زانیاری بواری ئەندازیاری Engineering field knowledge المعرفة بالمجال الهندسي

1. ‫کردنی‬ ‫ئامادە‬: RABAR RZGAR
‫زان‬
‫ی‬
‫ار‬
‫ی‬
‫بوار‬
‫ی‬
‫ئ‬
‫ە‬
‫نداز‬
‫ی‬
‫ار‬
‫ی‬

2. 1
Curing compound
‫کە‬ ‫کۆنکریت‬ ‫کردنی‬ ‫ئاوڕشێن‬ ‫رێگاکانی‬ ‫لە‬ ‫یەکێکە‬ ‫و‬ ‫کیمیاوی‬ ‫پێکهاتەیەکی‬ ‫بریتیە‬
‫لێکردنەوەی‬ ‫دوای‬ ‫راستەوخۆ‬
‫وەکو‬ ‫شێوەیەک‬ ‫بە‬ ‫پێکهاتەیە‬ ‫ئەم‬ ،‫دێ‬ ‫بەکار‬ ‫قالب‬
‫و‬ ‫دەرەوە‬ ‫هاتنە‬ ‫لە‬ ‫دەکات‬ ‫ڕێگری‬ ‫و‬ ‫دەنوسێ‬ ‫کۆنکریتەکەوە‬ ‫ڕووی‬ ‫بە‬ ‫لەزگەیەک‬
‫ئاوی‬ ‫بوونی‬ ‫هەلم‬ ‫بە‬
‫پرۆسەی‬ ‫بەڕێوەچوونی‬ ‫باش‬ ‫و‬ ‫کۆنکریتەکە‬ ‫ناو‬
‫پێوست‬ ‫و‬ ‫دێنی‬ ‫بەکاری‬ ‫کۆنکریت‬ ‫لەدوای‬ ‫یەکجار‬ ‫تەنها‬ ،‫تێکەلەکە‬ ‫هایدەرەیشنی‬
‫زۆر‬ ‫ئەوەندە‬ ‫ئاو‬ ‫لەگەل‬ ‫بەراورد‬ ‫بە‬ ‫تێچووەکەشی‬ ،‫ناکات‬ ‫رشێنێنێک‬ ‫ئاو‬ ‫هیچ‬ ‫بە‬
‫لە‬ ‫چونکە‬ ،‫بێت‬ ‫کەمتر‬ ‫ئاو‬ ‫لە‬ ‫تێچووی‬ ‫لەوانەیە‬ ‫گەرمادا‬ ‫وەرزی‬ ‫لە‬ ‫بگرە‬ ،‫نیە‬
‫وەرزی‬
‫تایبەتی‬ ‫بە‬ ‫تەلیس‬ ‫بە‬ ‫داپۆشرێت‬ ‫کۆنکریتەکە‬ ‫پێوستە‬ ‫ئاو‬ ‫لە‬ ‫جگە‬ ‫گەرمادا‬
،‫پایە‬ ‫و‬ ‫دیوار‬ ‫لە‬
‫شێوەیەک‬ ‫بە‬ ‫بێ‬ ‫شارەزا‬ ‫راددەیەک‬ ‫تا‬ ‫پێویستە‬ ‫بەکاردێنی‬ ‫مادەیە‬ ‫ئەو‬ ‫کەسەی‬ ‫ئەو‬
‫بەرنەکەوتبێ‬ ‫ماددەی‬ ‫ئەو‬ ‫کە‬ ‫نەمێنێ‬ ‫کۆنکریت‬ ‫شوێنێکی‬ ‫هیچ‬

3. 2
‫کاتی‬ ‫ماوەیەکی‬ ‫کە‬ ‫چینێک‬ ‫چەند‬ ‫بە‬ ‫کۆنکرێتکردن‬
‫سارد‬ ‫جومگەی‬ ‫هەبێ؛‬ ‫لەنێوانیان‬ ‫ی‬ ١
-
(Cold Joint). ‫زۆر‬ ‫گەرمەدا‬ ‫وەرزە‬ ‫لەم‬ ‫کە‬ .‫الوازی‬ ‫خاڵی‬ ‫لە‬ ‫بریتییە‬ ‫جومگەیەش‬ ‫ئەم‬
‫ڕوودەدات‬ ‫زیاتر‬.
‫میچ‬ ‫و‬ ‫ڕایەڵە‬ ‫تێنەکردنی‬ (Beam & slab) ‫یەک‬ ‫بەیەکەوە؛خاڵی‬.٢
‫قەبارەیی‬ ‫ناجێگیریی‬ ‫بەهۆی‬ ‫درز‬ ‫و‬ ‫کێشە‬ ‫جومگەکان؛‬ ‫شوێنی‬ ‫بە‬ ‫نەبوون‬ ‫پابەند‬ ٣
-
(Volume Instability.)
٤
-
‫کۆنکرێت‬ ‫کە‬ ‫باشکراوە‬ ‫کۆددا‬ ‫لە‬ ‫ڕۆکردوو؛‬ ‫کۆنکرێتی‬ ‫لەرزانی‬ ‫و‬ ‫شڵەقان‬ ،‫شوێن‬ ‫گۆڕینی‬
‫ڕۆکردنی‬ ‫سەرەتای‬ ‫ڕۆژی‬ ‫لە‬ ‫بجووڵێنرێت‬ ‫نابێ‬.
‫هەڵوەشاندن‬ ‫هۆی‬ ‫دەبێتە‬ ‫زۆرەوە‬ ‫بەرزیی‬ ‫لە‬ ‫کۆنکرێتکردن‬ (Segregation.) ٥
-
٦
-
‫لەسەر‬ ‫کۆنکرێتی‬ ‫کە‬ ‫ئەرزییەی‬ ‫ئەو‬ ‫ئاوڕشەنەکردنی‬
‫پێ‬ ‫دەست‬ ‫ئەوەی‬ ‫پێش‬ ‫دەکرێ‬
‫هەڵدەمژێ‬ ‫کۆنکرێتەکە‬ ‫ئاوی‬ ‫بکرێ؛‬

4. 3
‫لە‬ ‫بێ‬ ‫زیاتر‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫گەرمیی‬ ‫پلەی‬ ‫نابێ‬ ‫بۆچی‬
٣٥
‫پلەی‬
‫پلەی‬ ‫بەرزیی‬
‫هەڵم‬ ‫ببێتە‬ ‫هەیە‬ ‫ئاو‬ ‫هەرچی‬ ‫دەکا‬ ‫وا‬ ‫گەرمی‬.١
‫بۆشی‬ ‫دروستبوونی‬ ‫هۆی‬ ‫دەبێتە‬ ‫یەکەم‬ ‫خاڵی‬ (Void) ٢
-
‫کەمبوونی‬ ‫بەمەش‬ ‫و‬
‫بەرگەگری‬ (Strength.)
٣
-
‫دوو‬ ‫خاڵی‬
‫کۆنکرێت‬ ‫ناوەوەی‬ ‫بگەنە‬ ‫ئاسانتر‬ ‫سولفەیت‬ ‫و‬ ‫خوێ‬ ‫دەکات‬ ‫وا‬
‫داخوران‬ ‫تووشی‬ (Corrosion)‫بکەن‬ ‫ی‬.
‫ئاوێن‬ ‫کارلێکی‬ ‫خێرایی‬ ‫گەرمییە‬ ‫پلە‬ ‫ئەو‬ (Hydration) ٤
-
‫بەمەش‬ ‫دەکات‬ ‫زیاد‬
‫دەبێتەوە‬ ‫کەم‬ ‫بەرگەگری‬ ‫تێکڕای‬.

5. 4
‫ئ‬
‫کۆپلەر‬ ‫و‬ ‫ۆڤەرالپ‬
‫چوونەسەریەک‬ ‫بۆ‬ ‫کە‬ ‫زۆرەی‬ ‫بۆشاییە‬ ‫ئەو‬ (Overlap) ‫بەهەد‬
‫دەچێ‬ ‫ەر‬
‫نەرێنیی‬ ‫دیکەی‬ ‫خاڵێکی‬ ‫دەبن‬ ‫ئاڵۆز‬ ‫زۆر‬ ‫شیشەکان‬ ‫لەگەڵەوەی‬
‫چوونەسەریەکە‬.
‫جووتکەرەکان‬ ‫تێچووی‬ ‫دەڵێن‬ ‫هەندێک‬ (Couplers) ‫و‬ Thread ‫ەکانی‬
‫لە‬ ‫تەنها‬ ‫بۆیە‬ ‫باشترە‬ ‫دووەم‬ ‫ئەوەی‬ ‫و‬ ‫چوونەسەریەک‬ ‫لە‬ ‫زیاترە‬ ‫زۆر‬
‫کە‬ ‫یان‬ ‫بەکاربێ‬ ‫دینگە‬ ‫وەک‬ ‫هەستیارەکانی‬ ‫شوێنە‬ Dia. > 12. ‫هەندێ‬
‫کە‬
‫لەسەر‬ ‫کات‬ ‫دانانی؛‬ ‫ئاسانترە‬ ‫و‬ ‫دەگەڕێنێتەوە‬ ‫زۆر‬ ‫کاتی‬ ‫کەوا‬ ‫دەکەن‬ ‫باس‬
‫تا‬ ‫ستییڵ‬ ‫دەکرێ‬ ‫ئەوەیە‬ ‫جووتکەر‬ ‫ئەرێنیی‬ ‫دیکەی‬ ‫الیەنی‬ !‫پارە‬ = ‫پڕۆژە‬
‫کە‬ ،‫ڕێژە‬ ‫زۆرترین‬
8
‫باسی‬ .‫ئەستەمە‬ ‫چوونەسەریەک‬ ‫بە‬ ‫کە‬ ‫بەکاربێ‬ ‫ە‬
‫هەژاندن‬ ‫ناکەین‬ ‫ئەوەش‬ (Vibration) ‫دەبێ‬ ‫ئاسانتر‬ ‫چەندە‬.

6. 5
‫جـــــــۆ‬
‫ره‬
‫لــــە‬ ‫درز‬ ‫كـــــانـــــى‬
‫دیـــــواردا‬
‫لە‬ ‫جار‬ ‫زۆر‬
‫دیوارداوبە‬
‫تایبە‬
‫لە‬ ‫ت‬
‫لۆدهە‬ ‫دیوارى‬
‫ڵگردا‬ (bearing load wall) ‫بە‬ ‫درز‬
‫ده‬ ‫دروست‬ ‫جۆراوجۆر‬ ‫شێوازى‬
‫بێت‬
‫وبۆهە‬
‫ردرزه‬
‫چە‬ ‫یان‬ ‫هۆكارێك‬ ‫و‬
‫هە‬ ‫هۆكارێك‬ ‫ند‬
‫یە‬
‫وده‬
‫ئە‬ ‫بێت‬
‫درزانە‬ ‫و‬
‫وبە‬
‫تایبە‬
‫هە‬ ‫ت‬
‫كە‬ ‫ندێكیان‬
‫جێگە‬
‫م‬ ‫ى‬
‫ە‬
‫ترسین‬
‫بە‬
‫ئیعتیباروه‬
‫هۆكاره‬ ‫و‬ ‫ربگیرێن‬
‫هە‬ ‫جا‬.‫بكرێت‬ ‫تاچاك‬ ‫بزاندرێت‬ ‫كانى‬
‫هۆكاره‬ ‫جار‬ ‫ندێك‬
‫كە‬
‫فاونده‬
‫یشنە‬
‫كوالیتى‬ ‫یان‬
‫مە‬
‫واده‬
‫كە‬
‫یە‬
‫ئە‬ ‫یان‬
‫لۆده‬ ‫و‬
‫كە‬ ‫ى‬
‫وتوه‬
‫تە‬
‫سە‬
‫هتد‬.. ‫رى‬ .
‫بە‬
‫جۆره‬ ‫كورتى‬
‫هۆكاره‬ ‫و‬ ‫درز‬ ‫كانى‬
‫كانى‬ :-
1- ‫ئاسۆیى‬ ‫(درزى‬Horizontal Cracks) ‫ئە‬
‫درز‬ ‫م‬
‫ه‬
‫زیاترلە‬
‫وشوێنانە‬
‫دروستده‬ ‫دا‬
‫كە‬ ‫بێت‬
‫سە‬
‫دیوارلە‬ ‫رى‬
‫گە‬
‫بە‬ ‫جسردا‬ ‫ڵ‬
‫یە‬
‫ك‬
‫ده‬
‫گە‬
‫ئە‬ ‫و‬ ‫ن‬
‫مە‬
‫بە‬ ‫ش‬
‫بە‬ ‫زۆرى‬
‫ئە‬ ‫هۆكارى‬
‫وه‬
‫ڕوده‬
‫كە‬ ‫دات‬
‫لە‬ ‫بۆشایى‬ ‫وا‬
‫سە‬ ‫كۆتایى‬ ‫نێوانى‬
‫دیواره‬ ‫رى‬
‫كە‬
‫لە‬
‫گە‬
‫ژێره‬ ‫ڵ‬
‫وه‬
‫ى‬
‫جسره‬
‫كە‬
‫ده‬ ‫دروست‬ ‫دا‬
‫بە‬ ‫و‬ ‫بێت‬
‫مە‬
‫ئە‬ ‫ش‬
‫درزه‬ ‫و‬
‫ڕوده‬
‫لە‬.‫دات‬
‫ڕاستیدا‬
‫ئە‬
‫درزانە‬ ‫م‬
‫جێگە‬
‫مە‬ ‫ى‬
‫بە‬ ‫نین‬ ‫ترسى‬
‫لە‬ ‫اڵم‬
‫وانە‬
‫یە‬
‫زیان‬
‫بە‬
‫ئە‬ ‫جوانى‬ ‫ڕوكارى‬
‫وشوێنە‬
‫بگە‬
‫یە‬
‫نێت‬ .
2-‫ستونی‬ ‫(درزى‬Vertical Cracks)
‫مە‬
‫بە‬
‫لە‬ ‫ست‬
‫ودرزه‬
‫ئە‬ ‫ش‬
‫وه‬
‫یە‬
‫كە‬
‫بە‬ ‫وا‬
‫شێوه‬
‫بە‬ ‫ستونى‬ ‫ى‬
‫دیواره‬
‫كە‬
‫دێتە‬ ‫دا‬
‫خواره‬
‫وه‬
‫زۆره‬ ‫هۆكارى‬ ‫و‬
‫لە‬
‫نمونە‬
‫جیاوازى‬ ‫ى‬
‫كشا‬ ‫معاملى‬
‫التمدد)لە‬ ‫(معامل‬ ‫كۆنكرێت‬ ‫نى‬
‫هە‬ ‫نێوان‬
‫وپایە‬ )‫(بلۆك‬ ‫دیوار‬ ‫كۆنكرێتى‬ ‫جۆرى‬ ‫ردوو‬
‫لە‬
‫بینایانە‬ ‫و‬
‫داكە‬
‫هە‬
‫یكە‬
‫لین‬ .
‫لە‬
‫ناوئە‬
‫ودرزه‬
‫ستونیانە‬
‫هە‬ ‫جۆراوجۆرى‬ ‫شدا‬
‫یە‬
‫وهە‬
‫یانە‬
‫كە‬
‫بە‬ ‫وا‬
‫گۆشە‬
‫ى‬
45
‫الره‬
‫ئە‬ ‫و‬
‫هە‬ ‫جۆراوجۆرى‬ ‫شكڵى‬ ‫ویش‬
‫یە‬
‫و‬
‫هە‬
‫یانە‬
‫لە‬
‫سە‬
‫ده‬ ‫ر‬
‫ر‬
‫پە‬ ‫گاو‬
‫نجە‬
‫ره‬
‫ده‬ ‫ژووردروست‬ ‫كانى‬
‫ئە‬ ‫وهۆكارى‬ ‫بن‬
‫درزانە‬ ‫م‬
‫ئە‬ ‫بۆ‬
‫وه‬
‫ده‬
‫گە‬
‫ڕێتە‬
‫وه‬
‫كە‬
‫ئە‬ ‫درێژى‬
‫و‬
‫كوتلە‬
‫كۆنكرێتیە‬
‫(سە‬
‫رده‬
‫پە‬ ‫رگاو‬
‫نجە‬
‫ره‬
‫تە‬ )
‫نیە‬ ‫واو‬
‫كە‬
‫سە‬ ‫بۆ‬
‫ره‬
‫وه‬
‫ده‬ ‫ى‬
‫رگاكە‬
‫پە‬ ‫یان‬
‫نجە‬
‫ره‬
‫كە‬
‫تێكراوه‬
‫هە‬
‫جیاوازى‬ ‫جار‬ ‫ندێك‬
‫لە‬
‫سە‬ ‫دیوارى‬ ‫چینى‬ ‫ئاستى‬
‫رئە‬
‫وق‬
‫البە‬
‫كۆنكرێتیە‬
‫لە‬
‫گە‬
‫تە‬ ‫هی‬ ‫ڵ‬
‫هە‬ ‫نیشتى‬
‫یە‬
‫بە‬ ‫و‬
‫مە‬
‫هە‬ ‫ش‬
‫سە‬ ‫لۆدى‬ ‫ڵگرتنى‬
‫ره‬
‫وه‬
‫بە‬
‫یە‬
‫كسانى‬
‫دابە‬
‫ئە‬ ‫و‬ ‫نابێت‬ ‫ش‬
‫درزه‬ ‫م‬
‫ده‬ ‫دروست‬
‫كات‬ .
‫ترهە‬ ‫جۆرێكى‬
‫یە‬
‫كە‬
‫والە‬
‫ژێره‬
‫وه‬
‫پە‬ ‫دیوارى‬ ‫ى‬
‫نجە‬
‫ره‬
‫كانە‬
‫وه‬
‫ده‬ ‫دروست‬
‫ئە‬ ‫بونى‬ ‫و‬ ‫بێت‬
‫جۆره‬ ‫م‬
‫درزانە‬
‫مە‬
‫ترسیداره‬
‫چونكە‬ ,
‫مانا‬
‫ىواهە‬
‫یە‬
‫كە‬
‫لە‬ ‫وا‬
‫فاونده‬
‫ژوره‬ ‫یشنى‬
‫كە‬
‫هە‬ )‫(هبوط‬ ‫ڕۆچون‬ ‫دا‬
‫یە‬
‫لە‬ ‫یان‬.
‫وانە‬
‫یە‬
‫دابە‬
‫زینە‬
‫كە‬
‫دیواره‬ ‫هى‬
‫كە‬
‫بێت‬ ‫خۆى‬
‫(بە‬
‫تایبە‬
‫لە‬ ‫ت‬
‫قاتە‬
‫هتد)ئە‬ ‫و‬ ‫سێ‬ ‫و‬ ‫دوو‬ ‫كانى‬
‫مە‬
‫بە‬ ‫ش‬
‫جسره‬ ‫دیفلێكشنى‬ ‫بونى‬ ‫هۆى‬
‫وئە‬ ‫كان‬
‫مە‬
‫مە‬ ‫ش‬
‫ترسیداره‬ .
‫ئە‬ ‫ترى‬ ‫جۆرێكى‬
‫وه‬
‫یە‬
‫كە‬
‫واهە‬
‫رالره‬
‫بە‬
‫ئە‬ ‫اڵم‬
‫مجاره‬
‫بە‬
‫دیواره‬ ‫درێژى‬
‫كە‬
‫یە‬
‫ئە‬ ‫و‬
‫مە‬
‫هە‬ ‫ش‬
‫رمە‬
‫ترسیداره‬
‫ولە‬,
‫پایە‬ ‫نێوانى‬
‫وجسرى‬
‫سە‬
‫ره‬
‫وه‬
‫ده‬
‫پێده‬ ‫ست‬
‫بۆناوه‬ ‫كات‬
‫ژێره‬ ‫بیمى‬ ‫ڕاستى‬
‫وه‬
‫وه‬ ‫و‬
‫مە‬ ‫وتمان‬ ‫كو‬
‫ترسیداره‬
‫چونكە‬
‫لە‬
‫وانە‬
‫یە‬
‫ئە‬
‫بیمە‬ ‫و‬
‫ژێره‬ ‫ى‬
‫وه‬
‫بە‬
‫رگە‬
‫نە‬ ‫ى‬
‫وئە‬ ‫وشكابێت‬ ‫گرتبێت‬
‫مە‬
‫گە‬ ‫هۆكار‬ ‫ش‬
‫لێكى‬
‫هە‬ ‫خۆى‬
‫یە‬
‫وه‬
‫تە‬ ‫جۆرى‬ ‫و‬ ‫لۆد‬ ‫زۆرى‬ ‫كو‬
‫وخاك‬ ‫جۆرى‬ ‫و‬ ‫سلیح‬
‫هتد‬.. ‫كۆنكرێت‬ ‫وكوالیتى‬.

7. 6
‫توانای‬ ‫و‬ ‫باڕەکان‬ ‫ژمارەی‬ ‫و‬ ‫کرۆسێکشن‬ ‫بەپێی‬ ‫کە‬ ‫هەیە‬ ‫قەفیز‬ ‫لە‬ ‫جیاواز‬ ‫جۆری‬
‫دادەندرێت‬ ‫لۆد‬ ‫هەڵگرتنی‬.
‫دەخەینەڕوو‬ ‫بۆ‬ ‫باوتان‬ ‫جۆرێکی‬ ‫چەند‬ ‫ئێمە‬
‫زیات‬ ‫دیارە‬ ‫یەکەمدا‬ ‫وێنەی‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫تاک‬ ‫قەفیزی‬
‫کۆڵۆمی‬ ‫بۆ‬ ‫ر‬ -1
‫و‬ ‫باڕ‬
٦
‫و‬ ‫باڕ‬
٨
‫بەکاردێت‬ ‫باڕ‬
‫کۆڵۆمی‬ ‫لە‬ ‫زیاتر‬ ‫دووەم‬ ‫وێنەی‬ ‫قەفیزی‬
١٠
‫و‬ ‫باڕ‬
١٢
‫دێت‬ ‫بەکار‬ ‫باڕدا‬ -2
-
‫کۆڵۆمی‬ ‫لە‬ ‫زیاتر‬ ‫دیارە‬ ‫سێیەمدا‬ ‫وێنەی‬ ‫لە‬ ‫دایمۆند‬ ‫قەفیزی‬
١٦
‫باڕدا‬ 3
‫بەکاردێت‬
. ٤
-
‫لۆدی‬ ‫دژی‬ ‫بەرگری‬ ‫بۆ‬ ‫بەگشتی‬ ‫چوارەمدا‬ ‫وێنەی‬ ‫لە‬ ‫خوالوە‬ ‫قەفیزی‬
‫بوومەلە‬
‫لێوەردەگیرێت‬ ‫سوودی‬ ‫رزە‬

8. 7
‫پڕکردنەوە‬
‫هەیە‬ ‫پڕکردنەوە‬ ‫بە‬ ‫پێویستی‬ ‫بناغە‬ ‫دیواری‬ ‫و‬ ‫تەمەڵ‬ ‫کردن‬ ‫درووست‬ ‫پاش‬ ‫بینایەک‬ ‫هەموو‬
‫ن‬ ‫لە‬ ‫کراو‬ ‫دیاری‬ ‫ئاستێکی‬ ‫دەگاتە‬ ‫تا‬
‫زەمین‬ ‫ژێر‬ ‫ئەگەر‬ ‫بیناکە‬ ‫ناوخانی‬ ‫بەجۆرێک‬ ‫ەخشەکەدا‬
‫ب‬ ‫ناوچەکە‬ ‫زەوی‬ ‫تۆپۆگرافی‬ ‫پێی‬ ‫بە‬ ‫شەقامەکان‬ ‫شۆستەی‬ ‫لە‬ ‫پیویستە‬ ‫نەبوو‬
‫بێت‬ ‫ەرزتر‬ .
‫پەستانەوەشی‬ ‫شایانی‬ ‫و‬ ‫هەرزانە‬ ‫چونکە‬ ‫دەکرێت‬ ‫گڵ‬ ‫بە‬ ‫هەر‬ ‫کردنەوەش‬ ‫پڕ‬ ‫هەڵبەتە‬
‫بکرێت‬ ‫خااڵنە‬ ‫ئەم‬ ‫رەچاوی‬ ‫دەبێت‬ ‫کارەش‬ ‫ئەم‬ ‫بۆ‬،‫هەیە‬:
- ‫گڵەی‬ ‫ئەو‬ ‫تەنانەت‬،‫کاردێت‬ ‫بە‬ ‫پڕکردنەوە‬ ‫بۆ‬ ‫کە‬ ‫بکرێت‬ ‫گڵە‬ ‫ئەو‬ ‫بۆ‬ ‫تاقیگەیی‬ ‫پشکنینی‬
‫قۆنتر‬ ‫و‬ ‫پەیدابووە‬ ‫هەڵکەندن‬ ‫ئەنجامی‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫خۆشی‬
‫بەکاری‬ ‫پڕکردنەوە‬ ‫بۆ‬ ‫نیازە‬ ‫بە‬ ‫اتکار‬
‫بێنێت‬ .
- ‫ودرەختی‬ ‫دار‬ ‫و‬ ‫گیا‬ ‫رەگی‬ ‫نابێت‬ ‫و‬ ‫بێت‬ ‫خاوێن‬ ‫دەبێت‬ ‫کاردێت‬ ‫بە‬ ‫پڕکردنەوە‬ ‫بۆ‬ ‫کە‬ ‫ئەوگڵەی‬
‫بێت‬ ‫تیا‬.
- ‫لە‬ ‫گەورەتر‬ ‫بەردی‬
١٠
‫نەبێت‬ ‫تیادا‬ ‫سم‬ .
- ‫لە‬ ‫گەچیان‬ ‫پاشەڕۆیانەی‬ ‫ئەو‬ ‫تایبەتی‬ ‫بە‬ ‫بکرێتەوە‬ ‫پڕ‬ ‫ناوخانەکان‬ ‫بینا‬ ‫پاشەرۆی‬ ‫بە‬ ‫نابێت‬
‫گەڵ‬
‫بووە‬ ‫تێکەڵ‬ .
-‫پەلمانی‬ ‫دیاردەی‬ ‫نەبێت‬ ‫زۆر‬ ‫ئاوی‬ ‫مژینی‬ ‫(سیفەتی‬ Sweeling)‫نەبێت‬.
- ‫چینێک‬ ‫هەر‬ ‫بکرێتەوە‬ ‫پڕ‬ ‫چین‬ ‫بە‬ ‫چین‬
٢٠
‫بە‬ ‫بپەسترێتەوە‬ ‫درووستی‬ ‫بە‬ ‫و‬ ‫بێت‬ ‫سم‬
٪ ‫لە‬ ‫پەستانی‬ ‫جۆرێک‬
٩٠
‫کردووە‬ ‫دیاری‬ ‫داڕێژەر‬ ‫رێژەیەی‬ ‫ئەو‬ ‫یا‬،‫نەبێت‬ ‫کەمتر‬ .
- ‫تێدا‬ ‫کاری‬ ‫نەبوو‬ ‫کۆمپاکتەر‬ ‫بواری‬ ‫ئەگەر‬
‫لە‬ ‫کە‬ ‫بپەسترێتەوە‬ ‫کووتک‬ ‫بە‬ ‫بکات‬
١٥
‫کگم‬
‫نەبێت‬ ‫کەمتر‬.
-‫نەکرێت‬ ‫نقوم‬ ‫دا‬ ‫ئاو‬ ‫لە‬ ‫و‬ ‫نەکرێت‬ ‫ئاو‬ ‫لە‬ ‫پڕ‬.
-‫بوو‬ ‫زەنەک‬ ‫پارچەیەک‬ ‫ئەگەر‬

9. 8

10. 9
‫خاک‬ ‫پشکنینی‬ Soil Investigation
‫بینادا‬ ‫بنیاتنانی‬ ‫لە‬ ‫شارستانی‬ ‫ئەندازیاری‬ ‫ئەرکەکانی‬ ‫کتێبی‬ ‫لە‬ ‫بابەتێک‬.
‫زانیارییانە‬ ‫ئەو‬ ‫گرنگترین‬
‫دەکەوێت‬ ‫دەستمان‬ ‫خاکەوە‬ ‫پشکنینی‬ ‫لە‬ ‫ی‬
‫خاکەکە‬ ‫چینەکانی‬ ‫جۆری‬ ‫و‬ ‫قوڵی‬ ‫دیاریکردنی‬.1
‫هەبێت‬ ‫ئەگەر‬ ‫بەردین‬ ‫چینی‬ ‫قوڵی‬ ‫دیاریکردنی‬.2
‫زەوی‬ ‫ژێر‬ ‫ئاوی‬ ‫ئاستی‬ ‫زانینی‬ .3
‫و‬ ‫خاکەکە‬ ‫هەڵگرتنی‬ ‫توانای‬ ‫زانینی‬ ‫مەبەستی‬ ‫بە‬ ‫خاکەکە‬ ‫نمونەی‬ ‫دەستکەوتنی‬
‫خ‬ ‫کیمیاییەکانی‬ ‫و‬ ‫فیزیایی‬ ‫تایبەتمەندییە‬
‫چەند‬ ‫ڕێگەی‬ ‫لە‬ ‫ئەمەش‬ ‫کە‬ ‫اکەکە‬
‫دەبێت‬ ‫تاقیگەیەکەوە‬.
‫لە‬ ‫هەبێت‬ ‫بوونیان‬ ‫کەلەوانەیە‬ ‫ئەندامییانەی‬ ‫مادە‬ ‫ئەو‬ ‫جۆری‬ ‫دیاریکردنی‬5 ‫ناو‬
‫خاکەکەدا‬.
‫تێچووی‬ ‫مەزەندەکردنی‬ ‫و‬ ‫بناغە‬ ‫جۆری‬ ‫ئەگەرەکانی‬ ‫سەرەتایی‬ ‫هەڵبژاردنی‬6
‫سەرەتایی‬ .
‫خاکەکە‬ ‫بەرگەگرتنی‬ ‫توانای‬ ‫(دیاریکردنی‬bearing capacity).7
‫بینادا‬ ‫بنیاتنانی‬ ‫لە‬ ‫شارستانی‬ ‫ئەندازیاری‬ ‫ئەرکەکانی‬ ‫کتێبی‬ ‫لە‬

11. 10
‫لە‬ ‫بینا‬ ‫پارچەیەکی‬ ‫هەر‬ ‫بۆ‬ ‫پێویست‬ ‫شیشی‬ ‫بڕی‬ ‫بۆ‬ ‫نزیکەیی‬ ‫پێوەری‬ ‫هەندێک‬
‫خەماڵندنێکی‬ ‫تەنها‬ ‫ئەمە‬ ‫هەڵبەتە‬،‫هەیە‬ ‫دا‬ ‫بەند‬ ‫شیش‬ ‫کۆنکریتی‬ ‫کاری‬
‫نموونە‬ ‫بۆ‬،‫نزیکەیییە‬:
.....)‫میچ(سقف‬
٧٠
-
٩٠
‫م‬/ ‫کگم‬
٣
)‫تەمەڵ(اساس‬
....
٦٠
-
٨٠
‫م‬/ ‫کگم‬
٣
.....)‫کاریتە(جسر‬
١٢٠
-
١٤٠
‫م‬/‫کگم‬
٣
.......)‫دینگە(عمود‬
١٢٠
-
١٧٥
‫کگم‬
.... ‫ستارە‬ ‫یا‬ ‫کۆنکریتی‬ ‫دیواری‬
٤٠
-
٦٠
‫کگم‬
‫رێژەی‬ ‫نزیکەی‬ ‫بە‬ ‫کارگەیەک‬ ‫بۆ‬ ‫کارگەیەک‬ ‫لە‬ ‫شیش‬ ‫کێشی‬
١
‫هەبێت‬ ‫جیاوازی‬ ‫لەوانە‬ ٪
‫خوارەوەیە‬ ‫جۆرەی‬ ‫بەم‬ ‫گشتی‬ ‫بە‬ ‫بەاڵم‬
‫گ‬ ‫شیشێکی‬ ‫تەڵە‬ ‫هەر‬ ‫قورسایی‬ ‫خشتەی‬
‫گڕنی‬ ‫ڕنی‬ (Deformed Bar) ‫گرام‬ ‫بە‬:
٨
.........‫ملم‬
٥٦١
١٠
...... ‫ملم‬
٦٢٥
١٢
.......‫ملم‬
٨٩٠
.......‫ملم‬
١٥٨٠ 16
١٨
........‫ملم‬
٢٠٠٠
......‫ملم‬
٢٤٧٠ 20
٢٢
.......‫ملم‬
٣٠٠٠
٢٥
.......‫ملم‬
٣٦٥٠
٣٢
.......‫ملم‬
٦١٣٥
٣٦
.......‫ملم‬
٨٠٠٠

12. 11
‫بەکارهێنانی‬ ‫لەکاتی‬
‫هەزاز‬ (Vibrator) ‫کۆنکریت‬ ‫کاری‬ ‫لە‬
‫مەتر‬ ‫نیو‬ ‫لە‬ ‫هەزازەکە‬ ‫لێدانەکانی‬ ‫نێوان‬ ‫دووری‬ ‫پێویستە‬ ،‫کردن‬
‫لە‬ ‫گشتی‬ ‫بە‬ ‫وە‬ ‫زیاترنەبێت‬
10
‫کۆنکریتەکە‬ ‫ناو‬ ‫لە‬ ‫زیاتر‬ ‫چرکە‬
‫و‬ ‫کۆنکریتەکە‬ ‫ناو‬ ‫بخرێتە‬ ‫خێرای‬ ‫بە‬ ‫هەروەها‬ .‫نەهێڵێدرێتەوە‬
‫دەربهێنرێتەوە‬ ‫بەهێواشی‬

13. 12
‫چیە؟‬ ) ‫شاپ‬ ( ‫کاری‬
‫چیمەنتۆ‬ ، ‫(لم‬ ‫تێکەڵی‬ ‫کۆنکریتی‬ ‫چینێکی‬ ‫دانانی‬
( ‫بەڕێژەی‬ ‫ئاو)ە‬ ،
١:٣
)
‫بۆ‬ ، ‫زیاتر‬ ‫و‬
‫تەختەپۆش‬ ‫یان‬ ‫کاشی‬ ‫دەمانەوێت‬ ‫زەوییەی‬ ‫بەو‬ ‫سلۆپ‬ ‫پێدانی‬ ‫یان‬ ‫(لیڤڵکردن‬laminate) ‫ی‬
‫بکەین‬...
‫ڕووتەختی‬ ‫ناو‬ ‫دانراوی‬ ‫کەرەستەیەکی‬ ‫و‬ ‫بۆریەک‬ ‫هەر‬ ‫ڕووپۆشکردنی‬ ‫شاپ‬ ‫کاری‬ ‫هەروەها‬
‫لەبین‬ ‫دروستکراوە‬ ‫یاخود‬ ‫دروستبوو‬ ‫هەرچاڵێکی‬ ‫پڕکردنەوەی‬ ‫بیناکەو‬
‫اکەدا‬ .....
)‫(تێکەڵەکە‬ ‫هەوا‬ ‫زەختی‬ ‫کەبە‬ ‫دەکرێت‬ ‫پەمپی‬ ‫مەکینەیەکی‬ ‫لەڕێگەی‬ ‫شاپ‬ ‫کاری‬ ‫لەئێستادا‬
‫نەبێت‬ ‫زیاتر‬ ‫پەمپەکە‬ ‫پاڵنانی‬ ‫توانای‬ ‫بڕی‬ ‫لە‬ ‫بەرزیەکەی‬ ‫کە‬ ‫شوێنێک‬ ‫هەر‬ ‫بۆ‬ ‫دەنێرێت‬
‫بە‬ ‫کەلێرەدا‬ (bar)،‫دەپێورێت‬
1bar = 10 meter
‫زەختی‬ ‫جیاوازی‬ ‫بەپێی‬ ‫جیاوازن‬ ‫مەکینەکانیش‬ ‫جۆری‬ ‫وە‬
‫بستۆنی‬ ‫چوار‬ ، ‫پەمپەکەی‬
16 bar
‫بەرزی‬ ‫تاکو‬ ‫پێیە‬ ‫بەو‬ ‫دەدات‬
160 m ‫بینایەکی‬ ‫تاکو‬ ‫واتە‬
53
‫تێکەڵەکە‬ ‫دەتوانێت‬ ‫قاتی‬
‫بنێرێت‬...
‫شاپ‬ ‫کاری‬ ‫بە‬ ‫دەستکردن‬ ‫پێش‬ ‫پێویستیەکانی‬:
- ‫بە‬ ‫مۆرتەرەکە‬ ‫نوسانی‬ ‫لەپێکەوە‬ ‫کێشە‬ ‫کەببێتە‬ ‫لەهەرشتێک‬ ‫ئەرزەکە‬ ‫پاکردنەوەی‬-1‫ئەرز‬
‫ئەرزەکە‬ ‫کردنی‬ ‫ئاوڕشێن‬
‫شاپکردنی‬ ‫پێش‬ ‫بەجوانی‬ .2
-‫خاوەن‬ ‫خواستی‬ ‫بەپێی‬ ‫سەرەتا‬ ‫کۆنکریتەکە‬ ‫لینین‬ ‫سومکی‬ ‫وەرگرتنی‬ ‫بۆ‬ ‫کۆدێک‬ ‫دانانی‬-3
‫لێوەردەگرین‬ ‫خاڵێکی‬ ‫چەند‬ ‫کە‬ ‫ژێری‬ ‫زەویەکەی‬ ‫ڕووتەختی‬ ‫بەرزوونزمی‬ ‫بەپێی‬ ‫دواتر‬ ‫ماڵ‬
‫دیاریدەکەین‬ ‫زەویەکەدا‬ ‫لە‬ ‫پۆینت‬ ‫بەرزترین‬ ‫و‬ ‫مەترە‬ ‫و‬ ‫لێزەر‬ ‫بە‬.
- ٤
-
‫شۆ‬ ‫ڕووەکە‬ ‫ئەگەر‬
‫بکەین‬ ‫دروست‬ ‫جۆینت‬ ‫ڕووەکەدا‬ ‫دیوارو‬ ‫لەنێوان‬ ‫پێویستە‬ ‫ڤاژکرابوو‬
‫فلینێکی‬ ‫نمونە‬ ‫بۆ‬ ‫بکات‬ ‫درووست‬ ‫جۆنت‬ ‫هەرشتێک‬ ‫بەدانانی‬
1 cm ‫بوونی‬ ‫چونکە‬،‫دابنرێت‬
‫دەکات‬ ‫دروست‬ ‫کێشە‬ ‫تەختەدا‬ ‫دانانی‬ ‫لە‬ ،‫لەناوەڕاستدا‬ ‫جۆینت‬...
‫تێبینی‬:

14. 13
‫لە‬ ‫نابێت‬ ‫شاپ‬ ‫ئەستوری‬
2.5 cm ١
-
‫کەمت‬ ‫بڕە‬ ‫لەو‬ ‫گەر‬،‫بێت‬ ‫کەمتر‬
‫(تەل‬ ‫پێویستە‬ ‫ربوو‬
‫دەبێت‬ ‫هەڵوەرین‬ ‫تووشی‬ ‫ووشکبونەوە‬ ‫پاش‬ ‫چونکە‬ ‫دابنرێت‬ ‫بۆ‬ ‫مێش)ی‬.
٢
-
‫ڕووی‬ ‫چونکە‬ ‫ناکات‬ ‫کۆپتەر‬ ‫بەلێدانی‬ ‫پێویست‬ ‫شاپەکە‬ ‫ئاوا‬ ‫بکرێت‬ ‫کاشی‬ ‫ڕووەکە‬ ‫ئەگەر‬
‫ساف‬ ‫ڕووی‬ ‫لە‬ ‫وەک‬ ‫چیمەنتۆ‬ ‫یان‬ ‫کەڵەکیم‬ ‫لەگەڵ‬ ‫دەکات‬ ‫ئیش‬ ‫باشتر‬ ‫زبر‬...
‫ئ‬ ‫بکرێت‬ ‫تەختەپۆش‬ ‫ڕووەکە‬ ‫ئەگەر‬ ‫بەاڵم‬
‫ساف‬ ‫و‬ ‫کۆپتەربکرێت‬ ‫شاپەکە‬ ‫ڕووی‬ ‫پێویستە‬ ‫ەوا‬
‫دروست‬ ‫و‬ ‫کاردەکات‬ ‫سافدا‬ ‫ڕووی‬ ‫لەگەڵ‬ ‫فلینیش‬ ‫و‬ ‫دادەنرێت‬ ‫فلین‬ ‫بە‬ ‫تەختە‬ ‫چونکە‬ ‫بێت‬
‫دەڕوات‬...
٣
-
‫باریندا‬ ‫باران‬ ‫وەرزی‬ ‫لە‬ ‫شاپکراو‬ ‫ڕووی‬ ‫پێویستە‬
36
‫دوای‬ ‫ڕۆژوونیوێک‬ ‫واتە‬ ‫کاتژمێر‬
،‫بێت‬ ‫بەردەوام‬ ‫ڕۆژ‬ ‫سێ‬ ‫ماوەی‬ ‫بۆ‬ ‫بکرێت‬ ‫ڕشێن‬ ‫ئاو‬ ‫دانان‬
( ‫گەرمادا‬ ‫وەرزی‬ ‫وەلە‬
8
-
12
)
‫بێت‬ ‫بەردەوام‬ ‫ڕۆژ‬ ‫شەش‬ ‫ماوەی‬ ‫بۆ‬ ‫و‬ ‫بکرێت‬ ‫ئاوڕشێن‬ ‫دانان‬ ‫دوای‬ ‫کاتژمێر‬...
٤
-
( ‫ڕوویەکی‬ ‫هەموو‬ ‫پێویستە‬
٣
-
٥
‫جۆینتی‬ ‫خۆگرتنی‬ ‫دوای‬ ‫شاپکراو‬ ‫زیاتری‬ ‫)مەترو‬
‫بوو‬ ‫نەکرا‬ ‫شۆڤاژ‬ ‫ئەگەر‬ ‫تێبکرێت‬.

15. 14
‫ئە‬
‫خااڵنە‬ ‫و‬
‫كە‬ ‫ی‬
‫ده‬
‫ئە‬ ‫بێت‬
‫بیانزانێت‬ ‫ندازیار‬
‫گە‬ ‫ئە‬
‫تیر‬ ‫ر‬
‫ه‬
‫لە‬ ‫شیش‬ ‫ی‬
٣٦
‫نابیت‬ ‫بوو‬ ‫زیاتر‬ ‫مم‬ (lapping) ١
-
‫واتە‬
‫تیكهە‬
‫لكیش‬
‫بكریت‬
٢
-
‫تە‬ ‫دوو‬ ‫بۆ‬ ‫كورسی‬ ‫نیوانی‬ ‫زیاترین‬
‫بە‬
‫قە‬
‫لە‬ ‫نابیت‬ ‫شیش‬
١
‫مە‬
‫واتە‬ ‫بیت‬ ‫زیاتر‬ ‫تر‬
‫یە‬
‫بۆ‬ ‫كورسی‬ ‫ك‬
١
‫م‬
٢
‫تیكهە‬ ‫بۆ‬
‫پایە‬ ‫و‬ ‫كۆلۆم‬ ‫نیوان‬ ‫لیشی‬
‫واتە‬ ) ‫فوتینگ‬ (
‫یان‬ ‫داول‬ Dowel ٣
-
‫نابیت‬
‫كە‬ ‫شیشی‬
‫متر‬
٢
١
‫بە‬ ‫ملم‬
‫كاربیت‬ .
٤
-
‫تیره‬
‫كە‬ ‫نابیت‬ ‫كورسی‬ ‫دانانی‬ ‫بۆ‬ ‫شیش‬ ‫ی‬
‫لە‬ ‫بیت‬ ‫متر‬
١٢
‫ملم‬
٥
-
‫كە‬
‫دینگە‬ ‫بۆ‬ ‫شیش‬ ‫مترین‬
‫چوارگۆشە‬ ‫ی‬
٤
‫ه‬ ‫شیش‬
‫الكیشە‬ ‫بۆ‬
٦
‫بۆ‬ ‫و‬ ‫شیش‬
‫بازنە‬
٦
‫شیش‬
٦
-
‫سە‬ ‫شیشی‬
‫ره‬
‫لە‬ ‫كی‬
‫سە‬
‫لە‬ ‫نابیت‬ ‫قف‬
٨
‫كە‬ ‫ملم‬
‫بیت‬ ‫متر‬
٧
-
‫كە‬
‫ئە‬ ‫مترین‬
‫سە‬ ‫ستووی‬
‫قف‬
١٢٥
‫ملم‬

16. 15
‫ک‬ ‫جیابوونەوەی‬
‫ۆنکرێت‬ Segregation
‫کتێبی‬ ‫لە‬ ‫<بابەتێک‬ ‫بینادا‬ ‫بنیاتنانی‬ ‫لە‬ ‫شارستانی‬ ‫ئەندازیاری‬ ‫>ئەرکەکانی‬ ‫دەربارەی‬
‫کۆنکرێت‬ ‫جیابوونەوەی‬..
‫لەیەکتر‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫دەنکۆڵەکانی‬ ‫جیابوونەوەی‬ ‫دیاردەی‬ ‫لە‬ ‫بریتییە‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫جیابوونەوەی‬
‫د‬ ‫قورسی‬ ‫لەبەر‬ ‫چیمەنتۆکە‬ ‫و‬ ‫لم‬ ‫لە‬ ‫چەو‬ ‫جیابوونەوەی‬ ‫بەتایبەت‬
‫لە‬ ‫کە‬ ‫چەو‬ ‫ەنکۆڵەکانی‬
‫دەبێت‬ ‫دروست‬ ‫هێز‬ ‫بێ‬ ‫فشەڵی‬ ‫کۆنکرێتێکی‬ ‫ئەبجامدا‬.
#
‫دیاردەیە‬ ‫ئەم‬ ‫ڕودانی‬ ‫هۆکارەکانی‬
١
-
‫پێکهاتەکانی‬ ‫نەکردنی‬ ‫تێکەڵ‬ ‫هەروەها‬ ‫کۆنکرێتەکە‬ ‫لەناو‬ ‫ئاو‬ ‫زۆر‬ ‫بڕێکی‬ ‫بەکارهێنانی‬
‫کراوە‬ ‫بۆی‬ ‫دیزاینەی‬ ‫ئەو‬ ‫بەپێی‬ ‫و‬ ‫گوونجاو‬ ‫ڕێژەیەکی‬ ‫بە‬ ‫کۆنکرێت‬.
٢
-
‫پ‬ ‫ئەو‬ ‫دەمی‬ ‫بەرزی‬
‫لە‬ ‫بەرزییە‬ ‫ئەو‬ ‫نابێت‬ ‫کە‬ ،‫ڕۆدەکرێت‬ ‫لێوە‬ ‫کۆنکرێتەکەی‬ ‫ەمپەی‬
1.5
‫بێت‬ ‫زیاتر‬ ‫م‬.
‫هەزار‬ ‫بەکارنەهێنانی‬ (vibrator) ‫پێویست‬ ‫لە‬ ‫زیاد‬ ‫شێوەیەکی‬ ‫بە‬ ‫بەکارهێنانی‬ ‫یان‬. ٣
-
‫شیشەکان‬ ‫نێوان‬ ‫مەودای‬ ‫کەمی‬ (spacing). ٤
-
‫دیارد‬ ‫ئەم‬ ‫دروستبوونی‬ ‫بۆ‬ ‫هۆکارن‬ ‫بەستنەکەشی‬ ‫شێوازی‬ ‫و‬ ‫قاڵب‬ ‫جۆری‬ ‫خراپی‬
‫ەیە‬ . ٥
-

17. 16
‫کەڤەری‬ ‫دەربارەی‬ ‫زانیاری‬ ‫هەندێک‬ (Cover)‫کۆنکریتدا‬ ‫ناو‬ ‫لە‬ ‫ئاسن‬:
,،‫کۆنکریت‬ ‫دەرەوەی‬ ‫ڕووی‬ ‫بۆ‬ ‫ئاسن‬ ‫دەرەوەی‬ ‫لێواری‬ ‫نێوان‬ ‫لە‬ ‫دووریەی‬ ‫لەو‬ ‫یە‬ ‫بریتی‬ ‫ئاسن‬ ‫کەڤەری‬
‫سەرە‬ ‫لە‬ ‫ئاسن‬ ‫دەرەوەی‬ ‫ڕووی‬ ‫کە‬ ‫کۆنکریتیەی‬ ‫بەرگە‬ ‫لەو‬ ‫بریتییە‬ ‫تر‬ ‫بەواتایەکی‬
‫و‬ ‫ژێرەوە‬ ‫وەو‬
‫د‬ ‫تەنیشتەکانی‬
‫ادەپۆشێت‬ .
‫هۆکارانە‬ ‫ئەم‬ ‫بەر‬ ‫لە‬ ‫هەبێت‬ ‫کەڤەری‬ ‫پێویستە‬ ‫ئاسن‬:
‫بکەن‬ ‫کار‬ ‫یەکەوە‬ ‫بە‬ ‫ماددەکە‬ ‫هەردوو‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫کۆنکریت‬ ‫و‬ ‫ئاسن‬ ‫نێوان‬ ‫بۆندی‬ ‫بەهێزکردنی‬ ‫بۆ‬. ١
-
‫هێنان‬ ‫ژەنگ‬ ‫لە‬ ‫ئاسن‬ ‫بۆپاراستنی‬. ٢
-
٣
-
‫ک‬ ‫لە‬ ‫گەرمی‬ ‫پلەی‬ ‫بەرزبوونەوەی‬ ‫بەهۆی‬ ‫بەرگری‬ ‫هێزی‬ ‫لەدەستدانی‬ ‫لە‬ ‫ئاسن‬ ‫پاراستنی‬ ‫بۆ‬
‫ئاگر‬ ‫اتی‬
‫بیناکە‬ ‫لە‬ ‫بەربوون‬.
٤
-
‫و‬ ‫گەراج‬ ‫شوێنی‬ ‫لە‬ ‫تایبەت‬ ‫بە‬ ‫ئەرزیات‬ ‫کۆنکریتی‬ ‫سەرەوەی‬ ‫الی‬ ‫لە‬ ‫زیاد‬ ‫کەڤەری‬ ‫بوونی‬ ‫جار‬ ‫هەندێک‬
‫بەشێکی‬ ‫داخورانی‬ ‫ئەنجامی‬ ‫لە‬ ‫ئوتومبیلەکان‬ ‫چۆی‬ ‫هاتو‬ ‫کاریگەری‬ ‫لە‬ ‫دەپارێزێت‬ ‫ئاسنەکە‬ ‫کارگەکان‬
‫سەرەوە‬ ‫کۆنکریتی‬.
‫ئاسن‬ ‫کەڤەری‬ ‫دوورییەکانی‬:
‫ش‬ ‫ئەو‬ ‫بۆ‬
‫زەوی‬ ‫گەڵ‬ ‫لە‬ ‫هەیە‬ ‫کۆنتاکتی‬ ‫ڕاستەوخۆ‬ ‫کۆنکریتەکە‬ ‫بەردەوام‬ ‫کە‬ ‫وێنانەی‬ (ground) ١
-
‫نێوان‬ ‫لە‬ ‫کەڤەرەکە‬ ‫پێویستە‬ ‫بناغەکان‬ ‫وەک‬
٥
‫بۆ‬ ‫سم‬
٧،٥
‫بێت‬ ‫سم‬ .
‫نێوان‬ ‫لە‬ ‫کەڤەر‬ ‫پێویستە‬ ‫زەوی‬ ‫گەڵ‬ ‫لە‬ ‫نیە‬ ‫کۆنتاکتیان‬ ‫کە‬ ‫دنگەکان‬ ‫و‬ ‫جسر‬ ‫بۆ‬
٤
‫بۆ‬ ‫سم‬
٥
‫بێت‬ ‫سم‬ . ٢
-
٣
-
‫(ک‬ ‫مصعد‬ ‫دیواری‬ ‫و‬ ‫قادرمە‬ ‫و‬ ‫سقف‬ ‫بۆ‬
‫کەڤەر‬ ‫پێویستە‬ )‫زەوی‬ ‫گەڵ‬ ‫لە‬ ‫نیە‬ ‫ۆنتاکتی‬
٢
‫بەاڵم‬ ‫بێت‬ ‫سم‬
‫کەڤەر‬ ‫پێویستە‬ ‫زەوی‬ ‫گەل‬ ‫لە‬ ‫هەبوو‬ ‫کۆنتاکتی‬ ‫دیوارەکە‬ ‫ئەگەر‬
٤
‫بێت‬ ‫سم‬ .
:‫تێبینی‬
١
-
‫بە‬ ‫شیشدار‬ ‫کۆنکریتی‬ ‫بەرگری‬ ‫بۆ‬ ‫هەیە‬ ‫خراپی‬ ‫کاریگەری‬ ‫مواصفات‬ ‫لە‬ ‫زیادە‬ ‫زۆر‬ ‫کەڤەری‬
‫عزم‬ ‫بەرگری‬ ‫بۆ‬ ‫تایبەتی‬ (Moment) .
٢
-
‫خان‬ ‫کەسەی‬ ‫ئەو‬ ‫بۆ‬
‫ئەویش‬ ‫بۆ‬ ‫چونکە‬ ‫بکات‬ ‫بابەتە‬ ‫ئەم‬ ‫ڕەچاوی‬ ‫دەکات‬ ‫دروست‬ ‫خۆی‬ ‫بۆ‬ ‫وویەک‬
‫پێویستە‬.

18. 17
‫کۆنکرێت‬ ‫و‬ ‫قیر‬ ‫ڕێگەی‬ ‫تێکەڵکردنی‬
‫بۆ‬ ‫بدەم؛‬ ‫ڕوونکردنەوەیە‬ ‫بوو‬ ‫پێمباش‬ ‫بۆیە‬ ،‫بینی‬ ‫تۆڕەکۆمەاڵیەتییەکان‬ ‫لە‬ ‫جیاواز‬ ‫پەڕەیەکی‬ ‫چەند‬ ‫لە‬ ‫وێنەیەم‬ ‫ئەم‬
‫هەیە‬ ‫جۆرمان‬ ‫سێ‬ ‫بەگشتی‬ ‫ڕێگەوبان‬:
‫واتە‬ ‫قیرتاوکردن‬
‫گونجۆک‬ ‫جادەی‬ (Flexible Pavement).١
‫سەخت‬ ‫جادەی‬ (Rigid Pavement) ‫دەکرێت‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫بە‬ ‫ئەمیش‬ ‫کە‬.٢
‫تێکەڵ‬ ‫جادەی‬ ‫لە‬ ‫بریتییە‬ ‫سێ‬ ‫جۆری‬ (Composite Pavement) ‫خاڵی‬ ‫هەردوو‬ ‫تێکەڵەی‬ ‫لە‬ ‫بریتییە‬ ‫کە‬
1
‫و‬
2 .٣
‫کشۆک‬ ،‫دیارە‬ ‫ناوەکەی‬ ‫لە‬ ‫وەک‬ ‫یەکەم‬ ‫جۆری‬ ‫لێرەدا‬ (Ductile) ‫دەتوانی‬ ‫واتە‬ ‫ە‬
‫بار‬ ‫بەرگەی‬ ‫و‬ ‫بچێتەوەیەک‬ ،‫بکشێ‬
‫نوشستی‬ ‫ئەوەی‬ ‫بەبێ‬ ‫دەگرێت‬ (Failure) ‫تورت‬ ‫و‬ ‫سەخت‬ ‫پێچەوانەیە؛‬ ‫ڕێک‬ ‫دووەمیش‬ ‫ئەوەی‬ .‫بێنێ‬ (Brittle) ‫زۆر‬ .‫ە‬
‫نییە‬ ‫کشۆک‬ ‫بەاڵم‬ ‫خۆگرە‬ ‫و‬ ‫بەرگەگر‬.
‫دەبێ‬ ‫ئاکامانەی‬ ‫ئەم‬ ‫کەم‬ ‫ماوەیەکی‬ ‫بە‬ ‫و‬ ‫نییە‬ ‫زانستی‬ ‫کارێکی‬ ‫هیچ‬ ‫تێکەڵکردنیان‬ ‫بۆیە‬:
‫دەنیشێت‬ ‫قیرەکە‬
‫خۆیەتی‬ ‫شوێنی‬ ‫لە‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫هێشتا‬ ‫کەچی‬ .١
‫کەم‬ ‫النی‬ ‫دەبێ‬ ‫کۆنکرێت‬
14
‫چارە‬ ‫ڕۆژ‬ (Cure) ‫قیر‬ ‫لەگەڵ‬ ‫هەیە‬ ‫کۆمەاڵیەتی‬ ‫کێشەی‬ ‫ئاو‬ ‫کاتێک‬ ‫لە‬ ‫!بکرێ‬ ٢
-
‫گەرمەکشێ‬ ‫هاوکۆلکەی‬ (Thermal Expansion Coefficient) ٣
-
‫پلەی‬ ‫گۆڕانی‬ ‫بە‬ ‫بۆیە‬ ‫جیاوازە‬ ‫ماددەکە‬ ‫هەردوو‬ ‫ی‬
‫هەڵسوکەو‬ ‫ماددە‬ ‫یەک‬ ‫وەک‬ ‫گەرمی‬
‫ناکەن‬ ‫ت‬ .
٤
-
‫جادەکە‬ ‫ماوەیەک‬ ‫دوای‬ ‫و‬ ‫دەچێ‬ ‫تێ‬ ‫باراناوی‬ ‫و‬ ‫باران‬ ‫ئاوی‬ ‫کە‬ ‫پێکدێ‬ ‫درزێک‬ ‫مادەکە‬ ‫هەردوو‬ ‫نێوان‬ ‫جومگەی‬ ‫لە‬
‫هەڵدەتەکێنێ‬.
‫بار‬ ‫گواستنەوەی‬ ‫میکانیزمی‬ (Load) ‫لێکگیران‬ ‫هێزی‬ ‫لەڕێگەی‬ ‫یەکەم‬ ‫ئەوەی‬ ‫جیایە؛‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫و‬ ‫قیر‬ ‫لە‬ ٥
- (Interlock
Force) ‫چەوول‬ ‫دەنکۆڵەکانی‬ ‫ی‬
‫چەمێن‬ ‫بەرگەگریی‬ ‫لەڕێگەی‬ ‫دووەمیش‬ ‫ئەوەی‬ ،‫دەگوازێتەوە‬ ‫بار‬ ‫مەکە‬ (Flexural
Strength).
‫جیاوازە‬ ‫قیر‬ ‫و‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫نموونەیی‬ ‫تەمەنی‬. ٦
-
‫تێکچوونەکان‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫جیاوازە؛‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫و‬ ‫قیر‬ ‫دیزاینی‬ (Deformations) ٧
-
‫چینەکانی‬ ‫بۆ‬ ‫ناگوازێتەوە‬ ‫چینەکان‬ ‫لە‬
‫نییە‬ ‫وا‬ ‫قیر‬ ‫بەاڵم‬ ،‫تر‬.
‫بیرمان‬
‫تێچووی‬ ‫کە‬ ‫یەک‬ ‫لەسەر‬ ‫قیر‬ ‫و‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫چینێک‬ ‫لە‬ ‫بریتییە‬ ‫کە‬ ‫سێیەم‬ ‫جۆری‬ ‫لە‬ ‫جیاوازە‬ ‫وێنەکە‬ ‫ئەمەی‬ ‫نەچێ‬
‫زۆرە‬.

19. 18
‫گەرم‬ ‫کەشی‬ ‫لە‬ ‫کۆنکرێتکردن‬ ‫بۆ‬ ‫تێبینی‬
. ١
-
‫بێ‬ ‫نزیک‬ ‫یان‬ ‫یەکسان‬ ،‫کەمتر‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫گەرمیی‬ ‫پلەی‬ ‫باشترە‬ ،‫کۆنکرێت‬ ‫کواڵێتیی‬ ‫دەستەبەریی‬ ‫بۆ‬
‫لە‬
٣٢
‫سەدی‬ ‫پلەی‬ .
. ‫تێکە‬ ‫ئاوی‬ ‫با‬
‫بەکاردێ‬ ‫بەفریش‬ ‫کات‬ ‫هەندێ‬ ‫بێت؛‬ ‫سارد‬ ‫ئاوی‬ ‫ڵەکەت‬ . ٢
-
. ‫کاژێر‬ ‫یەک‬ ‫یان‬ ‫نیو‬ ‫دوای‬ ‫بکە؛‬ ‫ئاوپرژێن‬ ‫بە‬ ‫دەست‬ ‫زوو‬. ٣
-
. ‫گەرمی‬ ‫و‬ ‫تیرۆژ‬ ‫لە‬ ‫بن‬ ‫دوور‬ ‫با‬ ‫دەکرێ‬ ‫تا‬ ‫چیمەنتۆ‬ ‫پێکهێنەکانی‬. ٤
-
. ‫ڕۆکردن‬ ‫و‬ ‫تێکەڵکردن‬ ‫پێش‬ ‫شیش‬ ‫و‬ ‫قاڵب‬ ،‫چەو‬ ‫ئاوڕشەی‬ ‫و‬ ‫تەڕکردن‬. ٥
-
. ‫بۆ‬ ‫ڕێگە‬ ‫کورتترین‬ ‫دیاریکردنی‬
‫کارخانە‬ ‫لەگەڵ‬ ‫مامەڵەکردن‬ ‫و‬ ‫(میکسەر)ەکان‬ ‫تێکەڵکەر‬ ٦
- (Plant) ‫ی‬
‫بڕواپێکراو‬ ‫نزیکی‬.
. ‫ڕۆکردن‬ ‫و‬ ‫تێکەڵکردن‬ ‫نێوان‬ ‫لە‬ ‫بهێلەوە‬ ‫کات‬ ‫کەمترین‬. ٧
-
. ‫دواخەر‬ ‫ماددەی‬ ،‫دواکەوتن‬ ‫ئەگەری‬ ‫لە‬ (Retarder) ‫ڕێپێدراو‬ ‫ڕێژەی‬ ‫بەگوێرەی‬ ،‫بەکاربێنە‬. ٨
-
. ٩
-
‫ز‬ ‫لە‬ ‫ڕێگری‬ ‫بۆ‬ ‫نوێ‬ ‫کۆنکریتی‬ ‫داپۆشینی‬
،‫گونێ‬ ‫خێرا؛‬ ‫بای‬ ‫و‬ ‫تیرۆژ‬ ‫بەهۆی‬ ‫ئاوەکەی‬ ‫هەڵمژینی‬ ‫وو‬
‫تاد‬ ‫و‬ ‫ئاو‬ ‫حەوزی‬...
. ‫داکەوتن‬ ‫بەهای‬ ‫دەکارێ‬ ‫تا‬ (Slump) ‫بەرگەگری‬ ‫ڕەچاوکردنی‬ ‫بە‬ ‫بێ‬ ‫زیاتر‬.١٠
. ‫نیوەڕۆ‬ ‫لە‬ ‫کۆنکرێتکردن‬ ‫لە‬ ‫دووربکەوە‬. ١١
-
. ‫تەواوکاری‬ ‫کاری‬ ‫و‬ ‫هەژاندن‬ ‫زووە‬ ‫هەرچی‬ (Finishing) ‫پێش‬ ‫بکە‬ ( ‫سەرەت‬ ‫خۆگرتنی‬ ‫کاتی‬
‫ایی‬
Initial Setting Time).
. ‫بێت‬ ‫سپی‬ ‫باشترە‬ ،‫هەیە‬ ‫ڕەنگەوە‬ ‫بە‬ ‫پەیوەندیی‬ ‫هەرچی‬.١٣
. ‫پتەوبوو‬ ‫گورج‬ ‫چیمەنتۆی‬ (Rapid Hardening) ‫مەهێنە‬ ‫بەکار‬.١٤

20. 19
‫دیکە؟‬ ‫ماددەی‬ ‫نەک‬ ،‫دەکرێت‬ ‫بەهێز‬ ‫شیش‬ ‫بە‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫بۆچی‬
‫بەهێزکراو‬ ‫کۆنکرێتی‬ (R.C.) ‫بیناسازییە‬ ‫کەرەستە‬ ‫ناودێرترین‬ ‫لە‬ ‫یەکێکە‬
‫لە‬ ‫کان‬
‫ڕەوشتی‬ ‫و‬ ‫ناسکە‬ ‫ڕەقی‬ ‫ماددەیەکی‬ ‫کۆنکرێت‬ ،‫خۆی‬ ‫بۆ‬ ‫خۆی‬ .‫جیهاندا‬ ‫سەرانسەری‬
Brittleness ‫بەاڵم‬ .‫نایەت‬ ‫بەکار‬ ،‫نەبێت‬ ‫کەم‬ ‫مەبەستێکی‬ ‫چەند‬ ‫بۆ‬ ‫بەتەنها‬ ،‫هەیە‬ ‫ی‬
‫ماددەی‬ ‫پڕبەکاربەرترین‬ ‫ببێتە‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫دەکات‬ ‫وا‬ ،‫کۆنکرێت‬ ‫ناو‬ ‫بۆ‬ ‫شیش‬ ‫تێکەڵکردنی‬
‫زەوی‬ ‫ڕووی‬ ‫سەر‬ ‫دەستکردی‬.
‫کۆنکر‬
‫پەستێنەر‬ ‫بەرگەگریی‬ ‫بەرگەی‬ ‫تەنها‬ ‫بە‬ ‫ێت‬ (Compressive) ‫توانای‬ ‫و‬ ‫دەگرێت‬
‫گرژی‬ ‫بەرگەگرتنی‬ (Tension) ‫هێندەی‬ ‫گرژی‬ ‫بەرگەگرتنی‬ ‫بۆ‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫(توانای‬ ‫نییە‬ ‫ی‬
٪
١٠
‫کۆنکرێتەکە‬ ‫دەکات‬ ‫وا‬ ‫شیشانە‬ ‫ئەم‬ ).‫پەستێنەر‬ ‫هێزی‬ ‫بەرگەگرتنی‬ ‫بۆ‬ ‫تواناکەیەتی‬ ‫ی‬
‫بار‬ ‫بەرگەی‬ (Load) ‫بڕەڕەکا‬ ‫و‬ ‫گرژۆک‬ ‫ە‬
‫ن‬ (Shear) ‫بۆ‬ ‫شیش‬ ‫توانای‬ .‫بگرێت‬
‫گرژی‬ ‫بەرگەگرتنی‬
١٠٠
‫بۆ‬
١٤٠
‫کۆنکرێتە‬ ‫توانای‬ ‫هێندەی‬ .
' ‫ڕەوتی‬ ‫بەهەمان‬ ‫چونکە‬ ،‫دیکە‬ ‫ماددەیەکی‬ ‫هەر‬ ‫سەرەڕای‬ ‫بەکاردێ‬ ‫بۆیە‬ ‫شیشیش‬
‫دەبێت‬ ‫چوونەوەیەک‬ ‫و‬ ‫کشان‬ ‫توشی‬ ‫کۆنکرێت‬.'
‫گەرمەکشێ‬ ‫هاوکۆلکەی‬ ‫هەمان‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫و‬ ‫شیش‬ (Thermal Expansion) ‫هەیە‬ ‫یان‬.
‫گەردیلەکانیش‬ .‫دەجووڵێن‬ ‫خێراتر‬ ‫ماددەکە‬ ‫گەردەکانی‬ ،‫دەکرێن‬ ‫گەرم‬ ‫ڕەقەکان‬ ‫ماددە‬ ‫کاتێک‬
.‫دەکات‬ ‫زیاد‬ ‫قەبارەی‬ ‫تێکڕا‬ ‫ماددەکە‬ ‫بۆیە‬ .‫دەگرن‬ ‫زیاتر‬ ‫بۆشایی‬ ‫و‬ ‫دەبن‬ ‫چاالکتر‬ ‫دێت‬ ‫تاوەکو‬
‫بەسەر‬ ‫بیرۆکەیەش‬ ‫ئەم‬ .‫دەکرێتەوە‬ ‫سارد‬ ‫ڕەق‬ ‫ماددەیەکی‬ ‫کاتێک‬ ‫ڕاستە‬ ‫پێچەوانەشەوە‬ ‫بە‬
‫ڕەقە‬ ‫هەموو‬
‫دەبێت‬ ‫جێبەجێ‬ ‫کریستاڵییەکان‬ (True Solids) ‫ڕێژەی‬ ‫و‬ ‫ڕەوت‬ ‫بە‬ ‫بەاڵم‬ ،
‫و‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫کاتێک‬ ‫واتا‬ ‫هەیە؛‬ ‫گەرمەکشێیان‬ ‫هاوکۆلکەی‬ ‫هەمان‬ ‫شیش‬ ‫و‬ ‫کۆنکرێت‬ .‫جیاواز‬
‫دەچنەوەیەک‬ ‫یان‬ ‫دەکشێن‬ ‫ڕێژە‬ ‫بەهەمان‬ ،‫دەکرێنەوە‬ ‫سارد‬ ‫یان‬ ‫گەرم‬ ‫شیش‬.
‫وەک‬ ‫ڕێک‬ ،‫بەهێزە‬ ‫و‬ ‫تۆکمە‬ ‫وەها‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫و‬ ‫شیش‬ ‫بۆندی‬
‫نوێ‬ ‫و‬ ‫یەکانگیر‬ ‫ئاوێتەیەکی‬
‫هاوکۆلکەی‬ ‫نزیکی‬ ‫ئەمەش‬ ‫هۆکاری‬ ،‫تێكەڵکراو‬ ‫ماددەی‬ ‫دوو‬ ‫نەوەک‬ ،‫دەکەن‬ ‫ڕەفتار‬
‫گەرمەکشێیە‬.

