Cẩm nang cho cán bộ khuyến lâm xã

1. www.tamlytrilieu.com
Hai giai đọan của tiến trình hỗ trợ
BS Nguyễn Minh Tiến
Nhiều người đã xem công việc hỗ trợ chuyên nghiệp vừa có tính khoa học vừa có tính nghệ
thuật. Đó là một nghệ thuật do bởi những đặc trưng về nhân cách, hệ thống các giá trị, thái độ cư
xử của người hỗ trợ là những tham số chủ quan rất khó có thể định nghĩa và đo lường được trong
tiến trình hỗ trợ. Đó cũng là một khoa học vì phần lớn các hiểu biết của chúng ta về hành vi con
người và một số những chiến lược hỗ trợ (helping strategies) đã được rút ra từ những hệ thống hỗ
trợ được cấu trúc tốt, khách quan và có thể đánh giá được.
Tiến trình hỗ trợ có thể được xem là có hai giai đọan (hoặc hai thành phần) có tính chất gối đầu
lên nhau chứ không hòan tòan phân định rõ rệt: giai đọan đầu có tính thiên về nghệ thuật hơn và
giai đọan sau thì có tính khoa học nhiều hơn. Chính phong cách của người hỗ trợ trong việc
“cung cấp dịch vụ” của mình là một thứ nghệ thuật mà ông ta cần phải thực hiện trong suốt tiến
trình hỗ trợ.
Giai đọan I của tiến trình tập trung vào việc thiết lập mối quan hệ và sự tin cậy giữa người hỗ trợ
và thân chủ. Người hỗ trợ trong giai đọan này có nhiệm vụ tạo một môi trường có tính nâng đỡ,
giúp thân chủ của mình tự bộc bạch các thông tin và giải bày các cảm xúc của họ một cách thích
đáng. Quá trình khám phá này cho phép cả hai bên cùng tập trung vào các nhu cầu và vấn đề của
thân chủ; rồi cả hai cùng làm việc để xác định đâu là những mục đích và mục tiêu của tiến trình
hỗ trợ, và như vậy sẽ có tác dụng định hướng cho mối quan hệ hỗ trợ ấy.
Khi thiết lập xong mối quan hệ và thực hiện xong việc đánh giá các vấn đề của thân chủ đó là lúc
khởi đầu cho giai đọan II của tiến trình hỗ trợ. Giai đọan này bao gồm các công việc: họach định
chiến lược hỗ trợ, thực hiện và lượng giá việc thực hiện ấy, sau đó là kết thúc tiến trình và theo
dõi kết quả. Thường thì giai đọan II là lĩnh vực thuộc nghiệp vụ của những người hỗ trợ chuyên
nghiệp (professional helpers), dù đôi lúc nó cũng liên quan đến trách nhiệm của những người hỗ
trợ bán chuyên ngiệp (paraprofessional helpers). Mặc dù những người hỗ trợ không chuyên
nghiệp thường không có liên quan đến công việc ở giai đọan II, tuy nhiên họ vẫn cần có những
hiểu biết cơ bản về việc này để có thể sử dụng hợp lý những nguồn lực cung ứng dịch vụ hỗ trợ.
Sự thành công của giai đọan II tùy thuộc phần lớn vào sự hiệu quả của những kỹ năng giao tiếp
đã được vận dụng trong giai đọan I khi người hỗ trợ thiết lập quan hệ với thân chủ.

2. Tóm tắt hai giai đọan của tiến trình hỗ trợ
Giai đọan I – Xây dựng quan hệ
Bước 1: Khởi đầu quan hệ
Bước 2: Làm rõ các vấn đề hiện tại
Bước 3: Xác định cơ cấu làm việc / các thỏa thuận
Bước 4: Đi sâu khám phá các vấn đề của thân chủ
Bước 5: Thiết lập các mục đích và mục tiêu khả thi
Giai đọan II: Áp dụng các chiến lược hỗ trợ
Bước 1: Đồng thuận về các mục đích và mục tiêu đã đề ra
Bước 2: Họach định các chiến lược hỗ trợ
Bước 3: Áp dụng các chiến lược hỗ trợ
Bước 4: Lượng giá các chiến lược đã áp dụng
Bước 5: Kết thúc tiến trình hỗ trợ
Bước 6: Theo dõi kết quả