ersdeliig unleh arguudiin neg boloh shiidveriin modnii shinjilgee

1. Бэлтгэсэн: Н.Сүхбаатар
Ө.Сарангарав
Б.Тунгалаг
0.Пүрэвдулам
К.Айгүл
Шийдвэрийн модны
шинжилгээ

2. Агуулга
*Шийдвэр гаргалтын мөн чанар
*Шийдвэрийн төрөл ангилал
түвшин
*Шийдвэр гаргах орчин нөхцөл,
шийдвэр гаргалтын үе шат
*Шийдвэр гаргалтын аргууд
*Шийдвэрийн модны шинжилгээ

3. Шийдвэр гаргалтын мөн чанар
Шийдвэр гаргалт гэдэг нь үйл ажиллагааны олон
чиглэл, хувилбарын дундаас аль оновчтойг нь сонгон авах үйл
явц юм. Шийдвэр гаргалт нь менежерийн өдөр тутмын ажлын
зайлшгүй хэсэг бөгөөд бизнесийн практикт учирч буй янз
бүрийн асуудлыг амжилттай шийдвэрлэхэд хувь хүн олон
янзаар ханддаг.
Хувилбаруудыг сонгох нь хувь хүний мэдлэг туршлага,
бүтээлч байдал, зөн совин арга барил зэрэг олон хүчин
зүйлээс шалтгаална. Өнөөгийн нөхцөл байдал, бизнесийн
орчин нь шийдвэр гаргалтыг илүү төвөгтэй болгож байна.

4. Иймд удирдлага оновчтой шийдвэр гаргахын тулд
шинжлэх ухаан практикаар нотлогдсон олон арга
хэрэгсэл, зарчмуудыг танин мэдэж зөв ашиглах
хэрэгтэй.
Шийдвэрийн
сонголтын тоо
хэмжээ маш их
болсон.
Шийдвэр гаргалтын
алдаа, түүний зардал
нь их гарах болсон гэх
мэт
Шийдвэр гаргалтын үр дүн, үр
дагаварын тодорхойгүй байдал
нэмэгдсэний улмаас урьдчилан
тааварлахад хүндрэлтэй болсон
Шийдвэр гаргахад төвөгтэй болгох шалтгаан

5. Удирдлагын чиг үүргийн хувьд нийтлэг байдаг шийдвэрүүд
Төлөвлөлтийн функцэд:
Бидний эрхэм зорилго, зорилт юу вэ?
Тавьса зорилгод хүрэхийн тулд ямар стратеги, тактикийг сонгох вэ?
Гадаад орчны өөрчлөлт, байгууллагад яж нөлөөлж байгаа, ирээдүйд ямар нөхцөл
байдал үүсч болох вэ?
Зохион байгуулалтанд:
Төлөвлөгөөг хэн ямар албан тушаалтан хэрэгжүүлэх вэ?
Байгууллагын нэгж салбаруудад зөрчилдөөн гаргахгүйгээр нөөцийг яаж
хуваарилах вэ?
Ажилчдын үйл ажиллагааг хэрхэн зөрчилгүй зохион байгуулах вэ?
Байгууллагын бүтэц зохион байгуулалт ямар байх вэ?
Идэвхжүүлэлтийн хувьд:
Ажилчидаа хэрхэн яаж урамшуулах вэ?
Урамшууллын үр нөлөөг хэрхэн дээшлүүлэх вэ?
Ирээдүйд ямар чиг бодлого баримталж, захирагдагсдыг өдөөх вэ?
Илэрсэн алдаа дутагдлгыг чухам яаж засаж залруулвал зохих вэ? Гэх мэт
Хяналтын фүнкцэд:
Ажлын үр дүнг хэрхэн хэмжиж үнэлэх вэ?
Төлөвлөгөөний биелэлтийг яаж шалгах вэ?
Илэрсэн алдаа дутагдлгыг чухам яаж засаж залруулвал зохих вэ? Гэх мэт

6. Шугаман сэтгэлгээ : Шийдвэр
гаргалтын хамгийн энгийн
хандлага бөгөөд энэ нь
асуудал бүр ганцхан
шийдэлтэй, нэгэнт гарсан
шийдэл нь даднаа хүчин
төгөлдөр, өөрчлөгдөх
боломжгүй, мөн тухайн
асуудлыг хир зэрэг сайн
шийдвэрлэснээр түүний үр
дүнг үнэлдэг гэж үздэг. Энэ
нь асуудлыг хэт хялбарчилж,
шигаман сэтгэлгээгээр авч
үзэж, орчны өөрчлөлт,
шийдвэрийн хүрээний мөн
чанарын талыг орхигдуулдаг
талтай.
Системийн сэтгэлгээ: Асуудал
нарийн төвөгтэй бөгөөд
тодорхой нөхцөл байдалтай
холбоотой, шийдэл нь тухайн
асуудалд нөлөөлөөд зогсохгүй
байгууллагад нөлөөлдөг. Мөн
шийдвэр нь нөхцөл байдал
өөрчлөгдөхөд дагаж
өөрчлөгдөж, шинэ шийдвэр
гаргах боломж, нөхцөлийг
бүрдүүлдэг. Иймд шийдвэрлэх
гэж буй асуудлыг багууллагын
бүх нэгж хэсэг, харилцан
хамаарал бүхий объектуудтай
холбоотойгоор авч үзэх хэрэгтэй
гэж үздэг. Энэ хандлага нь
асуудлыг шийдвэрлэх орчин
үеийн хандлага юм.
Удирдлагын шийдвэр гаргалтын сэтгэлгээ
Бизнесийн шийдвэр гаргалтын үндсэн 2 хандлага байдаг.

7. Шийдвэр
гаргахад
нөлөөлөх хүчин
зүйлс
Аз
туршилт
Тодорхойгүй
байдал
Хувь хүний
үнэт зүйлс,
байгууллагын
соёл
Хамт олны
шийдвэр
Асуудлын
бүтэцлэгдсэн
байдал

8. Гаргах гэж буй
шийдвэрийн ач
холбогдлыг бүрэн
таньсан
Шийдвэрийг ямар
тохиолдолд гаргах
вэ?
Шийдвэрийн
хувилбаруудыг
сайн гаргаж,
үнэлж чадсан
Гаргасан шийдвэрийн үр
дүнд бий болох саад
бэршээлийг даван туулах
боломжийг олж илрүүлэх
Дээрх 4 нөхцөлийг эн түрүүнд хангасан нөхцөлд
шийдвэр оновчтой байх үндэслэлтэй.
Хяналтын зохистой
системийг ашиглаж
чаддаг байх

9. Стратегийн
Tasks
•This is an example
text.
• Go ahead and replace
it with your own text.
Дээд
Доод
Дунд
Шийдвэрийн түвшин
Байгууллагын
урирдлагын түвшин
Шийдвэрийн төрөл
Тактикийн
Үйл
ажиллагааны

10. Шийдвэр гаргах нөхцөл
Тодорхой нөхцөлд шийдвэр гаргах нь: Менежерүүд
шийдвэрийн хувилбарууд болон тэдгээртэй холбогдох
нөхцөл гарах үр дүнгийн мэдээлэлтэй байх явдал юм.
Эрсдэлтэй нөхцөлд шийдвэр гаргах нь: Мэдээлэл
хангалттай хэрнээ гарах үр дүн нь хувьлбар тус бүр дээрэ
өөрчлөгдөх магадлалтай байх нөхцөл
Тодорхой бус нөхцөлд шийдвэр гаргах нь: Аливаа
үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх үед бий болох нөхцөл
байдлын тухай бүрэн бус мэдээлэлгүй байх

11. Шийдвэр
гаргалтын
аргууд
Загварчлал
Шийдвэрийн
хүснэгт
Шийдвэр гаргалтын аргууд
Шийдвэрийн
мод
Тоглоомын
онол
Шугаман
програмчлал
Хугарлын цэгийн
шижилгээ
Дарлааллын
загвар
Экспертийн арга
гэх мэт.

