өнцөг

1. З.АГУУЛГА:
Мэдлэг Түлхүүр үг Ерөнхий чадвар АТБХ Тусгай чадвар
Өнцгийг ялган таних,
тэмдэглэх, ангилах,
хэмжих, зурах чадвартай
болох
Өнцөг, тэгш өнцөг, хурц
өнцөг, мохоо өнцөг,
дэлгэмэл өнцөг
1. Сэтгэн бодох
2. Асуудал шийдвэрлэх
Too тоолол Дүрс, биетийг судлах
Хэмжигдэхүүн
Юмсын байршлийг
тодорхойлох
Геометр
Хэмжигдэхүүнийг ойлгох,
хэмжих
Өгөгдөлтэй
ажиллах
Шинж, зүй тогтол болон
учир шалтгааны талаарх
мэдэýллийг олох, ойлгох,
дүрслэх, боловсруулах

2. 4. ЗАЛГАМЖ ХОЛБОО:
Анги Агуулга Эзэмших чадвар
2-р анги
Дүрс, биетийг судлах
- Олон өнцөгт /дөрвөн өнцөгт, таван өнцөгò, зургаан өнцөгт/, тэгш өнцгийг таних, нэрлэх,
зурах, ангилах, тэнхлэгийн тýгш хэмийг ойлгох, тэгш хэмтэй дүрсийг таних, тэгш хэмийн
тэнхлэгийг зурах
3-р анги
-Харилцан эгц /перпендикуляр, зэрэгцýэ/ параллель/ шулуунууд тэгш, хурц, мохоо өнцөг,
олон өнцөгт, тойрог, дугуй дүрсийг таних, нэрлэх, ангилах, зурах, бүтээх, дүрсийг эвлү¿лэн
бүтээл хийх, тэгш хэмгэй дүрсийг таних, тэгш хэмийн тэнхлэгийг тодорхойлох, тэгш хэмтэй
дүрс, тэнхлэгийг зурах
4-р анги
-Олон өнцөгтийг таних, зурах, ангилах, гурвалжин, дөрвөн өнцөгòийг ангилах, зөв олон
өнцөгтийн тэгш хэмийн тэнхлэгийг тодорхойлох, зурах, гурвалжны дотоод өнцгүүдийн
хэмжээний нийлбэр 180° болохыг тогтоох, тэгш хýмтэй дүрсийг эвлүүлэн б¿тээл хийх,
дүрстэй холбогдох агуулгатай асуудал шийдвэрлэх, тайлбарлах
Бусад судлагдахуунтай холбогдох нь
Өнцөг, түүнийг хэмжих
Дүрслэх урлаг технологи
 Олон өнцөгт, тойрог, дугуй дүрс зурж биет
болон хүн амьтны дүрс зурах
 Дүрсийг эвлүүлэн бүтээл хийх
 Тэгш хэмтэй дүрс, тэнхлэгийг зурах
Хүн ба байгаль
 Өнцгөөр хүн ба юмс үзэгдлийн байршлыг
тогтоох
 Газар нутгийн байршил тогтоох
 Масштаб, план зураг гаргах

3. СУРАХ БИЧИГ ДЭХ ОНОШИЛГОО:
Сэдэв Дэд сэдэв
Даалгаврын
Too
Сорих Бүтээх
Бие даан
гүйцэтгэх
Өнцөг, түүнийг
хэмжих
Өнцөг, түүнийгялган таних, ангилах,
тэмдэглэх
3 1 1 1
Өнцгийг транспортир ашиглан хэмжих 8 1 2 5
Нийт 11 2 3 6
Хувь 18% 27% 55%
5.ЦАГИЙН ТӨЛӨВЛӨЛТ:
№ Ээлжит хичээлийн сэдэв Ээлжит хичээлийн зорилго Цаг
1 Оношилгоо /сорил, даалгавар ажиллах/ Өмнөх мэдлэгийг судлах 1
2
Өнцөг түүнийг ялган таних, ангилах,
тэмдэглэх
Мохоо, тэгш, хурц өнцгийг ялган таних, ангилах 2
3 Өнцгийг транспортир ашиглан хэмжих
Транспортироор хэмжиж сурах, өнцгийн грудасын
хэмжээг олох, тэмдэглэх
2
4 Үр дүнг тооцох /сорил/ Сорил ажиллах 1

4. 1. ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА
Хичээл №1
 Гарааны үнэлгээний сорил даалгавар ажиллах
Оюуны үйлийн хэв шинжийн даалгаврууд ажиллан өмнөх мэдлэгээ шалгах
1. Зааврын дагуу зурж гүйцэтгээрэй.
А. Дэвтэртээ цэг тэмдэглээрэй.
Б. Цэгээс шулуун зураас зураарай. Юу үүсэж байна вэ?.....................................
В. Цэгээс дахин цацраг зураарай. Юу үүсэж байна вэ? нэрлээрэй.........................
2. Өнцгүүдийн аль нь тэгш өнцгөөс их, бага, тэнцүү байгааг ажиглаад өнцгүүдийг нэрлэн бичээрэй.
А..................... Б................. В......................... Г.....................
3. Тохирох үгийг нөхөөрэй
А. Тэгш өнцгөөс их хэмжээтэй өнцгийг .............. өнцөг гэнэ.
Б. Тэгш өнцгөөс бага хэмжээтэй өнцгийг .................өнцөг гэнэ.
В. Нэг тал нь давхцсан байх 2 тэгш өнцгөөр үүссэн өнцгийг ................ өнцөг гэнэ.
4. Ангид байгаа эд зүйлээс тэгш өнцөг үүсгэж байгаа эд зүйлийг нэрлэж бичээрэй.
5. Харилцан эгц шулуунууд олж дугуйлаарай.
А. Б

5. Хичээл №2
Ээлжит хичээлийн сэдэв: Өнцөг гэж юу вэ? Өнцгийг ялган таних, ангилах
Хүрэх үр дүн: Өнцгийг ялган таних, ангилах чадвартай болгоно.
Түлхүүр үг: Өнцаг, тэгш өнцөг, хурц өнцөг, мохоо өнцөг
Зорилт:
 Өнцөг гэж юу болохыг мэдэх
 Өнцөг үүсгэсэн зүйлийг ялган таних
 Хурц, мохоо, тэгш өнцгүүдийг ялгах
Хэрэглэгдэхүүн: тэгш өнцөгт, гурвалжин шугам
Арга зүй:
Үе шат Багшийн дэмжлэг Сурагчийн үйл ажиллагаа
Сэдэлжүүлэх
үе
Үйл ажиллагаа 1
-Сурагч бүр ам дөрвөлжин цаас авч багшийн
заавраар уг цаасаа нугална. Битүү ирмэгийг
давхцуулж нугалахад тэгш өнцөгт үүсэж байгаа
талаар ярилцана.
-Ангид буй эргэн тойрны эд зүйлсээс өнцөг үүсгэж
юмсыг олж аль хэсэгт нь өнцөг үүсэж байгааг
ярилцана. Жишээ нь: самбар, ширээ, ном, цонх гэх
мэт
Үйл ажиллагаа 1
Сурагч бүр ам дөрвөлжин цаас авна.
Битүү ирмэгийг давхцуулж нугалахад тэгш өнцөгт
үүсэж байгаа талаар ярилцана.
Ангид буй эргэн тойрны эд зүйлсийг нэрлэнэ.
Цонх, самбар, ширээ
-Өнцөг үүсгэж байгаа юмсыг олж аль хэсэгт нь өнцөг
үүсэж байгааг ярилцана.
Жишээ нь: самбар, ширээ, ном, цонх гэх мэт
Шинэ мэдлэг
олгох үе шат
Үйл ажиллагаа 2
В
А
С
Нэг цэгээс эхлэлтэй хоёр цацрагийн хооронд үүсэх
хавтгайн хэсгийг өнцөг гэж нэрлэх тодорхойлолтыг
сурагчдаар гаргуулна. Өнцгийг А эсвэл ВАС гэж
тэмдэглэнэ.
В
А С
Үйл ажиллагаа 2
-Хүүхдүүдээ дэвтэрт А цэг тэмдэглэе.
-А цэгээс шулуун зураас зуръя. Түүнийг В цэг гэе. Юу
үүсэж байна вэ?
Хүүхдүүдээр үүсэж буй дүрсийг нэрлүүлье. /Цацраг/
-А цэгээс дахин цацраг зуръя. Түүнийг С цэг гэе. АВС
цэгийн хооронд ямар дүрс үүссэн бэ? Түүнийг юу гэж
нэрлэх вэ? /Өнцөг/
Хүүхдүүд үүссэн дүрсийг нэрлэнэ.
В
А

6. Бүтээх үе шат Үйл ажиллагаа 3
Дасгал 1
 Өнцгүүдийг ажиглаад тохирох ангилалтай
холбоорой.
Хурц тэгш дэлгэмэл мохоо
Дасгал 2
 Өнцгүүдийг нүдэн баримжаагаар жишиж өсөх
дарааллаар байрлуулаарай. Харгалзах
үсгүүдийг холбож уншихад эртний Египетийн
пирамидыг барьсан алдартай хүний нэр гарах
болно.
П Е С О Х
Үйл ажиллагаа 3
Дасгал 1
 Өнцгүүдийг ажиглаад тохирох ангилалтай
холбоорой.
Хурц тэгш дэлгэмэл мохоо
Дасгал 2
 Өнцгүүдийг нүдэн баримжаагаар жишиж өсөх
дарааллаар байрлуулаарай. Харгалзах
үсгүүдийг холбож уншихад эртний Египетийн
пирамидыг барьсан алдартай хүний нэр гарах
болно.
П Е С О Х
Гэрийн
даалгавар
Савх мод, шүдэнзний мод, баримлын шавар ашиглан
хурц, мохоо, тэгш өнцгүүдийг бүтээж ирэх
Үнэлгээ  Өнцөг гэж юу болохыг мэдсэн эсэх
 Өнцөг үүсгэсэн зүйлийг ялган таньсан эсэх
 Хурц, мохоо, тэгш өнцгүүдийг ялгасан эсэх

7. Хичээл №3
Ээлжит хичээлийн сэдэв: Өнцгийг цэг, үсгээр тэмдэглэх. Хурц ба мохоо өнцөг /Дадлагажин чадваржих хичээл/
Хүрэх үр дүн: Өнцгийг ялган таних, тэмдэглэх ангилах чадвартай болгоно.
Түлхүүр үг: Өнцөг, тэгш өнцөг, хурц өнцөг, мохоо өнцөг, дэлгэмэл өнцөг, өнцгийн тал, орой
Зорилт:
 Цацраг, хэрчим, цэгийн тухай. Цэгийг тэмдэглэх
 Өнцгийг цэг, үсгээр тэмдэглэх
 Өнцөг үүсгэсэн зүйлийг ялган таних
 Хурц, мохоо, дэлгэмэл, тэгш өнцөг зурах, тэмдэглэх, өнцгөө нэрлэж бичих, нөхөж бичих
Хэрэглэгдэхүүн: тэгш өнцөгт, гурвалжин шугам, ТӨМ, зурагт үзүүлэн
Арга зүй:
Үе шат Багшийн дэмжлэг Анхаарах
зүйл
Сэдэлжүүлэх
үе
Шинэ мэдлэг
олгох үе шат
Бүтээх үе шат Үйл ажиллагаа 1
Цацраг, хэрчим, цэгийн тухай, цэгийг тэмдэглэх талаар ярилцаж улмаар өнцгийн тал, оройг
нэрлүүлэх. Мөн өнцгүүдийг нэрлүүлж тэмдэглүүлэх
Дасгал 1
Цацраг хэрчим цэг
. .
Дасгал 2
Дараах өнцгийн тал, орой өнцгийг нэрлэн бичээрэй.
В
F
А
С
А O

8. Дасгал 3
:Дараах өнцгүүдийг нэрлэн бичээрэй. Жишээ нь: АОВ мохоо өнцөг гэх мэт
С
М С А М
А К
В
К L
О О
Дасгал 4
Зурагт хичнээн өнцөг байгааг олоорой. Олсон өнцгүүдийг тэмдэглээрэй. Өнцгүүдийг хурц,
мохоо, тэгшээр нэрлэж бичээрэй.
Дасгал Сурах бичгийн 445
Үйл ажиллагаа 2
Тэгш өнцөгтэй харьцуулан хурц мохоо өнцгийг гаргаж ирнэ.
Сурах бичгийн Дасгал 444
Үйл ажиллагааг 3
Зурагт өнцөг үүсгэж байгаа эд зүйлсийг нэрлүүлэхдээ хаана нь өнцөг үүсгэж байгааг
тайлбарлуулах
Гэрийн
даалгавар
Гэрийнхээ тавилганы өнцөг үүсгэж байгаа эд зүйлсийг нэрлэн бичээд ямар өнцөг үүсгэж
байгааг нэрлэж тэмдэглэж ир
Үнэлгээ  Өнцгөө нэрлэж чадаж байгаа эсэх
 Өнцгөө тэмдэглэж чадаж байгаа эсэх
 Өнцгүүдийг ялгаж чадаж байгаа эсэх

9. Арга зүй Ээлжит хичээл №4
№ Үе
шат
Хуга
цаа
Багшийн дэмжлэг Сурагчийн үйл ажиллагаа
1
Өмнөхийг
сэргээнсанах
5мин Үйл ажиллагаа 1
-Та нар ямар ямар өнцөг мэдэх вэ ?
Үйл ажиллагаа 2
Дуурайлгаад мэдэх өнцгүүдээ үүсгээрэй
Ямар ямар өнцөг үүссэн бэ ?
Яагаад ?
Үүсээгүй өнцгийг үүсгээрэй
Үйл ажиллагаа 1
-Өнцгүүдээ нэрлэх хурц , мохоо , тэгш дэлгэмэл
- Үйл ажиллагаа 2
2
Шинэмэдлэгбүтээлгэх,олгох
20мин
Үйл ажиллагаа 3
Тэгш өнцөгт шугам ашиглан өнцгүүдийг
баримжаагаар хэдэн градус байгааг олоод өсөх
эрэмбээр байрлуул
Үйл ажиллагаа 4
Үзүүлэн 1: Транспортир шугам тайлбарлах.
Өнцгийг хэмждэг нэгж нь градус о юм .
-Бүтэц :1. Транспортирийн төв
2. Гадаад хуваарь
3. Дотоод хуваарь
Сурах бичгийн 446-р дасгал дээр ярилцах
Үйл ажиллагаа 5
Өнцгийн оройг үсгээр тэмдэглэж, хэмжээг шалгаж,
хэмжээг зөв бичих.
Үйл ажиллагаа 3
Үйл ажиллагаа 4
B D
A O О C
Гадаад хуваарь Дотоод хуваарь
Өнцгийн оройг таранспортирийн төвтэй давхцуулна
Өнцгийн нэг тал , транспортирийн хуваарийн эхлэлтэй
давхцахаар байрлуулна.
Өнцгийн хоёр дахь талд харгалзах хуваарийг харна
Үйл ажиллагаа 5
Сурах бичгийн 447, 448-р дасгал ажиллах

10. 4
Шинэмэдлэгээбататгах
9мин
Үйл ажиллагаа 6
Цаасаар нисэх онгоц хийцгээе
Зааврын дагуу дагуулан хийнэ.
Хийсэн онгоцоо задлуулах
А. Дэлгээсэнд үүсэж болох ялгаатай бүх өнцгийг
тэмдэглэн, бичүүлэх
Б.Транспортир ашиглан тэмдэглэсэн өнцгийн
хэмжээг олуулах
Үйл ажиллагаа 7
Өгөгдөлтэй ажиллах агуулгатай холбон хийсэн
онгоцоо хөөргөн туршилт хийн хүснэгтэнд бичих
Үйл ажиллагаа 6
Хийсэн онгоцоо задлан
А. Дэлгээсэнд үүсэж болох ялгаатай бүх өнцгийг
тэмдэглэж, бичих
Б.Транспортир ашиглан тэмдэглэсэн өнцгийнхөө хэмжээг
олох
Үйл ажиллагаа 7
Хэний онгоц хамгийн хол нисэх вэ? Гэсэн уралдаан зохион
тоглуулна
Онгоц нисгэх тоо 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Нисэлтийн урт
5
Үнэлгээдүгнэлт
6мин
Үйл ажиллагаа 8
Сурах бичгийн 449, 450-р дасгал ажиллах
Гэрийн даалгавар
“Эвт долоо” тоглоомын дүрсийн өнцгүүдийг хэмжин дэвтэртээ бичиж, 2 амьтны дүрс эвлүүлэн дэвтэртээ зурж
ирэх.

11. Хичээл №5
Ээлжит хичээлийн сэдэв: Дадлагажин чадваржих хичээл
Өнцгүүдийн градусыг хэмжих, транспортир ашиглан хэмжээг олох, тэмдэглэх, бичиж сурах
Хүрэх үр дүн: Өнцгийг ялган таних, ангилах чадвартай болгоно.
Түлхүүр үг: Өнцгүүдийг зөв хэмжих, нийлбэрийг олох
Зорилт:
 Янз бүрийн байрлалд байгаа өнцгүүдийг транспортир ашиглан хэмжүүлж, нийлбэрийг олуулах
 Нэг өнцгийн хэмжээг мэдсэнээр нөгөө өнцгийн хэмжээг транспотир ашиглахгүй олж сурах
 Өнцгийн хэмжээг баримжаалж сурагчид хамтарч тоглоом тоглох
Хэрэглэгдэхүүн: тэгш өнцөгт, гурвалжин шугам
Арга зүй:
Үе шат Багшийн дэмжлэг Сурагчийн үйл ажиллагаа
Өмнөхийг
сэргээн санах
үе
Өнцгүүдийг нэрлэж, транспортироор
хэмжээрэй.
Өнцгүүд хурц, мохоо, тэгш, дэлгэмэл өнцгийн
аль нь болохыг бичээрэй.
О С А К
А О В О С
Бүтээх үе шат Үйл ажиллагаа 1
Бодлого №1
Дараах өнцгүүдийг хэмжээд нийлбэрийг олж
ярилцаарай. АОС өнцгийн хэмжээг
мэдсэнээр СОВ өнцгийн хэмжээг
транспортир ашиглахгүй олж болох уу?
Туршиж үзээд дүгнэлт бичээрэй.
Үйл ажиллагаа 1
Бодлого №1
С
А О В
Үйл ажиллагаа 2
Бодлого №2
2 шулууны хооронд үүссэн өнцгүүдийг
хэмжээд үр дүнг ажиглаарай.
Үйл ажиллагаа 2
Бодлого №2

12. Хичээл №6
А. Ямар өнцгүүд хоорондоо тэнцүү байгааг
нэрлээрэй.
Б. Нэг өнцгийн хэмжээг мэдснээр бусад 3
өнцгийн хэмжээг транспортир ашиглахгүй
олж болохыг туршиж үзээд тайлбарлаарай.
С
А О В
D
Үйл ажиллагаа 3
“Өнцгийн хэмжээг баримжаалж сурцгаая”
тоглоом тоглох
Хос хосоороо хамтарч тоглоно
Оноо өгөх тайлбар
0-5 градусын зөрөөтэй хэлсэн бол 10 оноо
6-10 градусын зөрөөтэй хэлсэн бол 5 оноо
11-15 градусын зөрөөтэй бол 2 оноо тус тус
өгнө
Үйл ажиллагаа 3
1-р тоглогч дурын өнцөг зурна. Энэ өнцгийн хэмжээг 2-р
тоглогч ойролцоогоор хэдэн градус байгааг баримжаалж
хэлсний дараа хоёулаа хамтран транспортироор
хэмжинэ. Өнцгийн хэмжээг зөв баримжаалж хэлсэн
эсэхийг шалгаж хүснэгт ашиглан оноо өгнө. Их оноотой
тоглогч хожино. 2 тоглогч ээлжилж тоглоно.
Алдаа Оноо
0-5 градус 10 оноо
6-10 градус 5 оноо
11-15 градус 2 оноо
Гэрийн
даалгавар
 Гэрийнхэнтэйгээ өнцөг баримжаалж хэлээд хэлсэн өнцгүүдээ хүснэгтэд бүртгэн оноогоор
уралдаж тоглоорой.
 120о, 35о, 45о, 90о градусын өнцгүүдийг дэвтэртээ зурж, тэмдэглэж, нэрлэж ирээрэй
Үнэлгээ Сурагчдыг өөрсдөөр нь үнэлүүлнэ.

13. Сорил ажиллах
Хараа зүйн даалгавар
1. Цагийн зүүг тохируулаад зураарай.
Хурц өнцөг Мохоо өнцөг Тэгш өнцөг
2. Дараах өнцгүүдийг транспортир ашиглан өнцгийг асёчяы нэрлэж хэмжээг бичээрэй.
B C AOB……………..
BOF…………….
AOF……………
А D
O F
Практик үйлийн даалгавар
3. Өнцөг хэмжигч ашиглан 45о градус, 125о градус, 90о градус өнцөг зурж өнцгүүдийг үсгээр тэмдэглэн
нэрлээрэй