Verenigingen en dialoog

1. 2.2.2 Verenigingen waar armen
zelf het woord nemen
 Dialoogmethode
 APGA

2. Verenigingen waar armen het
woord nemen
 Samenwerking tussen armen en niet-armen
 Doel: structurele armoedebestrijding
 Werkwijze:
- Armen verenigen en het woord geven + blijven zoeken
- Werken aan maatschappelijke emancipatie en
structuren
- Dialoog en vorming organiseren
 Belang van participatie van armen
 Mbv de dialoogmethode

3. Verenigingen waar armen het
woord nemen
 Voordelen:
- Emotionele erkenning
- Beleidsmaatregelingen rekening houdend met leefwereld
- Heldere beleidsmaatregelen
 Dialoogmethodiek:
 Presentatie
 Lokale gesprekken over ervaringen van de doelgroep
 Thematische werkgroepen
 Overleg met de beleidspartners
 Dialoogwerkgroepen
 vertrouwen! tijdrovend

4. Dialoogmethode
 Armen en niet-armen samen
 20 tal mensen
 Pedagogisch team
 Vaste onderzoeksfases : iedereen neemt
gelijk deel
 Synthese die zicht biedt

5. Welzijnsschakels
 Vrijwilligers
 Materiele zorg
 Emotionele ondersteuning
 Participatie door armen het woord te geven

6. Ervaringsdeskundigen
 Erkend beroep
 Brugfiguur tussen mensen in armoede en de
rest (beleid, begeleiders, samenleving)
 Principe van armen (voormalig mensen in
armoede) te betrekken in de strijd tegen
armoede en sociale uitsluiting
 Doel: armoede meer begrijpbaar maken
 Tewerkstellingen

7. 2.2.5. Bind-kracht
 Project van KDG (2004)
 Doel : kwaliteit van hulpverlening aan mensen
in armoede verbeteren
 Biedt vorming, training, onderzoek
 In dialoog met coaches uit de armoede

8. 2.2.6. Op internationaal niveau
 Twee internationale Verdragen :
 eindverslag Rechten van de mens (1996)
 voorontwerp verslag Wereldbank

9. Wat is Bindkracht?
 Twee vrouwelijke onderzoekers : Kristel
Driessens en Tine Van Regenmortel doen
onderzoek naar armoede en hulpverlening
aan mensen in armoede , aangevuld met
praktijkdocenten en mensen van Recht-op
 Project Bind-kracht in armoede: boeken
 Training en opleiding en coachen bij
methodische principes

10. Nog even terug
 Individueel schuldmodel : eigen schuld, dikke
bult
 Deserving en non-deserving poor
 Op een disciplinerende manier werken aan
eigen verantwoordelijkheid
 Bindkracht: oog voor structurele processen en
kracht van mensen ; rechten en plichten in
wederzijds engagement

11. Individueel ongevalmodel
 Geboren in armoede of er in beland , zonder
menselijk kapitaal
 Corrigerend werken vanuit caritatieve
medemenselijkheid
 Bindkracht ziet armoede als een
multidimensionele problematiek, mensen in
armoede als actoren en wil integraal en
participatief werken

12. Maatschappelijk ongevalmodel
 Maatschappij in crisis bv. economisch
 Tijdelijke hulp in residuele benadering van
welzijnszorg
 Bindkracht erkent de maatschappelijke
processen, die de leefwereld van mensen in
armoede beïnvloeden en eist preventie en
opvang van welzijnsproblemen

13. Maatschappelijk schuldmodel
 Armoede zit ingebakken in onze
maatschappelijke structuren
 Voortschrijdende dualisering
 Armoedebestrijding is een gedeelde
verantwoordelijkheid
 Bindkracht heeft interactionistische en
positieve kijk: geen blaming the system, wel
samenspel tussen alle niveaus en tegen
determinisme, oog voor diversiteit

14. …
 Structureel werken aan sociaal rechtvaardige
samenleving
 Armen en professionelen samen
 Signaalfunctie naar beleid

15. Institutioneel ongevalmodel
 Voorzieningen voor allen toegankelijk?
 Voorzieningen stigmatiserend?
 Participatief werken als middel en doel
 Bindkracht focust op kracht van
hulpverleningsrelatie ook al hebben beide
partijen een verschillend referentiekader
 Oppassen voor eenzijdige korte activering
alleen

16. Institutioneel schuldmodel
 Armoedecultuur
 Gebrekkige diensten
 Recht op een menswaardig bestaan
 Bindkracht erkent bestaan van structurele
drempels en soms nefaste gevolgen van
hulpverlening

17. Maatschappelijke kwetsbaarheid
 Overkoepelende verklaring die factoren op micro-,
meso- en macroniveau verbindt
 Interactie en cumulatief proces
 Krachtgerichte kijk en empowerment
 Aanvulling van Vranken (niet kunnen) met
krachten en toegankelijkheid van hulpbronnen:”De
armoedekloof kan enkel worden overbrugd
wanneer de samenleving ook een appel doet op
het psychologisch

18. Van Regenmortel, 2002…
 Kapitaal van personen die in armoede leven
en van hun omgeving. De samenleving maakt
daarbij de economische, sociale en culturele
kapitaalvormen voor hen toegankelijk. Zo
krijgt iedereen gelijke kansen op niet-
kwetsende sociale en maatschappelijke
interacties en op waardevolle bindingen met
zichzelf, de anderen, de maatschappij en de
toekomst.

19. 2.3.1.1. Interne en externe
beheersingsorientatie
 Belangrijk bij veerkracht en empowerment
 Niet beschuldigend
 In nauwe interactie met anderen binnen
bepaalde maatschappelijke context
 Bewustwording en keuze geen determinisme

20. gehechtheid
 Belangrijk in veerkracht
 Wensen voor eigen kinderen een beter leven
 Intergenerationele overdracht
 Onveilige gehechtheid als risicofactor voor
latere ontplooiing
 gaat om gebrek aan aansluiting
 Meer negatieve emoties, meer
miscommunicatie ook in HV

21. Plaatsing en gehechtheid
 Earned attachment
 Kwaliteit van gehechtheid?
 Wegvegen van bestaande banden?

22. Thuislozen en gehechtheid
 Ouderlijke opvoedingsstijl
 Verlies en scheiding in jeugd
 Kwetsbaarheid voor scheiding in
volwassenheid
 Sociale relaties

23. Aanbevelingen
 Bonding en bridging
 Zo vroeg mogelijk hulp geven aan gezinnen
met kinderen
 Belang van positieve basishouding en terug
verbinden
 Oppassen voor blaming the victim

24. Beheersingsorientatie
 Intern en extern; controle over eigen situatie
 Locus of control, meer dan attributie
 Extern : toeval of geluk, noodlot of macht van
anderen
 Niet aangeboren en niet zwart-wit
 Kluwen van problemen

25. Interculturele stress
minderheidsstress : bovenop algemene
vormen van stress; afwijzing door dominante
groep
Meerderheidsstress : dominante groep :
verliezen en andere

26. Bepalende levenservaringen
 Opvoedingsstijl
 Weinig kansen op controle in verdere leven
 Veel falen en weinig succes
 Gebrek aan positieve gevoelservaringen
 Psychologische kost van controle

27. Fundamentele attributiefout
 Waar leg je schuld voor tegenslagen en
successen, bij jezelf of bij anderen?
 Klasseverschillen die beschuldigend werken

28.  2.3.2.1 Veerkracht
 Heel wat auteurs knowledge-bearers
 Recent onderzoek bij children at risk
 Damage naar challenge-model
 Aandacht voor risicofactoren en voor
beschermende factoren
2.3.2 Psychologische kijk

29. Definitie
 Vanistendael (1997) :
 “Veerkracht is het vermogen van een mens of
een systeem(groep, gemeenschap)om een
goed bestaan te leiden en zich ondanks
moeilijke levensomstandigheden positief te
ontwikkelen en dit op een sociaal
aanvaardbare wijze.”

30. Veerkracht
 Steeling effect
 Metaforen van veerkracht
 Veerkracht en kwetsbaarheid
 Survivor’s pride

31. Evoluties in begrip
 Statisch naar dynamisch
 Multilevel
 Contextgebonden en niet deterministisch

32. Veerkrachthuis
 Jan Van Gils
 Bouwstenen van het huis :
 Gedragenheid ; zingeving; sociale
vaardigheden, eigenwaarde en humor.

33. Opbouw van veerkracht
 Geen internalisering van de uitsluiting
 Behoud van zelfrespect
 Inzicht in en omgaan met tweede klap
 Meer constructief perspectief op het verleden

34. Opbouw van veerkracht
 Geen toeschouwer maar actor
 Recht op en kracht van het geven
 Afstand nemen
 adopteerbaarheid

35. Valkuilen bij veerkracht
 Problemen en tekorten niet negeren
 Veerkracht is niet individueel
 Sociale en psychologische kost van
veerkracht