2. Αρχαϊκή εποχή ονομάζεται η
περίοδος από τα μέσα του 8ου π.Χ
αιώνα (750 π.Χ) ως την πρώτη
εικοσαετία του 5ου αιώνα π.Χ (480 π.Χ)
Χαρακτηρίζεται ως η εποχή της
προετοιμασίας και των απαρχών της
οικονομικής, πολιτικής και
πολιτιστικής εξέλιξης του ελληνικού
κόσμου.

3. Τον 8ο αι. π.Χ η οικονομικοκοινωνική κρίση που προέκυψε
στα τέλη των ομηρικών χρόνων αντιμετωπίζεται:
με την οργάνωση του ελληνικού κόσμου σε πόλεις-κράτη
με την ίδρυση αποικιών ( δεύτερος ελληνικός αποικισμός)
Τον 7ο και 6ο αι π.Χ κυριαρχούν οι πνευματικές αναζητήσεις
και διαμορφώνεται ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός.
Τον 5οαι π.Χ έχουμε τους αγώνες των Ελλήνων εναντίον των
«Βαρβάρων» από τους οποίους οι Έλληνες:
-εξήλθαν νικητές
-ενίσχυσαν την εθνική τους συνείδηση
-επικύρωσαν την αποτελεσματικότητα που τους παρείχε
ο θεσμός της πόλης-κράτος

4. Με τον όρο πόλη-κράτος δηλώνεται η
έννοια του χώρου και η οργανωμένη
κοινότητα των ανθρώπων που ζουν στο
συγκεκριμένο χώρο κάτω από μια
εξουσία, με σκοπό την αντιμετώπιση
κοινών προβλημάτων

5. Από γεωγραφική άποψη
-Η πόλις, το άστυ, κέντρο άσκησης της
εξουσίας που ήταν μια τειχισμένη
συνήθως έκταση. Εκεί βρισκόταν ένα
μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
-Η ύπαιθρος χώρα, που βρισκόταν γύρω
από αυτό το κέντρο και αποτελούνταν
από την καλλιεργήσιμη γη και μικρούς
οικισμούς (κώμες).

6. Από οργανωτική άποψη μια πόλη –
κράτος χαρακτηριζόταν από:
- τη συμμετοχή των πολιτών στη
διαχείριση των κοινών
- το πολίτευμα της, τον τρόπο άσκησης
της εξουσίας που εξαρτιόταν από τη
συμμετοχή ή μη των πολιτών σε αυτή

7. Προϋποθέσεις για την ύπαρξη της πόλης-κράτους:
η ελευθερία, η οποία εξασφαλιζόταν μέσω του
αγώνα των πολιτών για τη διατήρηση της
ανεξαρτησίας τους
η αυτονομία, η οποία εξασφαλιζόταν με τη
συμβολή των πολιτών στη διακυβέρνηση της
πόλης-κράτους με νόμους που οι ίδιοι θέσπιζαν
η αυτάρκεια, η οποία εξασφαλιζόταν με τη
συμμετοχή των πολιτών στις παραγωγικές
διαδικασίες για την κάλυψη των αναγκών τους

8. Η επιβίωση και η εξέλιξη της πόλης
-κράτους ήταν άμεσα συνδεδεμένη
με την ελευθερία, αυτονομία και
αυτάρκεια, επιδιώξεις που:
Η αρχαία Σμύρνη
(Μία από τις πρώτες
ελληνικές πόλεις)
- εμπόδιζαν τη δημιουργία ενιαίου
κράτους γιατί καλλιεργούσαν
εμφύλιες διαμάχες
- αποτέλεσαν τη γενεσιουργό
δύναμη των επιτευγμάτων και της
πολιτισμικής πορείας των Ελλήνων

9. Ο θεσμός της πόλης – κράτους ήταν μια σημαντική
καινοτομία για την εξέλιξη του πολιτισμού παρόλο
που δεν ήταν καινούργιος
(πχ Σουμέριοι) γιατί:
 Οι κάτοικοι ανέπτυξαν ελεύθερη και
ανεξάρτητη πολιτική δραστηριότητα για την
αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων και
την κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους
 Απέκτησαν υπόσταση οι έννοιες του πολίτη
και της πολιτικής
 Γεννήθηκαν όλα τα επιτεύγματα του ελληνικού
κόσμου: δημοκρατία, ποίηση, θέατρο,
φιλοσοφία, ρητορική, πολεοδομία και επιστήμη

