2η ενότητα, Γλώσσα – Γλώσσες και Πολιτισμοί του Κόσμου. Είδη δευτερευουσών προτάσεων. Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου, σελ.32-37

1. 2η ενότητα ΓΛΩΣΣΑ – ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

2. Σελ. 32

3. Σελ. 32

4. Σελ. 32

5. Σελ. 32
Επιθετικός προσδιορισμός
Αντικείμενο

6. Σελ. 32
Επιθετικός προσδιορισμός
Αντικείμενο

7. Σελ. 32
Επιθετικός προσδιορισμός
ΑντικείμενοΕπιθετικός προσδιορισμός
Αντικείμενο
Τα κομμάτια που λείπουν είναι ισοδύναμα με τις λέξεις με τις οποίες αντικαθίστανται,
τόσο συντακτικά όσο και σημασιολογικά.

8. Σελ. 33

9. το θάνατο του Μπαγκόν
γέννησης και διατήρησης μιας
διαφορετικής γλώσσας
Σελ. 33

10. Σελ. 33

11. Σελ. 33
που (η οποία) είχε πεθάνει.

12. Σελ. 33

15. … να μπείτε μέσα.
… να υπερφορτώνετε τον ανελκυστήρα.
… ότι το αεροπλάνο αναχωρεί.
… να ψηφίσετε όλοι.
… να προσπαθήσετε όλοι περισσότερο.

17. … ότι έσφαλα.
… να αναρρώσεις γρήγορα.
… ότι ο χρόνος έληξε.
… μήπως αρρωστήσει. … μήπως πεθάνει.

19. … μήπως εμφανιστεί ξαφνικά ο διευθυντής.
… να επιστρέψει στην πατρίδα.
… να αποκατασταθούν επαγγελματικά τα παιδιά του.

20. Σελ. 33

21. Καθώς ήταν παραφορτωμένος με άλλες υποχρεώσεις
για να μελετήσει σε βάθος τη γλώσσα Καμπάζε
Δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση
Δευτερεύουσα τελική πρόταση
Σελ. 33

22. Σελ. 33

23. όταν πεθαίνει μια γλώσσα Δευτερεύουσα χρονική πρόταση
Σελ. 33

24. Σελ. 34

26. Σελ. 34

27. Σελ. 34

28. Σελ. 34

29. Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική
Κύρια πρόταση
Δευτερεύουσα ονοματική ειδική
Κύρια πρόταση
Δευτερεύουσα ονοματική ειδική
Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική
Σελ. 34

30. Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική
Κύρια πρόταση
Δευτερεύουσα ονοματική ειδική
Κύρια πρόταση
Δευτερεύουσα ονοματική ειδική
Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική
Σελ. 34

31. Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική
Κύρια πρόταση
Δευτερεύουσα ονοματική ειδική
Κύρια πρόταση
Δευτερεύουσα ονοματική ειδική
Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική
Όταν μιλάω με τη γυναίκα
μου ξεχνάω τη διαφορά
ηλικίας μας.
Οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις είναι πιο εύκολο να αντικατασταθούν με ένα όνομα ή
μια ονοματική φράση, σε αντίθεση με τις επιρρηματικές που συνήθως παραμένουν ως έχουν.
Σελ. 34
Νομίζω τα εγγόνια μου
συνομήλικούς μου.

