काँग्रेसने सुरू केलेल्या सविनय कायदेभंगाची चळवळ दुबळी करण्यासाठी तसेच जातीय निवाडय़ाच्या आधारे फूट पाडता यावी यासाठी इंग्रज सरकारने जातीय निवाडा जाहीर केला. १६ ऑगस्ट १९३२ रोजी इंग्लंडचे पंतप्रधान रॅम्से मॅक्डोनाल्ड याने जातीय निवाडा जाहीर केला.
1. जातीय निवाडा :- १६ ऑगस्ट १९३२
क ाँग्रेसने सुरू क
े लेल्य सविनय क यदेभंग ची चळिळ दुबळी
करण्य स ठी तसेच ज तीय ननि डय़ च्य आध रे फ
ू ट प डत य िी य स ठी इंग्रज सरक रने ज तीय
ननि ड ज हीर क
े ल . १६ ऑगस्ट १९३२ रोजी इंग्लंडचे पंतप्रध न रॅम्से मॅक्डोन ल्ड य ने ज तीय
ननि ड ज हीर क
े ल . य ननि डय़ ने क यदे मंडळ तील प्रनतननधधत्ि स ठी भ रतीय सम ज चे
ज तीय तत्ति ंिर एक
ू ण सतर विभ ग प डण्य त आले होते. त्य अंतगगत मुस्स्लम, ख्रिश्चन,
शीख, युरोवपयन, अस्पृश्य अश प्रत्येक अल्पसंख्य क गट ल क यदे मंडळ त र खीि ज ग
ठेिण्य त आल्य होत्य . तसेच प्रत्येक विभ ग स ठी स्ितंत्र मतद रसंघ ननम गण करण्य ची तरतूद
करण्य त आली होती.
2. पुणे करार- २५ सप्टेंबर १९३२
ग ंधीजींच ज तीय ननि डय़ स तीव्र विरोध होत म्हणून २०
सप्टेंबर १९३२ रोजी त्य ंनी प्र ण ंनतक उपोषण स सुरुि त क
े ली. २४ सप्टेंबर १९३२ रोजी ग ंधी-
आंबेडकर कर र झ ल . ह कर र पुण्य च्य येरिड तुरुं ग त झ ल म्हणून त्य स ‘पुणे कर र’
म्हटले ज ते. अस्पृश्य ंन स्ितंत्र मतद रसंघ ऐिजी य कर र न्िये संपूणग देश तील प्र ंतीय
विधधमंडळ त हररजन ंन 148 ज ग तसेच क
ें द्रीय क यदेमंडळ त त्य ंच्य स ठी 18 टक्क
े ज ग र खून
ठेिण्य चे ठरले. २६ सप्टेंबर १९३२ ल ग ंधीजींनी उपोषण सोडले.
पुणे कर र ची फलननष्पत्ती म्हणजे य नंतरच्य क ळ त मह त्म ग ंधींनी
अस्पृश्यत ननमूगलन च्य क य गल विशेष प्र ध न्य ददले.