Emchiin 3

1. Архангай
‘’Гурвантамир’’ МСҮТ
Малын асаргаа багш Г. Буяннэмэх

2. Хичээлийн нэр
Мал эмнэлгийн ариун цэврийн магадлан
шинжилгээ
 Сэдвийн агуулга
Мал эмнэлгийн ариун цэвэр магадлан
шинжилгээний зорилго

3. Зорилго:
Мал эмнэлгийн магадлан шинжилгээний
зорилго нь хүн амыг ариун цэвэр, эрүүл
ахуйн шаардлага хангасан мах, махан,
сүү сүүн бүтээгдэхүүнээр хангах явдал
юм.

4. Мал эмнэлэг ариун цэврийн магадлан
шинжилгээ нь мал амьтны гаралтай хүнсний
бүтээгдэхүүнийг хэрэглэх үед малаас хүнд
дамжин халдварлах антропозооноз болон бусад
өвчнүүдээс хүний эрүүл мэндийг хамгаалах ,мал
амьтны эдийн гаралтай тэжээлээр дамжин
тархаж болох өвчнүүдээс мал амьтныг
хамгаалах явдал юм.

5. Мал аж ахуйн гаралтай
бүтээгдэхүүнийг бэлтгэх боловсруулах
тээвэрлэх тууварлах хадгалах болон
борлуулах бүх сүлжээнд
бүтээгдэхүүний мэргэжилтнүүд хяналт
тавьдаг

6. Мал эмнэлэг ариун цэврийн хяналт ,шалгалт
,зохион байгуулалтын ажил нь зөвхөн эрүүл ахуй
,ариун цэврийн дээд зэргийн шаардлага хангасан
экологийн цэвэр бүтээгдэхүүнээр хүн амыг хангаад
зогсохгүй щш малын өвчнөөс хүн амыг хамгаалах
баталгаа гаргадагаараа илүү их ач холбогдолтой.

7. Мах үйлдвэрлэлийн үндсэн түүхий эд
Манай орны махны үйлдвэрлэлийн гол бааз
нь сум баг ''Ломпани ,хоршоо ,нөхөрлөл,
фермерийн аж ахуй ,бордооны цогцолбор
,гахай ,шувууны аж ахуй бөгөөд мах махан
бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн үндсэн
түүхий эд нь төрөл бүрийн мал ,амьтан
тухайлбал ,үхэр ,хонь, ямаа ,адуу ,тэмээ,
гахай , шувуу гэх мэт .
Махны чанар ,гарц нь малын үүлдэр ,нас
,хүйс, тарга хүч ,арчилгаа маллагаа
,эдэлгээ, тэжээллэг зэргээс хамаарна .

8. Махны үүлдрийн мал нь түргэн өсөлттэй,
том биетэй , жижиг нарийн ястай, ихэвчлэн
булчингийн завсар, арьсанд өөхний
хуримтлал жигд, харин биеийн хөндийд
дотор өөх бага хэмжээгээр хуримтлагдах
бөгөөд нуруу, сээр, гуя, хонгоны орчимд
булчин эдийн хөгжил илүү, мах шүүслэг,
амттай, сэрвээ, нуруу, ууц нэг түвшинд
байрласан, дээд зэрэглэлийн их хэмжээний
махтай байдгаараа бусад үүлдрээс
ялгагдана.

9. Махны үүлдрийн малын тодорхой үзүүлэлт
гэвэл бөөрөнхий биетэй ,урт аарцагтай,
өгзөгний яс , хондлойгоор өргөн, нуруу ,
хондлойн булчин сайн хөгжсөн , өргөн
цээжтэй , өвчнүүдийн бүдэрхий төвийсөн,
гэдэс, нуруугаар шулуун , биеийн хэлбэр
пагдгар, толгой харьцангуй жижиг ,хүзүү
өргөн, богино , махлаг, хөл богино
,дэлэнгийн булчирхай сул хөгжсөн, арьс
зөөлөн, уян налархай , үс тачир байдаг .

10. - Махны хяналтын журам
Махны хяналт нь нядлахаар бэлтгэж
буй олон тооны мал амьтад болон
нядалсан мал , амьтны маханд мал
эмнэлэгийн ариун цэврийн хяналт,
шалгалт хийх цогцолбор асуудлыг
хамаруулна.

11. Олон улсын хүнс хөдөө аж ахуйн
байгууллага, дэлхийн эрүүл мэндийн
байгууллага / FAO/ WHO -н хамтарсан
хүнсний кодын комиссоос гаргасан малыг
нядлахын өмнө болон нядалсны дараа
бүтээгдэхүүнд үзлэг, шинжилгээ хийх
нэгдсэн код, цэвэр махны эрүүл ахуйн код
зэрэг нь махны эрүүл ахуй, хяналтын журам
боловсруулахад ихээхэн ач холбогдолтой .

12. Махны хяналтын журам нь 2 үндсэн хэсгээс
тогтдог . үүнд
Эргэлзээгүй эрүүл гэгдэх буюу эрхтэн
систем нь бүтэц үйл ажиллагаагаараа
хэвийн хэмжээнд байгаа мал, амьтдыг
хүнсний хэрэгцээнд нийлүүлэх, хэрэв
бүтцийн болон физиологийн үйл ажиллагаа
нь хэвийн бус мал амьтан байвал тусгай
зааврын дагуу ялгаж тусгаарласан эсэхийг
баталгаажуулах

13. Нядлах мал нь элдэв өвчнөөс бүрэн
эрүүлжигдсэн, хүний эрүүл мэндэд
сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй байх нөхцлийг
бүрдүүлсэн эсэхийг батлах

14. /НАССР/ эгзэгтэй цэгийн аюултай байдлыг
шинжлэн хянах тогтолцоог шийдвэрлэх
зарчмыг ашиглана.
Н-НАZARD -аюул
А-АNALYSIS-шинжилгээ
С-СК1Т1САЬ-шийдвэрлэх
С-СRITICAL-хяналт, шалгалт
Р- РОINТ-цэг гэсэн утгатай

15. Гэрийн даалгавар
Лекцээ уншиж тэмдэглэл хөтлөх

16. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа