งานนำเสนอPPTตัวอย่างในสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาตามโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จัดทำโดย กลุ่ม 2 ม.5 ห้อง 656 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2562 เสนอ ครูวิชัย ลิขิตพรรักษ์ ตำแหน่ง ครู คศ.1 สาขาชีววิทยา กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา

2. อาจารย์วิชัย ลิขิตพรรักษ์
ครูคศ.1 สาขาวิชาชีววิทยา กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

3. 1. นางสาวธัญยธรณ์ ธนินจีราวัฒน์ เลขที่ 5
2. นางสาวพิชญ์สินี จงเจริญใจ เลขที่ 10
3. นางสาวพิชญ์สินี หวังวัฒนาภรณ์ เลขที่ 11
4. นางสาวมนัสนันท์ มหัทธนากร เลขที่ 12
กลุ่มชีววิทยาที่ 2 ห้อง 656

4. รายงานนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาชีววิทยา3 ว 30243 โดยมีจุดประสงค์เพื่อสืบค้นข้อมูลของต้น
ประดู่ ซึ่งประกอบด้วยข้อมูลทางพฤกศาสตร์อาทิ ชื่อสามัญ ชื่อวิทยาศาสตร์ รูปภาพประกอบ ลักษณะทาง
พฤกษศาสตร์โดยย่อ และประโยชน์ในด้านต่างๆ เป็นต้น
คณะผู้จัดทาหวังว่าโครงงานนี้จะเป็นประโยชน์กับผู้ที่ศึกษา หากมีข้อผิดพลาดประการใด คณะ
ผู้จัดทาขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย และขอขอบพระคุณอาจารย์วิชัย ลิขิตพรรักษ์ อาจารย์ประจารายวิชา ที่ให้
คาปรึกษาในด้านต่างๆ และให้ความช่วยเหลือมาโดยตลอด
คณะผู้จัดทา

5. • รายละเอียดเกี่ยวกับต้นประดู่บ้าน
• รูปภาพประกอบของต้นประดู่บ้าน
• ข้อมูลทั่วไปของต้นประดู่บ้าน
• ลักษณะของต้นประดู่ และส่วนประกอบต่างๆ
• ข้อมูลอื่นๆ
• บรรณานุกรม
• กิตติกรรมประกาศ
• ภาคผนวก

6. • ชื่อสามัญ : Burmese Rosewood, Andaman Redwood, Amboyna Wood
• ชื่ออื่นๆ : ดู่บ้าน (ภาคเหนือ), ประดู่บ้าน ประดู่ลาย อังสนา (ภาคกลาง), สะโน (มาเลย์-นราธิวาส)
• ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pterocarpus indicus Willd

7. ลาต้น
ใบ
ดอก
เมล็ด/ฝัก

8. • ถิ่นที่อยู่ : ประดู่ชนิดนี้มีถิ่นกาเนิดในออสเตรเลียตอนเหนือ, หมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิกด้านตะวันตก,
ติมอร์-เลสเต, อินโดนีเซีย, มาเลเซีย, ฟิลิปปินส์, หมู่เกาะรีวกีว, หมู่เกาะโซโลมอน, เวียดนามและภาคใต้ของ
ไทย โดยมีการนาไปปลูกในภูมิภาคอื่น ๆ ของไทยในภายหลัง
• นิเวศวิทยา : พบตามป่าเบญจพรรณทางภาคใต้ สามารถปลูกได้ทั่วไป
• การปลูกเลี้ยง : ต้องการแสงแดดจัด หรือกลางแจ้ง ต้องการปริมาณน้าปานกลาง ชอบดินร่วนซุย ขยายพันธุ์
โดยการเพาะเมล็ด นิยมปลูกริมถนนเพราะกิ่งทอดลงห้อยย้อยสวยงาม

9. ต้นประดู่จัดเป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่
ลาต้นมีความสูงอย่างน้อยประมาณ 20-25 เมตร จะผลัดใบก่อนการ
ออกดอก แตกกิ่งก้านเป็นทรงพุ่มกว้าง และปลายกิ่งห้อยลง เปลือกลา
ต้นหนาเป็นสีน้าตาลเทา แตกหยาบๆ เป็นร่องลึก ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการ
เพาะเมล็ดและวิธีการปักชากิ่ง เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนซุย ต้องการน้า
ปานกลาง เป็นพรรณไม้กลางแจ้ง ชอบแสงแดดจัด มักพบขึ้นตามป่า
เบญจพรรณทางภาคใต้ สามารถปลูกได้ทั่วไป

10. เป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ ออกรวมกันเป็นช่อๆ ใบออก
เรียงสลับ แต่ละช่อจะมีใบย่อยประมาณ 7-13 ใบ ลักษณะของใบย่อยเป็นรูป
มนรี รูปไข่ หรือรูปขอบขนาน ปลายใบแหลม โคนใบมนหรือค่อนข้างแหลม
ขอบใบเรียบไม่มีหยัก ใบกว้างประมาณ 3-6 เซนติเมตร และยาวประมาณ 4-
13 เซนติเมตร แผ่นใบหนาเป็นสีเขียว ผิวใบมีขนสั้นๆ ปกคลุมด้านท้องใบ
มากกว่าด้านหลังใบ

