Thailand state of pollution report 2021 ข้อมูลโดย : ส่วนพัฒนาและบริหารระบบสารสนเทศ , ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร https://www.pcd.go.th/publication/26626

2. รายงานสถานการณ์มลพิษของประเทศไทย ปี 2564
Thailand State of Pollution Report 2021
ที่เผยแพร่ (Year of Publication) 2565 (2022)
เลขทะเบียน คพ. (PCD No.) .................
จัดท�ำโดย (Produced by)
กรมควบคุมมลพิษ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
Pollution Control Department, Ministry of Natural Resources and Environment
92 ซอยพหลโยธิน 7 พญาไท กรุงเทพฯ 10400
92 Soi Phahon Yothin 7, Phayathai District, Bangkok 10400 Thailand
โทรศัพท์ 0 2298 2000 โทรสาร 0 2298 2002
Tel: (+66) 2298 2000 Fax: (+66) 2298 2002
E-mail: pr@pcd.go.th www.pcd.go.th
ออกแบบและจัดพิมพ์โดย (Designed & Printed by)
ชื่อบริษัท เอพี คอนเน็กซ์ จ�ำกัด
ชื่อบริษัท AP Connex Co.,Ltd.
ที่อยู่บริษัท 161/233 ซอยจรัญสนิทวงศ์ 27 ถนนจรัญสนิทวงศ์ แขวงบางขุนศรี
เขตบางกอกน้อย กรุงเทพหมานคร 10700
ที่อยู่บริษัท 161/233 Soi Jaransanitwong 27, Jaransanitwong Road,
Bangkhunsri, Bangkoknoi, Bangkok 10700 Thailand.
เบอร์โทรศัพท์และโทรสาร (662) 971 4605, (662) 412 3197, แฟ็กซ์ : (660) 971 4605
เบอร์โทรศัพท์และโทรสาร Tel : (662) 971 4605, (662) 412 3197, Fax : (662) 971 4605
E-mail : info@apconnex.com Website : www.apconnex.com

3. ค�ำน�ำ
พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติพ.ศ.2535มาตรา53(9)ก�ำหนดให้คณะกรรมการ
ควบคุมมลพิษมีหน้าที่จัดท�ำรายงานเกี่ยวกับสถานการณ์มลพิษเสนอต่อคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ
ปีละหนึ่งครั้งและเผยแพร่ให้สาธารณชนรับทราบข้อมูลสถานการณ์มลพิษปัญหาผลกระทบและการจัดการมลพิษ
ที่เกิดขึ้นในรอบปีเพื่อให้ทุกภาคส่วนเกิดความตระหนักและร่วมกันดูแลรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมและหน่วยงาน
ที่เกี่ยวข้องสามารถน�ำข้อมูลไปใช้ประโยชน์ในการวางแผนการจัดการปัญหามลพิษเพื่อรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม
ให้กับคนรุ่นต่อไป ภายใต้การผลักดันและขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561-2580) แผนแม่บทภายใต้
ยุทธศาสตร์ชาติ (พ.ศ. 2561-2580) และแผนการปฏิรูปประเทศด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
รายงานสถานการณ์มลพิษของประเทศไทย ปี 2564 จัดท�ำขึ้นโดยการน�ำเสนอแนวโน้มของสถานการณ์
และการจัดการคุณภาพน�้ำผิวดิน น�้ำทะเลชายฝั่ง น�้ำบาดาล คุณภาพอากาศและระดับเสียง ขยะมูลฝอย
ของเสียอันตราย สารอันตราย พร้อมข้อเสนอแนวทางการจัดการมลพิษในอนาคต เหตุการณ์เด่นที่น่าสนใจ
เรื่องเด่นประจ�ำภูมิภาคและการด�ำเนินการแก้ไขปัญหาด้านมลพิษเหตุฉุกเฉินและอุบัติภัยด้านมลพิษเพื่อบรรเทา
ความเดือดร้อนให้แก่ประชาชนโดยบูรณาการการท�ำงานร่วมกันของหน่วยงานต่างๆเพื่อแก้ไขปัญหาเรื่องร้องเรียน
ด้านมลพิษที่สร้างความเดือดร้อนให้แก่ประชาชนภายใต้ศูนย์ปฏิบัติการพิทักษ์สิ่งแวดล้อม ประกอบกับปี 2564
เกิดสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 ซึ่งได้ส่งผลกระทบต่อด้านเศรษฐกิจ สังคม
และสิ่งแวดล้อม จึงได้มีการจัดท�ำบทวิเคราะห์ผลกระทบของการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019
วิถีชีวิตใหม่ (New Normal) และการปรับตัวที่มีต่อสถานการณ์มลพิษด้านต่างๆ
ท้ายสุดนี้ ขอขอบคุณหน่วยงานที่ให้ความอนุเคราะห์ข้อมูล คณะท�ำงานจัดท�ำรายงานสถานการณ์มลพิษ
ของประเทศไทย กรรมการและผู้ทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการควบคุมมลพิษ และทุกภาคส่วนที่ร่วมสนับสนุน
ข้อมูลและให้ข้อเสนอแนะที่เป็นประโยชน์ ต่อการน�ำมาจัดท�ำรายงานสถานการณ์มลพิษของประเทศไทย
ปี 2564 ให้ตอบสนองต่อความต้องการของสังคมที่จะได้น�ำข้อมูลจากรายงานสถานการณ์มลพิษของประเทศไทย
ไปใช้ประโยชน์ต่อไป
(นายจตุพร บุรุษพัฒน์)
ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ประธานกรรมการควบคุมมลพิษ

4. PREFACE
Under the Enhancement and Conservation of National Environmental Quality Act B.E. 2535,
the mandate of the Pollution Control Committee is to prepare an annual report on
the state of pollution, and to publish to the public. The report presents situation of pollution,
impacts, and pollution management occurring during the year in order to raise awareness
of environmental protection, and enable relevant agencies to effectively implement
the framework of the 20-year Nation Strategy (2018-2037), the Master Plan of National Strategy
(2018-2037), and the National Reform Plan on Natural Resources and Environment.
The Thailand State of Pollution Report 2021 reflected an overall picture of environmental
quality such as surface and ground water quality, coastal water quality, air quality, and
its future trend. In addition, pollution status such as noise pollution, municipal solid waste,
hazardous waste and hazardous substances, as well as recommendations for further actions
were presented. The report also underlined the efforts of the Environment Protection Unit
(EPU) in collaboration with relevant agencies, to deal with pollution disaster and emergency
incidents response involving pollutions and chemical or hazardous substances. In the midst
of ongoing global pandemic, the reviews of environmental effects, New Normal behavior,
and adaptation to pollution associated with COVID-19 have also been included in the report.
As the Chair of the Pollution Control committee, I would like to express my appreciation
to all agencies and experts who support and provide information and recommendations.
I also gratefully acknowledge the valuable contributions of the Pollution Control Committee,
and the working group for the preparation of the report on the Thailand State of Pollution.
I confident that the report will be a useful tool for managing pollution problems, and
protecting both environment and human health.
(Mr. Jatuporn Burutphat)
Permanent Secretary Ministry of Natural Resources and Environment
Chairman of the Pollution Control Committee

5. สารบัญ
ค�ำน�ำ บทสรุปผู้บริหาร สถานการณ์คุณภาพน�้ำผิวดิน
น�้ำทะเลชายฝั่ง และน�้ำบาดาล
สถานการณ์คุณภาพอากาศ
และระดับเสียง
สถานการณ์ขยะมูลฝอยชุมชน
ของเสียอันตราย และสารอันตราย
การด�ำเนินการแก้ไขปัญหาด้านมลพิษ
เหตุฉุกเฉินและอุบัติภัยด้านมลพิษ
เพื่อบรรเทาความเดือดร้อน
ให้แก่ประชาชน
กฎหมายและอนุบัญญัติ
ที่เกี่ยวข้องกับการจัดการมลพิษ
นิยามศัพท์เฉพาะ
003
084
173
162
008
106
217
170
036
138
224
ภาคผนวก
คุณภาพน�้ำผิวดิน ระบบบ�ำบัดน�้ำเสียรวมชุมชน
และน�้ำทะเลชายฝั่ง
คุณภาพอากาศและระดับเสียง ปริมาณและการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน
แต่ละจังหวัด

8. บทสรุปผู้บริหาร
Executive Summary

10. สถานการณ์มลพิษ
ของประเทศไทย ปี 2564
ปี 2564 สถานการณ์มลพิษของประเทศไทยทั้งด้านอากาศ
ขยะมูลฝอย และน�้ำเสีย มีแนวโน้มไปในทิศทางที่ดีขึ้น
เมื่อเทียบกับปีที่ผ่านมา ทั้งนี้ เป็นผลมาจากหน่วยงานต่างๆ
และทุกภาคส่วนได้ร่วมกันขับเคลื่อนการด�ำเนินงาน
ตามยุทธศาสตร์ชาติและนโยบายส�ำคัญที่มุ่งป้องกัน แก้ไข
และลดปัญหามลพิษ เช่น การแก้ไขปัญหาฝุ่นละออง PM2.5
ภายใต้การปฏิบัติงานของศูนย์แก้ไขปัญหามลพิษ
ทางอากาศ (ศกพ.) โดยบูรณาการขับเคลื่อนการด�ำเนินงาน
การแก้ไขปัญหาร่วมกันระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้องภายใต้
แผนปฏิบัติการขับเคลื่อนวาระแห่งชาติการแก้ไขปัญหา
มลพิษด้านฝุ่นละอองและแผนเฉพาะกิจเพื่อการแก้ไขปัญหา
ด้านฝุ่นละออง การด�ำเนินงานตามแผนปฏิบัติการ
ด้านการจัดการขยะพลาสติก ระยะที่ 1 (พ.ศ. 2563-2565)
การจัดท�ำมาตรการลด และคัดแยกขยะมูลฝอย
ในหน่วยงานภาครัฐ การก�ำหนดอัตราค่าบริการก�ำจัด
ขยะมูลฝอยและอัตราค่าบริการบ�ำบัดน�้ำเสียขององค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่น การขับเคลื่อนการด�ำเนินงาน
ตามแผนปฏิบัติการเพื่อลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
จากภาคของเสียชุมชน การขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการ
เพื่อยกระดับคุณภาพน�้ำในพื้นที่เป้าหมาย การควบคุม
การระบายน�้ำเสียจากแหล่งก�ำเนิด การเร่งสร้างระบบ
บ�ำบัดน�้ำเสียรวมชุมชน การตรวจสอบและการบังคับ
ใช้กฎหมายกับแหล่งก�ำเนิดมลพิษ เป็นต้น ในช่วง
ปี2564 สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัส
โคโรนา 2019 (COVID-19) ยังคงมีอยู่อย่างต่อเนื่อง
และส่งผลกระทบต่อด้านเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม
สาธารณสุขและสุขภาพอนามัยของประชาชน รวมทั้ง
การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมไปสู่การด�ำเนินชีวิตแบบวิถีใหม่
(NewNormal)ทั้งในส่วนของการมีมาตรการขอความร่วมมือ
ให้หน่วยงานส่งเสริมให้บุคลากรปฏิบัติงาน ณ สถานที่พัก
(Work From Home) การลดการเดินทางทั้งภายใน
Thailand State of Pollution in 2021
In 2021, Thailand state of pollution in terms of air,
solidwaste,andwastewatertendedtobeinabetter
directioncomparedtothepreviousyear.Itistheresult
ofthejointcollaborationindrivingtheimplementation
ofnationalstrategiesandimportantpoliciesaimedat
preventing,solving,andreducingpollutionproblems,
such as solving PM2.5 problem under the operation
of the Center for Air Pollution Mitigation (CAPM)
by integrating operational drives to solve problems
jointly among relevant agencies under the National
AgendaActionPlanonSolvingthePollutionProblem
of Particulate Matter and the Hoc Plan an Solving
Particulate Matter Problems, as well as the
implementationoftheActionPlanonPlasticWaste
Management, Phase 1 (2020-2022). Besides, there
are also other measures namely the measure on
reducingandsegregatingsolidwasteingovernment
agencies,thedeterminationofwastedisposalservice
rates and wastewater treatment service rates of
local administrative organizations, driving the
implementation of the Action Plan on Reducing
Greenhouse Gas Emission from Municipal Waste
Sector, driving of the Action Plans on Improving
Water Quality in the Targeted Areas, the control
of effluent release from sources, accelerating the
construction of municipal wastewater treatment
plants, the inspection and law enforcement with
pollution sources, etc. The pandemic situation of
coronavirusdisease2019(COVID-19)hasstillexisted
continuously in 2021, and affected the economy,
society, environment, public health and people’s
10

11. และระหว่างประเทศ การจัดรูปแบบการจัดกิจกรรม การน�ำ
เทคโนโลยีและนวัตกรรมต่างๆมาใช้เพื่ออ�ำนวยความสะดวก
เพิ่มขึ้น ผลกระทบจากสถานการณ์การแพร่ระบาด
ของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา2019(COVID-19)ส่งผลกระทบ
ในเชิงบวกต่อสถานการณ์คุณภาพอากาศ สถานการณ์
คุณภาพน�้ำในแหล่งน�้ำผิวดิน แต่ในขณะเดียวกันส่งผลต่อ
ปริมาณขยะติดเชื้อโดยเฉพาะหน้ากากอนามัยที่ใช้แล้ว
ชุดทดสอบแอนติเจน (ATK) ที่เพิ่มขึ้น และขยะพลาสติก
มีปริมาณเพิ่มขึ้นจากการสั่งอาหารผ่านระบบบริการส่งอาหาร
(Food Delivery) ที่เพิ่มขึ้นอย่างมาก อย่างไรก็ตาม
หน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้มีการด�ำเนินงานเพื่อแก้ไขปัญหา
ดังกล่าว เช่น จัดท�ำ “โครงการเปลี่ยนพลาสติกเป็นบุญ
(เมื่อคุณหมุนเวียน)” การจัดท�ำมาตรการแนวทางเพื่อลด
เลิกการใช้พลาสติกใช้ครั้งเดียวภายใต้แผนปฏิบัติการ
ด้านการจัดการขยะพลาสติก ระยะที่ 1 (พ.ศ. 2563-2565)
การออกกฎ ระเบียบ และข้อบังคับในส่วนที่เกี่ยวข้อง
เพื่อให้สถานประกอบกิจการประเภทโรงงานก�ำจัด
ของเสียเฉพาะที่ก�ำจัดโดยกระบวนการเผา โรงงาน
ที่ประกอบกิจการผลิตไฟฟ้าจากขยะชุมชน และโรงงาน
ที่ประกอบกิจการผลิตปูนซีเมนต์ สามารถรับมูลฝอยติดเชื้อ
มาเป็นเชื้อเพลิงในเตาเผาของโรงงานได้เป็นการชั่วคราว
เป็นต้น ส�ำหรับสถานการณ์มลพิษของประเทศไทย ปี 2564
สรุปได้ดังนี้
health. The impact has also included changing
behavior toward a New Normal in terms of having
measures to ask for cooperation from agencies to
encourage personnel to Work from Home, reducing
domesticandinternationaltravel,organizingactivities
patterns and bringing technology and innovations
to provide additional convenience. The impact of
the Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) epidemic
scenario has been good on Air quality and water
quality in surface water resources. However, it has
an impact on the amount of generated infectious
wastes,particularlyusedmasks,aswellasanincrease
in antigen testing kits (ATK) and plastic garbages
generated by food delivery systems. However,
relevant agencies have worked to address such
issues, such as organizing a project to convert
plastics to merit (when you rotate), developing
measures and guidelines to reduce and eliminate
single-use plastics under the Plastic Waste
Management Action Plan, Phase 1 (2020-2022), and
issuing rules and regulations in the related section
for factory-type businesses to dispose of specific
waste through the incineration process. Factories
that operate the business of generating electricity
from community waste and factories that operate
the business of producing cement are able to
receive infectious wastes as fuel in the factory’s
incinerator temporarily, etc. Thailand state of
pollution in 2021 can be concluded as follows.
11

12. สถานการณ์คุณภาพน�้ำ
แหล่งน�้ำผิวดิน การด�ำเนินงานในอนาคตจะต้องมีการพัฒนาระบบ
การค�ำนวณปริมาณความสกปรกส�ำหรับมลพิษ
ทางน�้ำและผลักดันการใช้ระบบการอนุญาต
การระบายมลพิษ (Permit System) เพื่อลดปริมาณ
ความสกปรกที่ปล่อยสู่แหล่งน�้ำ เพิ่มศักยภาพและ
เร่งสร้างระบบบ�ำบัดน�้ำเสียรวมชุมชน ผลักดันการน�ำ
น�้ำเสียเข้าสู่ระบบบ�ำบัดน�้ำเสียรวมเพิ่มขึ้น ส่งเสริม
ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเพิ่มประสิทธิภาพ
การบริหารจัดการระบบบ�ำบัดน�้ำเสียส่งเสริมการใช้ถัง
บ�ำบัดน�้ำเสียส�ำเร็จรูปประสิทธิภาพสูง (ถังเบอร์ 5)
ผลักดันให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีระบบ
บ�ำบัดน�้ำเสียรวมชุมชน เก็บค่าบริการบ�ำบัดน�้ำเสีย
รวมทั้งให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นควบคุม
การจัดการน�้ำเสียตั้งแต่ขั้นตอนการขออนุญาต
ประกอบกิจการ
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
ดีมาก ดี พอใช เสื่อมโทรม เสื่อมโทรมมาก
รอยละ
2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564
18
23
48
49
34
28 29
49 41
34 34
28
55
17
46
45
9
34
46
18 18 14
44
43
39
40
46
20
22 25
2 2
ป (พ.ศ.)
รูปที่ 1 สถานการณ์คุณภาพน�้ำของแหล่งน�้ำผิวดินทั่วประเทศ ปี 2555-2564
ปี 2564 แหล่งน�้ำส�ำคัญทั่วประเทศ 65 แหล่งน�้ำ (แบ่งเป็น
59 แหล่งน�้ำ และ 6 แหล่งน�้ำนิ่ง) อยู่ในเกณฑ์ดีมาก
เพิ่มขึ้น ร้อยละ 2 เกณฑ์ดีเพิ่มขึ้น ร้อยละ 40 เกณฑ์พอใช้
เพิ่มขึ้น ร้อยละ 44 และเกณฑ์เสื่อมโทรมลดลง ร้อยละ 14
ไม่มีแหล่งน�้ำที่มีคุณภาพน�้ำอยู่ในเกณฑ์เสื่อมโทรมมาก
สาเหตุหลักมาจากการระบายน�้ำเสียที่เกิดจากการใช้น�้ำ
ของชุมชนและการท่องเที่ยว กระบวนการผลิตในโรงงาน
อุตสาหกรรม ระบบบ�ำบัดน�้ำเสียชุมชนบางแห่งยังไม่มี
ประสิทธิภาพและมีไม่เพียงพอครอบคลุมพื้นที่ให้บริการ
12

13. State of Water Quality
Surface water sources
Figure 1. State of water quality of surface water sources nationwide between 2012-2021
Futureoperationswillrequirethedevelopment
of a pollutant load calculation system for water
pollution and drive the adoption of a permit
system to reduce the amount of dirt released
into water sources; strengthening and
accelerating the construction of municipal
wastewater treatment plants; driving more
wastewater into the wastewater treatment
system; encouraging local administrative
organizationstoimproveefficiencyofwastewater
treatment system management; promoting the
use of high-efficiency prefabricated wastewater
treatment tanks (Tank No. 5); driving local
administrativeorganizationstohavecommunity-
based wastewater treatment system; collecting
service fees for wastewater treatment; and
allowing local administrative organizations to
control management of wastewater from the
process of obtaining permission to operate a
business.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
very Good Good Fair Poor Very Poor
Percentage
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
18
23
48
49
34
28 29
49 41
34 34
28
55
17
46
45
9
34
46
18 18 14
44
43
39
40
46
20
22 25
2 2
Year
In 2021, 65 major water sources across the country
(divided into 59 water sources and 6 standing water
sources) were rated in very good criteria with 2%,
increase. The good criteria increased to 40%,
fair criteria increased to 44%, and poor criteria
increasedto14%.Therewasnowatersourcewhose
water quality was rated in very poor criteria. This is
primarily due to wastewater drainage generated by
communities,tourism,andindustrialmanufacturing
operations that need water. Some municipal
wastewater treatment plants are inefficient and
unable to adequately serve service areas.
13

14. น�้ำทะเลชายฝั่ง
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564
6
1
3
1
5
1
3
2 2 3
1 2
4
13 13 8
7 7 7
72
16
60
30
35
61 58
35 34 27
59
60
47
40
23
52
11
78
35
36
15 16
1 1 2 4 3
ดีมาก ดี พอใช เสื่อมโทรม เสื่อมโทรมมาก
รอยละ
ป (พ.ศ.)
การด�ำเนินงานในอนาคตต้องมีหน่วยงานดูแลและ
ควบคุมแหล่งก�ำเนิดมลพิษในพื้นที่ที่มีปัญหาและ
พื้นที่เสี่ยงอย่างเคร่งครัด มีการบังคับใช้กฎหมายและ
มาตรการด้านมลพิษและสิ่งแวดล้อมอย่างเข้มงวด
เฝ้าระวังติดตามพื้นที่เสี่ยงและพื้นที่ที่มีปัญหาอย่าง
ต่อเนื่อง พัฒนาระบบสืบหาแหล่งที่มาของน�้ำมัน
เมื่อเกิดเหตุการณ์การรั่วไหลของน�้ำมันในทะเลรวมทั้ง
เสริมสร้างจิตส�ำนึก สนับสนุนและเสริมสร้างแรงจูงใจ
ต่างๆ ให้กับชุมชน เพื่อลดปริมาณการปล่อยน�้ำทิ้ง
ลงสู่แหล่งน�้ำธรรมชาติ
รูปที่ 2 สถานการณ์คุณภาพน�้ำทะเลชายฝั่งทั่วประเทศ ปี 2555-2564
ปี 2564 คุณภาพน�้ำทะเลชายฝั่งทั่วประเทศส่วนใหญ่
อยู่ในเกณฑ์พอใช้ถึงดี อยู่ในเกณฑ์ดีมากลดลงเป็น ร้อยละ 3
เกณฑ์ดีลดลงเป็นร้อยละ47เกณฑ์พอใช้เพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ27
เกณฑ์เสื่อมโทรมร้อยละ 7 และเกณฑ์เสื่อมโทรมมาก
เพิ่มขึ้นเป็น ร้อยละ 3 เกิดปรากฏการณ์น�้ำทะเลเปลี่ยนสี
ในพื้นที่ชายฝั่งอ่าวไทย จ�ำนวน 28 ครั้ง เกิดเหตุการณ์
น�้ำมันรั่วไหลในทะเลและชายฝั่งทั้งสิ้น 17 ครั้ง และ
การเกิดปะการังฟอกขาวฝั่งอ่าวไทย ปะการังเริ่มมีสีจางลง
พบการฟอกขาวในบางพื้นที่ช่วงปลายเดือนพฤษภาคม
โดยเฉพาะพื้นที่ที่แนวปะการังโผล่พ้นน�้ำในช่วงน�้ำลง ในส่วนของปะการังที่อยู่ใต้น�้ำตลอดเวลามีการฟอกขาวเพียงเล็กน้อย
โดยในปี 2564 ใช้สถานะของปรากฏการณ์ El Niño Southern Oscillation (เอลนีโญ) เป็นค่าดัชนี ONI (Oceanic Nino
Index) ในการประเมินสถานการณ์ความรุนแรงของการเกิดปะการังฟอกขาว พบว่าค่าดัชนี ONI มีค่า -1.1 บ่งชี้การเข้าสู่
สถานะปรากฏการณ์ La Niña (ลานีญา) ลักษณะดังกล่าวอาจส่งผลให้อุณหภูมิน�้ำทะเลโดยเฉพาะในทะเลอันดามัน
มีค่าต�่ำกว่าปกติในช่วงฤดูร้อนท�ำให้ไม่ปรากฏแนวโน้มการเกิดปะการังฟอกขาวในน่านน�้ำไทยหรือหากเกิดขึ้นจะอยู่ในระดับ
ที่ไม่รุนแรง สาเหตุหลักมาจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
14

15. 0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
6
1
3
1
5
1
3
2 2 3
1 2
4
13 13 8
7 7 7
72
16
60
30
35
61 58
35 34 27
59
60
47
40
23
52
11
78
35
36
15 16
1 1 2 4 3
Percentage
very Good Good Fair Poor Very Poor
Year
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
Coastal waters Future operations will involve strict
supervision and control of pollution
sources in problem and risk areas,
as well as strict enforcement of
pollution and environmental laws and
measures. Therewillalsobecontinuous
monitoring of unsafe and concerned
areas, the development of a system
to detect the source of oil in the
event of an oil spill at sea, as well as
raising awareness, providing support,
and strengthening various incentives
forcommunitiestoreducetheamount
of wastewater discharged into natural
water sources.
Figure 2 State of coastal seawater quality situation nationwide between 2012-2021
In 2021, coastal water quality across most countries was
in the criteria between good to average. The very good
criteria decreased to 3%, good criteria decreased to 47%,
faircriteriaincreasedto27%,poorcriteriaincreasedto7%,
and very poor criteria increased to 3%. There were
28 incidents of oil spills in the 17 sea and coastal oil spill
incidentsandcoralbleachingintheGulfofThailand.Corals
began to fade and was found to have bleaching in some
areas at the end of May especially in areas where coral
reefsemergedfromthewaterduringlowtide.Coralswhich
were constantly submerged had little bleaching. The ONI
(Oceanic Nino Index) was used to assess the severity of
coralreefbleachingin2021,basedontheconditionofthe
El Nino Southern Oscillation. The arrival into the La Nina
phenomena, as indicated by the ONI index value of -1.1, may cause water temperatures, particularly in
the Andaman Sea, to be lower than typical during the summer. As a result, coral bleaching is unlikely to
occur in Thai waters, or if it does, it will be minor. Climate change is the primary cause.
15

16. น�้ำบาดาล การด�ำเนินงานในอนาคตจ�ำเป็นต้อง
เพิ่มความถี่การติดตามเฝ้าระวังคุณภาพ
น�้ำบาดาลในพื้นที่เสี่ยงอย่างใกล้ชิด
ก�ำหนดมาตรการ การพัฒนาและอนุรักษ์
น�้ำบาดาลเชิงพื้นที่ และด�ำเนินการตาม
นโยบายเร่งด่วนของรัฐบาลจัดท�ำมาตรการ
เพื่อรองรับภัยแล้ง นอกจากนี้ในกรณีที่มี
การปนเปื้อนในน�้ำบาดาลจะต้องเร่งรัด
การปรับปรุงคุณภาพน�้ำบาดาลให้อยู่ในเกณฑ์
มาตรฐานน�้ำบาดาลที่ใช้บริโภคได้
การติดตามตรวจวัดการเปลี่ยนแปลงคุณภาพน�้ำบาดาลและระดับ
น�้ำบาดาลจากบ่อสังเกตการณ์ จ�ำนวน 1,944 บ่อ 1,164 สถานี
ใน 74 จังหวัด ปี 2564 ประเทศไทยมีปริมาณการใช้น�้ำบาดาลทั้งสิ้น
14,741 ล้านลูกบาศก์เมตร/ปี พบว่าน�้ำบาดาลโดยทั่วไปมีคุณภาพดี
อยู่ในเกณฑ์มาตรฐานน�้ำบาดาลที่ใช้บริโภคได้ในช่วงฤดูแล้ง ตั้งแต่
ปี 2562-2564 มีการใช้น�้ำบาดาลในด้านอุปโภค บริโภค ด้านธุรกิจ
และด้านเกษตรกรรมในปริมาณเพิ่มขึ้น ส่งผลให้ความต้องการ
ใช้น�้ำบาดาลในบางพื้นที่เพิ่มสูงขึ้น ในปี 2564 มีพื้นที่ต้องติดตาม
เฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด คือ บริเวณแหล่งฝังกลบขยะ แหล่งก�ำจัดกากของเสียอุตสาหกรรม และนิคมอุตสาหกรรม
ที่มีการปนเปื้อนโลหะหนักและสารอินทรีย์ระเหยง่าย จ�ำนวน 6 พื้นที่ ได้แก่ 1) พื้นที่อ�ำเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ
2) พื้นที่ต�ำบลท่าถ่านและต�ำบลบ้านซ่อง อ�ำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา 3) พื้นที่ต�ำบลคลองกระจัง อ�ำเภอศรีเทพ
จังหวัดเพชรบูรณ์ 4) พื้นที่ต�ำบลเขาหินซ้อน อ�ำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา 5) ต�ำบลบางพลีใหญ่ อ�ำเภอบางพลี
จังหวัดสมุทรปราการ และ 6) พื้นที่ต�ำบลท่าแลง อ�ำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี
การด�ำเนินงานในอนาคต จัดท�ำแผน
เฉพาะกิจเพื่อการแก้ไขปัญหามลพิษ
ด้านฝุ่นละอองในแต่ละปีให้เหมาะสม
และสอดคล้องกับสถานการณ์
ปรับปรุงมาตรฐานการระบายไอเสีย
รถยนต์ใหม่และคุณภาพน�้ำมันเชื้อเพลิง
และการจ�ำกัดอายุการใช้งานของ
เครื่องยนต์ ควบคุมไม่ให้มีการเผา
ในที่โล่งช่วงที่มีฝุ่นละอองสูง นโยบาย
ส่งเสริมการตัดอ้อยสด ลดอ้อยไฟไหม้
ส่งเสริมการปฏิบัติงาน ณ สถานที่พัก
(Work From Home)ในช่วงที่ปริมาณ
ฝุ่นละออง PM2.5 สูง และเพิ่มพื้นที่
สีเขียว
สถานการณ์คุณภาพอากาศและระดับเสียง
คุณภาพอากาศพื้นที่ทั่วไป
ปี 2564 มีการติดตั้งสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศอัตโนมัติ 77 สถานี
(46 จังหวัด) ภาพรวมคุณภาพอากาศดีขึ้นกว่าปีที่ผ่านมา ปริมาณฝุ่นละออง
PM2.5 มีค่าเฉลี่ยรายปีทั่วประเทศ 22 มคก./ลบ.ม. (ลดลงจากปี 2563
ร้อยละ 4) ฝุ่นละออง PM10 มีค่าเฉลี่ยรายปีทั่วประเทศ 40 มคก./ลบ.ม.
(ลดลงจากปี 2563 ร้อยละ 7) เป็นผลมาจากการบูรณาการการขับเคลื่อน
การด�ำเนินงานของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องตามแผนปฏิบัติการขับเคลื่อน
วาระแห่งชาติ “การแก้ไขปัญหามลพิษด้านฝุ่นละออง” ประกอบกับ
สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)
ท�ำให้ประชาชนลดกิจกรรมการเดินทาง มีการปฏิบัติงาน ณ สถานที่พัก
(Work From Home) เพิ่มขึ้น ส�ำหรับก๊าซโอโซน มีค่าเฉลี่ย 8 ชั่วโมงสูงสุด
เฉลี่ยทั้งประเทศ 86 มคก./ลบ.ม. (เพิ่มขึ้นจากปี 2563 ร้อยละ 5)
มลพิษหลักที่ยังเป็นปัญหาในพื้นที่เดิมคือฝุ่นละอองPM2.5 (กรุงเทพมหานคร
และปริมณฑล และพื้นที่ภาคเหนือ) ฝุ่นละออง PM10 (ต�ำบลหน้าพระลาน
จังหวัดสระบุรี)และก๊าซโอโซน(กรุงเทพมหานครและปริมณฑลและภาคกลาง)
16

17. Groundwater
According to the monitoring and measurement of changes
ingroundwaterqualityandgroundwaterlevelsfrom1,944ponds,
1,164 stations in 74 provinces in 2021, the total use of
groundwater was 14,741 million m3
/year. It was found that
generally groundwater was of good quality within the standard
ofediblegroundwater.Duringthedryseasonfrom2019to2021,
the use of groundwater for consumption, business and
agriculture increased in volume. As a result, the demand for
groundwater in some areas was increased. In 2021, there were
areas that need to be closely monitored, namely, landfill
sites, industrial waste disposal site and industrial estates with
heavy metal contamination and volatile organic compounds
in 6 areas: namely 1) Mueang District Samut Prakan Province
2) Tha Than Subdistrict and Ban Song Subdistrict, Phanom
In the future, it will be necessary
to increase the frequency of close
monitoringofgroundwaterqualityin
vulnerableareas,thedevelopment
and implementation of spatial
groundwater development and
conservation measures, as well as
theimplementationofgovernment’s
urgentpolicytopreparefordrought.
Furthermore, in the event of
groundwater contamination, it is
necessarytoexpeditegroundwater
quality improvement to edible
groundwater standards.
Sarakham District, Chachoengsao Province 3) Khlong Krachang Subdistrict, Si Thep District, Phetchabun
Province 4) Khao Hin Son Subdistrict, Phanom Sarakham District, Chachoengsao Province 5) Bang Phli Yai
Subdistrict, Bang Phli District, Samut Prakan Province and 6) Tha Lang Subdistrict, Tha Yang District,
Phetchaburi Province
State of Air Quality and Noise Level
Air quality in general areas
In 2021, there are 77 automatic air quality monitoring stations in
46 provinces. As a result of the integration of driving operations of
relevant agencies according to the National Agenda Action Plan on
“SolvingthePollutionProblemsofParticulateMatter”togetherwith
Work From Home due to the pandemic situation of the coronavirus
disease 2019 (COVID-19), the amount of annual average of PM2.5
nationwide was 22 µg/m3
(4% decrease from those in 2020). While
the amount of annual average of PM10 nationwide was 40 µg/m3
(7% decrease from those in 2020). The highest 8-hour average level
for ozone gas nationwide was 86 µg/m3
(5% decrease from those
in 2020). The major pollutions which were still a problem in the
same areas were PM2.5 (Bangkok and its vicinity and northern areas)
and PM10 Na Phra Lan Subdistrict, Saraburi Province) and ozone gas
(Bangkok and its vicinity and the entral region).
Upcomingoperationswillrequire
the development of an Annual
AdHocPlananSolvingthePollution
ProblemofParticulateMatterin
an appropriate and situational
manner; the improvement of
new vehicle exhaust emission
standards and fuel quality; the
limitation of engine life; the
control of open burning during
high dust levels; the promotion
of fresh sugarcane cutting and
the reduction of sugarcane
burning, the promotion of
Work From Home during high
PM2.5 dust levels; and the
increase of green areas
17

18. 0
10
20
30
40
50
2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564
PM
เฉลี
่
ย
รายป
(มคก./ลบ.ม)
2.5
ชวงคาสูงสุด-ตํ่าสุด
กทม. และปริมณฑล
สระบุรี (หนาพระลาน)
ภาคเหนือ
ตะวันออกเฉียงเหนือ
ทั้งประเทศ
คามาตรฐาน
ป (พ.ศ.)
0
25
50
75
100
125
PM
เฉลี
่
ย
รายป
(มคก./ลบ.ม)
10
2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564
ชวงคาสูงสุด-ตํ่าสุด
กทม. และปริมณฑล
สระบุรี (หนาพระลาน)
ภาคเหนือ
ตะวันออกเฉียงเหนือ
ทั้งประเทศ
คามาตรฐาน
ป (พ.ศ.)
รูปที่ 3 ปริมาณฝุ่นละออง PM2.5 เฉลี่ยรายปี 2555-2564
รูปที่ 4 ปริมาณฝุ่นละออง PM10 เฉลี่ยรายปี 2555-2564
คุณภาพอากาศในพื้นที่วิกฤต
หมอกควัน 9 จังหวัดภาคเหนือ ปี 2564 พบว่าฝุ่นละออง
PM2.5 มีค่าเฉลี่ย40มคก./ลบ.ม(ลดลงจากปี2563ร้อยละ13
ปี 2563 มีค่าเฉลี่ย 46 มคก./ลบ.ม) มีจ�ำนวนวันที่เกิน
มาตรฐาน 103 วัน (ลดลงจากปี 2563 ร้อยละ 8 ปี 2563
มีจ�ำนวนวันที่เกินค่ามาตรฐาน 112 วัน) และจุดความร้อน
(Hotspot)ลดลงร้อยละ52สาเหตุเนื่องมาจากการขับเคลื่อน
การด�ำเนินงานและลงพื้นที่ติดตามผลการด�ำเนินงานป้องกัน
และแก้ไขปัญหาหมอกควันในระดับพื้นที่ การมีเทคโนโลยี
และนวัตกรรมในการเฝ้าระวัง เช่น เทคโนโลยีอวกาศตรวจ
วัดและพยากรณ์อากาศ Line chatbot: Firemanth
บัญชาการเฝ้าระวังและดับไฟป่าการบริหารจัดการเชื้อเพลิง
แบบครบวงจร(ชิงเก็บลดเผาและแอปพลิเคชันบริหารการเผา
ในที่โล่ง) และการประชุมถอดบทเรียนการแก้ไขปัญหา
หมอกควันภาคเหนือ เป็นต้น
18

19. 0
10
20
30
40
50
PM
2.5
Yearly
average
(µg/m
3
)
Year
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
Max - Min range
Bangkok and its vicinity
Saraburi (in front of Pralan)
North
Northeast
All over the country
Standard value
PM
10
Yearly
average
(µg/m
3
)
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
Saraburi (in front of Pralan)
North
Northeast
All over the country
Standard value
Max - Min range
Bangkok and its vicinity
Year
0
25
50
75
100
125
Figure 3 The amount of annual average of PM2.5 between 2012-2021
Figure 4 The amount of annual average of PM10 between 2012-2021
Air quality in critical areas
Haze in 9 Northern Provinces in 2021: It was found
that the average level of PM2.5 was 40 µg/m3
(13% decrease from those in 2020, an average level
in 2020 was 46 µg/m3
). There were 103 days that
PM2.5 levelexceededthestandard(8%decreasefrom
thosein2020,therewere112daysin2020). Andthe
hotspots decreased to 52%. These were the result
of the operations driving in monitoring area to
preventandsolvehazeproblemsatthelocallevel;
the availability of surveillance technologies and
innovation such as space technology, weather
forecasting, Line chatbot: Firemanth; commanding
forest fire surveillance and fire suppression;
comprehensive fuel management (snatching,
reducing burning, and open burning management
applications); and the after action review meetings
to learn lessons on solving haze problems in the
North, etc.
19

20. พื้นที่ ต�ำบลหน้าพระลาน อ�ำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสระบุรี มีจ�ำนวนวันที่เกินค่ามาตรฐาน 101 วัน (เพิ่มขึ้นจาก
ปี 2563 ร้อยละ 10) ปริมาณฝุ่นละออง PM10 เฉลี่ยรายปี 98.6 มคก./ลบ.ม. (ลดลงจากปี 2563 ร้อยละ 8) สาเหตุ
มาจากการฟุ้งกระจายของฝุ่นละอองจากโรงโม่บดย่อยหิน โรงปูนซีเมนต์ โรงปูนขาว เหมืองหินในพื้นที่และพื้นที่ใกล้เคียง
รวมถึงการจราจร การบรรทุกขนส่งในพื้นที่ และถนนสาธารณะที่มีสภาพช�ำรุดการจัดการแก้ไขปัญหาฝุ่นละออง PM10
มีการประชุมหารือและผลักดันให้น�ำนโยบาย และมาตรการในการป้องกันและแก้ไขปัญหาฝุ่นละอองในพื้นที่ต�ำบล
หน้าพระลานไปสู่การปฏิบัติและบังคับใช้อย่างเข้มงวดติดตามตรวจสอบฝุ่นละอองและมลพิษทางอากาศอื่นๆในบรรยากาศ
ทั่วไป จากสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศอัตโนมัติ ซึ่งตั้งอยู่บริเวณสถานีต�ำรวจภูธรหน้าพระลาน ประสานความร่วมมือ
กับหน่วยงานในพื้นที่ ตรวจการณ์และเฝ้าระวังปัญหาฝุ่นละอองแบบ Spot Check และตรวจสอบตรวจจับการระบาย
ฝุ่นละอองในรูปของเขม่าควันด�ำจากรถใช้งานในพื้นที่หน้าพระลาน
กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ภาพรวมทั้งพื้นที่มีแนวโน้มดีขึ้น จ�ำนวนวันที่ฝุ่นละออง PM2.5 เกินค่ามาตรฐาน 64 วัน
ลดลงจากปีที่ผ่านมา (ร้อยละ 9 ปี 2563 เกินค่ามาตรฐาน 70 วัน) ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากการขับเคลื่อนการด�ำเนินงาน
ตามแผนปฏิบัติการขับเคลื่อนวาระแห่งชาติ “การแก้ไขปัญหาฝุ่นละออง” และมาตรการยกระดับให้เข้มงวดขึ้น ได้แก่
การเข้าตรวจแหล่งก�ำเนิดเชิงรุกการเพิ่มความถี่ในการแจ้งเตือนสื่อสารและสร้างการรับรู้ให้กับประชาชนการบูรณาการและ
ส่งเสริมการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนการใช้ข้อมูลทางวิชาการในการป้องกันและแก้ไขปัญหามลพิษทางอากาศความส�ำเร็จ
ในการบูรณาการการแก้ไขปัญหาร่วมกันระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
พื้นที่มาบตาพุดและบริเวณใกล้เคียง สารอินทรีย์ระเหยง่ายประเภทสารเบนซีน และสาร 1,3-บิวทาไดอีน มีแนวโน้มสูงขึ้น
จากปีที่ผ่านมา ส่วนสาร1,2-ไดคลอโรอีเทน มีแนวโน้มลดลงจากปีที่ผ่านมา เนื่องจากแหล่งก�ำเนิดมลพิษหลักในพื้นที่คือ
โรงงานอุตสาหกรรมเคมีที่มีการปล่อยสารอินทรีย์ระเหยง่ายออกสู่บรรยากาศ ซึ่งได้มีการติดตามตรวจสอบสถานการณ์
สารอินทรีย์ระเหยง่ายในพื้นที่จังหวัดระยองและสื่อสารรายงานข้อมูลการตรวจวัดให้จังหวัดและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทราบ
อย่างต่อเนื่อง เพื่อด�ำเนินการเฝ้าระวัง ควบคุม และก�ำกับดูแลสถานประกอบการในพื้นที่ให้มีประสิทธิภาพ กรมโรงงาน
อุตสาหกรรมมีการจัดท�ำร่างกฎหมายและคู่มือแนวปฏิบัติที่ดีส�ำหรับกลุ่มอุตสาหกรรมโรงกลั่นน�้ำมัน โรงแยกก๊าซธรรมชาติ
และโรงงานปิโตรเคมี ทบทวนการด�ำเนินงานแก้ไขปัญหา และจัดท�ำแผนการด�ำเนินงานแก้ไขปัญหาสารอินทรีย์ระเหยง่าย
ในพื้นที่มาบตาพุดและบริเวณใกล้เคียงจังหวัดระยอง
หมอกควันภาคใต้และหมอกควันข้ามแดน ในช่วงเดือนกรกฎาคม-กันยายนของทุกปี เป็นช่วงหน้าแล้งของภูมิภาค
อาเซียนตอนล่าง มีโอกาสเกิดไฟป่าในพื้นที่ป่าพรุ ทั้งภายในประเทศ และบริเวณเกาะสุมาตรา ซึ่งสถานการณ์ไฟป่าดังกล่าว
ก่อให้เกิดปัญหาหมอกควัน ที่ส่งผลกระทบต่อพื้นที่ภาคใต้ของประเทศไทยและภูมิภาคอาเซียนตอนล่าง สถานการณ์
หมอกควันภาคใต้ ภาพรวมมีสถานการณ์ที่ดีขึ้นจากปีที่ผ่านมา พบจ�ำนวนจุดความร้อนในพื้นที่ป่าพรุเล็กน้อย และไม่พบ
ฝุ่นละออง PM2.5 เกินค่ามาตรฐานในช่วงวันที่ 1 กรกฎาคม-31 ตุลาคม 2564 โดยผลการตรวจวัดปริมาณฝุ่นละออง PM2.5
พบว่า ค่าเฉลี่ย 24 ชั่วโมง พบค่าสูงสุดเท่ากับ 33 มคก./ลบ.ม.
PM2.5
20

21. Na Phra Lan Subdistrict, Chaloem Phrakiat District, Saraburi Province: The number of days that the
level of PM10 exceeded the standard were 101 days (10% increase from those in 2020). The average
annual level of PM10 was 98.6 µg/m3
(8% decrease from those in 2020.) These were caused by the
dispersion of dust from the stone crushing plants, cement plants, lime plants, quarry plants in the area
and nearby areas as well as the traffic, local transportation, and damaged public roads. Management
of PM10 problems was taken such as a meeting to discuss and drive policies and measures on
preventing and solving dust problems in Na Phra Lan sub-district into strict implementation and
enforcement,monitoringpollutionandotherairpollutantsinthegeneralatmospherefromtheautomatic
air quality monitoring station located in the area of Na Phra Lan Provincial Police Station; coordinating
with local agencies; inspecting and monitoring pollution problems by Spot Check; and detecting dust
exhaustion in the form of black soot from vehicles in Na Phra Lan areas.
Bangkok and its vicinity: The overall image of the area tended to be improved. The days that PM2.5
level exceeded the standard were 64 days which decreased from the previous year (9% in 2020 which
exceeded the standard of 70 days). This was partly due to the implementation driving of the National
Agenda Action Plan on “Solving the Pollution Problems of Particulate Matter” and stricter measures
such as proactive in inspections, increasing of the frequency of notifications, communication to increase
awarenessamongpeople,integrationandpromotionofparticipationfromallsectors,theuseofacademic
information to prevent and solve air pollution problems, and the success in integrating problem solving
between agencies.
Map Ta Phut and nearby areas: Volatile organic compounds such as benzene and 1,3 - butadiene
tended to increase from the previous year, while 1,2 - dichloroethane tended to decrease from the
previous year. This was due to the main pollution sources in the area were chemical industrial factories
that released VOCs into the atmosphere. The VOCs incidence in Rayong province has been monitored
and communicated for continuous measurements to the provinces and related agencies to perform
surveillance, control and supervise business establishments in the area to be practical. The Department
of Industrial Works has prepared a draft law and manual on practice for the refinery industry, natural gas
separation plant and petrochemical plants and review of troubleshooting operations and launched an
action plan to solve VOCs in Map Ta Phut and nearby Rayong provinces.
Southern haze and transboundary haze: During July-September in every year, it is the dry season of
the lower ASEAN region. There is a chance of forest fires in the peat swamp forest area both domestically
and around the island of Sumatra. The situation of such forest fires triggers haze problems affecting the
southern region of Thailand and the lower ASEAN region. In general, haze situation in the south has
developed from last year. A small number of hotspots were found in the peat swamp forest area. There
was no exceeding standard of PM2.5 during the period of 1 July - 31 October 2021. The results of the
measurement of PM2.5 found that the 24-hour average level had the highest value at 33 µg/m3
21

22. ระดับเสียง
รูปที่ 5 สถานการณ์ระดับเสียงในพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล และพื้นที่ต่างจังหวัด เปรียบเทียบปี 2563-2564
2564 2563 2564 2563
กทม.+ปริมลฑล กทม.+ปริมลฑล
ทั่วไป (dBA) ริมถนน (dBA)
ตางจังหวัด ตางจังหวัด
55.9
69.2 69
56.7
62.4
55.1
62.8
56
พื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ปี 2564 พบระดับเสียงในพื้นที่ทั่วไป
มีค่าเฉลี่ยทั้งปี ทั้งพื้นที่ 55.9 เดซิเบลเอ (ปี 2563 มีค่าเฉลี่ยทั้งปี ทั้งพื้นที่
56.7 เดซิเบลเอ) ส�ำหรับระดับเสียงในพื้นที่ริมถนนมีค่าเฉลี่ยทั้งปี ทั้งพื้นที่
69.2 เดซิเบลเอ (ปี 2563 มีค่าเฉลี่ยทั้งปี ทั้งพื้นที่ 69.0 เดซิเบลเอ)
พื้นที่ต่างจังหวัด ปี 2564 พบระดับเสียงในพื้นที่ทั่วไปมีค่าเฉลี่ยทั้งปี
ทั้งพื้นที่ 55.1 เดซิเบลเอ (ปี 2563 มีค่าเฉลี่ยทั้งปี ทั้งพื้นที่ 56.0 เดซิเบลเอ)
ส�ำหรับระดับเสียงในพื้นที่ริมถนนมีค่าเฉลี่ยทั้งปี ทั้งพื้นที่ 62.4 เดซิเบลเอ
(ปี 2563 มีค่าเฉลี่ยทั้งปี ทั้งพื้นที่ 62.8 เดซิเบลเอ
22

