Download luận án tiến sĩ với đề tài: Chính sách thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của Malaysia trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế - Thực trạng, kinh nghiệm và khả năng vận dụng vào Việt Nam

1. - 1 -
L i cam ñoan
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u ñ c l p c a
riêng tôi. Các s li u, k t qu nêu trong lu n án này là trung th c, có
ngu n g c rõ ràng.
Tác gi lu n án
Nguy n Ti n Cơi

2. - 2 -
L i c m ơn
Trong qúa trình th c hi n lu n án ti n s kinh t tôi ñư c s quan tâm
giúp ñ c a PGS.TS Ph m th Quý, T.S Chu Th Lan giáo viên hư ng d n,
Ban Giám hi u, Vi n ðào t o Sau ñ i h c, Khoa Kinh t h c, B môn L ch s
Kinh t , các th y giáo, cô giáo Trư ng ð i h c Kinh t Qu c dân, T p ñoàn
B o Vi t, T ng Công ty B o hi m B o Vi t, t nh B c Giang, huy n Hi p Hòa
và b n bè ñ ng nghi p ñã quan tâm t o ñi u ki n, ñ ng viên tôi hoàn thành
lu n án này.
Tôi xin trân tr ng cám ơn!
Tác gi lu n án
Nguy n Ti n Cơi

3. - 3 -
M c l c
Trang
Trang ph bìa i
L i cam ñoan ii
L i c m ơn iii
M c l c iv
Danh m c các ký hi u, các ch vi t t t v
Danh m c các b ng, hình v vii
L i m ñ u 1
ChươngI M t s v n ñ lý lu n v chính sách thu hút FDI 6
1.1 FDI và vai trò c a FDI ñ i v i các nư c ñang phát tri n 6
1.2 M t s v n ñ v chính sách thu hút FDI 26
Chương II Chính sách thu hút FDI c a Malaixia trong qúa trình h i nh p
kinh t qu c t (1971 - 2005) 58
2.1 Chính sách thu hút FDI th i kỳ 1971 - 1996 58
2.2 Chính sách thu hút FDI th i kỳ 1996 - 2005 77
2.3 M t s bài h c kinh nghi m v chính sách thu hút FDI c a Malaixia 103
ChươngIII kh năngv nd ngm ts Kinhnghi mv chínhsáchthuhútFDI
c aMalaixiavàoVi tNam 116
3.1 Khái quát chính sách thu hút FDI c a Vi t Nam 116
3.2 M t s ñi m tương ñ ng và khác bi t c a Vi t Nam và Malaixia có
nh hư ng ñ n chính sách thu hút FDI 144
3.3 Kh năng v n d ng m t s kinh nghi m v chính sách thu hút FDI
c a Malaixia vào Vi t Nam 152
3.4 ði u ki n c n thi t ñ th c hi n t t hơn nh ng bài h c kinh
nghi m v thu hút FDI c a Malaixia ñ i v i Vi t Nam
168
K t lu n 177
Danh m c công trình khoa h c c a tác gi 179
Tài li u tham kh o 180
Ph n Ph l c 186

4. - 4 -
Danh m c các ký hi u, các ch vi t t t
Vi t t t Vi t ñ y ñ ti ng Anh
Vi t ñ y ñ ti ng Vi t
AFTA : ASEAN Free Trade Area
: Khu v c m u d ch t do ASEAN
APEC : Asia-Pacific Economic Co-operation
: Di n ñàn h p tác kinh t Châu á - Thái Bình Dương
ASEAN : Association of South-East Asian Nations
: Hi p h i các qu c gia ðông Nam á
CEPT : Scheme on Common Effective Preferential Tariffs
: Chương trình Thu quan ưu ñãi có hi u l c chung
CNC : Công ngh cao
CNH : Công nghi p hóa
ðPT : ðang phát tri n
EU : European Union
: Liên minh châu Âu
FDI : Foreign Direct Investment
: ð u tư tr c ti p nư c ngoài
GDP : T ng s n ph m n i ñ a
HðH : Hi n ñ i hóa
HVXK : Hư ng vào xu t kh u
IMF : International Monetary Fund
: Qu ti n t qu c t
IMP : Industrial Master Plan
: K ho ch t ng th các ngành công nghi p
JETRO : Japanese External Trade Organisation
: T ch c xúc ti n thương m i Nh t B n
KCN : Khu công nghi p
KTQT : Kinh t qu c t

5. - 5 -
MIDA : Malaysian Intrustrial Development Authority
: C c phát tri n công nghi p Malaixia
MITI : Ministry of International Trade and Industry Malaysia
: B công nghi p và thương m i qu c t Malaixia
M&A : Merger and Acquisition
: Mua l i và sáp nh p
NEP : New Economic Policy
: Chính sách kinh t m i
NICs : Newly Industrialized Countres
: Các nư c công nghi p m i
ODA : Official Development Assistance
Vi n tr phát tri n chính th c
OECD : Organization for Economic Cooperation and Development
T ch c h p tác và phát tri n kinh t
RM : Ringit Malaysia
: ð ng ring gít Malaixia
R&D : Research and Development
: Nghiên c u và phát tri n
TMTD : Thương m i t do
TNCs : Transnational Corporations
: Công ty xuyên qu c gia
TTNK : Thay th nh p kh u
UNCTA
C
: United Nations Conference on Trade and Development
: T ch c liên h p qu c v thương m i và phát tri n
USD : United States Dollar
: ðô la M
WB : World Bank
: Ngân hàng th gi i
WTO : World Trade Organization
: T ch c thương m i th gi i
XHCN : Xã h i ch nghĩa