10. Οι κοινωνικές οικονομικές και
πολιτικές συνθήκες που επικρατούν
στις ομηρικές κοινωνίες οδήγησαν
στη δημιουργία των ελληνικών
πόλεων – κρατών που ήταν
διαφορετικές από περιοχή σε
περιοχή

11. Στα παράλια της Μ. Ασίας
δημιουργήθηκαν οι πρώτες
πόλεις –κράτη όταν επέδρασαν
παράγοντες, όπως η χωροταξική
οργάνωση και οι τοπικές λατρείες,
στα διάφορα φύλα που είχαν
αυτονομηθεί και είχαν αποκτήσει
μόνιμη εγκατάσταση

12. Στον Ελλαδικό χώρο δημιουργήθηκαν οι
πρώτες πόλεις –κράτη όταν:
 Ανεξαρτητοποιούνται και
οργανώνονται τμήματα διαφορετικών
φύλων
Δημιουργούνται συνοικισμοί από
γειτονικές κοινότητες που ενώθηκαν
μεταξύ τους ή από ομάδες που
αποσπάστηκαν από κώμες (χωριά) και
αποκτούν ενιαία διοίκηση

13. Στα τέλη του 9ου αι π.Χ ο ομηρικός κόσμος βιώνει
οικονομική κρίση με τα εξής χαρακτηριστικά:
Σταδιακή αύξηση του πληθυσμού
Περιορισμένες εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης
και περιορισμένα μέσα εκμετάλλευσης
 Συγκέντρωση γης στα χέρια λίγων
 Απουσία εργασιακής ειδίκευσης
 Έλλειψη άλλων πόρων πέρα από την
εκμετάλλευση γης

14. Κύρια χαρακτηριστικά της πολιτικής
και κοινωνικής κατάστασης των
πόλεων – κρατών ήταν:
Περιορισμός της βασιλικής εξουσίας
από τους ευγενείς
 Ύπαρξη πολλών μικρών ή μεσαίων
καλλιεργητών - ακτημόνων
Ανάπτυξη του θεσμού της δουλείας

15. Οι ευγενείς ονομάζονταν και αγαθοί, άριστοι,
ευπατρίδες ή εσθλοί, ονόματα που δείχνουν
την προέλευση και κοινωνική τους υπόσταση.
Αμφισβήτησαν τη βασιλική εξουσία λόγω
έλλειψης οργανωμένου στρατού.
Κατείχαν μεγάλες εκτάσεις και σε αυτό
στήριζαν τη δύναμη τους.
Ασχολούνταν με τη σωματική άσκηση και την
πνευματική καλλιέργεια.
Εξέτρεφαν άλογα και βρίσκονταν σε πολεμική
ετοιμότητα για αυτό και το όνομα ιππείς.

16. Το πλήθος που ονομάζονταν και
όχλος, κακοί κ.ά. αποτελούσαν τους
πολίτες μιας πόλης - κράτους μαζί με
τους ευγενείς.
Πλούτισαν από την ενασχόληση τους
με το εμπόριο, τη ναυτιλία, και τη
βιοτεχνία.
Δεν εξισώθηκαν πολιτικά εξαρχής με
του ευγενείς.

17. Οι δούλοι.
Η ύπαρξή τους συνδέθηκε με την
αντίληψη ότι ο πολίτης πρέπει να είναι
απαλλαγμένος από τις εργασίες και να
ασχολείται με τα κοινά
Ο αριθμός των δούλων αυξήθηκε από
τα χρέη προς τους ευγενείς (Αθήνα) και
από κατακτητικούς πολέμους (Σπάρτη)

18. Η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης
που οφειλόταν στην κλειστή αγροτική
οικονομία έγινε με :
Ανάπτυξη εμπορίου και βιοτεχνίας
(Αθήνα)
Κατακτητικούς πολέμους και εδαφική
επέκταση (Σπάρτη, Άργος, Ήλιδα)
Ίδρυση αποικιών (Χαλκίδα, Μέγαρα,
Κόρινθος)

19. Υπήρξαν τμήματα του ελληνικού
κόσμου που παρέμειναν
απομονωμένα όπως οι Αρκάδες,
οι Αιτωλοί, οι Μακεδόνες, οι
Ηπειρώτες και οι Ακαρνάνες.
Δεν ακολούθησαν την ίδια
οικονομική πορεία και
διατήρησαν τη φυλετική
οργάνωση.