Chính vì vậy tác giả luận văn đã lựa chọn vấn đề “Quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản ở Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu.

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN THỊ HIỆP
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KHAI THÁC
TÀI NGUYÊN KHOÁNG SẢN Ở VIỆT NAM
MÃ TÀI LIỆU: 80389
ZALO: 0917.193.864
Dịch vụ viết bài điểm cao :luanvantrust.com
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
HÀ NỘI - 2017

2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN THỊ HIỆP
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KHAI THÁC
TÀI NGUYÊN KHOÁNG SẢN Ở VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
Mã số : 60 34 04 03
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. BÙI QUANG TUẤN
HÀ NỘI - 2017

3. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết
quả trong luận văn này là trung thực.
Tác giả
Nguyễn Thị Hiệp

4. LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài này, tôi đã nhận được sự
giúp đỡ tận tình của các Thầy, Cô tại Học viện Hành chính Quốc gia và của
các đồng chí cán bộ Bộ Tài nguyên và Môi trường nói chung, Tổng cục Địa
chất và Khoáng sản Việt Nam nói riêng.
Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành tới các thầy, cô, các đồng chí
lãnh đạo và bạn bè đồng nghiệp đã dành sự quan tâm giúp đỡ tận tình trong
suốt 02 năm qua.
Đặc biệt trân trọng cảm ơn sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Bùi
Quang Tuấn đã tận tình hình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn
thành luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 06 tháng 6 năm 2017
Tác giả
Nguyễn Thị Hiệp

5. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
KT TNKS : Khai thác tài nguyên khoáng sản
KT - XH : Kinh tế - xã hội
QLNN
QPPL :
Quản lý nhà nước
Quy phạm pháp luật
TNKS : Tài nguyên khoáng sản
UBND : Ủy ban nhân dân

6. MỤC LỤC
MỞ ĐẦU....................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài................................................... 1
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn................................. 3
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn........................................ 5
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn........................................ 6
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn................. 6
6. Ý nghĩa của luận văn..................................................................................... 7
7. Kết cấu của luận văn...................................................................................... 7
Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI KHAI
THÁC TÀI NGUYÊN KHOÁNG SẢN................................................... 8
1.1. Tài nguyên khoáng sản................................................................................... 8
1.1.1. Các khái niệm.......................................................................................... 8
1.1.2. Những đặc điểm của tài nguyên khoáng sản....................................... 9
1.1.3. Quyền sở hữu về tài nguyên khoáng sản...........................................12
1.1.4. Vai trò của khai thác tài nguyên khoáng sản đối với phát triển
kinh tế - xã hội......................................................................................14
1.2. Quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản........................16
1.2.1.Khái niệmquản lýnhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản........16
1.2.2. Sự cần thiết phải quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên
khoáng sản...........................................................................................17
1.2.3. Yêu cầu và nguyên tắc quản lý nhà nước đối với khai thác tài
nguyên khoáng sản.............................................................................17
1.2.4. Nội dung quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản......18
1.2.5. Phương pháp quản lý nhà nước đối với khai thác tài nguyên
khoáng sản...........................................................................................21
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về khai thác tài
nguyên khoáng sản ........................................................................................23
1.3.1. Các yếu tố khách quan........................................................................24
1.3.2. Các yếu tố chủ quan............................................................................26
1.4. Kinh nghiệmquốc tế về quản lýkhai thác tài nguyên khoáng sản...........27

7. Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KHAI THÁC TÀI
NGUYÊN KHOÁNG SẢN Ở VIỆT NAM ........................................... 38
2.1. Tổng quát về hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản....................38
2.2. Tình hình thực hiện quản lý nhà nước đối với hoạt động khai
thác tài nguyên khoáng sản..........................................................................42
2.3. Đánh giá hoạt động quản lý nhà nước đối với khai thác tài
nguyên khoáng sản ........................................................................................55
2.3.1. Những kết quả đạt được.......................................................................56
2.3.2. Những hạn chế trong quản lý nhà nước về khai thác tài
nguyên khoáng sản...............................................................................58
2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế........................................................65
Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ
NHÀ NƯỚC VỀ KHAI THÁC TÀI NGUYÊN KHOÁNG SẢN
VIỆT NAM ........................................................................................... 73
3.1. Bối cảnh sắp tới..............................................................................................73
3.2. Quan điểm, mục tiêu.....................................................................................74
3.2.1. Các quan điểm cơ bản..........................................................................75
3.2.2. Các mục tiêu..........................................................................................76
3.2.3. Mục tiêu cụ thể......................................................................................77
3.2.4. Yêu cầu công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực khai thác
khoáng sản trong điều kiện hiện nay.................................................78
3.3. Các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về khai thác tài
nguyên khoáng sản ........................................................................................78
3.3.1. Nhóm giải pháp về thể chế chính sách ..............................................79
3.3.2. Nhóm giải pháp về tổ chức thực hiện................................................81
3.3.3. Nhóm giải pháp về nguồn lực.............................................................83
3.3.4. Tham gia sáng kiến minh bạch công nghiệp khai thác khoáng
sản (gọi tắt là EITI)...............................................................................84
3.3.5. Giải pháp khác.......................................................................................86
KẾT LUẬN ................................................................................................................. 88
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................90

8. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài
Theo quy định tại Điều 53 Hiến pháp năm 2013 của nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam, tài nguyên khoáng sản là “tài sản công” thuộc sở
hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Tài
nguyên khoáng sản là tài sản hữu hình và là một nguồn lực quan trọng để phát
triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Với tư cách là đại diện chủ sở hữu,
Nhà nước phải tổ chức quản lý, bảo vệ, khai thác, sử dụng có hiệu quả khoáng
sản để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ.
Việt Nam có nguồn tài nguyên khoáng sản khá phong phú, đa dạng với
trên 5.000 mỏ và điểm quặng của hơn 60 loại khoáng sản khác nhau. Trong
đó có một số loại khoáng sản được dự báo có trữ lượng lớn như bôxít, titan,
đá nguyên liệu xi măng v.v... Tuy nhiên, khoáng sản là hữu hạn, hầu hết
không tái tạo, chính vì vậy việc khai thác, chế biến, sử dụng khoáng sản phải
tiết kiệm, có hiệu quả nhằm phát huy tối đa nguồn lực này cho mục tiêu phát
triển trước mắt cũng như lâu dài.
Công tác quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoán sản đã đạt
được một số kết quả đáng kể trong thời gian qua. Tuy nhiên, thực tế cho thấy
vẫn còn khá nhiều tồn tại hạn chế, bất cập trong công tác này. Hệ thống văn
bản quy phạm pháp luật về khoáng sản cơ bản đã khá đầy đủ nhưng còn nhiều
khó khăn, vướng mắc khi thực hiện; hệ thống các cơ quan quản lý nhà nước
về khoáng sản từ Trung ương đến địa phương chưa hoàn thiện, hoạt động hiệu
quả chưa cao, lực lượng cán bộ làm công tác QLNN về khoáng sản chưa đáp
ứng được về số lượng và yêu cầu chuyên môn; thông tin, số liệu cơ bản về
nguồn lực khoáng sản chưa được quản lý tốt, chặt chẽ, nhất là đối với thông
tin, số liệu kiểm kê trữ lượng, sản lượng khai thác thực tế, tổn thất khoáng sản

9. 2
thực tế..., các tổ chức, cá nhân tham gia khai thác khoáng sản chưa nhận thức
đầy đủ và chưa thực hiện tốt trách nhiệm của mình trong hoạt động quản lý tài
nguyên khoáng sản.
Ngoài ra khai thác khoáng sản còn phải đối mặt với nhiều thách thức về
kinh tế xã hội của cộng đồng dân cư vùng khai khoáng, trong quá trình khai
thác vẫn còn tình trạng doanh nghiệp khai báo trữ lượng không trung thực;
khai thác tài nguyên khoáng sản một cách bừa bãi, thất thoát, gây ô nhiễm
môi trường, cạn kiệt nhanh chóng tài nguyên khoáng sản, tình trạng khai thác
khoáng sản không có giấy phép gia tăng gây bức xúc trong dư luận xã hội...
Sản phẩm khai thác chế biến khoáng sản ở Việt Nam phần lớn mới
dừng lại ở sản phẩm thô chủ yếu để xuất khẩu, giá trị và hiệu quả sử dụng
thấp, chưa tương xứng với giá trị tài nguyên của khoáng sản khai thác nếu
được đầu tư chế biến sâu hơn. Hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản luôn
đi liền với các tác nhân gây tác hại và ô nhiễm đến môi trường ở các mức độ
khác nhau như làm xuất hiện khối lượng chất thải lớn, trong đó có một số chất
thải nguy hiểm; gây ô nhiễm không khí và nguồn nước; phá vỡ chu kỳ thủy
văn; làm mất đa dạng sinh học; tàn phá rừng; làm sa mạc hóa và nghèo hóa
vùng đất, phá hoại cảnh quan thiên nhiên, di tích lịch sử, văn hóa….nảy sinh
các mâu thuẫn và xung đột xã hội như: tranh chấp tài nguyên; tranh chấp về
đất đai, đền bù….
Để đảm bảo phát triển bền vững, Việt Nam cần có những chính sách
quản lý nhà nước để điều chỉnh hợp lý về khung pháp lý cũng như tổ chức
quản lý ngành khai khoáng theo hướng sử dụng tài nguyên khoáng sản hợp lý,
tiết kiệm, hiệu quả, hài hòa các lợi ích, vần đề môi trường, giải quyết mâu
thuẫn giữa nhu cầu phát triển và bảo vệ môi trường. Chính vì vậy tác giả luận
văn đã lựa chọn vấn đề “Quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản
ở Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu.

10. 3
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Quản lý nhà nước nói chung và QLNN về khai thác tài nguyên khoáng
sản là một trong những vấn đề đã thu hút được sự quan tâm của nhiều tác giả,
với nhiều công trình đề cập đến ở nhiều khía cạnh, nội dung khác nhau được
nghiên cứu dưới dạng chuyên đề, báo cáo được đăng tải trên các báo, tạp chí
và một số công trình nghiên cứu khác như luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ...
- Cuốn “Bàn về chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trong
thời kỳ mới” (Bộ Kế hoạch và Đầu tư, 2007) với mục đích phát huy vai trò của
nhà nước trong việc thực hiện các chính sách phát triển kinh tế- xã hội. Trong
đó, các chuyên gia nhấn mạnh: nhà nước cần xây dựng được hệ thống pháp luật
rõ ràng, tạo môi trường pháp lý thuận lợi và bình đẳng cho các chủ thể, các thành
phần kinh tế hoạt động. Việc lựa chọn các chính sách khác nhau và mang đến
hiệu quả kinh tế-xã hội khác nhau là do năng lực của các thể chế chính trị quyết
định. Tuy nhiên, vai trò của nhà nước là phải tạo ra môi trường dân chủ trong
quá trình lựa chọn, hoạch định và thực hiện các chính sách.
- Luận án tiến sĩ kinh tế (của tác giả Trần Anh Tài, 1996) “Vai trò quản
lý của nhà nước trong quá trình chuyển sang nền kinh tế thị trường ở Việt
Nam” tác giả đã phân tích tính đặc thù chuyển sang nền kinh tế thị trường ở
Việt Nam. Luận án đã đi sâu nghiên cứu vai trò của nhà nước trong việc tạo
lập cơ chế quản lý, ổn định và tăng trưởng kinh tế, xây dựng kết cấu hạ tầng
kỹ thuật và để xuất mộ số giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước
trong qua trình hình thành và phát triển kinh tế thị trường ở Việt Nam.
- Đề tài “Nghiên cứu cơ sở khoa học và thực tiễn đề xuất cơ chế nâng
cao hiệu quả quản trị tài nguyên khoảng sản” (2014) của Tổng cục Địa chất
và Khoáng sản Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường. Nhóm tác giả đã
tiến hành nghiên cứu, khảo sát thực tế đi sâu đánh giá tình hình thực hiện
công tác quản trị tài nguyên khoáng sản trong thời gian qua để làm rõ những

