Зохион байгуулалт

2. Зохион байгуулалт
Зохион байгуулалтын бүтцийн загвар
түүний онцлог, давуу тал
Бүрэн эрх
Эрх төлөөлөн шилжүүлэлт

3. Аливаа юмс үзэгдлийн явцын эмх цэгц
Аливаа тогтолцоог бүрдүүлэгч махбодиудын
шүтэн барилдлага, харилцан хамаарал
нөлөөлөл
Хүмүүсийн нийгмийн зохион байгуулалтын
нэг хэлбэр болох байгууллага гэсэн
ойлголтыг зэргийг багтаадаг.

4. Зохион байгуулалт нь менежментийн
үндсэн чиг үүргийн нэг.
Нөөцийг үр ашигтайгаар чиглүүлэн
зохицуулж зорилгодоо хүрэх үйл
ажиллагааг зохион байгуулалт гэнэ.

5. I. Хэмжээ
II. Стратеги
III. Технологи
IV.Гадаад орчин

6.  Байгууллагыг зорилгод нь хүргэхэд
шаардлагатай үйл ажиллагааг тодорхойлдог.
 Менежерийн үйл ажиллагааны хариуцлага
бүрэн эрхийг тодорхойлж өгдөг.
 Байгууллагын янз бүрийн хэсгийн үйл
ажиллагааг хооронд нь холбож өгдөг.

7. Удирдлагын зорилго зорилт үндсэн чиг
үүргийг хэрэгжүүлэхийн тулд байгуулсан
 хоорондоо нягт уялдаатай удирдах
байгууллагууд
 тэдгээрийн бүрэлдэхүүн хэсгүүдийн цогцыг
(товчоор хэлбэл байгууллагынбүрдүүлэгч
хэсгүүдийг холбосон схемийг ) зохион
байгуулалтын бүтэц

8. Зохион байгуулалтын бүтцийг тогтоох
үндсэн зарчмууд:
1. Тодорхой томъёолсон зорилготой
2. Удирдлагын зохион байгуулалтын бүтэц
аль болох энгийн
3. Мэдээллийг яв цаз дамжуулах ба буцах
холбоог хангах
4.Нэгдмэл захирамжлалын буюу гүйцэтгэгч
бүр нэг удирдагчаас харъяат байх
5. Удирдах норм зохистой
6. Цөөн шатлалтай байх зэрэг

9.  Энгийн хэв маяг
Шугаман хэв маяг
Чиг үүргийн хэв маяг-функционал
Хосолсон хэв маяг
Девизионал
Матриц
Бүтээгдэхүүнээр- хэрэглэгчээр
Бүс нутгаар - байршлаар

10. Удирдагч
Захирагдагч

11. Оёдлын цехийн дарга
Оёдолчид

12. Оёдлын цехийн
дарга
Оёдлын цехийн
мастер
эсгүүрчид оёдолчид

13. Удирдагч
Функц удирдагч Функц удирдагч
Захирагдагч Захирагдагч Захирагдагч

14. Оёдлын цехийн
дарга
Эсгүүрийн
тасгийн ахлагч
Загварын тасгийн
ахлагч
Эсгүүрчид,
оёдолчид
Эсгүүрчид,
оёдолчид
Эсгүүрчид,о
ёдолчид

15. Удирдагч
Функц
удирдагч
Дэд
удирдагч
Дэд
удирдагч
Функц
удирдагч
Захирагдагч Захирагдагч Захирагдагч Захирагдагч

16. УКТЭмнэлэгийн
дарга
Зүрх судасны
тасгийн
эрхлэгч
Чих хамар
хоолойн тасгийн
эрхлэгч
Мэдрэлийн
тасгийн
эрхлэгч
Зүрх судасны
их
эмч,сувилагч,
асрагч
Чих хамар
хоолойн их
эмч,сувилагч
, асрагч
Мэдрэлийн их
эмч, сувилагч,
асрагч

17. Шаардлагатай
 Хүмүүс байгууллагад
эзлэх байр сууриа
мэдэж байвал илүү үр
өгөөжтэй ажиллана.
 Хэнд захирагдаж
байгаагаа ажилтан бүр
мэдэж байх ёстой.
Шаардлагагүй
 ЗБ-н бүтцийг хийхэд
цаг хугацаа их орно.
 Ажилтан хэн нэгний
доор ажиллаж байна
гэдэг сэтгэгдэл
төрснөөр ажиллах
сонирхол буурдаг.