11. ลักษณะของผลเป็นรูปกลมหรือรีแบน ที่ขอบมีปีกบางคล้าย
กับใบโดยรอบคล้ายๆ จานบิน แผ่นปีกบิดและเป็นคลื่นเล็กน้อย นูนตรง
กลางลาดไปยังปีก ผลมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 4-7 เซนติเมตร
ที่ผิวมีขนละเอียด ตรงกลางนูนป่องเป็นที่อยู่ของเมล็ด โดยภายในจะมี
เมล็ดอยู่ 1 เมล็ด ผลอ่อนเป็นสีเขียวแกมเหลือง เมื่อแก่แล้วจะเปลี่ยนเป็นสี
น้าตาลอ่อน ผิวสัมผัสขรุขระเมื่อผลแก่ ส่วนเมล็ดมีลักษณะคล้ายกับเมล็ด
ถั่วแดง ผิวเรียบสีน้าตาล

12. ออกดอกเป็นช่อแบบช่อกระจะ โคนก้านมีใบประดับ 1-2 อัน
ลักษณะเป็นรูปรี กลีบเลี้ยงดอกมี 5 กลีบ ติดกันเป็นถ้วยสีเขียว ปลายแยกเป็น
แฉก 2 แฉก ส่วนกลีบดอกมี 5 กลีบ สีเหลืองแกมแสด ลักษณะของกลีบเป็นรูป
ผีเสื้อ ดอกมีเกสรเพศผู้ 10 อัน ก้านชูอับเรณูติกันเป็น 2-3 กลุ่ม ส่วนเกสรเพศ
เมียมี 1 อัน ดอกมีกลิ่นหอมแรง ดอกจะบานและร่วงพร้อมกันทั้งต้น โดยจะ
ออกดอกในช่วงเดือนมีนาคมถึงเดือนเมษายน

13. ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของต้นประดู่
เมื่อนาส่วนของเปลือก ราก และใบมาสกัดด้วยตัวทาละลาย พบว่าสารที่พบได้ในทุกส่วนของประดู่ คือ Flavonoid Tannin และ
Saponin ส่วนสารสาคัญที่ได้จากการค้นคว้าข้อมูลอื่น พบว่ามีสาร Angiolensin Homopterocarpin, Formonoetin, Isoliquirtigenin,
Narrin , Pterostilben, Pterocarpin, Pterofuran, Pterocarpon, Prunetin, Santalin, P-hydroxyhydratropic acid, β-eudesmol
ส่วนใบพบว่ามีคลอโรฟิลล์ 3 ชนิด คือ Chlorophyll a Chlorophyll b และ Xanthophyll
ประดู่มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อชา เชื้อแบคทีเรีย แก้อาการปวด ทาให้กล้ามเนื้อเรียบคลายตัว ยับยั้งการแบ่งเซลล์ ยับยั้งเอนไซม์ Ornithine
decarboxylase และยับยั้ง Plasmin ฤทธิ์คล้ายเลคติน ทาให้เม็ดเลือดแดงเกาะกลุ่มกัน
จากการทดสอบความเป็นพิษ โดยใช้สารสกัดด้วยเอทานอลจากส่วนที่อยู่เหนือดินของต้นประดู่ 50% เมื่อนามาฉีดเข้าท้องของหนูถีบตักร
ทดลอง พบว่าขนาดที่ทาให้หนูตายคือขนาดมากกว่า 1 กรัม

14. ด้านเชิงอนุรักษ์
ต้นประดู่เป็นไม้เรือนยอดกลมโต มีความแข็งแรง สามารถช่วยป้องกันลมและคลุมดินให้ร่มเย็น
ชุ่มชื้นได้ และยังช่วยรองรับน้าฝนช่วยลดแรงปะทะหน้าดิน ประกอบกับมีระบบรากหยั่งลึกและแผ่กว้างที่
ช่วยยึดหน้าดินไว้ไม่ให้พังทลายได้ง่าย และรากที่มีปมขนาดใหญ่ยังช่วยตรึงไนโตรเจนในอากาศมาเก็บไว้ใน
รูปของไนโตรเจนที่เป็นประโยชน์อีกด้วย ส่วนใบที่หนาแน่น เมื่อร่วงหล่นก็จะเกิดการผุพังกลายเป็นธาตุ
อาหารอินทรียวัตถุให้แก่ดินได้เป็นอย่างดี

15. ด้านความเชื่อ
ปลูกต้นประดู่ไว้ประจาบ้านจะทาให้เกิดพลังแห่งความยิ่งใหญ่เพราะ ประดู่ คือ ความพร้อม ความร่วมมือ ร่วมใจ
สามัคคี มีพลังเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน นอกจากนี้ดอกของประดู่ยังมีลักษณะที่ระดมกันบานเต็มต้นดูลานตา ดังนั้นคนโบราณจึง
ได้เลือกเอาต้นประดู่เป็นไม้ประจากอง กองทัพเรือและคนโบราณยังเชื่อว่า ส่วนของแก่นไม้ยังใช้เป็นศิลปะการดนตรี ที่สาคัญ
ของคนพื้นเมืองในสมัยโบราณอีกด้วย คือใช้ทาเป็นเครื่องเสียงพวกระนาดนั่นก็หมายถึง ความแข็งแกร่ง แข็งแรง เพื่อเป็นสิริ
มงคลแก่บ้านและผู้อาศัย ควรปลูกต้นประดู่ไว้ทางทิศตะวันตก ผู้ปลูกควรปลูกในวันเสาร์เพราะโบราณเชื่อว่าการปลูกไม้เพื่อเอา
คุณให้ปลูกในวันเสาร์ถ้าจะให้เป็นมงคลยิ่งขึ้นผู้ปลูกควรเป็นผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือและเป็นผู้ที่ประกอบคุณงามความดีก็จะเป็นสิริ
มงคลยิ่งนัก

16. สัญลักษณ์
ดอกประดู่เป็นสัญลักษณ์ของกองทัพเรือไทยและโรงเรียนต่างๆมากมาย นอกจากนี้ยัง เป็น
ดอกไม้ประจาจังหวัดชลบุรี จังหวัดระยอง และ จังหวัดอุตรดิตถ์ ส่วนต้นประดู่เป็นต้นไม้ประจาจังหวัด
ภูเก็ต ดอกประดู่เป็นดอกไม้ประจาชาติพม่า

17. แมลงศัตรูของต้นประดู่บ้าน
ด้วงหนวดปมสีน้าตาลไหม้ มอดรูเข็ม

18. ซึ่งแมลงศัตรูจะทาให้ทาให้ต้นประดู่มีอาการดังนี้
1. ใบเหลืองทั่วต้น
2. ใบร่วงจนหมดต้น มีรูเล็กๆตามเปลือกขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาน 1-2 มิลิเมตร ตามโคนต้น กิ่งและยืนต้นตาย
3. ยืนต้นตายและมีรูเล็กๆ เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1-2 มิลลิเมตร ตามลาต้นและมีเชื้อราเส้นใยสีขาวขึ้นรอบลาต้นบริเวณ
ใดบริเวณหนึ่ง

19. วิกิพีเดีย. (2559). ประดู่ (ออนไลน์). สืบค้นจาก : https://th.wikipedia.org/wiki/ประดู่ [1 ธันวาคม 2553]
Medthai. (2557). ประดู่ สรรพคุณและประโยชน์ของต้นประดู่บ้าน 25 ข้อ (ออนไลน์). สืบค้นจาก :
https://medthai.com/ประดู่ป่า/ [1 ธันวาคม 2553]
qsbg. (2561). ประดู่บ้าน (ออนไลน์). สืบค้นจาก :
http://www.qsbg.org/Database/Botanic_Book%20full%20option/search_detail.asp?botanic_id=227
4 [1 ธันวาคม 2553]

20. ในการทางานนาเสนอลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของพืชตัวอย่างในสวนพฤกษศาสตร์ กลุ่มข้าพเจ้า
ขอขอบพระคุณ อาจารย์วิชัย ลิขิตพรรักษ์ ที่ได้ให้ความอนุเคราะห์ คอยให้คาปรึกษาให้ความสะดวกในการทางาน
และข้อเสนอแนะเกี่ยวกับแนวทางในการทางานนาเสนอนี้
ขอบคุณเพื่อนในกลุ่มทุกคนที่ให้ความช่วยเหลือ ตลอดจนคาแนะนาที่เป็นประโยชน์
อีกทั้งขอกราบขอบพระคุณ คุณพ่อและคุณแม่ ที่เป็นผู้ให้กาลังใจและให้โอกาสการศึกษาอันมีค่ายิ่ง
คณะผู้จัดทา ขอขอบพระคุณทุกท่านอย่างสูงที่ให้การสนับสนุนและความอนุเคราะห์ช่วยเหลือ
จนกระทั่งงานนาเสนอสามารถลุล่วงได้ด้วยดี
คณะผู้จัดทา

21. • การเลือกต้นประดู่บ้านในการทา Herbarium
• การเลือกเก็บตัวอย่างส่วนประกอบของพืช

22. • การเก็บรักษาตัวอย่าง

23. • การส่งตรวจครั้งที่ 1
• การส่งตรวจครั้งที่ 2

24. • การจัดทาเล่มรายงานลักษณะทางพฤกศาสตร์ของต้นประดู่บ้าน

25. • การนาต้นประดู่บ้านแห้งมาจัดทาชิ้นงาน Herbarium ของตนเอง
• การจัดทางานนาเสนอลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของต้นประดู่บ้าน