11. 4
mặt được, những mặt còn tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của tồn tại, hạn
chế. Làm rõ các quy định của pháp luật về khoáng sản liên quan đến công tác
“quản trị TNKS”; phân tích những nội dung cần hoàn thiện nhằm nâng cao
hiệu quả “quản trị TNKS”. Từ đó đề xuất cơ chế hợp lý, hiệu quả hơn để quản
trị tốt hơn TNKS của Việt Nam trong thời gian tới.
- Báo cáo nghiên cứu “Thực trạng và cơ hội nâng cao hiệu quả quản lý
nguồn thu từ khai thác khoáng sản tại Việt Nam (2015) của nhóm tác giả:
TS. Lê Quang Thuận, PGS. TS. Lê Xuân Trường và Th.S Trần Thanh Thủ
thuộc Trung tâm Con người và Thiên Nhiên. Nghiên cứu được thực hiện dựa
trên việc rà soát các chính sách thu hiện hành, đánh giá công tác quản lý thu
liên quan đến lĩnh vực tài nguyên tại Việt Nam và nghiên cứu kinh nghiệm
quốc tế nhằm làm rõ những mặt tích cực và hạn chế trong việc quản lý thu ở
Việt Nam. Trên cơ sở đó, nghiên cứu đề xuất, kiến nghị hoàn thiện chính sách
thu và công tác quản lý thu theo hướng khuyến khích khai thác tài nguyên tiết
kiệm, đồng thời đảm bảo huy động và sử dụng hiệu quả nguồn thu từ khai
thác tài nguyên, phục vụ mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia. Báo cáo
đã đi sâu nghiên cứu các vấn đề về hệ thống chính sách thu đặc thù cho lĩnh
vực khai thác khoáng sản ở Việt Nam có những điểm gì khác biệt so với một
số quốc gia trong khu vực. Đánh giá sự phù hợp về mức thu các khoản đóng
góp trong lĩnh vực khai thác khoáng sản theo quy định chính sách của Việt
Nam và hiệu quả thu ngân sách từ khai thác khoáng sản ở Việt Nam. Các lỗ
hổng trong chính sách hoặc công tác quản lý thu. Ngân sách từ khai thác tài
nguyên đã được quản lý và sử dụng như thế nào và từ đó đề xuất các giải
pháp nhằm tăng hiệu quả thu và quản lý ngân sách từ khai thác tài nguyên.
- Báo cáo kết quả rà soát hành lang pháp lý về tính minh bạch trong
hoạt động khai thác khoáng sản ở Việt Nam (2013) của Tiến sĩ Lại Hồng
Thanh, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi

12. 5
trường. Trên cơ sở rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của Việt
Nam về khoáng sản (Luật Khoáng sản và các văn bản có liên quan) từ khâu
điều tra cơ bản đến thăm dò và đặc biệt là khai thác khoáng sản. Trên cơ sở
đó, đề xuất những nội dung cơ bản cần bổ sung, điều chỉnh, quy định mới
trong quá trình hoàn thiện pháp luật về khoáng sản trong thời gian tới.
Mặc dù, các công trình đã đề cập đến những khía cạnh nhất định của
quản lý nhà nước về lĩnh vực khoáng sản và khai thác tài nguyên khoáng sản.
Có thể khẳng định rằng, cho đến thời điểm này chưa có nhiều công trình đề
cập làm rõ đến vấn đề “Quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản
ở Việt Nam” một cách hệ thống từ góc độ của quản lý công. Do đó, các đề
xuất giải pháp chưa giải quyết hết được các vấn đề hạn chế, tồn tại hiện nay.
Vì thế, tác giả luận văn chọn đề tài “Quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên
khoáng sản ở Việt Nam” với góc độ tiếp cận riêng và không bị trùng lặp với
các công trình đã công bố.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở xem xét thực trạng QLNN về tài nguyên khoáng sản trong
giai đoạn vừa qua, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác
quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản ở Việt Nam.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu nói trên, đề tài xác định các nhiệm
vụ nghiên cứu cần phải thực hiện là:
- Hệ thống hóa và làm rõ một số vấn đề chung về quản lý nhà nước đối
với khai thác tài nguyên khoáng sản.
- Làm rõ thực trạng quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng
sản ở Việt Nam giai đoạn từ năm 2002-2016, chỉ ra những hạn chế và nguyên
nhân của hạn chế.

13. 6
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về khai
thác tài nguyên khoáng.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là quản lý nhà nước về khai thác
tài nguyên khoáng sản ở Việt Nam.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: trong phạm vi toàn quốc;
- Về thời gian: chủ yếu số liệu nghiên cứu giai đoạn từ năm 2002 đến
năm 2016
- Về nội dung: Luận văn tập trung phân tích việc tổ chức thực hiện các
nội dung QLNN thuộc chức năng, nhiệm vụ của các chủ thể QLNN là các cơ
quan nhà nước (Chính phủ, các Bộ, UBND các cấp, các sở , phòng, ban) đối
với các đối tượng quản lý (người dân, doanh nghiệp, cộng đồng, các loại hình
tổ chức khác và cả xã hội) trong hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
5.1. Phương pháp luận
Luận văn được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận duy vật biện
chứng và duy vật lịch sử để xem xét vấn đề quản lý nhà nước đối với tài
nguyên khoáng sản nói chung và khai thác tài nguyên khoáng sản nói riêng.
5.2. Nguồn số liệu
Tác giả đã sử dụng nguồn số liệu thứ cấp, từ các kết quả khảo sát, báo cáo
của Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường.
5.3. Phương pháp xử lý số liệu
Tác giả đã sử dụng các phương pháp xử lý số liệu cụ thể như sau:
- Nghiên cứu tài liệu thứ cấp: Thông qua phân tích các tài liệu chính
thức và không chính thức, từ các tài liệu được công bố, các báo cáo, thống kê

14. 7
của Tổng Cục Tổng cục Địa chất Khoáng sản Việt Nam, Bộ Tài nguyên và
Môi trường, các bài viết trên các báo, tạp chí chuyên ngành và một số trang
Website... có liên quan tới vấn đề QLNN về khai thác tài nguyên khoáng sản;
- Phân tích, thống kê,: tác giả đã tiến hành thống kê số liệu, văn bản liên
quan về hoạt động khoáng sản và QLNN về khai thác tài nguyên khoáng sản của
Chính phủ, Bộ Tài nguyên Môi trường, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt
Nam và một số bài viết, báo cáo khoa học khác. Từ đó phân tích thực trạng
QLNN đối với lĩnh vực khai thác tài nguyên khoáng sản trong phạm vi toàn quốc.
- So sánh, tổng hợp: tác giả so sánh các thông tin, số liệu liên quan tới
vấn đề nghiên cứu để thấy được sự thay đổi trong công tác QLNN về khai
thác tài nguyên khoáng sản ở Việt Nam trong thời gian qua.
6. Ý nghĩa của luận văn
Luận văn này có ý nghĩa thực tiễn ở chỗ, luận văn đã đánh giá được
hiện trạng hoạt động quản lý nhà nước trong lĩnh vực khai thác tài nguyên
khoáng sản làm cơ sở cho việc đưa ra các giải pháp để góp phần hoàn thiện
công tác quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản ở Việt Nam.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung
chính của luận văn được kết cầu thành 03 chương như sau:
Chương 1. Cơ sở khoa học về quản lý nhà nước đối với khai thác tài
nguyên khoáng sản.
Chương 2. Thực trạng quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng
sản ở Việt Nam.
Chương 3. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về khai thác tài
nguyên khoáng sản Việt Nam.

15. 8
Chương 1
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI KHAI
THÁC TÀI NGUYÊN KHOÁNG SẢN
1.1. Tài nguyên khoáng sản
1.1.1. Các khái niệm
* Khái niệm “Tài nguyên khoáng sản”
Theo từ điển tiếng Việt định nghĩa “Tài nguyên là nguồn của cải thiên
nhiên chưa khai thác hoặc đang tiến hành khai thác”.
Tài nguyên khoáng sản là tích tụ vật chất dưới dạng hợp chất hoặc đơn
chất trong vỏ trái đất, mà ở điều kiện hiện tại con người có đủ khả năng lấy ra
các nguyên tố có ích hoặc sử dụng trực tiếp chúng trong đời sống hàng ngày.
Tài nguyên khoáng sản thường tập trung trong một khu vực gọi là mỏ
khoáng sản. Tài nguyên khoáng sản có ý nghĩa rất quan trọng trong sự phát triển
kinh tế của loài người và khai thác sử dụng tài nguyên khoáng sản có tác động
mạnh mẽ đến môi trường sống. Một mặt, tài nguyên khoáng sản là nguồn vật
chất để tạo nên các dạng vật chất có ích và của cải của con người. Bên cạnh đó,
việc khai thác tài nguyên khoáng sản thường tạo ra các loại ô nhiễm như bụi,
kim loại nặng, các hóa chất độc và hơi khí độc (SO2, CO, CH4 v.v...).
Tài nguyên khoáng sản được phân loại theo nhiều cách:
- Theo dạng tồn tại: Rắn, khí (khí đốt, Acgon, He), lỏng (Hg, dầu,
nước khoáng).
- Theo nguồn gốc: Nội sinh (sinh ra trong lòng trái đất), ngoại sinh
(sinh ra trên bề mặt trái đất).
- Theo thành phần hóa học: khoáng sản kim loại (kim loại đen, kim loại
màu, kim loại quý hiếm), khoáng sản phi kim (vật liệu khoáng, đá quý, vật
liệu xây dựng), khoáng sản cháy (than, dầu, khí đốt, đá cháy).

16. 9
* Khái niệm “Khai thác tài nguyên khoáng sản”
Theo quy định tại khoản 7 Điều 2 Luật khoáng sản năm 2010, khái
niệm “Khai thác khoáng sản” là hoạt động nhằm thu hồi khoáng sản, bao gồm
xây dựng cơ bản mỏ, khai đào, phân loại, làm giàu và các hoạt động khác có
liên quan.
Khai thác khoáng sản là hoạt động có sự tham gia của tất cả các chủ thể
liên quan đến khoáng sản gồm: Nhà nước - Người dân - Doanh nghiệp. Kết
quả của hoạt động này là chuyển hóa khoáng sản từ ở dạng “tiềm năng” thành
hàng hóa; là giai đoạn chuyển hóa giá trị “tiềm năng” của khoáng sản thành
giá trị hiện thực, đem lại nguồn lợi thực tế cho phát triển kinh tế - xã hội đất
nước cũng như doanh nghiệp và người dân. Do đó, hoạt động này cần có sự
quản lý, giám sát chặt chẽ để tài sản do thiên nhiên ban tặng được khai thác,
sử dụng một cách có hiệu quả nhất.
1.1.2. Những đặc điểm của tài nguyên khoáng sản
Để làm rõ vấn đề QLNN về khai thác tài nguyên khoáng sản cũng cần
đánh giá đầy đủ những đặc điểm chung cũng như đặc điểm riêng của tài sản
“khoáng sản”, các đặc điểm này đó là:
- Tính hữu hạn, không tái tạo: Khoáng sản được hình thành tích tụ
trong quá trình hoạt động địa chất rất lâu dài hàng triệu năm trước đó và
không phải là vô hạn. Hầu hết các loại khoáng sản (trừ một số loại khoáng sản
như nước khoáng, nước nóng thiên nhiên) khi đã được khai thác để sử dụng
đều “không thể tái tạo”. Chính vì vậy, khi khai thác, sử dụng khoáng sản
trong từng thời kỳ cần cân nhắc kỹ để tối đa hóa lợi ích phục vụ phát triển
kinh tế - xã hội trước mắt cũng như lâu dài. Nói cách khác, khoáng sản phải
được khai thác, sử dụng triệt để, hợp lý, tiết kiệm có hiệu quả cao nhất.
- Tính rủi ro địa chất: Khi đầu tư kinh doanh vào bất kỳ lĩnh vực nào
cũng đều có những rủi ro ở mức độ nhất định. Tuy nhiên, đầu tư vào lĩnh vực

17. 10
khoáng sản có mức độ rủi ro cao hơn bởi có một rủi ro khác xuất phát từ đặc
điểm của loại tài sản này. Mỏ khoáng sản là thực tại khách quan, nằm ngoài ý
muốn của con người. Khi thực hiện các hoạt động như điều tra, đánh giá, thăm
dò khoáng sản là con người mong muốn có các thông tin đầy đủ hơn về mỏ
khoáng sản đó trước khi đầu tư khai thác. Tuy nhiên, trong thực tế, kể cả trong
trường hợp một mỏ khoáng sản đã được thăm dò tỉ mỉ thì vẫn có những khu
vực không có công trình thăm dò, khi khai thác sự thay đổi chiều dày, hàm
lượng v.v… và chất lượng, thậm chí không có quặng nằm ngay tại những khu
vực này. Đây chính là tính “rủi ro địa chất” của khoáng sản (nằm ngoài ý muốn
của con người). Tính rủi ro địa chất của các loại khoáng sản khác nhau cũng
khác nhau. Thường khoáng sản quý, hiếm có mức độ rủi ro cao hơn. Ngược lại,
những loại khoáng sản thông thường như khoáng sản làm vật liệu xây dựng có
độ rủi ro thấp hơn. Khoáng sản có độ rủi ro càng cao về địa chất thì mức độ
đầu tư cho hoạt động tìm kiếm, thăm dò cũng càng lớn và ngược lại. Đây là
đặc điểm cần quan tâm của khoáng sản không giống với các loại tài sản hữu
hình khác.
- Lợi thế so sánh (“địa tô chênh lệch”): Tương tự như đối với một số
loại tài nguyên thiên nhiên khác như tài nguyên đất, tài nguyên rừng, khi đầu
tư khai thác cùng loại khoáng sản nhưng mỏ có vị trí thuận lợi, có điều kiện
địa chất - mỏ thuận lợi hơn thì cũng có lợi thế hơn (chi phí sản xuất thấp hơn,
có lợi nhuận cao hơn lợi nhuận trung bình) so với các mỏ có điều kiện khó
khăn, phức tạp. Trường hợp này cũng tương tự như trong nông nghiệp khi sản
xuất trên mảnh đất có điều kiện tự nhiên khác nhau mà thường được gọi là
“địa tô chênh lệnh”. Lợi thế so sánh phụ thuộc vào đặc điểm mỏ khoáng sản,
thay đổi theo thời gian, không gian cũng như sự phát triển của trình độ khoa
học - công nghệ khai thác, chế biến loại khoáng sản đó. Cùng một loại khoáng
sản, cùng một điều kiện địa chất mỏ như nhau, nhưng mỏ có vị trí địa lý thuận

18. 11
lợi (gần đường giao thông chính, gần các yêu cầu phải đáp ứng như: tài
nguyên nước, lao động v.v...) thì sẽ có chi phí thấp hơn, sinh ra lợi nhuận cao
hơn so với một mỏ khoáng sản cùng loại nhưng có vị trí không thuận lợi, nằm
ở vùng sâu, vùng xa, hạ tầng cơ sở vật chất, xã hội thấp kém v.v...
- Quan hệ hữu cơ với tài nguyên đất: Khoáng sản luôn gắn liền và có
quan hệ hữu cơ với tài nguyên đất. Khi khai thác khoáng sản luôn phải sử
dụng một diện tích đất mặt nhất định, kể cả khi khai thác khoáng sản bằng
phương pháp hầm lò. Do đó, khi giải quyết vấn đề sở hữu về khoáng sản,
cũng như khi đưa ra các giải pháp nhằm quản lý, bảo vệ tốt khoáng sản chưa
khai thác chúng ta cũng phải giải quyết cả vấn đề liên quan giữa quyền quản
lý, bảo vệ, khai thác khoáng sản với quyền sử dụng đất đai, những vấn đề về
lợi ích khác có liên quan.
- Quan hệ hữu cơ với tài nguyên nước: Tương tự như đối với tài
nguyên đất, khoáng sản cũng có mối quan hệ hữu cơ với tài nguyên nước. Khi
tiến hành khai thác một số loại khoáng sản, chúng ta phải sử dụng một lượng
nước mặt cũng như nước ngầm để phục vụ công tác khai thác (nước sinh hoạt,
nước phục vụ khai - tuyển v.v..). Trong nhiều trường hợp, thân khoáng sản
gắn liền với nguồn tài nguyên nước nên khi khai thác đã ảnh hưởng trực tiếp
tới nguồn tài nguyên nước nằm trong khu vực khai thác khoáng sản. Khi đó,
trong quá trình khai thác cũng phải giải quyết vấn đề pháp lý khi sử dụng, tác
động đến tài nguyên nước.
- Tính “đa dụng”, “đa mục đích”, “đa khoáng” và thay đổi giá trị
dụng theo thời gian, trình độ phát triển của khoa học công nghệ: Tùy theo
nhu cầu sử dụng của nền kinh tế quốc dân mà khoáng sản được sử dụng cho
các mục đích khác nhau. Đá vôi với chất lượng khác nhau có thể sử dụng để
rải đường, xây dựng công trình dân dụng, công nghiệp hoặc dùng làm nguyên
liệu xi măng. Đá hoa trắng có chất lượng tốt, độ trắng cao được chế biến làm

19. 12
đá vôi dạng bột, dạng hạt cung cấp làm phụ gia trong sản xuất giấy, cao su,
sơn v.v... Khoáng sản nói chung, nhất là khoáng sản kim loại thường là
khoáng sản đa khoáng nên cần sử dụng tổng hợp, hợp lý có hiệu quả các
khoáng vật, thành phần có ích đi kèm với khoáng sản chính. Mặt khác, một
loại khoáng sản khi nằm độc lập thì có thể được xem là khoáng sản chính nhưng
lại được coi là đất đá thải khi khai thác đồng thời với một loại khoáng sản khác.
Ví dụ: khi khai thác than lộ thiên, đá vôi hoặc đá vật liệu xây dựng thông thường
được coi là đất đá thải, nhưng nếu biết và sử dụng hợp lý thì nó lại là nguyên liệu
đầu vào cho mục đích khác như: rải đường, nguyên liệu sản xuất xi măng, v.v...
Hoặc, do trình độ công nghệ tuyển thấp, hàm lượng biên của quặng titan sa
khoáng (năm 1993) khoảng 10 -15 kg/m3, nhưng đến năm 2011, đã giảm xuống
còn khoảng 5 kg/m3 do trình độ tuyển khoáng đã phát triển.
- Tác động trực tiếp tới môi trường trong hoạt động khoáng sản: Hoạt
khai thác khoáng sản có tác động tiêu cực và trực tiếp tới môi trường, thậm
chí rất lớn (hủy hoại đất mặt, thủy sinh, môi trường nước, môi trường không
khí v.v...). Tác động này không chỉ ảnh hưởng trong phạm vi khu vực khai
thác khoáng sản mà còn ảnh hưởng tới phạm vi rộng lớn hơn ở xung quanh
hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản. Do đó, khi xây dựng các chế định
pháp lý quản lý khoáng sản cần phải giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan
đến môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản.
1.1.3. Quyền sở hữu về tài nguyên khoáng sản
Xét về phương thức sản xuất, tài nguyên khoáng sản là tư liệu sản xuất,
một trong những yếu tố của lực lượng sản xuất, là một trong những nguồn lực
phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Với những cơ sở thực tiễn và pháp lý rõ
ràng, với bản chất của nhà nước xã hội chủ nghĩa, nhân dân có quyền làm chủ
đất nước, quyết định mọi vấn đề về phát triển đất nước, có quyền sở hữu đối
với những tài sản quốc gia. Để xây dựng và phát triển đất nước, nhân dân

20. 13
không những có quyền mà cần phải nắm chắc các nguồn lực, các tài sản cơ
bản, quan trọng nhất của đất nước để việc sử dụng các nguồn lực, tài sản đó
một cách hiệu quả.
Như đã nêu trên, tại Điều 53 Hiến pháp năm 2013 của Nước Cộng hòa
Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, tài nguyên khoáng sản là “tài sản công” thuộc sở
hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Khi
nhân dân được là chủ sở hữu thực sự thì các nguồn lực, tài sản công mới có
khả năng phát huy cao độ sức mạnh của mình, mục tiêu xây dựng xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh mới có cơ hội thực hiện. Chính vì vậy, Điều 200 Bộ
luật Dân sự của Việt Nam cũng quy định các tài sản thuộc hình thức sở hữu
nhà nước, trong đó có “tài nguyên trong lòng đất”. Với tư cách là đại diện chủ
sở hữu toàn dân, Nhà nước thể chế hóa các quyền năng của chủ sở hữu trong
Luật khoáng sản (năm 1996, năm 2005 và mới đây nhất là Luật khoáng sản
năm 2010) và các văn bản dưới Luật được thể hiện trong những điều, khoản
quy định trong hệ thống văn bản pháp luật về khoáng sản.
Điều 1 Luật khoáng sản năm 2010 đã khẳng định “Luật này quy định
việc điều tra cơ bản địa chất về khoáng sản; bảo vệ khoáng sản chưa khai
thác; thăm dò, khai thác khoáng sản; quản lý nhà nước về khoáng sản trong
phạm vi đất liền, hải đảo, nội thủy, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc
quyền kinh tế và thềm lục địa của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam”. Điều này chứng tỏ, chỉ có Nhà nước là người đại diện chủ sở hữu về
TNKS mới có đủ quyền năng để quy định các quyền liên quan đến việc chiếm
dụng, sử dụng và định đoạt tài sản là khoáng sản như nội dung của Luật.
Xuất phát từ bản chất của khoáng sản mà các quyền năng của sở hữu
cũng khác nhau về hình thức và mức độ pháp lý khi nó chuyển hóa từ trạng
thái tự nhiên vốn có (chưa khai thác) sang giai đoạn đã được khai thác (được
đưa ra khỏi trạng thái tự nhiên). Cụ thể là:

