More Related Content
Similar to κριτικός γραμματισμός και διδασκαλία της γλώσσας
Similar to κριτικός γραμματισμός και διδασκαλία της γλώσσας (20)
More from Serafeim Zotis (20)
κριτικός γραμματισμός και διδασκαλία της γλώσσας
- 2. Όια μεθηλνύλ από ηνλ
Basil Bernstein
O ιόγνο (είηε πξνθνξηθόο είηε γξαπηόο) έρεη
θελά. Όηαλ ηα εληνπίζνπκε, γίλνληαη ν ρώξνο
ηνπ αλαγλώζηε ή αθξναηή θαη κέζα ζε απηόλ ην
ρώξν πνπ δηακνξθώλνπλ ηα θελά δεκηνπξγείηαη
έλα κνλαδηθό θαη πξνζσπηθό ηοσ δέκηη λόεκα.
O εληνπηζκόο ησλ θελώλ είλαη ε εληππσζηαθή
παξνπζία ηεο ππθλόηεηαο ηνπ λνήκαηνο, ην
έκκεζν θαη ιαλζάλνλ λόεκα.
- 3. ηόρνη γισζζηθνύ γξακκαηηζκνύ
ύκθσλα κε ηνλ Υαηδεζαββίδε ν
γισζζηθόο γξακκαηηζκόο απνηειεί κηα
ηδηόηεηα θαη κηα δεμηόηεηα. Ωο δεμηόηεηα
πεξηέρεη νξηζκέλεο ηθαλόηεηεο, νη νπνίεο
είλαη:
Η ηθαλόηεηα θαηαλόεζεο ηνπ λνήκαηνο
ησλ ιέμεσλ
Η ηθαλόηεηα θαηαλόεζεο ηνπ λνήκαηνο
ησλ θεηκέλσλ
- 4. Η ηθαλόηεηα θαηαλόεζεο ησλ
λνεκάησλ πνπ βξίζθνληαη δίπια θαη
πέξα από ηηο ιέμεηο ησλ θεηκέλσλ
Η γλώζε ηεο θνηλσληθήο πξαθηηθήο
πνπ αληηπξνζσπεύεη θάζε θείκελν
Η ηθαλόηεηα δηαηζζεηηθήο (ή
ζπλεηδεηήο) αλαγλώξηζεο ηνπ είδνπο
ιόγνπ, ζην νπνίν αλήθεη έλα θείκελν
- 5. Η ηθαλόηεηα δηαηζζεηηθήο (ή ζπλεηδεηήο)
έληαμεο ηνπ θεηκέλνπ ζην θνηλσληθό
πιαίζην, κέζα ζην νπνίν παξάγεηαη
Η ηθαλόηεηα αληίδξαζεο ζηα λνήκαηα ηνπ
θεηκέλνπ
Η ηθαλόηεηα παξαγσγήο θεηκέλσλ πνπ
ρξεηάδνληαη γηα ηε δηεθπεξαίσζε
θαζεκεξηλώλ (επαγγεικαηηθώλ ή κε)
αλαγθώλ
- 6. Βαζηθέο αξρέο θεηκελνθεληξηθήο
πξνζέγγηζεο ηεο γιώζζαο
Πξνηεξαηόηεηα ηνπ πξνθνξηθνύ ιόγνπ έλαληη ηνπ
γξαπηνύ κε έκθαζε ζηε ζπληαγκαηηθή δηάζηαζε ηεο
γιώζζαο
Έληαμε ηνπ γισζζηθνύ θαηλνκέλνπ ζε ζρήκαηα
επηθνηλσλίαο
Σνληζκόο ηεο επηθνηλσληαθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ γισζζηθνύ
θώδηθα
Γηαπίζησζε ηεο νξηδόληηαο (γεσγξαθηθήο) θαη θάζεηεο
(θνηλσληθήο) πνηθηιίαο ηνπ γισζζηθνύ θαηλνκέλνπ
θείκελα απζεληηθά
Σν κάζεκα πξαγκαηηθή θαη θπζηθή επηθνηλσλία
Μνλάδα γισζζηθήο δηδαζθαιίαο ζεσξείηαη ηώξα ην
θείκελν, ελώ ε γιώζζα αληηκεησπίδεηαη σο δεμηόηεηα θαη
ύιε.
- 7. Βαζηθέο αξρέο επηθνηλσληαθήο
πξνζέγγηζεο
Μάζεζε κέζσ ηεο ζπκκεηνρηθήο εκπινθήο ησλ καζεηώλ ζε
πξαγκαηηθέο ή πξνζνκνησκέλεο επηθνηλσληαθέο
δξαζηεξηόηεηεο.
Οη καζεηέο επαρκείς τρήζηες ηεο γιώζζαο, δειαδή ηθαλνί λα
πξνζαξκόδνπλ ην κήλπκά ηνπο ζην εθάζηνηε θαηαζηαζηαθό
πεξηβάιινλ θαη γη’ απηό ε θαηάθηεζε ηεο γιώζζαο βαζίδεηαη
ζηε γισζζηθή πξάμε, δειαδή ζηελ παξαγσγή απζεληηθνύ
ιόγνπ.
Σν ζρνιείν έρεη ηε δπλαηόηεηα λα εηζάγεη ηνπο καζεηέο ζε κηα
πνηθηιία εηδώλ ιόγνπ, άξα θνηλσληθώλ δξάζεσλ, ώζηε νη
καζεηέο λα ελδπλακσζνύλ όρη κόλν γισζζηθά αιιά θαη
θνηλσληθά.
πζηεκαηηθή δηδαζθαιία ηεο παξαγσγήο ιόγνπ. Η δηαδηθαζία
απηή θάζε θνξά νινθιεξώλεηαη κε ηελ αμηνιόγεζε ηνπ
γξαπηνύ θαη ηελ θαηαλόεζή ηεο από ηνπο καζεηέο θαη δελ
ζηακαηά ζηελ επηινγή από ηνλ δάζθαιν κηαο έηνηκεο
εθθώλεζεο, ζύκθσλα κε ηε κέρξη ηώξα πξαθηηθή.
- 8. ηόρνη θξηηηθνύ γξακκαηηζκνύ ζε ζρέζε
κε ηε γιώζζα
Οη καζεηέο καο:
Να δηεξεπλήζνπλ ηνπο ηξόπνπο κε ηνπο
νπνίνπο δηακνξθώλνληαη ηα θείκελα από
ηνπο δεκηνπξγνύο ηνπο, ώζηε λα
πεξάζνπλ ζπγθεθξηκέλα κελύκαηα.
Να δηεξεπλήζνπλ ηνπο ηδενινγηθνύο
ιόγνπο πνπ θξύβνληαη κέζα ζηα θείκελα
θαη ηνπο ζθνπνύο πνπ ππεξεηνύλ.
- 9. Άιινη ζηόρνη καο…
Οη καζεηέο:
Να ζπλεηδεηνπνηήζνπλ κέζα από ηε ρξήζε θαη
δεκηνπξγία πνιπηξνπηθώλ θεηκέλσλ πσο ε
δεκηνπξγία λνήκαηνο ζηα θείκελα απαηηεί ηε
ρξήζε όρη κόλν ηνπ ιεθηηθνύ, αιιά θαη ηνπ
νπηηθνύ ηξόπνπ κε ζπζηεκαηηθέο κεζόδνπο
(Kress, van Leeuwen). ΟΠΣΙΚΟ
ΓΡΑΜΜΑΣΙΜΟ
Να έξζνπλ ζε επαθή κε πνιπηξνπηθά θείκελα
θαη λα δεκηνπξγήζνπλ ηέηνηα θείκελα.
ΠΟΛΙΣΙΣΙΚΟ ΓΡΑΜΜΑΣΙΜΟ
- 10. Να ζπλεηδεηνπνηήζνπλ κέζα από παξαδείγκαηα
όηη ε γιώζζα είλαη ζύζηεκα.
Να πξνζεγγίζνπλ ηε γιώζζα σο ζύζηεκα
επηθνηλσλίαο.
Να παξαγάγνπλ δηάθνξα είδε πξνθνξηθνύ θαη
γξαπηνύ ιόγνπ κέζα ζε πξαγκαηηθέο
επηθνηλσληαθέο ζπλζήθεο.
Να αλαθαιύςνπλ ηηο ζπκβάζεηο πνπ
πξνζδηνξίδνπλ ηα είδε ηνπ πξνθνξηθνύ θαη
γξαπηνύ ιόγνπ.
Να έξζνπλ ζε επαθή κε πνιπηξνπηθά θείκελα
πνπ πξνέξρνληαη από δηάθνξεο πεγέο θαη
δηάθνξεο επηθνηλσληαθέο ζπλζήθεο.
- 12. ηάδηα ζύληαμεο θεηκέλνπ
Αθξναηήξην
Σθνπόο
Είδνο θεηκέλνπ
2ο στάδιο: ελεξγνπνίεζε δεισηηθήο γλώζεο
(ηη ζέινπκε λα γξάςνπκε; Πώο λα ην
γξάςνπκε;)
Ο καζεηήο πξέπεη λα ζπλδπάδεη ην ξόιν
ηνπ δεκηνπξγνύ θαη ηνπ γξακκαηέα.
Μαο ελδηαθέξνπλ θάζε θνξά πνπ
πξόθεηηαη λα ζπληάμνπκε έλα
θείκελν
- 15. Γξαζηεξηόηεηα γηα Γπκλάζην
Δπηζθεθηείηε ηνλ θόκβν b-epipedo2.cti.gr
Δηζέιζεηε κε ηνπο θσδηθνύο ζαο ζην απνζεηήξην
ζελαξίσλ ΙΦΙΓΔΝΔΙΑ θαη δείηε ην ζελάξην πνπ
ππάξρεη ζηελ θαηεγνξία Νενειιεληθή Γιώζζα Α’
Γπκλαζίνπ κε ηίηιν «Έλα παηδί κεηξάεη ηα
άζηξα».
Με βάζε ηα όζα είπακε πξνζπαζήζηε λα
ηεθκεξηώζεηε ζεσξεηηθά ηελ πνιύ θαιή
πξνζπάζεηα ηεο ζπληάθηξηαο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ
ζελαξίνπ.
- 16. Γξαζηεξηόηεηα γηα Λύθεην
Δπηζθεθηείηε ηνλ θόκβν b-epipedo2.cti.gr
Δηζέιζεηε κε ηνπο θσδηθνύο ζαο ζην απνζεηήξην
ζελαξίσλ ΙΦΙΓΔΝΔΙΑ θαη δείηε ην ζελάξην πνπ
ππάξρεη ζηελ θαηεγνξία Νενειιεληθή Γιώζζα Β’
Λπθείνπ κε ηίηιν «Αλαδεηώληαο
ηελ…Πιεξνθόξεζε».
Με βάζε ηα όζα είπακε πξνζπαζήζηε λα
ηεθκεξηώζεηε ζεσξεηηθά ηελ πξνζπάζεηα ηεο
ζπληάθηξηαο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζελαξίνπ.