Платоны намтар

1. Платон 1-р баг

2. Намтар
Уг нэр нь Аристокл бөгөөд Афины уугуул иргэн.
Пелопонессийн дайн ид явагдаж байсан МЭӨ 482-487
оны үед төрж 81 нас сүүдэр зоогложээ. Нэгэнт “Хүний
биеийн хэсгүүдээс цээж, дух 2 заавал өргөн байваас
зохилтой” хэмээн маргалдсаных нь төлөө Сократ “
платус” (өргөн гэсэн утгатай грек үг) хэмээн хочилсон нь
түүнийг үеийн үед алдаршуулсан нэр болжээ . Платон
нь Грекийн сонгодог үеийн философич, математикч,
философийн диалог зохиогч бөгөөд Афинд академи
байгуулсан нь Өрнөдийн ертөнцөд анхны дээд

3. боловсролын дээд байгууллага болсон ажээ.
Түүний багш Сократ шавь Аристотелийн хамтаар
Платон байгалийн философи, шинжлэх ухаан, өрнийн
философийн үндэс суурийг тавьжээ. Эцэг нь Афины
сүүлчийн хааны угсаатай бөгөөд эх нь Солоны удмын
хүн байжээ. Платон афины дундаж иргэний л олж авдаг
боловсролыг олж гимнастик, хэл зүй, хөгжим, тоо
бодлогод суралцсан гэнэ. Түүний философитой анх
танилцсан эх үндэс нь Хераклит, Парменид , Элиягийн
Зенон, Пифагорын сургаалиуд байв. Платон 21
насандаа Сократтай танилцаж, их мэргэнийг нас бартал
үнэнч шавь нахынх нь нэг явжээ. Эртний Грект түүнийг
яруу найрагч гэдгээр сайн мэддэг байсан ба Уянгын
шүлэг, эмгэнэлт болон инээдмийн жүжиг цөөнгүйг
тууовисан байна.

4. Сократ
Аристотель

5. Гэвч Сократтай танилцсанаас хойш хамаг шүлгээ
шатаагаал философид эргэлт ыуцалтгүй орсноос 25-
хан богино мөрт шүлэг нь л өдийг хүртэл халгалагдан
үлдэжээ. 389-387 оны үед өөрийн сургуулиа нээжээ.
Тэр сургууль нь юмсын мөн чанар, анхдагч дүр,
санааны тухай ойлголтуудыг анх философид оруулж
ирсэн юм. Тэрээр ойролцоогоор МЭӨ 347-348 оны үед
Афинд нас барсан. Платон хамгийн анх
• “Аливаа эд зүйл, хорвоо дээрх бүх юм өөрийн санааг
агуулж байдаг. Энэхүү гол санаа үгүйсэн бол нэг юмыг
нөгөөгөөс нь ялгах боломжгүй байсан.
•Эд юмсын санаа гэдэг бол тэдгээрийн дотоод мөн
чанар, Бүтэц зохион байгуулалт, утга учрынх нь
хэмжүүр мөн” гэж томъёолсон.

6. Платоны академи

8. Одоогийн газрын зураг дээр

9. Академийн туурь

10. Платоны философид дуализм буюу хоёрдмол
шинж тодорхой харагддаг. Тэрээр бие, сэтгэл
хоёрыг хоёр өөр төрлийн шинжтэй хэмээн
сөргөлдүүлж тавьсан байдаг.
Тухайлбал:
•түүнийхээр бие нь задарч үгүй болдог (үхдэг),
•харин сэтгэл нь задарч үгүй болдоггүй (мөнх)
гэж үзсэн.

11. Оюун санаа
• Философи оюун
санааг судлахаас
бус юмсыг өөрийг нь
судлахгүй.
Эд юмс
• Эд юмс зөвхөн
түйний оюун
санааны тусгал байх
ба түүнд тэмүүлж
болохоос бус хэзээ ч
хүрч чадахгүй.

12. • Платон хүний мөн чанарыг түүний төрөлхөөс биенд
нь сууж төрсөн үхэшгүй мөнх сэтгэл, санаатай холбон
үзэж байсан. Тэрээр хүний амьтнаас ялгагдах
төрөлхийн ялгаа нь зөвхөн хоёр хөл дээрээ
явдагаараа төдийгүй тунгаан бодож мэдлэг бүтээдэгт
байгаа гэж бичсэн байдаг.
• Платон нь философийн идеалист чиглэлийн
үндэслэгчдийн нэгэнд тооцогддог. Түүний олон
бүтээлд “ахуй”-г орон зай, цаг хугацаанаас
хамааралгүйгээр хадгалагддаг “туйлын мөн чанар”-ыг
илэрхийлэх үг гэсэн санаа байдаг бөгөөд тэрхүү
“туйлын чанар” нь “санаа”(идей буюу эйдос) гэсэн
үгээр илэрхийлэгдсэн байдаг.

13. • Платон хүн, амьтан хоёрыг эрс эсрэгцүүлээгүй
бөгөөд хүний бие нь амьтны ертөнц рүү, сэтгэл санаа
нь бурханы (тэнгэрийн) орон руу татагддаг хоёрдмол
шинжтэй үзэж байсан.
• Жишээлбэл: ширээ болгон нь, хүн тус бүр нь бүгд
өөр өөр дүр төрх, хэлбэр хэмжээтэй байдаг ч, бид
бүхэн ямар ч ширээг “ширээ” гэж ялгаж, ямар ч
хүнийг “хүн” гэж таньдаг шүү дээ. Яагаад гэвэл, бид
бүхэн “ширээний идей” болон “хүний идей”, өөрөөр
хэлбэл ширээ гэж юу юм бэ ?, хүн гэж юу юм бэ ?
гэдгийг мэддэг болохоор “энэ бол ширээ”, “энэ бол
хүн” гэж таньж чаддаг.

15. • Бидний оршин амьдрах энэ бодит ертөнц бол тэнгэрт
орших идей ертөнцийн хуулбар бөгөөд, идей ертөнц
л төсөөллийн хамгийн төгс ертөнц хэмээн Платон
үзсэн байна. Тиймээс Платоны хувьд тэнгэр буюу
сансар огторгуй нь түүний хүслийн газар байж,
сансар огторгуйн бүтэц механизмыг судлах явдал
бол хамгийн дээд идей гэгдэх “сайны идейг” хайх
явдал байсан юм.
Платоны афоризм /хэлсэн үг/
• Хүний хэлсэн үг гэдэг бол тухайн хүний үзэл бодлын
шууд тусгал байдаг. Ийм учраас Платоны хэлсэн
үгийг таньж мэдэх нь түүний үзэл санааг таньж
мэдэхтэй ялгаагүй зүйл юм аа.

16. Платоны афоризм
• Амжилттай сайн эхлэл, ажил үйлийн ихэнх талыг бүтээдэг.
• Бусдын жаргалыг бодсоноор өөрийн жаргалыг олно.
• Хүмүүс өөрт тохиолдсон гай зовлонг хувь зохиол, бурхан
тэнгэр, юунд ч хамаагүй тохох гэдэг мөртөө өөрийгөө
цэвэр үлдээдэг ажээ.
• Гэр бүл болохыг хүсэгч хэн бүхэн нэгэн зүйлийн горимыг
даган мөрдөхийг мэдтүгэй. Энэ нь гэр бүл бологчид хэн
бүхэн зөвхөн хувьдаа аяс зохис төдийг харгалзах бус
харин улс орондоо ашигтай тустай талыг харгалзах ёстой.
• Цаг хугацаа бүхнийг авч оддог, он жилүүдийн урт цуваа
хувь заяаг ч, зан араншинг ч гадаад төрх байдлыг ч, нэр
алдрыг ч, ер нь бүхнийг өөрчилж чаддаг.
• Дэмий хөгийн юм, ашиггүй зүйлд хамаг цагаа зарах
болсонд санаагаа зовоохоос илүү хүнд зовлон шаналгаа
мэргэн ухаантанд байдаггүй.

17. Сонгодог философич Платон
• Жинхэнэ яруу найраг болон гүн гүнзгий, утга төгөлдөр
философи сэтгэлгээг цэвэр уран сайхны шинжтэй
хослуулж чадсанаараа Платоны өв сан зүй ёсоор
сонирхол татдаг гэж үздэг. Тэрээр суут сэтгэгч
төдийгүй жинхэнэ бичгийн хүн байв. Эрдэмтэн хүний
нандин бүх зүйлийг шингээсэн мэргэжлийн
философич түүнд уран үгийн шилдэг зохиолч, сэтгэл
догдлуулагч билэг танхай яруу найрагч нэгдэн
хосолсон нь гайхалтай.

18. Платоны бүтээлүүд
• Платоных гэж үнэхээр тооцогддог
– 28 ярилцлага “Сократын өмгөөлөл” хэмээх нэг
яриа
– Түүнийх гэж хэлэлцдэг 11 ярилцлага

19. Платоны идеализм
• Юмсын тухай санаа бол уг юмыг бид
мэдэж, хэрэглэж, ашиглаж, түүнийг
бүтээж, ямар нэг зорилгодоо зохицуулж
бйахын тулд зайлшгүй чухал, гол
амьдралын хэрэгцээт тэр зүйл нь юм.
Энэ утгаараа аливаа зүйлс, ер нь
ертөнц дэхь бүх зүйлс өөрийн санаа,
өөрийн гэсэн утгатай. Санаа үгүй бол
юмсыг ялгах аргагүй.

20. Тухлан үзэж таалан соёрхоно уу !!!