία λα απνθηήζνπλ ηε δηθή ηνπο θπζηνγλσκία.19 Καηά ηελ Πεηξίδνπ20 ν πξνγξακκαηηζκόο ζηα πιαίζηα ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο κπνξεί λα αθνξά: Εκπαιδεσηικές δραζηηριόηηηες Παιδαγωγικές Δραζηηριόηηηες Διοικηηικές Δραζηηριόηηηες Γηδαθηηθό έξγν Πνιηηηζηηθέο Γξαζηεξηόηεηεο Κηηξηαθή Τιηθνηερληθή ππνδνκή Τινπνίεζε Α.Π. Αμηνιόγεζε καζεηώλ ΢πλεξγαζία κε ΢πλαδέιθνπο, γνλείο, καζεηέο Καιιηηερληθέο Αζιεηηθέο Κνηλσληθέο Φπραγσγηθέο ΢ρνιηθέο γηνξηέο Λεηηνπξγία ΢πληήξεζε Αλαλέσζε Δπηκόξθσζε εθπαηδεπηηθώλ Δθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα Γηνηθεηηθή γξακκαηεηαθή ππνζηήξημε Βξαρπρξόληα Μαθξν- ρξόληα πξνγξάκκαηα Δπηκόξθσζεο Δπξσπατθά Κνηλσληθήο αγσγήο Σήξεζε βηβιίσλ Θέκαηα πξνζσπηθνύ αιιεινγξαθία 19 Πεηξίδνπ Δ. (2000). «Πξόηαζε κηαο πξόηππεο δηαδηθαζίαο πξνγξακκαηηζκνύ ηνπ έξγνπ ηεο ζρνιη- θήο κνλάδαο», ζην: Παπαλανύκ Ε. Ο Ππογπαμμαηιζμόρ ηος εκπαιδεςηικού έπγος ζηη ζσολική μονάδα, Θεζζαινλίθε: Α.Π.Θ. ζ. 49-58, Πεηξίδνπ, Δ. (2003), «Ο πξνγξακκαηηζκόο ηεο δξάζεο ηεο εθπαηδεπ- ηηθήο κνλάδαο βαζηθό ζηνηρείν ηεο δηνίθεζεο πνηόηεηαο ηεο εθπαίδεπζεο» ζην: Παπαλανύκ Ε. & Υαηδεπαλαγηώηνπ, Π.(2003). (επηκ.). Η Διεύθςνζη ηηρ ζσολικήρ μονάδαρ. Τάζειρ και Ππακηικέρ. Θεζ- ζαινλίθε: Κπξηαθίδε, ζ. 87-100 20 Πεηξίδνπ, (2000) ό.π. ζ. 52
  • 8. 8 Πέξα από ηηο όπνηεο αγθπιώζεηο κπνξεί λα έρεη ην ζύζηεκα, απαξαίηεηε ζε θάζε πεξίπησζε είλαη ε ζπλερήο επηκόξθσζε ηνπ εθπαηδεπηηθνύ πξνζσπηθνύ ησλ ζρνιεί- σλ, ώζηε λα θαηαλνήζνπλ θαη απνδερηνύλ -ζην κέηξν πνπ ζπκθσλνύλ- ηελ ραξαζ- ζόκελε εθπαηδεπηηθή πνιηηηθή. Ο εθπαηδεπηηθόο πνπ θαιείηαη πνιύ ζπρλά λα ζηεξίμεη θαηλνηνκίεο θαη κεηαξξπζκίζεηο, πξέπεη λα εθηηκήζεη θαη αμηνπνηήζεη ηελ εκπεηξία ηνπ, λα ζθπξειαηήζεη ζρέζεηο ζπλεξγαζίαο κε ηνπο ζπλαδέιθνπο ηνπ θαη λα πεηξα- καηηζηεί ζε λέα πξάγκαηα. Όηαλ ε θεληξηθή εθπαηδεπηηθή πνιηηηθή γίλεηαη απνδεθηή κε ηξόπν θξηηηθό, πξνσζείηαη ε ζρεηηθή απηνλνκία, ε ζπιινγηθή επζύλε θαη ν δεκό- ζηνο απνινγηζκόο. ΢ε θάζε πεξίπησζε πξέπεη λα επαλεμεηαζηεί ην ζύζηεκα δηνίθεζεο ηεο ειιεληθήο εθπαίδεπζεο, ώζηε λα δηαζθαιηζηεί ε ζπκκεηνρή θαη ζπλεξγαζία ησλ εθπαηδεπηηθώλ. ΢ηα πιαίζηα απηά άιισζηε πηνζεηήζεθε θαη πινπνηείηαη ην πξόγξακκα ηεο Μείδνλνο Δπηκόξθσζεο ησλ Δθπαηδεπηηθώλ, ηεο απηναμηνιόγεζεο ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο θα- ζώο θαη κεξηθά ρξόληα πξηλ ν ζεζκόο ησλ πεξηθεξεηαθώλ δηεπζύλζεσλ εθπαίδεπζεο θαη ησλ ζρνιηθώλ ζπκβνύισλ.