21. 20
‫ڕیشاڵی‬ ‫کۆنکرێتی‬ Fibre-Reinforced Concrete
‫بەهێزکراو‬ ‫ڕیشاڵ‬ ‫بە‬ ،‫ڕیشاڵی‬ ‫کۆنکرێتی‬ (FRC) ‫پێکدێت‬ ‫ڕیشاڵی‬ ‫ماددەی‬ ‫لە‬ ،
‫خ‬ ‫کراون‬ ‫تێکەڵ‬ )‫کەم‬ ‫(زۆر‬ ‫ڕێژەیەک‬ ‫بە‬ ‫کە‬
‫ۆگرێتی‬ (Durability) ‫تەمەنی‬ ‫و‬
‫پێکهاتە‬ ‫و‬ ‫کۆنکرێتەکە‬ (Structure)‫دەکەن‬ ‫زیاد‬ ‫کە‬. FRC ‫وردی‬ ‫ڕیشاڵی‬ ‫لە‬
‫(نزیکی‬ ‫کورت‬
٦٠
‫بە‬ ‫خۆی‬ ‫بەاڵم‬ ‫دادەنرێت‬ ‫هەڕەمەکی‬ ‫بە‬ ‫کە‬ ‫پێکهاتووە‬ )‫ملم‬
‫بازنەیی‬ ‫بەشێوەی‬ ‫دەکرێت‬ ‫ڕیشاڵەکان‬ .‫کۆنکریتەکە‬ ‫ناو‬ ‫دەبێتە‬ ‫دابەش‬ ‫یەکسانی‬
‫بن‬ ‫الکێشەیی‬ ‫یان‬.
‫ڕ‬ ‫بۆچی‬
‫دەکرێت؟‬ ‫زیاد‬ ‫یشاڵ‬
‫گرژی‬ ‫بەرگەگریی‬ ،‫خۆی‬ ‫بۆ‬ ‫خۆی‬ ‫کۆنکریت‬ (Tensile strength) ‫و‬ ‫الوازە‬ ‫ی‬
‫دەکات‬ ‫زیاد‬ ‫گرژۆکی‬ ‫بەرگەگریی‬ ‫ڕیشاڵی‬ ‫کۆنکرێتی‬ ‫بەاڵم‬ .‫هەیە‬ ‫درزبردنی‬ ‫مەیلی‬
‫دادەری‬ ‫هەروەها‬ ‫وە‬ .‫دەکات‬ ‫کۆنتڕۆڵ‬ ‫درزەکان‬ ‫ڕێژەی‬ ‫و‬ (Permeability) ‫کەم‬
‫لە‬ ‫ئاوەی‬ ‫ئەو‬ ‫ڕێژەی‬ ‫بەمەش‬ ،‫دەکاتەوە‬
‫ڕێگەی‬ ‫لە‬ ‫دەردەچێت‬ ‫کۆنکریتەکە‬
‫ئاوادادان‬ (Bleeding) ‫درز‬ ‫ڕوودانی‬ ‫هۆی‬ ‫ببێتە‬ ‫ڕەنگە‬ ‫کە‬ ،‫دەکاتەوە‬ ‫کەم‬.

22. 21
‫مەڕژێنن‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫زۆرەوە‬ ‫بەرزی‬ ‫!لە‬
‫لە‬ ‫زیاتر‬ ‫بەرزیی‬ ‫لە‬ ‫نابێت‬ ‫کۆنکرێت‬ ،‫کۆد‬ ‫بەپێی‬
1.5
‫هەڵبەتە‬ ،‫بڕژێندرێت‬ ‫م‬
‫بە‬ ‫ناکرێ‬ ‫نەبێ‬ ‫تایبەت‬ ‫زۆر‬ ‫دۆخی‬ ‫لە‬ ‫و‬ ‫بەرزینەیە‬ ‫ڕادە‬ ‫ئەوەش‬
‫بە‬ .‫بێت‬ ‫کار‬
‫هەڵوەشاندن‬ ‫هۆی‬ ‫دەبێتە‬ ‫پێچەوانەوە‬ (Segregation) ،‫کۆنکرێتییەکە‬ ‫تێکەڵە‬ ‫ی‬
‫دەگەنە‬ ‫خێراتر‬ ‫بەمەش‬ ‫و‬ ‫قورسترن‬ ‫چیمەنتۆکە‬ ‫لە‬ ‫چەوەکە‬ ‫دەنکۆڵەکانی‬ ‫چونکە‬
‫هەڵدانەوە‬ ‫تووشی‬ ‫دەکۆڵەکان‬ ‫هەروەها‬ ،‫کۆنکرێتکراو‬ ‫ڕووبەری‬ ‫سەر‬
(Rebound) ‫هەڵوەشاندن‬ ‫هۆی‬ ‫دەبێتە‬ ‫دیسانەوە‬ ‫و‬ ‫دەبن‬
‫دی‬ ‫گرفتی‬ ‫چەندان‬ ‫و‬

23. 22
‫چیمەنتۆ‬ ‫جۆرەکانی‬
،‫بەرهەم‬ ‫بێنە‬ ‫خواست‬ ‫و‬ ‫پێویستی‬ ‫بەپێی‬ ‫چیمەنتۆ‬ ‫جۆر‬ ‫دەیان‬ ‫دەکرێ‬
‫جۆرێکن‬ ‫چەند‬ ‫ئەمانە‬:
‫ئاسایی‬ ‫پۆرتالندی‬ ‫چیمەنتۆی‬ (OPC): ١
-
‫بڕگەیەک‬ ‫هەموو‬ ‫لە‬ ‫دەکرێ‬ ‫کە‬ ،‫هەیە‬ ‫هێنانی‬ ‫بەکار‬ ‫زۆرترین‬ ‫و‬ ‫باوترینە‬
‫ز‬ ‫لەسەر‬ ‫کۆنکریتەکە‬ ‫کە‬ ‫لەوەی‬ ‫جیا‬ ‫بێت‬ ‫بەکار‬
‫و‬ ‫سولفەیت‬ ‫کە‬ ‫بێت‬ ‫ەوی‬
‫بێ‬ ‫گەورە‬ ‫کۆنکرێتیی‬ ‫بڕگەی‬ ‫یان‬ ‫بێ‬ ‫تێدا‬ ‫زیانمەندی‬ ‫ماددەی‬.
‫گورج‬ ‫چیمەنتۆی‬
-
‫پتەو‬ (Rapid-hardening):٢
‫بەرگەگری‬ (Strength) ‫دەخات؛‬ ‫دەست‬ ‫کەمدا‬ ‫کاتێکی‬ ‫لە‬ ‫پێویست‬ ‫ی‬
‫لە‬ ‫ئاساییەکە‬ ‫جۆرە‬ ‫بەرگەگریی‬ ‫بە‬ ‫هاوتایە‬ ،‫ڕۆژ‬ ‫سێ‬ ‫لە‬ ‫ئەمە‬ ‫بەرگەگریی‬
٧
‫ڕۆژ‬ .
‫گەرم‬ ‫چیمەنتۆی‬
‫کەم‬ ‫یی‬ (Low Heat):٣
‫قەبە‬ ‫کۆنکرێتی‬ ‫لە‬ (Mass Concrete) ‫ئەو‬ ‫بەنداوەکان؛‬ ‫وەک‬ ‫بەکاردێ‬
‫هۆی‬ ‫ببێتە‬ ‫کە‬ ‫نییە‬ ‫زۆر‬ ‫هێندە‬ ،‫دەردەچێت‬ ‫ئاوێنەوە‬ ‫کردەی‬ ‫لە‬ ‫گەرمییەی‬
‫درزبردنی‬ (Thermal Cracking). ،‫زۆرکات‬ ،‫جۆرە‬ ‫ئەم‬ ‫بەرگەگریی‬
‫ئاساییە‬ ‫جۆری‬ ‫نیوهێندەی‬.
‫سولفەی‬ ‫بەرهەڵستکاریی‬ ‫چیمەنتۆی‬
‫ت‬ (Sulfate-resistance):٤
‫پتەوبوون‬ ‫یان‬ ‫کارلێک‬ ‫گەرمیی‬ ‫لە‬ ‫نزیکە‬ ‫یەکەم‬ ‫جۆری‬ ‫لە‬ (Harden).
‫هەروەها‬ ،‫دەکات‬ ‫سوێر‬ ‫ناوچەی‬ ‫و‬ ‫خوێ‬ ‫بەرهەڵستیی‬ ‫بەباشی‬ ‫زۆر‬ ‫بەاڵم‬
‫سوێرکە‬ ‫ئەگەری‬ (Efflorescence).

24. 23
)‫(البسکوت‬ ‫پۆشەر‬ ‫بلۆکی‬
‫و‬ ‫گەرمی‬ ‫لە‬ ‫شیش‬ ‫پاراستنی‬ ‫و‬ ‫تەمەندرێژی‬ ‫نهێنیی‬ ‫بلۆکانە‬ ‫ئەم‬
‫کە‬ ‫ژەنگە‬
‫پێگە‬ ‫لەسەر‬ ‫ڕاستەوخۆ‬ ‫یانیش‬ ‫هەبێ‬ ‫ئەستووریی‬ ‫خواست‬ ‫بەپێی‬ ‫دەکرێ‬
‫دروستبکرێت‬.
‫(ئۆڤەرالپ)ەکان‬ ‫قوالپی‬ ‫کە‬ ‫وابێ‬ ‫پێویستە‬ ‫هەر‬ ‫یان‬ ‫وایە‬ ‫باشتر‬ ‫هەروەها‬
‫(وەک‬ ‫پێچەوانەوە‬ ‫بە‬ ‫دانەیەک‬ ‫نا‬ ‫دانەیەک‬ ‫هەر‬ ‫و‬ ‫پێبکرێن‬ ‫ئاڵوگۆڕ‬
‫بە‬ ‫بۆ‬ ‫الوازن‬ ‫خاڵی‬ ‫وەک‬ ‫قوالپەکان‬ ‫دابنرێت؛‬ )‫وێنەکە‬
‫شیش‬ ‫س‬ ‫ند‬ .

25. 24
‫ڕەوشتەکانیان‬ ‫و‬ ‫چیمەنتۆ‬ ‫پێکهێنەکانی‬:
‫کالسیۆم‬ ‫دوانە‬ ‫سیلیکاتی‬ (C2S): ١
-
‫گەرمیی‬ ‫کەمیی‬ ،‫هێواش‬ ‫کارلێکی‬
‫بەرگەگری‬ ،‫کارلێک‬ (Strength)‫خۆگرێتی‬ ‫و‬ ‫ماوەدرێژ‬ ‫ی‬
(Durability)‫باش‬ ‫زۆر‬ ‫ی‬.
‫کالسیۆم‬ ‫سیانە‬ ‫سیلیکاتی‬ (C3S): ٢
-
‫زیاترە‬ ‫گەرمیی‬ ،‫خێراترە‬ ‫کارلێکی‬
‫پێکهێ‬ ‫هەموو‬ ‫(لە‬
‫خاڵی‬ ‫وەک‬ ‫بەاڵم‬ ‫باشە‬ ‫خۆگرێتیی‬ ‫و‬ ‫بەرگەگری‬ ،)‫نەکان‬
‫نا‬ ‫پێشوو‬.
‫کالسیۆم‬ ‫سیانە‬ ‫ئەلومیناتی‬ (C3A): ٣
-
‫گەرمییەکی‬ ،‫خێرا‬ ‫زۆر‬ ‫کارلێکی‬
‫خۆگرتن‬ ‫و‬ ‫زۆر‬ ‫سەرەتایی‬ ‫بەرگەگریی‬ ،‫زۆر‬ (Setting)‫خێرا‬ ‫ی‬.
‫کالسیۆم‬ ‫چوارە‬ ‫ئەلومینۆفێرایتی‬ (C4AF): ٤
-
‫کەمتر‬ ‫کاریگەرییەکی‬
‫چیمەنت‬ ‫ڕەوشتەکانی‬ ‫لەسەر‬
‫کاریگەرە‬ ‫ڕەنگ‬ ‫لەسەر‬ ‫زیاتر‬ ،‫ۆ‬ .
‫گەچ‬ ‫پێکهێنە؛‬ ‫ئەم‬ (CaSO4) ٥
-
‫دۆخی‬ ‫لە‬ ‫چیمەنتۆ‬ ‫ناو‬ ‫دەکرێتە‬ ،
‫سەرکۆزەر‬ (Clinker) ‫سوودی‬ ‫لەگەڵ‬ .‫خۆگرتن‬ ‫کاتی‬ ‫جڵەوگرتنی‬ ‫بۆ‬ ،‫دا‬
‫چوونەوەیەک‬ ‫درزی‬ ‫کەمکردنەوەی‬ (Shrinkage) ‫باشترکردنی‬ ‫و‬
‫زیاتر‬ ‫بۆیە‬ ،‫دەبێ‬ ‫خراپی‬ ‫کاریگەریی‬ ‫جاریش‬ ‫هەندێک‬ .‫بەرگەگری‬
‫گەرم‬
‫کاریگەرییانەی‬ ‫ئەم‬ ‫نەهێشتنی‬ ‫بۆ‬ ‫دەکرێ‬.

26. 25
‫دینگە‬ ‫کۆنکرێتی‬ ‫شیشی‬ ‫کاتێک‬ (Column) ‫مەاڵت‬ ‫بە‬ ‫دەبێ‬ ‫پیس‬
(Mortar) ‫پاکبکرێتەوە‬ ‫ڕۆژ‬ ‫هەمان‬ "‫"دەبێ‬ ،‫کردن‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫لەکاتی‬
‫پێوەی‬ ‫نەبێ‬ ‫ڕەق‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫نەهێڵرێتەوە‬ ‫پێوەی‬ ‫و‬.
‫الو‬ ‫شیش‬ ‫و‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫نێوان‬ ‫بەندی‬ ،‫مەاڵتە‬ ‫ئەو‬ ،‫بەپێچەوانەوە‬
‫دەکات‬ ‫از‬ .

27. 26
‫سەری‬ ‫بۆچی‬
‫پایە‬
‫دەشکێندرێن؟‬ ‫پێکهاتەکان‬ ‫ی‬ (Pile)
١
-
‫بنەوە؛‬ ‫بەشی‬ ‫لە‬ ‫الوازترە‬ ‫کات‬ ‫هەموو‬ ‫پایەکە‬ ‫سەرەوەی‬ ‫بەشی‬
‫خوێ‬ ‫و‬ ‫ئاو‬ ‫کۆبوونەوەی‬.
٢
-
‫بۆ‬ ‫لێدانی‬ ‫بەهۆی‬ ‫بەردەکەوێ‬ ‫زیاتری‬ ‫زیانی‬ ‫پایە‬ ‫سەرەوەی‬ ‫بەشی‬
‫چەقاندنی‬.
٣
-
‫تێ‬ ‫سەرووتری‬ ‫بەشی‬ ‫لەگەڵ‬ ‫پایەکە‬ ‫شیشی‬ ‫باشتر‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬
‫کەڵ‬
‫ئاوێتەیی‬ ‫کردەی‬ ‫بوونی‬ ‫چاالک‬ ‫بکرێت؛‬ (Composite Action).
٤
-
‫لەسەر‬ ‫اوەی‬ٔ
‫ی‬ ‫و‬ ‫لیتاو‬ ،‫قوڕ‬ ‫ەو‬ٔ
‫ی‬ ،‫پایەدا‬ ‫کۆنکرێتی‬ ‫تێکردنی‬ ‫لەکاتی‬
‫بۆیە‬ ،‫سەرەوەی‬ ‫لەبەشی‬ ‫کۆنکرێتەکەوە‬ ‫ناو‬ ‫دەچێتە‬ ‫خاکەکەیە‬ ‫ڕووی‬
‫قوڕو‬ ‫لە‬ ‫پێکدێت‬ ‫کە‬ ‫سەرەوە‬ ‫بەشی‬ ،‫کۆنکرێتەکە‬ ‫ڕەقبوونی‬ ‫دوای‬
‫دەشکێنرێت‬ ‫کۆنکرێت‬
‫الوازە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەبەر‬ .

28. 27
‫دەبێ؟‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫بۆ‬ ‫بەردەستە‬ ‫ئاوەی‬ ‫ئەو‬ ‫ئایا‬ ‫کە‬ ‫دەدەین‬ ‫بڕیاڕ‬ ‫چۆن‬
‫گیرساوە‬ ‫ماددەی‬ ‫و‬ ‫سولفەیت‬ ‫ئاوەکە‬ ‫دەبێ‬ (Suspended) ١
-
‫ئەو‬ ‫نەبێ؛‬ ‫تێدا‬ ‫ی‬
‫یەککێشکردنی‬ ‫هێزی‬ ‫و‬ ‫جێدێلن‬ ‫ئاوێن‬ ‫کردەی‬ ‫لەسەر‬ ‫نەرێنی‬ ‫کاریگەریی‬ ،‫ماددانە‬
‫دەکەن‬ ‫الواز‬ ‫تەنۆکەکان‬ ‫نێوان‬.
٢
-
‫نابێ‬
‫نابێ‬ ،‫ئاوڕشە‬ ‫نەبۆ‬ ،‫تێکەڵکردن‬ ‫نەبۆ‬ .‫ژەنگ‬ ‫بێت؛‬ ‫بەکار‬ ‫دەریا‬ ‫ئاوی‬
‫بێت‬ ‫بەکار‬.
‫بەرگەگری‬ ‫کەمبوونی‬ ‫ئاو؛‬ ‫پێویستی‬ ‫لە‬ ‫زیاد‬ ‫زۆریی‬ .‫گرینگە‬ ‫ڕێژەکەشی‬ ٣
-
(Strength).
٤
-
‫و‬ ‫پاک‬ ‫تانکیی‬ ‫لە‬ ‫دەبێ‬ ،‫دێت‬ ‫بەکار‬ ‫ئاوڕشە‬ ‫یان‬ ‫تێکەڵکردن‬ ‫بۆ‬ ‫کە‬ ‫ئاوەی‬ ‫ئەو‬
‫هەڵبگیرێت‬ ‫ڕۆکردن‬ ‫شوێنی‬ ‫لە‬ ‫نزیک‬.
٥
-
‫ڕە‬
‫لەنێوبەندی‬ ‫دەبێ‬ ‫ئاو‬ ‫نووسەهایدرۆجینی‬
٦
‫بۆ‬
٨
‫ئەگەری‬ ‫لەوە‬ ‫زیاتر‬ ‫بێ؛‬
‫داخوران‬ (Corrosion) ‫دەکات‬ ‫زیاد‬.
‫سوێراو‬ ‫ئاوی‬ (Brackish) ٦
-
،‫یەک‬ ‫یەکبەدوای‬ ‫تێدایە؛‬ ‫سولفەیتی‬ ‫و‬ ‫کلۆرید‬
‫لە‬ ‫دەبێ‬
٠٠٠٠
١
‫و‬ ‫ئێم‬ ‫پی‬ ‫پی‬
٠٠٠
٣
‫بن‬ ‫کەمتر‬ ‫ئێم‬ ‫پی‬ ‫پی‬ .
‫لێڵی‬ ‫ڕێژەی‬ ‫دەبێ‬ (Turbidity) ‫لە‬ ‫ی‬
٠٠٠
٢
‫پی‬ ‫پی‬
‫بێ‬ ‫کەمتر‬ ‫ئێم‬ . ٧
-
‫کزربوونەوە‬ ‫هۆی‬ ‫دەبێتە‬ ‫سوێر‬ ‫زۆر‬ ‫ئاوی‬ ‫دیسانەوە‬ (‫سوێرکە‬ -
Efflorescence). ٨
-

29. 28
‫بەرگەگری‬ ‫زیادکردنی‬ ‫سەرەکیی‬ ‫ڕێگەی‬ ‫دوو‬ (Strength)‫کۆنکرێت‬ ‫ی‬:
‫لم‬ ‫کەمیی‬ ‫چەو؛‬ ‫زیادکردنی‬. ١
-
‫پێویست‬ ‫ئاستی‬ ‫تا‬ ‫ئاو‬ ‫کەمکردنەوەی‬. ٢
-
‫خوازراو‬ ‫کار‬ ‫دەستەی‬ ‫و‬ ‫کرێکاران‬ ‫لەالیەن‬ ‫ئەمانە‬
‫ئاو‬ ‫و‬ ‫کەم‬ ‫چەو‬ ‫نییە؛‬
‫یان‬ ‫ئامادە‬ ‫کۆنکریتی‬ ‫هێنانی‬ ‫بەکار‬ ‫بۆیە‬ .‫ئاسانترە‬ ‫کارەکەیان‬ ،‫بێ‬ ‫زۆر‬
‫چاکترە‬ ‫هەمووی‬ ‫لە‬ ‫پەمپ‬.

30. 29
‫میچ‬ ‫کۆنکرێتی‬ ‫ڕۆکردنی‬ ‫لەگەڵ‬ (Slab)‫ئاگاداربە‬ ،‫!دا‬ ⚠️
#
‫بێهێزی‬ ‫و‬ ‫نەمژن‬ ‫کۆنکرێتە‬ ‫ئاوی‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫قاڵبەکان‬ ‫کردنی‬ ‫تێرئاو‬
‫بکەن‬.
#
‫میچەکە‬ ‫گەر‬ ،‫وریابە‬ ‫بەاڵم‬
‫نەگەشتنی‬ ‫لە‬ ‫دڵنیابەوە‬ ،‫بوو‬ ‫زەمینی‬ ‫نهۆمی‬
‫نیشتن‬ ‫هۆی‬ ‫نەبێتە‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫میچەکە‬ ‫ژێرەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫ئاو‬ ( ‫کۆنکرێتی‬ ‫گەر‬
‫تەنک‬ (Lean Concerte) ‫)نەبوو‬.
Engineers EG

31. 30
‫مەهێنن‬ ‫بەکار‬ ‫دەمژمێر‬ ‫دوو‬ ‫دوای‬ ‫کۆنکریت‬!
‫ئاوێن‬ ،‫ئاو‬ ‫لەگەڵ‬ ‫چیمەنتۆ‬ ‫تێکەڵبوونی‬ ‫لەگەڵ‬ ‫هەر‬ (Hydration)
‫دەکا‬ ‫پێ‬ ‫دەست‬
‫هیچ‬ ‫لە‬ ‫ناکرێ‬ ‫کەش‬ ‫گەرمیی‬ ‫پلەی‬ ‫بەپێی‬ ‫لێرەوە‬ .‫ت‬
‫دوای‬ ‫بێتوو‬ ‫گەر‬ .‫بکرێت‬ ‫قبووڵ‬ ‫دەمژمێر‬ ‫دوو‬ ‫دوای‬ ‫کۆنکریت‬ ‫دۆخێکدا‬
‫بەرگەگری‬ ،‫بکەیەوە‬ ‫تێکەڵ‬ ‫کۆنکریت‬ ‫دیسانەوە‬ ‫دەمژمێرە‬ ‫دوو‬ ‫ئەم‬
(Strength) ‫دەکات‬ ‫کەم‬ ‫ی‬
≈(
٪
٠
٣
) .
‫کەمێ‬ ،‫بێنی‬ ‫بەکاری‬ ‫هەر‬ ‫دەمژمێریش‬ ‫دوو‬ ‫دوای‬ ‫بووی‬ ‫ناچار‬ ‫بێتوو‬ ‫گەر‬
‫ک‬
‫لەدەستچوو‬ ‫بەرگەگری‬ ‫قەرەبووی‬ ‫بکە؛‬ ‫زیاد‬ ‫بۆ‬ ‫چیمەنتۆی‬.

32. 31
‫بەرزە‬ ‫زۆر‬ ‫دینگەیەک‬ ‫!کاتێک‬
‫(سێ‬ ‫ڕێپێدراو‬ ‫بەرزیی‬ ‫لە‬ ‫دەبێ‬ ‫زیاتر‬ ‫زۆر‬ ‫دینگە‬ ‫بەرزیی‬ ‫کاتێک‬
‫هیی‬ ‫(وەک‬ ‫قاڵبەکە‬ ‫بکرێتە‬ ‫دەرچەیەک‬ ‫دەبێ‬ )‫نموونە‬ ‫بە‬ ‫مەتر‬
‫هەڵوەشاندن‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬ ،)‫وێنەکە‬ (Segregation) ‫ڕوونەدات‬.

33. 32
‫ئ‬ ‫گرنگترین‬
‫کارایی‬ ‫سەر‬ ‫دەکەن‬ ‫کار‬ ‫هۆکارانەی‬ ‫ەو‬ (Workability):
١
-
‫ئاو‬ ‫بڕی‬
‫تەنۆکەکان‬ ‫ئەندازەی‬ (Particle size). ٢
-
‫چەوولم‬ ‫دەنکۆڵەی‬ ‫شێوەی‬. ٣
-
‫درشت‬ ‫و‬ ‫ورد‬ ‫چەوولمی‬ ‫نێوان‬ ‫ڕێژەی‬ (Fine to Coarse). ٤
-
‫چەوولم‬ ‫ڕووی‬ ‫تنراوەیی‬ (Texture). ٥
-
‫چەوولم‬ ‫پلەبەندیی‬ (Gradation). ٦
-
‫زی‬ ‫نەبوونی‬ ‫و‬ ‫بوون‬
‫ادکەر‬ (Admixture). ٧
-
‫تەنۆکەکان‬ ‫لێکگیرانی‬ ‫هێزی‬ (Interlocking Force). ٨
-
‫دەوروبەر‬ ‫گەرمیی‬ ‫پلەی‬. ٩
-
‫خاو‬ ‫زیادکەری‬ ‫هێنانی‬ ‫بەکار‬ (Mineral Admixture). ١٠
-

34. 33
‫تەنک‬ ‫کۆنکریتی‬ ‫سوودەکانی‬ (Lean Concrete)
‫ژەنگ‬ ‫لە‬ ‫پاراستنی‬ ‫؛‬ ‫شیش‬ ‫ی‬ (Cover)‫پۆشەر‬ ‫دەستەبەرکردنی‬ . ١
-
‫پێوی‬ ‫ئاوی‬ ‫بڕی‬
‫دەخوات‬ ‫زۆر‬ ‫ئاو‬ ‫گڵ‬ ‫دەکاتەوە؛‬ ‫کەم‬ ‫ست‬ . ٢
-
‫فشار‬ ‫کردنی‬ ‫کەم‬ ‫فراوانتردا؛‬ ‫ڕووبەرێکی‬ ‫بەسەر‬ ‫بار‬ ‫دابەشکردنی‬. ٣
-
‫ڕێک‬ ‫ڕوویەکی‬ ‫پێدانی‬. ٤
-
‫زەوییەکە‬ ‫بە‬ ‫کۆنکریت‬ ‫بەرکەوتەی‬ ‫لە‬ ‫دەکات‬ ‫ڕێگری‬. ٥
-
٦
-
‫درزی‬ ‫و‬ ‫شیش‬ ‫ژەنگی‬ ‫ئەگەری‬ ‫دەکات؛‬ ‫کار‬ ‫ئاو‬ ‫دابڕێکی‬ ‫وەک‬
‫دەکاتەوە‬ ‫کەم‬ ‫کۆنکریت‬.
‫بن‬ ‫پاراستنی‬
‫خاکدا‬ ‫لە‬ ‫خوێ‬ ‫بوونی‬ ‫ئەگەری‬ ‫لە‬ ‫بنبناغەکان‬ ‫و‬ ‫اغە‬ . ٧
-

35. 34
‫هەیە؟‬ ‫دیاریکراوی‬ ‫تەمەنێکی‬ ‫کۆنکریت‬ ‫ئایە‬
‫بۆ‬ ‫بانگەشەی‬ ‫ئەوەی‬ ‫وەک‬ ،‫نییە‬ ‫خەڵمێندراوی‬ ‫تەمەنێکی‬ ‫هیچ‬ ‫ماددەیەک‬ ‫وەک‬ ،‫کۆنکریت‬
‫دەکرێت؛‬
٥٠
،
٦٠
‫یان‬
٠٠
١
‫ئەوەی‬ ‫وەک‬ ‫بکات‬ ‫تەمەن‬ ‫ساڵ‬ ‫هەزاران‬ ‫دەکرێت‬ ‫بەڵکو‬ .‫ساڵ‬
‫با‬ ‫بوارەکە‬ ‫زایانی‬
‫بەنداوانە‬ ‫هەموو‬ ‫ئەو‬ ،‫بەڵگەیەک‬ ‫وەک‬ ‫دەتوانین‬ .‫کردووە‬ ‫لێوە‬ ‫سیان‬
،‫نموونە‬ ‫بۆ‬ .‫کراون‬ ‫دروست‬ ‫کۆنکریت‬ ‫لە‬ ‫دەریاچەکاندا‬ ‫و‬ ‫دەریا‬ ،‫ڕووبار‬ ‫لەناو‬ ‫کە‬ ‫بهێنینەوە‬
‫لە‬ ‫کە‬ .‫هۆڤەر‬ ‫بەنداوی‬
١٩٢٨
‫لە‬ ‫زیاتر‬ ‫کراوە؛‬ ‫دروست‬ ‫ەوە‬
٠
٩
‫خۆی‬ ‫هێشتاش‬ .‫ساڵ‬
‫گرتووە‬.
‫تەمەنێک‬ ‫چیمەنتۆ‬ ،‫دەوترێت‬ ‫وەک‬ ‫ئەگەر‬
‫بەنداوانە‬ ‫ئەو‬ ‫ئەوا‬ ،‫هەبوایە‬ ‫دیاریکراوی‬ ‫ی‬
‫هەزاران‬ ‫کە‬ ‫لێیە‬ ‫زەبەنی‬ ‫شارانی‬ ‫بەنداوانە‬ ‫ئەو‬ ‫پشتی‬ ‫نەدەکرا؛‬ ‫دروست‬ ‫لێ‬ ‫زەبەالحانەی‬
‫کردووە‬ ‫دروست‬ ‫ئەوەیان‬ ‫بۆ‬ ،‫کردووە‬ ‫دروست‬ ‫بەنداوانەیان‬ ‫ئەم‬ ‫ئەوانەی‬ .‫دەژی‬ ‫لێ‬ ‫کەسی‬
‫هەستن‬ ‫خۆیان‬ ‫ئەرکی‬ ‫بە‬ ‫ساڵ‬ ‫سەدان‬ ‫کە‬.
‫پوختە‬:
‫ماددە‬ ‫وەک‬ ‫چیمەنتۆ‬
‫نییە‬ ‫خەمڵێندراوی‬ ‫تەمەنێکی‬ ‫یەک‬ .
‫بەپێی‬ ‫هەیە‬ ‫دیاریکراوی‬ ‫تەمەنێکی‬ ‫بینایەک‬ ‫هەموو‬ ‫بەاڵم‬:
‫دیزاین‬ ‫وردیی‬.١
‫جێبەجێکردن‬ ‫جۆرایەتیی‬.٢
‫چاکسازی‬ ‫و‬ ‫چاولێبوون‬.٣
‫بینایەک‬ ‫دەکرێ‬ ،‫شێوەیە‬ ‫بەم‬
٠
١
‫یان‬ ‫ساڵ‬
٠٠٠٠
١
‫بژیێت‬ ‫ساڵ‬ .

36. 35
‫میکانیکی‬ ‫جووتکەری‬ ‫سوودەکانی‬:
‫هاوتیرەکان‬ ‫شیشە‬ ‫پێکبەستنی‬
‫زۆرە‬ ‫درێژییان‬ ‫کە‬ .١
‫هێنراو؛‬ ‫بەکار‬ ‫شیشی‬ ‫بڕی‬ ‫کەمکردنەوەی‬
≈
٪
١٢ .٢
‫پچڕان‬ ‫خاڵی‬ ‫نەبوونی‬ ‫و‬ ‫شیش‬ ‫بەردەوامی‬.٣
٤
-
،‫چوونەسەریەکدا‬ ‫لە‬ ‫جومگەکەدا؛‬ ‫بە‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫هێز‬ ‫تەوای‬ ‫گواستنەوەی‬
‫دەگوازێتەوە‬ ‫فشار‬ ‫کۆنکریت‬.
‫دەکات‬ ‫هەڵوەشان‬ ‫و‬ ‫تێچڕان‬ ‫دروستبوونی‬ ‫لە‬ ‫ڕێگری‬.٥
‫چونکە‬ ‫ئاساترە‬ ‫کاپێکردنی‬
‫خێراترە‬ ‫نییە؛‬ ‫بەستن‬ ‫و‬ ‫بڕین‬ ‫بە‬ ‫پێویستی‬ .٦
٧
-
‫گرژی‬ ‫تاقیکاریی‬ ‫لە‬ ‫و‬ ‫بێتەوە‬ ‫تایبەتمەندییەکان‬ ‫لەگەڵ‬ ‫بەستەکان‬ ‫دەبێ‬
‫دەربچێت‬.
)‫وێنەکە‬ ‫(وەک‬ ‫بن‬ ‫ئاست‬ ‫هەمان‬ ‫لە‬ ‫یەک‬ ‫دوای‬ ‫لە‬ ‫یەک‬ ‫بەستی‬ ‫دوو‬ ‫نابێ‬.٨
‫هەیە‬ ‫تیرەیەک‬ ‫و‬ ‫ئەندازە‬ ‫هەموو‬ ‫بە‬ ‫کۆپلەر‬.٩
‫تیرە‬ ‫شیشی‬ ‫بۆ‬ ‫دەڵێن‬ ‫توێژینەوە‬ ‫هەندێ‬
٣٢
‫ئابووریترە‬ ‫سەرەوە‬ ‫بۆ‬ .١٠

37. 36
‫ئاوپرژێنی‬ ،‫گەرمەکاندا‬ ‫کەشە‬ ‫لە‬ ‫گرینگەکان‬ ‫کارە‬ ‫لە‬ ‫یەکێک‬
‫ئاوی‬ ‫گڵەکە‬ ‫دەکرێت؛‬ ‫لەسەر‬ ‫کۆنکریتی‬ ‫کە‬ ‫گڵەیە‬ ‫ئەو‬
‫هەڵنەمژێت‬ ‫کۆنکریتەکە‬

38. 37
‫هەڵوەشان‬ :‫دیاردە‬
‫هۆکارەکان‬:
١
-
‫کارەساتب‬ ‫بەاڵم‬ ،‫ئاسانە‬ ‫پێکردنی‬ ‫ئیش‬ ‫شل‬ ‫کۆنکریتی‬ ;‫یەکەم‬ ‫پلەی‬ ‫بە‬ ‫ئاو‬ ‫زۆری‬
!‫ارە‬
‫خراپە‬ ‫دیسانەوە‬ ‫ئاویش‬ ‫کەمیی‬.
‫تێکەڵەکە‬ ‫داڕشتنی‬ ‫لە‬ ‫خراپیی‬. ٢
‫نەکردن‬ ‫تێکەڵ‬ ‫و‬ ‫تێکدنەدان‬ ‫باش‬.٣
‫هەژاندن‬ ‫زۆر‬ ‫یان‬ ‫هەژێنەر‬ ‫نەهێنانی‬ ‫بەکار‬.٤
‫چەوولم‬ ‫پلەپلەکردنی‬ ‫خراپی‬.٥
‫لە‬ ‫(زیاتر‬ ‫زۆر‬ ‫بەرزی‬ ‫لە‬ ‫کۆنکریت‬ ‫ڕۆکردنی‬
١.٥
)‫م‬ .٦
‫کۆنکر‬ ‫ئاوی‬ ‫وریابین‬ ‫بەستن‬ ‫قاڵب‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬
‫نەکات‬ ‫دزە‬ ‫یتەکە‬ .٧
‫قاڵبەکان‬ ‫لێکردنەوەی‬ ‫زوو‬.٨
‫هەڵدەمژێت‬ ‫کۆنکریتەکە‬ ‫ئاوی‬ ‫دار؛‬ ‫قاڵبی‬ ‫نەکردنی‬ ‫ئاوپرژێن‬.٩
‫بەهێزکردن‬ ‫شیشی‬ ‫تێچڕانی‬.١٠
‫پۆشەر‬ ‫نەگونجاویی‬ ‫یاخود‬ ‫کەمی‬.١١
‫بەرزیی‬ ‫لە‬ ‫ڕۆکردن‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ :‫شەشەم‬ ‫خاڵی‬ ‫لەسەر‬ ‫تێبینی‬
١
.
٥
‫تێکەڵەی‬ ‫بە‬ ‫دەبێ‬
‫تێک‬ ‫تایبەت‬ ‫داڕێژراوی‬
،‫بکرێن‬ ‫ەڵ‬
‫دەبێ‬ ‫زیانی‬ ‫بەپێچەوانەوە‬

