More Related Content Similar to Module 5 ntr dm htn ckd final (20) More from CAPD AngThong (20) Module 5 ntr dm htn ckd final5. ชนิดา ปโชติการ
ก. ข.
ค. ง.
เงาะ 4 ผลฝรั่ง 1 ลูก
แกวมังกร 1 ผล กลวยหอม 1 ลูก
ข้อใดที่รับประทานแล้วให้ปริมาณสารอาหารที่ต่างกัน
6. ชนิดา ปโชติการ
ก. ข.
ค. ง.
นํ้ามันรําข ้าวนํ้ามันปาล์ม
นํ้ามันถั่วเหลือง นํ้ามันดอกทานตะวันนํ้ามันที่ไม่เหมือนใคร
10. ชนิดา ปโชติการ
ตัวชี้วัด เป้ าหมาย
1. นํ้าตาลในเลือด (มก./
ดล.)
- อดอาหาร 8 ชม
2.ไขมันในเลือด (มก./
ดล.)
- คอเลสเตอรอล
(CHOL)
- แอลดีแอล (LDL)
- เอชดีแอล (HDL)
- ไตรกลีเซอไรด์ (TG)
80 - 100
น้อยกว่า 200
น้อยกว่า 130
มากกว่า 40
น้อยกว่า 150
120/80
18.5 - 22.9
เป้าหมายผลการตรวจเลือด
11. ชนิดา ปโชติการ
WHO ได ้แนะนําการบริโภคเพื่อลดปัญหา โรคหลอดเลือด
โรคมะเร็ง โรคอ ้วน และโรคเบาหวาน
ข ้อแนะนําคือ -- โปรตีนร ้อยละ 10-15 ของพลังงาน
=(8-12 ชต /วัน)
- ผักและผลไม ้วันละ 400 กรัมขึ้นไป
=(ผัก 4 ทัพพี ผลไม ้ 2 จานเล็ก)
- เกลือ ไม่เกินวันละ 5 กรัม (2400 มก)
= 4 ชช นํ้าปลา
-ออกกําลังกายโดยการเดินหรือกิจกรรม
= วันละ 1 ชั่วโมง
http://ftp.fao.org/es/esn/nutririon/diet_prevention_disease.pdf
อาหารสุขภาพ
12. ชนิดา ปโชติการ
WHO ได ้แนะนําการบริโภคเพื่อลดปัญหา โรคหลอดเลือด
โรคมะเร็ง โรคอ ้วน และโรคเบาหวาน
ข ้อแนะนําคือ
- จํากัดการบริโภคไขมันไม่เกินร ้อยละ 15-30 ของ
พลังงาน =(6-8 ชช)
- ไขมันอิ่มตัวน้อยกว่าร ้อยละ 10 (กินเนื้อสัตว์ไม่ติดมัน)
- คาร์โบไฮเดรตร ้อยละ 55-70 ของพลังงานทั้งวัน
=(2-3ทัพพีต่อมื้อ)
-การบริโภคนํ้าตาลไม่เกินร ้อยละ 10 ของคาร์โบไฮเดรต
= (6ชช)
http://ftp.fao.org/es/esn/nutririon/diet_prevention_disease.pdf
อาหารสุขภาพ
14. ชนิดา ปโชติการ
• กินให้ครบทั้ง 5 หมู่ให้สมดุลเหมาะสมตามวัยให้ได้
ปริมาณพลังงานและสารอาหารตามความต้องการของ
ร่างกาย
• อาหารที่บริโภคต้องสะอาด หรือสารต้องห้ามหรือ
สารเคมีเป็ นอันตรายต่างๆ
- ถ้าน้อยเกินไป โรคขาดสารอาหาร (diet deficiency
disease)
- ถ้ามากเกินไป โรคอ้วน โรคไม่ติดต่อเรื้อรังต่างๆ เช่น
โรคหัวใจขาดเลือด (coronary vascular disease,
CVD) ,โรคเบาหวาน (diabetes) ภาวะหลอดเลือดแดง
แข็งตัว(Atherosclerosis) , โรคมะเร็ง (cancer) ,โรค
ตับ (liver disease)
การบริโภคอาหารที่ถูกหลักโภชนาการ
16. ชนิดา ปโชติการ
เกณฑ์ของ NCEP ATPIII ในการ
วินิจฉัย metabolic syndrome จะต้อง
มีความผิดปกติอย่างน้อย 3 ข้อใน 5
ข้อต่อไปนี้
1. อ ้วนลงพุง เส ้นรอบเอวมากกว่า 90 ซม.
หรือ 36 นิ้ว ในผู้ชาย หรือ มากกว่า 80
ซม. หรือ มากกว่า 32 ในเพศหญิง
2. ระดับไตรกลีเซอไรด์ในเลือด มากกว่า
หรือเท่ากับ 150 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร
17. ชนิดา ปโชติการ
3. ระดับ HDL cholesterol น้อยกว่า
หรือเท่ากับ 40 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร
ในผู้ชาย และ น้อยกว่าหรือเท่ากับ
50 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตรในผู้หญิง
4. ความดันโลหิตมากกว่าหรือเท่ากับ
130/85 มิลลิเมตรปรอทหรือกินยา
ลดความดันอยู่
5. ระดับนํ้าตาลขณะอดอาหาร มากกว่า
หรือเท่ากับ 100 มิลลิกรัมต่อ
เดซิลิตร
18. ชนิดา ปโชติการ
ผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยง 3 ข ้อจะมีอัตราการ
เกิดโรคหัวใจเพิ่มขึ้น 2 เท่า
ผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยง 4 ข ้อจะมีอัตราเสี่ยงต่อการ
เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดสมองเพิ่ม 3
เท่า และเกิดโรคเบาหวานเพิ่ม 24 เท่า
24. ชนิดา ปโชติการ
เป้ าหมายในการควบคุมเบาหวาน
การตรวจ ดี ต้องปรับปรุง
นํ้าตาลในเลือดขณะอดอาหาร(มก./ดล.) 80-120 >140
นํ้าตาลในเลือดหลังอาหาร 2 ชม(มก./ดล.) 80-160 >180
น้ําตาลเฉลี่ยสะสมHbA1c (%)
<7 >8
โคเลสเตอรอลรวม (มก./ดล.) <200 >250
LDL- โคเลสเตอรอล(มก./ดล.)-ตัวไม่ดี <100 >130
HDL- โคเลสเตอรอล (มก./ดล.)-ตัวดี >45 <35
ไตรกลีเซอไรด(มก./ดล.) <200 >400
ดัชนีมวลกาย (กก./ตารางเมตร) 20-25 >27
ความดันเลือด (มม.ปรอท) ≤130/85 >160/90
26. ชนิดา ปโชติการ
A1C ~ “นํ้าตาลเฉลี่ยสะสม”
American Diabetes Association
A1C eAG
% mg/dL mmol/L
6 126 7.0
6.5 140 7.8
7 154 8.6
7.5 169 9.4
8 183 10.1
8.5 197 10.9
9 212 11.8
9.5 226 12.6
10 240 13.4
Formula: 28.7 x A1C - 46.7 - eAG
32. ชนิดา ปโชติการ
ผลิตภัณฑ์ ปริมาณนํ้าตาล (ช้อนชา)
นํ้าขิง 1 ซอง (18 กรัม ) 3 ½
เครื่องดื่มชูกําลัง 100 ซีซี 3 ½
กาแฟ 1 กระป๋ อง 180 กรัม 3 ½
นมถั่วเหลือง250 ซีซี 3 ½
โยเกิร์ตผสมวุ้นมะพร้าว 150 กรัม 4
นมปรุงแต่งรสช็อคโกแลต 200 ซีซี 4
นํ้าผลไม้ (รสส้ม) 240 ซีซี 4 ½
โยเกิร์ตผสมธัญญาพืช 150 กรัม 4 ½
ปริมาณนํ้าตาลในอาหารและเครื่องดื่ม
34. ชนิดา ปโชติการ
ปริมาณนํ้าตาลในขนม
ชื่อขนม ปริมาณนํ้าตาล
(กรัม) (ช้อนชา)
ขนมเปียกปูน 1 ชิ้น 10 2 1/2
ข้าวต้มมัดไส้กล้วย 1 ชิ้น 11 2 3/4
ข้าวเหนียวสังขยา 1 ห่อ 19 4 3/4
ข้าวเหนียวหน้าปลาแห้ง 1 ห่อ 22 5 1/2
ขนมทอดหยอด 1 ลูก 5 1 1/4
ขนมเม็ดขนุน 1 เม็ด 3 3/4
ขนมฝอยทอง 1 แพ 13 3 1/4
กองโภชนาการ กรมอนามัยและ สถาบันโภชนาการ ม มหิดล
37. ชนิดา ปโชติการ
ADI
(mg/
kg
body
wt)
นํ้าอัดลม 1
กระป๋ อง
(mg)
จํานวน
นํ้าอัดลมที่
ดื่มแล ้วเกิด
อันตราย
(ADI for
60-kg
person)
จํานวน
นํ้าตาล
เทียมที่กิน
แล ้วเป็น
อันตราย
(mg)
จํานวน
นํ้าตาล
เทียมที่กิน
แล ้วเป็น
อันตรายเป็น
ซอง ADI
for 60-kg
Acesulfame K 15 40 25 50 18
Aspartame 50 200 15 35 86
Saccharin 5 140 2 40 7.5
Sucralose 5 70 4.5 5 60
นํ้าตาลเทียม
39. ชนิดา ปโชติการ
ผัก 3 ทัพพี+ ผลไม้ = 15-20 ชิ้นคํา
ข้าวกล้อง + ถั่ว = 7 ทัพพี
ปริมาณใยอาหารที่ควรกิน
40. ชนิดา ปโชติการ
กินผลไม 1 จานเล็ก = 8-10 ชิ้นคํา
•เลือกผลไมสีสม /เหลือง วันละครั้ง
•เลือกผลไมที่มีรสเปรี้ยว(มีวิตามินซีสูง)
•เลือกตามฤดูกาล
42. ชนิดา ปโชติการ
Choosing of fruits and vegetables with various color
and varieties help to ensure we are getting a variety of
phytochemicals
เน้นผักผลไม้ 5 สี
43. ชนิดา ปโชติการ
ดัชนีนํ้าตาล (glycemic index)
เป็ นตัวเลขบอกปริมาณนํ้าตาลในเลือดที่
เพิ่มขึ้นหลังการรับประทานอาหารแต่ละชนิด
เทียบกับการรับประทานนํ้าตาลกลูโคสใน
จํานวนคาร์โบไฮเดรตที่เท่ากัน นํ้าตาล
กลูโคสมีดัชนีนํ้าตาลเท่ากับ 100%
49. ชนิดา ปโชติการ
ปรามิด เบาหวาน
ผัก 4-5 ทัพพี
ขาว แปง 4-5 ทัพพี
ถั่ว 1-2
การออกกําลังกาย
และควบคุมน้ําหนัก
ผลไม 4-5 สวน
น้ํามันพืช 3-4 ชอนชา
ถั่วตางๆ 1-2ทัพพี ธัญพืช 1-2ทัพพี
น้ํา 5-6แกว
กินวันละเทาไร
เนื้อสัตว ปลา ไข 2 สวน
วิตามิน
หลีกเลี่ยงอาหารที่หวานจัดลดกินเนื้อแดงและเนย
คนไขไตตอง
ระวังผัก
และผลไมที่มี
โพแทสเซียมสูง
และอาจตอง
จํากัดเนื้อสัตว
นมพรองมันเนย 1 แกว
60. ชนิดา ปโชติการ
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30
อัตราการกรอง (GFR, ml/min)
เวลาที่เปนเบาหวาน (ป)
หนาที่ไตปกติ
คุมความดันโลหิต
คุมอาหารเค็ม
คุมไขมันในเลือด
คุมอาหาร
โปรตีน
ล้างไต
เปลี่ยนไต
ตรวจตา หัวใจ
หลอดเลือด
คุมนํ้าตาลใน
เลือด + ยา
ACEI
ที่มา:อุดม ไกรฤทธิชัย
62. ชนิดา ปโชติการ
การแบ่งโรคไตเรื้อรังออกเป็ นระยะต่าง ๆ
ระยะ ความหมาย %การทํางานที่เหลืออยู่
1 ไตเริ่มถูกทําลายเล็กน้อย > 90
แต่การทํางานของไตยังปกติอยู่
2 ไตทํางานลดลงเล็กน้อย 60-89
3a ไตทํางานลดลงเล็กน้อยถึงปานกลาง 45-59
3b ไตทํางานลดลงเล็กน้อยถึงปานกลาง 30-44
4 ไตทํางานลดลงอย่างมาก 15-29
5 ไตเรื้อรังระยะสุดท้าย <15
(หรือต้องทําการล้างไต) NKF-K/DOQI, 2002
64. ชนิดา ปโชติการ
ปริมาณโปรตีน กรัม/
นํ้าหนักตัว 1 กก/วัน
ระยะของการเป็ นโรคไตเรื้อรัง
โปรตีน 0.8-1.0 กรัม/น้ําหนักตัว 1 กก/วัน ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 1-2
โปรตีน 0.6-0.8 กรัม/น้ําหนักตัว 1 กก/วัน ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3
โปรตีน 0.3-0.6 กรัม/น้ําหนักตัว 1 กก/วัน* ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3
โปรตีน 0.6 กรัม/น้ําหนักตัว 1 กก/วัน ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 4-5
โปรตีน 0.3-04 กรัม/น้ําหนักตัว 1 กก/วัน* ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 4-5
โปรตีน 0.3-04 กรัม/น้ําหนักตัว 1 กก/วัน** ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 5
โปรตีน 1.0-1.5 กรัม/น้ําหนักตัว 1 กก/วัน ผูปวยที่รับการบบัดทดแทนไต
ปริมาณโปรตีนที่ต้องการในผู้ป่ วยไตเรื้อรังระยะต่างๆ
ที่มา: สมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย 2553
65. ชนิดา ปโชติการ
การแนะนําอาหารในผู้ป่ วย
โรคไตเรื้อรังระยะที่ 1-2
• ควรเน้นในเรื่องการ ควบคุมความดันโลหิตให ้
น้อยกว่า 130-139/80-89 มิลลิเมตรปรอท
• ควบคุมระดับนํ้าตาลสะสมในเลือดHbA1c ไม่ให ้
เกิน 7%
• โดยลดการบริโภคเค็ม(2 กรัม/วัน) จํากัด
ปริมาณแป้งและนํ้าตาลรวมทั้งไขมันชนิดอิ่มตัว
และตรวจนํ้าตาลก่อนและหลังอาหารสองชั่วโมง
อย่างสมํ่าเสมอ
68. ชนิดา ปโชติการ
ในธรรมชาติ ถ ้าไม่ปรุงอะไรเลยในอาหาร
เราจะได ้โซเดียมประมาณ 800-1000
มิลลิกรัม ที่เหลือมาจากการปรุงอาหาร
โซเดียมพบได ้
เกลือ
เครื่องปรุงรส เช่น นํ้าปลา
อาหารเบเกอรี(ผงฟู)
อาหารกระป๋ อง(สารกันบูด)
จํากัดเกลือโซเดียม
2000 มก/วัน
69. ชนิดา ปโชติการ
การปรับพฤติกรรม วิธีการ ประโยชน์ในการลด
Systolic blood
pressure
ลดนํ้าหนัก ควบคุม BMI 18.5-24.9 kg/m2 5-20 mmHg/นน ตัวที่
ลด 10 kg
ลด Na ไม่ให้เกินวันละ 100 mmol,Na 2.4 g
( เกลือแกง 6 กรัม หรือ ประมาณ 1 ช้อนชา)
2-8 mmHg
เพิ่มผัก ผลไม้ ลด
ไขมันอิ่มดัว
กินผัก ผลไม้ และนมที่มีไขมันตํ่า, ลดไขมันรวม และ
ไขมันอิ่มตัว
8-14 mmHg
ออกกําลังกาย ออกกําลังกายแบบแอโรบิคสมํ่าเสมอ เช่น เดินเร็วๆ
อย่างน้อยวันละ 30 นาที 4 วัน/สัปดาห์
4-9 mmHg
ดื่ม alcohol
พอประมาณ
ผู้ชาย No more than 2 drinks/day
เบียร์ 720 ml, ไวน์ 300 ml วิสกี้ 90 ml/วัน
ผู้หญิงหรือผู้ที่รูปร่างเล็กให้ลดขนาดของ alcohol
ลงครึ่งหนึ่ง
2-4 mmHg
ควบคุมความดันโลหิต DASH: Dietary Approaches to Stop HT
70. ชนิดา ปโชติการ
ปริมาณโซเดียม
• เกลือ(โซเดียมคลอไรด์)
– 1 ช ้อนชา (ช.ช) 5000มก = โซเดียม 2000 มก
– เกลือ มีโซเดียม = 40%
• นํ้าปลาและซีอิ๊ว 1ช.ช= โซเดียม 400 มก
• ซอสมะเขือเทศ 1 ช.ช = โซเดียม 55 มก
• ซอสหอยนางรม 1 ช.ช = โซเดียม 140-160 มก
• นํ้าจิ้มไก่1 ช.ช = โซเดียม 67-76 มก
• บะหมี่กึ่งสําเร็จรูป 60 กรัม = โซเดียม 1,500 มก.
• โจ๊กกึ่งสําเร็จรูป 42 กรัม = โซเดียม 1,000 มก.
• ***สรุปใช ้นํ้าปลาได ้ไม่เกินวันละ 3- 4 ช ้อนชา***
72. ชนิดา ปโชติการ72
ปลาสลิดทอด 1 ตัว = น้ําปลา 2 ชอนชา
นอกเครื่องปรุงแลวยังพบเค็มในของ
หมักดอง เบเกอรี่ ของตากแหง
ปลาสดมีโซเดียมน้อยมาก
ที่มา: ยุพา ชาญวิกรัย
90. ชนิดา ปโชติการ
การแนะนําการลดเค็ม
• เปลี่ยนพฤติกรรมในการปรุงรส
• ใช ้มะนาว พริก เครื่องเทศปรุงอาหารแทนเกลือหรือ
นํ้าปลา
• ถ ้าซื้ออาหารกระป๋ องต ้องอ่านสลากอาหารเพื่อดู
ปริมาณสารอาหารเลือกที่มีเกลือตํ่า
• กินอาหารสด เช่น เนื้อสัตว์ ผัก หรือผลไม ้แทนการ
รับประทานอาหารที่ผ่านขบวนการถนอมอาหาร
• ไม่เติมเกลือหรือนํ้าปลาเพิ่มในอาหารที่ปรุงเสร็จ
91. ชนิดา ปโชติการ
• อาหารตากแห ้ง เช่น ปลาเค็ม เนื้อเค็ม หอยเค็ม กุ้ง
แห ้ง ปลาแห ้ง
• เนื้อสัตว์ปรุงรส ได ้แก่ หมูหยอง หมูแผ่น กุนเชียง
• อาหารกึ่งสําเร็จรูป เช่น บะหมี่สําเร็จรูป โจ๊กซอง ซุป
ซอง
• อาหารสําเร็จรูป เช่น มันฝรั่งแผ่น อาหรกระป๋ อง
• เครื่องปรุงรสที่มีเกลือมากเช่น ซุปก ้อน ผงปรุงรส
ผงฟู
• อาหารหมักดองเค็ม เช่น กะปิ เต ้าหู้ยี้ ปลาร ้า ไตปลา
ไข่เค็ม ผักดอง ผลไม ้ดอง
การแนะนําการลดเค็ม
97. ชนิดา ปโชติการ
ผู้ป่ วยเป็ นโรคไตเรื้อรัง
ระยะที่ 3 หรือมากกว่า
• ควรจํากัดปริมาณโปรตีน(0.6-0.8 กรัม/นนตัว
1 กก/วัน
• ติดตามปริมาณนํ้าและเกลือแร่โดยเฉพาะ ระดับ
โพแทสเซียม ฟอสฟอรัสในเลือด
• ระดับของพลังงานควรจะประมาณ 35 กิโล
แคลอรี่ /นํ้าหนักตัว 1 กก /วันใน ผู้ป่ วยที่อายุ
น้อยกว่า 60 ปี และ 30 กิโลแคลอรี่ ในผู้ป่ วยที่
อายุมากกว่า 60 ปี
99. ชนิดา ปโชติการ
จะจัดอาหารไดอยางไร?
1. ประเมินความต ้องการโปรตีนและพลังงานให ้
เหมาะกับนํ้าหนักตัวและระยะของการเป็นโรคไต
เรื้อรัง
2. วางแผนสัดส่วนอาหาร 5 หมู่ตามความต ้องการ
3. ให ้ความรู้โดยการเอื้ออํานาจให ้ผู้ป่ วย
(empowerment)
4. ติดตามและประเมิน
5. ให ้ความรู้เพิ่มเติม
100. ชนิดา ปโชติการ
การประเมิน:นํ้าหนักที่ควรเป็ น
การหา น.น ที่น่าจะเป็ นอย่างง่าย.และเมื่อคนไข้บวม
ผู้ชาย = ส่วนสูง(ซม) - 100
ผู้หญิง = (ส่วนสูง(ซม) – 105
+ (3-5 ก.ก) ขึ้นกับโครงสร้าง
ตัวอย่างผู้ป่ วยเพศหญิงสูง 165ซ.ม. นํ้าหนักที่ควรเป็ น ?
นํ้าหนักที่ควรเป็ น = (165-105)
= 60 ก.ก.
101. ชนิดา ปโชติการ
เราหาส่วนสูงได้จากที่ไหนบ้าง?
1. จากบัตรประชาชน
2. การวัดโดยการกางแขน(arm span).
Arm span ทําการวัดจาก sternal notch จนถึงโคนนิ้วที่ยาวที่สุดของแขนขางที่ถนัด แลวคูณดวย 2Arm span ทําการวัดจาก sternal notch จนถึงโคนนิ้วที่ยาวที่สุดของแขนขางที่ถนัด แลวคูณดวย 2Arm span ทําการวัดจาก sternal notch จนถึงโคนนิ้วที่ยาวที่สุดของแขนขางที่ถนัด แลวคูณดวย 2Arm span ทําการวัดจาก sternal notch จนถึงโคนนิ้วที่ยาวที่สุดของแขนขางที่ถนัด แลวคูณดวย 2
วัดจากจุดกึ่งกลาง
ยอดกระดูกอกถึง
ปลายโคนนิ้วที่ยาว
ที่สุดข้างที่ถนัด
103. ชนิดา ปโชติการ
การประมาณสวนสูงโดยใช Ulna
ความยาว
Ulna (ซม.)
ประมาณความสูง(เมตร)
ผู้ชาย อายุ<
65
ผู้ชาย อายุ>
65
ผู้หญิงอายุ
< 65
ผู้หญิง
อายุ> 65
28.0 1.80 1.75 1.73 1.71
28.5 1.82 1.76 1.75 1.73
29.0 1.84 1.78 1.76 1.75
29.5 1.85 1.79 1.77 1.76
30.0 1.87 1.81 1.79 1.78
30.5 1.89 1.82 1.80 1.79
31.0 1.91 1.84 1.81 1.81
31.5 1.93 1.86 1.83 1.83
32.0 1.94 1.87 1.84 1.84
Source: Malnutrition Advisory Group. The "MUST" explanatory booklet. British Association for Parenteral and Enteral Nutrition.
http://www.bapen.org.uk/the-must.htm1
104. ชนิดา ปโชติการ
การหาค่า BMI อย่างง่าย
ถ ้า MAC <23.5 cm BMI จะประมาณ < 20 กก/ม 2 บงบอกภาวะการขาดสารอาหาร
ถ ้า MAC > 32 cm BMI จะประมาณ > 30 กก/ม 2 บงบอกภาวะนํ้าหนักเกิน/อ ้วน
106. ชนิดา ปโชติการ
ปริมาณโปรตีน กรัม/
นํ้าหนักตัว 1 กก/วัน
ระยะของการเป็ นโรคไตเรื้อรัง
โปรตีน 0.8-1.0 กรัม/น้ําหนักตัว 1 กก/วัน ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 1-2
โปรตีน 0.6-0.8 กรัม/น้ําหนักตัว 1 กก/วัน ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3
โปรตีน 0.3-0.6 กรัม/น้ําหนักตัว 1 กก/วัน* ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3
โปรตีน 0.6 กรัม/น้ําหนักตัว 1 กก/วัน ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 4-5
โปรตีน 0.3-04 กรัม/น้ําหนักตัว 1 กก/วัน* ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 4-5
โปรตีน 0.3-04 กรัม/น้ําหนักตัว 1 กก/วัน** ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 5
โปรตีน 1.0-1.5 กรัม/น้ําหนักตัว 1 กก/วัน ผูปวยที่รับการบบัดทดแทนไต
ปริมาณโปรตีนที่ต้องการในผู้ป่ วยไตเรื้อรังระยะต่างๆ
ที่มา: สมาคมโรคไตแหงประเทศไทย 2553
107. ชนิดา ปโชติการ
พลังงานที่ต้องการ
• อายุ > 60 ปี = 30 kcal /นนตัว 1 kg/day
• อายุ < 60 ปี = 35 kcal /นนตัว 1 kg/day
• ถ ้าอ ้วน = 20-25 kcal /นนตัว 1 kg/day
• ถ ้าผอมมาก = 35-40 kcal /นนตัว 1 kg/day
NKF-K/DOQI, 2002
115. ชนิดา ปโชติการ
หมวดเนื้อสัตว์ 2 ช้อนโต๊ะแลกอะไรได้
ให้ โปรตีน 7 กรัม พลังงาน 70 แคลอรี
2 = ชอนโตะ
4-5 ตัว 1 ตัวเล็ก
ไขทั้งฟอง 1 ฟอง ไขขาว 2 ฟอง 4-5 ลูก
กลองไมขีดไฟ
1 กลองเล็ก
=
=
= =
=
117. ชนิดา ปโชติการ
1 ทัพพี
1 ทัพพี
1 แผน1/2 กอน
1/2 ทัพพี4-6 แผน
หมวดข้าวและแป้ ง 1 ทัพพีแลกอะไรได้
โปรตีน 2 กรัม พลังงานเฉลี่ย 70 แคลอรี
= =
= =
121. ชนิดา ปโชติการ
1 ทัพพี 1 ทัพพี 1 ทัพพี
1 ทัพพี 1 ทัพพี 1 ทัพพี
หมวดผัก 1 ทัพพี
ผักสุก 1 ส่วน = 1กรัมโปรตีน พลังงาน 25แคลอรี่
ผักดิบ 2 ทัพพี=ผักสุก1 ทัพพี
==
= =
122. ชนิดา ปโชติการ
หมวดผลไม 1 จานเล็ก
7-8 ชิ้นคํา 7-8 ชิ้นคํา
1 ลูก
3-4 ลูก 4-5 ลูก 3 -4ลูก
ผลไม้ 1 ส่วน = 0.5 กรัมโปรตีน พลังงานุเฉลี่ย 70 แคลอรี่
==
=
=
123. ชนิดา ปโชติการ
ใหเลือกผลไมมา 4 สวน และใหบอกวาใหพลังงานเทาไร
คิดเปนปริมาณคารโบไฮเดรตกี่กรัม
ก. 260 kcal, 65 g
ข. 280 kcal, 60 g
ค. 300 kcal, 75 g
ง. 320 kcal, 80 g
124. ชนิดา ปโชติการ
หมวดไขมัน
- นํ้ามันพืช นํ้ามันหมู 1 ช้อนชา
ไขมัน 1 ส่วน
- เนย, มาการีน 1 ช้อนชา
- สลัดนํ้าใส 1 ช้อนชา
- สลัดนํ้าข้น 1 ช้อนโต๊ะ
- ครีมเทียม 2 ช้อนชา
ไขมัน 1 ชช. ใหพลังงาน 45 กิโลแคลอรี่
125. ชนิดา ปโชติการ
น้ําตาล1 ชช= พลังงาน 20 แคลอรี
ผูที่เปนเบาหวานใชน้ําตาลไดแตไมเกิน 10%
ของพลังงานที่ไดรับใน1 วัน(ประมาณ 6 ชช)
126. ชนิดา ปโชติการ
2 ชต4 ชต
2 2
3ทัพพี (3) 1 1
2 จานเล็ก (1) 1 1
3 ทัพพี 1
แผนการบริโภค40 กรัมโปรตีน พลังงาน1600Cal
10 ชช 3 3 4
แปง
เนื้อสัตว
ผัก
ผลไม
แปงปลอด
ไขมัน
หมูอาหาร เชา กลางวัน เย็น
1 1
2 ชต
จํานวนสวน
(โปรตีน)
4ทัพพี (8)
1
8 ชต(28)
-
น้ําตาล* 6 ชช 2 2 2
*ถาไมเปนเบาหวาน ถาเปนเบาหวานใชแปงปลอดโปรตีนแทน)
132. ชนิดา ปโชติการ
ผลไม้
1 จาน
เล็ก
1 2
4 3
1 แก้ว
ส่วนที่ 1 หมายถึง ¼ ของจานเป็ นอาหารหมวดข้าว แป้ ง
ส่วนที่ 2 หมายถึง ¼ ของจานเป็ นอาหารหมวดเนื้อสัตว์
และผลิตภัณฑ์จากเนื้อสัตว์
ส่วนที่ 3และ4 หมายถึง ½ ของจานเป็ นอาหารหมวดผัก
การจัดอาหารผู้ป่ วยไตเรื้อรังอย่างง่าย
แบ่งจานอาหารขนาดมาตรฐาน 9 นิ้วออกเป็ น 4 ส่วน
140. ชนิดา ปโชติการ
• ส่วนที่ 2 หมายถึง ¼ ของจานเป็ นอาหาร
หมวดเนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์จากสัตว์
• เลือกกิน ปลา เนื้อไก่ เนื้อหมู ไข่ขาว โดย
กิน มื้อละ กี่ช้อนโต๊ะ (ขึ้นกับนนํ้าหนักตัว)
และระยะของการเป็ นโรคไต
ส่วนที่ 2
141. ชนิดา ปโชติการ
• เพศหญิง สูง 155 เซนติเมตร เป็นโรคไต
เรื้อรังที่ยังไม่ได ้เข ้าสู่การบําบัดทดแทนไต
จะกินเนื้อสัตว์และไข่ขาวได ้วันละกี่ช ้อนโต๊ะ
ต้องกินเนื้อสัตว์กี่ช้อนโต๊ะ
142. ชนิดา ปโชติการ
ปริมาณโปรตีนที่ควรได้รับใน 1 วันของผู้ทียัง
ไม่ล้างไต เป็ นช้อนโต๊ะ ตามช่วงนํ้าหนักตัว
นํ้าหนักตัว
(กิโลกรัม)
โปรตีนที่ควร
ได้รับ
(กรัมต่อวัน)
ปริมาณเนื้อสัตว์ที่
รับประทาน (ช้อนโต๊ะต่อ
วัน)
40-50 30 6
51-60 35 7
ตั้งแต่ 60 ขึ้นไป 40 8
146. ชนิดา ปโชติการ
ปริมาณ EPA & DHA : เนื้อปลานํ้าจืดไทย
(% นําหนัก/นํ้าหนักของกรดไขมันทั้งหมด)
ปลานํ้าจืด EPA DHA
ปลาช่อน 1.77 5.48
ปลาดุกด ้าน 0.68 5.56
ปลานิล 2.66 7.19
ปลาสลิด 3.39 7.45
ปลากดเหลือง 1.44 7.54
ปลาหมอไทย 2.01 7.77
ปลาเนื้ออ่อน 2.59 9.32
ปลากราย 2.54 13.55
ปริมาณ EPA & DHA : เนื้อปลาทะเลไทย
(% นําหนัก/นํ้าหนักของกรดไขมันทั้งหมด)
ปลาทะเล EPA DHA
ปลากะพงขาว 2.96 18.72
ปลาจาละเม็ดดํา 3.23 19.35
ปลาตาเดียว 1.72 22.77
ปลาช่อนทะเล 1.57 23.36
ปลากระพงแดง 1.97 23.80
ปลาทูแขก 2.66 25.57
ปลาโอลาย 1.18 33.55
ปลาดาบลาว 1.02 36.28
ปลาในไทยที่มี นํ้ามันปลาโอเมก ้า-3
153. ชนิดา ปโชติการ
• ส่วนที่ 3 และ 4 หมายถึง ½ ของจานเป็ นอาหาร
หมวดผัก
• ควรเลือกกินผักสุกมื้อละ 2 ทัพพี
• ควรเลือกกินผักสีอ่อนๆ เช่น บวบเหลี่ยม แตงกวา
(เอาเมล็ดออก) แตงร้าน ฟักเขียว หอมหัวใหญ่
ผักกาดขาว พริกหวาน
• หลีกเลี่ยงการกินผักที่มีโพแทสเซียมสูงเมื่อระดับ
โพแทสเซียมเกิน 5.5 mg/dl เห็ดโคน ผักโขม
ชะอม หน่อไม้ฝรั่ง มันเทศ มันฝรั่ง มะเขือเทศ
บร็อคโคลี่ แครอทดิบ
ส่วนที่ 3-4
159. ชนิดา ปโชติการ
• ควรเลือกผลไม้วันละ 1-2 จานเล็ก
• 1จานเล็ก = ผลไม้ 8-10 ชิ้นคําหรือผลไม้ขนาด
กลาง 4 ผลหรือ ผลไม้ขนาดใหญ่ 1 ผล
• เลือกกินผลไม้ที่มีโพแทสเซียมตํ่าและปานกลาง
ได้แก่ ชมพู่ เงาะ สับปะรด มังคุด องุ่นเขียว
• ผลไม้ที่มีโพแทสเซียมสูง ได้แก่ ทุเรียน กล้วย
ลําไย น้อยหน่า ขนุน มะเฟือง แคนตาลูป และ
ผลไม้แห้ง
ผลไม
165. ชนิดา ปโชติการ
เครื่องดื่ม
• หลีกเลี่ยง นมเปรี้ยวพร ้อมดื่ม ไอศกรีม
เนย หลีกเลี่ยงนํ้าอัดลมสีเข ้ม ชา กาแฟที่
มีรสแก่จัด ช ้อคโกและเครื่องดื่ม
แอลกอฮอล์
• ปริมาณ= ปริมาตรของปัสสาวะ 24 ชม. +
500 cc
1
แก้ว
172. ชนิดา ปโชติการ
ตัวอยางแผนการใหความรูแกผูปวย
เดือน ฉาย
วิดีทัศน์
พยาบาล (30นาที) นักกําหนด
อาหา
โภชนากร
(30นาที)
เภสัชกร
(15นาที)
นัก
กายภาพบําบั
ด (15นาที)
แพทย์
(15นาที)
0 • เชิญผู้ป่ วยเข ้ากลุ่ม
เพื่อค ้นหาปัญหา
และวางแผนการ
รักษา
• ให ้ผู ้ป่ วยทํา
แบบทดสอบก่อน
เรียนครั้งที่ 1
• ให ้ความรู้เรื่อง
“การวินิจฉัยและ
รักษาโรคไต
เรื้อรัง”
โดยใช ้แผ่นพับชุด
ที่ 1
ให ้ความรู้
เกี่ยวกับ
อาหาร
สําหรับ
ผู ้ป่ วย
โรคไต
เรื้อรัง
ให ้ความรู้
เกี่ยวกั
บยา
สําหรั
บ
ผู ้ป่ วย
โรคไต
เรื้อรัง
ให ้คําแนะนํา
ออกกําลัง
กายสร ้าง
ความ
แข็งแรง
ด ้วยยางยืด
ท่าที่ 1
และ 2
แจ ้งผล
การ
วินิจฉัย
และให ้
การ
รักษา
สถาบันไตภูมิราชนครินทร
173. ชนิดา ปโชติการ
ตัวอยางแผนการใหความรูแกผูปวย
เดือน ฉาย
วิดีทัศน์
พยาบาล (30นาที) นักกําหนด
อาหาร/
โภชนากร
(30นาที)
เภสัชกร
(15นาที)
นัก
กายภาพ
บําบัด
(15นาที)
แพทย์
(15นาที)
1 เรื่อง
“วิธีการ
รักษา
ผู้ป่ วย
โรคไต
เรื้อรัง
ก่อน
การ
บําบัด
ทดแท
นไต”
• เชิญผู้ป่ วยเข ้ากลุ่ม
เพื่อติดตามปัญหา
และวางแผนการ
รักษา
• ให ้ผู ้ป่ วยทํา
แบบทดสอบก่อน
เรียนครั้งที่ 2
• ให ้ความรู้เรือง “แบบ
แผนอาหารสําหรับ
ผู้ป่ วยโรคไตเรื้อรัง”
โดยใช ้แผ่นพับชุดที่
2
ให ้ความรู้
เรื่องการ
จัดส่วน
อาหาร
และการ
จด
บันทึก
รายการ
อาหาร
ให ้ความรู้
เกี่ยวกั
บ
วิธีการ
อ่าน
ฉลาก
ยาและ
การใช ้
ยาให ้
ถูกต ้อง
ให ้
คําแนะ
นําออก
กําลัง
กาย
สร ้าง
ความ
แข็งแร
ง
ด ้วยยาง
ยืดท่าที่
1 และ
2
แจ ้งผลการ
ตรวจ
ทาง
ห ้องปฏิ
บัติการ
และให ้
การ
รักษา
สถาบันไตภูมิราชนครินทร
174. ชนิดา ปโชติการ
ตัวอยางแผนการใหความรูแกผูปวย
เดือน ฉาย
วิดีทัศน์
พยาบาล (30นาที) นักกําหนด
อาหาร
โภชนากร
(30นาที)
เภสัชกร
(15นาที)
นัก
กายภาพบํา
บัด
(15นาที)
แพทย์
(15นาที)
3 • เชิญผู้ป่ วยเข้ากลุ่ม
เพื่อติดตามปัญหา
และวางแผนการ
รักษา
• อภิปรายข้อมูลจาก
การเยี่ยมบ้านเดือน
ที่ 2
• ให้ผู้ป่ วยทํา
แบบทดสอบก่อน
เรียนครั้งที่ 3
• ให้ความรู้เรือง “การ
ควบคุมความดัน
โลหิตให้เหมาะสม
ช่วยชะลอไตเสื่อม”
โดยใช้แผ่นพับชุดที่
3
สาธิต
วิธีการ
ปรุง
อาหาร
ที่มี
ปริมาณ
เกลือ
โซเดีย
มตํ่า
ไขมันตํ่า
ให้ความรู้
เรื่อง
“ยาลด
ความ
ดัน
โลหิตที่
ช่วย
ชะลอ
การ
เสื่อม
ของไต
ให้
คําแนะ
นําออก
กําลัง
กาย
สร้าง
ความ
แข็งแรง
ด้วยยาง
ยืดท่าที่
3, 4 และ
5
แจ้งผลการ
ตรวจ
ทาง
ห้องปฏิ
บัติการ
และให้
การ
รักษา
175. ชนิดา ปโชติการ
สรป
• การดูแลโภชนาการในผู้ที่เป็ นเบาหวานที่มีภาวะ
ไตเรื้อรังต้องประกอบด้วยสหสาขาวิชาชีพที่
ทํางานสัมพันธ์กัน ทราบหน้าที่และบทบาทของ
กันและกันและร่วมกันทํางานเป็ นทีม
• ให้ความรู้และคําปรึกษาด้านโภชนบําบัดที่
ถูกต้องและเหมาะสมและสอดคล้องกับวิถีชีวิต
ของผู้ป่ วย จะช่วยชะลอการเสื่อมของไตใน
ผู้ป่ วยโรคไตเรื้อรัง
176. ชนิดา ปโชติการ
© Copyright Fresenius Kabi AG
Websites: www.raktai.org
www.nephrochula.com
www.nephrothai.org
www.thaidietetics.org