Onderzoeksconferentie georganiseerd door Kennisnet en NRO

1. 4 keynotes
15 pitches
1 sessie
Highlight
samengevat
Brochure
Saxion
ICT&O
Judith Zwerver-Bergman

2. Pitchronde
Digitaal Leermateriaal

3. Grote behoefte aan uitdagend science
onderwijs.
http://www.golabz.eu/
Te weinig instroom van studenten voor science
onderwijs, grote mate van drop-out en studenten zijn
niet voldoende voorbereid van de praktijk.
Go-Lab: Onderzoekend leren met online labs
Ton de Jong (Universiteit Twente)
Een van de oplossing is actief leren.
‘Active learning increases student performance in
science, engineering, and mathematics’.
(Freeman, Eddy et al, 2014)

4. Bron: https://www.nieuwkrijt.nl
Go-Lab gaat over onderzoekend leren

5. Onderzoekend leren effectiever dan
directe vormen van instructie.
Ondersteuning noodzakelijk.
Bron: http://www.techyourfuture.nl/
Actief leren verhoogt de
prestatie met 0,47 SD
(ongeveer 6%).

6. Conclusies:
• Investeringen waren in verleden technisch
gedreven. Momenteel
onderwijskundig/didactisch gedreven.
• Er ontbreekt veelal een visie op onderwijs.
• Beperkte deskundigheid en overschatting
van eigen vaardigheden door leraren.
• Leraren hebben geen goed beeld van
vaardigheden van de leerlingen.
ICT in het praktijkonderwijs van leraren
Antoine van den Beemt (Technische Universiteit Eindhoven)

7. Conclusie:
• 2.63 SD effect; is anderhalve maand winst in
rekenen in half jaar tijd gebruik Snappet
• Rekenen: betere leerlingen zorgen voor grootste
effect,
• Leerkracht dient beter te leren de feedback te
benutten
Vervolg onderzoek
• Lessen beter in onderwijsleerproces inbedden
• Trainen in gebruik van de feedback van Snappet
• Uitzoeken of je feedback niet kunt uitbreiden.
De effecten van het gebruik van Snappet
Adrie Visscher (Universiteit Twente)
Onlineadaptiefleerplatform
Bron: https://www.snappet.org

8. De meerwaarde van educatieve
programma’s in de klas
Rachel Plak
Echter: Bij dromend
kind helpen
prentenboeken
beter dan een
verhaal voorgelezen
door de leerkracht.
Niet makkelijk afleidbare
kinderen geeft het geen verschil
Opvallend: Merendeel van de
leerkrachten vindt dat
traditionele methoden beter
werken (interactie met
leerkracht).
1/3 van de
kinderen in
een ‘dromer’
(afleidbaar)
Bron: http://centraalnederland.nl/

9. Programma's met een digitale tutor (verbale
responsiviteit)  Kinderen met verhoogde
stressgevoeligheid (te vroeg geboren
kinderen uit 34-38e week).
Voorbeeld Letters in beweging
Welke kinderen profiteren het meest van
educatieve programma’s
Inge Merkelbach
Bron: http://methodes.wikiwijsleermiddelenplein.nl

10. Leerlingsoftware bij
Voorlopige resultaten:
• Lijkt erop dat leerlingen met digitale software op
gebied van technisch lezen vooruit zijn gegaan.
• Geen effect bij gebruik software op school en
thuis. Meerwaarde thuis gebruiken geen
meerwaarde voor resultaat (misschien bij
sommige leerlingen individueel wel).
Oefensoftware bij het leren lezen
Marjoke Bakker

11. Het online loket voor de beantwoording van actuele
kennisvragen uit en over het onderwijs.
Kennisrotonde
xxxxx
Voorbeeldvraag

12. Pitchronde
LEERLING

13. Gepersonaliseerd leren met ict: leerkracht en
leerling samen aan het stuur
Liesbeth Kester
LEUK BETEKENT NIET LEERZAMER
Leerling autonomie geven in welke taken hij kiest; vindt de leerling leuk.
Leerling gaat niet beter presteren; geen effect gevonden.
Tip 1: Leerkracht en leerling samen aan het roer.
Tip 2: Geef feedback en advies gericht op het
leerproces.
Tip 3: Doe dit in de vorm van geven van hints en
vragen.
Je kunt beter iets vaag blijven in je
feedback. De leerling leert hierdoor
zichzelf te sturen.

14. Resultaten:
• Wisselend oefengedrag: leerlingen gaan het niet
zomaar uit zichzelf doen.
• Effect ouder op oefengedrag verschilt per
leerjaar: leerjaar 1 en 2 wel positief effect maar
leerjaar 3 (pubers) niet.
• Oefenen werkt wel, maar vooral bij rekenen.
• Makkelijkere modules meer effect leerjr 1 en 2
• Moeilijkere modules vooral effect leerjaar 3
• Voor taal alleen bij spelling effect
Muiswerk werkt, maar er moet wel
geoefend worden
Carla Haelermans

15. Wat kunnen we leren van rekentuin?
Marthe Straatemeier
Rekenen en taal zijn een vorm van cognitieve expertise.
Oefenen helpt.
Hoge relatie tussen spiegelopgaven rekentuin en
rekentoets. Kinderen met rekentuin gingen vooruit
indien ze voldoende oefenden.
Echte effectstudies in onderwijs moeilijk.

16. Lesgeven met simulaties
Nico Rutten
Aanbevelingen:
• Ondersteun autonome motivatie waar mogelijk
(zelf betekenisvolle leertaken laten kiezen,
verbindingen met praktijk maken, illustraties voor
leerproces geven)
• Begeleid studenten waar nodig (just-in-time
feedback, wat is het doel, hoe presteer ik, wat is
de volgende stap?)
Bron: https://www.nieuwkrijt.nl

17. Wat is een simulatie?
• Wetenschappelijk model ligt eraan ten grondslag
(verschijnsel of proces).
• Leerlingen kunnen interacteren met model door
variabelen te beïnvloeden.
Practicum situaties kunnen goed voorbereid worden
door simulaties (flipping-the-classroom). Bij praktijk
situatie vaak ruis aanwezig in de resultaten; in
simulaties heb je dat niet.
Maar…mooiere technologie hoeft niet beter te zijn.
Lesgeven met simulaties
Nico Rutten

18. Doel: Persoonlijke en motiverende leeromgeving
ontwerpen.
Voordelen:
• Geeft docenten handvatten in te spelen in behoeften leerlingen.
• Pedagogisch handelen van docenten: ontwikkelen snel een
effectieve individuele aanpak door gebruik studyflow; ging hierna
beter.
• Studenten kunnen zelf aan de slag; vinden studenten ook.
• Ingebouwde beloningssysteem (vb vis wordt steeds groter)
motiveert ze ermee te werken.
Opbrengsten van een digitale rekenmodule voor
voortgezet onderwijs
Eliane Smits van Waesberghe

19. Welk type ondersteuning hebben leerlingen nodig om
de juiste informatie uit instructiefilmpjes te halen?
Resultaten
• Visuele en auditieve ondersteuning belangrijk bij het
bekijken van videobeelden.
• Type visuele ondersteuning maakt weinig verschil
(dus met licht, pijltje o.i.d.)
Wanneer inzetten visuele ondersteuning?
• Positieve invloed op motivatie en vertrouwen in
eigen kunnen door begin van de les in te zetten.
Terugkijken met een tablet: videofeedback bij
bewegingsonderwijs
Joop van Duivenvoorden
Bron: http://www.bewegingswetenschappen.org/

20. Pitchronde
LERAAR

21. Leren: tussen expertise en innovatie
Jan van Tartwijk (Universiteit Utrecht)
http://wallpapercave.com/lionel-messi-2015-wallpaper-hd-1080p
Hoe word je een
Messi? Hoe word
je expert?
Deliberate
practice
Doelbewust oefenen
Nadruk op wat je
nog niet beheerst

22. Docent als expert: veel kennis is
onderwater aanwezig
Kennis is geautomatiseerd (opgeslagen
in geheugen als chunks)
Intermediates lijken zich meer te
herinneren dan beginners en expert
(Schmidt & Boshuizen, 1993)
In eerste jaren als docent is er toename
in je kennis en kunde; later stabiliseert
zich dat.
Gevaar: zonder
onderhoud gaat het
achteruit.
https://www.fahr-becker.nl/

23. Ideaal: Docent die
balanceert tussen
efficiency en innovatie
Praktijk: innovatie
zonder tijd om
routines op te bouwen
Docenten krijgen bij de
implementatie (van
ICT) niet altijd de tijd om
het zich eigen te maken of
de volgende verandering
dient zich aan. Daardoor
geen kans om expert te
worden.

24. Voordelen Nadelen
Kortere toets Grote itembank noodzakelijk
Nauwkeurige meting alle
leerlingen
Niet terugbladeren
Uitdaging Score verdient uitleg (3 fout
slechte leerling niet zelfde cijfer als
3 fout goede leerling)
Toename motivatie
Fraude preventie
Op weg naar digitaal adaptief toetsen
Desiree Joosten-Ten Brinke (namens OU)
Tabel: voor- en nadelen adaptief toetsen

25. Op weg naar digitaal adaptief toetsen
Inge Molenaar (Radboud Universiteit)
Online adaptief leerplatform
Conclusies onderzoek:
• Meer oefenen verbetering
van de resultaten.
• Goede leerlingen leren
meeste door Snappet.
TWEE SOORTEN ANALYTICS:
• Embedded analytics: op basis van data
oefeningen op maat aanbieden
• Extracted analytics: informatie voor de
docent; dashboardfunctionaliteit
Dashboard: Handelen docent is
belangrijk in effectiviteit.
• Zonder dashboard: slechtere
leerlingen worden meer
geholpen.
• Met dashboard: midden en
beter scorende leerlingen
evenveel ondersteund als
slechtere leerlingen.
Leren: tussen expertise en innovatie
Jan van Tartwijk (Universiteit Utrecht)
https://www.snappet.org

26. Resultaten:
• Rol docent: stimuleren, kennis overdragen
(leerlingen passief)
• Weinig inzet interactie software
• Reden inzet ICT: weinig genoemd wordt
‘omgaan met verschillen’ en ‘onderzoekend
leren’.
• Leraar overtuigd van werkzaamheid; weinig
gebaseerd op onderzoek; veelal ervaring.
Welke ICT applicaties gebruiken docenten?
Henk Sligte (Kohnstamm Instituut)

27. Leren programmeren in PO
Gemma Corbalan (Universiteit Utrecht)
Resultaten:
• Geen verschil j/m in het leren
• Programmeren
• Motivatie j/m zelfde
• Gebruik robots motiveert
• Ondersteuning (scaffolding,tutorials, interactie,
guidance e.d.) werkt
ICT niet nodig maar voegt veel toe aan de beleving.
Door focus op programmeren krijgt ICT meer
aandacht

28. Afsluitende
KEYNOTE

29. Marshmallow test betere voorspeller voor
succes dan de citotoets!
Vaardigheden ontwikkelen om
succesvol te zijn op school
Margriet Sitskoorn
Uit een langlopend Amerikaans onderzoek blijkt dat de kinderendie tijdens het experiment
in staat waren om van de marshmallow af te blijven (dus of ze beloning konden uitstellen)
later succesvoller waren dan anderen. Experiment blijkt een beter voorspellende waarde te
hebben voor hun toekomstig succes dan de Amerikaanse equivalent van de cito-toets.
(Bron: http://ictoblog.nl/2016/06/15/onderzoeksconferentie-2016)

30. Welke vaardigheden leiden tot
succesvolgedrag?
Bron: nieuwkrijt.nl

31. We leven in een
VUCA wereld;
dynamisch, snel
veranderende
omgeving. Daarin
heb je vaardigheden
en eigenschappen
nodig die zorgen
voor succes.
Bron: http://www.sebastiaanvandervalk.nl/
Mensen die deze eigenschappen hebben kunnen
beter inschatten wat er komen gaat.

32. Welke eigenschappen heb je nodig in
een VUCA wereld?
Bron: nieuwkrijt.nl

33. De executieve vaardigheden zijn gerelateerd aan
succesvol gedrag en aan de PFC (prefrontale
cortex).
Executieve vaardigheden moeten we de
leerlingen leren ontwikkelen. Leer je m.n. In
de schoolgaande leeftijd.
Betekent o.a. Impulse leren onderdrukken
(zie Marshmallow test).
Bron: http://www.adhdandyou.com

34. EFFECT
Enriched environment nieuwe info oppikken
Flow-focused training aandachtstraining
Fixed-sleep pattern voldoende slaap
Exercise duur en krachttraining
Time tijd
Hoe ontwikkel je je PFC?
Zo ontwikkel je executieve vaardigheden  succesvol

35. Algehele
CONCLUSIE