Recommended
More Related Content
Viewers also liked
Viewers also liked (16)
Similar to 1.4.3 sosyal, davranışsal...
Similar to 1.4.3 sosyal, davranışsal... (20)
More from eabdep
More from eabdep (15)
1.4.3 sosyal, davranışsal...
- 1. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (BAP)
- 2. 1.4.3 Sosyal, Davranışsal ve Duygusal Özellikleri
- 3. Sosyal beceriler • Bireyin çevresiyle etkileşimini kolaylaştıran ve çevreden onay almasını sağlayan becerilerdir. Sosyal beceriler • Etkileşim, işbirliği, kendine güven ve kişisel uyumla ilgili becerileri kapsar. Zihinsel yetersizliği olan çocukların sosyal özellikleri •Davranışsal ve zihinsel yönden sınırlılıkları nedeniyle sosyal becerilerde yetersizlik gösterirler. 1.4.3 Sosyal, Davranışsal ve Duygusal Özellikleri 3
- 4. Sosyal becerilerdeki sınırlılıklar zihinsel yetersizliği olan çocukların ; 1.4.3 Sosyal, Davranışsal ve Duygusal Özellikleri 4 Hangi ortam, hangi davranış? Uygun sosyal tepki? iletişim başlatma, sürdürme ve sonlandırma? duygularını anlama ve karşısındakinin duygularına uygun tepkide bulunma? kendini ödüllendirme?
- 5. devam… çatışmaları çözme verilen görevi tamamlama, grup etkinliklerine katılma başkasının bakış açısını anlama, başkalarının yerine kendini koyarak düşünme sosyal olayların sonuçlarını önceden kestirme karar verme ve problem çözme 1.4.3 Sosyal, Davranışsal ve Duygusal Özellikleri 5
- 6. Zihinsel yetersizlik, sosyal ortamlarda başkalarını gözleyerek ve model alarak öğrenebilecekleri sosyal becerileri edinmelerini zorlaştırmaktadır. 1.4.3 Sosyal, Davranışsal ve Duygusal Özellikleri 6
- 7. -çevrelerinden uzaklaşmaları -yalnız kalmaları - kendilerinden yaşça küçük olanlarla ilişki kurmaları 1.4.3 Sosyal, Davranışsal ve Duygusal Özellikleri 7
- 8. Zihinsel yetersizliği olan çocuklar ; -toplumda olumsuz tutumlarla sık karşılaşmaları - reddedilmeleri, -ayrı okullarda eğitim almaları - başkalarına bağımlılık nedenleriyle -fazla stres ve depresyon yaşamaktadırlar . 1.4.3 Sosyal, Davranışsal ve Duygusal Özellikleri 8
- 9. Davranışsal özellikleri • çevresel, genetik ve organik nedenlere bağlıdır. Davranışsal özellikleri •normal gelişim gösteren akranlarına göre daha fazla problem davranış sergilerler. Davranışsal özellikleri •Bu davranış problemlerinin nedenleri ve işlevleri onların davranışsal özelliklerinin temelini oluşturur. 1.4.3 Sosyal, Davranışsal ve Duygusal Özellikleri 9
- 10. Davranışsal özellikleri • genelde eleştiriyi ve isteklerinin reddedilmesini kabul etmede ve kendini kontrol etmede zorluk çekerler. Davranışsal özellikleri • Bu tür durumlarda nesne fırlatma, kendine zarar verme, tırnak yeme gibi problem davranışlar sergilerler. 1.4.3 Sosyal, Davranışsal ve Duygusal Özellikleri 10
- 11. Davranışsal özellikleri • Kendi duygu ve düşüncelerini ifade etme gibi iletişim becerilerinde sınırlılık göstermeleri ve günlük etkinliklere katılmada güçlük yaşamaları nedeniyle Davranışsal özellikleri • istenen bir sonuca ulaşma ya da istenmeyen bir sonuçtan kaçma amacıyla davranış problemleri sergiledikleri görülmektedir. Davranışsal özellikleri • Bu davranış problemleri arasında basmakalıp davranışlar ve kendini yaralama davranışları en sık rastlanılanlardır. 1.4.3 Sosyal, Davranışsal ve Duygusal Özellikleri 11
- 12. Basmakalıp Davranışlar Yineleyici, amaçlı gibi görünen ve işlevsel olmayan motor davranışların olmasıdır. Basmakalıp davranışlar arasında sallanma, başını sallama, ellerini/kollarını sallama ya da bireye özgü davranışlar yer almaktadır. 1.4.3 Sosyal, Davranışsal ve Duygusal Özellikleri 12
- 13. Kendini yaralama Kendini ısırma, yumruklama, tokat atma, kendine çimdik atma, kendi kafasına vurma, cisimleri ağzına sokma gibi davranışlar en sık görülen kendini yaralama davranışlarıdır. Bu tür davranış problemleri uygun müdahale teknikleriyle ve tıbbi yöntemlerle ortadan kaldırılabilmekte ya da azaltılabilmektedir. 1.4.3 Sosyal, Davranışsal ve Duygusal Özellikleri 13
Editor's Notes
- Sosyal beceriler, bireyin çevresiyle etkileşimini kolaylaştıran ve çevreden onay almasını sağlayan becerilerdir. Bu beceriler genellikle etkileşim, işbirliği, kendine güven ve kişisel uyumla ilgili becerileri kapsar (Sucuoğlu, 2010). Zihinsel yetersizliği olan çocukların sosyal özellikleri incelendiğinde bu çocukların çeşitli nedenlerden dolayı sosyal becerilerde yetersizlik gösterdikleri (McCoy ve Hermansen, 2007) ve bu nedenlerin başında bu bireylerin davranışsal ve zihinsel yönden sınırlılıkları; dikkat, bellek ve genelleme becerilerindeki yetersizliklerinin yer aldığı görülmektedir.
- Bu sınırlılıklar zihinsel yetersizliği olan çocukların hangi ortamlarda, nasıl davranmaları gerektiğine karar vermelerini olumsuz olarak etkilemekte, sosyal davranış sorunlarını ortaya çıkarmakta, sosyal rolleri oynama, uygun sosyal tepkide bulunma, iletişim başlatma, sürdürme ve sonlandırma, duygularını anlama ve karşısındakinin duygularına uygun tepkide bulunma, kendini ödüllendirme,
- çatışmaları çözme, verilen görevi tamamlama, grup etkinliklerine katılma, başkasının bakış açısını anlama, başkalarının yerine kendini koyarak düşünme, sosyal olayların sonuçlarını önceden kestirme, karar verme ve problem çözme gibi sosyal becerilerde yetersizlikler göstermelerine neden olmaktadır.
- Normal gelişim gösteren akranlarından farklı olarak zihinsel yetersizliği olan çocukların öğrenme becerilerinde sınırlılık göstermesi de onların sosyal ortamlarda başkalarını gözleyerek ve model alarak öğrenebilecekleri sosyal becerileri edinmelerini zorlaştırmakta ve sosyal beceri yetersizliklerine yol açmaktadır.
- Zihinsel yetersizliği olan çocukların sosyal becerilerdeki yetersizliğinin bir başka nedeni de normal gelişim gösteren akranları tarafından kabul edilmemeleri ve çevreleri tarafından olumsuz olarak algılanarak reddedilmeleridir. Bu durum, zihinsel yetersizliği olan çocukların çevrelerinden uzaklaşmalarına, yalnız kalmalarına ve kendilerinden yaşça küçük olanlarla ilişki kurmalarına; yakın çevresindekilerle yakın dostluklar kurma, oyun ve toplum kurallarına uyma, boş zamanlarını çeşitli etkinliklerle değerlendirme gibi becerilerde ise sınırlılık göstermelerine neden olmaktadır. Yukarıda sıralanan nedenler zihinsel yetersizliği olan çocukların sosyal özelliklerini şekillendirmekte ve çocukların sosyal becerileri edinmeleri için farklı ve sistematik sosyal beceri öğretimine ihtiyaç duyduklarını göstermektedir.
- Zihinsel yetersizliği olan çocukların zihinsel ve sosyal özellikleri onların duygusal özelliklerini de etkilemektedir. Zihinsel yetersizliği olan çocukların toplumda olumsuz tutumlarla daha sık karşılaşmaları ve reddedilmeleri, ayrı okullarda eğitim almaları ve daha sıklıkla başarısız yaşantılardan geçmeleri bu çocuklarda kaygı, başkalarına bağımlılık, başarısızlık beklentisi, öğrenilmiş çaresizlik gibi duygusal bozukluklara daha yüksek oranda rastlanmasına neden olmakta (MEGEP, 2010); zihinsel yetersizliği olan çocuklar normal gelişim gösteren akranlarına göre daha fazla stres ve depresyon yaşamaktadırlar (Çiftçi- Tekinarslan, 2008). Sürekli olarak tekrarlanan başarısızlık, başarının diğerlerinden gelen desteğe bağlı olduğuna inanma, verilen yeni bir görevi bağımsız olarak yapamayacağını düşünme, yeni bir görevle karşılaştığında başarmak için çabalamama ya da çabalamaktan vazgeçme ve tüm bunların sonucunda yaşanan stres ve depresyon zihinsel yetersizliği olan çocukların duygusal özellikleri olarak sıralanabilir.
- Zihinsel yetersizliği olan çocukların davranışsal özellikleri de sosyal ve duygusal özellikleri gibi çok çeşitlidir ve çevresel, genetik ve organik nedenlere bağlı olarak şekillenmektedir (Emerson, 2003). Zihinsel yetersizliği olan çocuklar normal gelişim gösteren akranlarına göre daha fazla problem davranış sergilerler ve bu davranış problemlerinin nedenleri ve işlevleri onların davranışsal özelliklerinin temelini oluşturur.
- Zihinsel yetersizliği olan çocuklar genelde eleştiriyi ve isteklerinin reddedilmesini kabul etmede ve kendini kontrol etmede zorluk çekerler; bu tür durumlarda nesne fırlatma, kendine zarar verme, tırnak yeme gibi problem davranışlar sergilerler.
- Zihinsel yetersizliği olan çocukların kendi duygu ve düşüncelerini ifade etme gibi iletişim becerilerinde sınırlılık göstermeleri ve günlük etkinliklere katılmada güçlük yaşamaları nedeniyle ve istenen bir sonuca ulaşma ya da istenmeyen bir sonuçtan kaçma amacıyla davranış problemleri sergiledikleri görülmektedir. Bu davranış problemleri arasında basmakalıp davranışlar ve kendini yaralama davranışları en sık rastlanılanlardır (Sucuoğlu, 2010; Çiftçi-Tekinarslan, 2008). (İletişim becerilerine sahip olmayan zihinsel yetersizliği olan bir çocuk karşısındakine duygu, düşünce ve isteklerini ifade edemeyince sinirlenip oyuncakları ve çevresindeki nesneleri fırlatabilir, kendi kendine konuşabilir ve öfke nöbetleri geçirebilir.)
- Basmakalıp davranışlar yineleyici, amaçlı gibi görünen ve işlevsel olmayan motor davranışların olmasıdır (Başgül, 2011). Bireyin bazı davranışlarının sürekli olarak tekrarlanması şeklinde ortaya çıkan bu davranışlar, birey için tehlikeli olmayan ancak bireyin çevreye uyumunu olumsuz yönde etkileyen davranışlardır. Basmakalıp davranışlar arasında sallanma, başını sallama, ellerini/kollarını sallama ya da bireye özgü davranışlar yer almaktadır (Sucuoğlu, 2010). Bu davranışların sıklığı, şiddeti ve çeşitliliği çocuğun zihinsel yetersizliğinin hafif, orta ya da ağır derecede olmasına göre farklılık göstermektedir. (Verilen etkinlikte sıkılan bir çocuk bir süre sonra bu tür davranışlar sergileyebilirler.)
- Kendini yaralama davranışları ise bir bireyin kendi vücuduna verdiği çeşitli oranlardaki zarar olarak tanımlanmaktadır. Kendini ısırma, yumruklama, tokat atma, kendine çimdik atma, kendi kafasına vurma, vücudun farklı bölümlerine vurma ve yenmemesi gereken cisimleri ağzına sokma gibi davranışlar zihinsel yetersizliği olan çocuklarda en sık görülen kendini yaralama davranışlarıdır ve bu tür davranışların ağır derecede zihinsel yetersizliği olan çocuklarda görülme olasılığı daha yüksektir. Bu tür davranış problemleri uygun sağaltım ve müdahale teknikleriyle ve tıbbi yöntemlerle ortadan kaldırılabilmekte ya da azaltılabilmektedir. (İstediği bir nesne ya da etkinliği elde edemeyen zihinsel yetersizliği olan bir çocuk kendisine zarar verici davranışlar sergileyebilir.)