Submit Search
Upload
การจัดการมรดกวัฒนธรรม
•
3 likes
•
3,042 views
Chaloempond Chantong
Follow
การจัดการมรดกวัฒนธรรม โดย รศ.ชนัญ วงษ์วิภาค
Read less
Read more
Education
Report
Share
Report
Share
1 of 40
Download now
Download to read offline
Recommended
แผนการจัดการเรียนรู้ วิชาประวัติศาสตร์ ม.1 หน่วยที่ 1
แผนการจัดการเรียนรู้ วิชาประวัติศาสตร์ ม.1 หน่วยที่ 1
Sokoy_jj
พรบ.การศึกษาแห่งชาติ
พรบ.การศึกษาแห่งชาติ
Capitano Oishi
แผนGPAS 5 STEPส่งโรงเรียน มารยาทชาวพุทธพระพุทธม. 5 เทอม1 ปี65.pdf
แผนGPAS 5 STEPส่งโรงเรียน มารยาทชาวพุทธพระพุทธม. 5 เทอม1 ปี65.pdf
ssuser6a0d4f
ใบความรู้ที่ 2 เรื่อง การประเมินและการตีความหลักฐาน
ใบความรู้ที่ 2 เรื่อง การประเมินและการตีความหลักฐาน
Princess Chulabhon's College Chonburi
วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
Thongsawan Seeha
วิธีการทางประวัติศาสตร์
วิธีการทางประวัติศาสตร์
jeeraporn
ศาสนาเปรียบเทียบ (Comparative Religion) สังคมศึกษา ม.ปลาย
ศาสนาเปรียบเทียบ (Comparative Religion) สังคมศึกษา ม.ปลาย
Bom Anuchit
หลักฐานในการศึกษาประวัติศาสตร์ไทยสมัยรัตนโกสินทร์ ส16103 ประวัติศาสตร์ ป.6
หลักฐานในการศึกษาประวัติศาสตร์ไทยสมัยรัตนโกสินทร์ ส16103 ประวัติศาสตร์ ป.6
Thanawut Rattanadon
Recommended
แผนการจัดการเรียนรู้ วิชาประวัติศาสตร์ ม.1 หน่วยที่ 1
แผนการจัดการเรียนรู้ วิชาประวัติศาสตร์ ม.1 หน่วยที่ 1
Sokoy_jj
พรบ.การศึกษาแห่งชาติ
พรบ.การศึกษาแห่งชาติ
Capitano Oishi
แผนGPAS 5 STEPส่งโรงเรียน มารยาทชาวพุทธพระพุทธม. 5 เทอม1 ปี65.pdf
แผนGPAS 5 STEPส่งโรงเรียน มารยาทชาวพุทธพระพุทธม. 5 เทอม1 ปี65.pdf
ssuser6a0d4f
ใบความรู้ที่ 2 เรื่อง การประเมินและการตีความหลักฐาน
ใบความรู้ที่ 2 เรื่อง การประเมินและการตีความหลักฐาน
Princess Chulabhon's College Chonburi
วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
Thongsawan Seeha
วิธีการทางประวัติศาสตร์
วิธีการทางประวัติศาสตร์
jeeraporn
ศาสนาเปรียบเทียบ (Comparative Religion) สังคมศึกษา ม.ปลาย
ศาสนาเปรียบเทียบ (Comparative Religion) สังคมศึกษา ม.ปลาย
Bom Anuchit
หลักฐานในการศึกษาประวัติศาสตร์ไทยสมัยรัตนโกสินทร์ ส16103 ประวัติศาสตร์ ป.6
หลักฐานในการศึกษาประวัติศาสตร์ไทยสมัยรัตนโกสินทร์ ส16103 ประวัติศาสตร์ ป.6
Thanawut Rattanadon
ศาสนาอิสลาม
ศาสนาอิสลาม
พัน พัน
การอนุรักษ์ทรัพยากรการท่องเที่ยว
การอนุรักษ์ทรัพยากรการท่องเที่ยว
Somyot Ongkhluap
Key of 4 การสถาปนาอยุธยา-57
Key of 4 การสถาปนาอยุธยา-57
Pracha Wongsrida
ใบความรู้ที่ 4 เรื่อง พัฒนาการทางสังคมสมัยอยุธยา
ใบความรู้ที่ 4 เรื่อง พัฒนาการทางสังคมสมัยอยุธยา
Princess Chulabhon's College Chonburi
7 1 แนวคิดการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว
7 1 แนวคิดการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว
Mint NutniCha
1.ทรัพยากร กทท.
1.ทรัพยากร กทท.
chickyshare
การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมกับวิถีไทย
การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมกับวิถีไทย
Korawan Sangkakorn
ประวัติการศึกษาไทย
ประวัติการศึกษาไทย
Suwanan Nonsrikham
กิตติกรรมประกาศ
กิตติกรรมประกาศ
ศุภกรณ์ วัฒนศรี
วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
Thongsawan Seeha
การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
พัน พัน
นิทานเวตาล พร้อมแบบฝึกหัด
นิทานเวตาล พร้อมแบบฝึกหัด
Nam M'fonn
แรง (Force)
แรง (Force)
ครูเสกสรรค์ สุวรรณสุข
แบบฝึกหัดแรงและการเคลื่อนที่
แบบฝึกหัดแรงและการเคลื่อนที่
nik2529
บทบาทหน้าที่ของรัฐบาลในการพัฒนาประเทศ
บทบาทหน้าที่ของรัฐบาลในการพัฒนาประเทศ
Suwannaphum Charoensiri
แบบทดสอบ 100 ข้อ
แบบทดสอบ 100 ข้อ
หรร 'ษๅ
ใบงานกฎหมาย
ใบงานกฎหมาย
พจีกานต์ หว่านพืช
Mindmap การลำเลียงสารผ่านเข้าออกเซลล์
Mindmap การลำเลียงสารผ่านเข้าออกเซลล์
กมลรัตน์ ฉิมพาลี
วิวัฒนาการการศึกษาไทยและการศึกษาโลก
วิวัฒนาการการศึกษาไทยและการศึกษาโลก
Chainarong Maharak
บทที่ 5 ข้อสรุปและข้อเสนอแนะ หน้าแรก
บทที่ 5 ข้อสรุปและข้อเสนอแนะ หน้าแรก
Visiene Lssbh
การท่องเที่ยวทางจิตวิญญาณ Spiritual tourism
การท่องเที่ยวทางจิตวิญญาณ Spiritual tourism
Chaloempond Chantong
การท่องเที่ยวทางเลือก: ศาสนาวัฒนธรรม Religion tourism
การท่องเที่ยวทางเลือก: ศาสนาวัฒนธรรม Religion tourism
Chaloempond Chantong
More Related Content
What's hot
ศาสนาอิสลาม
ศาสนาอิสลาม
พัน พัน
การอนุรักษ์ทรัพยากรการท่องเที่ยว
การอนุรักษ์ทรัพยากรการท่องเที่ยว
Somyot Ongkhluap
Key of 4 การสถาปนาอยุธยา-57
Key of 4 การสถาปนาอยุธยา-57
Pracha Wongsrida
ใบความรู้ที่ 4 เรื่อง พัฒนาการทางสังคมสมัยอยุธยา
ใบความรู้ที่ 4 เรื่อง พัฒนาการทางสังคมสมัยอยุธยา
Princess Chulabhon's College Chonburi
7 1 แนวคิดการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว
7 1 แนวคิดการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว
Mint NutniCha
1.ทรัพยากร กทท.
1.ทรัพยากร กทท.
chickyshare
การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมกับวิถีไทย
การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมกับวิถีไทย
Korawan Sangkakorn
ประวัติการศึกษาไทย
ประวัติการศึกษาไทย
Suwanan Nonsrikham
กิตติกรรมประกาศ
กิตติกรรมประกาศ
ศุภกรณ์ วัฒนศรี
วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
Thongsawan Seeha
การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
พัน พัน
นิทานเวตาล พร้อมแบบฝึกหัด
นิทานเวตาล พร้อมแบบฝึกหัด
Nam M'fonn
แรง (Force)
แรง (Force)
ครูเสกสรรค์ สุวรรณสุข
แบบฝึกหัดแรงและการเคลื่อนที่
แบบฝึกหัดแรงและการเคลื่อนที่
nik2529
บทบาทหน้าที่ของรัฐบาลในการพัฒนาประเทศ
บทบาทหน้าที่ของรัฐบาลในการพัฒนาประเทศ
Suwannaphum Charoensiri
แบบทดสอบ 100 ข้อ
แบบทดสอบ 100 ข้อ
หรร 'ษๅ
ใบงานกฎหมาย
ใบงานกฎหมาย
พจีกานต์ หว่านพืช
Mindmap การลำเลียงสารผ่านเข้าออกเซลล์
Mindmap การลำเลียงสารผ่านเข้าออกเซลล์
กมลรัตน์ ฉิมพาลี
วิวัฒนาการการศึกษาไทยและการศึกษาโลก
วิวัฒนาการการศึกษาไทยและการศึกษาโลก
Chainarong Maharak
บทที่ 5 ข้อสรุปและข้อเสนอแนะ หน้าแรก
บทที่ 5 ข้อสรุปและข้อเสนอแนะ หน้าแรก
Visiene Lssbh
What's hot
(20)
ศาสนาอิสลาม
ศาสนาอิสลาม
การอนุรักษ์ทรัพยากรการท่องเที่ยว
การอนุรักษ์ทรัพยากรการท่องเที่ยว
Key of 4 การสถาปนาอยุธยา-57
Key of 4 การสถาปนาอยุธยา-57
ใบความรู้ที่ 4 เรื่อง พัฒนาการทางสังคมสมัยอยุธยา
ใบความรู้ที่ 4 เรื่อง พัฒนาการทางสังคมสมัยอยุธยา
7 1 แนวคิดการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว
7 1 แนวคิดการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว
1.ทรัพยากร กทท.
1.ทรัพยากร กทท.
การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมกับวิถีไทย
การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมกับวิถีไทย
ประวัติการศึกษาไทย
ประวัติการศึกษาไทย
กิตติกรรมประกาศ
กิตติกรรมประกาศ
วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
นิทานเวตาล พร้อมแบบฝึกหัด
นิทานเวตาล พร้อมแบบฝึกหัด
แรง (Force)
แรง (Force)
แบบฝึกหัดแรงและการเคลื่อนที่
แบบฝึกหัดแรงและการเคลื่อนที่
บทบาทหน้าที่ของรัฐบาลในการพัฒนาประเทศ
บทบาทหน้าที่ของรัฐบาลในการพัฒนาประเทศ
แบบทดสอบ 100 ข้อ
แบบทดสอบ 100 ข้อ
ใบงานกฎหมาย
ใบงานกฎหมาย
Mindmap การลำเลียงสารผ่านเข้าออกเซลล์
Mindmap การลำเลียงสารผ่านเข้าออกเซลล์
วิวัฒนาการการศึกษาไทยและการศึกษาโลก
วิวัฒนาการการศึกษาไทยและการศึกษาโลก
บทที่ 5 ข้อสรุปและข้อเสนอแนะ หน้าแรก
บทที่ 5 ข้อสรุปและข้อเสนอแนะ หน้าแรก
More from Chaloempond Chantong
การท่องเที่ยวทางจิตวิญญาณ Spiritual tourism
การท่องเที่ยวทางจิตวิญญาณ Spiritual tourism
Chaloempond Chantong
การท่องเที่ยวทางเลือก: ศาสนาวัฒนธรรม Religion tourism
การท่องเที่ยวทางเลือก: ศาสนาวัฒนธรรม Religion tourism
Chaloempond Chantong
การท่องเที่ยววัฒนธรรมยุคหลังสมัยใหม่ Postmodern tourism
การท่องเที่ยววัฒนธรรมยุคหลังสมัยใหม่ Postmodern tourism
Chaloempond Chantong
เครื่องนุ่งห่มและเอกลักษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
เครื่องนุ่งห่มและเอกลักษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
Chaloempond Chantong
การพัฒนาระบบความคิดเพื่อการสื่อสาร
การพัฒนาระบบความคิดเพื่อการสื่อสาร
Chaloempond Chantong
การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ รศ.ชนัญ วงษ์วิภาค
การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ รศ.ชนัญ วงษ์วิภาค
Chaloempond Chantong
More from Chaloempond Chantong
(6)
การท่องเที่ยวทางจิตวิญญาณ Spiritual tourism
การท่องเที่ยวทางจิตวิญญาณ Spiritual tourism
การท่องเที่ยวทางเลือก: ศาสนาวัฒนธรรม Religion tourism
การท่องเที่ยวทางเลือก: ศาสนาวัฒนธรรม Religion tourism
การท่องเที่ยววัฒนธรรมยุคหลังสมัยใหม่ Postmodern tourism
การท่องเที่ยววัฒนธรรมยุคหลังสมัยใหม่ Postmodern tourism
เครื่องนุ่งห่มและเอกลักษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
เครื่องนุ่งห่มและเอกลักษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
การพัฒนาระบบความคิดเพื่อการสื่อสาร
การพัฒนาระบบความคิดเพื่อการสื่อสาร
การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ รศ.ชนัญ วงษ์วิภาค
การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ รศ.ชนัญ วงษ์วิภาค
การจัดการมรดกวัฒนธรรม
1.
13 การจัดการมรดกวัฒนธรรม (CHM) โดย รศ. ชนัญ
วงษ์วิภาค
2.
1 บทที่ 1 การจัดการมรดกวัฒนธรรม (CHM) รศ.ชนัญ
วงษวิภาค บทนํา การจัดการมรดกวัฒนธรรม (CHM) คือการดูแลอยางเปนระบบที่นํามาใชธํารงคุณคาทางวัฒนธรรม ของทรัพยสินมรดกเพื่อความรื่นรมยคนปจจุบันและคนชั้นลูกหลานในอนาคต การจัดการมรดกวัฒนธรรมเปน ปรากฏการณใหมระดับโลกทั้งนี้พอจะพิจาณาไดจากประมวลกฎหมายและกฏบัตรตางๆ เชนกฎบัตรเวนิส (ICOMOS ค.ศ.1994)และอนุสัญญาเกี่ยวกับมรดกโลกภายใตการดําเนินงานของ UNESCO ซึ่งออกกฏเกณฑที่ เปนหลักสําคัญๆ ในอันที่จะปกปองคุมครองมรดกวัฒนธรรม ประเทศสวนใหญรับหลักการเหลานี้ไปในแงของ กฎหมายปกปองคุมครองมรดกวัฒนธรรมอยางเปนทางการ หรือรับนโยบายการจัดการมรดก ตามแนวทางที่ ICOMOS และ UNESCO ประกาศออกมาเนื่องจากการทองเที่ยววัฒนธรรมใชมรดกวัฒนธรรมของแหลง ทองเที่ยวปลายทางเปนทรัพยากรทองเที่ยวหลัก จึงจําเปนอยางยิ่งที่จะตองเขาใจพื้นฐานของการจัดการมรดก วัฒนธรรมกอนที่จะใชทรัพยากรดานนี้เพื่อการอื่นใด การหาวิธีที่จะจัดการมรดกวัฒนธรรมในหนทางอยางยั่งยืนจริงๆนั้นปรากฏชัดแจงอยูในเรื่องของ ประโยชนที่ดีที่สุดของมรดกนั้นๆนอกจากนี้ยังขึ้นอยูกับวาใครเปนผูจัดการวัฒนธรรมและชุมชน เปนที่ ตระหนักดีวาการทองเที่ยวเปนการใชมรดกอยางมีศักยภาพเพิ่มขึ้นเรื่อยๆอยางหนึ่ง ทําใหเพิ่มความกดดัน ยิ่งขึ้นตอการทองเที่ยวและมีผูมีสวนไดสวนเสียในการจัดการมรดกวัฒนธรรมที่จะรวมมือกันเพื่อผลประโยชน แกสวนรวม (TCA 1998 ; World Bank 2000 ; World Monuments Fund 2000) เหนือสิ่งอื่นใดแลวยิ่งแต ละฝายมีความเขาใจกรอบปรัชญาและความตองการของกันและกันมากเทาไรก็จะเปนหุนสวนกันไดดียิ่งขึ้น เทานั้น แนวคิดหลัก โดยทั่วไปแลวประเทศตางๆจะคุนเคยกับคําวา “การจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม”กันอยางกวางขวาง ยกเวนสหรัฐจะใชคําวา “การจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม”กันเปนสวนใหญ(Pereson and Sullivan 1995 ; Masintocsh 1999) ทั้งสองแนวคิดมีนัยภายในที่แตกตางกัน “ทรัพยากร”บงบอกถึงการพิจารณาทรัพยสิน ที่ มีคุณคาทางเศรษฐกิจและสามารถนําทรัพยสินนั้นไปใชประโยชนได แตคําวา “มรดก”ไมไดตระหนักถึงคุณคา เชิงเศรษฐกิจของทรัพยสินอีกทั้งยังยอมรับความเปนมรดกตกทอดของทรัพยสินนั้นตอไปดวย การพิจารณา เชนนี้มีนัยถึงขอผูกมัดพันธะบางประการและความรับผิดชอบ(ตอการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม) บรรดา ผูจัดการมรดกวัฒนธรรมก็ยังคงเขาใจวาเวลาใชคําวาทรัพยากรวัฒนธรรมผูคนทั่วไปไมอาจเขาใจกระจางชัดใน ทันทวงที อีกทั้งยังเปนแนวคิดที่ไมสมสมัยที่จะใหสาธารณะรับรูโดยทั่วถึงกันทั้งๆที่สาธารณะเปนผูรับผิดชอบ ตอมรดกทางวัฒนธรรมอยางยิ่งยวด((Pereson and Sullivan 1995)
3.