21. 14
- Khi khoáng sản chưa khai thác, chưa cấp phép thăm dò, khai thác cho
tổ chức, cá nhân: Tài nguyên khoáng sản hoàn toàn thuộc sở hữu toàn dân
(nói cách khác là thuộc sở hữu của Nhà nước). Theo đó, bất kỳ tổ chức, cá
nhân nào muốn thăm dò, khai thác khoáng sản phải được cơ quan nhà nước có
thẩm quyền cho phép.
- Khi mỏ khoáng sản đã được cấp phép cho một tổ chức, cá nhân nào
đó để khai thác thì quyền sở hữu đối với khoáng sản phụ thuộc vào trạng thái
của loại khoáng sản đó. Theo đó, nếu khoáng sản nằm trong khu vực khai
thác của tổ chức, cá nhân nhưng chưa được khai thác, quyền định đoạt bị hạn
chế (không được tự quyết định việc chuyển nhượng, bán cho tổ chức cá nhân
khác mà phải được phép của cơ quan có thẩm quyền cấp phép); nếu đã khai
thác (khoáng sản không còn ở trạng thái tự nhiên - còn gọi là khoáng sản
nguyên khai) thì tổ chức, cá nhân đó có quyền tự quyết định bán cho tổ chức,
cá nhân theo thỏa thuận.
Như vậy, làm rõ bản chất về các quyền năng đối với tài sản là tài
nguyên khoáng sản có ý nghĩa quan trọng đối với việc đưa ra các chế định
pháp lý quy định quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên
khoáng sản.
1.1.4. Vai trò của khai thác tài nguyên khoáng sản đối với phát triển
kinh tế - xã hội
Khai thác tài nguyên khoáng sản có vai trò quan trọng đối với sự phát
triển kinh tế - xã hội, thể hiện ở một số nội dung sau:
- Tài nguyên khoáng sản là một phần quan trọng trong các nguồn tài
nguyên thiên nhiên, sản phẩm của hoạt động khai thác khoáng sản là vật liệu
một nền tảng quan trọng cho sự phát triển của xã hội loài người. Vỏ trái đất
trữ lượng một khối lượng lớn tài nguyên khoáng sản và từ thời cổ đại đến nay,
nhân loại đã biết khai thác, chuyển đổi tài nguyên khoáng sản thành nguyên

22. 15
liệu sản xuất ra các công cụ kim loại, máy móc và thiết bị, linh kiện, xe có
động cơ, các tế bào năng lượng mặt trời, tuabin gió, máy tính, internet, truyền
thông vệ tinh, và cả tên lửa; chúng xuất hiện trong thiết bị y tế và vô số các sản
phẩm khác cho phép loài người nâng cao chất lượng cuộc sống theo nhiều cách
khác nhau. Những sản phẩm được sản xuất từ tài nguyên khoáng sản đã trở nên
quen thuộc và trở thành một nhu cầu thiếu yếu đối với xã hội ngày nay.
- Bên cạnh việc trở thành những sản phẩm phục vụ cho cuộc sống, các
sản phẩm của tài nguyên khoáng sản thô là những thành phần cần thiết của
nền kinh tế toàn cầu của thế giới, nguyên liệu là cơ sở của tất cả các nền kinh
tế công nghiệp hiện đại. Tài nguyên khoáng sản là nguyên liệu để sản xuất các
sản phẩm giá trị gia tăng. Nếu một quốc gia không sở hữu hoặc không thể
nhập khẩu các tài nguyên khoáng sản làm nguyên liệu ban đầu thông qua con
đường thương mại quốc tế, quốc gia đó không thể sản xuất và xuất khẩu hàng
hóa hoặc sử dụng lực lượng lao động của mình một cách hiệu quả. Ví dụ:
phần lớn nền kinh tế Mỹ đã được xây dựng vào nguồn tài nguyên khoáng sản
trong nước, từ nguồn tài nguyên khoáng sản, người Mỹ xây dựng đường sắt,
tàu hỏa, máy bay, động cơ xe... Và từ các ngành công nghiệp, người Mỹ tạo
ra hàng triệu công ăn việc làm được trả lương cao và đào tạo cơ bản.
- Sự phát triển của nền kinh tế thế giới dẫn đến tăng trưởng tiêu thụ tài
nguyên khoáng sản trong suốt thế kỷ 20. Giữa năm 1960 và 1995, kinh tế thế
giới sử dụng tài nguyên khoáng sản gấp 2,5 lần. Tuy vậy tài nguyên khoáng
sản là nguồn tài nguyên hữu hạn, không tái tạo được vì vậy tất cả các nước
phát triển và đang phát triển trên thế giới phải đối mặt với những thách thức
từ thực tế là dân số và nền kinh tế tiếp tục phát triển nhưng nguồn tài nguyên
khoáng sản ngày càng cạn kiệt. Thách thức hiện nay đối với mỗi quốc gia và
toàn thế giới là để có được nguồn tài nguyên khoáng sản đủ cần thiết để duy
trì tăng trưởng kinh tế nhưng cũng cần phải đảm bảo phát triển bền vững và
bảo vệ môi trường.

23. 16
1.2. Quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản
1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản
Quản lý là một phạm trù xuất hiện trước khi có nhà nước với tính chất là
một loại lao động xã hội hay lao động chung được thực hiện ở quy mô lớn. Quản
lý là sự tác động lên một hệ thống nào đó với mục tiêu đưa hệ thống đó đến trạng
thái cần đạt được. QLNN ra đời với tính chất là loại hoạt động quản lý xã hội, là
sản phẩm của việc phân công lao động nhằm liên kết và phối hợp các đối tượng
bị quản lý. Có nhiều cách tiếp cận và quan niệm khác nhau về quản lý nhưng
cách hiểu chung nhất là “quản lý là sự tác động có tổ chức, có đích hướng của
chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu dự kiến”.
Quản lý xã hội là sự tác động có tổ chức và bằng pháp quyền của bộ máy
nhà nước cùng với sự tác động của các chủ thể xã hội khác lên xã hội nhằm duy
trì và phát triển xã hội theo các đặc trưng và các mục tiêu đã lựa chọn.
Quản lý nhà nước là “một dạng quản lý xã hội đặc biệt mang tính
quyền lực nhà nước và sử dụng pháp luật và chính sách để điều chỉnh hành
vi của cá nhân, tổ chức trên tất cả các mặt của đời sống xã hội do các cơ
quan trong bộ máy nhà nước thực hiện, nhằm phục vụ nhân dân, duy trì sự
ổn định và phát triển của xã hội”. Nội hàm QLNN xuất hiện cùng với sự ra
đời của Nhà nước, đó là quản lý toàn xã hội. QLNN thay đổi phụ thuộc vào
các chế độ chính trị, lịch sử và đặc điểm văn hóa, trình độ phát triển kinh
tế-xã hội của mỗi quốc gia qua các giai đoạn lịch sử. Hay nói cách khác
QLNN là tất cả các hoạt động được thực hiện bởi cơ quan nhà nước bao
gồm hoạt động lập pháp, hành pháp và tư pháp.
Quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản là sự tác động có
hướng đích, có tổ chức của hệ thống cơ quan QLNN về khoáng sản đến các cá
nhân, doanh nghiệp, tổ chức bằng các công cụ, nguyên tắc và phương pháp quản
lý, nhằm hướng hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản phù hợp với mục tiêu
phát triển bền vững.

24. 17
1.2.2. Sự cần thiết phải quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên
khoáng sản
Khoáng sản của Việt Nam đa dạng về chủng loại, đến nay đã phát hiện,
điều tra, đánh giá trên 60 loại khoáng sản, trong đó có một số loại khoáng sản
có quy mô lớn, phân bố tập trung, nhưng công tác điều tra cơ bản, thăm dò,
khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản cho đến nay còn nhiều bất cập.
Để đảm bảo tính ổn định và bền vững cho sự nghiệp phát triển kinh tế
xã hội của đất nước, để việc thăm dò, khai thác, sử dụng khoáng sản hợp lý,
tiết kiệm, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,
đảm bảo an ninh, quốc phòng việc quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên
khoáng sản là rất cần thiết. Nhờ đó chúng ta mới đảm bảo việc khai thác và sử
dụng tài nguyên quốc gia hài hòa lợi ích giữa các bên liên quan, tính kế thừa
cho tương lai và vì mục tiêu môi trường và xã hội.
1.2.3. Yêu cầu và nguyên tắc quản lý nhà nước đối với khai thác tài
nguyên khoáng sản
* Yêu cầu QLNN đối với khai thác tài nguyên khoáng sản
Yêu cầu của công tác QLNN về khai thác tài nguyên khoáng sản là
phải quy hoạch, thăm dò khoáng sản; bảo vệ khoáng sản chưa khai thác;
điều tra cơ bản, thăm dò về khoáng sản; phê duyệt trữ lượng khoáng sản;
cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản; thanh tra kiểm tra và giám sát đầy
đủ theo đúng quy định của pháp luật khoáng sản ở từng địa phương theo
các cấp hành chính. Bảo vệ quyền sở hữu nhà nước đối với tài nguyên
khoáng sản, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân vùng có khai
thác khoáng sản; Đảm bảo sử dụng hợp lý tài nguyên khoáng sản của quốc
gia; Tăng cường hiệu quả sử dụng tài nguyên khoáng sản; Bảo vệ tài
nguyên khoáng sản, bảo vệ môi trường và phục hồi môi trường trong khai
thác sử dụng tài nguyên khoáng sản.

25. 18
* Nguyên tắc QLNN đối với khai thác tài nguyên khoáng sản
- Hoạt động khai thác khoáng sản phải phù hợp với chiến lược, quy
hoạch khoáng sản, gắn với bảo vệ môi trường, cảnh quan thiên nhiên, di tích
lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh và các tài nguyên thiên nhiên khác;
bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
- Chỉ được tiến hành hoạt động khai thác khoáng sản khi được cơ quan
quản lý nhà nước có thẩm quyền cho phép.
- Thăm dò khoáng sản phải đánh giá đầy đủ trữ lượng, chất lượng các
loại khoáng sản có trong khu vực thăm dò.
- Khai thác khoáng sản phải lấy hiệu quả kinh tế - xã hội và bảo vệ môi
trường làm tiêu chuẩn cơ bản để quyết định đầu tư; áp dụng công nghệ khai
thác tiên tiến, phù hợp với quy mô, đặc điểm từng mỏ, loại khoáng sản để thu
hồi tối đa khoáng sản.
1.2.4. Nội dung quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản
Nguồn tài nguyên khoáng sản trong quá trình khai thác, chế biến, sử
dụng gắn với nhiều đối tượng và là nguyên liệu đầu vào cho nhiều ngành
công nghiệp. Vì vậy, việc quản lý nguồn tài nguyên khoáng sản được nhà
nước ban hành các văn bản pháp luật quy định cụ thể về quản lý khai thác tài
nguyên khoáng sản để đảm bảo quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan.
- Điều tra nguồn khoáng sản tài nguyên quốc gia, xây dựng chiến lược,
quy hoạch, kế hoạch về huy động các nguồn tài nguyên khai thác. Đây là nhiệm
vụ hàng đầu nhằm nắm được địa điểm, phân bố, trữ lượng, giá trị kinh tế, điều
kiện tàng trữ từ đó nhà nước hướng dẫn tổ chức nhân dân thăm dò, khai thác.
- Điều tra khoáng sản phải tuân thủ trình tự từ sơ bộ đến chi tiết, từ diện
đến điểm, từ trên mặt đến phần sâu; Điều tra, thăm dò khoáng sản đòi hỏi
kinh phí lớn nhưng có tính rủi ro cao. Do vậy, phải điều tra từng bước, lựa
chọn đúng đắn đối tượng, diện tích hợp lý và xác định hợp lý mức độ đầu tư.

26. 19
- Điều tra cơ bản địa chất về tài nguyên khoáng sản bao gồm: Lập bản
đồ địa chất các tỉ lệ khác nhau; Đánh giá tiềm năng khoáng sản tại các diện
tích cụ thể.
- Điều tra cơ bản địa chất về tài nguyên khoáng sản nhằm mục đích:
nhận thức được cấu trúc địa chất của phần vỏ trái đất, nơi chúng ta đang sống
và phát triển lâu dài; đánh giá được tiềm năng khoáng sản trên một số diện
tích cụ thể, phát hiện các mỏ khoáng.
Sau khi điều tra cơ bản, nhà nước đặt hàng đối với các cơ quan chuyên
môn trong và ngoài nước để thăm dò, điều tra hoặc tổ chức lực lượng trực tiếp
thăm dò, khai thác tài nguyên khoáng sản và nhà nước phải trực tiếp quản lý.
Hoạt động khoáng sản bao gồm các hoạt động: khảo sát, thăm dò, khai thác
và chế biến khoáng sản:
- Hoạt động khảo sát khoáng sản: Khảo sát khoáng sản là hoạt động
nghiên cứu tư liệu địa chất về tài nguyên khoáng sản, khảo sát thực địa
nhằm khoanh định khu vực có triển vọng để thăm dò khoáng sản. Như vậy,
khảo sát khoáng sản là hoạt động được tiến hành trước giai đoạn thăm dò
khoáng sản. Khi khảo sát không tiến hành thi công các công trình địa chất
như đào hào, giếng hoặc khoan thăm dò, mà chủ yếu là nghiên cứu tài liệu,
khảo sát thực địa hoặc thực hiện các công nghiệp vụ khác ngoài thực địa.
Kết quả có được khi kết thúc giai đoạn khảo sát là cơ sở cho giai đoạn thăm
dò khoáng sản.
- Hoạt động thăm dò khoáng sản: là hoạt động nhằm tìm kiếm, phát
hiện, xác định trữ lượng, chất lượng khoáng sản, điều kiện kỹ thuật khai thác,
kể cả việc lấy, thử nghiệm mẫu công nghệ và nghiên cứu khả thi về khai thác
khoáng sản.
Để xác định trữ lượng, chất lượng khoáng sản cũng như xác định
những yếu tố kỹ thuật - công nghệ khai thác, khi tiến hành thăm dò phải tiến

27. 20
hành các công việc chính như: thi công các công trình địa chất (hào, giếng,
khoan thăm dò v.v..) và các công tác nghiệp vụ khác. Kết quả của hoạt động
thăm dò là cơ sở quan trọng để thực hiện các công việc tiếp theo cho giai
đoạn nghiên cứu khả thi, thiết kế khai thác khoáng sản. Tuy nhiên, thăm dò
khoáng sản có các đặc điểm: mức đầu tư tương đối lớn, không thể thực hiện
trong thời gian ngắn; tính rủi ro cao, nhất là đối với khoáng sản kim loại phân
bố trong các cấu trúc địa chất phức tạp.
- Hoạt động khai thác khoáng sản: Khai thác khoáng sản là hoạt động
xây dựng cơ bản mỏ, khai đào, sản xuất và các hoạt động có liên quan trực
tiếp nhằm thu hồi khoáng sản từ lòng đất. Đây là hoạt động được tiến hành
sau khi đã có giấy phép khai thác khoáng sản của cơ quan nhà nước có thẩm
quyền và được tính từ khi mỏ bắt đầu xây dựng cơ bản (hay còn gọi là mở
mỏ), khai thác bình thường theo công suất thiết kế, cho đến khi mỏ kết thúc
khai thác (đóng cửa mỏ - phục hồi môi trường).
- Hoạt động chế biến khoáng sản: Chế biến khoáng sản là hoạt động
phân loại, làm giàu khoáng sản và các hoạt động khác nhằm làm tăng giá trị
khoáng sản đã khai thác. Thông thường, một doanh nghiệp tiến hành hoạt động
chế biến khoáng sản cùng với hoạt động khai thác khoáng sản (ví dụ: khai thác
đá nguyên khai sau đó thực hiện công tác nghiền sàng, phân loại đá).
- Hoạt động khai thác tận thu khoáng sản: Khai thác tận thu là hình
thức khai thác lại, khai thác tại bãi thải ở các mỏ đã có quyết định đóng cửa
để thanh lý (do khai thác hết trữ lượng khoáng sản).
- Trên cơ sở đó tập hợp, hệ thống hóa, lưu trữ tài liệu, thông tin về
nguồn tài nguyên khoáng sản quốc gia, cân đối giữa khai thác và chế biến,
giữa xuất và nhập khẩu đáp ứng nhu cầu sản xuất, tiêu dùng trong nước và
tăng nguồn vốn cho kinh tế - xã hội bằng các tài nguyên khoáng sản có thế
mạnh trên thị trường quốc tế.

28. 21
Từ các hoạt động nêu trên, QLNN về khai thác TNKS bao gồm các nội
dung cụ thể như sau:
Một là, Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật
về quản lý khai thác tài nguyên khoáng sản.
Hai là, Xây dựng, chỉ đạo thực hiện chiến lược, chính sách quản lý khai
thác tài nguyên khoáng sản.
Ba là, Điều tra, đánh giá nguồn khoáng sản tài nguyên quốc gia, làm rõ
tiềm năng tài nguyên khoáng sản để lập quy hoạch thăm dò, khai thác, chế
biến, sử dụng khoáng sản và dự trữ quốc gia.
Bốn là, Cấp, thu hồi giấy phép khai thác khoáng sản.
Năm là, Giám sát, thanh tra, kiểm tra việc chấp hành Luật Khoáng sản;
giải quyết các tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về quản lý khoáng sản; xử lý các
vi phạm pháp luật trong hoạt động khoáng sản.
Sáu là, Đào tạo cán bộ về khoa học và quản lý khai thác tài nguyên
khoáng sản; giáo dục, tuyên truyền, phổ biến kiến thức, pháp luật về bảo vệ
và quản lý tài nguyên khoáng sản.
Bảy là, Tổ chức nghiên cứu, áp dụng khoa học, công nghệ trong lĩnh
vực điều tra và khai thác khoáng sản.
Tám là, Quan hệ quốc tế trong lĩnh vực quản lý khai thác khoáng sản.
1.2.5. Phương pháp quản lý nhà nước đối với khai thác tài nguyên
khoáng sản
Quản lý là sự tác động đến nhận thức và hành vi của con người. Trên
thực tế, có hai khả năng tác động: Khả năng thứ nhất là sử dụng tổng hợp
những biện pháp và cách thức khác nhau để bắt buộc thực hiện hành vi xử sự
cần thiết một cách tự giác. Khả năng thứ hai là sử dụng tổng hợp những biện
pháp và cách thức khác nhau để bắt buộc thực hiện hành vi xử sự cần thiết.
Kết hợp những khả năng này dẫn đến hình thành những phương pháp quản lý
hành chính.

29. 22
Quản lý nhà nước về khai thác TNKS là quản lý hành chính nhà nước.
Do vậy, các chủ thể hành chính nhà nước, trong quá trình tổ chức và hoạt
động của mình sử dụng rất nhiều phương pháp quản lý. Có những phương
pháp của các ngành khoa học khác mà khoa học quản lý vận dụng và có
những phương pháp đặc thù của hành chính nhà nước. Trong quá trình quản
lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản, các chủ thể quản lý hành
chính nhà nước sử dụng các phương pháp đặc thù sau đây:
- Phương pháp giáo dục: Phương pháp giáo dục là cách tác động vào
nhận thức của con người trong tổ chức, nhằm nâng cao tính tự giác và khả
năng lao động của họ trong việc thực hiện nhiệm vụ.
Các phương pháp giáo dục dựa trên cơ sở vận dụng các quy luật nhận
thức của con người. Đặc trưng của các phương pháp này là tính thuyết phục,
tức là giúp cho con người phân biệt được phải – trái, đúng – sai, lợi - hại, đẹp
- xấu, thiện – ác. Trên cơ sở nhận thức đúng, họ sẽ hành động đúng, có lương
tâm, có trách nhiệm.
- Phương pháp tổ chức: Phương pháp này là cách thức tác động lên con
người thông qua mối quan hệ tổ chức nhằm đưa con người vào khuôn khổ, kỷ
luật, kỷ cương.
Phương pháp này áp dụng thông qua 2 hướng. Một là, các cơ quan
hành chính nhà nước thành lập các tổ chức hoặc cho phép thành lập các tổ
chức và kiểm soát hoạt động của các tổ chức này. Hai là, trong từng cơ quan
hành chính nhà nước phải xây dựng quy chế, quy trình, nội dung hoạt động
của cơ quan, bộ phận, cá nhân và kiểm tra, xử lý kết quả thực hiện một cách
dân chủ, công bằng.
- Phương pháp kinh tế: Phương pháp kinh tế là cách thức tác động vào đối
tượng quản lý thông qua các lợi ích kinh tế, để cho đối tượng bị quản lý tự lựa
chọn phương án hoạt động có hiệu quả nhất trong phạm vi hoạt động của họ.

30. 23
Tác động thông qua lợi ích kinh tế chính là tạo ra động lực thúc đẩy
con người tích cực hoạt động. Thực chất của các phương pháp kinh tế là đạt
mỗi người, mỗi bộ phận vào những điều kiện kinh tế để họ có khả năng kết
hợp đúng đắn lợi ích của mình với lợi ích của tổ chức, cho phép con người lựa
chọn con đường có hiệu quả nhất để thực hiện nhiệm vụ của mình.
Áp dụng phương pháp kinh tế thông qua sử dụng các đòn bẩy kinh tế
như: tiền lương, tiền thưởng, phụ cấp, giá cả, thuế, chính sách tiền tệ, tỷ giá
hối đoái,…
- Phương pháp hành chính: Phương pháp hành chính là cách thức tác
động trực tiếp của các chủ thể hành chính nhà nước lên đối tượng bằng các
quyết định hành chính mang tính bắt buộc
Vai trò của phương pháp hành chính trong quản lý rất to lớn, nó xác lập
trật tự kỷ cương làm việc trong hành chính nhà nước, khâu nối các phương
pháp quản lý khác và giải quyết các vấn đề đặt ra trong hành chính nhà nước
rất nhanh chóng. Không có phương pháp hành chính thì không thể quản lý hệ
thống có hiệu lực.
Phương pháp này dựa trên mối quan hệ quyền lực phục tùng - tức mối
quan hệ quyền hành trong tổ chức.
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về khai thác tài
nguyên khoáng sản
Các yếu tố ảnh hưởng đến QLNN về khai thác tài nguyên khoáng sản là
tập hợp những yếu tố khách quan và chủ quan có tác động tích cực hoặc tiêu
cực đến hoạt động QLNN về khai thác tài nguyên khoáng sản.
Hoạt động quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản chịu
sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm yếu tố khách quan và yếu tố
chủ quan. Các yếu tố khách quan là các điều kiện tự nhiên, kinh tế,văn hóa-xã
hội, trình độ dân trí, phong tục tập quán.., các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt

31. 24
động khai thác khoáng sản, môi trường quốc tế, xu hướng quản lý khai thác
tài nguyên khoáng sản của các nước trên thế giới. Các yếu tố chủ quan là từ
phía các nhà quản lý, hoạch định chính sách có tác động trực tiếp đến hoạt
động của quản lý khai thác tài nguyên khoáng sản.
1.3.1. Các yếu tố khách quan
- Điều kiện tự nhiên và môi trường, văn hóa-xã hội (trình độ dân trí,
phong tục tập quán...)
Điều kiện tự nhiên, môi trường văn hóa - xã hội là một trong những yếu tố
tác động quan trọng đến hoạt động quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên
khoáng sản, là tổng hợp các yếu tố, các điều kiện có ảnh hưởng trực tiếp, gián
tiếp, có tác động tích cực hay tiêu cực đối với hoạt động khai thác tài nguyên
khoáng. Do đặc thù về vị trí địa lý, địa hình khí hậu mỗi vùng, miền khác nhau
có những loại tài nguyên khoáng sản không giống nhau. Do vậy, các nhà quản lý
khi xây dựng chính sách về khoáng sản cần phải nắm rõ được các đặc điểm này
để từ đó xây dựng được các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch hoạt động khoáng
sản phù hợp.
Vị trí của những mỏ khoáng sản nằm ở những vùng thuận lợi giao thông,
cơ sở hạ tầng tốt, gần nguồn nước, điện.. thuận tiện phục vụ khai thác cũng mang
lại hiệu quả đối với hoạt động khai khoáng.
Môi trường văn hóa-xã hội, trình độ dân trí, ý thức của cộng đồng dân cư
có ảnh hưởng trực tiếp đến việc tôn trọng, bảo tồn, phát huy tiềm năng tài
nguyên khoáng sản từ đó người dân biết cách bảo vệ, khai thác, sử dụng tiết
kiệm nguồn “tài sản” đặc biệt này. Sự am hiểu pháp luật của người dân có vai trò
trong việc giữ gìn, quản lý có hiệu quả nguồn tài nguyên khoáng sản, hạn chế
được tình trạng khai thác, tận thu một cách trái phép, bừa bãi làm ảnh hưởng đến
cơ sở hạn tầng kỹ thuật, hủy hoại môi trường sinh thái đồng thời có thái độ đấu
tranh chống lại đối với những hành vi vi phạm pháp luật khoáng sản đồng thời
việc quản lý của nhà nước trở nên có hiệu quả hơn.

