1. 2014/11/ دەب ژممااررەە (( 118 )) ھھ هه ییننیی 28  8 ئ
تی شیعری نوێ  رای  دەستی راب  مانیفستی گرتن  پول  ندی پ  لوقمان رەئوف: دەرب
وە  رەكانیی  كت  كان و كارئ  واوی جوانیی  ت ب  و ناسینی نیشتمان
رر ششییععررەەككااننیی  سســـ  *ئئــــــووەە ددوووو ككتتببتتاانن للـــ
ممااككااننیی  ككییاانن ببنن  سس ننووووسسییووەە. یی  ششررككۆۆ ببكك
. ووییددیی سسییممااككااننیی پپۆۆسستتممۆۆددررنن  وو ئئ  ممۆۆددررنن
وو  ددەەككررتت پپممااننببنن چچۆۆنن ددەەككررتت ممۆۆددررنن
ببــــــتت؟؟ ووەەكك  ششـــییـــععـــرردداا ھھـــ  پپـــۆۆسســـتتـــممـــۆۆددـــررنن للـــ
 ججۆۆرركك لل  وو پپۆۆسستتممۆۆددررنن  ددەەززاانننن ممۆۆددررنن
ووااووككاارریی  تتیی ھھااووككااتت تت  ككاارریی وو ددژژاایی  ررەەخخنن
ننـــددـــكك  ھھـــ  پپــــۆۆسســــتتــــممــــۆۆددــــررنن للــــ  ووااتتـــــــ . ییــــ  ھھــــ
ننددكك  ھھ ،، یی ووەەیی ممۆۆددررنن  ووەە ررەەتتككررددنن  ررووااننگگ
یی  رریی پپۆۆسستتممۆۆددررنن  ووااووكك  تت  ببۆۆچچووووننییشش بب
سس ككاامم  ددااددەەننتت. ششییععررەەككااننیی ششررككۆۆ ببكك
؟؟ یی یی مم ررووااننگگ  لل
كی  ی بوون، پرۆس  مۆدرن  ی ب  - پرۆس
كانی ژیانی  واوی كای  و ت  عریفیی  فكری و م
گشتی و شركۆ  وەو شیعریش ب  گرتوەت
تی، وەك فكر و ئایدیا و  تایب  س ب  بك
م  ناو ئ  چووەت  ی ك  وان  ل  كك  شاعیر، ی
وی  كی جدی تك  شوەی  و ب  ی پرۆس
ئایدیا  شوازك بووەت  ماكانی بووە، ب  بن
وە و  و ئــایــدۆلــۆژیــا و رــبــازی بــیــركــردنــ
رووی مژوویی و  لــ  كاركردنی، مۆدرن
، ی كاركردن و وناو......تاد، پش مۆدرن
ــدانــی  رھــ  رای ســ  شــدا گــــ  مــ  ڵ ئــ  گــ  لــ
ی پۆست  و مانای  بــ ، ی پۆست مۆدرن
رچاوەی  وە س  ناوی مۆدرن  ھ  ل  مۆدرن
ندك درژ  م مژووە چ  گرتوە. ئیدی ئــ
 كار ل ، ب مۆدرن  وە، ناتوانین ب  ین  بك
ندك  ندە ھ  رچ  ین، ھ  بك  پۆست مۆدرن
ڵ خۆیدا  گ رابــردوو ل  مۆدرن  پیانوای
ی  راستیدا پرۆس  م ل  وە، ب  تیی  پچاوی
كی  ی دای كاركردن، پرۆس  وەك ئ  مۆدرن
ی  روانــگــ  م لــ  ردەوامــی گــــۆڕراوە، بــ  بــ
وە،  ی م دوو رباز و قوتابخان  تی ئ  دژی
كتر بن،  دژی ی  م دوانــ  ئــ  ئاسایی  ب
وە دەبت دژ  رووی لۆژیك  وە ل  وان  پچ  ب
ر  گ ر نا بوونی پۆست مۆدرن، ئ  گ بن، ئ
 وان  گری ئایدیا و روانینكی دژ یان پچ  ھ
كی تر  مانای  بــ ، بت شتكی بمانای  ن
م دوو رــبــازە زەرورەتــــی  لــ  كــ  ر یــ  ھــ
ی كــردون.  ست  رج  كانی ب  ژیــان و كای
ی شیعری  شركۆ درژەپدەری مۆدرن
شدا لۆژیكی شیعری  م ڵ ئ  گ تی، ل  خۆی
پۆست  نــ ، سلیمی مــۆدــرنــ  ت  خــۆی نــ
ی شركۆ  و مانای  كــردوە، بــ  نــ  مۆدرن
موو  ھ كی مۆدرن، ل  ی ئاراست  شیعر ب
مانكاتیشدا  ھ  وە دەنوست، ل  كان  ن لای
وە  م روانگ  و ل  ی دا ھ  گ بۆچوونی دژی ل
پۆست  ئایدیای شیعرییدا بووەت  شركۆ ل
سكی  ك خـــودی شاعیر ك  مــۆدــرن، نــ
ی كورد  ئم  پۆست مۆدرن بت، چونك
ین  دەك  ك كان ك  ستدا شت  ن زۆرجار ل
 م بۆچوونان  ست ئ  ن  ر ب  و دواجــار ھ
كی تر  مانای  وە، ب  یــنــ  دەكــ  ســتــ  رجــ  بــ
بوونی شركۆ،  پۆست مۆدرن  ی ب  پرۆس
، ستدارنیی  ب عریفی فكری م  كی م  ی پرۆس
. كی ئایدیای شیعریی  ی وەندەی پرۆس  ئ
تتــــــااننــــــدداا ددەەــــــــــــنن ((ششــــــــررككــــۆۆ  ككــــــ  ممــــــ  ووەە  * للــــــ
تتیی،،  یی ششییععرریی خخۆۆیی  ددررژژەەپپددەەرریی ممۆۆددررنن
ششدداا للۆۆژژییككیی ششییععرریییی خخۆۆیی  مم ڵڵ ئئ  گگـــ  للـــ
 پپۆۆسستت ممۆۆددررنن  نن  سسللییممیی ممۆۆددررنن  تت  نن
 ووااتتــــ ؟؟ چچـــییـــییـــ  ممــــ  سســـتتـــتت للــــ  ببـــ  ككــــــررددووەە)) ممـــ  ننــــــ
ھھـــااووككـــااتت ددەەنن ؟؟ ممـــۆۆددـــررنن لالایی ئئووەە چچیییی
ببووووننیی ششررككۆۆ،،  پپۆۆسستت ممۆۆددررنن  یی بب  ((پپررۆۆسس
،، سستتددااررننیییی  بب ععررییففیی ففككرریی مم  ككیی مم  یی پپررۆۆسس
(( ككیی ئئااییددییاایی ششییععرریی  یی ووەەننـــددەەیی پپررۆۆسس  ئئـــ
یی ئئااییددییاایییی  پپررۆۆسس ؟؟ چچیییی  مم سستتتت لل  بب مم
؟؟ ششییععرریی چچیییی
رەتاداو  س شركۆ ل  وەی  ست ل  ب - م
قۆناغی  ب  قۆناغی نوی شیعرییدا، ك  ل
م  شیعریی گـــۆران دەســتــیــپــــكــردوە، بــ
ك  یــ  وــیــداوە ئــاراســتــ  مــانــكــاتــدا ھــ  ھــ  لــ
رەتاییش بت بۆ شیعری خۆی  ر س  گ ئ
و  ر ئــ  ســ  دیــاریــبــكــات. لــــرەوە تــوانــی لــ
كی نوێ و جیاوازتر  ی وە، ئاراست  ی ئاراست
ك بــۆ شیعری خــۆی،  وەی رابــــردو نــ  لـــ
كو بــۆ شیعری كــوردیــش دیاریبكات،  ب
ناوی لبنرت  وەی  شوازك شیاوی ئ  ب
 ی ك  و مانای  ش ب  م ربازی شركۆیی. ئ
ربازك  سلیم ب  رگیز خۆی ت  شركۆ ھ
ر شركۆ خۆی لادانی تدا  گ كردوە، ئ  ن
كی  ی پرۆس  كردبت، لرەوە مۆدرن  ن
وەی ئــایــدیــاو  وەو نــوــكــردنــ  نــوــبــوونــ
جیاوازە  ربازو شوازو میتۆدو.....تاد ك
ك گۆڕانكاری  كۆم  رابــــردوو، واتــ  لــ
 ر قوتابخان  چ شركۆ یان ھ  وە ك  دەگرت
ر،  ب و رــبــاز و شاعیركی تــر دەیگرت
 ی ك  و گۆڕانان  جكردنی ئ  پناو جب  ل
مــووشــیــان  ھــ  ردەم دەیــخــوازــت، لــ  ســــ
. گرنگتر گۆڕانكاری بیریی
 ی پــۆســت مۆدرن  پــرۆســ  بــارەت بــ  ســ
شركۆ  وەی  ست ل  ب بوونی شركۆش، م
بیری  بیرو ئایدیا پۆست مۆدرنان  بــ
شاعیری پۆست  بووەت  وەو ن  كردوەت  ن
ئایدیای  شیتوانیوە خۆی ل  م ن  مۆدرن، ب
دوور بگرت،  شیعردا ب  پۆست مۆدرن ل
ناو وناو  ئایدیای پۆست مۆدرن ل  واتــ
سدا  كانی شركۆ بك  شیعریی  روانیین
. ی ئامادەبوونی ھ
ببووووننیی ششییععررەەككااننیی ششررككۆۆ  ممۆۆددررنن  * ووااتت
ررددەەوواامم ننووخخووااززیی  ببــــ  كك ،، ووەەدداایی  سس لل  ببكك
ووەەیی ووەەكك ررببااززوو  كك ئئـــــ  تتدداا ككــــــررددووووەە،، ننــــ
ئئــــااییــــددییــــۆۆللــــۆۆژژییــــاا ممــــۆۆددــــررنن ببــــــــتت،، ییــــاانن پپۆۆسستت
وو پپۆۆسستت ممۆۆددررننببوووونن  ممۆۆددررنن؟؟ ممۆۆددررنن
رر ششییععررەەووەە،،  سس بباارر بب  ززۆۆررككااتتدداا ددەەببنن  لل
مم  ووااننیینن،، بب  رر ووەەكك ئئااییددییۆۆللۆۆژژییاا للیی بب  گگ
ررددەەووااممــــیی  یی ببــــ  ككـــ  ییـــ  ششااععییرر ووەەكك پپـــررۆۆسســـ
مم  ننووخخووااززیی ششااععییررككیی ممۆۆددررنن ببووووەە؟؟ بب
 ئئــــــووەە لل  مم پپـــررسســـییـــااررەە ددررووسســــتتــــددەەببــــ،، ككــــ  ئئــــ
ننددەەككااننیی  دداا.. ررەەھھ  ممااككااننیی ممۆۆددررنن  ككتتببیی ببنن
نن،،  ژژییااننیی ششااععییرردداا ددییااررییددەەكك  رریی لل  ققگگ  عع
 كك  ررەەككــــیی ممــــۆۆددــــررننــــ  ككیی سســــ  مماایی  ببنن  ووااتتــــــ
نندد  تتاا چچ ؟؟ یی ششییععررەەككااننییدداا ھھ  لل  رریی  ققگگ  عع
تت  ككااننیی تتااییبب  ووسستت  ژژییـــااننـــیی ششااععییرر وو ھھ
 لل  وو پپۆۆسستتممۆۆددررنن  پپـــررسســـیی ممـــۆۆددـــررننـــ  ببــــ
ووەە ؟؟  ششییععررەەككااننییدداا ررەەننگگییددااووەەتت
كی  س وەك ئایدیا، ئایدیای  - شركۆ بك
مــوو  ھــ  ردەوام لــ  بــوو، بــــــ  مــۆدــرنــی ھــ
وەو  دوای نـــوـــكـــردنـــ  كـــانـــدا بـــــــ  نـــ  لایـــ
 بـــارەت ب  م ســـ  ریــیــدابــوو، بــــ  نــوــگــ
ی پـــۆســـت مــــۆدــــرن، شــــركــۆ  لـــ  ســـ  مـــ
ژر  وخۆ ل  كی ناراست  شوەی  س ب  بك
دابووە،  پۆلی پۆست مۆدرن  ری ش  كاریگ
 ك ی ل س ی بــاربــوون م  لــ  ســ  مــ  بــۆیــ
. لای شركۆ نیی  مــ  دەق دەكــوژــت، ئــ
 ك و پۆست مۆدرن  ندك مــۆدــرنــ  چ
ن، دەقــیــان جــوانــكــردووە،  لای شركۆ ھــ
ئــایــدۆلــۆژیــابــوونــی  بــ  ك بــاربــن، بــۆیــ  نــ
واوكاری  ی ت  ش ھاوكاری پرۆس  مۆدرن
ك باربوون،  ئیستاتیكای شیعریی شاعیرە ن
كانی پاراستوە،  نگی ئاراست  ھاوس  چونك
ری لای  قــــگــ  ی عــ  وەی پــرۆســ  ئــــ  بــۆیــ
ك  مای  بن  ھزكردووەو دەیكات  شاعیر ب
ی  پــرۆســ  بـــوون، واتــــ  مـــۆدـــرنـــ  بـــۆ بـــ
و  لای شاعیر، ئ  مھنانی مۆدرن  رھ  ب
بۆی رەخساون، وەك  ك  ی رجان  لوم  ھ
،( یاندن، تاراوگ  راگ  (خزان، كاركردن ل
، ر مــۆدــرنــ  ســ  كانی لــ  وست  ھ  بــۆیــ
، ی كانیدا ھ  دەق  ی ل  كی با  وەی  رەنگدان
وەی  رەنــگــدانــ  م بــۆ پۆست مــۆدــرنــ  بــ
شوەی ئاوزانی بیری  وخۆن و ب  ناڕاست
ناوەوە.  ت ھاتون
ززەەككــــااننــــیی  ررەەگگــــ  ببـــــااررەەتت ببــــ  * ددەەككــــررــــتت سســـــ
تت  تتااییبب  ببووووننیی ششییععررەەككااننیی ششررككۆۆ،، بب  ممۆۆددررنن
ببووووننیی  ززیی ززمماانن ببددوونن؟؟ ئئااییاا ممۆۆددررنن  ررەەگگ
چچ تتككسستتككییدداا  ككووددااوو لل  ززممااننیی ششررككۆۆ لل
 ووااوویی ددررككیی پپددەەككررتت؟؟ ھھااووككااتت ئئووەە لل  تت بب
دداا ببااسسیی  ممااككااننیی ممۆۆددررنن  ككیی ككتتببیی ببنن  پپشش
تتاا  ززیی ممۆۆددررنن  ننددكك ررەەگگ  نن ھھ  ووەە ددەەكك  ئئ
ششووننااسسیی ششییععرریی ششررككۆۆ،،  تت كك ببوووونن  ررااددەەیی
دداا  سسییممااككااننیی پپۆۆسستت ممۆۆددررنن  ككااتتككدداا لل  لل
ددەەككررتت ؟؟ یی ددژژەە ششووننااسسیی ھھ  ججۆۆرركك لل
ووەە؟؟  نن ررووووننببكك  مم ززییااتترر ئئ
و  و ئاراست  بوونی زمانی شركۆ ل  - مۆدرن
توانی زمانكی  ك ، ی شركۆدای  روانین
مبھنت.  رھ  خــۆی ب  ت ب  شیعری تایب
( پول  نــدی پ  دیــوانــی (دەربــ  شی لــ  م ئ
ەوكی نوی  سپاندووە. لرەوە ر  وە چ
توانی  كــرد، چونك  بۆ زمانی شیعری وا
دەقدا  ل  م زمان  تی ئ  ندی  تی و چ  چۆنی
م ھزەی زمان  كك ل  بكات، ی  ست  رج  ب
 خشینی رۆــی جــیــاوازە ب  لای شركۆ ب
ی دوبـــارەش  ك وشــ  نــدازەیــ  ئــ  بــ ، وشــ
زمــان لای  خشیوە، بۆی  واتــای نوی پب
كان و  ست  ب دی م  شركۆ ئامرازی ھنان
ری  ش زمان خون  م ب ، ھزی دیالكتیكیی
امان  وە و ت  وردبــوونــ  نــاچــاردەكــات ب
شركۆ قۆناغكی  مــانــای دەق، بــۆیــ  لــ
وەی  و ئــ  ندی زمــانــی شیعریی  تم  تایب
م  تی خۆی ل  بوونی  وە ك  كلاییكردوەت  ی
ن زمانی  وادەك  مان  یاندوە، ئ  وە راگ  روانگ
 م ل  شوناسی شركۆ، ب  شیعریی ببت
 كردوە، یان ب  ی ن  م دا ئ  پۆست مۆدرن
 م بووە ئ  ستی ن  ب شوازكی ورتــر، م
ككی  تی. ی  دا كردوی  مۆدرن  بكات، وەك ل
ندبوونی  تم  دیارەكانی تایب  ت س خ  تر ل
 بۆی ، شركۆ، ریتم و تۆن و ئیقای شیعریی
 كبوون، چونك  كی ی  ی شیعرو شركۆ دوان
 لای شركۆ مانایان ل  مان  ل  ك ری  ھ
ر  س گۆڕانیان گۆڕانكاری ل  خۆگرتوەو ب
 ك وەی دەق  تی و جــۆری لكدان  چۆنیی
تانوپۆی شیعری  واتــ  ن، كــ  دروســتــدەكــ
 ك  كۆنتكستكدای  ی ل  ك یام  شركۆ و پ
م  ل  ك ری  ھ  میانھناوە، وات  رھ  ب  مان  ئ
مھنانی ھزو  رھ  ب  رۆیان ل  زانــ  رەگــ
. ی یامی دەق ھ  پ
رم عوسمان  ئا. ھ
ناو دەقی شیعریدا بوونیان  ل  و كۆدو.....تاد ك  و نیشان  ر ئ  س ل  كردن  ی شیعریی، قس  ر شیعرو رەخن  س كردن ل  قس
ناو شیعری  ن و ل  ناو دەقی شیعریدا ھ  گشتی ل  ش ب  ت م حا  ھزی پكھنانی دەقی شیعریین، ئ  مان  ئ  چونك ، ی ھ
یتوانیوە وەك پویست ئاوڕ  دەبی كوردی ن  ی ئ  راستیدا رەخن  رفراوانیان داگیركردوە. ل  كی ب  سیشدا پانتایی  شركۆ بك
ی وەك رۆمان و چیرۆكدا  بوارەكانی دیك  نی رابردوو ل  سا  تی شیعر، راست  تایب  وە، ب  كان بكات  دەبیی  ئ  تكست  ل
زموونی  ر ئ  س  وك بۆ تیشكخستن  ر ھ  دا ھ  رین  ب  لن  م ك  بوونی ئ  م ل  ند بووە، ب  م دەو  ك زموون  ك ئ  تارادەی
ی  رەخن  سكی شارەزا ل  ڵ ك  گ م دیدارەوە ل  ی سازكردنی ئ  رگ  لرەدا ل  ئم .. ی دەبی گرنگی خۆی ھ  ر تكستكی ئ  ھ
 زموون  ئ ، زموون  و دوو ئ  ندك ل  ومانداوە ھ  س، ھ  ی شیعری شیعرەكانی شركۆ بك  تیش رەخن  تایب  دەبی و ب  ئ
راستیدا  وە. ل  سدا نزیك ببین  كانی شركۆ بك  شیعری  زموون  نو ئ  گر ل  یی رەخن  زموونی رەخن  ی شاعیرو ئ  ك فراوان
كووە دەستپبكات.  وەی ل  وە، نائومد دەبت ل  ندی وەك شركۆ نزیك بت  م زموونكی دەو  ئ  وت ل  ر دەی  كاتك خون
و  نو ئ  بووم ل  رتبوون  م دۆخی پ  منی ئامادەكار توشی ئ  ربۆی  بت، ھ  كی ھ  كۆتای  فراوان  زموون  و ئ  ئ  پموانیی
 ك تی كاركردن  ر بكردبان، وەل دەرف  س م دیدارەدا دەبوو كاری زیاترمان ل  ن ل  وە زۆر شت ھ  رئ  ب دا، ل  فراوان  زموون  ئ
زموونی شیعری شركۆ  ئ  ب  ت م دیدارە تایب  م. ئ  ر بك  س م بۆ ئایندە بتوانم زیاتر كاری ل  ھندە بووە، ئومد دەك
زموونی شیعری  بارەی ئ  مكی ل  رھ  ند ب  ماوەی كاركردنیدا چ  وەی ل  ڵ ئ  گ ی دكتۆر (لوقمان رەئوف) ل  روانگ  س ل  بك
سدا)  شیعرەكانی شركۆ بیك  ل  ماكانی مۆدرن  ردوو كتبی(بن  ھ  ب  ت مان تایب  م دیدارەك  مھناوە، ب  رھ  شاعیرەوە ب
. سدا)ی  ئایدیای شیعریی شركۆ بك  ل  و( سیماكانی پۆست مۆدرن
به شی یه كه م
س  شــــــركـــۆ بــــكــ
كی  ی توانی ئاراست
نــوێ و جیاوازتر
وەی رابــــــردو  لـــــــ
ك بـــۆ شــیــعــری  نــــ
ــكــو بۆ  خـــۆی، بــ
شــیــعــری كــوردیــش
دیــــاریــــبــــكــــات،
شوازك شیاوی  ب
نـــــاوی  وەیـــــ  ئـــــ
لبنرت رــبــازی
شركۆیی