13. *Тодорхой бус үр дүнг тооцон
шийдвэрийн үр дүнг дэс
дараалсан байдлаар харуулдаг.
Энэ нь анхдагч үзэгдэл буюу
анхны шийдвэрээс эхлэн төрөл
бүрийн арга зам болон гарч болох
үзэгдлийн үр дүнг загварчилна.
Шийдврийн мод

14. 1.1 сая ₮
Мах махан бүтээгдэхүүн борлуулах, Сүү
цагаан идээ борлуулах гэсэн 2 янзын
бизнесс төсөл байж
0.9 сая ₮
50% амжилттай
50% амжилтгүй
50% амжилтгүй
50% амжилттай
1.1 сая
-0.5 сая
0.9сая
-0.2 сая
50%*1.1+50%*(-0.5)=0.3 сая
50%*0.9+50%*(-0.2)=0.35 сая

15. *
*Хоёр сонголттой шийдврийн мод
Сургууль төгсөөд
магистар сурах
Сургуульд ороод ажилд
орох

16. *
 Дөрвөлжин Менежерийн гаргах
шийдврийн сонголт /decision
node/
 Дугуй Гарч болох боломжит
гаралтуудыг дүрслэнэ. /chance node/
 Шулуун Боломжит үр дүн болон магадлалт
гаралтуудуудыг холбоно

17. Шийдврийн
Зангилаа
Боломжит
Зангилаа Үр дүн 1
Үр дүн 2
Үр дүн 3

18. Нэгэн үйлдвэр өөрийн хүчин чадал дээрээ үндэслэн нэмэлт
бүтээгдэхүүн болох дулаан хэмжигч болон даралт хэмжигч багаж
хоёрын аль нэгийн үйлдвэрлэхээр болсон. Хоёр бүтээгдэхүүнд
сайжруулалт хийж чадвал бүтээгдэхүүнүүд зах зээлд амжиттай
борлогдох болохыг судласан байна.
Дулаан хэмжигч багж борлуулахад 1,000,000$ болон даралтын
багажыг борлуулахад 400,000$ борлуулалт хийхээр тооцсон.
Эдгээр борлуулалтын орлогот бүтээгдэхүүнд сайжруулалт хийх
зардал ороогүй юм.
Бүтээгдхүүнүүдэд сайжруулалт хийгдэх ажил бүтэлгүйтвэл ямар ч
борлуулалт хийж чадахгүй ба сайжруулалт хийх зардал ч алдагдал
болох юм. Дулаан хэмжих багаж сайжруулалт хийх зардал 100,000$
бол даралт хэмжих багажны сайжруулалт хийх зардал нь 10,000$
болно.
Дулаан хэмжих багаж амжилттай сайжруулах магадлал 50% ба даралт
хэмжих багаж амжилттай сайжруулалт хийх магадлал 80% юм.
Аль бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд илүү амжилттай байх вэ?

19. Дулаан
хэмжигч
Даралт
хэмжигч
$100,000
$10,000
Сайжруулалт
(0.5)
(0.5)
амжилттай
амжилтгүй
Борлуулалт Ашиг
$1,000,000
$900,000
$0
-$100,000
-$10,000
$0
$390,000
$400,000
$0
Аль нь ч биш
(0.2)
(0.8)
амжилттай
амжилтгүй
EV=0.5x$900,000+0.5x(-$100,000)=$400,000
EV=$400,000
EV=$310,000
EV=$400,000
EV=$0

20. Эрсдэлийн удирадлага хичээл сонгосон удирлагын
академийн нэгэн сонсогч явцын оноо болох 75 оноог
(80 онооноос) цуглуулж чадсан гэж үзье.
Шалгалт(шалгалтын оноо 20) авахаас өмнө багш 2
сонголтын нэгийн сонгож оноогоо авах боломжтойг
хэлсэн. Эхнийх нь 20 онооны шалтагтаа өгөх, эсвэл
хийсэн семинарын ажилаа илүү сайжруулж 15 оноо
авч болох сонголт олгосон. Сонсогч шалгалтаа
амжилттай өгөх магадлал 50% ба семинарын ажилаа
сайжруулах магадлал 75% гэж бодсон. Аль
сонголтоор илүү оноо цуглуулах боломжтой вэ?

21. Шалгат
өгөх
Семинар
сайжруулах
20
15
Нэмж авах оноо
(0.5)
(0.5)
Success
Failure
Нийт оноо
20
95
0
75
75
0
90
15
(0.25)
(0.75)
EV=85
EV=86,25
EV=86,25
Success
Failure