32. 25
- Các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động khai thác khoáng sản: các
doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân là các chủ thể trực tiếp thực hiện hoạt động khai
thác đồng thời là đối tượng chịu sự quản lý của nhà nước về khai thác tài nguyên
khoáng sản. Đây là “Người” được Nhà nước giao trực tiếp quản lý, tổ chức thăm
dò, khai thác, sử dụng khoáng sản. Tiềm lực về tài chính, khoa học-công nghệ và
nguồn nhân lực chất lượng cao chuyên ngành mỏ, địa chất, trắc địa...của các tổ
chức, cá nhân này ảnh hưởng đến quy mô khai thác, sự chú trọng đầu tư công
nghệ, thiết bị để thu hồi tối đa, khai thác tận thu hạn chế tình trạng tổn thất tài
nguyên khoáng sản.
- Môi trường quốc tế, xu hướng quản lý tài nguyên khoáng sản của các
nước trên thế giới và Chính sách mở cửa hội nhập với thế giới bên ngoài: Toàn
cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế đã và đang trở thành một trong những xu thế
chủ đạo của quan hệ kinh tế quốc tế hiện đại. Thế giới ngày nay đang sống
trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế mạnh mẽ. Quá trình này thể hiện
không chỉ trong lĩnh vực thương mại mà cả trong các lĩnh vực sản xuất, dịch
vụ, tài chính, đầu tư cũng như các lĩnh vực văn hóa, xã hội, tài nguyên môi
trường với các hình thức đa dạng và mức độ khác nhau. Do vậy, chính sách
QLNN về khai thác tài nguyên khoáng sản của Việt Nam cũng phải được xây
dựng trên cơ sở hướng tới hợp tác, hội nhập chung của toàn thế giới.
Hội nhập kinh tế quốc tế trong lĩnh vực khai thác tài nguyên khoáng
sản là chủ trương của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong xu thế toàn cầu hóa.
Tham gia hội nhập, chính sách và pháp luật và khai thác, sử dụng tài nguyên
và bảo vệ môi trường của Việt Nam sẽ chịu tác động và ảnh hưởng của pháp
luật các nước thành viên khác. Những ràng buộc đó góp phần định hướng cho
chính sách điều tiết của Việt Nam ngày càng hài hòa với các quy tắc và tiêu
chuẩn được thừa nhận rộng rãi ở các nước khác. Cơ chế pháp lý phải thay đổi
và điều chỉnh sao cho phù hợp và hài hòa với yêu cầu của các hiệp định môi

33. 26
trường đa phương của các khối kinh tế mà Việt Nam đã và sẽ tham gia. Bên
cạnh đó, cần nỗ lực nghiên cứu kinh nghiệm để tìm hiểu về các rào cản thương
mại nảy sinh từ các tiêu chuẩn môi trường của nước ngoài. Việt Nam cần áp
dụng triệt để nguyên tắc phát triển bền vững thể hiện ở đường lối và chính
sách, pháp luật nói chung và về khai thác sử dụng bền vững tài nguyên thiên
nhiên, bảo vệ môi trường trong khai thác tài nguyên khoáng sản nói riêng.
Hợp tác quốc tế trong quản lý tài nguyên khoáng sản nhằm tranh thủ
các cơ hội hỗ trợ về tài chính, công nghệ từ các hoạt động hợp tác đa phương
và song phương nhằm góp phần giải quyết những thách thức về cạn kiệt tài
nguyên, ô nhiễm và suy thoái môi trường; thực hiện có hiệu quả các điều ước,
thỏa thuận quốc tế liên quan đến lĩnh vực khoáng sản mà Việt Nam đã ký kết,
phê chuẩn và tham gia, qua đó nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
1.3.2. Các yếu tố chủ quan
- Các quan điểm chủ trương đường lối của Đảng, Hệ thống chính sách,
pháp luật của Nhà nước về quản lý khai thác tài nguyên khoáng sản: là những
định hướng, giải pháp của Đảng, nhà nước về quản lý khai thác tài nguyên
khoáng sản nhằm đạt được các mục tiêu đề ra. Chính sách quản lý khai thác
tài nguyên khoáng sản thể hiện trong việc xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế
hoạch phát triển ngành công nghiệp khai khoáng đồng thời kiểm soát những
tác động tiêu cực, phát huy tác động tích cực, thúc đẩy phát triển bền vững.
- Cán bộ công chức trong các cơ quan quản lý nhà nước về khai thác tài
nguyên khoáng sản: Con người chính là chủ thể quản lý đồng thời cũng là đối
tượng chịu sự quản lý (các tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động khai thác
khoáng sản), do vậy yêu cầu đối với chủ thể quản lý này càng phải cao hơn để
có thể tác động, định hướng, điều chỉnh được đối tượng quản lý có hành động
phù hợp với mục tiêu, yêu cầu. Chủ thể đó chính là cán bộ công chức trong
các cơ quan QLNN về khoáng sản phải đảm bảo về số lượng, chất lượng,

34. 27
trình độ, năng lực để đáp ứng yêu cầu công việc; Đạo đức nghề nghiệp, tính
chuyên nghiệp, khả năng thích ứng với sự thay đổi, đáp ứng với yêu cầu thực
tiễn hội nhập quốc tế hiện nay...; Do vậy hệ thống các cơ quan QLNN về
khoáng sản cần phải đẩy mạnh hơn nữa công tác cải cách hành chính đảm bảo
đồng bộ, triệt để, không ngừng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức
làm công tác quản lý về khai thác tài nguyên khoáng sản nhằm kịp thời tháo gỡ
các khó khăn, vướng mắc của người dân, doanh nghiệp trong lĩnh vực này.
- Cơ sở hạ tầng kỹ thuật, trang thiết bị và trình độ khoa học công nghệ:
yếu tố này là điều kiện quyết định đối với mọi sự thắng lợi không riêng lĩnh
vực khai thác khoáng sản mà tất cả các lĩnh vực. Hoạt động khai khoáng chỉ có
thể vận hành có hiệu quả trên nền tảng cơ sở hạ tầng kỹ thuật, trình độ khoa công
nghệ và trang thiết bị hiện đại và ngược lại các điều kiện này không đảm bảo thì
việc khai thác TNKS hay QLNN về hoạt động khai thác TNKS gặp rất nhiều
khó khăn hoặc kém hiệu quả.
1.4. Kinh nghiệm quốc tế về quản lýkhai thác tài nguyên khoáng sản
Để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của tài nguyên khoáng sản và hoạt
động quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản, tác giả đã tìm hiểu
kinh nghiệm quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản của một số
quốc gia trên thế giới để từ đó có thể rút kinh nghiệm và đề xuất giải pháp
hoàn thiện quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản ở Việt Nam,
cụ thể một số quốc gia như sau:
* Trung Quốc: Trong những thập niên gần đây, Trung Quốc đã đạt
nhiều thành quả trong công tác khai thác tài nguyên khoáng sản và nhiều mỏ
khoáng sản quy mô lớn, có giá trị đã được xác định, hệ thống cung ứng
khoáng sản đã hình thành. Đến nay ngành công nghiệp khai thác khoáng sản
Trung Quốc đã tự đáp ứng được khoảng 92% về khoáng sản năng lượng, 80%
về khoáng sản cho công nghiệp và khoảng 70% khoáng sản cho sản xuất vật
tư nông nghiệp.

35. 28
Trung Quốc chủ trương trong 20 năm đầu của thế kỷ 21 chủ yếu dựa
vào khai thác tài nguyên khoáng sản nội địa để đảm bảo cho nhu cầu hiện
đại hóa. Trung Quốc rất coi trọng phát triển bền vững và sử dụng hợp lý tài
nguyên khoáng sản và đã thực hiện phát triển bền vững một chiến lược
quốc gia và bảo vệ các nguồn tài nguyên một phần quan trọng của chiến
lược này. Để xây dựng một xã hội một cách toàn diện là mục tiêu của
Trung Quốc trong 20 năm đầu của thế kỷ mới. Trung Quốc sẽ phụ thuộc
chủ yếu vào khai thác tài nguyên khoáng sản riêng của mình để đảm bảo
các nhu cầu của chương trình hiện đại hóa của đất nước. Chính phủ Trung
Quốc khuyến khích việc thăm dò và khai thác tài nguyên khoáng sản có
nhu cầu, đặc biệt là các nguồn tài nguyên chiếm ưu thế trong các vùng phía
tây, để tăng khả năng trong nước cung cấp tài nguyên khoáng sản. Đồng
thời, đây là một chính sách của chính phủ quan trọng nhập khẩu có vốn đầu
tư nước ngoài và công nghệ để khai thác tài nguyên khoáng sản của đất
nước, làm cho việc sử dụng của các thị trường nước ngoài và tài nguyên
khoáng sản nước ngoài, và giúp các doanh nghiệp khai thác mỏ và các sản
phẩm khoáng sản của Trung Quốc nhập vào thị trường quốc tế. Chính phủ
Trung Quốc cho rằng các công ty khai thác mỏ nước ngoài vào Trung Quốc
và các doanh nghiệp khai thác mỏ của Trung Quốc nhập vào các nước khác
để làm cho các quốc gia khác nhau cùng có bổ sung tài nguyên có ý nghĩa
lớn cho sự thịnh vượng chung và phát triển lành mạnh của tài nguyên
khoáng sản thế giới thăm dò và khai thác.
- Các mục tiêu và nguyên tắc bảo vệ tài nguyên khoáng sản và sử dụng
hợp lý: Mục tiêu chung của việc bảo vệ và sử dụng hợp lý tài nguyên khoáng
sản trong đầu thế kỷ 21 của Trung Quốc là:
+ Tăng cường khả năng của các nguồn tài nguyên khoáng sản để đảm
bảo xây dựng một xã hội một cách toàn diện. Nâng cao đầu vào hiệu quả

36. 29
thăm dò và khai thác vào tài nguyên khoáng sản, tăng phạm vi và chiều sâu
thăm dò và khai thác, tăng cường bảo vệ tài nguyên khoáng sản, tăng nguồn
cung. Trung Quốc sẽ mở rộng hơn với thế giới bên ngoài và tham gia tích cực
trong hợp tác quốc tế. Trung Quốc cũng sẽ thành lập một hệ thống dự trữ đối
với các nguồn tài nguyên chiến lược, nhằm dự trữ cần thiết về tài nguyên
khoáng sản quan trọng cho nền kinh tế quốc gia và đời sống của nhân dân và
bảo đảm sự an toàn của nền kinh tế của đất nước cũng như cung cấp các mặt
hàng khoáng sản bền vững và an toàn.
+ Đẩy mạnh cải thiện môi trường sinh thái của các mỏ. Trung Quốc
sẽ làm giảm và kiểm soát ô nhiễm và thiệt hại cho môi trường của các tài
nguyên khoáng sản gây ra trong các liên kết sản xuất thay đồ, khai thác mỏ
và luyện kim hoặc tinh chế và mang lại một chu kỳ lành tính trong việc
khai thác tài nguyên khoáng sản và bảo vệ môi trường sinh thái, nâng cao
pháp luật và các quy định bảo vệ môi trường tại các khu vực khai thác
khoáng sản, và thực hiện kiểm tra vẫn còn chặt chẽ và giám sát việc thực
thi pháp luật liên quan đến việc kiểm soát môi trường sinh thái của các mỏ
và tăng cường tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức của các doanh
nghiệp khai thác mỏ và toàn xã hội về tầm quan trọng của việc bảo vệ tài
nguyên môi trường.
Để tạo ra một môi trường phát triển cạnh tranh bình đẳng. Trung Quốc
thiết lập một hệ thống kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa và pháp luật về hoạt
động quản lý thăm dò và khai thác tài nguyên khoáng sản, Trung Quốc sẽ tiếp
tục cải thiện các luật và quy định liên quan đến quản lý tài nguyên khoáng
sản, điều chỉnh và hoàn thiện chính sách về tài nguyên khoáng sản, cải thiện
đầu tư môi trường; cung cấp dịch vụ thông tin tuyệt vời và tạo ra môi trường
thị trường mở, có trật tự và thống nhất, trong đó thị trường có thể cạnh tranh
một cách bình đẳng.