2 การสงวนรักษาตัวอยางที่เปนตัวแทนของมรดกวัฒนธรรม เปาหมายหลักของการจัดการมรดกทางวัฒนธรรมคือสงวนรักษาตัวอยางที่เปนตัวแทนมรดก วัฒนธรรมที่จับตองไดและมรดกภูมิปญญาทางวัฒนธรรมเพื่อผูคนในอนาคต เปนที่ตระหนักกันวาในศตวรรษที่ 20 เรื่อยมากระทั่งปจจุบันโลกเกิดการเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็วทําใหมรดกวัฒนธรรมสวนใหญตกอยูใน อันตราย
มรดกวัฒนธรรมทางวัตถุถูกทําลายเสียหาย อีกทั้งความรูที่เกี่ยวของมรดกวัฒนธรรมโดยเฉพาะภูมิ ปญญาทางวัฒนธรรมก็สูญหายไปดวยเชนกัน การจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมพยายามที่จะสรางระบบที่เปน ทางการเพื่อบงชี้ตัวอยางของมรดกและการสงวนรักษามรดกนั้นไวเพื่ออนาคต ฉะนั้นมรดกในที่นี้จึงไมรวมถึง ทุกสิ่งทุกอยาง ตัวอยางมรดกที่ดีที่สุดจะไดรับการสงวนรักษาเชน ปรามิดในประเทศอียิปต นครวัดประเทศ กัมพูชา หรือที่ฝงศพของยุคกอนประวัติศาสตรที่แหลงโบราณคดีโปงมะนาวอําเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี หลักฐานโบราณวัตถุและโบราณสถานเหลานั้นเปนสิ่งที่สรางขึ้นมาภายใตสภาพสังคม วัฒนธรรมและ สิ่งแวดลอมพิเศษ(ที่แตกตางไปจากยุคสมัยอื่นๆ)ซึ่งเปนไปไมไดที่จะสรางขึ้นมาใหม เมื่อตระหนักถึง ความสําคัญของ ทรัพยสินมรดกวัฒนธรรมการที่จะตองสงวนรักษาไวเพื่อคนรุนตอไปในอนาคตไดรูจักและ เขาใจจึงเปนสิ่งที่หลีกเลี่ยงไมได ทรัพยสินมรดกนั้นมีขอบเขตกวางใหญไพศาลที่ไมใชเฉพาะสิ่งดึงดูดใจประเภทสิ่งศักดิ์สิทธิ์ รูปเคารพ หรือสถานที่มีผูมาเยือนมากๆ แตทรัพยสินมรดกวัฒนธรรมยังรวมถึงตัวอยางมรดกวัฒนธรรมธรรมดาสามัญที่ สะทอนถึงวิถีชีวิตปกติประจําวัน คุณคาและธรรมเนียมประเพณีที่ถือปฏิบัติกันอยูเปนปกติวิสัย อายุสมัยหรือ ความเกาใหมของมรดกวัฒนธรรมก็ไมใชสิ่งสําคัญที่สุดที่จะอนุรักษปกปองมรดกเหลานั้นเชนกัน มรดก วัฒนธรรมที่เกิดขึ้นในอดีตอันไกลโพนก็อนุรักษ สวนมรดกทรัพยสินรวมสมัยที่มีคุณคาแหงความทรงจําของ ตอนตนหรือตอนปลายของคริสตวรรษที่ 20 บางอยางก็จําเปนจะตองสงวนรักษาไวเชนกันเพราะของเชนนี้จะ กลายเปนมรดกวัฒนธรรมในอนาคต(ตัวอยางเชนเศษทรากปรักหักพังของกําแพงเบอรลินและคอมพิวเตอร แมคคินทอสซรุนแรก) การสงวนรักษาของคุณคาภายใน ประเด็นสําคัญที่จะสงวนรักษาสิ่งใดก็ตามเพื่อใหเปนมรดกสําหรับคนรุนตอๆไปในอนาคตนั้นคือสิ่งนั้น ตองมีคุณคาความดีทางสังคม เมื่อสาธารณะรับทราบทั่วกันถึงคุณคาทางสังคมของมรดกดังกลาวความรูสึกที่ จะปกปองยอมเกิดขึ้นไดไมยากนัก การมองเห็นแตเพียงคุณคาที่อยูภายในมรดกวัฒนธรรมเพื่อการคาพานิชย เหมือนเชนที่อุตสาหกรรมการทองเที่ยวทั้งหลายปฏิบัติกันอยูจึงเปนสิ่งที่ยากอยางหนึ่งที่จะใหบังเกิดความปติ ชื่นชมมรดกวัฒนธรรมวาแทจริงนั้นมีคุณคาทางสังคมมากกวา(คุณคาทางเศรษฐกิจ)คุณคาทางสังคมของมรดก วัฒนธรรมมาจากการที่มรดกนั้นมีความหมายตอชุมชน(เจาของมรดก)หรือมาจากคุณคาที่มรดกนั้นมีอยู มิใช คุณคาที่มาจากการนํามรดกนั้นไปทํามาคาขายมีรายไดอยางที่หลายคนเขาใจ
4.
3 มรดกสวนใหญสมควรที่จะไดนําเสนอและแปลความหมายสูสาธารณะได หากเปาหมายหลักของการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมคือสงวนรักษาตัวอยางที่เปนตัวแทนมรดกเพื่อ ผูคนในอนาคต จึงเปนสิ่งสําคัญดวยเชนกันที่จะทําใหผูคนในปจจุบันไดเขาถึงแงมุมตางๆของทรัพยสินมรดก ทางวัฒนธรรม การนําเสนอทรัพยสินมรดกที่จับตองไดเพื่อความเขาใจไดอยางดีจําเปนอยางยิ่งจะตองแปล คุณคาทางวัฒนธรรมของมรดกเหลานั้นใหอยูในแนวทางที่นักทองเที่ยวผูมาเยือนทุกหมูเหลาเขาใจได
สามารถ นําเสนอขอมูลที่เกี่ยวกับมรดกภูมิปญญาทางวัฒนธรรมในฐานะที่เปนสวนของการตีความมรดกที่จับตองได โดยเฉพาะอยางยิ่งเมื่อมีความสัมพันธใกลชิดปรากฏอยูระหวางมรดกวัฒนธรรมทั้ง 2 ประเภทนั้น(NTHP 1999) ผูจัดการมรดกวัฒนธรรมตางถูกกระตุนเรงใหวางแผนเพื่อการนําเสนอตอผูมาเยือนทรัพยสินมรดก วัฒนธรรมในฐานะที่เปนสวนสําคัญของการอนุรักษและการจัดการที่กําลังดําเนินอยู(Shacky 1998 ; ICOMOS 1999) ตอนที่นําเสนอเรื่องราวที่เกี่ยวของกับมรดกวัฒนธรรมจําเปนตองใหอยูในรูปแบบของ การศึกษาและความบันเทิงเริงรมยควบคูกันไป ปกติแลววัตถุประสงคหลักของการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม คือเพื่อการศึกษาทั่วๆไปหรือเพื่อสรางความตระหนักในความสําคัญของมรดกวัฒนธรรม ดังกรณีตัวอยางของ พิพิธภัณฑที่ทุกสิ่งทุกอยางที่จัดแสดงทั้งตําแหนงที่ตั้ง วัตถุที่จัดแสดงหรือวิถีปฏิบัติทางวัฒนธรรมที่นําเสนอ ฯลฯ ลวนระบุชัดวาเปนไปเพื่อจุดประสงคของการศึกษาเรียนรูเปนสําคัญ (Ghose. 1992 ; Lord and Lord 1999) อยางไรก็ตามการนําเสนอที่มุงเนนความบันเทิงเริงรมยก็อาจจะชวยเพิ่มจํานวนผูมาเยือนไดมากขึ้น เปด โอกาสใหแกผูจัดการมรดกวัฒนธรรมไดสงสารเกี่ยวกับคุณคาของมรดกสูผูคนไดมากชึ้น ดังนั้นทายที่สุดก็จะ ไดรับการสนับสนุนในการอนุรักษปกปองมรดกนั้นตามมาดวย ความสําคัญของมรดกที่จับตองไดและมรดกภูมิปญญาทางวัฒนธรรม เปนที่ทราบกันดีวามรดกวัฒนธรรมนั้นมีทั้งประเภทที่จับตองไดและประเภทที่จับตองไมได ที่แลวมา ผูเชี่ยวชาญการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมดูจะคุนเคยกับการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมดานสถานที่ เสนทาง วัตถุโบราณ อาคารเกาแก แหลงสําคัญทางประวัติศาสตร แหลงโบราณคดีและซากปรักหักพังที่ยังเหลือเคา โครงอยูบาง ฯลฯ อยางไรก็ตามยังคงมีมรดกวัฒนธรรมที่จับตองไมไดที่จะตองเขาไปจัดการดูแลเพื่อให สาธารณะตระหนักถึงคุณคาทางสังคมที่จะตองอนุรักษปกปองเพื่อผูคนรุนตอๆไปในอนาคต มรดกวัฒนธรรม เชนนี้อาจไดแก ภูมิทัศนทางวัฒนธรรม เชน สนามรบ อาทิบริเวณที่สมเด็จพระเนรศวรชนชางกับพระเจาบุเรง นอง มรดกวัฒนธรรมที่จับตองไมไดยังรวมไปถึงวิถีประเพณีที่ปรากฏอยูในวิถีประชา การเลานิทานตํานาน วิถี ประเพณีที่เกี่ยวกับความเชื่อ เทศกาล ฯลฯ เหลานี้ตางก็เปนมรดกวัฒนธรรมที่จะตองอนุรักษปกปองเชนกัน ทั้งมรดกวัฒนธรรมที่จับตองไดและที่จับตองไมไดลวนเปนทรัพยากรที่สําคัญของการทองเที่ยววัฒนธรรมดวย เชนกัน มีความหวงใยเพิ่มขึ้นจากองคกรตางๆที่มีบทบาทดานการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมระหวางชาติวา จะผนวกการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมทั้ง 2 ประเภทใหเขามาเกี่ยวของสัมพันธและรับรูซึ่งกันและกันใหมาก
5.
4 ขึ้นไดอยางไร (ICOME 1999
; UNESCO 2000) ผูจัดการมรดกวัฒนธรรมในพื้นที่ที่มีแบบแผนวัฒนธรรม ทองถิ่นดั้งเดิมมากๆ ไดดําเนินการเชนนี้ไปชวงเวลาหนึ่ง ประเทศออสเตรีย นิวซีแลนดและหลายสวนของ อเมริกาเหนือตระหนักวาเปนสิ่งสําคัญที่จะจัดการใหเรื่องราวที่เกี่ยวของกับมรดกวัฒนธรรมที่จับตองไดและที่ จับตองไมไดเดินเคียงคูกันไป ตัวอยางเชนการเขาใจความเกี่ยวพันธระหวางวิถีประชาและสถานที่มรดกที่มี ความศักดิ์สิทธิ์นั้นสําคัญเพื่อการออกแบบสงวนรักษาอยางเหมาะสม มรดกวัฒนธรรมแตกตางกันในขนาดตามความซับซอนและความทาทายการจัดการ มรดกวัฒนธรรมแตกตางกันหลากหลายในขนาด และความซับซอน จากชิ้นสวนโบราณวัตถุเล็กๆไป กระทั่งถึงเมืองประวัติศาสตร เชนเดียวกันกับมรดกภูมิปญญาทางวัฒนธรรมที่อาจมีขอบเขตที่ปรากฏในเรื่อง เลาโดยแมคาในตลาดไปกระทั่งวิถีประชาของกลุมชนเผาชาวดอย ขนาดของมรดกที่แตกตางกันเหลานี้แสดงถึง ความทาทายการจัดการและโอกาสที่แตกตางกัน หมายความวาจะตองจัดการมรดกวัฒนธรรมแตละอยาง อยางมีเอกลักษณและจะตองมีแผนการจัดการหรือนโยบายการจัดการที่เปนเอกลักษณเฉพาะมรดกวัฒนธรรม แตละประเภท เปนสิ่งสําคัญที่ควรจดจําวามรดกวัฒนธรรมมีความแตกตางกันในเรื่องของขนาดความซับซอน ระยะเวลาที่ปรากฏและการใชงาน วิธีการจัดการมรดกแตละอยางจึงซับซอนไมเหมือนกัน ตัวอยางเชนเสนทาง สายไหมที่ผานทวีปเอเชีย ขณะนี้ปรากฏวามีความสําคัญในฐานะ “เสนทางการทองเที่ยวมรดกวัฒนธรรม”การ ตระหนักถึงความสําคัญเชนนั้น เพราะเสนทางดังกลาวมีบทบาททางประวัติศาสตรในฐานที่เปนเสนทางการคา การเดินทาง ทรัพยสินมรดกขามชาติเชนนี้จะไดรับการจัดการอยางไรขึ้นอยูกับกฎหมายคุมครองมรดกของแต ละประเทศ(ที่เสนทางสายดังกลาวผาน)นอกจากนี้การจัดการยังขึ้นอยูกับความเขาใจความสําคัญของทรัพยสิน ทางวัฒนธรรมดังกลาว(เสนทางสายไหม)ขณะเดียวกัน เจตนารมยทางการเมืองที่ดีก็มีสวนในการจัดการมรดก เสนทางสายไหม อีกทั้งยังขึ้นอยูกับหนทางซึ่งจะจัดระเบียบทรัพยากรมนุษยที่จะดูแลการสนับสนุนนโยบาย การรักษาใดๆก็ตามดวยเชนกัน สําหรับมรดกเล็กๆนอยๆอยางเชนลูกปดสมัยทวารวดีที่ผุดพนดินและที่จมอยู ใตดินในทองที่อําเภออูทองและทองถิ่นอื่นๆก็อาจจะใชกฎหมายระดับทองถิ่นอนุรักษคุมครองแตกตางออกไป (จากกรณีเสนทางสายไหม) ลําพังเพียงผูมีสวนไดสวนเสียระดับทองถิ่นไมกี่รายก็นาจะจัดการคุมครองมรดก ลูกปดนั้นได นโยบายการสงวนรักษามรดกกรณีเชนนี้ก็จะแตกตางออกไปตามนั้น สถานการณคลายๆกันนี้ก็ประยุกตใชกับทรัพยสินมรดกภูมิปญญาทางวัฒนธรรมไดเชนกัน แมวา การศึกษาเพื่อเรียกรองใหมีการสงวนรักษามรดกภูมิปญญาทางวัฒนธรรมยังคงอยูในระดับเริ่มตนก็ตาม ในที่ สวนใหญชุมชนทองถิ่นผูอยูกับมรดกวัฒนธรรมมีบทบาทคอนขางมากในการปกปองดูแลและสืบสานมรดกภูมิ ปญญาทั้งหลายโดยไดขอคําแนะนําชวยเหลือและความรูทางวิชาการจากผูเชี่ยวชาญจากภายนอกเชน นัก จดหมายเหตุ นักวิชาการ ภัณฑารักษ และผูเชี่ยวชาญดานศิลปะการแสดงแขนงตางๆ ชุมชนในฐานะผูปกปอง และสืบสานประเพณีวิถีดั้งเดิมยังพยายามหาวิธีควบคุมการจัดการสถานที่และวัตถุที่เปนมรดกวัฒนธรรมซึ่งมี ความใกลชิดกับมรดกภูมิปญญาที่ผูคนในชุมชนถือปฏิบัติเปนวิถีชีวิตโดยการจัดตั้งศูนยดูแลมรดกในรูปของ พิพิธภัณฑพื้นบานหรือศูนยวัฒนธรรม การจัดการมรดกในลักษณะนี้พบไดโดยทั่วไปในภูมิภาคตางๆของ
6.
5 ประเทศ พิพิธภัณฑวัดมวง อําเภอบานโปง
โรงละครแสดงหนังใหญและพิพิธภัณฑหนังไทย ที่วัดขนอน อําเภอ โพธาราม จังหวัดราชบุรี และพิพิธภัณฑเปดที่แหลงโบราณคดีโปงมะนาว อําเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี คือ ตัวอยางบางสวนของการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมโดยชุมชน กรอบการดําเนินการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม ในบรรดาตัวแบบ(Model)เพื่อการจัดการดานตางๆแลวการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมเปนตัวแบบที่ ยังคงคอนขางใหมอยูมาก เปนตัวแบบที่ยังไมลงตัวแตจะปรับผันอยูเสมอเพื่อความเสถียรในอนาคต การพัฒนา กรอบการทํางานจัดการมรดกวัฒนธรรมดําเนินไปตามขั้นตอนตางๆ 5 ระยะคือ 1.ระยะเริ่มแรกและเปนชวง การคิดคนที่กําลังดําเนินการ 2.ชวงการออกกฎหมายปกปองคุมครองมรดก 3.ชวงแหงการเพิ่มความเปนมือ อาชีพจัดการมรดกวัฒนธรรม 4.ชวงการมีสวนรวมการปรึกษาหารือผูมีสวนไดสวนเสีย และ 5.ชวงทบทวน ความรับผิดชอบสภาวะของการเปนมืออาชีพการจัดการมรดก ดังเพิ่มเติมรายละเอียดของแตละชวงในตาราง ขางลางนี้ ตารางที่ 1 กรอบการดําเนินงานการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม ชวง ลักษณะเดนๆ คิดคน การออกกฎหมายระยะแรก ความเปนมืออาชีพการ จัดการเพิ่มขึ้น ทบทวน - ความสนใจชุมชนเพิ่มขึ้น - การหาขอมูลที่เกี่ยวของ - วิวัฒนาจากการทํางานแบบมือสมัครเลนไปเปนมืออาชีพ - ออกกฎหมายรุนแรกๆเพื่อนําการบงชี้ขอบขายของมรดกและการปกปอง ทรัพยสินมรดกวัฒนธรรม - เนนการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมทางวัตถุเปนสําคัญ - รัฐบาลตั้งหนวยงานดานวัฒนธรรมหรือเชื่อมโยงกับตัวแทนรัฐหนวยงานอื่นๆ บางหรือดานกฎหมาย - จัดตั้งองคกรของรัฐระหวางประเทศเพื่อทํางานดานการจัดการมรดก เชน NGO - รางประมวลกฎหมายของจริยธรรม หลักเกณฑการสงวนรักษาในกฎบัตร ฯลฯ - พัฒนาการของมืออาชีพที่เกี่ยวกับมรดก(ทั้งสาธารณะและบุคคล) - ผูมีสวนไดสวนเสียปรากฏมากมาย -ระบุความขัดแยงดานตางๆในการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม -ใหความใสใจมากขึ้นตอผลประโยชนของชุมชน - ความเขาใจใหมๆเกี่ยวกับความรับผิดชอบ - ทบทวนตัวบทกฎหมายอนุรักษปกปอง - การวางแผนและการปฏิบัติที่รวมความชํานาญจากหลากหลายสาขาที่ เกี่ยวของ - มีความตระหนักเพิ่มขึ้นในมรดกภูมิปญญาทางวัฒนธรรม - ตระหนักถึงผูใชมรดกวัฒนธรรมคนอื่นๆ -การเปลี่ยนแปลงในแนวคิดดานสถานที่
7.
6 แนวทางการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมเติบโตเต็มที่ กรอบการทํางานการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมเริ่มตนจากนักวิชาการ ผูนําชุมชน และนักการเมืองที่ ตระหนักถึงคุณคาของมรดกวัฒนธรรมและความจําเปนที่จะตองสงวนรักษามรดกเหลานั้นไว
ชวงแรกของการ จัดการทรัพยากรวัฒนธรรมจึงเริ่มที่ความพยายามหาขอมูลเกี่ยวกับมรดกวัฒนธรรม งานที่ขับเคลื่อนโดยมือ สมัครเลนหรือมืออาชีพกลุมเล็กๆที่มีความรูเกี่ยวกับมรดกวัฒนธรรม ครั้นพอทราบถึงขอบเขตของมรดก วัฒนธรรมไดการจัดการมรดกระยะที่ 2 ก็รวมถึงการอางรูปแบบบางประการของกฎหมายที่จะใหตระหนักและ สงวนรักษามรดกเหลานั้นไว ในชวงนี้มีหนวยงานรัฐบาลบางหนวยงานจัดตั้งกันขึ้นมาเพื่อทําหนาที่แยก ประเภทงานในการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมตอไป มีปญหาความขัดแยงหลายประการที่จําเปนตองปรับปรุง กระบวนการมรดกวัฒนธรรมดวยผูเชี่ยวชาญมืออาชีพและดําเนินการจัดการอยางเปนระบบระเบียบ ในชวงที่ 3 สะทอนใหเห็นการจัดการที่ใชความชํานาญมืออาชีพเพิ่มขึ้นรวมดวยผูมีอํานาจทางการเมือง มีการรับแนว ปฏิบัติและกฏบัตรเพื่อการสงวนรักษาดวยประเทศตางๆรวมลงนามตอกฏบัตรระหวางประเทศ การให ความสําคัญตอรูปแบบทางการ กระบวนการจัดการมากกวามุงบังคับดวยตัวบทกฎหมายที่จะปกปองทรัพยสิน มรดกวัฒนธรรมเชนนี้ไดนําไปสูความเปนมืออาชีพในการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมยิ่งขึ้น โดยเนนประเด็น ตางๆเชน จะกําหนดอยางไรวาสิ่งใดถือวาเปนมรดกและจะจัดการมรดกในระยะยาวกันอยางไร ชวงนี้นี่เองที่ ปรากฎมืออาชีพผูชํานาญการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมขึ้นมาเปนทิวแถว เริ่มจากการที่สถาปนิก ปรึกษาหารือนักโบราณคดีเพื่อจัดการมรดกวัฒนธรรมอยางมีความรูที่ถูกหลักวิชาการ มหาวิทยาลัยที่สนใจ เรื่องราวมรดกวัฒนธรรมเริ่มใหมีการเรียนการสอนวิชาการดานมรดกถึงระดับปริญญาตามโครงการตางๆ เปน ที่นาสังเกตวาผูชํานาญการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมสวนใหญอยูในประเทศตะวันตกที่พัฒนาแลว(Bysne 1991) จากขอมูลในตารางขางตนเห็นไดชัดวาในชวงที่ 4 มีความพิถีพิถันในการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม มากยิ่งขึ้น การมีผูมีสวนไดสวนเสียในการจัดการมรดกยอมเปนสิ่งแสดงชัดเจนถึงตัวบุคคลที่มีสวนเกี่ยวของกับ การจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมโดยตรงดวยเปนกลุมบุคคลที่มีความสนใจหวงใยอนุรักษปกปองมรดก ผูมีสวน ไดสวนเสียยังทําหนาที่เปนผูจัดการมรดกวัฒนธรรมที่ถูกตองตามกฎหมาย และการเปนผูจัดการมรดกรวมกันก็ เริ่มปรากฏ ในการทําเชนนั้นจะใหความหวงใยชุมชนที่เกี่ยวของดวยเปาหมายของการไดรับแนวทางที่เปน ประชามติตอการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม ความละเอียดออนนี้ปกติหมายความวาตัวกฎหมาย(มรดก วัฒนธรรม)ที่มีอยูจะตองไดรับการเปลี่ยนแปลงและแนวทางการจัดการมรดกที่เปนองครวมจะตองเปนแนวทาง ปฏิบัติโดยทั่วกัน กระบวนวิวัฒนาการของการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมเริ่มตนดวยการตระหนักระยะแรกๆวาการ สงวนรักษาคุณคาวัฒนธรรมจะชวยใหคุณธรรมความดีและผลประโยชนทางสังคมขยายกวางยิ่งขึ้น
8.
7 ความกาวหนาไดเริ่มผานขั้นตอนจากการทดลองไปสูการสงวนรักษาดวยความชํานาญขั้นมืออาชีพที่เติบโตขึ้น และความพิถีพิถัน ในขั้นตอนสุดทายของกรอบแนวทางการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมอยูที่ความจําเปนให ตองยอมรับการจัดการมรดกอยางเปนเอกฉันทที่ผนวกความรอบรูที่จะจัดการมรดกไวดวยกัน ดังนั้น วิวัฒนาการของการกระทําเพื่อการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมเฉพาะดานจึงพองตองกันกับวิวัฒนาการทาง การเมืองและสังคมโดยทั่วไปที่เห็นคุณคาของวัฒนธรรมและหนทางที่จะจัดการคุณคาของวัฒนธรรมไว พิพิธภัณฑ-กรณีพิเศษในการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม สภาพิพิธภัณฑระหวางชาติ(ICOM)ไดใหนิยามพิพิธภัณฑวา
“เปนสถาบันที่ไมคิดผลกําไรในการ ใหบริการแกสังคมและการพัฒนาตนเอง อีกทั้งยังใหบริการแกสาธารณะนอกเหนือไปจากงานดานการสงวน รักษา ทําการคนควาวิจัย ติดตอสื่อสารและจัดแสดงมรดกวัฒนธรรม เพื่อจุดประสงคทางการศึกษาพิพิธภัณฑ มีบทบาทใหความรูความบันเทิงผานหลักฐานทางวัตถุที่มนุษยสรางและสิ่งแวดลอมของมนุษย(Ambrose and Paine 1993 : 269)หนาที่สําคัญแรกๆสําหรับพิพิธภัณฑคือการจัดหมวดหมูวัตถุโบราณทั้งหลายและปรับการ บันทึกขอมูลการคนพบใหมๆใหทันสมัยโดยวิธีที่อาศัยคอมพิวเตอร ขบวนการทํางานของพิพิธภัณฑเชนนี้ก็ ยังคงเดินหนาตอไปในหลายๆประเทศ ในศตวรรษที่ผานมาพิพิธภัณฑจํานวนมากมีผูเชี่ยวชาญมืออาชีพดาน การพิพิธภัณฑ ใหชุมชนเขามามีสวนรวมในการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมบางประการและมีความรับผิดชอบ ดานภัณฑารักษที่ทาทายโดยผูคนภายนอก ยิ่งกวานี้พิพิธภัณฑยังคงเผชิญกับความทาทายพิเศษอื่นๆอีกเชนกัน พิพิธภัณฑสวนใหญตองดําเนินงานเกี่ยวของกับการสะสมของที่จัดแสดง มีตัวอยางอยูบอยๆที่ขาวของสะสมไว นั้นมีความเปนมาที่แปลกนาสงสัยจึงไมใชเรื่องงายที่จะตัดสินใจวาควรจะสนใจซื้อขาวของจากนักสะสมของเกา เพื่อมาใชจัดแสดงมากนอยเพียงใด ดังนั้นประเด็นเกี่ยวกับการอางสิทธิ์ความเปนเจาของในการถกเถียง เกี่ยวกับมรดกวัฒนธรรมจึงไดแยกเปน 3 ประเด็น โดยนักจริยธรรม Kasen Warren ดังตอไปนี้ 1.การอางสิทธิ์เกี่ยวกับคาชดเชยมรดกวัฒนธรรม เนื่องจากที่ผานมาโดยเฉพาะชวงอาณานิคมและชวง สงครามประเทศผูมีชัยมักโยกยายมรดกทรัพยสินทางวัตถุจากดินแดนที่ตนมีชัยนําไปครอบครอง ในปจจุบัน ประเทศเจาของมรดกวัฒนธรรมบางประเทศจึงเรียกรองขอมรดกวัฒนธรรมคืนหรือขอคาชดเชยมรดก วัฒนธรรมที่ถูกโยกยายไปจากประเทศของตน 2.การโตแยงในขอจํากัดเกี่ยวกับการนําเขาและสงออกของโบราณวัตถุในประเด็นความเปนเจาของใน อดีต 3.สิทธิในการเปนเจาของ การเขาถึงและการสืบทอดมรดกวัฒนธรรมที่มีกรณีตัวอยางการอางสิทธิ์โดย ชนพื้นเมืองอเมริกันและชนพื้นเมืองออสเตรเลียตอหลักฐานเกี่ยวกับมนุษยและวัตถุทางวัฒนธรรมที่ปรากฏใน พิพิธภัณฑ(Warren 1989)
9.
8 การสงวนรักษาและจัดการมรดกวัฒนธรรมดําเนินอยูในกรอบ การจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมและการสงวนรักษาเปนการกระทําที่อยูในโครงสราง ที่เปนสวนหนึ่ง ของกระบวนการจึงจําเปนตองมีขอมูลนําเขาเกี่ยวกับเงื่อนไขของทรัพยสินมรดกและการใชมรดกเหลานั้นอยูร่ํา ไป เหตุผลเชนที่กระบวนการไดพัฒนาไปนั้นปรากฏอยูในทิศทางประมวลกฎหมายขอตกลงรวมกันระหวางชาติ ไดพัฒนาไปใตปรัชญาของทิศทางดังกลาว
ปจจุบันประเทศที่กําลังพัฒนาจํานวนมากอาศัยขอตกลงประมวล กฎหมายเชนนั้นเปนพื้นฐานสําหรับการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมและกฎหมายหรือแปรญัติกฎหมายปกปอง คุมครองมรดกวัฒนธรรม การใชหรือการยึดอยูกับมาตรฐานและหลักการระหวางชาติไดเพิ่มยิ่งขึ้น กฎบัตรเชนนั้นและขอมูลที่ เกี่ยวของไดเนนความสําคัญการทําใหมั่นใจไดวาการอนุรักษทรัพยสินมรดกเปนกระบวนการที่ไมหยุดยั้ง เพราะนั่นเปนการติดตามความยั่งยืน ตัวอยางหนึ่งของมาตรฐานดังกลาวก็คือกฎบัตรเวนิส สภาระหวางชาติที่ มีบทบาทคุมครองอนุสรณสถานและแหลงประวัติศาสตรทั้งหลาย(ICOMOS)องคกรเอกชน(NGO)ที่กอตั้งในป 1965 เพื่อมีหนาที่สงเสริมสนับสนุนบทบาทใหแกยูเนสโกในประเด็นตางๆที่เกี่ยวของกับการสงวนรักษามรดก วัฒนธรรมตางใชกฎบัตรเวนิส(ICOMOS 1994)เปนชุดของหลักการแนวทางสําหรับการสงวนทรัพยสินมรดกที่ จับตองไดดวยการเนนอยางแข็งขันถึงมรดกที่มีอยู กฎบัตรเวนิสออกมาในป 1964 ราวปค.ศ.1994 ไดรับการ แปลออกเปนภาษาอื่นๆถึง 42 ภาษาเพื่อเปนพื้นฐานสําหรับแนวทางการพัฒนาวางแผนสงวนรักษามรดก วัฒนธรรม ขอบเขตของงานชวยใหการสงวนรักษาทรัพยสินมรดกไดขยายออกไปเปนเวลาหลายปแตกฎบัตรเว นิสยังคงมีทัศนะที่เครงครัดเกี่ยวกับการปรับเปลี่ยนหรือความเสียหายที่เกิดขึ้นแกมรดกที่ควรจะไดเขาไป จัดการ(ICOMOS 1994) ลักษณะหลักๆของกฎบัตรเวนิสมีหลักการสําคัญ 5 ประการคือ 1.ระบุสิ่งกอสรางทางประวัติศาสตร(ปจจุบันรวมไปถึงอาคารสถานทั้งหลาย) 2.สงวนรักษาอยางเครงครัดโดยคงสภาพเดิมไว 3.บูรณะปฏิสังขรณดวยการคํานึงถึงความจริงแทอยูในใจ(หามสรางขึ้นมาใหม) 4.สํารวจทางโบราณคดีภายใตผูรูมืออาชีพ 5.ใหขอมูล(การกระทําใดๆก็ตามควรจะมีขอมูลอยางเปนระบบและเก็บบันทึกขอมูลไวใหเปนที่รับรู ของคนทั่วไป) มีองคกรระหวางชาติอีกจํานวนหนึ่งไดพัฒนากฎบัตรหรือโปรแกรมหลากหลายเพื่อตระหนักและ จัดการมรดกวัฒนธรรมเชน
10.
