1. KAJIAN KEPIMPINAN
Kajian Dalam Dan Luar Negeri
Selain kajian-kajian terawal yang dibincangkan di atas, terdapat kajian-
kajan lepas yang dilakukan sama ada di Malaysia mahupun di luar negara.
Kajian-kajian berhubung tingkah laku atau kepimpinan dalam negeri agak
banyak dijalankan oleh pengkaji-pengkaji, khususnya dalam bidang
perguruan. Dalam bab ini kajian-kajian lepas tersebut akan dikategorikan
kepada kajian dalam negeri dan kajian luar negeri. Walau bagaimanapun,
kajian-kajian tersebut telah menunjukkan bahawa tidak satu pun tingkah
laku kepimpinan sama ada dimensi struktur tugas dan timbang rasa yang
dikatakan lebih baik daripada yang lain. Kajian-kajian yang telah
dijalankan tersebut juga menunjukkan bahawa kebanyakan pemimpin
menggabungkan kedua-dua jenis tingkah laku kepimpinan dalam
mencapai matlamat organisasi.
Kajian Dalam Negeri
Beberapa penyelidikan tentang gaya kepimpinan guru besar telah
dilakukan di Malaysia. Thandi (1972) di dalam kajiannya menggunakan 66
orang pengetua dan 1078 orang guru biasa di beberapa buah sekolah di
Johor. Hasil kajian beliau menunjukkan dua pertiga daripada pengetua-
pengetua tersebut mempunyai gaya kepimpinan yang demokratik.
Kajian oleh Noran Fauziah Yaakub dan Ahmad Mahdzan Ayob (1993)
dijalankan ke atas gaya kepimpinan pengetua dan pencapaian sekolah di
Selangor. Hasil kajian mereka mendapati bahawa gaya kepimpinan
pengetua yang bertimbang rasa mewujudkan kepuasan kerja di kalangan
guru sehingga mempengaruhi prestasi akademik sekolah.
Rohaya Ibrahim (1995) telah menjalankan penyelidikan yang bertujuan
mengenal pasti aktiviti kepimpinan pengetua dan guru besar di dalam
bidang perancangan, penilaian, dan budaya organisasi, tingkah laku

2. kepimpinan mereka dalam ketiga-tiga bidang tersebut dan hubungannya
dengan kepuasan kerja. Dapatan penyelidikan mendapati tingkah laku
kepimpinan adalah berorientasikan pertimbangan di dalam ketiga tiga
bidang kepimpinan yang dikaji. Analisis korelasi pula menunjukkan wujud
hubungan positif yang signifikan di antara kepuasan kerja secara
pertimbangan di dalam bidang perancangan, penilaian, dan budaya
organisasi. Implikasi dapatan ini menunjukkan tingkah laku kepimpinan
cenderung ke arah pendekatan humanistik.
Bihud Apok (1996) telah mengkaji gaya kepimpinan 20 orang guru besar
di daerah Bau, Sarawak. Beliau mendapati guru besar-guru besar di
daerah tersebut mengamalkan kedua-dua dimensi gaya kepimpinan
bertimbang rasa dan struktur tugas. Kajian beliau juga mendapati guru
besar di daerah tersebut lebih mementingkan gaya kepimpinan
bertimbang rasa. Di samping itu, Bihud Apok juga mendapati tidak
terdapat hubungan yang signifikan di antara gaya kepimpinan guru besar
di dalam dua dimensi struktur tugas dan timbang rasa dengan pencapaian
murid.
Di Malaysia, Aishah Abdul Rahnian (1983) menjalankan kajian ke atas 63
orang peneroka rancangan tanah Lembaga Kemajuan Tanah Persekutuan
(FELDA) di Kedah untuk melihat hubungan antara tingkah laku struktur
tugas dan penghasilan di dalam memainkan peranan dan sikap terhadap
pembangunan. Kajian mendapati gaya kepimpinan struktur tugas dan
produktiviti ketua blok seperti yang diamati oleh peneroka berhubungan
secara signifikan dengan sikap terhadap Perbadanan Niaga FELDA.
Rahimah Haji Ahmad (1981) membuat penyelidikan untuk melihat gaya
kepimpinan guru besar di Wilayah Persekutuan. Kajian beliau mendapati
sebahagian besar guru besar yang dinilai lebih tinggi di dalam dimensi
tingkah laku struktur tugas. Kajian yang dibuat oleh Rahimah Ahmad dan
Mohd. Yaacob Mat Nong (1988) pula, merumuskan bahawa daripada tiga
kajian tempatan mengenai kepimpinan pengetua yang mereka lakukan,
sebahagian besar pengetua menunjukkan gaya kepimpinan yang diingini,

