1. ΢ΥΟΛΙΚΟΙ
ΛΑΥΑΝΟΚΗΠΟΙ
ΒΗΜΑΣΑ ΓΙΑ ΣΗ ΓΗΜΙΟΤΡΓΙΑ
ΣΟΤ΢
Γξ. Γεώξγηνο Διηζζαίνπ

2. 1. ΣΟΠΟΘΕ΢ΙΑ
 Φσο, ζεξκόηεηα, ειηόινπζηεο ζέζεηο
 Οη ζεξκνθξαζίεο λα κελ πέθηνπλ
θάησ ηνπ κεδελόο θαη λα κελ πηάλεη
παγεηόο
 Σν έδαθνο δελ πξέπεη λα πιεκκπξίδεη
θαη ην βξόρηλν λεξό ζα πξέπεη λα
ζηξαγγίδεη ζε ηθαλνπνηεηηθό βαζκό.
Σν έδαθνο πξέπεη λα είλαη νξηδόληην
θαη επίπεδν ώζηε ηα θπηά λα
πνηίδνληαη κε ζηαζεξή πνζόηεηα
λεξνύ.

3. ΢ΥΕΔΙΑ΢ΜΟ΢ ΛΑΥΑΝΟΚΗΠΩΝ
 Μαθξόζηελνο ιαραλόθεπνο:
Δθηόο από ηνπο θύξηνπο δηαδξόκνπο απαηηνύληαη
θαη κηθξόηεξνη, δεπηεξεύνληεο δηάδξνκνη αλάκεζα
ζηα ιαραληθά. Οη ρώξνη θύηεπζεο κπνξνύλ λα
ρσξίδνληαη θαη κε ζεηξέο ινπινπδηώλ θαη
αξσκαηηθώλ θπηώλ, ηα νπνία ζπκβάινπλ θαη ζηε
βηνινγηθή αληηκεηώπηζε ησλ ερζξώλ θαη
αζζελεηώλ ηνπ ιαραλόθεπνπ.
 Σεηξάγσλνο ιαραλόθεπνο:
Πεξηθεξεηαθά ησλ εμσηεξηθώλ δηαδξόκσλ θίλεζεο
κπνξνύλ λα θπηεπηνύλ αξσκαηηθά θαη εηήζηα
θπηά ελώ θάπνηεο από ηηο πιεπξέο κπνξνύλ λα
ρξεζηκνπνηεζνύλ γηα ηελ θαιιηέξγεηα ιαραληθώλ
πνπ αλαξξηρώληαη.

4.  Όπνην ζρήκα θαη λα έρεη ηειηθά ν
ιαραλόθεπνο ην ζεκαληηθό είλαη ε ύπαξμε
δηαδξόκσλ θίλεζεο αλάκεζα ζηηο ζεηξέο ησλ
ιαραληθώλ.
 Γηαδξόκσλ πιάηνπο πεξίπνπ 30 εθ. ζα
εμππεξεηνύλ ώζηε λα πξαγκαηνπνηεζνύλ όιεο
νη θαιιηεξγεηηθέο εξγαζίεο ρσξίο λα παηά
θαλείο αλάκεζα ζηα ιαραληθά.
 Αλ ν ιαραλόθεπνο είλαη κεγάινο θαη ππάξρεη
αλάγθε κεηαθίλεζεο κέζα ζε απηόλ
θαξνηζηνύ, θξέδαο ή άιινπ νγθώδνπο
κεραλήκαηνο, ηόηε νη δηάδξνκνη ζα πξέπεη λα
έρνπλ πιάηνο ηνπιάρηζηνλ 80 εθ..

5. ΕΔΑΦΟ΢
 Σν θαηάιιειν έδαθνο είλαη ην βαζηθόηεξν
ζπζηαηηθό ηεο επηηπρίαο ελόο
ιαραλόθεπνπ.
 Σν έδαθνο πξέπεη:
 λα είλαη αθξάην θαη θαινζθακκέλν ώζηε
λα κπνξνύλ νη ξίδεο λα αλαπλένπλ.
 Να είλαη πινύζην ζε ζξεπηηθά ζηνηρεία θαη
νξγαληθή νπζία θαη λα έρεη ην θαηάιιειν
ph.