9 1.ยูเนสโก(UNESCO)ที่เริ่มใหความสําคัญระหวางชาติเกี่ยวกับมรดกดวยขอตกลงรวมกันที่จะปกปอง คุมครองทรัพยสมบัติทางวัฒนธรรมใน the Event
of the Armed Conflict ปค.ศ.1954 2.สหภาพระหวางชาติเพื่อการสงวนรักษาธรรมชาติ(IUCN)หรือบางทีที่รูจักกันในนามสหภาพสงวน รักษาโลก 3.องคกร IATF ซึ่งมีฐาน UN เปนหลักในการปรับปรุงสถานที่มรดกโลกที่อยูในสภาวะอันตราย 4.ศูนยระหวางชาติเพื่อการศึกษาดานการสงวนรักษาและปฏิสังขรณทรัพยสมบัติทางวัฒนธรรม(ตั้งขึ้น ในประเทศอิตาลีโดยยูเนสโก ในชวงตนๆค.ศ.1960) 5.สภาระหวางชาติดานการพิพิธภัณฑ(ICOM) ในบรรดาองคกรเหลานั้นของยูเนสโกเกี่ยวกับแหลงมรดกโลกและทรัพยสินที่มีรายชื่ออยูภายใตความ หวงใยอนุสัญญาเพื่อคุมครองมรดกโลกทางวัฒนธรรมและทางธรรมชาติเปนที่รูจักกันดีที่สุด ยูเนสโกมี วัตถุประสงคเพื่อปกปองมรดกทางธรรมชาติและมรดกวัฒนธรรมที่รวบรวมอยูในอนุสัญญา ยูเนสโกพยายาม กระตุนสงเสริมวาสงใดเขาขายมรดกวัฒนธรรม ปกปองและสงวนรักษามรดกธรรมชาติและมรดกวัฒนธรรมทั้ว โลกที่พิจาณาแลววามีคุณคาโดดเดนตอมนุษยชาติ(UNESCO 1996)ความสําเร็จในการดําเนินของยูเนสโกมี อิทธิพลกระจายไปกวา 150 ประเทศในฐานะผูลงนามรวมกันและแหลงมรดกโลกกวา 690 แหลงไดรับการขึ้น บัญชีอยูภายใตความคุมครองปองกัน(Stovel 1998 ;UNESCO World Heritage Center 2001) แหลงมรดกวัฒนธรรมบางอยางเชนภูมิทัศนทางวัฒนธรรมเปนเครื่องทดสอบประสิทธิผลของ กระบวนการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมตามกระแสภูมิทัศนทางวัฒนธรรมเปนสภาพแวดลอมที่มีคุณคาทาง วัฒนธรรมเชนเดียวกับคุณคาวัฒนธรรมชาติ ภูมิทัศนทางวัฒนธรรมแสดงใหเห็นถึงความทาทายการจัดการ อยางเปนเอกลักษณก็เพราะลักษณะที่จับตองไมไดของภูมิทัศนนั้น ที่ทาทายมากไปกวานั้นก็เพราะภูมิทัศน วัฒนธรรมมักอยูในสภาพที่เหลี่อมล้ําและอยูระหวาพรหมแดนระหวางประเทศ กระนั้นมีขอเสนอใหไดตอง ถกเถียงกันเพื่อการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมประเภทนี้ กลยุทธหนึ่งที่เกี่ยวกับเครื่องมือของกฎบัตรระหวาง ประเทศและอนุสัญญาโดยการใชเอกสารกฎหมายทางการเชนรายชื่อมรดกโลกที่ตกอยูในอันตรายเพื่อความให แนใจวาเครื่องมือนั้นไดรับความเอาใจใสเพียงพอ (Rossler 1994, ;UNESCO World Heritage Center 2000) อีกกลยุทธหนึ่งคือรองขอใหรัฐบาลชวยกันในการสรางหุนสวนระหวางประเทศและองคกรตางๆที่จะ ดําเนินการจัดการและสงวนรักษาตอไป(Dienne 1994) อยางไรก็ตามก็เปนที่นาสงสัยถึงประสิทธิผลของ ขอเสนอเชนนั้นดวยตัวแทนระหวางประเทศมีอิทธิพลที่แทจริงเพียงเล็กนอยเมื่อเขาเจรจากับประเด็นทางการ เมืองภายในประเทศ ความยั่งยืน เมื่อผูจัดการมรดกวัฒนธรรมพูดเกี่ยวกับการสงวนรักษาหรือการวางแผนอนุรักษระยะยาวนั้นหมายถึง การเขาไปเกี่ยวของกับการธํารงคทรัพยากรนั้น ณ ที่ระดับยั่งยืนซึ่งตองเริ่มจากการระบุรูปพรรณมรดก
11.
10 วัฒนธรรมและการประเมินคุณคาของมรดกอีกทั้งยังเกี่ยวการตกลงวาควรจะใชมรดกนั้นอยางไรจะไดกลาวถึง ประเด็นนี้อยางละเอียดในอีก 2 บทถัดไปดวยอางอิงถึงมรดกที่จับตองไดและมรดกภูมิปญญาทางวัฒนธรรม อยางไรก็ตามจําเปนจะตองตระหนักใหดีวาทรัพยากรมรดกวัฒนธรรมแตละอยางมีความหมายเฉพาะตน
มี ความสําคัญทางวัฒนธรรมและอยูในบริบททางสังคมหรือทางวัฒนธรรมที่แตกตางกัน เงื่อนไขเหลานี้ หมายความวาจะตองพิจาณามรดกแตละอยางเปนเอกเทศในความสัมพันธตอกายภาพและความแข็งแรง ทนทานของมรดกนั้นๆตัวอยางเชน บางวัฒนธรรมแตกตางกันในทัศนะเกี่ยวกับวาจะเขาไปแทรกแทรงมาก นอยเพียงใดหรือวาการเปลี่ยนแปลงอาจเกิดกอนที่มรดกจะหมดความเปนจริงแท ในบางกรณีเราอาจจะสราง มรดกนั้นขึ้นมาใหมทั้งหมดโดยที่ยังคุณคาไวไดเชนในกรณีการสรางปอมทางประวัติศาสตรจํานวนมาก หรือ กรณีการสรางศาลเจาของชาวญี่ปุน ในกรณีตัวอยางอื่นๆผูปกปองดูแลมรดกอาจลงความเห็นวาการ เปลี่ยนแปลงใดๆที่จะเกิดขึ้นกับมรดกวัฒนธรรมเปนสิ่งที่ไมเหมาะสม โดยเฉพาะมรดกวัฒนธรรมที่เกี่ยวกับ ตําแหนงที่มีความสําคัญทางจิตวิญญานหรือทางศาสนาความเชื่อ การพิจารณาความยั่งยืนยังโยงใยไปถึงจํานวนและการใชมรดกวัฒนธรรมประเภทตางๆที่มีใหกอนที่ คุณคาภายในมรดกที่ไดรับการสงวนรักษาไวจะถูกคุกคาม(Cantacuqino 1995) การพิจารณาเชนนี้ ประยุกตใชไดทั้งมรดกวัฒนธรรมที่จับตองไดและที่จับตองไมได ฉะนั้นแหลงมรดกที่เปราะบางจะตองไดรับการ ดูแลอยางระแวดระวัง ในบางกรณีการหามเขาทองเที่ยว(ในสถานการณใดสถานการณหนึ่ง) หรือการวาง กฎเกณฑจํากัดจํานวนผูเขาเยี่ยมชมแหลงทองเที่ยว ก็จะเปนการจัดการที่สําคัญที่จะชวยสงวนรักษามรดก วัฒนธรรมไวไดหนทางหนึ่ง ผูมีสวนไดสวนเสีย ประเด็นของผูมีสวนไดสวนเสียเปนเรื่องที่ปรากฏอยูตลอดงานเขียนเลมนี้ ผูจัดการมรดกวัฒนธรรม ตางตระหนักวาผูมีสวนไดสวนเสียหลักรวมถึงชุมชนหรือกลุมวัฒนธรรมที่อยูใกลชิดกับมรดกวัฒนธรรมหรือมี ความสัมพันธทางวัฒนธรรม ทั้งนี้อาจรวมไปถึงสถาบันการศึกษาระดับตางๆ เชน โรงเรียนและมหาวิทยาลัยที่ ใชมรดกวัฒนธรรมเปนทรัพยากร นอกจากนี้ผูมีสวนไดสวนเสียยังรวมถึงเจาหนาที่รัฐผูมีหนาที่เกี่ยวของกับ มรดกวัฒนธรรมและตองรับผิดชอบตอมรดกเหลานั้น และผูใชมรดกวัฒนธรรมเพื่อการพาณิชยเชน อุตสาหกรรมการทองเที่ยวก็ถือวาเปนผูมีสวนไดสวนเสียในมรดกวัฒนธรรมเชนกัน ทรัพยสินมรดกวัฒนธรรมสวนใหญมีผูมีสวนไดสวนเสียหลากหลาย ความทาทายยิ่งใหญประการหนึ่งในการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมหรือมรดกธรรมชาติใดๆก็ตามคือ ความจําเปนที่จะปลอบใจผูมีสวนไดสวนเสีย โดยผิวเผินการปรึกษาหารือผูมีสวนไดสวนเสียดูราวคลายกับ กระบวนการที่ตรงไปตรงมา มักมีสมมุติฐานวาผูมีสวนไดสวนเสียจํานวนมากจํากัดอยูแตเฉพาะผูที่เปนเจาของ ธรรมเนียมประเพณี(ชาวบานในชุมชน)และกลุมผูใชมรดกสวนหนึ่งและอุตสาหกรรมการทองเที่ยวเปนผูมีสวน ไดสวนเสียอีกสวนหนึ่ง ในความเปนจริงแลวมรดกวัฒนธรรมสวนมากมีผูมีสวนไดสวนเสียเขามาเกี่ยวของอยู หลายฝายแตละฝายก็เกี่ยวของกับมรดกวัฒนธรรมกันมากนอยแตกตางกันออกไป นอกจากนี้ยังแตกตางกันที่
12.
11 ระดับความถูกตอง(ตามกฎหมาย)ในการจะไดรับการพิจารณาวาเปนผูมีสวนไดสวนเสีย และยังแตกตางกัน อยางมากในทรรศนความเห็นเกี่ยวกับวาควรจะจัดการมรดกวัฒนธรรมอยางไร การหารือในหมูผูมีสวนไดสวนเสียมักมีบทบาทบงบอกในการพัฒนากลยุทธการจัดการที่ประสบ ความสําเร็จ เพราะการปรึกษาหารือที่แทจริงเปนหัวใจสําคัญของการวางแผนการจัดการที่แทรก
อยูตลอด กระบวนการทั้งหมดตั้งแตการถกประเด็นในขั้นตนไปถึงการจัดการมรดกที่กําลังดําเนินอยู โดยเฉพาะที่ เกี่ยวกับการทองเที่ยวนั้นปรากฏวาผูมีสวนไดสวนเสียจากขางนอกอาจมีอํานาจเหนือการจัดการและนําเสนอ เรื่องราวที่เกี่ยวกับมรดกมากกวาเจาของมรดกวัฒนธรรมตัวจริง(ผูคนในชุมชนแหลงมรดก)ใครก็ตามที่ควบคุม สารสื่อที่แพรหลายเกี่ยวกับมรดกวัฒนธรรมใหผูดูผูรับชมเขาใจไดมากก็ยอมมีอิทธิพลที่สะทอนกลับมาวา สามารถใชมรดกวัฒนธรรมนั้นอยางมีความชัดเจนเชื่อมโยง หนาที่เชนนี้ผูที่เกี่ยวกับการทองเที่ยว(ผูมีสวนได สวนเสียจากภายนอก)มักทําไดกวาผูคนในชุมชน การจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมกับการทองเที่ยว ในประเด็นที่การทองเที่ยววัฒนธรรมมีอิทธิพลคอนขางมากการนําเสนอมรดกวัฒนธรรมจะวางแผน อยางไร ในโลกที่พัฒนาแลวจะเห็นอิทธิพลดังกลาวอยางเดนชัดเพราะการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมมี พัฒนาการเต็มที่แลว อีกทั้งยังตระหนักอยางแจมชัดถึงการใชและผูใชมรดกวัฒนธรรม อยางไรก็ตามการ ตระหนักในเรื่องดังกลาวก็อาจไมนําไปสูเรื่องความสัมพันธที่งายดายเสมอไปเพราะความตึงเครียดอาจเกิดขึ้น ไดดวยเปนผลมาจากความตองการที่แตกตางของการทองเที่ยวและการอนุรักษ สถานการณนี้วิกฤติอยางยิ่งใน ประเทศที่กําลังพัฒนา ในประเทศเหลานี้การทองเที่ยวขนาดมหึมา(mass tourism)ไดปรากฏขึ้นมากอนที่การ ออกกฎหมายจัดการมรดกวัฒนธรรมที่เหมาะสมจะบังคับใช ในกรณีนี้หากควบคุมการทองเที่ยวไดวิกฤติก็ พอจะลดลงบาง กระนั้นความเสียหายเดนๆก็อาจจะปรากฏอยูบางจากการใชวัฒนธรรมมากเกินไป ใช ทรัพยสินทางวัฒนธรรมอยางไมเหมาะสม มีการจําลองรูปลักษณมรดกดกวัฒนธรรมออกจําหนายเปนของที่ ระลึกและการคาวัตถุโบราณอยางผิดกฎหมาย การขาดอํานาจวิถีทองถิ่นของฝายการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม(ชุมชน)มักทําใหเปนสิ่งไมมั่นคงตอ การทองเที่ยว โดยเฉพาะอยางยิ่งเมื่อรัฐบาลถือวามรดกเหลานั้นเปนดั่งทรัพยากรที่กอใหเกิดรายไดอยางมี ศักยภาพ ความจริงแลวมรดกวัฒนธรรมแทบไมคอยไดรับรายไดที่เกิดจากการทองเทียวมากมายนักหรืออาจไม เคยไดรับผลประโยชนจากรายไดนั้นเลยแมวามรดกเหลานี้อาจเปนสิ่งดึงดูดนักทองเที่ยวมากอยูก็ตาม นั้นจึง เปนเรื่องสําคัญที่วาจะตองมีความสมดุลระหวางการใชมรดกวัฒนธรรมเพื่อการทองเที่ยวกับจุดประสงคของ การสงวนรักษาตามแนวทางของการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม ผูตัดสินใจในเรื่องนี้จําเปนตองมีความ คาดหวังอยางสมเหตุสมผลเกี่ยวกับจํานวนศักยภาพการทองเที่ยวที่มรดกวัฒนธรรมมีอยูและผูตัดสินใจจะตอง ทราบวาจะใหบรรลุศักยภาพนั้นในวิถีที่รับผิดทางสังคมและวัฒนธรรมอยางไร
13.
12 ความตองการการทองเที่ยวมิใชสิ่งเดียวในการพิจารณาการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม นักทองเที่ยวเปนเพียงคนสวนเดียวในหมูผูที่อาจใชมรดกวัฒนธรรม ดังนั้นความตองการเขาไป ทองเที่ยวชมมรดกวัฒนธรรมของนักทองเที่ยวจึงเปนเพียงหนึ่งเดียวของคิดพิจารณาทั้งหลายวาจะตอง ตัดสินใจอยางไรที่จะจัดการมรดกวัฒนธรรมและนําเสนอมรดกวัฒนธรรมในบางกรณีดังเชนที่เกี่ยวกับ พิพิธภัณฑสถานและสถานที่แสดงศิลปะความตองการชื่นชมศิลปะโบราณวัตถุของนักทองเที่ยวก็จะคลายๆกับ ความตองการการใชมรดกวัฒนธรรมของกลุมผูใชกลุมอื่นๆ อยางไรก็ตามในตัวอยางอื่นๆอีกหลายตัวอยาง ความตองการของนักทองเที่ยวจะแตกตางอยางยั่งยืนกวาความตองการของผูใช(มรดก)กลุมอื่นๆ
ระดับความ แตกตางของความรูเกี่ยวกับมรดก ความสนใจที่แตกตางในมรดก ภูมิหลังทางวัฒนธรรมที่แตกตางและความ คาดหวังที่แตกตางทั้งหลายเหลานี้อาจหมายความวาการนําเสนอเรื่องราวของมรดกเพื่อผูใชมรดกทองถิ่น (ชาวบานรานตลาด)อาจจะไมเหมาะสมสําหรับนักทองเที่ยว และในทางกลับกันการนําเสนอเรื่องราวของมรดก เพื่อนักทองเที่ยวก็อาจดูไมเหมาะสมสําหรับชาวบานในทองถิ่น ดังนั้นผลที่ตามมาของการทองเที่ยวจึงตองการ การตัดสินใจอยางมีสํานึกและเปนความตองการที่ทําใหการนําเสนอ(เรื่องราวเกี่ยวกับมรดก)แตกตางออกไป หรือนําเสนอเพียงเพื่อนักทองเที่ยวผูมีความตองการที่เขากันไดกับผูใช(มรดก)ในทองถิ่น การทองเที่ยวอาจเปน ผูใชมรดกที่สําคัญแตการทองเที่ยวก็ไมใชผูใชมรดกวัฒนธรรมเพียงคนเดียว การตัดสินใจใดๆเกี่ยวกับการ จัดการทรัพยากรวัฒนธรรมจึงตองพิจารณารอบดานถึงผูใชมรดกวัฒนธรรมกลุมอื่นๆดวยวาจะนําเสนอ เรื่องราวเกี่ยวกับมรดกวัฒนธรรมนั้นอยางไรใหตอบสนองความตองการของทุกๆฝายไดโดยไมสรางความ เสียหายใหกับมรดกวัฒนธรรม ผลกระทบลบและบวกของการทองเที่ยว การทองเที่ยวนั้นอาจมีผลกระทบแผไปไกลตอการอนุรักษและการจัดการมรดกทรัพยสินทาง วัฒนธรรมระยะยาวคือสิ่งที่เห็นไดงายสําหรับคนสวนใหญจากโลกที่พัฒนาแลว(Mercer 1966 ; Hollingshead 1999)โดยแทจริงแลวตําราการทองเที่ยวเบื้องตนทุกๆตําราจะบรรจุสาระอยางนอยก็ 1 บทที่ อภิปรายผลกระทบของการทองเที่ยวที่มีตอสังคม วัฒนธรรม และสภาพแวดลอม ประเด็นขอนี้เปนวิชา คนควาวิจัยอยางกวางขวางในงานวิชาการ อยางไรก็ตามในเขตที่กําลังเผชิญกับการพัฒนาอยางฉับไวและยังไม มีแบบแผนธรรมเนียมของการสงวนรักษาผลกระทบดานลบจากการทองเที่ยวจึงปรากฏอยูดาดดื่น ทัศนะใน เรื่องนี้ดูเหมือนจะอยูที่วาผลประโยชนของการพัฒนาทางเศรษฐกิจไดครอบงํากระทั่งอาจมองไมเห็นผลกระทบ จากการพัฒนาเลย ทัศนะคติเชนนี้ก็เคยเปนเรื่องธรรมดาที่เกิดขึ้นในประเทศที่พัฒนาแลวเมื่อสี่สิบกวาปกอน การมีทัศนะคติเชนนั้นเปนเพียงการมองผลประโยชนระยะใกล เพื่อการจัดการที่จะใหผลประโยชนระยะยาวจึง มีการสงเสริมสนับสนุนใหการทองเที่ยวไดใชแนวการสรางสมดุลโดยการบอกเลาใหเห็นถึงผลดีและผลเสียที่จะ เกิดจากการทองเที่ยวตอชุมชนแหลงทองเที่ยวและวัฒนธรรมของชุมชนแหงนั้น การวางแผนระยะยาวดวยทัศนะที่ชัดเจนและการจัดการจะคาดลวงหนาถึงผลกระทบที่จะมีมาอยาง ทวมทนและพัฒนาโปรแกรมตางๆที่ชวยลดหรือบรรเทาผลกระทบนั้น ตอไปนี้คือผลกระทบบางประการที่การ ทองเที่ยวอาจมีตอทรัพยมรดกวัฒนธรรมที่จับตองไดและมรดกภูมิปญญาทางวัฒนธรรม ขอมูลในรายการ
14.
