Family Education

1. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik
Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)
Anadolu Üniversitesi Bilimsel
Araştırma Projeleri Birimi (BAP)

2. 5.5 Rehabilitasyon Yaklaşımı ve Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi
Gerekenler
2

3. 5.5 Rehabilitasyon Yaklaşımı ve Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi
Gerekenler
3

4. 5.5.1 Tıbbi Rehabilitasyon 4

5. Fiziksel anlamda kısıtlı
yetenekleri çeşitli
yöntemlerle mümkün
olabilecek en üst düzeye
çıkarmaya yönelik uzmanlık
gerektiren faaliyetlerdir.
5

6. Tıbbi rehabilitasyon;
tanı, ilaç tedavisi,
ortopedik cerrahi, diş
bakımı gibi birçok
alanı kapsamaktadır.
Rehabilitasyon; hekim,
fizyoterapist, psikolog,
odyolog, çocuk gelişim
uzmanı, diş hekimi,
sosyal hizmet
uzmanından oluşan
ekip tarafından
yürütülür.
Tıbbi rehabilitasyon
uygulamaları üniversite
hastanelerine bağlı
çocuk rehabilitasyon
birimleri, devlet
hastaneleri ve özel
hastaneler
bünyesindeki
rehabilitasyon
birimlerince
gerçekleştirilmektedir.
5.5.1 Tıbbi Rehabilitasyon 6

7. 5.5.2 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 7

8. Zihinsel yetersizliği olan
çocuklarda fizyoterapi ve
rehabilitasyon
uygulamaları, fizyoterapist
tarafından yürütülür.
5.5.2 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 8

9. Fizyoterapi ve rehabilitasyon hizmetleri
üniversitelere bağlı çocuk rehabilitasyon
birimlerinde, kamuya bağlı fizyoterapi ve
rehabilitasyon birimlerinde ve özel “Özel
Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri'nde
yürütülmektedir.
5.5.2 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 9

10. Fizyoterapi ve rehabilitasyon
uygulamalarına erken dönemde başlanmak;
çocuğun günlük yaşam ve okul öncesi eğitime
uyumunu sağlayabilecek,
normal motor gelişimin sağlanmasını
kolaylaştıracak,
fiziksel bozukluklar önlenebilecek ve çocuğun
fonksiyonel olarak bağımsızlığı sağlanacaktır.
5.5.2 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 10

11. Fiziksel yetersizliği de bulunan zihinsel yetersizliği olan çocuklarda
fizyoterapi rehabilitasyon programı:
1. Normal motor gelişimin sağlanması, oluşabilecek kas iskelet sistemi bozukluklarını
önlemek, duruş bozukluklarının oluşmasını engellemek, kas tonusunun düzenlenmesi,
denge ve koordinasyon eğitimi için gereken egzersizler,
2. El-göz koordinasyonunun sağlanması,
3. Çocukta var olan duyusal problemleri saptayarak, çocuğun duyu-algı-motor
bütünleşmesini sağlamak,
4. Cerrahi ve ortopedik müdahaleleri desteklemek,
5. Çocukların kullanmaları gereken yardımcı araç, gereç ve cihazların belirlenmesi ile
bunların nasıl kullanılacağına ilişkin eğitim,
6. Gerekli çocuklar için konuşma terapisi, oral-motor fonksiyonların kazandırılması,
7. Yemek yeme, giyinme ve oyun gibi günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlık
kazandırma eğitimi,
8. Zihinsel yetersizliği olan çocuğun yaşadığı ortamın düzenlemesinin yapılması,
9. Ev programı ve aile eğitimi.
5.5.2 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 11

12. Rehabilitasyon Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar;
1. Egzersizler, ev içinde uygulanacak pozisyonlamalar ve hareket biçimleri aile
tarafından öğrenilmeli ve evde tekrar edilmelidir.
2. Egzersizler uzun ve sıkıcı olmamalı, oyunla birleştirilerek yaptırılmalıdır.
3. Zihinsel yetersizliği olan çocuklarda yetersiz olan iletişim kurma yeteneğini
arttırmak için sesli ve renkli oyuncaklar ya da objeler kullanılmalıdır.
4. Normal çocuk gelişimi izlenerek, zihinsel yetersizliği olan çocuğun bu
gelişimi yakalaması için ailenin gün içinde çaba göstermesi gerekir.
5. Çocukta erken yaşlardan başlayarak dil ve sosyal gelişim üzerinde
durulmalıdır.
6. Zihinsel yetersizliği olan bebeklerin taşınması fizyoterapistin gösterdiği
şekilde destekli ve çevre iletişimini sağlayacak şekilde yapılmalıdır.
5.5.2 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 12

13. 5.5.3 Mesleki Rehabilitasyon 13

14. Özürlülerin yetenekleri
doğrultusunda yapabilecekleri bir
işte eğitilmesi, meslek
kazandırılması, verimli kılınarak
ekonomik ve sosyal refahının
sağlanması amacıyla mesleki
rehabilitasyon hizmetlerinden
yararlanmasının sağlanması esastır.
5.5.3 Mesleki Rehabilitasyon 14

15. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 15

16. Sosyal Güvencesi Olan Engelli Bireylerin
Sağlık Giderleri Nasıl Karşılanmaktadır?
Bağlı oldukları sosyal güvenlik kuruluşu tarafından
katkı payı alınarak karşılanmaktadır.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 16

17. Tedavi Giderlerini Kendi İmkânları ile Karşılayamayan ve Sosyal
Güvenlik Kapsamında Bulunmayan Engelli Bireylerin Tedavi
Giderleri Nasıl Karşılanmaktadır?
Genel Sağlık Sigortasından yararlanarak ve katkı payı
ödeyerek tedavi giderleri karşılanır.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 17

18. Ortez nedir? Zihinsel yetersizliği olan bireylerin ortez
gibi ortopedik cihazlar kullanmasına gerek var mıdır?
Kolların, bacakların ya da gövdenin azalan, bozulan veya kaybolan
işlevlerini üstlenecek metal, deri, plastik, kumaş gibi malzemelerden
yapılan yardımcı cihazlara ortez denir.
Zihinsel yetersizliği olan bireylerin serebral palsi gibi ek bir nörolojik
problemleri yoksa genellikle ortez kullanmalarına gerek yoktur.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 18

19. Zihinsel yetersizliği olan bireylerin kendilerine
yardımcı olacak aletler kullanmasına gerek var mıdır?
Zihinsel yetersizliği olan bireylerin kendine yardım aletlerini kullanım
gereklilikleri fizyoterapistler ve ergoterapistler tarafından tespit edilerek
bireyin günlük yaşamda, evinde ve işinde bağımsız yaşaması ya da
minimum engellerle hayatını sürdürebilmesi için gerekli aletler
kullanması sağlanır.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 19

20. Sosyal Güvencesi Olmayanlar Ortopedik ve
Diğer Yardımcı Araç ve Gereçleri Nasıl Alabilir?
İllerdeki veya ilçelerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına
(SYDV) müracaat edebilirler. Kızılay ve diğer sosyal yardım amaçlı
dernek, vakıf, federasyon ve konfederasyonların yanı sıra belediyelerden
de bu konuda yardımlar sağlayabilirler.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 20

21. Tekerlekli Sandalyenin Bedelini Kim Öder?
Bu bedel Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanır. Herhangi bir sosyal
güvencesi bulunmayan engelli bireyler ikametlerinin bulunduğu illerde
veya ilçelerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca
karşılanması için Valilik ve Kaymakamlıklara müracaat ederek talepte
bulunabilirler.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 21

22. İşitme Cihazının Bedelini Kim Öder?
Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Talimatı gereğince ödeme
yapılır. Cihazların ödenmeyen kısımlarının olması halinde Valilik ve
Kaymakamlıklardan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarından
sağlanması talep edilebilir.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 22

23. Hasta Alt Bezinin Bedeli Ödeniyor mu?
Hasta alt bezine ait fatura bedelleri birer aylık
devreler halinde Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenir.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 23

24. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylere Yönelik Mesleki Eğitim
Faaliyetlerini Hangi Kurum/Kuruluşlar Yürütmektedir?
Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde zihinsel yetersizliği olan bireylere
yönelik Mesleki Eğitim Merkezleri, İş Eğitim Merkezleri ve Yetişkin
Zihinsel Engelliler İş Eğitim Merkezleri mesleki eğitim programları
düzenlenmektedir.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 24

25. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylere Yönelik Meslek Edindirme
Kurslarını Hangi Kurum/Kuruluşlar Düzenlemektedir?
Türkiye İş Kurumu ve MEB Çıraklık Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü
engellilere yönelik meslek edindirme kursları düzenlemektedir.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 25

26. Bakıma Gereksinimi Olanlara Devletin
Sunduğu Bir Hizmet Var mıdır?
Bakıma gereksinimi olan bireyin, bakımı yapan kişiye bir asgari ücrete
kadar ödeme yapılmaktadır. Bakım hizmeti ve bakım ücretinden
faydalanmak için ikamet edilen yerdeki Valiliğe veya
Kaymakamlıklara başvurmak gerekmektedir.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 26

27. Evde Bakım Parası Nedir?
Zihinsel yetersizliği olan bireylerin hayatlarının idamesini evde
yürütecek kişilere Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından aylık net
asgari ücret miktarında verilen tutara evde bakım parası denilmektedir.
Evde bakım parası engelli bireylerin kendisine değil, bakımını
üstlenen akrabası, vasisi gibi üçüncü kişilere ödenen bir meblağdır.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 27

28. Evde Bakım Parası Almanın Şartları
Nelerdir?
Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas
alınmak suretiyle kendilerine ait veya bakmakla yükümlü
olduğu birey sayısına göre kendisine düşen ortalama aylık
gelir tutarının, bir aylık net asgari ücret tutarının üçte
ikisinden daha az olduğunun bakım raporu ile tespit
edilmesi,
Engelli bireyin heyet raporu veren hastanelerden alacağı
özürlü sağlık kurul raporunun ağır özürlü kısmında mutlaka
“Evet” yazan bir ibare bulunması,
Engelli bireyin başkasının yardımı olmadan hayatını devam
ettiremeyecek şekilde bakıma muhtaç olması gerekli
olduğunun bakım heyeti raporu ile tespit edilmesi.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 28

29. Evde Bakım Parası İçin Nereye Başvurulur?
Evde bakım parası alabilmek için engelli bireyin ikametgâhının
bulunduğu yerdeki Valilik ve Kaymakamlıklara başvuru yapılabilir.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 29

30. Kurum Bakımı nedir?
Bakım hizmetleri Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK)
İl Müdürlüğü denetiminde yürütülmektedir. Bakıma muhtaç engelli
bireye Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu bakım
merkezlerinde ya da özel bakım merkezlerinde hizmet verilmektedir.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 30

31. Kurum Bakımı İçin Nereye Başvurmak
Gerekir?
Engelli bireyin ikametgahının bulunduğu yerdeki Sosyal Hizmetler İl
Müdürlüğü’ne veya varsa Sosyal Hizmetler İlçe Müdürlüklerine
başvurulması gerekmektedir. Sosyal Hizmetler İlçe Müdürlüklerinin
bulunmadığı yerlerde ise Kaymakamlıklara başvuru yapılabilir.
5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 31