6. - 6 -
Danh m c các b ng, hình v
B ng N i dung Trang
B ng 1.1. Dòng v n FDI trên th gi i, th i kỳ 2000 - 2005 37
B ng 1.2. ði u ch nh quy ch FDI c a các nư c, 1991 - 2004 38
B ng 2.1. M t s nhà ñ u tư l n vào Malaixia th i kỳ 1993 - 1997 73
B ng 2.2. Cơ c u FDI vào các ngành kinh t Malaixia t 1971- 1987 74
B ng 2.3. FDI vào Malaixia phân theo các bang, 1990 - 1997 76
B ng 2.4. T tr ng v n FDI trong ngành ch t o Malaixia, 2002 - 2005 99
B ng 3.1. So sánh chi phí kinh doanh trong các doanh nghi p FDI c a Vi t
Nam và m t s nư c châu á năm 2004 137
B ng 3.2. ðánh giá năng l c c nh tranh theo các nhân t tác ñ ng ñ n FDI 138
B ng 3.3. So sánh m t s chính sách thu hút FDI gi a Vi t Nam và Malaixia 140
Hình v N i dung Trang
Hình 1.1. Dòng v n FDI trên th gi i giai ño n 1993 - 2005 35
Hình 2.1. Dòng FDI vào Malaixia, 1975 - 1996 71
Hình 2.2. FDI vào ASEAN theo nư c ch nhà, 1995 - 2004 98
Hình 2.3. FDI vào ngành công nghi p ch t o Malaixia,1996 - 10/2001 100
Hình 3.1. Tình hình thu hút v n FDI t i Vi t Nam, 1998 - 2005 125
Hình 3.2. Cơ c u FDI ñăng ký vào Vi t Nam theo ngành, 1988 - 2005 127
Hình 3.3. Cơ c u ngu n FDI vào Vi t Nam, 1988 - 2005 128

7. - 7 -
M ñ u
I. Tính c p thi t c a ñ tài
Hi n nay, h i nh p kinh t qu c t (KTQT) ñang ñ t ra nhi u th i cơ và thách
th c ñ i v i các nư c ñang phát tri n (ðPT), trong ñó có v n ñ c nh tranh thu hút
ngu n v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI). Ngu n v n FDI có ý nghĩa quan
tr ng, c n thi t ñ i v i các nư c ðPT, nó ch ng nh ng b sung cho ngu n v n ñ u
tư phát tri n, góp ph n ñ y nhanh t c ñ tăng trư ng kinh t , khai thác và nâng cao
hi u qu s d ng các ngu n l c trong nư c, mà còn ti p nh n ñư c công ngh , kinh
nghi m qu n lý, m r ng th trư ng... V n ñ thu hút FDI trong h i nh p KTQT
ph thu c nhi u y u t , trong ñó có vai trò c a chính sách nh m t o l p môi trư ng
ñ u tư mang tính c nh tranh ñ thu hút FDI.
Th i gian qua, Malaixia là m t trong nh ng nư c ñã khá thành công trong
vi c ñưa ra nh ng chính sách thu hút FDI. ðã t o thêm ngu n l c ñ y nhanh công
nghi p hóa (CNH) theo chi n lư c hư ng ngo i (hư ng vào xu t kh u - HVXK)
trong quá trình h i nh p KTQT. Qua m y th p k phát tri n, Malaixia chu n b gia
nh p hàng ngũ các nư c công nghi p m i (NICs).
Vi t Nam th c hi n công cu c ñ i m i kinh t (1986 - nay), v i ñư ng l i "ða
d ng hóa, ña phương hóa kinh t ñ i ngo i" ch trương m c a n n kinh t b ng
nh ng chính sách tích c c, ñã ñ t ñư c nh ng k t qu nh t ñ nh trong thu hút FDI
góp ph n thúc ñ y CNH, hi n ñ i hóa (HðH) ñ t nư c. Tuy nhiên, trong chính sách
thu hút FDI v n b c l không ít nh ng h n ch , nh hư ng ñ n t c ñ , quy mô và
hi u qu trong thu hút FDI. Do v y, vi c tìm hi u kinh nghi m t Malaixia là nư c ñi
trư c và ñã có nh ng thành công trong thu hút FDI có ý nghĩa thi t th c v lý lu n và
th c ti n ñ i v i Vi t Nam nh m huy ñ ng các ngu n v n nư c ngoài cho ñ u tư
phát tri n, ñ th c hi n m c tiêu ñ n năm 2020 nư c ta cơ b n tr thành nư c công
nghi p. Vì v y, NCS ch n v n ñ : "Chính sách thu hút ñ u tư tr c ti p nư c ngoài

8. - 8 -
c a Malaixia trong quá trình h i nh p kinh t qu c t - th c tr ng, kinh nghi m
và kh năng v n d ng vào Vi t Nam" làm ñ tài nghiên c u c a lu n án.
2. T ng quan các công trình nghiên c u có liên quan ñ n lu n án
V v n ñ chính sách thu hút FDI c a Malaixia cũng ñã có m t s công
trình nghiên c u c a các h c gi trong và ngoài nư c.
nư c ngoài, công trình nghiên c u “Malaixia - T ng quan v khung pháp
lý trong ñ u tư tr c ti p nư c ngoài” c a tác gi Arumugam Rajenthran trên
Kinh t và tài chính s 5/2002 do Vi n Nghiên c u ðông Nam á Xingapo xu t
b n tháng 10/2002. T i ñây, tác gi ñã nghiên c u và phân tích các khía c nh
pháp lý liên quan ñ n FDI Malaixia v l p pháp, ñ t ñai, lao ñ ng, môi trư ng;
m t s chính sách khuy n khích v thu và phi tài chính; các quy n s h u trí
tu ; qu n lý và gi i quy t các tranh ch p... Công trình nghiên c u này, tác gi
ch y u phân tích trên góc ñ vĩ mô, g n v i b i c nh c th ñ phân tích c i
ngu n xu t phát c a nh ng ch trương, chính sách cũng như m c tiêu c a nh ng
quy ñ nh trong chính sách thu hút FDI c a Malaixia. ð ng th i, công trình
nghiên c u cũng nêu lên m t s thách th c c a Malaixia trong v n ñ x lý các
m i quan h v i các nư c láng gi ng AESEAN; liên quan ñ n b n th a thu n v
thương m i liên quan ñ n các khía c nh ñ u tư (TRIM); v b n th a thu n v các
v n ñ thương m i trong quy n s h u trí tu (TRIP). Tuy nhiên, công trình
nghiên c u này cũng chưa nghiên c u ñ y ñ n i dung các chính sách thu hút
FDI mà Malaixia ñã áp d ng và m t s n i dung công trình ñư c nghiên c u
cũng m i ñ c p ñ n th i ñi m năm 1999.
Trong khuôn kh công trình nghiên c u "ð u tư tr c ti p nư c ngoài và công
nghi p hóa Malaixia, Xingapo, ðài Loan và Thái Lan" c a OECD, các tác gi
Linda Y. C. Lim và Pang E. Fong (1991) ñã khái quát m t s xu hư ng FDI trên th
gi i, ñ ng th i t p trung phân tích th c tr ng thu hút FDI ñ ph c v CNH và cũng
ñã ñ c p m t s chính sách thu hút FDI c a Malaixia, Xingapo, ðài Loan và Thái
Lan, và cũng ch d ng l i ñ n năm 2000. Tác gi Yumiko Okamoto (1994) cũng ñã
có bài nghiên c u "Tác ñ ng c a chính sách t do hóa thương m i và ñ u tư ñ n