13 เหลานี้พัฒนามาจากการสังเกตการณของการพัฒนาการทองเที่ยววัฒนธรรมในหลายๆสวนของเอเชียใน ระยะแรกๆ ผลกระทบลบ 1.นักทองเที่ยวใชมรดกวัฒนธรรมมากเกินไปในแหลงทองเที่ยวอันเปนที่นิยมเขาไปเยี่ยมเยือนมากๆ อยางเชนที่อําเภอปาย จังหวัดแมฮองสอน พบวากิจกรรมตางๆที่เกี่ยวของกับการทองเที่ยวและจํานวน นักทองเที่ยวที่มาเยือนในฤดูกาลที่มีอากาศหนาวเย็นในชวงเดือนพฤศจิกายน-เดือนกุมภาพันธนั้นชาวบานใน ทองถิ่นถูกแยงพื้นที่เกือบทุกอยางโดยเฉพาะในตลาดปายจะไมคอยพบเห็นชาวบานเดินจับจายใชสอยเหมือน แตกอนเพราะบัดนี้นักทองเที่ยวและผูประกอบการธุรกิจทองเที่ยวไดเขาไปแยงพื้นที่ใชสอยเพื่อกิจกรรมตางๆ ของชุมชนทองถิ่นไปเสียสิ้น
ปรากฎการณอื่นๆที่เปนผลกระทบลบที่เห็นกันชัดๆไดแกความแออัดเนื่องจาก ผูคนมีจํานวนมากเกินพื้นที่ที่มีอยู การจอดรถเนืองแนนไปทั่วทุกแหงหน ใครๆก็อยากสะดวกสบาย การแยงหา ที่จอดรถใกลๆแหลงทองเที่ยวเกิดอยูเปนประจํา ฤดูทองเที่ยวทุงบัวตองอาจตองจอดรถไวไกลเกินจุดชมวิวทุง ดอกบัวตองยาวไกลนับกิโลเมตร ปญหาการทิ้งขยะไมเลือกที่และปญหามลพิษทางเสียงเปนสิ่งที่หลีกเลี่ยงไมได ในแหลงที่มีผูคนแออัด ในแหลงทองเที่ยวที่มีทรัพยากรจํากัดเชนน้ําจืดหรือกระแสไฟฟาจึงเปนธรรมดาที่จะมี การบนกลาวอยางไมพอใจที่แหลงทองเที่ยวขาดน้ําอุปโภคบริโภคและมีกระแสไฟฟาใหใชไดในเวลาที่กําหนด เชนเมื่อถึงเวลา 4 ทุมอุทยานแหงชาติมีระเบียบปดการใหบริการกระแสไฟฟาแกนักทองเที่ยว 2.การพึ่งพาการทองเที่ยว กอนที่การทองเที่ยวจะพัฒนาเขาไปสูแหลงทองเที่ยว นั้นในอดีตชุมชน แหลงทองเที่ยวเคยพึ่งพาการผลิตของทองถิ่นตนเองไดดีตลอดมา ภายหลังอุตสาหกรรมการทองเที่ยวรุงเรือง หลายสวนของชุมชนกลายเปนผูพึ่งพา(ทางเศรษฐกิจ)การทองเที่ยวเต็มที่ สินคาและบริการที่มากับการ ทองเที่ยวเปนสิ่งสําเร็จรูปที่มาในรูปของอุตสาหกรรม เพียงแคมีกําลังทรัพยก็ซื้อหาสินคาและบริการเหลานั้น ได ยิ่งการทองเที่ยวกาวตอไปคนในทองถิ่นในแหลงทองเที่ยวก็ยิ่งลดลง และเลิกการพึ่งตนเองตามแบบแผนวิถี ดั้งเดิมดวยภูมิปญญาทองถิ่นที่บรรพบุรุษไดสรางและสืบสานกันมานานหลายชั่วอายุ จะเกิดอะไรขึ้นกับคนใน ทองถิ่นผูอยูกับมรดกวัฒนธรรมทั้งหลายเมื่อวันหนึ่งการทองเที่ยวตองมีอันเปนไปเพราะปจจัยตางๆ จะหัน กลับไปอาศัยแบบแผนชีวิตเดิมๆเพื่อแกปญหาชีวิตอีกครั้งก็คงยากเพราะไมมีหลักฐานอันใดเหลือพอเปน แนวทางฟนสภาพชีวิตสังคมพื่อตอบสนองความตองการเฉพาะหนาได โดยเฉพาะมรดกวัฒนธรรมที่เกี่ยวกับภูมิ ปญญาคงจะลมสลายหมดไปสิ้น ถึงเวลานั้นทองถิ่นลานนาซึ่งเปนแหลงที่เที่ยวยอดนิยมคงจะไดแตเฝาฝนถึง แกงโฮะแกงกระดางที่ไมมีใครทําไดรสเด็ดเหมือนสมัยที่ยังไมตกอยูภายใตอิทธิพลการทองเที่ยวทั้งหมด 3.พฤติกรรมนักทองเที่ยว ตัวนักทองเที่ยวก็อาจกอใหเกิดผลกระทบตอมรดกวัฒนธรรมไดเชนกันโดยไมตระหนัก(หรือเลือกที่จะ เพิกเฉย)ถึงมารยาทของนักทองเที่ยว ณ แหลงทองเที่ยวที่ดึงดูดความสนใจ นักทองเที่ยวขาดมรรยาทไมสนใจ ธรรมเนียมทองถิ่นหรือไมรูสึกออนไหวตอแบบแผนประเพณีทองถิ่น เชนแตงกายไมเคารพสถานที่ๆไปเที่ยวชม
15.
14 มีพฤติกรรมเชิงลบหลูสถานที่ศักดิ์สิทธิ์เชนสวมรองเทาใน ศาสนสถานประเภทโบสถและวิหาร ดื่มเครื่องดื่ม แอลกอฮอลในที่สาธารณะและเสพยาอยางเปดเผย 4.การพัฒนาโครงสรางเศรษฐกิจที่ไมไดวางแผน กอนหนาที่การทองเที่ยวจะรุงเรืองแหลงทองเที่ยวสวนใหญจะมีรูปลักษณที่เปนเอกลักษณเปนที่ดึงดูด ความสนใจผูมาเยือนเชน
แหลงทองเที่ยวที่อําเภอปาย สมัยเมื่อ 20 ปกอนมีความสงบและมีเสนหที่บานเรือน ไมริมสองขางทางในยานตลาดและชุมชนที่อาศัยอยูทามกลางหุบเขาและทุงที่ราบริมแมน้ําปาย มาบัดนี้มีสิ่ง ปลูกสรางใหมๆรูปรางแปลกแตกตางโดเดนเต็มทุงราบและหุบเขา รวมทั้งผับบารและรานคาสมัยใหมๆ ทั้ง กายภาพของแหลงทองเที่ยวและบรรยากาศรมรื่นอบอุนใสซื่อแบบชาวบานจึงถูกลบออกไป 5.ผูไดรับผลประโยชนจํากัด ตามความคาดหวังเชิงนโยบายแลวเปนที่ทราบทั่วกันประการหนึ่งวาการทองเที่ยวจะกระตุนใหเกิด การเคลื่อนไหวทางเศรษฐกิจ เชนกอใหเกิดการจางงาน ผูคนในฝายบริการจะมีรายไดเพิ่มขึ้น แตในความเปน จริงมักไมเปนเชนที่หวัง ผูคนในทองถิ่นมักไมคอยไดรับโอกาสทางเศรษฐกิจดังกลาวขางตนนัก เพราะชาวบาน ทั่วไปไมมีความรูความสามารถที่จะเขาไปทํางานดานบริหาร ผูมีโอกาสไดรับการจางงานมักเปนผูคนนอกชุมชน ที่มีคุณสมบัติตามที่ฝายบริการการทองเที่ยวตั้งกฎเกณฑไว รายไดจากการทองเที่ยวมักอยูในแวดวง ผูประกอบการซึ่งมีทั้งผูประกอบการจากภายในและภายนอกชุมชนแหลงทองเที่ยว นอกจากรายไดจะรั่วไหล ออกไปนอกแหลงทองเที่ยวแลวยังกอใหเกิดการแบงหารรายไดระหวางคนในและคนนอก อีกทั้งยังสรางความ ไมพอใจใหแกผูที่ไมไดมีสวนเกี่ยวของกับการทองเที่ยวที่อาจรูสึกวาการทองเที่ยวนําความยุงยากสับสนมาสูชม ชนของตน 6.การเสียการควบคุมทรัพยสมบัติวัฒนธรรม ผูประกอบการบางสวนเห็นวาการทําของที่ระลึกจากการทองเที่ยวออกจําหนายเปนอีกหนทางหนึ่งที่ จะนํากําไรมาสูธุรกิจของตน จึงพบวามีการดัดแปลงลักษณะเอกลักษณมรดกวัฒนธรรมที่นั่นเพื่อเปนสวนหนึ่ง หรือเปนสวนประกอบบนของที่ระลึกที่ผลิตออกจําหนาย เชนการเลียนแบบลวดลายผาขิดและผาจกที่ชาวบาน เคยสรางเปนงานเปนงานฝมือดวยการพิมพลายบนผืนผาที่ผลิตจากโรงงานหรือการนําลายจักสานจากภาชนะ ประเภทเครื่องจักสานไมไผและหวายไปประยุกตเปนลายเครื่องใชที่ทําจากวัสดุพลาสติกที่โรงงานผลิตออกมา จําหนายไดคราวละมากๆแทนฝมือแบบดั้งเดิมของทองถิ่น นอกจากนี้ยังพบอยูมากมายในเรื่องของ เครื่องประดับตกแตงรางกาย เชนเครื่องเงินซึ่งเปนเอกลักษณของผูคนบนดอย หรือเครื่องทอง เครื่องทองเหลือ ฯลฯ ของหลายทองถิ่นในพื้นที่ราบถูกลอกเลียนแบบและทําออกมาจําหนายในลักษณะของการปมดวย เครื่องจักรกลแทนการแกะสลักประดิษฐดวยฝมืออยางแตกอน ปญหานี้อาจพอแกไขไดบางหากมีการออก สิทธิบัตรหรือออกกฎหมายปกปองคุมครองมรดกวัฒนธรรมพื้นบานเฉพาะกรณี
Download now