3. terutama sekali dari segi mementingkan struktur tugas.
Salmah Ahmad (1985) telah menjalankan kajian yang bertujuan melihat
hubungan gaya kepimpinan dengan kepuasan kerja di kalangan pekerja
yang tugas berstruktur dan tidak berstruktur. Beliau menggunakan alat
ukur LBDQ-Xll dalam mendefinisikan kepimpinan dimensi timbang rasa
dan pendayautamaan struktur dengan kepuasan kerja. Analisis korelasi
secara subkumpulan menunjukkan struktur tugas mempunyai peranan
dalam mempengaruhi hubungan tingkah laku timbang rasa dengan
kriteria. Didapati di kalangan pekerja yang tugasnya berstruktur, timbang
rasa mempunyai hubungan positif yang signifikan dengan kepuasan kerja.
Kajian Tamrin Zaharudin (1995) bertujuan mengenal pasti kesan stail
kepimpinan pengetua dan gelagat pengurusan mereka ke atas pencapaian
akademik sekolah. Dapatan kajian menunjukkan terdapat perbezaan yang
signifikan di antara stail kepimpinan struktur tugas pengetua dengan
pencapaian akademik sekolah. Dapatan juga menunjukkan terdapat
hubungan yang signifikan di antara kedua-dua stail kepimpinan dengan
gelagat pengurusan pengetua.
Yusup Taib (1996) telah menjalankan kajian untuk mengenal pasti
persepsi guru-guru Melayu, China, dan India terhadap stail kepimpinan
pengetua sekolah menengah gred A dalam daerah pentadbiran
pendidikan Baling dan Sik. Dimensi stail kepimpinan pengetua dikenal
pasti sama ada mempunyai pendekatan pendayautamaan struktur dan
pertimbangan. Hasil kajian ini menunjukkan terdapat hubungan yang
signifikan di antara komitmen guru-guru (komitmen afektif dan komitmen
penerusan) dengan stail kepimpinan pengetua pendekatan
pendayautamaan struktur dan pertimbangan. Hubungan
yang signifikan juga wujud di antara iklim sekolah dengan stail
kepimpinan tersebut. Dapatan kajian ini menunjukkan tidak terdapat
perbezaan stail kepimpinan yang signifikan berdasarkan ciri demografi.
Hasil kajian secara jelas menunjukkan guru-guru mempunyai pengetua
yang mementingkan struktur kerja berbanding pendekatan

4. pertimbangan.
Alageswary (1980) dalam kajiannya tentang gaya kepimpinan guru besar
di Selangor dan Wilayah Persekutuan mendapati gaya kepimpinan
pengetua mempunyai perkaitan yang positif dengan iklim sekolah. Iklim
sekolah pula mempunyai hubungan yang positif dengan pencapaian
pelajar. Kajian itu menunjukkan tingkah laku pengetua yang mengambil
berat kepentingan staf didapati mempunyai korelasi yang positif dengan
iklim sekolah. Kajian beliau juga mendapati satu pertiga daripada guru
besar tersebut mengamalkan gaya kepimpinan campuran antara struktur
tugas dan timbang rasa.
Teo (1983) menjalankan kajian ke atas 40 orang responden dan beberapa
organisasi tempatan dalam organisasi Jepun yang terletak di Zon
Perindustrian Shah Alam. Kajian ini bertujuan untuk memahami faktor-
faktor yang mempengaruhi gaya kepimpinan dalam organisasi berkenaan.
Keputusan kajian menunjukkan bahawa organisasi Jepun yang
menekankan tenaga, usaha, dan keperluan-keperluan kumpulan
mengutamakan gaya kepimpinan dimensi timbang rasa. Manakala gaya
kepimpinan tempatan lebih cenderung ke arah dimensi struktur tugas.
Suaidah Ahmad (1984), dalam kajiannya ke atas 75 orang guru di sekolah
rendah dan menengah melihat hubungan gaya kepimpinan dan kepuasan
kerja. Kajian mendapati guru besar megamalkan dua dimensi tingkah
laku. Apabila kedua-dua dimensi dihubungkan dengan kepuasan kerja,
didapati tingkah laku timbang rasa mempunyai korelasi yang positif
dengan kepuasan kerja guru.
Kajian yang dilakukan oleh Salam Saffar (1986) bertujuan meninjau
tingkah laku kepimpinan guru besar melalui persepsi guru-guru
penolongnya di sekolah-sekolah menengah di daerah Pontian dan Batu
Pahat, Johor. Corak kepimpinan guru besar ditentukan oleh dua dimensi
tingkah laku iaitu yang menekankan penyempurnaan tugas dan hubungan
manusia yang diukur menggunakan alat ukur LBDQ. Dapatan kajian ini

5. menunjukkan 70.6 peratus daripada guru besar yang terlibat
dipersepsikan sebagai mempunyai tingkah laku kepimpinan yang
menekankan kedua-dua dimensi penyempurnaan tugas dan hubungan
manusia. 26.5 peratus dipersepsi mempunyai tingkah laku kepimpinan
yang kurang menekankan hubungan manusia tetapi sebaliknya lebih
menekankan kepada penyempurnaan tugas. Analisis berdasarkan dimensi
menggambarkan bahawa pola tingkah laku kepimpinan guru besar yang
terlibat ialah kekuatan kepada penyempurnaan tugas.
Ahmad Mohammad Sharif (1989) membuat kajian ke atas 225 orang guru-
guru sekolah vokasional di Malaysia. Kajian ini bertujuan mengenal pasti
hubungan gaya kepimpinan dan keberkesanan organisasi dengan kepuasan
kerja. Beliau mendapati gaya kepimpinan pengetua adalah rendah dalam
kedua-dua tingkah laku struktur tugas dan timbang rasa. Tahap kepuasan
kerja guru juga rendah. Apabila guru-guru mereka mengamati tingkah
laku struktur tugas tinggi, kepuasan intrinsik guru juga tinggi.
Mohd Shaphri bin Mohd Yusof (1995) telah membuat kajian mengenal
pasti persepsi guru terhadap gaya kepimpinan yang sebenarnya bagi guru
besar sekolah rendah gred A di daerah Pontian, Johor. Pola gaya
kepimpinan guru besar juga dikenal pasti sama ada mempunyai gaya
kepimpinan “struktur tinggi dan pertimbangan tinggi”, “struktur rendah
dan pertimbangan tinggi”, “ struktur tinggi dan pertimbangan rendah”,
dan struktur
rendah dan pertimbangan rendah”. Ciri peribadi seperti jantina, umur,
status perkahwinan dan tempoh perkhidmatan digunakan untuk melihat
sama ada wujud perbezaan signifikan dari segi persepsi guru-guru
terhadap gaya kepimpinan guru besar yang sebenarnya. Hasil kajian
menunjukkan bahawa 85.7 peratus daripada guru besar yang
dipersepsikan oleh guru-guru sebagai mempunyai gaya kepimpinan
“struktur tinggi dan pertimbangan tinggi”.
Kajian yang dibuat oleh Kamaruddin Deraman (1997) bertujuan mencari
perkaitan di antara gaya kepimpinan yang diamalkan oleh pengetua

6. dengan tahap motivasi guru-guru di sekolah menengah di zon Pudu,
Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur. Hasil kajian menunjukkan bahawa
daripada 222 responden, 203 (91.4%) responden membuat pengamatan
bahawa pengetua mengamalkan gaya kepimpinan dimensi struktur tugas
yang tinggi. Manakala 141 responden (63.5%) membuat pengamatan
bahawa pengetua mereka mengamalkan gaya kepimpinan timbang rasa
yang tinggi. Oleh itu, dapatan hasil kajian beliau menunjukkan guru besar
mengamalkan gaya kepimpinan struktur tugas yang tinggi dan timbang
rasa yang tinggi. Kajian beliau juga mendapati terdapat perkaitan di
antara gaya kepimpinan (struktur tugas dan timbang rasa) dengan tahap
motivasi guru-guru.
Kajian Mohd. Azam Mohd. Isa (1997) bertujuan mengenal pasti persepsi
guru sekolah rendah terhadap stail kepemimpinan guru besar mereka.
Kajian tersebut menggunakan faktor demografi untuk melihat hubungan
yang mungkin wujud dari persepsi guru terhadap stail kepemimpinan guru
besar. Hasil kajian menunjukkan bahawa guru dari segi jantina, status
perkahwinan dan tempoh perkhidmatan tidak memberikan perbezaan
persepsi yang signifikan terhadap stail kepemimpinan guru besar sama
ada berdasarkan aspek mengadakan struktur atau pendekatan
pertimbangan. Sebaliknya, guru yang berumur kurang daripada 25 tahun
menunjukkan perbezaan persepsi terhadap aspek pendekatan
pertimbangan berbanding dengan guru berumur antara 36 hingga 45
tahun. Walau bagaimanapun, kajian beliau mendapati persepsi guru
terhadap stail kepemimpinan guru besar, tinggi dalam kedua-dua aspek
mengadakan struktur dan pendekatan pertimbangan iaitu guru besar
mengamalkan stail kepemimpinan demokratik.
Kajian Luar Negara
Antara kajian-kajian tingkah laku kepimpinan bertimbang rasa di luar
negara adalah kajian McKaig (1980). Kajian beliau bertujuan mencari

7. hubungan gaya kepimpinan
pengetua dengan motivasi guru sekolah rendah dan menengah di Indiana.
Kajian mendapati ada perkaitan antara tingkah laku kepimpinan dimensi
timbang rasa dan struktur dengan keperluan keselamatan, keperluan
dihargai, keperluan autonomi, dan keagungan diri. Beliau menyatakan
bahawa tingkah laku pengetua yang mengamalkan orientasi kemanusiaan
mungkin merupakan gaya yang berkesan dalam usaha meningkatkan
motivasi orang bawahan.
Matsui, Othsuke, dan Kikuchi (1978) telah menjalankan kajian ke atas 79
orang penyelia di tiga buah syarikat yang berbeza di Jepun. Hasil kajian
mereka mendapati kepimpinan dalam dimensi timbang rasa mempunyai
korelasi yang positif dengan nilai skor benevolence (kebajikan).
Sebaliknya, kepimpinan yang berorientasikan struktur mempunyai
korelasi negatif dengan skor independance (kebebasan).
Gilbert (1982) membuat kajian di Saskatchewan, Kanada yang bertujuan
melihat hubungan di antara gaya kepimpinan sebagaimana yang
dipersepsikan oleh pengetua dan guru, dan tekanan kerja sebagaimana
dipersepsikan oleh pengetua. Sampel kajian seramai 186 orang guru dan
34 orang pengetua. Kajian mendapati perkaitan antara gaya kepimpinan
dengan tekanan kerja. Gaya kepimpinan yang paling dominan adalah
pengetua yang mengamalkan rendah pendayautamaan struktur dan tinggi
timbang rasa.
Kajian Morgan (1985) menggunakan seramai 114 sampel untuk mencari
hubungan gaya kepimpinan dengan Ketua Jabatan Bahasa Inggeris di
maktab dan universiti terpilih di Amerika Syarikat. Kajian mendapati
ketua jabatan yang membuat pengamatan kepada dekan yang
mengamalkan tinggi dalam timbang rasa mendapat kepuasan kerja yang
lebih.
Hasil kajian Fleishman dan Harris (1989) menunjukkan kadar kepuasan
kerja di kalangan pekerja adalah tinggi di bawah pemimpin yang dinilai

8. tinggi dalam dimensi timbang rasa. Sebaliknya pemimpin yang dinilai
tinggi dalam dimensi struktur pula mempunyai kadar kepuasan kerja yang
rendah.
Dalam kajian yang dilakukan oleh VanZanten (1988) untuk melihat
perkaitan antara gaya kepimpinan dengan pencapaian pelajar, alat ukur
Leader Behavior Description Questionnaire (LBDQ-Xll) digunakan bagi
mengukur gaya kepimpinan dan pencapaian pelajar diukur menggunakan
California Achievement Test (CAT). Gaya kepimpinan mengarah
mempunyai pengaruh yang positif ke atas pencapaian pelajar.
Boyer (1982) dalam kajiannya ke atas 133 responden telah menggunakan
alat ukur LBDQ dan Management Position Questionnaire (MPQ). Hasil
kajian mendapati gaya kepimpinan yang paling berkesan dalam
meningkatkan motivasi orang bawahan adalah gaya kepimpinan yang
tinggi di dalam kedua-dua dimensi struktur tugas dan timbang rasa.
Selain itu, kajian yang dijalankan oleh Tomi (1985) ke atas 309 orang
kakitangan akademik dan 33 orang ketua jabatan di Universiti Akron juga
menggunakan alat ukur LBDQ dan MPQ. Hasil kajian menunjukkan bahawa
gaya kepimpinan yang tinggi di dalam kedua-dua dimensi struktur tugas
dan timbang rasa mempunyai perkaitan dengan keperluan kepuasan yang
tinggi. Beliau merumuskan bahawa tingkah laku pemimpin yang tinggi
dalam kedua-dua dimensi struktur tugas dan timbang rasa adalah paling
berkesan dalam memberi motivasi kepada pekerjanya.
Kajian Riordan (1987) ke atas 222 orang guru daripada 25 buah sekolah
dengan menggunakan alat ukur LBDQ dan Job Diagnostic Survey (JD)
telah mengenal pasti bahawa terdapat perkaitan yang signifikan di antara
motivasi kerja guru dengan gaya kepimpinan pengetua. Mereka
mencadangkan bahawa guru-guru akan lebih bermotivasi apabila
pengetua mengamalkan tingkah laku timbang rasa dan struktur tugas.
Manakala kajian yang dilakukan oleh Tatter, Bliss, dan Hoy (1989)

9. mengenai iklim sekolah, mendapati sekolah yang mempunyai iklim yang
sihat adalah dipimpin oleh pengetua yang dinamik, iaitu pengetua yang
mengamalkan gaya kepimpinan dalam kedua-dua dimensi struktur tugas
dan timbang rasa. Di bawah kepimpinan tersebut, guru-guru mempunyai
komitmen yang tinggi terhadap pengajaran, di mana guru-guru ini
menetapkan satu nilai tara yang tinggi tetapi boleh dicapai.
Dapatan-dapatan kajian yang telah dinayatakan sebelum ini bercanggah
dengan kajian oleh Aduba-Dike (1990). Beliau menjalankan kajian ke atas
180 orang pekerja Blue Cross Blue Shield Michigan (BCBSM). Tujuan
kajian adalah untuk melihat perkaitan gaya kepimpinan penyelia syarikat
berkenaan dengan tahap motivasi pekerjanya. Instrumen yang digunakan
adalah Profile of Organization Characteristic (POC) dan Work Motivation
Inventory (WMI). Kajian ini tidak menemui apa-apa perkaitan di antara
gaya kepimpinan penyelia dengan tahap motivasi pekerja.

10. mengenai iklim sekolah, mendapati sekolah yang mempunyai iklim yang
sihat adalah dipimpin oleh pengetua yang dinamik, iaitu pengetua yang
mengamalkan gaya kepimpinan dalam kedua-dua dimensi struktur tugas
dan timbang rasa. Di bawah kepimpinan tersebut, guru-guru mempunyai
komitmen yang tinggi terhadap pengajaran, di mana guru-guru ini
menetapkan satu nilai tara yang tinggi tetapi boleh dicapai.
Dapatan-dapatan kajian yang telah dinayatakan sebelum ini bercanggah
dengan kajian oleh Aduba-Dike (1990). Beliau menjalankan kajian ke atas
180 orang pekerja Blue Cross Blue Shield Michigan (BCBSM). Tujuan
kajian adalah untuk melihat perkaitan gaya kepimpinan penyelia syarikat
berkenaan dengan tahap motivasi pekerjanya. Instrumen yang digunakan
adalah Profile of Organization Characteristic (POC) dan Work Motivation
Inventory (WMI). Kajian ini tidak menemui apa-apa perkaitan di antara
gaya kepimpinan penyelia dengan tahap motivasi pekerja.