32. Σελ. 34

33. Σελ. 34
Τους ξαφνιάζει η Ελλάδα (που είναι κατοικημένη)
Υποκείμενο Δευτερεύουσα αιτιολογική
Υποκείμενο
η κατοίκηση
Δευτερεύουσα ειδική

34. Σελ. 34

35. Σελ. 34
Επεξήγηση; (προσδιορισμός)
Δευτερεύουσα ειδική

36. Σελ. 34

37. Σελ. 34
Απρόσωπη έκφραση
Υποκείμενο Δευτερεύουσα ειδική

38. Σελ. 34

40. Αντικείμενο
Υποκείμενο
Επεξήγηση
Αντικείμενο
Επεξήγηση
Αντικείμενο
Υποκείμενο
Αντικείμενο
Επεξήγηση
Προσδιορισμός στη λέξη
ελπίδα

42. το κάπνισμα βλάπτει την υγεία.
παρατάθηκε η προθεσμία για την υποβολή των δικαιολογητικών.
θυμήθηκες τα γενέθλιά μου.
έγιναν μεταθέσεις.
θα βρεθούν τόσα χρήματα.
η πτήση ματαιώθηκε.

44. ότι ο Γιώργος είναι άρρωστος.
πως τα νοίκια είναι ακριβά στο κέντρο της πόλης.
ότι το σπίτι ήταν πολύ μικρό.
πως αν δεν διαβάσουμε θα μείνουμε στην ίδια τάξη.

45. Σελ. 35

46. Σελ. 35
πώς (ερώτηση) πως (διαπίστωση)
Πού
ό,τι
πώς
πως / ότι
πως / ότι

47. Να γράψεις ένα μικρό κείμενο (με έκταση 40 – 50 λέξεις) για τη σημασία της
εκμάθησης ξένων γλωσσών. Στο κείμενο να χρησιμοποιήσεις οπωσδήποτε και τα
ρήματα: νομίζω – ξέρω – φαίνεται – θεωρείται. Τέλος, να υπογραμμίσεις τις ειδικές
προτάσεις στο κείμενο που έγραψες.
You are beautiful, I love you!
https://www.youtube.com/watch?v=BYKDEic1W08

48. Σελ. 35

49. Σελ. 35
Αντικείμενο
Δευτερεύουσα βουλητική

50. Σελ. 35

51. Σελ. 35
Αντικείμενο
Δευτερεύουσα βουλητική

52. Σελ. 35
Αξίωσε να παραιτηθώ αμέσως.
Δυσκολεύεται να εκφραστεί με σαφήνεια.
Χρειάζεται να προσπαθήσεις πολύ.
Με μια ελπίδα ζούσε, να γυρίσει
πίσω στην πατρίδα.

54. Αντικείμενο
Επεξήγηση
Επεξήγηση
Αντικείμενο
Αντικείμενο
Υποκείμενο
Υποκείμενο
Υποκείμενο

56. Αντικείμενο
Αντικείμενο
Αντικείμενο
Επεξήγηση
Αντικείμενο
Επεξήγηση
Επεξήγηση
Υποκείμενο
Υποκείμενο
Υποκείμενο

57. 1.Καταγράψτε τα ρήματα
και τα ουσιαστικά από τα
οποία εξαρτώνται οι
υπογραμμισμένες
προτάσεις.
2.Συνεχίστε τον
κατάλογό σας,
γράφοντας όσο
περισσότερα συνώνυμα
ρήματα ή φράσεις
μπορείτε να σκεφτείτε.
Σελ. 36

58. Ανησυχία, φόβο…
μήπως αλλοιωθεί η
ελληνική γλώσσα.
1.Καταγράψτε τα ρήματα
και τα ουσιαστικά από τα
οποία εξαρτώνται οι
υπογραμμισμένες
προτάσεις.
2.Συνεχίστε τον
κατάλογό σας,
γράφοντας όσο
περισσότερα συνώνυμα
ρήματα ή φράσεις
μπορείτε να σκεφτείτε.
Σελ. 36
Φοβούμαι, τρέμω,
τρομάζω, φυλάγομαι,
προσέχω, υποπτεύομαι,
κοιτάζω, με πιάνει
φόβος, έχω ανησυχία,
έχω υποψία, λαμβάνω
μέτρα …

59. Στον προβληματισμό για
τους κινδύνους που διατρέχει
η ελληνική γλώσσα λόγω των
μεγάλων επιδράσεων που
δέχεται από την αγγλική,
έρχεται να προστεθεί η
ανησυχία από τη συχνότατη
χρήση της αγγλικής από τους
Έλληνες χρήστες του
Διαδικτύου.
Κείμενο 5 [Η ελληνική γλώσσα και το Διαδίκτυο]  Πύκνωση κειμένου

60. Σελ. 37

62. Αντικείμενο
Επεξήγηση
Αντικείμενο
Αντικείμενο
Επεξήγηση
Αντικείμενο
Επεξήγηση
Υποκείμενο
Επεξήγηση
Αντικείμενο

63. Φοβούμαι, τρέμω, τρομάζω,
φυλάγομαι, προσέχω,
υποπτεύομαι, κοιτάζω, με
πιάνει φόβος, έχω
ανησυχία, έχω υποψία,
λαμβάνω μέτρα …
Δευτερεύουσες ονοματικές
προτάσεις: ενδοιαστικές

65. Η αρνητική επιρροή των greeklish στους μαθητές
Η αυξανόμενη χρήση των greeklish από μαθητές επηρεάζει την ορθογραφική τους ικανότητα.
Ένα ιδιαίτερα αυξανόμενο ποσοστό μαθητών χρησιμοποιούν τα greeklish ως τρόπο έκφρασης στον
γραπτό τους λόγο, κυρίως μέσω του διαδικτύου και των μηνυμάτων που ανταλλάσσουν μέσω κινητών
τηλεφώνων, γεγονός που επιδρά αρνητικά στην ορθογραφική τους ικανότητα.
Σε έρευνα που διενήργησε το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του πανεπιστημίου Δυτικής
Μακεδονίας (κατά τη σχολική χρονιά 2008-09), τόσο σε μαθητές όλων των βαθμίδων δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης σε σχολεία της Κοζάνης (Γυμνάσιο, Λύκειο, ΕΠΑΛ) όσο και σε φιλολόγους, διαπιστώνεται ότι, η
διαδεδομένη χρήση των greeklish, που ξεκινά ακόμη και από το δημοτικό, οδηγεί στην αύξηση των
ορθογραφικών τους λαθών στα γραπτά του σχολείου.
Τα είδη των λαθών των μαθητών αφορούν κυρίως την παράλειψη τονισμού ή σημείων στίξης και τη
χρήση αγγλικών σημείων στίξης, το συνδυασμό ελληνικών και λατινικών γραμμάτων σε μία λέξη, ορθογραφικά
λάθη (π.χ. ο αντί για ω), φωνητικά λάθη (κυρίως στους φθόγγους π.χ. κς αντί για ξ), καθώς, επίσης, σύντμηση
λέξεων (π.χ. tespa αντί τέλος πάντων, tpt αντί για τίποτα, dld αντί για δηλαδή κ.α.).
Οι φιλόλογοι δήλωσαν ότι συνάντησαν λέξεις γραμμένες σε greeklish σε γραπτά του σχολείου σε
ποσοστό 64,3% και ότι παρατηρήθηκαν και μη αναμενόμενα λάθη, όπως αλλαγή χρόνου ή προσώπου στα
ρήματα, αλλαγή πτώσης στα ουσιαστικά, αντικατάσταση λέξης με άλλη, με εντελώς διαφορετική σημασία.

66. Η αρνητική επιρροή των greeklish στους μαθητές
Σύμφωνα με την έρευνα, ποσοστό 77,4% των μαθητών χρησιμοποιούν τα greeklish, με
αξιοσημείωτη αύξηση χρηστών από το γυμνάσιο στο λύκειο. Οι μαθητές που παραδέχτηκαν ότι τα
χρησιμοποιούν στο γυμνάσιο φτάνουν το 67,8%, στο ΕΠΑΛ το 70,2% και στο ΓΕΛ 88,5%. Απ' αυτούς, περίπου
το 50% τα χρησιμοποιούν από δύο έως και περισσότερα χρόνια, ενώ πάνω από το 63% τα χρησιμοποιεί
καθημερινά ή πολλές φορές τη μέρα.
Το 19% των μαθητών της Α' και το 51,6% της Β' τάξης του Γυμνασίου δήλωσε ότι χρησιμοποιεί τα
greeklish τουλάχιστον δύο χρόνια, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, η χρήση τους ξεκινά από το
δημοτικό.
Οι μαθητές δήλωσαν ακόμη πως πέρα από τα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας (sms 52,8%, e-mail
78,2%, chat-forum 84,7%, smartphone 16,1%, pda 13,7%) χρησιμοποιούν τα greeklish και σε χειρόγραφα
(προσωπικές σημειώσεις, σχολικές εργασίες, σημειώματα κ.α.) σε ποσοστό 15,7%.
Οι λόγοι χρήσης του συγκεκριμένου τρόπου γραφής είναι κατά τους μαθητές η συνήθεια, σε ποσοστό
83,9%, η εξοικονόμηση χρόνου (75,8%), επειδή το θεωρούν χρήσιμο ή βολικό εργαλείο (71,4%), για την
αποφυγή ορθογραφικών λαθών (38,7%) και ... επειδή είναι μόδα (33,9%).
Στην ίδια έρευνα, το 58,5% των μαθητών θεωρεί ότι η χρήση των greeklish απειλεί την ελληνική
γλώσσα, ενώ την ίδια άποψη έχει μόνο το 64,3% των φιλολόγων, ενώ το 53,6% έχει παρατηρήσει αύξηση των
ορθογραφικών λαθών σε μαθητές, που παλαιότερα παρουσίαζαν καλύτερες επιδόσεις στο γραπτό λόγο.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ [πηγή: εφημ. Καθημερινή, 7/9/2009
<http://portal.kathimerini.gr>]

67. Τι θα έλεγε ο Πλάτωνας για τα greeklish;
Η προέκταση του χεριού των μαθητών είναι το κινητό τους. Πάρτε τους το κινητό και προκαλέστε τη νέα
επανάσταση. Σαφέστατα και ορθώς απαγορεύεται το κινητό στην τάξη. Σαφέστατα, επιμόνως και χωρίς αιδώ
τα κινητά χρησιμοποιούνται μέσα στην τάξη, κατά κόρον. Ποιος 40άρης ή 50άρης δάσκαλος ή καθηγητής θα
προλάβει τον 14χρονο πιτσιρικά; Κρυμμένο το κινητό μέσα στα πόδια ή στην πάνινη κασετίνα που βολεύει
μια χαρά για να φαίνεται, κρυμμένο ανάμεσα στα στυλό, αν έρχεται μήνυμα ή κλήση. Τα sms δίνουν και
παίρνουν. Οι ταχύτητες είναι εκπληκτικές, τυφλό σύστημα και καμία αγωνία ορθογραφίας μιας και το κείμενο
είναι σε greeklish.
Πολλοί θα πουν ότι τα greeklish κάνουν τους νέους ανορθόγραφους! Ποια είμαι εγώ που θα διαφωνήσω;
Έρευνα πριν λίγα χρόνια του Παιδαγωγικού τμήματος Νηπιαγωγών του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας -η
οποία είχε θέμα τα greeklish και διεξήχθη σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης- διαπίστωσε ότι η
εκτενής χρήση των greeklish οδηγεί σε αύξηση των ορθογραφικών λαθών στα γραπτά του σχολείου.
Πράγματι!
Απειλείται όμως η ελληνική γλώσσα από τα greeklish; Σοβαρά;
Γιατί, άραγε, όλοι οι νέοι γράφουν με λατινικούς χαρακτήρες; Για πιο γρήγορα και πιο εύκολα (ερωτώ και
απαντώ). Greeklish θα γράψει κάποιος στο μνμ (μήνυμα) στο κινητό, στο chat, σε κάποιο forum, πιθανόν στο
ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.

68. Η γλώσσα είναι ζωντανή και όταν επιπεδοποιείται συνειδητά δεν μεταφέρει την ουσία της κουλτούρας, της
παράδοσης που κουβαλάει μία γλώσσα με ιστορία, πολιτισμό, κανόνες και όλα τα συναφή όπως είναι η
ελληνική γλώσσα.
Είναι πλέον μάταιο να χαρακτηρίσουμε τα greeklish μία σύγχρονη μάστιγα. Έχουν παγιωθεί, κυκλοφορούν
ανάμεσά μας, οι νέοι θεωρούν δεδομένη τη γραφή κυρίως στα κινητά με αυτή τη μορφή, νιώθουν άνετα
χωρίς κόμπλεξ για τα ορθογραφικά τους λάθη. Στα greeklish νιώθουν όλοι ίσοι. Θα τους χωρίσει κάτι άλλο
αλλά όχι ο χαρακτηρισμός του κακού μαθητή, του βλάκα ή του ανίδεου. Αν θέλουμε να πλησιάσουμε τους
νέους, να τους επηρεάσουμε και να τους δείξουμε την αξία της γνώσης θα πρέπει να κατανοήσουμε τα
greeklish.
Δεν υπάρχει περίπτωση νέος άνθρωπος να πεισθεί να γράψει το μήνυμα που στέλνει στο φίλο του στην
…καθαρόαιμη ελληνική γλώσσα.
Με την καμία…
Ο Πλάτων, ο Ισοκράτης και άλλοι καταδίκαζαν τη γραφή επειδή πίστευαν ότι αδυνατίζει τη μνήμη και ότι
αποδίδει μόνο κατά προσέγγιση τον ενδιάθετο λόγο.
Η γραφή, τότε, ήταν η νέα τεχνολογία.

69. Ένα φαινόμενο εξαπλώνεται σε τέτοιο βαθμό για δύο λόγους: Πρώτον, γιατί φανερά εξυπηρετεί ανάγκες και
δεύτερον επειδή δεν υπάρχει κάποιο αντίπαλο δέος που να αντιπροτείνει. Έτσι, λοιπόν, αντί να καταδιώκουμε
τα greeklish ας ανακαλύψουμε τις ανάγκες που καλύπτουν και ας θέσουμε απέναντι έναν πύργο, ψηλό,
ατίθασο που θα διεκδικήσει το μυαλό και την ψυχή των νέων δίνοντάς τους προοπτική. Είναι παράλογο να
ζητάμε από τους νέους να εγκαταλείψουν τα greeklish όταν αυτό που τους αντιπροτείνουμε είναι το
απαρχαιωμένο επιχείρημα του Πλάτωνα.
Η παιδεία πρέπει να εκσυγχρονιστεί, να αναπνεύσει τα χνώτα των νέων και να τους οδηγήσει στο μέλλον μέσα
από την ηλεκτρονική γραφή. Η προσέγγιση πρέπει να γίνει μέσα από τα …τσιπάκια.
Ας μην υποτιμάμε την αντίληψη των μαθητών μας.
Γνωρίζουν τα λάθη των greeklish απλά δεν τους λέει και πολλά η ορθογραφία. Γιατί είναι απαραίτητο να τους
λέει κάτι;
Η ανησυχία των προβληματισμένων «ανορθόγραφων» ορθογράφων είναι αποστολή sms χωρίς αναφορά!
Η ουσία βρίσκεται στο ότι αυτό το σχολείο δεν εμπνέει το μαθητή!
Αν τον ενέπνεε δεν θα έτρεχε μία με τα greeklish…
* Η Ελένη Νικολαΐδου είναι ιστορικός, συντονίστρια του εκπαιδευτικού ενημερωτικού δικτύου alfavita.gr
[πηγή: εφημ. Το Βήμα, 12/4/2011 <http://www.tovima.gr>]