महात्मा गांधी यांचे भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीतील योगदान.

1. MANOHARBHAI SHIKSHAN PRASARAK MANDAL, ARMORI’S
MAHATMA GANDHI ARTS, SCIENCE & LATE N. P. COMMERCE COLLEGE, ARMORI
DIST- GADCHIROLI (M.S.) 441208
Affiliated to Gondwana University, Gadchiroli
Re-accredited by NAAC ‘A’ with 3.02 CGPA
Asst. Prof. Pundlik M. Vyahadkar
Department of History

2. ● पूर्ण नाव : मोहनदास करमचंद गांधी
● आईचे नाव : पुतळाबाई
● पत्नी : कस्तुरबा गांधी
● अपत्ये : हरीलाल, मणर्लाल, रामदास, देववदास
● जन्म : २ ऑक्टोबर १८६९ (पोरबंदर, गुजरात)
● मृत्यू : ३० जानेवारी १९४८ (नवी ददल्ली)
● समाधी स्थळ : राजघाट
● महात्मा ही पदवी सवणप्रथम गांधीना रवींद्रनाथ टागोरांनी ददली.
● राष्ट्रवपता ही पदवी सुभाषचंद्र बोसांनी ददली.
● आत्मचररत्र : माझे सत्याचे प्रयोग

3. ● १८९३ मध्ये दक्षिर् आफ्रिक
े तील नाताळ येथील दादा अब्दुल्ला याच्या खटल्यासाठी गेले होते.
● पीटसणबगण मध्ये रेल्वे अधधकाऱयांनी म. गांधींकडे पदहल्या वगाणचे ततकीट असतांना सुद्धा ततसऱया वगाणच्या डब्ब्यात बसायला
सांधगतले.
● गांधीनी आयुष्ट्याची २१ वषे आफ्रिक
े त घालवली.
● इ सन १८९४ मध्ये नाताळ भारतीय क ं
ग्रेस ची स्थापना करून आफ्रिक
े त ववखुरलेल्या भारतीयांना एका राजकीय पिात आर्ले.
● १८९७ मध्ये काही काळाच्या भारतातील वास्तव्यानंतर दरबान मध्ये उतरत असतांना काही गोऱया लोकांच्या जमावाने त्यांच्यावर
प्रार्घातक हल्ला
क
े ला.
● द. आफ्रिक
े तील एशियादटक रेजजस्रेिन कायद्याला ववरोध क
े ला..
● म. गांधीनी सवणप्रथम सत्याग्रहाचा वापर १९०६ मध्ये द. आफ्रिका देिात क
े ला.

4. ● वफ्रकली करण्यासाठी इंग्लंडला गेले- १८८८
● भारतात आल्यानंतर (१८९१) राजकोट येथे वफ्रकली सुरु क
े ली.
● महात्मा गांधींचे भारतात आगमन- १९१५
● साबरमती आश्रमाची स्थापना- १९१५ (अहमदाबाद)
● महात्मा गांधींचे राजकीय गुरु- गोपाल कृ ष्ट्र् गोखले
● भारताचे राजकारर् व समस्या यांचा पररचय गांधींना नामदार गोखले यांनी करून ददला.
● १९२० मध्ये लोकमान्य दटळकांचा मृत्यू झाल्यानंतर महात्मा गांधी राष्ट्रीय सभेचे प्रमुख नेते
बनले.

5. ● आत्मचररत्र : माझे सत्याचे प्रयोग
● माशसक/ वृत्तपत्रे : हररजन, इंडडयन ओवपतनयन, यंग इंडडया
● पुस्तक
े : दहंद स्वराज, माझ्या स्वपनांचा भारत,
गांधी ववचार दिणन : सत्याग्रह ववचार, गांधी ववचार दिणन :
राजकारर्,
गांधी ववचार दिणन : अदहन्साववचार, सत्याग्रह इन साऊथ
आफ्रिका,
गांधी ववचार दिणन : हररजन
गांधी ववचार दिणन : सत्याग्रह प्रयोग
ज न रजस्कनच्या Unto This Last चे गुजराती भाषांतर क
े ले.

6. ● चंपारण्य सत्याग्रह : १९१७
● खेडा सत्याग्रह : १९१८
● अहमदाबादचा धगरर्ी मजुरांना न्याय : १९१८
● असहकार चळवळ : १९२०
● ५ फ
े ब्रुवारी १९२२ रोजी चौरीचौरा घटनेमुळे असहकार चळवळ मागे घेतली.
● १९२४ मध्ये बेळगाव येथील क ं
ग्रेसच्या अधधवेिनाचे अध्यिपद भूषववले.
● सववनय कायदेभंग चळवळ : १९३०
● दांडी येथे शमठाचा सत्याग्रह : एवप्रल १९३०
● गांधी – आयववणन करार – ५ माचण १९३१
● पुर्े करार : २४ सपटेंबर १९३२
● वैयजक्तक सत्याग्रह_ ऑक्टोबर १९४०
● चले जाव चळवळ : १९४२