4η ενότητα, Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου, Αναφορικές προτάσεις, σελ. 67-74

1. ΕΝΩΜΕΝΗ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ
ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ
4ηενότητα
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

2. Σελ.
67

3. Αναφορικές λέγονται οι αντωνυμίες με τις οποίες ολόκληρη πρόταση
αναφέρεται, δηλ. αποδίδεται, σε μια άλλη λέξη.
Αναφορικές αντωνυμίες είναι:
• Ο άνθρωπος που είδα, είναι τώρα εδώ.το άκλιτο που
• Ο μαθητής, ο οποίος είναι άτακτος, τιμωρείται.ο οποίος, η οποία, το οποίο
• Όποιος θέλει ας δοκιμάσει. Γράψε ό,τι ξέρεις.όποιος, όποια, όποιο ή ό,τι
(ή οποιοσδήποτε, οποιαδήποτε,
οποιοδήποτε)
• Όσοι έμειναν στην πόλη υπέφεραν.όσος, όση, όσο
Σελ.
67

4. Σελ.
67
ως, σαν

5. Στα λόγια του διπλανού
σκίτσου να βρείτε προτάσεις
που εισάγονται με
αναφορικές αντωνυμίες
και αναφορικά
επιρρήματα και να τις
υπογραμμίσετε.
Σελ.
67

6. Στα λόγια του διπλανού
σκίτσου να βρείτε προτάσεις
που εισάγονται με
αναφορικές αντωνυμίες
και αναφορικά
επιρρήματα και να τις
υπογραμμίσετε.
Σελ.
67

7. Ποια από τις προτάσεις που
υπογραμμίσατε:
α. προσδιορίζει ένα
ουσιαστικό;
β. είναι υποκείμενο
ρήματος;
γ. έχει επιρρηματική
σημασία;
Σελ.
67

8. Ποια από τις προτάσεις που
υπογραμμίσατε:
α. προσδιορίζει ένα
ουσιαστικό;
β. είναι υποκείμενο
ρήματος;
γ. έχει επιρρηματική
σημασία;
Σελ.
67

9. προσδιορίζει ένα
ουσιαστικό;
είναι υποκείμενο
ρήματος;
έχει επιρρηματική
σημασία;
Σελ.
67

10. Με βάση αυτά που ξέρετε για
τις ονοματικές και τις
επιρρηματικές προτάσεις
μπορείτε να βρείτε ποιες από
τις αναφορικές προτάσεις του
σκίτσου είναι ονοματικές
και ποια είναι
επιρρηματική;
Σελ.
67

11. Με βάση αυτά που ξέρετε για
τις ονοματικές και τις
επιρρηματικές προτάσεις
μπορείτε να βρείτε ποιες από
τις αναφορικές προτάσεις του
σκίτσου είναι ονοματικές
και ποια είναι
επιρρηματική;
Σελ.
67

12. Σελ.
67

13. Να διαβάσετε την πρώτη παράγραφο του Κειμένου 1 [Περίπατος στην
Ευρώπη], σελίδα 64 του βιβλίου. Σε αυτήν
1) να βρείτε και να υπογραμμίσετε πέντε προτάσεις που ξεκινούν με το που
Σελ.
67

14. Να διαβάσετε την πρώτη παράγραφο του Κειμένου 1 [Περίπατος στην
Ευρώπη], σελίδα 64 του βιβλίου. Σε αυτήν
1) να βρείτε και να υπογραμμίσετε πέντε προτάσεις που ξεκινούν με το που
Σελ.
67

15. Να διαβάσετε την πρώτη παράγραφο του Κειμένου 1 [Περίπατος στην
Ευρώπη], σελίδα 64 του βιβλίου. Σε αυτήν
2) σε ποια λέξη αναφέρεται η καθεμία από τις προτάσεις που υπογραμμίσατε;
Σελ.
67

16. Να διαβάσετε την πρώτη παράγραφο του Κειμένου 1 [Περίπατος στην
Ευρώπη], σελίδα 64 του βιβλίου. Σε αυτήν
2) σε ποια λέξη αναφέρεται η καθεμία από τις προτάσεις που υπογραμμίσατε;
Σελ.
67

17. Να διαβάσετε την πρώτη παράγραφο του Κειμένου 1 [Περίπατος στην
Ευρώπη], σελίδα 64 του βιβλίου. Σε αυτήν
3) προσπαθήστε να αντικαταστήσετε τα που με τον κατάλληλο τύπο της
αναφορικής αντωνυμίας ο οποίος, η οποία, το οποίο.
Σελ.
67

18. Να διαβάσετε την πρώτη παράγραφο του Κειμένου 1 [Περίπατος στην
Ευρώπη], σελίδα 64 του βιβλίου. Σε αυτήν
3) προσπαθήστε να αντικαταστήσετε τα που με τον κατάλληλο τύπο της
αναφορικής αντωνυμίας ο οποίος, η οποία, το οποίο.
ο οποίος
κατά την οποία
τον οποίο
την οποία τους οποίους
Σελ.
67

19. Να διαβάσετε την πρώτη παράγραφο του Κειμένου 1 [Περίπατος στην
Ευρώπη], σελίδα 64 του βιβλίου. Σε αυτήν
4) Παρατηρείτε κάποια αλλαγή στο ύφος της παραγράφου; Ποια από τις δύο εκδοχές
προτιμάτε σε κάθε περίπτωση; Αυτή με το που ή εκείνη με το οποίος; Γιατί; • Γιατί νομίζετε
ότι οι συγγραφείς προτιμούν την εκδοχή με το που;
ο οποίος
κατά την οποία
τον οποίο
την οποία τους οποίους
Σελ.
67

20. Να διαβάσετε την πρώτη παράγραφο του Κειμένου 1 [Περίπατος στην
Ευρώπη], σελίδα 64 του βιβλίου. Σε αυτήν
4) Παρατηρείτε κάποια αλλαγή στο ύφος της παραγράφου; Ποια από τις δύο εκδοχές
προτιμάτε σε κάθε περίπτωση; Αυτή με το που ή εκείνη με το οποίος; Γιατί; • Γιατί νομίζετε
ότι οι συγγραφείς προτιμούν την εκδοχή με το που;
ο οποίος
κατά την οποία
τον οποίο
την οποία τους οποίους
Σελ.
67

21. Να διαβάσετε την δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 2 [Ευρωπαϊκή Ένωση
και ελληνική ταυτότητα], σελίδα 65 του βιβλίου. Σε αυτήν
1) να βρείτε και να υπογραμμίσετε πέντε προτάσεις που ξεκινούν με το που
Σελ.
67

22. Να διαβάσετε την δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 2 [Ευρωπαϊκή Ένωση
και ελληνική ταυτότητα], σελίδα 65 του βιβλίου. Σε αυτήν
1) να βρείτε και να υπογραμμίσετε πέντε προτάσεις που ξεκινούν με το που
Σελ.
67

23. Να διαβάσετε την δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 2 [Ευρωπαϊκή Ένωση
και ελληνική ταυτότητα], σελίδα 65 του βιβλίου. Σε αυτήν
2) σε ποια λέξη αναφέρεται η καθεμία από τις προτάσεις που υπογραμμίσατε;
Σελ.
67

24. Να διαβάσετε την δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 2 [Ευρωπαϊκή Ένωση
και ελληνική ταυτότητα], σελίδα 65 του βιβλίου. Σε αυτήν
2) σε ποια λέξη αναφέρεται η καθεμία από τις προτάσεις που υπογραμμίσατε;
Σελ.
67

25. Να διαβάσετε την δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 2 [Ευρωπαϊκή Ένωση
και ελληνική ταυτότητα], σελίδα 65 του βιβλίου. Σε αυτήν
3) προσπαθήστε να αντικαταστήσετε τα που με τον κατάλληλο τύπο της
αναφορικής αντωνυμίας ο οποίος, η οποία, το οποίο.
Σελ.
67

26. Να διαβάσετε την δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 2 [Ευρωπαϊκή Ένωση
και ελληνική ταυτότητα], σελίδα 65 του βιβλίου. Σε αυτήν
3) προσπαθήστε να αντικαταστήσετε τα που με τον κατάλληλο τύπο της
αναφορικής αντωνυμίας ο οποίος, η οποία, το οποίο.
Σελ.
67
οι οποίες
τα οποία
την οποία
η οποία η οποία

27. Να διαβάσετε την δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 2 [Ευρωπαϊκή Ένωση και ελληνική
ταυτότητα], σελίδα 65 του βιβλίου. Σε αυτήν
οι οποίες
τα οποία
την οποία
η οποία η οποία
4) Παρατηρείτε κάποια αλλαγή στο ύφος της παραγράφου; Ποια από τις δύο εκδοχές
προτιμάτε σε κάθε περίπτωση; Αυτή με το που ή εκείνη με το οποίος; Γιατί; • Γιατί νομίζετε
ότι οι συγγραφείς προτιμούν την εκδοχή με το που;
Σελ.
67

28. Να διαβάσετε την δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 2 [Ευρωπαϊκή Ένωση και ελληνική
ταυτότητα], σελίδα 65 του βιβλίου. Σε αυτήν
οι οποίες
τα οποία
την οποία
η οποία η οποία
4) Παρατηρείτε κάποια αλλαγή στο ύφος της παραγράφου; Ποια από τις δύο εκδοχές
προτιμάτε σε κάθε περίπτωση; Αυτή με το που ή εκείνη με το οποίος; Γιατί; • Γιατί νομίζετε
ότι οι συγγραφείς προτιμούν την εκδοχή με το που;
Σελ.
67

29. 1) Αφού βρείτε τα παρακάτω αποσπάσματα μέσα στο κείμενο 1σελ. 64:
«πολλές μικρές χώρες,… του γείτονα», «Κάθε πόλη της Ευρώπης… με καμιάν
άλλη στον κόσμο», «Είναι ένα πλάσμα μοναδικό,… δύο φορές»,
υπογραμμίστε τις αναφορικές προτάσεις που περιέχονται σ' αυτά.
Σελ.
67

30. 1) Αφού βρείτε τα παρακάτω αποσπάσματα μέσα στο κείμενο 1σελ. 64:
«πολλές μικρές χώρες,… του γείτονα», «Κάθε πόλη της Ευρώπης… με καμιάν
άλλη στον κόσμο», «Είναι ένα πλάσμα μοναδικό,… δύο φορές»,
υπογραμμίστε τις αναφορικές προτάσεις που περιέχονται σ' αυτά.
Σελ.
67

31. 2) Μπορείτε να αντικαταστήσετε τις προτάσεις που υπογραμμίσατε
με μια λέξη που να αποδίδει περίπου το ίδιο νόημα;
Σελ.
67

32. 2) Μπορείτε να αντικαταστήσετε τις προτάσεις που υπογραμμίσατε
με μια λέξη που να αποδίδει περίπου το ίδιο νόημα;
Σελ.
67
ξεχωριστή
μοναδική
ανεπανάληπτο

33. 3) Συμπεράνετε: Τι είδους είναι οι αναφορικές προτάσεις που
υπογραμμίσατε; Ποιος είναι ο συντακτικός τους ρόλος;
Σελ.
67
ξεχωριστή
μοναδική
ανεπανάληπτο
ξεχωριστή φυσιογνωμία
μοναδική γυναίκα
ανεπανάληπτο πλάσμα

34. 3) Συμπεράνετε: Τι είδους είναι οι αναφορικές προτάσεις που
υπογραμμίσατε; Ποιος είναι ο συντακτικός τους ρόλος;
Σελ.
67
ξεχωριστή
μοναδική
ανεπανάληπτο
ξεχωριστή φυσιογνωμία
μοναδική γυναίκα
ανεπανάληπτο πλάσμα

35. Επιθετικές αναφορικές (προσδιοριστικές)
ή παράθεσης
SOS
Επιθετικές
αναφορικές
(προσθετικές -
παραθετικές)
Επιθετικές προσδιοριστικές: Τα χρόνια που / τα οποία έρχονται
(=τα επόμενα) θα είναι δύσκολα.
Επιθετικές παραθετικές: Ο Διευθυντής, για τον οποίο ακούγονται πολλά τον
τελευταίο καιρό, διέψευσε με τη στάση του όλες τις φήμες.
Σελ.
68

36. Να διαβάσετε τις δύο πρώτες παραγράφους του Κειμένου 3 [O ευρωπαϊκός
πολιτισμός με μια ματιά], σελίδα 66 του βιβλίου. Σε αυτήν
1) να βρείτε και να υπογραμμίσετε δύο αναφορικές προτάσεις. Σελ.
68

37. Να διαβάσετε τις δύο πρώτες παραγράφους του Κειμένου 3 [O ευρωπαϊκός
πολιτισμός με μια ματιά], σελίδα 66 του βιβλίου. Σε αυτήν
1) να βρείτε και να υπογραμμίσετε δύο αναφορικές προτάσεις. Σελ.
68

38. Να διαβάσετε τις δύο πρώτες παραγράφους του Κειμένου 3 [O ευρωπαϊκός
πολιτισμός με μια ματιά], σελίδα 66 του βιβλίου. Σε αυτήν
2) Ποια από τις δύο νομίζετε ότι αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα της
έννοιας του ουσιαστικού που προσδιορίζει και ποια αποτελεί ένα επιπλέον
σχόλιο; Σε ποια περίπτωση η αναφορική πρόταση χωρίζεται από την κύρια
με κόμμα και σε ποια δε χωρίζεται;
Σελ.
68

39. Να διαβάσετε τις δύο πρώτες παραγράφους του Κειμένου 3 [O ευρωπαϊκός
πολιτισμός με μια ματιά], σελίδα 66 του βιβλίου. Σε αυτήν
2) Ποια από τις δύο νομίζετε ότι αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα της
έννοιας του ουσιαστικού που προσδιορίζει και ποια αποτελεί ένα επιπλέον
σχόλιο; Σε ποια περίπτωση η αναφορική πρόταση χωρίζεται από την κύρια
με κόμμα και σε ποια δε χωρίζεται;
Σελ.
68

40. Επιθετικές αναφορικές
(προσδιοριστικές)
Επιθετικές αναφορικές
(προσθετικές - παραθετικές)
Σελ.
68

41. Σελ.
68

42. πού που
πού που
πού που
Σελ.
68

43. Σελ.
69

44. Σελ.
69

45. ΕΡ.: Ποιοι μπορούν να λάβουν μέρος στη Δράση 1;
ΑΠ.: Στη Δράση 1 μπορούν να συμμετάσχουν
όποιοι. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ΕΡ.: Μπορούμε να λάβουμε μέρος και στη Δράση 2;
ΑΠ.: Δυστυχώς, όχι όλοι. Στη Δράση 2 μπορούν να
λάβουν μέρος μόνο όσοι . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
………………………………………………………
ΕΡ.: Χρειαζόμαστε κι άλλες πληροφορίες για να
αποφασίσουμε.
ΑΠ.: Ό,τι . . . . . ………….. . . μπορούμε να το
αναζητήσουμε στο Διαδίκτυο στη διεύθυνση
www.neagenia.gr
ΕΡ.: Σε ποια χώρα λέτε να πάμε;
ΑΠ.: Μπορούμε να πάμε όπου . . . . . . . . . . . . . . . . .
θέλουν να διευρύνουν τους ορίζοντές τους
έχουν συμπληρώσει το
18ο έτος της ηλικίας τους
άλλο θέλετε
επιθυμούμε
Σελ.
70