6.  ph.
 ην επίπεδν ηνπ pH επεξεάδεη ηελ παξαγσγή ησλ θπηώλ.
 Τπάξρνπλ ζπγθεθξηκέλεο ηηκέο pH , γηα θάζε θπηό έηζη ώζηε
λα απνξξνθνύλ ηα ζξεπηηθά ζπζηαηηθά πνπ ρξεηάδνληαη γηα
λα επδνθηκήζνπλ.
 Πνιιέο αζζέλεηεο θπηώλ πξνθαινύληαη ή επηδεηλώλνληαη
από ηα πνιύ ρακειά ή ηα πνιύ πςειά επίπεδα ηνπ pH, γηαηί
ηα βαζηθά ζξεπηηθά ζπζηαηηθά (πνπ είλαη αλαγθαία γηα ηελ
πγηή αλάπηπμε ηνπο) δελ είλαη δηαζέζηκα ζηα θπηά.
 Ελδεηθηηθά ηα επίπεδα ηνπ pH ηνπ εδάθνπο γηα ηα
ιαραληθά είλαη:
Πολύ Οξινα (5,4 και κάτω):
Μειηηδάλα, αληίδη, παηάηα, γιπθνπαηάηα, θξάνπια,
θαξπνύδη
Μέτπια Οξινα (5.5-5.9)
Βαζηιηθόο, θαζόιη, θαξώην, ζθόξδα, κατληαλόο, κπηδέιηα,
πηπεξηέο, θνινθύζη, ξεπάλη, ηνκάηα
Ελαφπώρ Οξινα (6.0-6.9)
Αγθηλάξα, ζπαξάγγηα, κπξόθνια, ιαραλάθηα Βξπμειιώλ,
ιάραλν, άλεζνο, ιαραλίδεο, καξνύιηα, θξεκκύδη, ζπαλάθη
Αλκαλικό (7.1-8)
Κνπλνππίδηα, ζέιηλν, αγγνύξη, πεπόλη, ξόδηα, ζπκάξη.

7. Οξγαληθή νπζία
 Πξνέξρεηαη από ηε δηάζπαζε ησλ
θπηηθώλ θαη δσηθώλ ππνιεηκκάησλ
πνπ επηζηξέθνπλ ζην έδαθνο.
 Η νξγαληθή νπζία είλαη άθξσο
απαξαίηεηε ζηα θπηά (ζην μεθίλεκα
ηεο θαιιηέξγεηαο) γηαηί εκπινπηίδεη ην
έδαθνο κε ζξεπηηθά ζηνηρεία, απμάλεη
ηελ ηθαλόηεηα ζπγθξάηεζεο
πγξαζίαο, θαη βειηηώλεη ηνλ αεξηζκό
ηνπ εδάθνπο.

8. ΘΡΕΠΣΙΚΑ ΢ΣΟΙΥΕΙΑ
 Σα θπξηόηεξα ζξεπηηθά ζηνηρεία πνπ έρνπλ αλάγθε ηα ιαραληθά καο
γηα ηε ζσζηή ηνπο αλάπηπμε είλαη:
– Άδσην (Ν): ΢πκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε ησλ θύιισλ,
ησλ βιαζηώλ θαη θαξπώλ. Η έιιεηςε ηνπ αδώηνπ
πξνθαιεί αλαζηνιή ηεο αλάπηπμεο ηνπ θπηνύ. Σα
θύιια παξακέλνπλ κηθξά θίηξηλα θαη γεξλάλε πξόσξα.
Οη βιαζηνί είλαη ιεπηνί θαη ην ξηδηθό ζύζηεκα
πεξηνξηζκέλν. Η ππεξβνιηθή ρξήζε ηνπ αδώηνπ
πξνθαιεί δσεξή αλάπηπμε θύιισλ θαη βιαζηώλ, ε
αληνρή ζε αζζέλεηεο κεηώλεηαη, ε παξαγσγή είλαη
κεησκέλε θαη νη θαξπνί είλαη ππεξβνιηθά ρπκώδεηο.
– Φώζθνξνο (Ρ): Έρεη ηελ ηθαλόηεηα λα δεκηνπξγεί
ηζρπξό ξηδηθό ζύζηεκα, βνεζά ζηελ ζηε δεκηνπξγία ησλ
ζπόξσλ, απμάλεη ηελ αλζνθνξία. Όηαλ ην θπηό δελ
πξνζιακβάλεη αξθεηό θώζθνξν έρεη ιεπηνύο βιαζηνύο
θαη ην ρξώκα ησλ θύιισλ θαη βιαζηώλ είλαη ζθνηεηλό
πξάζηλν, θαη παξαηεξείηαη πξόσξε θπιιόπησζε.
Λαραληθά όπσο ηα θαξόηα θαη ηα παηδάξηα ρξεηάδνληαη
πεξηζζόηεξν θώζθνξν.
– Κάιην (Κ): Φπηά θαιώο εθνδηαζκέλα κε Κ έρνπλ
πςειή αλζεθηηθόηεηα ζηνπο κύθεηεο, ζηα έληνκα, ηελ
μεξαζία θαη ην ςύρνο. ΢πληειεί ζηελ θαλνληθή
βιάζηεζε θαη θάλεη ηνπο θαξπνύο λνζηηκόηεξνπο.Η
έιιεηςή ηνπ επλνεί ηηο αδξνκπθώζεηο θαη ηελ αλάπηπμε
λεκαησδώλ.

9.  Πξνεηνηκαζία ηνπ εδάθνπο ηνπ
ιαραλόθεπνπ
 Λίπαλζε:
Τπάξρνπλ 4 βαζηθνί ηύπνη ιηπαζκάησλ:
 Οξγαληθά
 Κνθθώδε
 Γηαιπηά ζην λεξό
 ΢πλζεηηθά

10.  Σα ιηπάζκαηα πνπ είλαη εηδηθά γηα ιαραληθά
είλαη ζπλήζσο θνθθώδε ή ζπλζεηηθά.
 Γηα θπιιώδε ιαραληθά κπνξνύκε λα
ρξεζηκνπνηήζηε ηζνξξνπεκέλα ιηπάζκαηα
(ηύπνπ 20-20-20,18-18-18). Γηα ιαραληθά
πνπ θαιιηεξγνύληαη γηα ηα θξνύηα, ηνπο
ζπόξνπο, ηηο ξίδεο ή ηνπο βνιβνύο ηνπο,
ρξεζηκνπνηήζηε ιηπάζκαηα
θσζθνξνθαιηνύρα (ηύπνπ 6-24-24, 6-12-
18, 5-18-30, θιπ).
 ΢πλίζηαηαη όηαλ μεθηλάκε λα θαιιηεξγήζνπκε
λα εκπινπηίδνπκε ην έδαθνο κε νξγαληθή
νπζία (θνπξηά ή θνκπνζη) θαη κε θνθθώδε
ιηπάζκαηα ηα νπνία ηα ελζσκαηώλνπκε ζην
έδαθνο. Οη πνζόηεηεο πνπ ζα ξίμνπκε
εμαξηώληαη από ηελ θαιιηέξγεηα πνπ ζα
βάινπκε θαη από ηελ αλάιπζε εδάθνπο πνπ
ζα έρεη γίλεη.

11. Άρδευζη
 Πόηηζκα κε πιεκκύξηζκα
 Πόηηζκα κε θαηάβξεγκα, ην λεξό ζθνξπίδεηαη κε
πνηηζηήξηα ηνπ ρεξηνύ ή κε εθηνμεπηηθνύο
ζσιήλεο, είηε αθόκε θαη κε εηδηθή
εγθαηάζηαζε, δει. ηερλεηή βξνρή.
 Πόηηζκα κε απιάθηα εθαξκόδεηαη γηα ιαραληθά
πνπ θπηεύνληαη ζε γξακκέο.
 Πόηηζκα κε ζηάγδελ άξδεπζε όπνπ ην θπηό
παίξλεη όζν λεξό ρξεηάδεηαη θαη δελ ππάξρεη
ζπαηάιε απηνύ.
 Σν πόηηζκα πξέπεη λα γίλεηαη λσξίο ην πξσί ή
αξγά ην απόγεπκα γηα λα κελ εμαηκίδεηαη.

12. ΢ΠΟΡΑ
 Σα πεξηζζόηεξα είδε πνιιαπιαζηάδνληαη κε
ζπόξν, πνπ ζπέξλεηαη είηε απεπζείαο ζηνλ
θήπν είηε ζε ζπνξείν θαη, όηαλ ηα
θπληάληα αλαπηπρζνύλ, κεηαθπηεύνληαη
ζηελ νξηζηηθή ζέζε ηνπο (κεηά 1-2
κήλεο).
 Η ζπνξά γίλεηαη είηε ζε γξακκέο είηε ζε
κηθξνύο ιάθθνπο. Η απόζηαζε πνηθίιεη
αλάινγα κε ην θπηηθό είδνο.

13.  Φξνληίδεο
-Αξαίσκα
- ΢θάιηζκα
- Ξεβνηάληζκα
- Πόηηζκα.
- Αληηκεηώπηζε ερζξώλ θαη
αζζελεηώλ
- ΢πγθνκηδή

14. Ση πρέπεη λα προζέτοσκε
 Να ηεξνύκε γεληθά κέηξα πγηεηλήο γηα λα
κεησζνύλ νη πξνζβνιέο από έληνκα θαη αζζέλεηεο.
 Σα ζπνξόθπηα πνπ ζα αγνξάζνπκε λα είλαη πγηή
 Σν θνκπόζη θαη ε θνπξηά πνπ ζα ξίμνπκε λα είλαη
απαιιαγκέλα από κηθξόβηα, ζπόξνπο θαη
παζνγόλνπο νξγαληζκνύο πνπ πηζαλόλ λα
δεκηνπξγήζνπλ πξνβιήκαηα.
 Η άξδεπζε λα γίλεηαη ζσζηά ρσξίο ππεξβνιέο.
 Ο ιαραλόθεπνο λα είλαη θαζαξόο δει. λα είλαη
απαιιαγκέλνο από δηδάληα
 Γηα ηελ αληηκεηώπηζε ησλ αζζελεηώλ θαη ησλ
εληόκσλ ππάξρνπλ θαηάιιεια ζθεπάζκαηα θηιηθά
πξνο ην πεξηβάιινλ θαη όζν ην δπλαηόλ αζθαιή
γηα ηε δεκόζηα πγεία.

15. Α/Α ΛΑΥΑΝΙΚΑ ΢ΤΓΚΑΛΛΙΔΡΓΔΙΣΑΙ
ΓΔΝ
΢ΤΓΚΑΛΛΙΔΡΓΔΙΣΑΙ
1. Αγγούρη
θαζόιη-κπηδέιηα-ραπαλάθηα-ειίαλζο-ραδίθηα-
θαρόηα-άλεζο
ληοκάηα-αρφκαηηθά
βόηαλα
2.
Λάταλο,
κπρόθοιο,
θοσλοσπίδη
θρεκύδηα-παηάηες-θαζθόκειο-τακοκήιη-ζέιηλο-
άληζο-δσόζκο-δεληροιίβαλο-ζσκάρη-αυηζηά-ύζφπο-
ιεβάληα
ληοκάηα - θαζόιηα-
θράοσιες
3. Μαρούιη
αγγούρη – ραπαλάθη – θρεκκύδη – θαρόηο -
θράοσιες
4. Μειηηδάλα θαζόιηα – ακάραληος - θαηηθές
5. Μπηδέιηα
θαρόηα – ζέιηλο – κειηηδάλα – ζέιηλο – ζπαλάθη –
καχληαλό – θράοσιες - πηπερηά
θρεκκύδη
6. Νηοκάηα
ζθόρδο – θαηηθέ – θρεκκύδη - καχληαλό – θαρόηο –
ηζοσθλίδα – βαζηιηθό - κέληα- κειιηζότορηο
παηάηες – κάραζο –
θαιακπόθη –
αγγούρη – ιάταλο –
κπρόθοιο –
θοσλοσπίδη –
γογγύιη - άληζο
7. Πηπερηά θρεκκύδη – βαζηιηθό – κπάκηες – καχληαλό - θαρόηα κάραζο - γογγύιηα

16. ΕΠΟΥΗ ΢ΠΟΡΑ΢ ΚΑΙ ΦΤΣΕΤ΢Η΢
ΛΑΥΑΝΙΚΑ Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α ΢ Ο Ν Γ
ΔΒΓΟΜΑΓΔ΢
ΜΔΥΡΙ ΣΗ
΢ΤΓΚΟΜΙΓΗ
Αγγούρη 8-12
Αραθάς 12-16
Καρόηο 16-20
Κοιοθύζη 12-14
Κοσλοσπίδη 14-26
Κρεκκύδη 24-32
Κρεκκσδάθη 8-12
Λάταλο 8-16
Μαρούιη 8-12
Μειηηδάλα 14-16
Μπρόθοιο 12-16
Παηδάρη 10-12
Πεπόλη 14-16
Παηάηα 16-20
΢ειηλο 20-22
΢παλάθη 8-10
Σοκάηα 12-20
Φαζοιάθηα 8-12