18. o Зохион байгуулалтын зорилтыг
тодорхойлох
o Ажлын байрны тодорхойлолт дээр
үндэслэн албан тушаалыг бий болгох
o Ажилчдыг хэсэгчлэх
o Эрх мэдэл ба харилцаа холбооны
түвшинг тодорхойлох
o Эрх мэдлийг шилжүүлэх буюу
төлөөллийг бий болгох

19.  Бүрэн эрх бол удирдлагын
зохион байгуулалтын тулгуур
ойлголтын нэг юм.
 Байгууллагын удирдлага дахь
тодорхой үүрэг түүнийг дагалдсан
эрх мэдэл хариуцлагын цогцыг
бүрэн эрх гэнэ.

20. Удирдлагын тодорхой ажил үүрэг түүнийг
хэрэгжүүлэхтэй холбоотой эрх мэдэл
биелэлтийн төлөө хүлээх хариуцлагыг уг
ажлыг гардан гүйцэтгэгчид шилжүүлэн
өгөхийг бүрэн эрхийн төлөөлөн
шилжүүлэлт гэнэ.

21.  БҮРЭН ЭРХИЙН БҮРЭН ТӨЛӨӨЛӨН ШИЛЖҮҮЛЭЛТ
УДИРДУУЛАГЧ АЖЛЫГ ГҮЙЦЭТГЭЖ АЖЛЫНХАА ТӨЛӨӨ ХАРИУЦЛАГА
ХҮЛЭЭНЭ.
 БҮРЭН ЭРХИЙН ХЯЗГААРЛАГДМАЛ ТӨЛӨӨЛӨН
ШИЛЖҮҮЛЭЛТ
УДИРДУУЛАГЧ АЖЛЫГ ГҮЙЦЭТГЭХ БА ДАРГАТАЙГАА ХАМТ ХАРИУЦЛАГА
ХҮЛЭЭНЭ.
 ТЭГШ БҮРЭН ЭРХИЙН ТӨЛӨӨЛӨН ШИЛЖҮҮЛЭЛТ
УДИРДУУЛАГЧ АЖЛЫГ ГҮЙЦЭТГЭХ БОЛОВЧ ДАРГА НЬ ХАРИУЦЛАГА
ХҮЛЭЭНЭ.
 БҮРЭН ЭРХИЙН ЭСРЭГ ТӨЛӨӨЛӨН ШИЛЖҮҮЛЭЛТ
УДИРДУУЛАГЧ ДАРГАДАА АЖЛАА ХҮЛЭЭЛГЭНЭ.

22. Бүрэн эрх бүр төлөөлөн шилждэг байх
албагүй. Бүрэн эрхийн төлөөлөн
шилжих байдлаас хамааруулаад
1. Үндсэн
2. Тодорхой
3.Онцгой
бүрэн эрх гэж ангилна.

23. Үндсэн ба тодорхой бүрэн эрх нь
төлөөлөн шилжиж болдог. Харин
онцгой бүрэн эрх нь төлөөлөн
шилждэггүй.
 Төлөөлөн шилждэггүй бүрэн эрхийг
онцгой бүрэн эрх гэдэг.

24. Бүрэн эрх нь хүнд бус албан тушаалд
олгогддог. Хүний албан тушаал
солигдоход бүрэн эрх хүнтэйгээ явах
биш, албан тушаалтайгаа үлдэнэ.
Тухайн албан тушаалд шинээр ирсэн
хүн уг бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ.

25. Орчин үед бүрэн эрхийн талаар үндсэн
2 үзэл баримтлал байна.Үүнд :
 Сонгодог үзэл баримтлал
 Честер Бернардын үзэл баримтлал

26. Удирдлагын дээд төвшингөөс доод
төвшинд бүрэн эрх төлөөлөн шилждэг
гэсэн нь сонгодог үзэл баримтлал.
Энэ нь нэгэнт бүрэн эрх төлөөлөн
шилжүүлэх шийдвэр гарсан бол бүрэн
эрхийг төлөөлөн шилжинэ гэж үздэг
үзэл баримтлал юм.

27. Үндсэн хууль ба бусад
хууль
Хувийн өмчийн
байгууллага
Хувьцаа эзэмшигчид
Бүрэн эрх төлөөлж
шилжих эрх
Захирлын зөвлөл
Ерөнхийлөгч
Дээд төвшингийн удирдагч
Дунд төвшингийн удирдагч
Доод төвшингийн удирдагч
Гүйцэтгэгч

28. Удирдагчийн
шаардлага
Удирдагч бүрэн
эрхтэй
Удирдагч бүрэн
эрхгүй
Захирагдагч
шаардлагыг
хүлээн авна
хүлээн
авахгүй
Захирагдагч
шаардлагыг

29. Честер Бернард зарчмын өөр байр
суурьтай үзэл баримтлал дэвшүүлсэн
байна. Түүнийхээр бол захирагдагч
бүрэн эрхийг хүлээн зөвшөөрнө гэж
үзжээ.

30. Бүрэн эрх тодорхой чиг үүргийн
хүрээнд олгогдоно. Өөрөөр
хэлбэл бүрэн эрх хязгаарлалттай
байх бөгөөд энэхүү хязгаар нь
чиг үүргийн хүрээгээр
тодорхойлогдоно.

31. Бүрэн эрх (власть, power ) нь тодорхой албан
тушаалд олгогдсон хязгаарлагдмал эрх юм.
Харин эрх мэдэл гэдэг бол тодорхой нөхцөл
байдалд үйлчлэл үзүүлэх чадвар, нөлөөлөх
боломж юм.
Бүрэн эрхгүй ч эрх мэдэлтэй байж болно.

32. Бүрэн эрх тодорхой албан тушаалд эрх
зүйн актаар олгогддог эрх, харин эрх
мэдэл гэдэг бол тухайн хүний аливаа
ажил хэргийг хийх, аль нэгэн үзэгдэл,
үйл явц, үйл ажиллагаанд нөлөөлөх
чадвар, боломж болно.

33. Байгууллагын удирдлагын
зохион байгуулалтын
бүтцийн нэгж хэсгүүдийн
нөлөөллийн шинж байдлаас
хамааран бүрэн эрхийг
шугаман ба шугаман бус
бүрэн эрх гэж ангилна.

34. Байгууллагын удирдлагын
зохион байгуулалтын
бүтцийн шугаман шатлал,
албан тушаалтны хооронд
дээрээсээ доош чиглэлээр
төлөөлөн шилжих бүрэн
эрхийг шугаман бүрэн эрх
гэнэ.

35. Орчин үед бизнесийн удирдлагын цар
хүрээ ихээхэн тэлж, үйл ажиллагаа
өргөжсөнтэй уялдан удирдлагын
бүрэн эрхийн төлөөлөн шилжүүлэлт
зөвхөн шугаман удирдлагын төдийгүй
штабын хэмжээнд өргөн хийгдэх
болжээ..

36. Зөвлөмжлөх бүрэн эрх
Зэрэгцээ бүрэн эрх
Чиг үүргийн бүрэн эрх

37. Бүрэн эрхийн хүрээнд мэргэжлийн зөвлөгөө
өгөх бөгөөд нэгэнт мэргэжлийн үүднээс
зөвлөж байгаа учир асуудлыг мэргэжлийн
үүднээс шийдвэрлүүлэх бүрэн эрхтэй ба
үүнийг зөвлөмжлөх бүрэн эрх гэнэ.

38. Шийдвэрийг нь няцаах хүртэлх бүрэн эрх
удирдлагын зүгээс олгохыг хэлнэ.
Зэрэгцээ бүрэн эрхийн зорилго нь удирдлагын
зохион байгуулалтын түвшин нэгж
хэсгүүдийн хооронд харилцан бие биедээ
хяналт тавих, эрх мэдлийн тэнцвэржилтийг
хангахад оршино.
3. Чиг үүргийн бүрэн эрх
Энэ нь ямар нэгэн зүйлийг санаачлах болон
хориглох эрх зүйн чадамж бүхий бүрэн эрх