  • 9. 9 Παραδείγμαηα προγραμμαηιζμού Παράδειγμα 1 Σηότος: Έγθαηξε ελεκέξσζε ηνπ ΢πιιόγνπ Γηδαζθόλησλ ζρεηηθά κε εγθπθιίνπο γηα επηκνξθσηηθά ζεκηλάξηα Η΢ΣΟΡΗΚΟ Ο ΢ύιινγνο δηδαζθόλησλ ηελ πξνεγνύκελε ζρνιηθή ρξνληά δηαπίζησζε όηη δελ ελεκεξσλόηαλ έγθαηξα γηα επηκνξθσηηθά ζεκηλάξηα πνπ ελδηέθεξαλ ζπλαδέιθνπο κε απνηέιεζκα απηνί λα κελ κπνξνύλ λα ηα παξαθνινπζήζνπλ θαη λα επεξεάδεηαη δπζ- κελώο ε δηδαθηηθή ηνπο παξνπζία ζηελ ηάμε. Πνηεο δξάζεηο κπνξεί λα πξνγξακκαηίζεη ε ζρνιηθή κνλάδα ώζηε λα επηιύζεη ην δήηεκα; ΢ύιινγνο Γηδαζθόλησλ Γηεπζπληήο Τ.Π.Γ.Μ.Θ. Παηδαγσγηθό Ηλζηηηνύην ΢πλεδξίαζε ΢.Γ. - εληνπηζ- κόο ηνπ πξνβιήκαηνο Αλάζεζε ζε εθπαηδεπηηθό λα παξαθνινπζεί ζπγθεθξη- κέλεο ηζηνζειίδεο όπνπ θα- ηαγξάθνληαη ηα ζεκηλάξηα θαη λα ελεκεξώλεη ζρεηηθά ηνπο ελδηαθεξόκελνπο Δπηθνηλσλία κε ην γξαθείν ή ηε δηεύζπλζε εθπαίδεπζεο ώζηε λα γίλεηαη έγθαηξε ε- λεκέξσζε Πξόβιεςε γηα αγνξά πίλα- θα αλαθνηλώζεσλ ζην γξα- θείν ηνπ ΢.Γ., όπνπ ζα α- λαξηώληαη ηα ζεκηλάξηα ΢ρνιηθή Δπηη- ξνπή Πξντζηάκελνο Γξαθείνπ Γηεπζπληήο Δθπαίδεπζεο Γξάζεηο:
  • 10. 10 Παξάδεηγκα ΢ηξαηεγηθνύ ΢ρεδηαζκνύ - Πξνγξακκαηηζκνύ ΑΠΟ΢ΣΟΛΖ: ΔΝΑ ΢ΥΟΛΔΗΟ ΑΝΟΗΥΣΟ ΓΗΑ ΟΛΟΤ΢ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΡΑ΢Ζ΢ Γηεπζπληήο ΢ύιινγνο Γηδαζθόλησλ ΢ρνιηθνί ΢ύκβνπινη Πξντζηάκελνη Γηεπζπληήο ΢ύιινγνο Γηδαζθόλησλ Γνλείο Α. ΑΠΟ΢ΣΟΛΖ: ΔΝΑ ΢ΥΟΛΔΗΟ ΑΝΟΗΥΣΟ ΓΗΑ ΟΛΟΤ΢ ΤΠΓΜΘ ΢ύιινγνο Γηδαζθόλ- ησλ ΢θνπόο 1: Καηαπνιέκεζε ηεο μελνθνβίαο θαη ηνπ ξαηζηζκνύ ΢θνπόο 2:θαιιηέξγεηα ηεο θξη- ηηθήο ζθέςεο ησλ καζεηώλ ΢θνπόο 3: Δύξπζκε ιεηηνπξγία ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο ΢θνπόο 4: ΢ύλδεζε ηνπ ζρνιεί- νπ κε ηελ θνηλσλία Β. ΢ΣΟΥΟΗ 1. Γεκηνπξγία Γηαπνιηηηζκηθήο βηβιηνζήθεο 2. Δμνπιηζκόο ηνπ ηκήκαηνο έληαμεο 3. Γεκηνπξγία ηάμεο ππνδνρήο 4. Δκπινθή ησλ ζρνιηθώλ ζπκ- βνύισλ ζην πξόγξακκα δξάζεο ηνπ ζρνιείνπ 5. Γηνξηή ησλ «Πνιηηηζκώλ» πξνο ηηκήλ ηεο πνιπεζληθήο ζύζηαζεο ηνπ καζεηηθνύ δπλα- κηθνύ. 6. Γεκηνπξγία ρώξνπ εθδειώ- ζεσλ ζην ζρνιείν Γ. ΠΟΛΗΣΗΚΔ΢ 1. Πξνζαξκνγή ηνπ ζρνιείνπ ζηα ζύγρξνλα θνηλσληθά δε- δνκέλα. 2. Βειηίσζε ηεο θαζεκεξηλό- ηεηαο ηνπ ζρνιείνπ. 3. Απνηειεζκαηηθή ζπλεξγα- ζία κε ην ζύιινγν γνλέσλ ΓΡΑ΢ΔΗ΢ 1. Δπηθνηλσλία κε ζπιινγηθν- ύο θνξείο: πξεζβείεο, εθδ. νί- θνπο Γηεπζπληήο ΢ύιινγνο δηδαζθόλησλ ΢ρ. Δπηηξνπή Γηεπζπληήο ΢ύιινγνο δηδαζθόλησλ 2. Αίηεκα γηα επηρνξήγεζε 5.000 επξώ γηα αγνξά εμνπ- ιηζκνύ
  • 11. 11 Βιβλιογραθία Α. Ξελόγισζζε Armstrong, M. (1999). A handbook of human recourse management practice. London: Kogan Page Mills, Q. (1992). Planning with people in mind, ζην Gabbaro, J. Managing people and organizations, Boston Massachusetts: Harvard Business School Publications ζ. 449-464 Psacharopoulos, G. & Woodhall, M. (1985). Education for Development. An analysis of investment choices, Oxford: Oxford University Press Schultz, T.W. (1963). The economic value of education, New York: Colombia, University Press Woodhall, M. (1985). Education for Development. An analysis of investment choices, Oxford: Oxford University Press Β. Διιεληθή Αλδξένπ Απ.& Παπαθσλζηαληίλνπ Γ. (1994). Εξοςζία και Οπγάνυζη - Διοίκηζη ηος Εκπαιδεςηικού Σςζηήμαηορ, Αζήλα: Νέα ΢ύλνξα Βηηαληδάθεο, Β. (2005). Πξνζδηνξηζηηθνί παξάγνληεο πνπ δηαζθαιίδνπλ ηελ πνηό- ηεηα ζηελ εθπαίδεπζε. ΢ύλνςε ζπκπεξαζκάησλ έξεπλαο γηα ηελ πνηόηεηα ζηελ πξσ- ηνβάζκηα εθπαίδεπζε. Διοικηηική Ενημέπυζη, 32: 32-46 Εεπγαξίδεο, ΢.(1983). Οπγάνυζη και Διοίκηζη, η. Γ, Θεζζαινλίθε : Κπξηαθίδε Κνπηνύδεο Μ. (1999). Ζ Δθπαηδεπηηθή Μνλάδα σο Οξγαληζκόο. ΢ην Αζαλαζνύ- ια- Ρέππα Α. θ.α., Διοίκηζη Εκπαιδεςηικών Μονάδυν, Εκπαιδεςηική Διοίκηζη και Πολιηική, η. Α, Πάηξα: Δ.Α.Π. Λαΐλαο, Αζ.(2000).«Γηνίθεζε θαη πξνγξακκαηηζκόο ζρνιηθώλ κνλάδσλ: επηζηε- κνληθέο πξνζεγγίζεηο θαη ειιεληθή πξαγκαηηθόηεηα». ζην: Παπαλανύκ, Ε. (επηκ.), Ο ππογπαμμαηιζμόρ ηος εκπαιδεςηικού έπγος ζηη ζσολική μονάδα, Θεζζαινλίθε: Α.Π.