9. - 9 -
n n kinh t Malaixia" trong cu n "Các n n kinh t phát tri n XXXII - 4" xu t b n
tháng 12/1994; tác gi Rajah Rasiah (1995) v i ñ tài "Tư b n nư c ngoài và CNH
Malaixia" cũng ñã ñ c p ñ n m t s chính sách v chuy n giao công ngh , liên
k t các ngành kinh t ... c a Malaixia ñư c ph n ánh ñ n năm 1995, vv...
Vi t Nam, cũng ñã có m t s công trình nghiên c u v chính sách thu hút
FDI c a Malaixia. Công trình nghiên c u “ð u tư tr c ti p nư c ngoài ph c v
công nghi p hóa Malaixia - kinh nghi m ñ i v i Vi t Nam” c a Ti n sĩ Phùng
Xuân Nh , ñư c Nhà xu t b n Th gi i phát hành năm 2000 t i Hà N i. ðây là
công trình nghiên c u ñ u tiên có h th ng v FDI Malaixia. Tác gi nghiên
c u khá sâu v th c tr ng k t qu cũng như ñánh giá tác ñ ng c a FDI ñ i v i
CNH c a Malaixia, ñ ng th i cũng ñã ñ c p m t s chính sách thu hút FDI c a
Malaixia. Tuy v y, v n ñ chính sách thu hút FDI c a Malaixia chưa ñư c
nghiên c u và ñánh giá th t ñ y ñ và v th i gian cũng m i c p nh t ñ n gi a
nh ng năm 1990. Công trình nghiên c u c a ðào Lê Minh và Tr n Lan Hương
trong “Kinh t Malaixia” ñư c Nhà xu t b n Khoa h c xã h i n hành năm 2001
t i Hà N i. T i công trình nghiên c u này, các tác gi cũng ñã ñ c p r t khái
quát m t s chính sách cũng như k t qu thu hút FDI c a Malaixia ñ n năm 2000
nhưng cũng ch gi i thi u mang tính ch t khái quát.
M t s nghiên c u khác có liên quan ñ n chính sách thu hút FDI c a Malaixia
như: Hoàng Th Thanh Nhàn (2003) trong "ði u ch nh cơ c u kinh t Hàn Qu c,
Malaixia và Thái Lan"; Phan Xuân Dũng (2004) trong "Chuy n giao công ngh
Vi t Nam - th c tr ng và gi i pháp"; Nguy n Bích ð t (2006) trong "Khu v c kinh
t có v n ñ u tư nư c ngoài trong n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng xã h i ch
nghĩa Vi t Nam". Ngoài ra, có m t s bài ñăng trên các t p chí chuyên ngành có
ñ c p liên quan ñ n chính sách, k t qu thu hút FDI vào Malaixia nh ng th i
ñi m nh t ñ nh.
Nhìn chung, ñ n nay chưa có công trình nào ñi sâu nghiên c u m t cách có h
th ng và toàn di n các chính sách thu hút FDI c a Malaixia trong quá trình h i nh p
KTQT t i th i ñi m năm 2005. Vì v y, nhi m v c a lu n án là nghiên c u ti p n i

10. - 10 -
v v n ñ này nh m rút ra m t s bài h c kinh nghi m t chính sách thu hút FDI
c a Malaixia v i Vi t Nam hi n nay.
3. M c tiêu nghiên c u c a lu n án
T nghiên c u chính sách thu hút FDI c a Malaixia, lu n án rút ra m t s bài
h c kinh nghi m v vi c t o l p môi trư ng mang tính c nh tranh v thu hút FDI
trong h i nh p KTQT có ý nghĩa tham kh o ñ i v i Vi t Nam.
4. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a lu n án
- ð i tư ng nghiên c u c a lu n án là chính sách thu hút FDI c a Malaixia
trong quá trình h i nh p KTQT.
- Ph m vi nghiên c u: Nh ng v n ñ chính sách mà Malaixia ñã áp d ng ñ
t o môi trư ng mang tính c nh tranh ñ thu hút FDI trong h i nh p KTQT. Th i
gian nghiên c u t năm 1971 ñ n năm 2005. Tuy nhiên, ñ làm rõ thêm n i dung
nghiên c u, lu n án ñã ñ c p ñ n nh ng v n ñ v chính sách thu hút FDI ñã ñư c
th c thi Malaixia sau năm 2005.
Chính sách thu hút FDI có n i dung r t r ng, bao g m h th ng các chính
sách, lu t pháp tương ñ i ñ ng b trong thu hút FDI g n v i nhu c u phát tri n và
tình hình phát tri n c a các ngành, các lĩnh v c kinh t . ñây ph m vi n i dung
nghiên c u c a lu n án ch t p trung nghiên c u m t s chính sách ch y u như:
Chính sách tài chính - ti n t ; chính sách giá; chính sách v cơ s h t ng; chính
sách phát tri n ngu n nhân l c; chính sách chuy n giao công ngh ; chính sách xúc
ti n ñ u tư; qu n lý nhà nư c v i FDI ñã ñư c th c thi trong thu hút FDI
Malaixia. Tuy nhiên trong nghiên c u, m t s chính sách phát tri n kinh t - xã h i
có liên quan ñ n ho t ñ ng thu hút FDI cũng ñư c ñ c p v i m c ñích ñ làm rõ
thêm chính sách thu hút FDI Malaixia trong th i gian qua. ð ng th i trong quá
trình nghiên c u, nh ng k t qu và h n ch trong thu hút FDI cũng ñư c s d ng ñ
làm rõ nh ng thành công và chưa thành công c a chính sách thu hút FDI. ðó là cơ
s ñ nghiên c u sinh rút ra nh ng bài h c kinh nghi m t ho ch ñ nh và th c thi
chính sách trong thu hút FDI cho phát tri n kinh t Malaixia.
5. Phương pháp nghiên c u

11. - 11 -
Lu n án s d ng phương pháp lu n c a ch nghĩa duy v t bi n ch ng và duy
v t l ch s , ñã k t h p các phương pháp trong nghiên c u như: Phương pháp l ch s
và phương pháp logic, phương pháp phân tích kinh t , phương pháp th ng kê,
phương pháp so sánh ñ nghiên c u và ñánh giá các chính sách ñã ñư c th c thi
Malaixia trong thu hút FDI.
6. Nh ng ñóng góp c a lu n án
- Làm rõ cơ s lý lu n v chính sách thu hút FDI trong h i nh p KTQT.
- Làm rõ th c tr ng chính sách thu hút FDI và nh ng ñánh giá v vai trò c a
chính sách (tích c c và h n ch ) trong t o l p môi trư ng mang tính c nh tranh ñ
thu hút FDI. T ñó rút ra m t s bài h c kinh nghi m có ý nghĩa tham kh o v i Vi t
Nam trong ho ch ñ nh và hoàn thi n chính sách thu hút FDI.
- Lu n gi i kh năng v n d ng m t s kinh nghi m v chính sách thu hút FDI
c a Malaixia trong h i nh p KTQT vào ñi u ki n nư c ta hi n nay, ñ ng th i ñưa
ra m t s ki n ngh ñ tăng thêm tính kh thi trong v n d ng nh ng kinh nghi m
này.
7. K t c u c a lu n án
Ngoài l i m ñ u, k t lu n, lu n án ñư c chia thành ba chương:
Chương 1: M t s v n ñ lý lu n v chính sách thu hút FDI.
Chương 2: Chính sách thu hút FDI c a Malaixia trong quá trình h i nh p kinh
t qu c t (1971 - 2005).
Chương 3: Kh năng v n d ng m t s kinh nghi m v chính sách thu hút FDI c a
Malaixia vào Vi t Nam.

12. - 12 -
Chương I
m t s v n ñ lý lu n v chính sách thu hút FDI
1.1. FDI và vai trò c a FDI ñ i v i các nư c ñang phát Tri n
1.1.1. Khái ni m v FDI
1.1.1.1. Khái ni m
Xét trong ph m vi m t qu c gia, ñ u tư bao g m hai lo i: ð u tư trong nư c
và ñ u tư ra nư c ngoài. ð u tư ra nư c ngoài là m t cách hi u c a ñ u tư qu c t .
Phân lo i theo dòng ch y c a v n ñ u tư qu c t , m t qu c gia có th là nư c ñ u
tư ho c là nư c nh n ñ u tư. ð u tư qu c t là m t trong nh ng hình th c cơ b n
c a ho t ñ ng KTQT và ngày càng chi m t tr ng cao trong t ng ñ u tư do xu th
toàn c u hóa, h i nh p KTQT ngày càng m nh m .
ð u tư qu c t là m t trong nh ng hình th c cơ b n c a ho t ñ ng KTQT và
ngày càng chi m t tr ng cao trong t ng ñ u tư do xu th toàn c u hóa, h i nh p
KTQT ngày càng m nh m .
Xét v phương th c qu n lý v n ñ u tư, ñ u tư qu c t bao g m các hình th c
sau ñây: ð u tư gián ti p nư c ngoài; tín d ng thương m i qu c t ; ñ u tư tr c ti p
nư c ngoài...
ð u tư tr c ti p nư c ngoài (Foreign Direct Invesment - FDI): Là hình th c ñ u
tư mà nhà ñ u tư nư c ngoài tr c ti p ñưa v n ñ l n và k thu t vào nư c nh n ñ u tư,
tr c ti p tham gia vào vi c qu n lý, ñi u hành quá trình s n xu t kinh doanh. Khác v i
ñ u tư gián ti p, trong ñ u tư tr c ti p ch s h u v n ñ ng th i là ngư i tr c ti p qu n

13. - 13 -
lý và ñi u hành ho t ñ ng s d ng v n. FDI ñư c xem là bi n pháp h u hi u ñ gi i
quy t v n ñ v n ñ u tư phát tri n c a các nư c ðPT, khi mà các kho n vi n tr và các
kho n vay qu c t (k c ngu n v n ODA) ngày càng có xu hư ng gi m. ð n nay ñã có
khá nhi u cách hi u khác nhau v FDI, ch ng h n:
Qu ti n t Qu c t (IMF) ñưa ra khái ni m FDI là m t tác v ñ u tư bao hàm m t
quan h dài h n, ph n ánh m t l i ích lâu b n c a m t th c th cư ng t i m t nư c g c
(nhà ñ u tư tr c ti p) ñ i v i m t th c th cư ng t i m t nư c khác (doanh nghi p ti p
nh n ñ u tư). Khái ni m này ñã nêu ñư c m c ñích c a FDI là nh m thu v nh ng l i
ích lâu dài cho nhà ñ u tư, ñ ng th i ch ra dòng v n do các nhà ñ u tư nư c ngoài ñưa
vào nư c ti p nh n ñ u tư.
Theo Ngân hàng Pháp qu c: M t ho t ñ ng ñ u tư ñư c xem là FDI khi: (a) Thi t
l p ñư c m t pháp nhân ho c m t chi nhánh nư c ngoài; (b) n m gi ñư c m t t l
có ý nghĩa v v n cho phép nhà ñ u tư nư c ngoài có quy n ki m soát vi c qu n lý
doanh nghi p t i nư c ti p nh n ñ u tư; (c) các kho n cho vay ho c ng trư c ng n h n
c a ch ñ u tư cho công ty ti p nh n ñ u tư m t khi ñã thi t l p gi a hai bên m i quan
h công ty m và chi nhánh.
Khái ni m này ñã nêu ñư c v m t qu n lý, nhà ñ u tư có quy n ki m soát doanh
nghi p ti p nh n ñ u tư cũng như ch ra m t s hình th c FDI.
Các nhà kinh t Trung Qu c cho r ng, ñ u tư nư c ngoài là ngư i s h u tư b n
t i nư c nh n ñ u tư b ng cách mua ho c ki m soát m t th c th kinh t (t c là doanh
nghi p) c a nư c ñó. Kho n ñ u tư này ph i tương ng v i t l c ph n ñ l n ñ t o
ra nh hư ng quy t ñ nh, chi ph i ñ i v i th c th kinh t ñó.
T ch c H p tác và Phát tri n Kinh t (Organization for Economic Cooperation
and Development - OECD) ñưa ra khái ni m: FDI ph n ánh nh ng l i ích khách quan
lâu dài mà m t th c th kinh t t i m t nư c (nhà ñ u tư) ñ t ñư c thông qua m t cơ s
kinh t t i m t n n kinh t khác v i n n kinh t thu c ñ t nư c c a nhà ñ u tư (doanh
nghi p ñ u tư tr c ti p). L i ích lâu dài bao g m s t n t i các m i quan h gi a nhà ñ u
tư và doanh nghi p ñ u tư, trong ñó nhà ñ u tư giành ñư c nh hư ng quan tr ng và có
hi u qu trong vi c qu n lý doanh nghi p. ð u tư tr c ti p bao hàm s giao d ch ngay t

14. - 14 -
ñ u và t t c nh ng giao d ch v n ti p sau gi a hai th c th ñư c liên k t m t cách ch t
ch .
Khái ni m này ñã nêu khá ñ y ñ v xu t x c a ngu n v n ñ u tư, ñ ng cơ ch
y u c a FDI là ph n v n s d ng nư c ngoài g n li n v i vi c ki m soát ho c nh
hư ng nh t ñ nh t i ho t ñ ng s d ng v n c a doanh nghi p ti p nh n ñ u tư.
Tuy n i dung c th các khái ni m trên có khác nhau, nhưng ñ u th ng nh t
m t s ñi m: FDI là hình th c ñ u tư qu c t , cho phép các nhà ñ u tư tham gia ñi u
hành ho t ñ ng ñ u tư nư c ti p nh n ñ u tư tuỳ theo t l v n góp; quy n s h u
g n li n v i quy n s d ng tài s n ñ u tư, nhà ñ u tư có th có l i hơn n u kinh
doanh có hi u qu và ngư c l i ph i gánh ch u r i ro khi kinh doanh thua l .
T nh ng khái ni m trên, có th hi u khái quát: FDI là m t hình th c kinh doanh
v n mà quy n s d ng g n li n v i quy n s h u tài s n ñ u tư, t o ra m t doanh
nghi p có ngu n v n t o l p t nư c ngoài ñ l n ho t ñ ng theo quy ñ nh pháp
lu t c a nư c nh n ñ u tư, nh m khai thác các l i th , các ngu n l c t i ch , ñ m
b o l i ích lâu dài c a nhà ñ u tư nư c ngoài và nư c nh n ñ u tư.
1.1.1.2. Các hình th c FDI
Có nhi u hình th c t ch c FDI khác nhau, tùy thu c ñi u ki n và quy ñ nh
pháp lu t c a m i qu c gia, nhưng thư ng áp d ng các hình th c ch y u sau:
a) Doanh nghi p 100% v n nư c ngoài (100% Foreign Capital Enterprise)
Là doanh nghi p thu c quy n s h u c a nhà ñ u tư nư c ngoài (do m t hay
nhi u t ch c ho c cá nhân) b v n ñ u tư, thành l p doanh nghi p, t qu n lý ñi u
hành và t ch u trách nhi m toàn b v k t qu s n xu t kinh doanh. Lo i hình doanh
nghi p này ñư c thành l p t i nư c nh n ñ u tư dư i hình th c công ty trách nhi m
h u h n m t thành viên ho c c ph n, là pháp nhân c a nư c s t i tuân theo lu t
pháp c a nư c s t i. Doanh nghi p 100% v n nư c ngoài ñã ñư c thành l p có th
h p tác v i các nhà ñ u tư nư c ngoài khác ñ thành l p doanh nghi p 100% v n ñ u
tư nư c ngoài m i.
Hình th c ñ u tư này ngày càng ñư c các nhà ñ u tư nư c ngoài l a ch n vì
h ñư c toàn quy n qu n lý và hư ng l i nhu n sau khi ñã th c hi n nghĩa v tài

15. - 15 -
chính v i nư c ch nhà; hơn n a, nư c ch nhà không ph i lúc nào cũng có th
tham gia góp v n thành l p doanh nghi p liên doanh.
b) Doanh nghi p liên doanh (Joint Venture Enterprise)
Là hình th c ñ u tư mà m t doanh nghi p m i ñư c thành l p do hai bên
(ho c nhi u bên) nư c ngoài và nư c nh n ñ u tư cùng góp v n, cùng kinh doanh,
cùng hư ng l i nhu n, cùng chia s r i ro theo t l v n góp. Doanh nghi p liên
doanh ñư c thành l p dư i hình th c công ty trách nhi m h u h n ho c công ty c
ph n, có tư cách pháp nhân ho t ñ ng theo pháp lu t c a nư c nh n ñ u tư.
T l góp v n c a m i bên do các bên tham gia liên doanh th a thu n. Tuy
nhiên, có nh ng nư c quy ñ nh m c kh ng ch v t l v n góp ñ i v i bên nư c
ngoài, nhưng ngày nay xu hư ng chung là ti n t i t do hóa ñ u tư.
Hình th c ñ u tư này, các nhà ñ u tư nư c ngoài khi m i thâm nh p th trư ng
m t nư c nào ñó thư ng ch n ñ chi m lĩnh th trư ng m t cách nhanh nh t, chi
phí tri n khai d án nhanh, thu n l i nh t do tranh th s thông hi u lu t pháp, t p
quán cũng như s h tr c a nư c s t i t phía ñ i tác trong nư c s t i. V phía
nư c ch nhà, tham gia vào các liên doanh s có cơ h i h c t p kinh nghi m qu n
lý, ti p c n công ngh m i, thâm nh p th trư ng qu c t . Tuy nhiên, ñ ñ t m c
tiêu mong mu n, phía ñ i tác nư c ch nhà ph i có kh năng góp v n, có cán b
ñ năng l c ñ tham gia qu n lý doanh nghi p liên doanh.
c) H p ñ ng h p tác kinh doanh (Business Contractual Cooperation)
Là hình th c liên k t kinh doanh gi a hai ho c nhi u bên g m nhà ñ u tư
trong nư c và nhà ñ u tư nư c ngoài th a thu n ký k t h p ñ ng ñ ti n hành m t
ho c nhi u ho t ñ ng s n xu t kinh doanh t i nư c nh n ñ u tư trên cơ s th ng
nh t v ñ i tư ng, n i dung kinh doanh, nghĩa v , trách nhi m và phân chia k t qu
kinh doanh cho m i bên.
ð c trưng c a hình th c ñ u tư này là không c n ph i thành l p m t pháp nhân
m i. H p ñ ng h p tác kinh doanh khác v i h p ñ ng thương m i thông thư ng v
tính ch t, n i dung c a ñ i tư ng kinh doanh. N u như h p ñ ng thương m i thông
thư ng m c tiêu chính là trao ñ i, mua bán s n ph m, thì trong h p ñ ng h p tác

16. - 16 -
kinh doanh m c tiêu c a các bên tham gia là th c hi n ho t ñ ng kinh doanh t i
nư c nh n ñ u tư. ð a v pháp lý c a bên nư c ngoài trong h p ñ ng h p tác kinh
doanh r ng hơn, ñ y ñ hơn, ñ ng th i bên nư c ngoài ph i ñáp ng v th t c h p
ñ ng và nghĩa v tài chính ñ i v i nu c s t i cao hơn so v i h p ñ ng thương m i
thông thư ng.
Do tính ch t h p ñ ng h p tác kinh doanh không ñòi h i v n l n, th i h n h p
ñ ng thư ng không dài nên ch y u ñư c áp d ng cho nh ng d án có quy mô nh ,
th i gian h p ñ ng ng n.
Bên c nh hình th c h p ñ ng h p tác kinh doanh còn có m t s hình th c
FDI ñ c bi t sau:
(i) H p ñ ng xây d ng - kinh doanh - chuy n giao (Building Operate Transfer - BOT)
BOT thư ng ñư c th c hi n b ng 100% v n nư c ngoài, nhưng cũng có th có
m t ph n v n góp c a chính ph ho c t ch c, cá nhân trong nư c. Các nhà ñ u tư
ch u trách nhi m ti n hành xây d ng, kinh doanh công trình trong m t th i gian
ñ ñ thu h i v n ñ u tư và có l i nhu n h p lý, sau ñó có nghĩa v chuy n giao
công trình cho nư c ch nhà mà không ñư c b i hoàn b t kỳ kho n ti n nào.
(ii) H p ñ ng xây d ng - chuy n giao - kinh doanh (Building Transfer
Operate - BTO)
Hình th c BTO, nhà ñ u tư nư c ngoài b v n ñ u tư xây d ng, sau khi xây
d ng xong, nhà ñ u tư chuy n giao công trình cho nư c ch nhà, nư c ch nhà
dành cho nhà ñ u tư quy n kinh doanh công trình ñó trong m t th i gian nh t ñ nh
ñ ñ thu h i v n và có l i nhu n h p lý. Như v y, BTO cơ b n gi ng BOT, ch
khác ch ñ i v i BOT sau khi xây d ng xong nhà ñ u tư nư c ngoài ñư c khai
thác s d ng r i m i chuy n giao cho nư c ch nhà, còn BTO thì sau khi xây d ng
xong nhà ñ u tư chuy n như ng cho nư c ch nhà, sau ñó m i khai thác s d ng.
(iii) H p ñ ng xây d ng - chuy n giao (Building Transfer - BT)
Hình th c ñ u tư BT, sau khi xây d ng xong, nhà ñ u tư chuy n giao công
trình cho nư c ch nhà, nư c ch nhà s t o ñi u ki n cho nhà ñ u tư th c hi n
d án khác ñ thu h i v n ñ u tư và có l i nhu n h p lý.

17. - 17 -
Tùy ñi u ki n c a m i nư c mà các hình th c FDI trên ñây ñư c áp d ng khác
nhau. M i hình th c ñ u tư ñ u có nh ng m t m nh và m t h n ch c a nó, nên c n
ph i nghiên c u v n d ng, ña d ng hoá các hình th c ñ u tư nh m ñem l i hi u qu
cao, ñáp ng m c tiêu phát tri n ñ t nư c.
1.1.2. M t s lý thuy t v FDI
Dòng v n FDI trên th gi i trong nhi u th p k qua không ng ng tăng lên
m nh m , tr thành hi n tư ng n i b t trong ho t ñ ng KTQT nên ñã thu hút nhi u
nhà nghiên c u v lý thuy t FDI. Lu n án ch ti p c n m t s lý thuy t sau:
- Nhóm lý thuy t kinh t vĩ mô
Các lý thuy t kinh t vĩ mô d a trên mô hình c ñi n 2 X 2 (hai nư c, hai hàng
hóa, hai y u t s n xu t) ñ so sánh hi u qu c a v n ñ u tư ho c t su t l i nhu n, t
ñó gi i thích và d ñoán hi n tư ng ñ u tư nư c ngoài d a trên nguyên t c l i th so
sánh c a các y u t ñ u tư (v n, lao ñ ng, công ngh ) gi a nư c ñ u tư và nư c nh n
ñ u tư [28, tr 16].
Lý thuy t thương m i qu c t c a Heckcher - Ohlin - Samuelson (hay còn g i là
mô hình HOS): Lý thuy t này ñư c xây d ng d a trên các gi ñ nh: (1) Hai nư c
tham gia trao ñ i hàng hóa ho c ñ u tư (nư c I và nư c II), hai y u t s n xu t (lao
ñ ng - L và v n - K), s n xu t ra hai hàng hoá (X và Y); (2) trình ñ k thu t s n
xu t, th hi u, hi u qu kinh t theo qui mô hai nư c như nhau; th trư ng t i hai
nu c c nh tranh hoàn h o, không có chi phí v n t i, không có s can thi p c a chính
sách, không h n ch ñ u tư, v n ñư c v n chuy n t do. T gi ñ nh này, mô hình
HOS phân tích t l chi phí c a các y u t s n xu t (L và K) hai nư c và ch ra r ng
s n lư ng c a hai nư c s tăng lên n u m i nư c t p trung s n xu t ñ xu t kh u
nh ng hàng hoá s d ng nhi u y u t s n xu t dư th a và ti t ki m y u t khan hi m;
ngư c l i s nh p kh u nh ng hàng hóa có ch a ít hàm lư ng y u t dư th a mà dùng
nhi u y u t khan hi m. Mô hình này còn ñư c g i là lý thuy t các y u t s n xu t
(Dominick Salvantore, 1993).
M t cách ti p c n khác, Richard S.EcKaus d a trên cơ s mô hình HOS nhưng
ông ñã lo i b gi ñ nh không có s di chuy n các y u t s n xu t gi a các nư c

18. - 18 -
trong mô hình HOS và m r ng phân tích ñ xây d ng lý lu n v s chênh l ch hi u
qu ñ u tư, t ñó gi i thích nguyên nhân hình thành ñ u tư nư c ngoài. Tác gi cho
r ng, nư c ñ u tư thư ng có hi u qu s d ng v n th p (th a v n), trong khi nư c
nh n ñ u tư l i có hi u qu s d ng v n cao (thi u v n). T ñó k t lu n, chênh l ch
v hi u qu s d ng v n gi a các nư c là nguyên nhân t o ra dòng lưu chuy n v n
ñ u tư qu c t t nơi th a v n ñ n nơi thi u v n nh m ñ t m c tiêu t i ña hóa l i
nhu n trên ph m vi toàn c u c a ch ñ u tư.
Cũng d a trên nguyên t c l i th so sánh c a mô hình HOS, K.Kojima ñưa ra
quan ñi m nguyên nhân hình thành ñ u tư nư c ngoài là do có s chênh l ch v t
su t l i nhu n gi a các nư c và s chênh l ch này ñư c b t ngu n t s khác bi t
v l i th so sánh trong phân công lao ñ ng qu c t .
Lý thuy t c a Macdougall-Kemp (hay còn g i là mô hình Macdougall-Kemp).
Mô hình này cũng có quan ñi m như mô hình HOS, ñ ng th i gi ñ nh c nh tranh gi a
hai nư c là hoàn h o, lu t năng su t c n biên c a v n gi m d n và giá c s d ng v n
ñư c quy t ñ nh b i lu t này. Theo tác gi , do nh ng nư c phát tri n dư th a v n ñ u
tư nên có năng su t c n biên c a v n th p hơn năng su t c n biên c a v n nh ng
nư c ðPT. Chênh l ch v năng su t c n biên c a v n ñ u tư gi a các nư c là nguyên
nhân d n ñ n lưu chuy n dòng v n qu c t . Do v y, c n gi i thích hi n tư ng ñ u tư
qu c t t phân tích so sánh gi a chi phí và l i ích c a di chuy n v n ra nư c ngoài
[50, tr 17].
M t s lý thuy t khác thu c nhóm này cũng ñã gi i thích nguyên nhân c a
FDI t các chính sách vĩ mô c a các nư c tham gia ñ u tư như t giá h i ñoái, thu
quan b o h ... Ch ng h n Sibert cho r ng thu cao không khuy n khích ñư c FDI, vì
th các y u t ñ u tư trong nư c không khai thác ñư c l i th so sánh [26, tr 21].
Qua m t s lý thuy t kinh t vĩ mô v FDI trên ñây cho th y:
Các lý thuy t ñã ch ra nguyên nhân xu t hi n ñ u tư nư c ngoài là do có s
chênh l ch v hi u qu s d ng v n ñ u tư gi a các nư c. Các lý thuy t ñ u d a
trên cơ s lý thuy t phân công lao ñ ng qu c t , phù h p v i nguyên t c chung c a
lý thuy t thương m i và di chuy n các ngu n l c s n xu t qu c t nhưng là s phát