39. 38
‫دەکرێ؟‬ ‫بەند‬ ‫نوێ‬ ‫هیی‬ ‫بە‬ ‫کۆن‬ ‫کۆنکریتی‬ ‫چۆن‬
‫دواکەوتن‬ ‫ماوەی‬ ‫بەپێی‬ ‫و‬ ‫نییە‬ ‫ساکار‬ ‫هەروا‬ ‫پڕۆسەکە‬ ،‫ڕاستیدا‬ ‫لە‬
‫کورتی‬ ‫بە‬ ‫بەاڵم‬ .‫دەگۆڕێت‬:
)...‫هتد‬ ‫یان‬ ‫(فڵچە‬ ‫کۆن‬ ‫کۆنکریتی‬ ‫ڕووی‬ ‫زبرکردنی‬. ١
-
٢
-
‫پیسییەک‬ ‫هەر‬ ‫لە‬ ‫کۆنکریتەکە‬ ‫ڕووی‬ ‫پاککردنەوەی‬
‫بەندەکە‬ ‫چونکە‬
‫دەکات‬ ‫الواز‬.
‫کردنی‬ ‫ئاوپرژێن‬ ‫کەمێک‬. ٣
-
‫دێنین‬ ‫بەکار‬ )‫(کیمیایی‬ ‫بەندکردن‬ ‫ماددەیەکی‬. ٤
-

40. 39
‫تێدەکەیت‬ ‫جار‬ ‫دوو‬ ‫بە‬ ‫دینگە‬ ‫کاتێک‬
‫تێکردنەکە‬ ‫نێوان‬ ‫ماوەی‬ ‫نابێ‬
٠
٣
-
٤٥
‫ئەگینا‬ ،‫بێت‬ ‫زیاتر‬ ‫خولەک‬
‫هتد‬ ‫یان‬ ‫الواز‬ ‫یان‬ ‫سارد‬ ‫جومگەی‬ ،‫هەڵوەشان‬ ‫هۆی‬ ‫دەبێتە‬...
‫ک‬ ‫چینە‬ ‫دەبێت‬
‫نزیکی‬ ‫بۆ‬ ‫کۆنەکە‬ ‫ۆنکرێتییە‬
١٥
‫بۆ‬ ‫بهەژێندرێت‬ ‫سم‬
‫ڕێژەی‬ ‫دەبێت‬ ‫وە‬ ،‫تێکەڵبن‬ ‫بەباشی‬ ‫نوێیەکە‬ ‫چینە‬ ‫لەگەڵ‬ ‫ئەوەی‬
‫بن‬ ‫نزیک‬ ‫لێک‬ ‫کۆنکریتەکە‬ ‫هەردوو‬ ‫پێکهێنەکانی‬.

41. 40
‫چییە؟‬ (Thermal Cracking) ‫گەرمەتێكشکان‬
‫پلەی‬ ‫جیاوازی‬ ‫بەهۆی‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫درزبردنی‬ ‫و‬ ‫شکان‬ ‫واتە‬ ‫گەرمەتێكشکان‬
‫ن‬ ‫لە‬ ‫گەرمی‬
‫پلەی‬ ‫جیاوازی‬ ‫کۆنکرێتەکە؛‬ ‫دەرەوەی‬ ‫ڕووی‬ ‫لەگەڵ‬ ،‫اوەوە‬
‫هۆی‬ ‫دەبێتە‬ ‫ناوەوەی‬ ‫بەشی‬ ‫لەگەڵ‬ ،‫کۆنکرێتەکە‬ ‫ڕووی‬ ‫لەسەر‬ ،‫گەرمی‬
‫گەرمەتێكشکان‬.
‫لە‬ ‫گەرمییەش‬ ‫ئەم‬ .‫کۆنکریتە‬ ‫گەرمیی‬ ‫ماکی‬ ‫ئاوێن‬ ‫کرداری‬ ،‫زانراوە‬ ‫وەک‬
‫لەگەڵ‬ .‫دەربچێت‬ ‫لێوەی‬ ‫ناتوانێت‬ ‫و‬ ‫دەبێت‬ ‫قەتیس‬ ‫کۆنکرێتەکە‬ ‫ناوەوەی‬
‫ئەو‬
‫کەشدا‬ ‫گەرمیی‬ ‫پلەی‬ ‫لە‬ ‫کۆنکرێتەکە‬ ‫دەرەوەی‬ ‫ڕووی‬ ‫ەشدا‬
‫پلەی‬ ‫لە‬ ‫جیاوازی‬ ‫درووستبوونی‬ ‫هۆی‬ ‫دەبێتە‬ ‫ئەمەش‬ ،‫دەمێنیتەوە‬
‫گەرمی‬.
‫گرژۆک‬ ‫فشاری‬ ،‫ئاکامدا‬ ‫لە‬ (Tensile Stress) .‫دەبێت‬ ‫دروست‬
‫ڕاکێشان‬ ‫بەرگەگریی‬ ‫فشارە‬ ‫ئەم‬ ‫کاتێکیش‬ (Tensile Strength) ‫ی‬
‫در‬ ‫درز‬ ،‫تێدەپەڕێنێت‬ ‫کۆنکرێتەکە‬
‫فشارەش‬ ‫ئەم‬ .‫دەبێت‬ ‫ووست‬
‫بە‬ ‫هەیە؛‬ ‫گەرمی‬ ‫پلەی‬ ‫جیاوازی‬ ‫لەگەڵ‬ ‫ڕاستەوانەی‬ ‫پەیوەندییەکی‬
،‫کۆنکرێتەکە‬ ‫رووی‬ ‫لەگەڵ‬ ‫ناوەوە‬ ‫لە‬ ‫گەرمی‬ ‫پلەی‬ ‫جیاوازی‬ ‫زیادبوونی‬
‫دەبێت‬ ‫زیاد‬

42. 41
‫گەرم‬ ‫کەشی‬
‫دەست‬ ‫شەو‬ ‫یان‬ ‫نیوەڕۆ‬ ‫دوای‬ ‫وایە‬ ‫باشتر‬ ‫گەرمەدا‬ ‫کەشە‬ ‫لەم‬
‫ئاوپرژێ‬ ‫دەبێ‬ ‫وە‬ .‫کردن‬ ‫کۆنکریت‬ ‫بە‬ ‫بکرێ‬
‫ڕاستەوخۆ‬ ‫کردنیش‬ ‫ن‬
‫بکات‬ ‫پێ‬ ‫دەست‬ ‫ڕۆکردنی‬ ‫لە‬ ‫دەمژمێرێک‬ ‫دوای‬.

43. 42
🔴 ‫خراپە؟‬ ‫کۆنکریتی‬ ‫پۆشەری‬ ‫زۆری‬ ‫ئەستووریی‬
‫پاراستنی‬ ‫بۆ‬ ‫کۆنکریت‬ ‫پۆشەری‬ ،‫شیشدارەکاندا‬ ‫کۆنکریتییە‬ ‫پێکهاتە‬ ‫لە‬
‫بەاڵم‬ .‫ئاگر‬ ‫کردنی‬ ‫بەرهەڵستی‬ ‫وە‬ ،‫داخوران‬ ‫و‬ ‫ژەنگ‬ ‫لە‬ ‫شیشە‬
‫خ‬ ‫ئاکامی‬ ‫پۆشەر‬ ‫ئەستووریی‬ ‫لە‬ ‫زیادەڕەوی‬
‫دەبێت‬ ‫راپی‬ :
١
-
‫ڕووی‬ ‫بۆ‬ ‫شیش‬ ‫درێژەهێڵی‬ ‫دووریی‬ ‫لەسەر‬ ‫بەندە‬ ‫درز‬ ‫ئەندازەی‬
.‫دەبن‬ ‫کەمتر‬ ‫درزان‬ ‫پانیی‬ ،‫بێ‬ ‫کەمتر‬ ‫دوورییە‬ ‫ئەم‬ ‫هەرچەند‬ ‫کۆنکریت؛‬
‫تەسکتر‬ ‫درزەکان‬ ،‫گونجاو‬ ‫پۆشەری‬ ‫و‬ ‫شیش‬ ‫بۆ‬ ‫شیش‬ ‫دووریی‬ ‫بۆیە‬
‫دەکەنەوە‬.
٢
-
‫مردووی‬ ‫باری‬ ‫زیادبوونی‬ ‫پۆشەر؛‬ ‫ناپێوستی‬ ‫ئەستووریی‬ ‫زیادبوونی‬
‫پێکهاتەکە‬.
٣
-
‫هۆی‬ ‫دەبێتە‬ ‫پۆشەر‬ ‫زۆریی‬ ،‫هەبێ‬ ‫قووڵییان‬ ‫هەمان‬ ‫کە‬ ‫کۆنکریتێک‬ ‫بۆ‬
‫بەرهەڵستکارەکان‬ ‫ناوەکییە‬ ‫هێزە‬ ‫نوێڵی‬ ‫باسکی‬ ‫کەمکردنەوەی‬.
٤
-
‫لەسەر‬ ‫بەندە‬ ‫زەبر‬ ‫بیرگەی‬ ‫بڕگەکە؛‬ ‫زەبری‬ ‫بیرگەی‬ ‫کەمکردنەوەی‬
‫گرژی‬ ‫بەرگەی‬ ‫کە‬ ‫کۆنکریت‬ ‫ڕووبەری‬ ‫و‬ ‫گرژۆک‬ ‫شیشی‬ ‫ڕووبەری‬
‫دەگرێت‬.

44. 43
🔴 ‫شیش‬
‫کۆنکریت‬ ‫دوای‬ ‫بەندی‬
‫هەنگاوەکان‬:
١
-
‫کونەکە‬ ‫(دەبێ‬ ‫تێدەکرێت‬ ‫شیشی‬ ‫شوێنەی‬ ‫ئەو‬ ‫دەکرێتە‬ ‫کونێک‬ ‫درێل‬ ‫بە‬
)‫شیش‬ ‫تیرەی‬ ‫لە‬ ‫بێ‬ ‫گەورەتر‬.
٢
-
.‫تۆزوخۆڵ‬ ‫و‬ ‫پیسی‬ ‫البردنی‬ ‫و‬ ‫هەوا‬ ‫و‬ ‫فڵچە‬ ‫بە‬ ‫کونەکە‬ ‫پاککردنەوەی‬
‫دەبێ‬ ‫الواز‬ ‫کۆنکریت‬ ‫و‬ ‫شیش‬ ‫بەندی‬ ‫بەپێچەوانەوە‬.
‫(دو‬ ‫دەکرێ‬ ‫پڕ‬ ‫ئیپۆکسی‬ ‫بە‬ ‫کونەکە‬
)‫کونەکە‬ ‫سێی‬ ‫لەسەر‬ ‫و‬ . ٣
-
‫دەکرێت‬ ‫تێ‬ ‫شیشی‬ ‫ئینجا‬. ٤
-
‫شیشەکە‬ ‫تیرەی‬ ‫لە‬ ‫یەکە‬ ‫چوار‬ ،‫دەکرێت‬ ‫کە‬ ‫کونەی‬ ‫ئەو‬ ،‫زۆرکات‬
‫شیشی‬ :‫نموونە‬ .‫گەورەترە‬
٦
١
‫کونی‬ ‫؛‬
٠
٢
‫کارگەی‬ ‫ڕێنمایی‬ ‫بەپێی‬ ‫یان‬ .
‫بەرهەمهێنەر‬.

45. 44
🔴 ‫مەترسیدارن؟‬ ‫درزەکان‬ ‫هەموو‬ ‫ئایە‬
‫لە‬ ACI ‫تەواو‬ ‫جیابوونەوەی‬ ‫لە‬ ‫بریتییە‬ ‫درز‬ :‫یەوە‬
‫ناتەواوی‬ ‫یان‬
‫قڵیش‬ ‫یان‬ ‫شکان‬ ‫بەهۆی‬ ‫پارچەیەک‬ ‫چەند‬ ‫بۆ‬ ‫بەننایی‬ ‫یان‬ ‫کۆنکریت‬
‫بردنەوە‬.
‫بۆ‬ ‫کێشە‬ ‫و‬ ‫بێت‬ ‫مەترسیدار‬ ‫کات‬ ‫هەموو‬ ‫نییە‬ ‫مەرج‬ ‫کۆنکریتدا‬ ‫لە‬ ‫درزیش‬
‫و‬ ‫مسۆگەرە‬ ‫پێکهاتەیەک‬ ‫هەر‬ ‫لە‬ ‫درز‬ ‫بوونی‬ ‫چونکە‬ .‫بکات‬ ‫دروست‬ ‫بینا‬
‫دروس‬ ‫لە‬ ‫ڕێگری‬ ‫ئاستەی‬ ‫بەو‬ ‫نەگەشتووە‬ ‫ئەندازیاری‬ ‫زانستی‬
‫درز‬ ‫تبوونی‬
‫سنووردارکردنی‬ ‫بۆ‬ ‫دراوە‬ ‫زۆر‬ ‫هەوڵی‬ ‫هەرچەندە‬ .‫بکات‬.
‫ڕووی‬ ‫لە‬ ‫یان‬ ،‫نەکات‬ ‫دروست‬ ‫شێ‬ ‫و‬ ‫ڕطوبەت‬ ‫کێشەی‬ ‫درزەکە‬ ‫ئەگەر‬
‫پانییەکەی‬ ‫یاخود‬ ،‫نەبێت‬ ‫پێکهاتەیی‬ ‫درزی‬ ‫نەبێت؛‬ ‫مەترسی‬ ‫پێکهاتەوە‬
‫دەبن‬ ‫کاریگەر‬ ‫جوانکارییەوە‬ ‫ڕووی‬ ‫لە‬ ‫تەنها‬ ‫ئەوا‬ .‫نەبێت‬ ‫زۆر‬.

46. 45
🔴 ‫مشتەکۆڵە‬ ‫کەوتنی‬
‫چییە؟‬
‫نشوستی‬ ‫لە‬ ‫بریتییە‬ ‫مشتەکۆڵە‬ ‫کەوتنی‬ (Failure) ‫و‬ ‫بنمیچ‬ ‫وەک‬ ‫بڕگەیەک‬ ‫بەشەکانی‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫یەک‬
‫خا‬ ‫لە‬ ‫بار‬ ‫زۆری‬ ‫چڕبوونەوەی‬ ‫بەهۆی‬ ‫ڕوودەدات‬ ‫بناغەکان‬
‫لە‬ .‫ڕووبەردا‬ ‫بچووکی‬ ‫خاڵێكی‬ ‫یان‬ ‫ڕاگردا‬ ‫ڵی‬
‫بنمیچ‬ ‫یەکتربڕی‬ ‫خاڵی‬ ‫لە‬ ‫مشتەکۆڵە‬ ‫کەوتنی‬ ،‫بێدەستەکەکان‬ ‫بنمیچە‬
-
.‫ڕوودەدات‬ ‫دینگەدا‬
،‫نشوستییە‬ ‫ئەم‬
‫ڕوودەدەن‬ ‫لەهێکڕا‬ ‫چونکە‬ ‫مەتریسیدارن‬ ‫زۆر‬ ‫نوشوتییانە‬ ‫جۆرە‬ ‫ئەم‬ .‫ڕوودەدات‬ ‫بڕەڕەوە‬ ‫هێزی‬ ‫بەهۆی‬.
،‫دەبەزێنێت‬ ‫بنمیچەکە‬ ‫بەرگەگرتنی‬ ‫بیرگەی‬ ،‫بارەوە‬ ‫زۆریی‬ ‫بەهۆی‬ ‫بڕەڕ‬ ‫هێزی‬ ‫کاتێک‬ :‫بڵێین‬ ‫دەتوانین‬
‫ڕوودەدات‬ ‫مشتەکۆڵە‬ ‫کەوتنی‬.
‫مشتەکۆڵە‬ ‫کەوتنی‬ ‫هۆکارەکانی‬:
١
-
‫نەگون‬
‫بۆ‬ ‫ئینجا‬ ،‫بناغەکە‬ ‫و‬ ‫دینگە‬ ‫بۆ‬ ‫بار‬ ‫گواستنەوەی‬ ‫و‬ ‫بەرگەگرتن‬ ‫بۆ‬ ‫بنمیچەکە‬ ‫قوڵیی‬ ‫جاوییی‬
‫خاکەکە‬.
‫دینگە‬ ‫پانەبڕگەی‬ ‫ڕووبەری‬ ‫بچووکیی‬. ٢
-
‫دیزاین‬ ‫لە‬ ‫هەڵە‬. ٣
-
‫شیش‬ ‫کەمی‬. ٤
-
‫مشتەکۆڵە‬ ‫کەوتنی‬ ‫چارەکردنی‬:
‫دینگەکە‬ ‫و‬ ‫بنمیچ‬ ‫ئەستووری‬ ‫و‬ ‫هێز‬ ‫لە‬ ‫دڵنیابەوە‬. ٥
-
‫بەرگ‬ ‫کۆنکریت‬ ‫ئەگەر‬
‫بکە‬ ‫پێویست‬ ‫شیشی‬ ‫بڕی‬ ‫تاوتوێی‬ ،‫نەگرت‬ ‫ەی‬ . ٦
-
‫دروستکردنی‬ Column Head ‫و‬ Column Capital. ٧
-
‫مشتەکۆڵە‬ ‫شیشی‬ ‫زیادکردنی‬ – Punching Reinforcement. ٨
-

47. 46
🔴 ‫کردن‬ ‫کۆنکریت‬ ‫دوای‬ ‫ڕاستەوخۆ‬
‫ڕوودانی‬ ‫بۆ‬ ‫هۆکارێک‬ ‫چەند‬
‫درزی‬ shrinkage
‫ڕۆکردن‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ ‫با‬ ‫خێرایی‬. ١
-
‫گەرمی‬ ‫پلەی‬ ‫بەرزیی‬. ٢
-
‫لم‬ ‫ڕێژەی‬ ‫زۆریی‬. ٣
-
‫کۆنکریت‬ ‫خۆشکردنی‬ ‫بۆ‬ ‫ئاو‬ ‫کردنی‬ ‫زیاد‬. ٤
-
‫کۆنکریت‬ ‫کردنی‬ ‫چارە‬ ‫کەم‬ ‫یان‬ ‫درەنگ‬. ٥
-
٦
-
‫چەوولم‬ ‫پلەبەندیی‬ ‫خراپی‬

48. 47
🔴 ‫چیمەنتۆ‬ ‫کۆگاکردنی‬ ‫چۆنێتی‬ ‫لەسەر‬ ‫زانیارییەک‬ ‫چەند‬:
‫لە‬ ‫نابێ‬
١٠
‫دابنرێت‬ ‫یەک‬ ‫لەسەر‬ ‫زیاتر‬ ‫چیمەنتۆ‬ ‫کیسە‬ . ١
-
‫زەوی‬ ،‫هەوا‬ ‫شێی‬ ‫لە‬ ‫دوور‬ ‫دەبێ‬
‫بپارێزرێت‬ ‫باران‬ ‫و‬ . ٢
-
٣
-
‫ئاستی‬ ‫لە‬ ‫بەرزتربێت‬ ‫و‬ ‫بێت‬ ‫تەختە‬ ‫لەسەر‬ ‫وایە‬ ‫باشتر‬
( ‫زەوییەکە‬
٣٠٠
)‫ملم‬ .
٤
-
‫لە‬ ‫زیاتر‬ ‫بۆ‬ ‫نابێ‬
٣
‫دەبێ‬ ‫بەپێچەوانەوە‬ .‫هەڵبگیرێت‬ ‫مانگ‬
‫بدرێت‬ ‫ئەنجام‬ ‫بۆ‬ ‫هێزی‬ ‫تاقیکاریی‬.
‫بکات‬ ‫هەواگۆڕکێ‬ ‫چیمەنتۆکە‬ ‫دابنرێ‬ ‫بەجۆرێک‬ ‫دەبێ‬. ٥
-

49. 48
‫تێکرد‬ ‫لەکاتی‬ ‫خاڵێک‬ ‫چەند‬
‫میچ‬ ‫نی‬ :
١
-
‫هەژێنەر‬ ‫دوو‬ ‫کەم‬ ‫النی‬ ‫وایە‬ ‫باشتر‬ ‫هەژێنەر؛‬ ‫نەهێنانی‬ ‫بەکار‬
‫بکرێت‬ ‫دابین‬.
٢
-
‫هەر‬ ‫و‬ ‫تۆز‬ ،‫خۆڵ‬ ‫لە‬ ‫میچەکە‬ ‫قاڵبەکانی‬ ‫پاکنەکردنەوەی‬
‫تر‬ ‫پاشماوەیەکی‬.
٣
-
‫نەکات‬ ‫دزە‬ ‫کۆنکریت‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫قاڵبەکان‬ ‫سفتکردنی‬ ‫و‬ ‫داخستن‬ .
٤
-
‫بەپێی‬ ‫کرێکاران؛‬ ‫بۆ‬ ‫ئاسانکاری‬ ‫بۆ‬ ‫ئاو‬ ‫کردنی‬ ‫زیاد‬
‫ت‬
٪ ‫ئاو‬ ‫زیادبوونی‬ ‫وێژینەوەکان‬
٤٠
٪ ‫ـ‬
٦٠
‫کەم‬ ‫کۆنکریت‬ ‫هێزی‬
‫دەکاتەوە‬.

50. 49
🔴 ‫بێ‬ ‫تەڕ‬ ‫کۆنکریت‬ ‫با‬ ،‫گەرمە‬ ‫دونیا‬.
‫نەبێ‬ ‫هیچ‬ ‫ماوەی‬ ‫بۆ‬ ‫کۆنکریت‬ ‫هاویندا‬ ‫گەرمەی‬ ‫کەشە‬ ‫لەم‬ ‫گرینگە‬
‫لە‬ ‫زیاتر‬
٧
‫بکرێت‬ ‫چارە‬ ‫ڕۆژ‬ (Cured) ‫جۆری‬ ‫بەگوێرەی‬ ،
‫دا‬ ‫ئەگەری‬ ‫لە‬ ‫بین‬ ‫وریا‬ ‫دەبێ‬ ‫بەاڵم‬ .‫پێکهاتە‬ ‫بەشەکانی‬
‫بە‬ ‫پۆشینی‬
‫کۆنکریتەکە‬ ‫شێی‬ ‫و‬ ‫ئاو‬ ‫ئەگینا‬ .‫بن‬ ‫وشک‬ ‫بەتانییەکان‬ ‫نابێ‬ ،‫بەتانی‬
‫دەهێڵن‬ ‫جێ‬ ‫نەرێنی‬ ‫کاریگەری‬ ‫و‬ ‫دەمژن‬.

51. 50
🔴 ‫ـ‬ ‫سوێرکە‬ Efflorescence
‫سپی‬ ‫پەڵەی‬ ‫دەرکەوتنی‬ ‫بۆ‬ ‫ئاماژەیە‬ )‫سوێرکە‬ ‫یان‬ ‫(کزربوونەوە‬ ‫دەستەواژەیە‬ ‫ئەم‬
‫ڕوویکۆنکریت‬ ‫لەسەر‬ )‫خوێ‬ ‫ـ‬ ‫کالیسیۆم‬ ‫(کاربۆناتی‬.
‫هۆ‬
‫کارەکانی‬ :
١
-
‫لە‬ ‫کە‬ ‫کالیسیۆمەی‬ ‫هایدرۆکسیدی‬ ‫ئەو‬ ‫ئاودادان‬ ‫یان‬ ‫باران‬ ،‫ئاوڕشە‬ ‫لەکاتی‬
‫ئاوێن‬ ‫ئەنجامی‬ (Hydration) ‫دووەمئۆکسیدی‬ ‫و‬ ‫ئاو‬ ‫لەگەڵ‬ ،‫دەبێ‬ ‫دروست‬
‫دەبن‬ ‫دروست‬ ‫سپییانە‬ ‫پەڵە‬ ‫ئەو‬ ‫و‬ ‫دەکات‬ ‫کارلێک‬ ‫کاربۆن‬.
‫کۆنکرێتەکە‬ ‫پێکهاتەی‬ ‫لە‬ ‫ئاو‬ ‫زۆریی‬. ٢
-
‫چەوولم‬ ‫لەسەر‬ ‫خوێ‬ ‫بوونی‬. ٣
-
‫ز‬
‫چیمەنتۆ‬ ‫پێکهاتەی‬ ‫لە‬ ‫گەچ‬ ‫ۆری‬ . ٤
-
‫بگات‬ ‫پێی‬ ‫سوێراو‬ ‫بەجۆرێک‬ ،‫چەوولم‬ ‫کۆگاکردنی‬ ‫نەگونجاوییی‬. ٥
-
‫سوێرکە‬ ‫مەترسییەکانی‬:
‫کۆنکریت‬ ‫ڕووکاری‬ ‫تێکچوونی‬. ١
-
‫پێکهاتە‬ ‫الوازیی‬ ‫بار؛‬ ‫بەرهەڵستیی‬ ‫بۆ‬ ‫کۆنکریت‬ ‫الوازکردنی‬ (Structure). ٢
-
٣
-
‫داخورا‬ ،‫ژەنگ‬ ‫دەکات؛‬ ‫بەهێزکردن‬ ‫شیشی‬ ‫لەگەڵ‬ ‫کارلێک‬
‫ئەندازە‬ ‫زیادبوونی‬ ،‫ن‬
(Size - ‫)حجم‬ ‫درز‬ ‫بوونی‬ ‫دروست‬ ‫سەرەنجام‬ ‫و‬
‫سوێرکە‬ ‫چارەسەری‬:

52. 51
. ‫سولفەیت‬ ‫بەرهەڵستکاری‬ ‫چیمەنتۆی‬ ‫بەکارهێنانی‬. ١
-
. ‫خوێ‬ ‫نەبوونی‬ ‫و‬ ‫کۆنکریت‬ ‫پێکهێنەکانی‬ ‫پاکیی‬ ‫دڵنیاییی‬. ٢
-
. ٣
-
‫لێ‬ ‫دەکرێ‬ ‫فڵچەیەک‬ ‫بە‬ ‫بۆیە‬ ،‫تۆزاوییە‬ ‫و‬ ‫وشک‬ ‫سوێرکە‬ ‫فڵچە؛‬ ‫بەکارهێنانی‬
‫بکرێ‬
‫تەوە‬ .
. ٤
-
‫ژەنگ‬ ‫کەوا‬ ‫بەجۆرێک‬ ‫دابپۆشرێت‬ ‫ماددەیەک‬ ‫بە‬ ‫شیشەکان‬ ‫ڕووی‬ ‫دەتوانرێت‬
‫نەهێنێت‬.
. ٥
-
‫و‬ ‫شیش‬ ‫نێوان‬ ‫بەندی‬ ،‫تێیدەچێت‬ ‫چوارەم‬ ‫خاڵی‬ ‫ڕێکارەکانی‬ ‫هەرچەنە‬
‫بێن‬ ‫بەکار‬ ‫وریاییەوە‬ ‫بە‬ ‫دەبێ‬ ‫بۆیە‬ .‫دەکەن‬ ‫الواز‬ ‫کۆنکریتیش‬.
. ‫ب‬ ‫بەکار‬ ‫کیمیایی‬ ‫ماددەی‬ ‫دەکات‬ ‫پێویست‬ ‫کاتیش‬ ‫هەندێ‬
‫ێت‬ . ٦
-

53. 52

54. 53
‫دیکە؟‬ ‫ماددەی‬ ‫نەک‬ ‫دەکرێت‬ ‫بەهێز‬ ‫ستییڵ‬ ‫بە‬ ‫کۆنکریت‬ ‫بۆچی‬
‫دەکەنە‬ ‫یەک‬ ‫یەکبەدوای‬ ،‫ستییڵ‬ ‫و‬ ‫کۆنکریت‬ ‫گەرمەکشێی‬ ‫هاوکۆڵکەی‬
١١
‫و‬
١٢
‫دروست‬ ‫لەنێوانیان‬ ‫گەرمی‬ ‫نایابی‬ ‫گونجانێکی‬ ‫بەمەش‬ .‫مایکرۆمەتر‬
‫دەبێ‬.

55. 54
‫شۆتکرێت‬ Shotcrete
‫یان‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫پرژاندی‬ ‫واتە‬ ‫شۆتکرێت‬ ‫زاراوەی‬ Mortar ‫هەر‬ ‫سەر‬ ‫بۆ‬
‫هەوایی‬ ‫هێزی‬ ‫بە‬ ‫ڕوویەک‬ (Pneumatic force) ‫بە‬ ‫سۆندەیەکدا‬ ‫بەناو‬ ،
‫لە‬ ‫بێت‬ ‫زیاتر‬ ‫(نابێ‬ ‫زۆر‬ ‫خێراییەکی‬
١٤٠
)‫چرکە‬/‫م‬ .
‫ساڵی‬ ‫لە‬ ‫جار‬ ‫یەکەمین‬ ‫بۆ‬
٤
١٩١
‫داهێنداوە‬ ‫تەکنیکە‬ ‫ئەم‬ ‫دا‬ .
‫بە‬ ‫پێویستت‬ ‫ڕێگەیەدا‬ ‫لەم‬ Formwork ‫بۆ‬ ‫دەوێ‬ ‫کەمتریشت‬ ‫کاتێکی‬ ‫و‬ ‫نابێت‬
‫شۆتکر‬ .‫ڕۆکردن‬
،‫بکرێت‬ ‫درووستی‬ ‫بە‬ ‫ئەگەر‬ ‫دەکات‬ ‫درێژتر‬ ‫کۆنکرێت‬ ‫تەمەنی‬ ‫ێت‬
‫ئەگەر‬ ‫چونکە‬ .‫کارەکانە‬ ‫گرنگترین‬ ‫لە‬ ‫کۆنکریتەکە‬ ‫پرژاندنی‬ ‫خێرایی‬ ‫نمونە‬ ‫بۆ‬
‫دەنکۆڵەکانی‬ ‫هەڵبەزینەوەی‬ ‫هۆی‬ ‫دەبێتە‬ ‫ئەوا‬ ،‫بێت‬ ‫پێویست‬ ‫لە‬ ‫زیاد‬ ‫خێراییەکەی‬
‫کۆنکریتەکە‬ (Rebound of Concrete Particles) ‫سەرەنجام‬ ‫وە‬ ،
‫پێک‬
‫کونیلەدار‬ ‫هاتەیەکی‬ (Porous) ‫کۆنکریتەکەش‬ ‫هێزی‬ ‫و‬ ‫دروستدەبێت‬
‫دادەبەزێت‬.
‫گومەز‬ ‫شێوەی‬ ‫وەک‬ ‫کە‬ ‫بینایانەی‬ ‫ئەو‬ ،‫تونێل‬ ‫ناپۆشکردنی‬ ‫بۆ‬ ‫گشتی‬ ‫بەشێوەیەکی‬
(Dome) ‫و‬ ‫لێژەکان‬ ‫ڕووە‬ ‫جێگیرکردنی‬ ‫و‬ ‫قایمکردن‬ ‫بۆ‬ ‫یان‬ ‫کانگەکان‬ ،
‫بەکاردێ‬ ‫شاووڵییەکان‬.

56. 55
‫د‬ ‫و‬ ‫نییە‬ ‫ڕێگەپێدراو‬ ‫شێوەیەک‬ ‫بەهیچ‬
‫نییە‬ ‫روست‬ !
‫کات‬ ‫هەر‬ ‫لە‬ ‫و‬ ‫هۆکارێک‬ ‫هەر‬ ‫بۆ‬ ،‫ببڕدرێتەوە‬ ‫کۆنکریت‬ ‫ناو‬ ‫شیشی‬
‫بێت‬ ‫بیناکاریدا‬ ‫قۆناغێکی‬ ‫!و‬

57. 56
‫هۆکارەکان‬:
• )‫(ڤابرێتەر‬ ‫هەژێنەر‬ ‫نەهێنانی‬ ‫بەکار‬.
• ‫بێت‬ ‫کێشەیەکەوە‬ ‫هەر‬ ‫بەهۆی‬ ‫جا‬ ،‫کۆنکریت‬ ‫ڕۆکردنی‬ ‫لە‬ ‫دواکەوتن‬.
‫چارەسەر‬:
‫چون‬ ‫بدەن‬ ‫بڕیاڕ‬ ‫بەئاسانی‬ ‫هەروا‬ ‫ناتوانین‬
‫وێنەکەدا‬ ‫لەو‬ ‫بیناکە‬ ‫تەواوی‬ ‫کە‬
.‫کارەساتە‬ ،‫بێت‬ ‫زەمینی‬ ‫نهۆمی‬ ‫ئەوە‬ ‫گەر‬ ،‫نموونە‬ ‫بۆ‬ .‫دەرنەکەوتووە‬
.‫نابێت‬ ‫کیشە‬ ‫زۆر‬ ،‫نەبێت‬ ‫بەرز‬ ‫زۆر‬ ‫خانووە‬ ‫و‬ ‫بێت‬ ‫کۆتایی‬ ‫نهۆمی‬ ‫بەاڵم‬
‫تەنیشتییەکان‬ ‫بارە‬ ‫بەهۆی‬ ‫ئەوە‬ ‫بێت‬ ‫بەرز‬ ‫زۆریش‬ ‫ئەگەریش‬ (Lateral
Load) ‫جو‬ ‫چونکە‬ !‫مەترسییەوە‬ ‫دەکەوێتە‬ ‫ەوە‬
‫سارد‬ ‫مگەی‬ (Cold
Joint) ‫زۆرە‬ ‫شیری‬.

58. 57

59. 58

60. 59
: Coupler‫هێنانی‬ ‫بەکار‬ ‫سوودەکانی‬
1. ‫چوونەسەریەک‬ ‫چون‬ ،‫هێنراو‬ ‫بەکار‬ ‫شیشی‬ ‫بڕی‬ ‫کەمکردنەوەی‬ (Overlap)
‫دەکاتەوە‬ ‫کەم‬ (≈ ٪
١٢ ).
‫پچڕان‬ ‫خاڵی‬ ‫نەبوونی‬ ‫و‬ ‫شیش‬ ‫بەردەوامی‬. ٢
-
‫دەکات‬ ‫تێچڕان‬ ‫دروستبوونی‬ ‫لە‬ ‫ڕێگری‬. ٣
-