37. 30
- Tăng cường năng lực cung cấp tài nguyên khoáng sản trong nước
Trung Quốc dựa chủ yếu vào sự phát triển của tài nguyên khoáng sản
và các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác để phát triển kinh tế của đất nước.
Trong quá trình xây dựng một xã hội một cách toàn diện, Trung Quốc trước
hết sẽ làm tăng khả năng cung cấp tài nguyên khoáng sản trong nước. Trung
Quốc vẫn có tiềm năng rất lớn đối với các nguồn tài nguyên khoáng sản thăm
dò và khai thác.
Chính phủ Trung Quốc khuyến khích và hướng dẫn hoạt động cho khảo
sát thương mại đáp ứng hoạch định yêu cầu, bánh răng nhu cầu thị trường và
tập trung vào kết quả kinh tế. Trung Quốc khuyến khích thương mại khảo sát
tại các khu vực trung tâm và phía tây, vùng xa, biên giới và vùng nơi sinh
sống của đồng bào dân tộc thiểu số, cũng như kinh tế kém phát triển hơn các
khu vực khác có tiềm năng tài nguyên. Trung Quốc khuyến khích các doanh
nghiệp khai thác mỏ để thực hiện khảo sát địa chất thương mại tại các khu
vực xa trung tâm hoặc sự hình thành sâu sắc hơn về các mỏ cũ với cả hai tiềm
năng thị trường và tài nguyên, và để tìm tài nguyên thay thế mới. Trung Quốc
khuyến khích các nhà đầu tư để có được quyền thăm dò và khai thác mỏ,
thông qua cạnh tranh lành mạnh, các trang web của các mỏ khoáng sản được
thành lập sau khi khảo sát có vốn đầu tư của chính phủ. Trung Quốc khuyến
khích thương mại thăm dò dầu, khí thiên nhiên, khí than, than với tro thấp và
nội dung lưu huỳnh thấp, và chất lượng tinh mangan, crôm, đồng, nhôm,
vàng, bạc, niken, coban, kim loại thuộc nhóm bạch kim,và xinvit. Trung Quốc
cũng khuyến khích sự phát triển của nước địa nhiệt khoáng sản, tài nguyên
nước ngầm, một cách khoa học, kinh tế và hợp lý, đồng thời khuyến khích
việc sử dụng nước chất lượng tốt cho các mục đích tốt hơn, và phòng ngừa và
kiểm soát ô nhiễm.

38. 31
- Mở rộng hợp tác quốc tế trong Thăm dò và Khai thác Khoáng sản
Trung Quốc sẽ thực hiện chính sách mở cửa với thế giới. Trung Quốc
tích cực trong hợp tác quốc tế trong lĩnh vực tài nguyên khoáng sản để thúc
đẩy việc trao đổi các nguồn lực trong và ngoài nước, vốn, thông tin, công
nghệ và thị trường trên cơ sở có đi có lại và cùng có lợi.
Trung Quốc thực hiện chính sách khuyến khích các doanh nghiệp nước
ngoài đầu tư vào tài nguyên khoáng sản thăm dò và khai thác trong nước.
Trung Quốc khuyến khích các doanh nghiệp khai thác khoáng sản trong nước
hợp tác với các công ty khai thác mỏ quốc tế, trên kinh nghiệm quốc tế tiên
tiến, nhập khẩu công nghệ tiên tiến và hoạt động phù hợp với thông lệ quốc
tế. Trung Quốc bắt đầu mở ngành công nghiệp dầu mỏ của thế giới bên ngoài
vào năm 1982 bằng cách sử dụng vốn và công nghệ nước ngoài để thăm dò và
khai thác tài nguyên dầu khí. Kết quả là, phạm vi khai thác đã được mở rộng
và sản lượng dầu thô đã tăng tỷ suất lợi nhuận lớn. Bây giờ, Trung Quốc đã
bắt đầu tham gia vào việc khai thác tài nguyên dầu khí ở nước ngoài. Chính
phủ Trung Quốc đã thực hiện hoặc sẽ mất một số các biện pháp mới để tiếp
tục cải thiện môi trường đầu tư nước ngoài, mở rộng sự mở cửa và tăng cường
hợp tác quốc tế.
- Cải thiện quản lý tài nguyên khoáng sản
Trung Quốc đã dần dần cải thiện việc quản lý tài nguyên khoáng sản
của chính phủ, đưa về quy định pháp luật, tiêu chuẩn hóa và khoa học.
Ban hành và dần dần cải thiện luật pháp và các quy định về quản lý tài
nguyên khoáng sản. Trung Quốc đã đưa ra một hệ thống pháp luật đối với các
nguồn tài nguyên khoáng sản, bao gồm Luật Tài nguyên Khoáng sản và pháp
luật có liên quan và các quy định khác với Hiến pháp như là nền tảng của
Luật. Kể từ năm 1982, Trung Quốc đã liên tục ban hành Luật Tài nguyên
Khoáng sản, Luật Quản lý Đất đai, Than Luật, Luật An toàn trong hầm mỏ,

39. 32
Luật Bảo vệ môi trường và Luật về Sử dụng và quản lý vùng biển. Chính phủ
Trung Quốc cũng đã ban hành hơn 20 quy chế và các quy định bổ sung, bao
gồm Quy định chi tiết việc thực hiện Luật Tài nguyên khoáng sản, Quy định
về khai thác tài nguyên dầu ngoài khơi trong hợp tác với các doanh nghiệp
nước ngoài, Quy định về khai thác tài nguyên dầu trên đất liền bởi các doanh
nghiệp nước ngoài, các biện pháp điều chỉnh việc đăng ký và quản lý Khu vực
Khảo sát tài nguyên khoáng sản, Các biện pháp điều chỉnh việc đăng ký và
quản lý khai thác tài nguyên khoáng sản, Các biện pháp quản trị hành chính
của chuyển giao khảo sát và quyền khai thác khoáng sản, Quy định về quản lý
hành chính của bộ sưu tập phí tài nguyên khoáng sản bồi thường. Các tỉnh
khác nhau, khu tự trị và thành phố trực thuộc Trung ương, ngoài ra, xây dựng
các quy chế liên quan tại địa phương. Các luật và quy định này đã đưa ra hệ
thống pháp luật cơ bản của Trung Quốc cho việc quản lý tài nguyên khoáng
sản, và cung cấp sự bảo đảm pháp lý cho việc thực hiện quản lý, quản lý tài
nguyên khoáng sản và các mỏ hoạt động theo quy định của pháp luật.
* Úc
Úc có hệ thống liên bang, trong đó việc quản lý tài nguyên thiên nhiên
thuộc thẩm quyền cấp bang. Để đảm bảo phát triển bền vững trong ngành
khai khoáng, tại Úc đã triển khai Chương trình phát triển bền vững: Chương
trình này được một Ban chỉ đạo quản lý trực thuộc Bộ Công nghiệp, Du lịch
và Tài nguyên chính phủ Úc và do các nhóm công tác với đại diện từ khu vực
chính phủ, ngành, nghiên cứu, giáo dục đào tạo và cộng đồng xây dựng.
Chương trình phát triển bền vững trong khai thác mỏ đề cập tới các lĩnh vực
môi trường, kinh tế và xã hội trong mọi giai đoạn của cả quá trình khai thác
khoáng sản từ thăm dò tới xây dựng, vận hành và đóng cửa khu khai thác mỏ.
Trước hết, các công ty khai thác cần phải đảm bảo sự hỗ trợ và chấp
nhận rộng rãi của cộng đồng để bảo vệ “giấy phép xã hội để hoạt động” của

40. 33
họ. Giấy phép xã hội để hoạt động là một khái niệm mới, qua đó khẳng định
sự hợp tác của danh nghiệp với cộng đồng và đóng góp vào sự phát triển của
cộng đồng không chỉ là điều nên làm đối với công ty mà còn tạo nên ý thực
kinh doanh đúng đắn.
Bên cạnh đó chương trình này cũng đề cập đến một vấn đề quan trọng
khác trong quản lý hiệu quả trong quá trình khai thác sử dụng tài nguyên.
Chương trình nhấn mạnh, phát triển kinh tế, tác động môi trường và trách
nhiệm xã hội phải được quản lý tốt và hiệu quả; phải được thiết lập và gắn kết
trách nhiệm giữa chính phủ, ngành và các bên liên quan. Hướng tới: tăng
cường tốt đa kết quả đạt được và hiệu suất hoạt động; quản lý tốt hơn các tác
động về môi trường và xã hội; quản lý tốt hơn các lợi ích tiềm tàng trong quá
trình sản xuất và sử dụng.
Những thành tựu nổi bật về xử lý môi trường trong khai thác và chế biến
khoáng sản ở Úc luôn luôn là nguyên nhân hàng đầu và sự đảm bảo chắc chắn
cho các bước phát triển bền vững của ngành công nghiệp quan trọng này ở Úc.
* Indonesia
Indonesia là quốc gia thuộc khu vực Đông Nam Á, có tài nguyên
khoáng sản khá phong phú, trong đó có một số loại khoáng sản có tiềm năng
lớn như dầu khí, than, đồng, vàng, thiếc.. hoạt động khoáng sản ở Indonesia
trước đây được quản lý và điều hành theo Luật Khoáng sản số 11 năm 1967.
Theo đó Bộ Tài nguyên khoáng sản và năng lượng là cơ quan quản lý và giám
sát mọi hoạt động liên quan đến tài nguyên khoáng sản của quốc gia.
Về quản lý tài nguyên khoáng sản, Indonesia chia tài nguyên khoáng
sản ra làm 3 khu vực: khu vực mỏ, khu vực mỏ nhỏ và khu vực dự trữ quốc
gia… (Khu vực mỏ nhỏ: do chính phủ xác định có sự tham vấn của chính
quyền khu vực và báo cáo bằng văn bản lên Quốc hội. Tiêu chí để xét cấp
giấy phép khai thác mỏ trong một vùng gồm vị trí địa lý, nguyên tắc bảo tồn

