1. Somo la 16
Matumizi ya am, are, is, will be, was, were kwa tafsiri ya ‘ni’
1. Matumizi ya am, are, is kwa tafsiri ya ‘ni’ katika wakati uliopo:-
(1).(a). (i). Swali: Je, wewe ni nani?
Kiingereza: Who are you?
Tamka: (Hu a yu)?
(1).(a).(ii). Jibu: Mimi ni Ras Simba.
Kiingereza: I am Ras Simba.
Tamka: (Ai em Ras Simba).
(1).(a).(iii). Jibu: Mimi ni mtanzania.
Kiingereza: I am a Tanzanian.
Tamka: (Ai em e Tanzaniani).
(1).(a).(iv). Jibu: Mimi ni daktari.
Kiingereza: I am a doctor.
Tamka: (Ai em e dokta).
(1).(b). (i). Swali: Je, nyinyi ni akina nani?
Kiingereza: Who are you?
Tamka: (Hu a yu)?
(1).(b).(ii). Jibu: Sisi ni Ras Simba na Kimbute.
Kiingereza: We are Ras Simba and Kimbute
Tamka: (Wi a Ras Simba endi Kimbute).
(1).(b).(iii). Jibu: Sisi ni watanzania.
Kiingereza: We are Tanzanians.
Tamka: (Wi a Tanzaniansi).
(1).(b).(iv). Jibu: Sisi ni ni madaktari.
Kiingereza: We are doctors.
Tamka: (Wi a doktazi).
(1).(c). (i). Swali: Je, yeye ni nani? (Mwanaume).
Kiingereza: Who is he?
Tamka: (Hu izi hi)?
(1).(c).(ii). Jibu: Yeye ni Kimbute.
Kiingereza: He is Kimbute.
Tamka: (Hi izi Kimbute).
(1).(c).(iii). Jibu: Yeye ni mtanzania.
Kiingereza: He is a Tanzanian.
Tamka: (Hi izi eTanzaniani).
(1).
2. (1).(c).(iv). Jibu: Yeye ni daktari.
Kiingereza: He is a doctor.
Tamka: (hi izi e dokta).
(1).(d). (i). Swali: Je, yeye ni nani? (Mwanamke).
Kiingereza: Who is she?
Tamka: (Hu izi shi)?
(1).(d).(ii). Jibu: Yeye ni Rose.
Kiingereza: SHe is Rose.
Tamka: (Shi izi Rozi).
(1).(d).(iii). Jibu: Yeye ni mtanzania.
Kiingereza: She is a Tanzanian.
Tamka: (Shi izi eTanzaniani).
(1).(d).(iv). Jibu: Yeye ni daktari.
Kiingereza: She is a doctor.
Tamka: (Shi izi e dokta).
(1).(e). (i). Swali: Je, wao ni akina nani?
Kiingereza: Who are they?
Tamka: (Hu a dhei)?
(1).(e).(ii). Jibu: Wao ni Kasanzu na Jamila.
Kiingereza: They are Kasanzu and Jamila.
Tamka: (Dhei a Kasanzu endi Jamila).
(1).(e).(iii). Jibu: Wao ni watanzania.
Kiingereza: They are Tanzanians.
Tamka: (Dhei a Tanzaniansi).
(1).(e).(iv). Jibu: Wao ni madaktari.
Kiingereza: They are doctors.
Tamka: (Dhei a doktazi).
(2).
3. ZOEZI LA 16.
Change into English, tamka (Cheji intu Inglishi) – Badilisha kwa Kiingereza.
Swali namba (1).
(1).(a). (i). Swali: Je, wewe ni nani?
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(a).(ii). Jibu: Mimi ni Ommy.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(a).(iii). Jibu: Mimi ni mkenya.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(a).(iv). Jibu: Mimi ni dereva.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(b). (i). Swali: Je, nyinyi ni akina nani?
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(b).(ii). Jibu: Sisi ni Ommy na Sammy.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(b).(iii). Jibu: Sisi ni wakenya.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(b).(iv). Jibu: Sisi ni madereva.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(3).
4. (1).(c). (i). Swali: Je, yeye ni nani? (Mwanaume).
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(c).(ii). Jibu: Yeye ni Sammy.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(c).(iii). Jibu: Yeye ni mkenya.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(c).(iv). Jibu: Yeye ni dereva.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(d). (i). Swali: Je, yeye ni nani? (Mwanamke).
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(d).(ii). Jibu: Yeye ni Samira.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(d).(iii). Jibu: Yeye ni mkenya.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(d).(iv). Jibu: Yeye ni dereva.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
1).(e). (i). Swali: Je, wao ni akina nani?
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(e).(ii). Jibu: Wao ni Kajima na Chilambo.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(e).(iii). Jibu: Wao ni wakenya.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(1).(e).(iv). Jibu: Wao ni walimu.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(4).
5. 2. Matumizi ya will be kwa tafsiri ya nitakuwa (ni), tutakuwa (ni), utakuwa (ni),
mtakuwa (ni), atakuwa (ni), watakuwa (ni) katika wakati ujao:-
(2).(a). (i). Swali: Je, nani atakuwa mwalimu wenu wa Kiingereza?
Kiingereza: Who will be your English teacher?
Tamka: (Hu wili bi yua Inglishi ticha)?
(2).(a).(ii). Jibu: Bwana John atakuwa mwalimu wetu wa Kiingereza.
Kiingereza: Mr. John will be our English teacher.
Tamka: (Mista Joni wili bi awa Inglishi Ticha).
(2).(b). (i). Swali: Je, daktari wenu atakuwa ni mtanzania?
Kiingereza: Will your doctor be a Tanzanian?
Tamka: (Wili yua dokta bi e Tanzaniani)?
(2).(b).(ii). Jibu: Ndiyo, daktari wetu atakuwa ni mtanzania.
Kiingereza: Yes, our doctor will be a Tanzanian.
Tamka: (Yesi. Awa dokta wili bi e Tanzaniani).
(2).(b).(ii). Jibu: Hapana, daktari wetu hatakuwa ni mtanzania atakuwa ni mkenya.
Kiingereza: No, our doctor will not be a Tanzanian, will be a Kenyan.
Tamka: (No. awa dokta wili noti bi e Tanzaniani, wili bi e Kenyani).
ZOEZI LA 16.
Change into English, tamka (Cheji intu Inglishi) – Badilisha kwa Kiingereza.
Swali namba (2).
(2).(a). (i). Swali: Je, nani atakuwa mchezaji wa timu yetu ya taifa?
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(2).(a).(ii). Jibu: Nsajigwa atakuwa mchezaji wa timu yetu ya taifa.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(2).(b). (i). Swali: Je, dereva wenu atakuwa ni mtanzania?
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(2).(b).(ii). Jibu: Ndiyo, dereva wetu atakuwa ni mtanzania.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(2).(b).(iii). Jibu: Hapana, dereva wetu hatakuwa ni mtanzania atakuwa ni mkenya.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
______________________________________________________________
(5).
6. 3.Matumizi ya was na were kwa tafsiri ya nilikuwa (ni), tulikuwa (ni), ulikuwa (ni),
mlikuwa (ni), alikuwa (ni) na walikuwa( ni) katika wakati uliopita:-
(3).(a). (i). Swali: Je, nani alikuwa ni mwalimu wenu wa Kiingereza?
Kiingereza: Who was your English teacher?
Tamka: (Hu wozi yua Inglishi ticha)?
(3).(a).(ii). Jibu: Mwalimu wetu wa Kiingereza alikuwa ni bwana John.
Kiingereza: Our English teacher was Mr. John
Tamka: (Awa Inglish ticha wozi mista Joni)
(3).(b). (i). Swali: Je, wao walikuwa ni akina nani?
Kiingereza: Who were they?
Tamka: (Hu wea dhei)?
(3).(b).(ii). Jibu: Walikuwa Musa na Hadija.
Kiingereza: They were Musa and Hadija.
Tamka: (Dhei wea Musa endi Hadija).
(3).(b).(iii). Jibu: Sisi ni watanzania.
Kiingereza: We are Tanzanians.
Tamka: (Wi a Tanzaniansi).
EXERCISE NUMBER 16 – tamka (Eksisaizi namba siksitini) – ZOEZI NAMBA 16.
Change into English, tamka (Cheji intu Inglishi) – Badilisha kwa Kiingereza.
Swali namba (3).
(3).(a). (i). Swali: Je, nani alikuwa dereva wenu?
Kiingereza:_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(3).(a).(ii). Jibu: Dereva wetu alikuwa (ni) bwana Steven Luanda.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(3).(b). (i). Swali: Je, yeye (mwanaume) alikuwa (ni) nani?
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(3).(b).(ii). Jibu: Alikuwa (ni) Musa.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(3).(b).(iii). Jibu: Alikuwa (ni) dereva wetu.
Kiingereza: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(Mwisho wa somo)
(6).