23. Noise level
55.9
2021
69.2
2020
69
56.7
2021
62.4
55.1
2020
62.8
56
Bangkok and its vicinity Bangkok and its vicinity
General areas (dBA) Roadside areas (dBA)
Provincial
areas
Provincial
areas
Bangkok and its vicinity in 2021: It was found that the annual
average noise level in the general area was 55.9 decibels for the
wholearea(thatIn2020was56.7decibels)Fortheroadsideareas,
the annual average noise level was 69.2 decibels for the whole
area (that In 2020 was 69.0 decibels).
Provincial areas: in 2021, the annual average noise level in general areas was 55.1 decibels for the
whole area (that In 2020 was 56.0 decibels). For the roadside areas, the annual average noise level was
62.4 decibels for the whole area (that In 2020 was 62.8 decibels).
Figure 5. State of noise level in Bangkok and its vicinity and provincial areas
between 2020-2021
23

24. สถานการณ์ขยะมูลฝอยชุมชน ของเสียอันตราย และสารอันตราย
ขยะมูลฝอยชุมชน
ปี 2564 มีปริมาณขยะมูลฝอยชุมชนเกิดขึ้น 24.98 ล้านตัน (ลดลง
จากปี 2563 ร้อยละ 1 ปี 2563 มี 25.37 ล้านตัน) ขยะมูลฝอยมีการ
คัดแยก ณ ต้นทาง และน�ำกลับไปใช้ประโยชน์ จ�ำนวน 7.89 ล้านตัน
ร้อยละ 32 ของปริมาณขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้น) (ลดลงจากปี 2563
ร้อยละ 6 ปี 2563 มี 8.36 ล้านตัน) ส่งผลให้ขยะมูลฝอยชุมชน
ได้รับก�ำจัดอย่างถูกต้องมี 9.28 ล้านตัน (ร้อยละ 37 ของปริมาณ
ขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้น) (เพิ่มขึ้นจากปี 2563 ร้อยละ 7 ปี 2563
มี 8.67 ล้านตัน) โดยการฝังกลบอย่างถูกหลักสุขาภิบาล การฝังกลบ
แบบกึ่งใช้อากาศ เตาเผาผลิตพลังงาน เตาเผาที่มีระบบบ�ำบัด
การด�ำเนินงานในอนาคต จะพัฒนากฎหมาย
เฉพาะด้าน เพื่อส่งเสริมให้มีการบริหารจัดการ
มูลฝอยตามวัฏจักรชีวิตสินค้าหรือผลิตภัณฑ์
(Product Life Cycle Management) เช่น
การจัดการขยะพลาสติก ขยะบรรจุภัณฑ์
ขยะอาหาร ขยะอิเล็กทรอนิกส์ ขยะจากการ
ก่อสร้างและท�ำลายอาคาร เป็นต้น เพื่อลด
ปริมาณการก�ำจัดขยะมูลฝอยที่ปลายทาง
มลพิษอากาศ การหมักท�ำปุ๋ย และการผลิตเชื้อเพลิงจากขยะมูลฝอย (Refuse Derived Fuel: RDF) และก�ำจัดไม่ถูกต้อง
มี 7.81 ล้านตัน (ร้อยละ 31 ของปริมาณขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้น) (ลดลงจากปี 2563 ร้อยละ 6 ปี 2563 มี 8.34 ล้านตัน ) เช่น
การเทกองการเผากลางแจ้ง และเตาเผาไม่มีระบบบ�ำบัดมลพิษอากาศ การจัดการแก้ไขปัญหาขยะมูลฝอยและขยะพลาสติก
มีการขับเคลื่อนการด�ำเนินงานตามแผนปฏิบัติการด้านการจัดการขยะพลาสติก ระยะที่ 1 (พ.ศ. 2563-2565) เช่น โครงการ
เปลี่ยนพลาสติกเป็นบุญ (เมื่อคุณหมุนเวียน) ที่ก�ำหนดให้น�ำพลาสติกเป้าหมายกลับมาใช้ประโยชน์อย่างน้อย ร้อยละ 50
ก�ำหนดอัตราค่าบริการก�ำจัดขยะมูลฝอย ตามมาตรา 88 แห่งพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม
แห่งชาติ พ.ศ. 2535
2560 2561 2562 2563 2564
27.37 27.93 28.71
25.37 24.98
8.51
9.76
12.52
10.23 9.87
8.63 8.3
6.84
8.34
7.81
9.35
8.67
9.28
8.36 7.89
0.00
5.00
10.00
15.00
20.00
25.00
30.00
ปริมาณขยะมูลฝอย (ลานตัน)
ลานตัน
ป (พ.ศ.)
กําจัดถูกตอง (ลานตัน) กําจัดไมถูกตอง (ลานตัน)
การนํากลับมาใชประโยชน (ลานตัน)
รูปที่ 6 ปริมาณขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้นและการจัดการในปี 2560-2564
24

25. The State of Municipal Solid Waste, Hazardous Waste,
and Hazardous Substances
Municipal solid waste
In 2021, the amount of municipal solid waste was 24.98 million
tons(1%decreasedfromthatin2020,25.37milliontonsin2020).
The7.89milliontonsofsolidwasteweresortedatthesourceand
put back to use, (32% of the amount of solid waste generated)
(6% decrease from that in 2020, 8.36 million tons in 2020).
As the result, the 9.28 million tons of municipal solid waste were
properly disposed (37% of the amount of solid waste generated)
(7% increase from that in 2020, 8.67 million tons in 2020) by sanitary
landfill, semi-aerobic landfill, power generation incinerator,
incinerator with air pollution treatment system, composting, and
RefuseDerivedFuel:(RDF)production).The7.81milliontonswere
To reduce the amount of solid
waste disposal at the destination,
future operations will develop
specific laws to promote Product
Life Cycle Management, such
as plastic waste management,
packaging waste, food waste,
electronic waste, waste from
construction and building
destruction, and so on.
improperly disposed (31% of solid waste generated) (6% decrease from that in 2020, 8.34 million tons
in 2020) such as bulking, open burning, and incinerator without air pollution treatment system. For solid
waste and plastic waste management according to Section 88 of the Enhancement and Conservation of
National Environmental Quality Act B.E. 2535, there was the implementation under the Action Plan on
Plastic Waste Management, Phase 1 (2020-2022) such as Converting the Plastic Merit Project (When you
Rotate) aiming at bringing at least 50% of the targeted plastic to be used; and determining the rate of
waste disposal service in accordance with section 88 of the Enhancement and Conservation of National
Environmental Quality Act B.E. 2535.
2017 2018 2019 2020 2021
27.37 27.93 28.71
25.37 24.98
8.51
9.76
12.52
10.23 9.87
8.63 8.3
6.84
8.34
7.81
9.35
8.67
9.28
8.36 7.89
0.00
5.00
10.00
15.00
20.00
25.00
30.00
Solid waste (million tons)
Proper disposal (million tons) Improper disposal (million tons)
Reusable (million tons)
Year
Million tons
Figure 6 The amount of solid waste generated and its management in 2017-2021
25

26. การด�ำเนินงานในอนาคตหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
จะต้องจัดท�ำรูปแบบ หลักเกณฑ์ มาตรฐาการจัดการ
ของเสียอันตรายจากชุมชนที่ชัดเจน สอดคล้อง
กับรูปแบบองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และลักษณะ
การจัดการขยะอื่นๆในปัจจุบันเพื่อให้องค์กรปกครอง
ส่วนท้องถิ่นด�ำเนินการจัดการของเสียอันตรายชุมชน
ตั้งแต่การคัดแยก เก็บรวบรวม การเก็บกัก และ
การส่งไปก�ำจัดอย่างถูกตองตามหลักวิชาการ รณรงค์
ประชาสัมพันธ์ให้มีการคัดแยกของเสียอันตราย
จากชุมชนที่ต้นทางตามรูปแบบที่ก�ำหนด สนับสนุน
ให้ภาคเอกชนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการทั้งการ
รีไซเคิลหรือก�ำจัดให้มากขึ้น ครอบคลุมทุกภูมิภาค
โดยใช้หลักการขยายความรับผิดชอบผู้ประกอบการ
การพิจารณาจัดตั้งศูนย์บริหารจัดการ E-waste
ระดับภูมิภาคที่มีปริมาณของเสียอันตรายจากชุมชน
ปริมาณมากเพื่อลดภาระค่าใช้จ่ายภาครัฐในระยะยาว
และการขจัดปัญหาอุปสรรคด้านกฎหมายระเบียบต่างๆ
เพื่อให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีอ�ำนาจหน้าที่
ในการจัดการได้เต็มรูปแบบ
ของเสียอันตราย
ของเสียอันตรายชุมชน ปี 2564 มีปริมาณ 669,518 ตัน
(เพิ่มขึ้นจากปี 2563 ร้อยละ 1.6 ปี 2563 มีปริมาณ
658,651ตัน)ส่วนใหญ่เป็นซากผลิตภัณฑ์เครื่องใช้ไฟฟ้าและ
อิเล็กทรอนิกส์ 435,187 ตัน (ร้อยละ 65) และของเสียอันตราย
ประเภทอื่นๆเช่นแบตเตอรี่ถ่านไฟฉายภาชนะบรรจุสารเคมี
กระป๋องสเปรย์ ประมาณ 234,331 ตัน (ร้อยละ 35)
เนื่องจากปัจจุบันประชาชนมีความต้องการและนิยม
ใช้เครื่องใช้ไฟฟ้าและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์มากขึ้น
รวมถึงการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของเทคโนโลยี
ส่งผลให้มีการเปลี่ยนอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์บ่อยขึ้นเพื่อ
ให้ทันสมัยนอกจากนี้การน�ำเข้าผลิตภัณฑ์บางส่วนที่มี
คุณภาพต�่ำ อายุการใช้งานของผลิตภัณฑ์สั้น การคัดแยก
ของเสียอันตรายชุมชน ณ แหล่งก�ำเนิดยังมีไม่มากเท่าที่ควร
ขาดความร่วมมือของภาคเอกชนในการร่วมรับผิดชอบ
จัดการซากผลิตภัณฑ์ของตน รวมทั้งสถานที่ก�ำจัด
ของเสียอันตรายชุมชนขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
มีไม่เพียงพอและไม่ครอบคลุมทั่วทุกภูมิภาคตลอดจน
การแบ่งอ�ำนาจหน้าที่ของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องที่รับผิดชอบ
ในการจัดการของเสียอันตรายชุมชนมีความซ�้ำซ้อนกัน
26

27. Hazardous waste
In 2021, the amount of community hazardous
waste was 669,518 tons (1.6% increase from
that in 2020, 658,651 tons in 2020). There were
mostly 435,187 tons of electrical and electronic
waste products (65%) and other types of
hazardous waste such as batteries, chemical
containers, aerosol cans with approximately
234,331 tons (35%). These were due to more
demands and preference of people in using
electrical appliances and electronic devices,
the rapid advancement of technology and
accelerated change of electronic equipment,
the import of poor quality and short shelf life
products, a lack of enough hazardous waste
sorting at sources, a lack of private sector
cooperation in terms of taking responsibility
for managing their waste products. Moreover,
these were also due to a lack of enough and
extensive community hazardous waste disposal
sites of local administrative organizations,
and the overlap of relevant authorized
agencies in responsibility of community
hazardous waste management.
In the future, relevant agencies must establish
the format, criteria, and standards for the
management of hazardous waste from the
community to be clear and consistent with the
pattern of local administrative organizations and
other types of present waste management, in
order that the local administrative organizations
can operate community hazardous waste
management properly according to academic
principles from sorting, collection, containment
and delivery to disposal. Moreover it will require
public relations campaign for the separation of
hazardous waste from the community at the
sources according to the prescribed policy, and
also encourage the private sector to be more
involved in the management both recycling
or disposal covering all regions by using the
principle of expanding the responsibility of
entrepreneurs. There is also a consideration of
establishment of Regional E-waste Management
Centerwithhazardouswastecontentfromalarge
numberofcommunitiestoreducetheburdenof
government expenditures in the long term and
the elimination of legal and regulatory obstacles
for local administrative organizations to have full
management authority.
27

28. กากของเสียอุตสาหกรรม ปี 2564 มีปริมาณกากของเสีย
อุตสาหกรรม (กากของเสียอุตสาหกรรมที่เป็นอันตราย
และกากของเสียอุตสาหกรรมที่ไม่เป็นอันตราย) ที่มีการแจ้ง
การขนส่งในระบบและน�ำเข้าสู่ระบบการจัดการกากของเสีย
อุตสาหกรรมของกรมโรงงานอุตสาหกรรมทั้งหมด
18.57 ล้านตัน (เพิ่มขึ้น จากปี 2563 ร้อยละ 3 ปี 2563
มีปริมาณ 18.05 ล้านตัน) เป็นกากของเสียอุตสาหกรรม
ที่ไม่เป็นอันตราย17.07ล้านตันและกากของเสียอุตสาหกรรม
อันตราย1.50ล้านตันปี2564มีจ�ำนวนโรงงานที่เข้าสู่ระบบ
การจัดการกากอุตสาหกรรม 63,668 โรงงาน เพิ่มขึ้น
จากปี 2563 ที่มีจ�ำนวน 62,155 โรงงาน ทั้งนี้ เป็นผลมาจาก
กรมโรงงานอุตสาหกรรมได้มีการพัฒนาและยกระดับ
ผู้ประกอบการจัดการของเสียอันตรายตามแผนงานของ
กระทรวงอุตสาหกรรม รวมถึงการส่งเสริมและสร้างความรู้
ความเข้าใจให้กับผู้ประกอบการในการจัดการกากอุตสาหกรรม
ให้เป็นไปตามกฎหมาย พร้อมทั้งส่งเสริมการใช้เครื่องมือ
การด�ำเนินงานในอนาคตต้องมีการติดตามการต่ออายุ
โรงงานที่ขาดการจัดการกากอุตสาหกรรม เพื่อให้
ด�ำเนินการจัดการกากอุตสาหกรรมอย่างเป็นระบบและ
ถูกต้องตามกฎหมาย แต่งตั้งผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดการ
กากอุตสาหกรรมและเจ้าหน้าที่ให้ค�ำปรึกษาและช่วยเหลือ
โรงงานทั่วประเทศ รวมทั้งสนับสนุนการปฏิบัติงาน
ของเจ้าหน้าที่ในการบังคับใช้กฎหมายก�ำกับโรงงาน
อุตสาหกรรมที่ยังไม่เข้าระบบการจัดการกากอุตสาหกรรม
อย่างถูกต้องตามกฎหมาย การปรับเปลี่ยนเทคโนโลยี
การผลิตที่เกิดของเสียน้อยที่สุด การส่งเสริมการ
ผลิตที่สะอาด การส่งเสริมโซ่อุปทานสีเขียว ส่งเสริม
ให้มีการลงทุนจัดตั้งโรงงานรีไซเคิลและสถานที่
ก�ำจัดกากอุตสาหกรรมด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัยและ
เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมครอบคลุมทั่วทุกภูมิภาค
ตามหลัก 3Rs ภายในโรงงาน โดยให้โรงงานมีเป้าหมายไปสู่การลดการก�ำจัดด้วยวิธีการฝังกลบ (Zero Waste to Landfill)
กระจายตัวของโรงงานบ�ำบัดก�ำจัดกากอุตสาหกรรมในแต่ละภูมิภาคของประเทศ ปี 2564 มีศักยภาพการรองรับ
และการกระจายตัวของโรงงานบ�ำบัดก�ำจัดกากอุตสาหกรรมมากสุดอยู่ที่ภาคตะวันออก รองลงมาเป็นภาคกลาง
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันตก ภาคเหนือ และภาคใต้ ตามล�ำดับ (กรมโรงงานอุตสาหกรรม, 2564)
รูปที่ 7 สัดส่วนการกระจายตัวของโรงงานบ�ำบัดก�ำจัดกากอุตสาหกรรมและศักยภาพการรองรับและการกระจายตัว
ในแต่ละภูมิภาค ปี 2564
ภาคเหนือ
WG 3,377
WP 38
ภาคกลาง
WG 32,192
WP 1,018 ภาคตะวันออก
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
WG 7,774
WP 148
ภาคใต
WG 5,573
WP 48
ภาคตะวันตก
WG 3,307
WP 62
ภวมรวมทั้งประเทศ
หมายเหตุ :
WG = Waste Generator (ผูกอกําเนิดของเสีย)
WP = Waste Processor (ผูรับบําบัดกําจัด)
WG 61,552
WP 2,116
52:1
WG 9,329
WP 802
12:1
12:1
29:1
32:1
53:1
89:1
ที่มา: กรมโรงงานอุตสาหกรรม, 2564
28

29. Industrial waste in 2021, there was a large amount of
industrial waste (hazardous industrial waste and non-
hazardous industrial waste) that have been notified of
transportation in the system and brought into the industrial
waste management system of the Department of Industrial
Works for a total of 18.57 million tons (3% increase from
that in 2020, 18.05 million tons in 2020). They included
17.07 million tons of non-hazardous industrial waste and
1.50 million tons of hazardous industrial waste. In 2021,
there were 63,668 factories entering the industrial waste
management system, an increase from 62,155 factories
in 2020. This is because the Department of Industrial Works
hasdevelopedandupgradedhazardouswastemanagement
operators in accordance with the Ministry of Industry’s
plans, which include promoting and building knowledge
and understanding for entrepreneurs to manage industrial
waste in accordance with the law, as well as promoting the
use of tools in accordance with the 3Rs principle within the
factory by setting a goal of zero waste to landfill. The East
had the most capacity to support and distribute industrial
waste treatment plants, followed by the Central Region,
theNortheast,theWest,theNorth,andtheSouth,respectively
(Department of Industrial Works, 2021).
Future operations must monitor
the. renewal of factories that lack of
industrial waste management to carry
out industrial waste management
systematically and legally. Also,
appointing expertsinindustrialwaste
management,consultingandsupporting
staff for factories across the country
as well as supporting the operation
of the officers in enforcing the law on
industrialfactoriesthathavenotbeen
legally entered into the industrial
waste management system.There
should be modification of production
technology that produces minimal
wasteandpromotingcleanproduction
supply chain. There should be an
investment in the establishment of
recycling plants and industrial waste
disposalsiteswithmoderntechnology
andenvironmentallyfriendlycovering
all regions.
Figure 7 Distribution proportion of industrial waste treatment plants and capacity on support and
distribution in each region in 2021
Source: Department of Industrial Works, 2021
Note :
WG = Waste Generator
WP = Waste Processor
North
WG 3,377
WP 38
Central Region
WG 32,192
WP 1,018 East
Northeast
WG 7,774
WP 148
South
WG 5,573
WP 48
West
WG 3,307
WP 62
52:1
WG 9,329
WP 802
12:1
12:1
32:1
53:1
89:1
WG 61,552
WP 2,116
29:1
The Whole Countries
29