19. - 19 -
tri n lý thuy t thương m i qu c t trong ñi u ki n có s di chuy n v n ñ u tư, b i
vì lý thuy t thương m i d a trên nguyên t c t l chi phí trong khi các lý thuy t trên
căn c vào chênh l ch t su t l i nhu n.
M c dù ñã gi i thích ñư c nguyên nhân và nh hư ng c a FDI ñ i v i n n
kinh t các nư c tham gia ñ u tư, nhưng vì các lý thuy t d a trên nh ng gi ñ nh
ñơn gi n hóa và phân tích tr ng thái tĩnh nên chưa ph n nh h t th c t c a n n
kinh t . ð so sánh ñư c t su t l i nhu n gi a các nư c còn ph i xét ñ n nhi u y u
t khác n a v môi trư ng ñ u tư, chính sách phát tri n kinh t c a các nư c, vai trò
c a các công ty xuyên qu c gia (TNCs), xu hư ng t do hoá thương m i và ñ u tư,
nh t là trong ñi u ki n toàn c u hoá, h i nh p KTQT ngày càng sâu r ng hi n nay...
Ví d , M là nơi cung c p FDI ra nư c ngoài r t l n nhưng ñ ng th i cũng là nư c
h p th v n FDI l n nh t th gi i. Hơn n a, FDI không ph i ch là s di chuy n v n
ñ u tư gi a các nư c mà kèm theo FDI là s chuy n giao công ngh , k năng qu n
lý... Vì th , nư c nh n ñ u tư, nh t là các nư c ðPT ñã và ñang có nh ng chính
sách c i thi n môi trư ng ñ u tư h p d n và tăng cư ng c nh tranh thu hút FDI.
- Nhóm lý thuy t kinh t vi mô
Cùng v i s phát tri n c a các lý thuy t kinh t vĩ mô, nhi u quan ñi m lý
thuy t kinh t vi mô cũng ñã nghiên c u v FDI.
Các lý thuy t t ch c công nghi p (Industrial organisation theories) ra ñ i vào
ñ u nh ng năm 1960 ñã gi i thích s phát tri n m nh c a các công ty l n ñ c quy n
M là nguyên nhân quan tr ng t o ra dòng FDI. Stephen Hymer cho r ng, do k t
c u c a th trư ng ñ c quy n ñã thúc ñ y các công ty c a M m r ng chi nhánh ra
nư c ngoài ñ khai thác các l i th v v n, công ngh , k thu t qu n lý, m ng lư i th
trư ng mà các công ty trong cùng ngành nư c nh n ñ u tư không có ñư c. ðó là
nguyên nhân hình thành các TNCs và vi c thành l p các chi nhánh nư c ngoài.
Robert Z.Aliber gi i thích hi n tư ng FDI t nh hư ng c a y u t thu và quy mô
th trư ng tác ñ ng ñ n các công ty ñ c quy n. Theo Z.Aliber, thu ñã làm tăng giá
nh p kh u nên các công ty ph i di chuy n s n xu t ra nư c ngoài ñ vư t qua hàng
rào thu quan b o h ñ gi m chi phí, h giá thành, tăng l i nhu n. M t khác, hi u

20. - 20 -
qu kinh t còn ph thu c vào qui mô th trư ng nên các công ty ñ c quy n ñã m
r ng th trư ng b ng cách thành l p chi nhánh nư c ngoài. Richard E.Caver lý
gi i, nh ng s n ph m ñư c ch t o b i k thu t m i thư ng có xu hư ng ñ c quy n
do có giá thành h nên ñã tích c c m r ng ph m vi s n xu t ra nư c ngoài ñ khai
thác l i th ñ c quy n k thu t nh m t i ña hóa l i nhu n, t ñó hình thành FDI.
Lý thuy t chu kỳ s n ph m c a Vernon ñưa ra năm 1966 ñã lý gi i hi n tư ng
FDI trên cơ s phân tích các giai ño n phát tri n c a s n ph m. Theo Vernon, b t kỳ
s n ph m nào ñ u tr i qua ba giai ño n: Giai ño n phát minh và th nghi m - ñ i m i;
giai ño n phát tri n quy trình chín mu i - tăng trư ng, s n xu t hàng lo t; giai ño n tiêu
chu n hóa s n xu t - bão hòa, bư c vào suy thoái. giai ño n ñ i m i s n ph m ch
di n ra các nư c phát tri n (M ), b i vì: ñó có thu nh p cao tác ñ ng ñ n nhu c u
và kh năng tiêu th s n ph m m i; có ñi u ki n ñ nghiên c u và phát tri n (R&D);
ch các nư c phát tri n thì k thu t s n xu t tiên ti n v i ñ c trưng s d ng nhi u v n
m i phát huy ñư c hi u qu cao. K t qu , do s n xu t quy mô l n, năng su t lao ñ ng
cao, giá thành s n ph m gi m ñã làm cho s n xu t s n ph m ñ t t i m c bão hòa. Khi
ñó, ñ tránh lâm vào kh ng ho ng và ti p t c phát tri n s n xu t theo qui mô ñã ñ t
ñư c bu c các công ty ph i m r ng th trư ng tiêu th ra nư c ngoài. Nhưng vi c tiêu
th s n ph m ra th trư ng nư c ngoài l i v p ph i nh ng rào c n l n như chi phí v n
chuy n, chi phí thu quan do chính sách b o h c a nư c s t i. Nên ñ vư t qua
nh ng rào c n này cũng như tranh th l i th v chi phí nhân công và nguyên li u ñ u
vào r các nư c ðPT, các công ty l a ch n phương án di chuy n s n xu t ra nư c
ngoài b ng cách thành l p các chi nhánh m i, t ñó t o ra dòng v n FDI.
T lý thuy t chu kỳ s n ph m, Akamatsu (1969) ñã xây d ng lý thuy t chu kỳ
s n ph m ñu i k p. Akamatsu ñi tìm nguyên nhân t o ra dòng FDI t vi c nghiên
c u, phân tích quá trình phát tri n liên t c ngành công nghi p c a nư c nh n ñ u tư,
t khi nh p kh u ñ n s n xu t và tiêu dùng n i ñ a r i chuy n sang xu t kh u. Theo
Akamatsu, s n ph m m i ñư c phát minh và s n xu t trong nư c (nư c ñ u tư)
sau ñó ñư c xu t kh u ra nư c ngoài. T i nư c nh p kh u (nư c nh n ñ u tư) do ưu
ñi m c a s n ph m m i xâm nh p làm cho nhu c u th trư ng n i ñ a tăng lên, khi

21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 52808
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562