46. θέλουν να διευρύνουν τους ορίζοντές τους
έχουν συμπληρώσει το 18ο
έτος της ηλικίας τους
επιθυμούμε
άλλο θέλετε
2.Μελετήστε τα κείμενα των απαντήσεων που φτιάξατε. • Από ποια
ρήματα εξαρτώνται οι συμπληρώσεις που προσθέσατε;
Σελ.
70

47. θέλουν να διευρύνουν τους ορίζοντές τους
έχουν συμπληρώσει το 18ο
έτος της ηλικίας τους
επιθυμούμε
άλλο θέλετε
2.Μελετήστε τα κείμενα των απαντήσεων που φτιάξατε. • Από ποια
ρήματα εξαρτώνται οι συμπληρώσεις που προσθέσατε;
Σελ.
70

48. θέλουν να διευρύνουν τους ορίζοντές τους
έχουν συμπληρώσει το 18ο
έτος της ηλικίας τους
επιθυμούμε
άλλο θέλετε
2.Ποιες από τις συμπληρώσεις σας είναι υποκείμενα του ρήματος,
ποιες είναι αντικείμενα και ποιες επιρρηματικοί προσδιορισμοί;
Σελ.
70

49. θέλουν να διευρύνουν τους ορίζοντές τους
έχουν συμπληρώσει το 18ο
έτος της ηλικίας τους
επιθυμούμε
άλλο θέλετε
Υποκείμενο
στο να λάβουν
Αντικείμενο
στο αναζητήσουμε
2.Ποιες από τις συμπληρώσεις σας είναι υποκείμενα του ρήματος,
ποιες είναι αντικείμενα και ποιες επιρρηματικοί προσδιορισμοί;
Σελ.
70

50. Σελ.
70
4.Στο κείμενο του παραδείγματος εντοπίστε τις αναφορικές προτάσεις

51. Σελ.
70
4.Στο κείμενο του παραδείγματος εντοπίστε τις αναφορικές προτάσεις και
βρείτε το συντακτικό ρόλο της καθεμιάς.

52. Σελ.
70
4.Στο κείμενο του παραδείγματος εντοπίστε τις αναφορικές προτάσεις και
βρείτε το συντακτικό ρόλο της καθεμιάς.

53. Σελ.
71
Όποιος βιάζεται σκοντάφτει.
Έφαγαν ό,τι βρήκαν.
Είσαι ό,τι δηλώσεις.

54. Σελ.
71

55. ότι
ό,τι
ότι
ό,τι
ό,τι
Σελ.
71

56. Σελ.
73

57. τα οποία
η οποία
το οποίο
ο οποίος
Σελ.
73

58. Σελ.
73

59. οι οποίοι
τα οποία
το οποίο
τα οποία
τα οποία
Σελ.
73

60. Σελ.
73

61. το οποίο
το οποίο
οι οποίοι
το οποίο
Σελ.
73

62. το οποίο
το οποίο
οι οποίοι
το οποίο
Σελ.
73
Το γένος και ο αριθμός της αντωνυμίας ο οποίος, η οποία, το
οποίο καθορίζονται από το γένος και τον αριθμό της λέξης
που προσδιορίζει

63. Σελ.
73

64. Σελ.
73
Η λέξη που αναφέρεται στα παιδιά των
μεταναστών. Αυτό γίνεται αντιληπτό
από τα συμφραζόμενα του κειμένου.
Η χρήση της αντωνυμίας ο οποίος
βοηθάει περισσότερο στην κατανόηση
του νοήματος.

65. Σελ.
74

66. ,την οποία
οι οποίοι
τις οποίες
των οποίων
δ
β,γ
α Σελ.
74

67. Σελ.
74

68. ο οποίος
(-α, -ο)
που
όπου, οπουδήποτε
όπως, οπωσδήποτε
όποτε, οποτεδήποτε
όσο, οσοδήποτε
όποιος
όσος
ό,τι
οποιοσδήποτε
οσοσδήποτε
επιρρήματα
Σελ.
86
Τα κατάλαβα
όλα: Είμαι
μεγάλη γάτα!!!