Θ Λακπξόπνπινο, Υ. (2006). Γηαρείξηζε αλζξώπηλσλ πόξσλ θαη πξνώζεζε ηεο αι- ιαγήο ζηελ εθπαίδεπζε. Γηαζέζηκν ειεθηξνληθά: http://www.elemedu.upatras.gr/eriande/synedria/synedrio3/praltika%2011/lampropoul os.htm Μαπξνγηώξγνο Γ.(1999). Ζ Δθπαηδεπηηθή Μνλάδα σο Φνξέαο Γηακόξθσζεο θαη Άζθεζεο Δθπαηδεπηηθήο Πνιηηηθήο. ΢ην Αζαλαζνύια- Ρέππα Α. θ.α., Διοίκηζη Εκπα- ιδεςηικών Μονάδυν, Εκπαιδεςηική Διοίκηζη και Πολιηική, η. Α, Πάηξα: Δ.Α.Π
  • 12. 12 Παζηαξδήο, Π. (2004). Εκπαιδεςηική Ηγεζία, Αζήλα: Μεηαίρκην Πεηξίδνπ Δ. (2000). «Πξόηαζε κηαο πξόηππεο δηαδηθαζίαο πξνγξακκαηηζκνύ ηνπ έξγνπ ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο», ζην Παπαλανύκ Ε. Ο Ππογπαμμαηιζμόρ ηος εκπαιδες- ηικού έπγος ζηη ζσολική μονάδα, Θεζζαινλίθε Πεηξίδνπ, Δ. (2003). «Ο πξνγξακκαηηζκόο ηεο δξάζεο ηεο εθπαηδεπηηθήο κνλάδαο βαζηθό ζηνηρείν ηεο δηνίθεζεο πνηόηεηαο ηεο εθπαίδεπζεο» ζην Παπαλανύκ Ε. & Υαηδεπαλαγηώηνπ, Π.(2003). (επηκ.). Η Διεύθςνζη ηηρ ζσολικήρ μονάδαρ. Τάζειρ και Ππακηικέρ. Θεζζαινλίθε: Κπξηαθίδε ΢ατηε, Α. (2000). Εκπαίδεςζη και Οικονομική Ανάπηςξη, Αζήλα: Σππσζήησ ΢αΐηεο Υ. (2005). Οπγάνυζη και Διοίκηζη ηηρ Εκπαίδεςζηρ, Αζήλα ΢θνπιάο, Ν.Δ.& Οηθνλνκάθε, Κ.Π. (1998). Διασείπιζη και ανάπηςξη ανθπώπινυν πόπυν, Αζήλα: Κάπα Σαζνύια, Β. (2011). Διαδικαζίερ λήτηρ αποθάζευν ζε εκπαιδεςηικό λογαπιαζμό. Πποβλήμαηα και ανηιθάζειρ ηηρ Ελληνικήρ Εκπαιδεςηικήρ ππαγμαηικόηηηαρ. Γηαζέζη- κν ειεθηξνληθά: srv-ipeir.pde.sch.gr/educonf/1/14_.pdf Σδεθίλεο, Υ. (1988). Ππογπαμμαηιζμόρ ηος ανθπώπινος δςναμικού, Αζήλα: Γαιαί- νο Φαζνπιήο, Κ. (2000). «Ο ξόινο ησλ νξγάλσλ δηνίθεζεο ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο» ζην: Παππάο, Α. (επηκ.). Διιεληθή Παηδαγσγηθή θαη Δθπαηδεπηηθή Έξεπλα, Πξαθηηθά ηνπ 2 ος Πανελληνίος Σςνεδπίος , Τόμορ Α΄. Αζήλα: Αηξαπόο Φαραξόπνπινο, Γ. & Καδακίαο, Α. (1985). Παιδεία και Ανάπηςξη ζηην Ελλάδα, Αζήλα: ΔΚΚΔ Φαραξόπνπινο, Γ. (1999). Οικονομική ηηρ εκπαίδεςζηρ, Αζήλα: Παπαδήζε