41. 34
tài nguyên, tiêu chuẩn bảo vệ môi trường, hiệu quả khai thác và mật độ dân số
trong vùng; khu vực mỏ nhỏ do chủ tịch thành phố hoặc quận, huyện xác định
có thông qua hội đồng nhân dân cùng cấp; khu vực dự trữ quốc gia: chính phủ
xác định khu vực dự trữ quốc gia với các tài nguyên tin cậy và có tính thương
mại cao…
Về trách nhiệm quản lý nhà nước, Luật Khoáng sản và Than của
Indonesia phân cấp mạnh cho địa phương. Theo đó Bộ Năng lượng và Tài
nguyên khoáng sản được nhà nước ủy quyền thực hiện quản lý nhà nước về
khoáng sản. Khi diện tích khai thác nằm trên lãnh thổ của nhiều tỉnh thì do Bộ
trưởng cấp phép; khi diện tích khai thác nằm trên lãnh thổ nhiều huyện thì do
chủ tịch tỉnh cấp phép và cấp huyện cấp phép khi ranh giới khai thác chỉ nằm
trên một huyện. Đối với nhà đầu tư khai khoáng, luật quy định các nhà đầu tư
có trách nhiệm làm tăng giá trị sản phẩm khoáng sản trong quá trình khai
thác, chế biến và sử dụng. Nhà đầu tư phải tiến hành tuyển, chế biến và tinh
luyện trong nước, phải hợp tác với các chủ sở hữu khác có giấy phép để cùng
tiến hành tuyển và chế biến khoáng sản; xây dựng các nhà máy chế biến hoặc
có thể sử dụng các nhà máy chế biến sẵn có của các công ty khác ở Indonesia.
Quy định này của Indonesia nhằm hạn chế xuất khẩu sản phẩm thô,.
Ngoài ra, Luật khoáng sản và than của Indonesia quy định trách nhiệm
hình sự trong hoạt động khoáng sản. Theo đó khung hình phạt tù cao nhất là
10 năm và phạt tiền lên đến 10 tỷ rupiah.
* Nhật Bản
Nhật Bản là một quốc gia nghèo về tài nguyên khoáng sản trong khi
nhu cầu sử dụng lại rất lớn, Chính phủ Nhật Bản đã có nhiều chính sách hợp
lý để đảm bảo nhu cầu khoáng sản sử dụng trong nước cho mục tiêu phát triển
kinh tế. Nhật Bản tăng cường đầu tư hoặc liên doanh, liên kết với các Chính
phủ khác để có nguồn nguyên liệu. Chính phủ Nhật Bản cũng bắt đầu tiếp cận

42. 35
với hoạt động hỗ trợ các doanh nghiệp tư nhân để đầu tư vào các dự án tìm
kiếm quặng sắt ở Australia.
Sự hỗ trợ của Chính phủ Nhật Bản cho các công ty trong nước trong
các dự án khai thác tài nguyên tại nước ngoài diễn ra trong bối cảnh nhu cầu
khoáng sản ở các nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc và Ấn Độ đang tăng
nhanh, khiến các nước này đẩy mạnh khai thác tài nguyên tại nước ngoài.
Ngoài việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ phía Chính phủ, để đối phó với các tập đoàn
lớn của Brazil, Anh và Australia đang khống chế thị trường quặng sắt thế
giới, các công ty Nhật Bản có xu hướng liên minh liên kết. Vào cuối năm
2008, năm công ty cán thép hàng đầu Nhật Bản đã liên kết với nhau để mua
lại quyền khai thác một mỏ quặng vào loại lớn nhất ở Brazil.
* Bài học kinh nghiệm rút ra từ hoạt động QLNN về khai thác TNKS tại
một số nước trên thế giới
Từ những kinh nghiệm về quản lý và khai thác khoáng sản của một số
nước trên thế giới, có thể nhận thấy trước thách thức cạn kiệt tài nguyên và xu
thế cạnh tranh toàn cầu về tài nguyên khoáng sản, các nước rất chú ý đến việc
quản lý và khai thác khoáng sản. Các quốc gia đã và đang triển khai nhiều
biện pháp, điều chỉnh luật và các chính sách liên quan trong quản lý khai thác
TNKS như sau:
- Hạn chế khai thác khoáng sản trong nước, giữ nguyên hiện trạng,
đóng cửa các mỏ khi chưa đủ điều kiện khai thác hoặc gây ô nhiễm môi
trường, đồng thời cải tiến công nghệ chế biến nhằm tận thu tối đa các sản
phẩm khoáng sản có ích.
- Triển khai Chương trình phát triển bền vững, đề cập tới các lĩnh vực
môi trường, kinh tế và xã hội trong mọi giai đoạn của cả quá trình khai thác
khoáng sản từ thăm dò tới xây dựng, vận hành và đóng cửa khu khai thác mỏ.
Chương trình nhấn mạnh, phát triển kinh tế, tác động môi trường và trách

43. 36
nhiệm xã hội phải được quản lý tốt và hiệu quả; phải được thiết lập và gắn kết
trách nhiệm giữa chính phủ, ngành và các bên liên quan. Hướng tới tăng
cường tối đa kết quả đạt được và hiệu suất hoạt động; quản lý tốt hơn các tác
động về môi trường và xã hội; quản lý tốt hơn các lợi ích tiềm tàng trong quá
trình sản xuất và sử dụng.
Quan tâm đặc biệt tới vấn đề xử lý môi trường trong khai thác và chế
biến khoáng sản và là cơ sở đảm bảo chắc chắn cho các bước phát triển bền
vững của ngành công nghiệp khai thác khoáng sản.
- Tạo ra một môi trường phát triển cạnh tranh bình đẳng, thiết lập một
hệ thống kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa và pháp luật về hoạt động quản lý
thăm dò và khai thác tài nguyên khoáng sản, điều chỉnh và hoàn thiện chính
sách về tài nguyên khoáng sản, cải thiện đầu tư môi trường; cung cấp dịch vụ
thông tin tuyệt vời và tạo ra môi trường thị trường mở, có trật tự và thống
nhất, trong đó thị trường có thể cạnh tranh một cách bình đẳng. Đồng thời
tăng cường năng lực cung cấp tài nguyên khoáng sản trong nước khuyến
khích các nhà đầu tư cạnh tranh lành mạnh.
- Tăng cường nhập khẩu khoáng sản thô, các khoáng sản có nguy cơ
cạn kiệt, thực hiện dự trữ quốc gia về tài nguyên khoáng sản;
- Mở rộng hợp tác quốc tế, thực hiện các chính sách thúc đẩy hợp tác,
liên doanh khai thác khoáng sản. Tăng cường đầu tư, liên doanh liên kết với
các quốc gia giàu tài nguyên khoáng sản, nguồn vốn, trình độ khoa học công
nghệ hiện đại. Tích cực trong hợp tác quốc tế trong lĩnh vực tài nguyên
khoáng sản để thúc đẩy việc trao đổi các nguồn lực trong và ngoài nước, vốn,
thông tin, công nghệ và thị trường trên cơ sở có đi có lại và cùng có lợi.
- Thực hiện phân cấp mạnh cho chính quyền địa phương trong việc cấp
phép. Xây dựng chính sách để các nhà đầu tư có trách nhiệm làm tăng giá trị
sản phẩm khoáng sản trong quá trình khai thác, chế biến và sử dụng. Nhà đầu

44. 37
tư phải tiến hành tuyển, chế biến và tinh luyện trong nước, phải hợp tác với
các chủ sở hữu khác có giấy phép để cùng tiến hành tuyển và chế biến khoáng
sản; xây dựng các nhà máy chế biến hoặc có thể sử dụng các nhà máy chế
biến sẵn có nhằm hạn chế xuất khẩu sản phẩm thô.
Bên cạnh đó việc tăng cường tiềm lực tài chính, khả năng đầu tư phát
triển công nghệ hiện đại và hợp lý, năng lực tổ chức quản lý trong thăm dò,
khai thác và chế biến; khả năng bảo hộ và bao tiêu sản phẩm sau khai thác là
những vấn đề được nhiều nước có nền công nghiệp phát triển quan tâm.
Tiểu kết Chương 1
Ở Chương 1, tác giả đã hệ thống hóa một số vấn đề chung, cơ bản về
QLNN và QLNN đối với khai thác tài nguyên khoáng sản ở Việt Nam, bao
gồm: các Khái niệm về tài nguyên khoáng sản, khai thác TNKS, các đặc
điểm; quyền sở hữu về TNKS; vai trò của khai thác TNKS đối với sự phát
triển kinh tế-xã hội; Khái niệm về Quản lý nhà nước, QLNN về khai thác
TNKS; Sự cần thiết phải QLNN về khai thác TNKS; yêu cầu, nguyên tắc, nội
dung, phương thức QLNN đối với khai thác TNKS.
Bên cạnh đó, tác giả cũng đã nghiên cứu tới các yếu tố khách quan, chủ
quan tác động tích cực, tiêu cực đến QLNN về khai thác TNKS. Tác giả đã
tìm hiểu kinh nghiệm quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản
của một số quốc gia trên thế giới để từ đó có thể nghiên cứu, rút kinh nghiệm
và đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên
khoáng sản trong điều kiện của Việt Nam hiện nay.

45. 38
Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KHAI THÁC
TÀI NGUYÊN KHOÁNG SẢN Ở VIỆT NAM
2.1. Tổng quát về hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản
* Về loại hình khoáng sản được khai thác: Tính riêng các mỏ khoáng
sản do cơ quan Trung ương cấp giấy phép, đến ngày 31 tháng 12 năm 2008
hiện có khoảng 350 mỏ/khu vực mỏ thuộc 10/12 nhóm khoáng sản và 68
điểm nước khoáng, nước nóng đang khai thác. Tính riêng cho khoáng sản rắn
thì nhóm khoáng sản vật liệu xây dựng (sét xi măng, đá vôi xi măng, đá ốp lát
các loại, đá phiến lợp, cát silic phụ gia xi măng, nguyên liệu phụ gia xi măng
v.v…) chiếm tỷ lệ 36,96 %. Nhóm khoáng sản nhiên liệu (than mỡ, than
antraxit) chiếm tỷ lệ 22,11 %. Nhóm khoáng sản nguyên liệu sứ, gốm, thủy
tinh, chịu lửa, bảo ôn (kaolin, fenspat, sét gốm sứ, sét chịu lửa, đôlômit,
quăczit, cát thủy tinh) chiếm tỷ lệ 15,84 %. Nhóm khoáng sản kim loại cơ bản
thông thường (thiếc, anitmon, đồng, chì - kẽm và nikel) chiếm tỷ lệ 4,29 %.
Nhóm khoáng sản sắt và hợp kim của sắt (sắt, mangan, crômit và wonfram)
chiếm tỷ lệ 5,61 %. Nhóm khoáng sản kim loại nhẹ (bauxit, ilmenit) chiếm tỷ
lệ 7,59 %. Nhóm khoáng sản nguyên liệu kỹ thuật (tacl, đá vôi trắng, các
khuôn đúc, sét bentonit) chiếm tỷ lệ 4,29 %. Nhóm khoáng sản quý hiếm (đá
quý, saphia) chiếm tỷ lệ 0,66 %. Nhóm khoáng sản hóa chất và phân bón
(apatit, fluorit, secpentin) chiếm tỷ lệ 1,65 % và nhóm khoáng sản kim loại
quý (vàng) chiếm 0,99 %.
Theo thống kê, đến tháng 6 năm 2009 có 3.882 giấy phép khai thác do
ủy ban nhân dân cấp tỉnh cho phép khai thác còn hiệu lực và đang thực hiện.
Trong đó có 82% là giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng