Author :: อาจารย์กรวรรณ สุวรรณสาร NPRU Open Courseware more info :: http://courseware.npru.ac.th/index.php

1. การให้ยาฉีด
อ.กรวรรณ สุวรรณสาร

2. แนวปฏิบัติการบริหารยาฉีด
1.อ่านคาสั่งการรักษาของแพทย์อย่างระมัดระวัง
2.ตรวจสอบคาสั่งการรักษาของแพทย์กับใบบันทึกการบริหารยา
3.อ่านเอกสารแนบ
4.ปฏิบัติตามหลักการบริหารยาอย่างเคร่งครัด
5.ผู้เตรียมยากับผู้ฉีดยาต้องเป็นคนเดียวกัน
6.การเตรียมอุปกรณ์เหมาะสมกับทางที่ให้ยา อายุผู้ป่วย ขนาดยา ความหนืดของยา
7.การวัดตาแหน่งฉีดถูกต้อง และตรวจสอบตาแหน่งปลายเข็มก่อนฉีดยา
8.การตรวจสอบสภาพผิวหนัง การเตรียมผิวหนัง และองศาของการปักเข็มให้ถูกต้อง
9.ปฏิบัติทุกขั้นตอนโดยยึดหลักการคงความปราศจากเชื้ออย่างเคร่งครัด
10.การอ่านชื่อยาต้องอ่านอย่างน้อย 3 ครั้ง

3. การคานวณยา
D= H
X
โดย D = ขนาดยาที่ต้องการ
H= ขนาดยาที่มีอยู่
X= จานวนยาที่ต้องการฉีด
ต้องการยาGentamicinขนาด 60 mg.
จะต้องเตรียมยากี่มิลลิลิตร
60 mg = 40 mg./ml.
X
X = 60 mg.
40 mg./ ml
X = 1.5 ml.

4. การคานวณยา
เทียบบัญญัติไตรยางศ์
ยา 40 mg ต้องเตรียมยา จานวน 1 ml.
ยา 60 mg. ต้องเตรียมยา ?
1 × 60
40
= 1.5 ml.

5. อุปกรณ์ที่ใช้ในการฉีดยา
-Syringe
-needle

6. การเลือกขนาดหัวเข็ม
ช่องทางฉีด ขนาดเข็ม
(ผู้ใหญ่)
ขนาดเข็ม
(เด็ก)
ขนาดกระบอกฉีด
ชั้นผิวหนัง
(intradermal; ID)
26 G 26 G 1 ml.
tuberculin
ใต้ผิวหนัง
(subcutaneous; SQ)
25-27 G
ยาว 3/8-5/8 นิ้ว
25-27 G 1 ml.
กล้ามเนื้อ
(intramuscular;IM)
21-25 G
ยาว 1-1½ นิ้ว
25 G
ยาว 1 นิ้ว
ผู้ใหญ่ 2-5 ml.
เด็ก 1 ml.
หลอดเลือด
(intravascular;IV)
27 G 27 G 10 ml.หรือ
ตามขนาดยา

7. อุปกรณ์ที่ใช้ในการฉีดยา
ขวดบรรจุยาตามคาสั่งการรักษา (ชนิดขวดยาหรือหลอดยา)
ampuleVial

8. การหัก ampule

9. อุปกรณ์ที่ใช้ในการฉีดยา
กระปุกบรรจุสาลีแอลกอฮอล์ 70%
สาลีแห้ง/ ผ้าก๊อซ
กระปุกบรรจุปากคีบ
อับที่มีฝาปิดมิดชิด
ถาด (tray)
*การฉีดเข้า injection plug ต้อง
เตรียม 0.9% Normal saline

10. กรณีที่เตรียมอินสุลิน 2 ชนิด ในกระบอกฉีดยาเดียวกันให้ดูดชนิด
shorter-acting regular insulin ก่อนจากนั้นจึงตามด้วยชนิด
intermediate-acting regular insulin
ยกเว้น Glargine (Lantus) insulin ไม่สามารถผสมรวมกับอินสุลิน
ชนิดอื่น

11. ทางที่ฉีดยา

12. การฉีดยาเข้าชั้นผิวหนัง (Intradermal injection; ID)

13. การฉีดยาเข้าชั้นผิวหนัง (Intradermal injection; ID)
ภาวะแทรกซ้อน
1.Local reaction
2.Vasovagal reaction
3.Systemic anaphylaxis

14. การฉีดยาเข้าชั้นใต้ผิวหนัง
(Subcutaneous injections; SQ)
1
3
4
2
5
ตาแหน่งที่ฉีด

15. การฉีดยาเข้าชั้นใต้ผิวหนัง (Subcutaneous
injections; SQ)
1ml
Tuberculin syringe

16. การฉีดยาเข้าชั้นใต้ผิวหนัง (Subcutaneous
injections; SQ)
ภาวะแทรกซ้อน
Hypertrophy
lipodystrophy
ฉีด heparin ห้าม aspirate ห้ามนวด

17. การฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อ
(Intramuscular injection; IM)
iliac crestAnterosuperior iliac spine
1.Ventrogluteal (gluteus medius และ gluteus minimus)
Ωวัยผู้ใหญ่ และผู้ป่วยเด็กที่มีอายุตั้งแต่ 7 เดือนขึ้นไป
Ωให้ผู้ป่วยงอเข่าและสะโพกขณะฉีดยา

18. การฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อ
(Intramuscular injection; IM)
Iliac crest
Gluteal fold
2. Gluteus maximus
สาหรับอายุตั้งแต่ 3 ปีขึ้นไป
การวัดตาแหน่ง วิธีที่ 1

19. upper one third
Anterior superior
iliac spine
2.Gluteus maximus
Coccyx
การวัดตาแหน่งวิธีที่ 2
การฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อ
(Intramuscular injection; IM)

20. posterior superior
iliac spine
Greater
trochanter
2. Gluteus maximus
การวัดตาแหน่งวิธีที่ 3
การฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อ
(Intramuscular injection; IM)

21. 3.
การฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อ
(Intramuscular injection; IM)

22. 4.rectus femoris
การฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อ
(Intramuscular injection; IM)

23. 5.deltoid
Acromion process
การฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อ
(Intramuscular injection; IM)

24. z-tract technique

25. ภาวะแทรกซ้อน
1. การบาดเจ็บต่ออวัยวะข้างเคียง ได้แก่ เส้นประสาท
กล้ามเนื้อ ถ้าฉีดยาซ้าๆ ที่ตาแหน่งเดิมอาจทาให้เกิด
muscular fibrosis
2. เนื้อตาย จากการฉีดยาตื้นเกินไปเข้าในชั้นใต้ผิวหนัง หรือ
เกิดจากการฉีดยาจานวนมากเข้าในกล้ามเนื้อที่มีขนาดเล็ก
3. ตุ่มฝี

26. การฉีดยาเข้าหลอดเลือด
(Intravenous Administration; IV)
ห้ามให้ยาทางหลอดเลือดดาร่วมกับเลือด
ผลิตภัณฑ์ของเลือด สารอาหารที่ให้ทางหลอด
เลือดดา
ก่อนฉีด
• ตรวจสอบตาแหน่งปลายเข็ม
• ตรวจสอบข้อต่อ

27. การฉีดยาเข้าหลอดเลือด
(Intravenous Administration; IV)
การผสมยาเข้าในขวด
สารละลายทางหลอดเลือดดา
(Large-Volume Infusion)

28. การฉีดยาเข้าหลอดเลือด
(Intravenous Administration; IV)
intravenous bolus

29. การฉีดยาเข้าหลอดเลือด
(Intravenous Administration; IV)
การฉีดยาเข้า injection plug

30. การฉีดยาเข้าหลอดเลือด
(Intravenous Administration; IV)
การฉีดยาฉีดเข้า 3-way stopcock

31. การฉีดยาเข้าหลอดเลือด
(Intravenous Administration; IV)
การฉีดยาเข้าหลอดเลือดดาโดยตรง

32. การฉีดยาเข้าหลอดเลือด
(Intravenous Administration; IV)
การผสมยาเข้าไปในขวดสารละลายขนาดเล็ก (piggyback)

33. การฉีดยาเข้าหลอดเลือด
(Intravenous Administration; IV)
ผสมยาในชุดควบคุมการหยด (volume-control administration set)

34. การพยาบาลหลังฉีดยา
• การออกฤทธิ์
• อาการข้างเคียง
• บันทึกทางการพยาบาล

35. จบการนาเสนอบทที่ 11
นักศึกษาสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จากเอกสารประกอบการสอน และ
หนังสือตามที่ปรากฏรายชื่ออยู่ในบรรณานุกรมท้ายบทที่ 11