30. ปริมาณมูลฝอยติดเชื้อ เกิดขึ้น 90,009.23 ตัน (เพิ่มขึ้นจาก
ปี 2563 ร้อยละ 87 ปี 2563 มีปริมาณ 47,962 ตัน)
ส่วนใหญ่เกิดจากสถานพยาบาลภาครัฐ สถานพยาบาล
ภาคเอกชน สถานพยาบาลสัตว์ และห้องปฏิบัติการ
เชื้ออันตราย ในปี 2563 จนปี 2564 จากสถานการณ์
การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019
(COVID-19) ท�ำให้มูลฝอยติดเชื้อมีแหล่งก�ำเนิด
เพิ่มขึ้นเป็นจ�ำนวนมากได้แก่โรงพยาบาลสนามศูนย์พักคอย
ศูนย์แยกกักในชุมชน (Community Isolation) ผู้ป่วย
ที่แยกกักตัวที่บ้าน (Home Isolation) Hospitel
สถานที่กักกันซึ่งทางราชการก�ำหนด(QuarantineFacilities)
การด�ำเนินงานในอนาคตจ�ำเป็นต้องเตรียมระบบ
การบริหารจัดการมูลฝอยติดเชื้อให้เพียงพอและ
กระจายไปทั้งประเทศทั้งการคัดแยกเก็บกักเก็บรวบรวม
ขนส่งและก�ำจัดโดยใช้เทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพ
การส่งเสริมให้มีคัดแยกมูลฝอยติดเชื้อตั้งแต่ต้นทาง
ให้ถูกหลักสุขลักษณะการควบคุมก�ำกับดูแลระบบก�ำจัด
ให้ได้มาตรฐาน และการเฝ้าระวังการลักลอบทิ้ง
ในสิ่งแวดล้อม รวมถึงการเพิ่มศักยภาพระบบก�ำจัด
มูลฝอยติดเชื้อและการจัดสร้างเตาเผามูลฝอยติดเชื้อ
ในพื้นที่ที่ยังไม่มีระบบก�ำจัดแบบศูนย์รวม (Cluster)
และสถานบริการฉีดวัคซีน มูลฝอยติดเชื้อได้รับการจัดการอย่างถูกต้อง 81,774.67 ตัน (เป็นร้อยละ 90.85) ส่วนใหญ่
ก�ำจัดด้วยวิธีเผาด้วยเตาเผาของภาครัฐและเอกชนและบางส่วนก�ำจัดด้วยระบบการฆ่าเชื้อด้วยไอน�้ำปริมาณมูลฝอยติดเชื้อ
ที่เพิ่มขึ้นส่งผลให้ความสามารถในการก�ำจัดมูลฝอยติดเชื้อมีน้อยกว่าปริมาณมูลฝอยติดเชื้อที่เกิดขึ้น กรมอนามัยได้ร่วมกับ
หน่วยงานที่เกี่ยวข้องออกกฎระเบียบและข้อบังคับเพื่อให้สถานประกอบกิจการประเภทโรงงานก�ำจัดของเสียเฉพาะที่ก�ำจัด
โดยกระบวนการเผาโรงงานที่ประกอบกิจการผลิตไฟฟ้าจากขยะชุมชนและโรงงานที่ประกอบกิจการผลิตปูนซีเมนต์สามารถรับ
มูลฝอยติดเชื้อมาเป็นเชื้อเพลิงในเตาเผาของโรงงานได้เป็นการชั่วคราว (กรมอนามัย, 2564)
0
10,000
20,000
30,000
40,000
50,000
60,000
70,000
80,000
90,000
100,000
ตัน
ป (พ.ศ.)
ปริมาณการกําจัด
ปริมาณการเกิด
2559 2560 2561 2562 2563 2564
55,646
57,954
55,497
53,173
47,962
90,009
49,056
51,300 49,898 49,462 47,440
81,774.67
รูปที่ 8 ปริมาณมูลฝอยติดเชื้อที่เกิดขึ้นและได้รับการก�ำจัด ในปี 2559-2564
ที่มา: กรมอนามัย, 2564
30

31. The amount of infectious waste occurred
90,009.23 tons (87% increase from that in
2020,47,962tonsin2020),mostlyfromgovernment
hospitals, private hospitals, animal hospitals and
dangerous infectious disease laboratories.
From 2020 to 2021, due to the pandemic situation
of Coronavirus diseases 2019 (COVID-19), there
were an increasing number of infections waste
sources including field hospitals, waiting
centers, community isolation centers, home
isolation, hospitels, quarantine facilities, and
vaccinate services units The 81,774.67 tons
(90.85%) of infection wastes were properly
managed mostly by using government and
incinerator and partly by steam sterilization
Future operations must plan for an adequate
infectious waste management system to be
implemented throughout the country. This
includes sorting, containment, collection,
transport, and disposal using efficient
technology, promoting hygienic infectious
waste segregation at source, controlling and
supervising the disposal system to meet
standards, as well as monitoring the dumping
in the environment, as well as increasing the
potential of the infectious waste elimination
system, and the construction of infectious
waste incinerators in areas where there is no
cluster disposal system.
method. As the increasing number of infectious waste generated, the amount of infectious waste
disposed of falls short of the amount generated. The Department of Health, in collaboration with other
agencies, has created rules and regulations allowing factory-type businesses to dispose of particular
wastes generated through incineration. Solid trash that is infected can be used temporarily as fuel in
manufacturing furnaces by businesses that generate power from community waste and manufacturers
that produce cement (Department of Health, 2021).
Figure 8. The amount of infectious waste generated and disposed in 2016-2021.
Source: Department of Health, 2021
0
10,000
20,000
30,000
40,000
50,000
60,000
70,000
80,000
90,000
100,000
Tons
Year
The amount of infectious weste disposed
The amount of infectious weste
2016 2017 2018 2019 2020 2021
55,646
57,954
55,497
53,173
47,962
90,009
49,056
51,300 49,898 49,462 47,440
81,774.67
31

32. ป (พ.ศ.)
0
1
2
3
4
5
การนํ
า
เข
า
สารอั
น
ตรายในภาคอุ
ต
สาหกรรม
(ล
า
นตั
น
)
2.77
2560
2.91
2561
3.14
2562
3.06
2563
3.22
2564
สารอันตราย
สารอันตรายภาคเกษตรกรรม ปี 2564 มีปริมาณการน�ำเข้า
สารอันตรายทางการเกษตร 136.14 พันตัน (เพิ่มขึ้นจาก
ปี 2563 ร้อยละ 39 ปี 2563 มีปริมาณน�ำเข้า 98.25 พันตัน)
สารอันตรายทางการเกษตรที่มีการน�ำเข้า3อันดับแรกได้แก่
สารก�ำจัดวัชพืช (Herbicide) สารก�ำจัดแมลง (Insecticide)
และสารป้องกันและก�ำจัดโรคพืช(Fungicide)(กรมวิชาการ
เกษตร, 2564)
สารอันตรายภาคอุตสาหกรรม 10 อันดับแรก ปี 2564 มีการน�ำเข้าเพิ่มขึ้นจากปี 2563 จาก 3.06 ล้านตัน เป็น 3.22 ล้านตัน
(เพิ่มขึ้นร้อยละ 5) ประเภทสารอันตรายในภาคอุตสาหกรรมที่น�ำเข้าสูงสุด 3 อันดับแรก ได้แก่ เมทานอล (methanol)
หรือเมทิลแอลกอฮอล์ (methyl alcohol) กรดซัลฟิวริก (sulfuric acid) และเอทิลีนไดคลอไรด์ (ethylene dichloride)
หรือ 1,2-ไดคลอโรอีเทน (1,2-dichloroethane) (กรมโรงงานอุตสาหกรรม, 2564)
การด�ำเนินงานในอนาคตต้องควบคุมและจัดการสาร
อันตรายตามอนุสัญญาระหว่างประเทศด้านสารเคมี
โดยประเทศไทยได้เข้าร่วมเป็นภาคีสมาชิก(อนุสัญญา
สตอกโฮล์ม อนุสัญญารอตเตอร์ดัม และอนุสัญญา
มินามาตะ) และด�ำเนินงานตามมติคณะกรรมการ/
คณะอนุกรรมการตามกฎหมายที่มีการน�ำไปสู่
การปฏิบัติ/การบังคับใช้ รวมทั้ง เสนอนโยบายการหา
สารทดแทน และ ติดตามเฝ้าระวังการปนเปื้อน
สารอันตรายในแหล่งน�้ำ และสิ่งแวดล้อม
รูปที่ 9 ปริมาณการน�ำเข้าสารเคมีภาคอุตสาหกรรม 10 อันดับแรกในปี 2560-2564
ที่มา: กรมโรงงานอุตสาหกรรม, 2564
ปริมาณการน�ำเข้าผลิตภัณฑ์วัตถุอันตรายที่ใช้
ในบ้านเรือนหรือด้านสาธารณสุข ปี 2564 พบว่า มีปริมาณ
4,818,045.86 ตัน เนื่องจากวัตถุอันตรายของส�ำนักงาน
คณะกรรมการอาหารและยาส่วนใหญ่เป็นผลิตภัณฑ์
อุปโภคบริโภค ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ส�ำเร็จรูปหรือกึ่งส�ำเร็จรูป
ที่เป็นสารผสม จึงมีการผสมสารต่างๆ เช่น ตัวท�ำละลาย
สารปรับความเป็นกรด-ด่าง ท�ำให้ปริมาณ (volume)
ของผลิตภัณฑ์ค่อนข้างสูง เมื่อเปรียบเทียบกับปริมาณ
ของวัตถุอันตรายที่มีอยู่ในผลิตภัณฑ์ อีกทั้งส่วนใหญ่
วัตถุอันตรายที่น�ำเข้ายังเป็นวัตถุอันตรายชนิดที่1ประกอบกับ
ในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัส
โคโรนา 2019 (COVID-19) อาจมีส่วนท�ำให้ปริมาณน�ำเข้า
ผลิตภัณฑ์ฆ่าเชื้อโรคท�ำความสะอาดพื้นฝาผนังเครื่องสุขภัณฑ์
สูงขึ้นซึ่งเป็นปัญหาด้านสาธารณสุขที่ส�ำคัญและส่งผลกระทบ
ต่อการด�ำเนินการน�ำเข้าด้านวัตถุอันตราย ผลิตภัณฑ์
ที่ใช้ในบ้านเรือนหรือด้านสาธารณสุขในการฆ่าเชื้อโรค
ท�ำความสะอาดพื้น ฝาผนัง เครื่องสุขภัณฑ์และวัสดุอื่นๆ สูง
(ส�ำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา, 2564)
32