Recommended
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Đại cương về sông ngòi và sự hình thành dòng chảy sông ngòi ppt
Similar to Đại cương về sông ngòi và sự hình thành dòng chảy sông ngòi ppt (20)
More from Van Tuan Le
More from Van Tuan Le (11)
Recently uploaded
Recently uploaded (20)
Đại cương về sông ngòi và sự hình thành dòng chảy sông ngòi ppt
- 1. Đại cương về sông ngòi và sự hình thành dòng chảy sông ngòi
- 2. Nhóm … NGUYỄN THỊ HƯƠNG GIANG 82838 NGUYỄN VĂN ĐỨC 86991 ĐÀO THỊ KIM HÀ 88431
- 3. 2.1.1. Sông và hệ thống sông a. Sông chính và sông nhánh Dòng nước tự nhiên chảy theo chỗ trũng của địa hình, có lòng dẫn ổn định và có nguồn cung cấp nước mặt gọi là sông. Sông chính: là sông trực tiếp đổ ra biển hoặc hồ chứa. Sông trực tiếp chảy vào sông chính gọi là sông nhánh cấp 1, sông chảy vào sông nhánh cấp 1 goi là sông nhánh cấp 2,… 3
- 5. Tập hợp toàn bộ sông nhánh, sông chính có liên quan dòng chảy với nhau gọi là hệ thống sông hay lưới sông. Trong hệ thống sông, người ta lấy tên sông chính gọi cho cả hệ thống ấy. B. MẠNG LƯỚI SÔNG
- 6. c. Các dạng lưới sông chính Sự bố trí các sông nhánh dọc theo sông chính ảnh hưởng quyết định đến sự hình thành dòng chảy trong sông chính. Có thể phân thành các dạng lưới sông chính như sau: 6
- 7. Sông chính tương đối dài, các sông nhánh phân bố đều sang 2 bên vì vậy ít sinh ra lũ đồng thời và lũ ở hạ lưu không lớn
- 8. Hệ thống sông Mê Kông
- 9. Sông chính không dài lắm, các sông nhánh đổ vào sông chính ở những vị trí gần nhau vì vậy có khả năng sinh ra lũ đồng thời và lũ ở hạ lưu khá lớn
- 11. Sông chính và sông nhánh gần như song song nhau. Đến gần cửa sông chính sông nhánh mới đổ vào sông chính. Loại này sinh ra lũ đồng thời và lũ ở hạ lưu tương đối lớn và nhanh. Hệ thống sông Hồng là điển hình cho loại sông này.
- 12. Dạng lưới sông này là tổng hợp của các dạng lưới sông trên. Hệ thống sông Cửu Long là điển hình cho loại sông này
- 13. Lưu vực của một con sông là diện tích mặt đất trên đó nước trực tiếp chảy từ các sườn dốc và dồn vào lòng sông, hoặc theo sông nhánh chảy vào sông chính. Nói cách khác, lưu vực của một con sông là khu vực tập trung nước của con sông đó 2.1.2. Lưu vực sông
- 14. Vị trí địa lý Vị trí địa lý của lưu vực được xác định trên cơ sở toạ độ địa lý (kinh độ, vĩ độ) và các vùng tiếp giáp trên bản đồ địa lý sông ngòi. Cần chỉ rõ xung quanh phân giới của lưu vực có những ngọn núi nào, đồng thời đề cập đến con sông đó cách xa biển bao nhiêu km và xét xem hơi nước vận chuyển từ biển vào lưu vực như thế nào. Vị trí địa lý đóng vai trò tương đối quan trọng trong nghiên cứu thuỷ văn. Vị trí địa lý quyết định điều kiện khí hậu, qua đó ảnh hưởng trực tiếp đến chế độ thuỷ văn.
- 15. Địa hình của lưu vực Những lưu vực nhiều đồi núi có hiện tượng mưa nhiều. Độ cao, hướng núi có ảnh hưởng đến tình hình khí hậu, khí tượng trên lưu vực
- 16. • Địa hình lòng sông dốc. • Nguồn cung cấp nước nhiều do lượng mưa lớn. • Hình dạng của sông (hình nan quạt). Đặc điểm: + Mùa lũ từ tháng 6 đến tháng 10, lưu lượng mùa lũ gấp 4 lần mùa cạn. + Lũ lên nhanh và đột ngột, rút chậm. Chế độ nước thất thường, phức tạp. • Sông dài, diện tích lưu vực lớn. • Độ dốc lòng sông nhỏ. • Mạng lưới kênh rạch chằng chịt. • Hình dạng của sông (hình lông chim). Đặc điểm: + Mùa lũ từ tháng 7 đến tháng 11. + Nước sông điều hòa, không phức tạp, 10 lên chậm, rút chậm. Địa hình của lưu vực
- 17. Cấu tạo địa chất, thổ nhưỡng Đặc trưng này bao gồm tính chất của nham thạch, cấu tạo địa chất của lưu vực. Cấu tạo địa chất thổ nhưỡng có tác dụng điều tiết thuỷ văn, ảnh hưởng đến khả năng cung cấp nước ngầm trong lưu vực.
- 18. Thảm phủ thực vật Thảm phủ thực vật bao gồm rừng, các loại cây trồng trên lưu vực có tác dụng quan trọng điều tiết dòng chảy trên lưu vực, ảnh hưởng đến yếu tố khí hậu, làm chậm tập trung dòng chảy mặt và dòng chảy ngầm.
- 19. Ao hồ đầm lầy Ao hồ đầm lầy có tác dụng điều tiết làm chậm quá trình tập trung dòng chảy mặt. Trong mùa lũ một phần nước được trữ trong ao hồ, đầm lầy. Khi lũ rút, nước được tháo ở các ao hồ để điều tiết dòng chảy
- 20. 2.1.3. Dòng sông và sự hình thành dòng chảy sông ngòi 20 a. Phân đoạn dòng sông Một con sông phát triển đầy đủ thường chia làm 5 đoạn có tính chất khác nhau: nguồn sông, thượng lưu, trung lưu, hạ lưu và cửa sông.
- 21. Nguồn sông Nguồn là nơi bắt đầu của dòng sông. Nguồn sông thường bao gồm một diện tích rất lớn, nhiều lúc khó xác định như ở vùng đá vôi có nhiều hang động, cũng có khi bắt nguồn từ một mạch nước ngầm hoặc một hồ chứa nước.
- 22. Thượng lưu Thượng lưu là đoạn sông trực tiếp nối với nguồn sông. Đặc điểm là dòng sông hẹp, độ dốc lớn, nước chảy xiết, xói mòn chủ yếu theo chiều sâu, thường có thác ghềnh lớn, không thuận lợi cho giao thông vận tải.
- 23. Trung lưu Trung lưu là đoạn nối tiếp thượng lưu, độ dốc lòng sông đã giảm nhiều, không có những ghềnh thác lớn, nước chảy yếu hơn, xói lở phát triển sang 2 bên bờ mạnh làm cho lòng sông đã mở rộng dần, bãi sông xuất hiện, trên mặt bằng sông đã có dạng uốn khúc. Nhìn chung đoạn này tương đối thuận lợi cho giao thông vận tải.
- 24. Hạ lưu Hạ lưu là đoạn cuối cùng của sông trước khi đổ ra biển hồ chứa hoặc con sông khác. Đặc điểm ở đoạn này là độ dốc lòng sông rất bé, nước chảy chậm, bồi nhiều hơn xói, tạo nên nhiều bãi sông nằm ngang giữa lòng sông, hình thành lòng sông quanh co uốn khúc rất nhiều, lòng sông mở rộng ra nhiều so với đoạn trên. Hạ lưu thuận lợi cho phát triển giao thông vận tải thủy cũng như các ngành kinh tế khác.
- 26. Cửa sông Cửa sông là nơi sông tiếp giáp với biển hoặc hồ hoặc một con sông khác ở cửa sông. Lòng sông mở rộng lưu tốc bé dần phù sa, lắng đọng, tạo thành những tam giác châu. Trong một số trường hợp đặc biệt, do điều kiện địa hình địa chất và khí hậu mà sông có thể không có đầy đủ các phân đoạn như trên. Ví dụ ở vùng sa mạc khô nóng hay khi trải qua các vùng núi đá vôi có nhiều
- 27. b. Sự hình thành dòng chảy sông ngòi Nước mưa khi rơi xuống lưu vực một phần chảy trên mặt đất, tạo thành dòng chảy mặt một phần ngấm xuống đất rồi tập trung thành mạch nước ngầm (dòng chảy ngầm) chảy vào sông, sau đó chảy qua cửa ra của lưu vực tạo thành dòng chảy sông ngòi. Sau đây nghiên cứu quá trình hình thành dòng chảy mặt và dòng chảy ngầm. 27
- 28. Quá trình mưa Quá trình tổn thất Quá trình chảy tràn trên sườn dốc Quá trình tập trung dòng chảy trong sông
- 29. Quá trình mưa Quá trình tổn thất Quá trình chảy tràn trên sườn dốc Mưa là giai đoạn đầu tiên của quá trình hình thành dòng chảy sông ngòi. Cường độ mưa và lượng mưa luôn biến đổi theo không gian và thời gian
- 30. Quá trình mưa Quá trình tổn thất Quá trình chảy tràn trên sườn dốc Nước mưa rơi xuống lưu vực không phải tất cả tham gia vào việc hình thành dòng chảy mà có một phần tổn thất do bốc hơi, một phần thấm xuống đất và bị giữ lại trong đất, một phần đọng lại trên lớp thực vật, các quá trình đó gọi chung là quá trình tổn thất trên lưu vực
- 31. Quá trình tổn thất Quá trình chảy tràn trên sườn dốc Quá trình tập trung dòng chảy trong sông Nước chảy thành từng lớp trên mặt của lưu vực Trong quá trình chảy tràn nước không ngừng bị tổn thất do ngấm và bốc hơi Độ sâu của lớp nước chảy tràn được quyết định bằng cường độ mưa và cường độ ngấm
- 32. Quá trình tổn thất Quá trình chảy tràn trên sườn dốc Quá trình tập trung dòng chảy trong sông Nước sau quá trình chảy tràn trên sườn dốc, tập trung và chảy trong lòng sông cho đến cửa, ra của khu vực, giai đoạn này gọi là quá trình tập trung dòng chảy trong sông.
- 33. Nước mưa ngấm xuống đất, một phần bị giữ lại ở tầng mặt đất rồi dần dần bốc hơi qua đất hoặc qua thực vật, phần lớn sẽ tiếp tục bị ngấm xuống do tác dụng của trọng lực. Quá trình ngấm xuống sẽ tiếp tục cho tới lớp đất sát trên tầng đất không thấm. Tại lớp này, do không thể tiếp tục ngẩm xuống nên nước ngầm sẽ tích tụ lại thành lớp, ngấm theo chiều ngang đến chỗ trũng hơn và chảy vào sông. Những con sông lớn, lòng sông sâu, mực nước ngầm thường cao hơn đáy sông nên nước ngầm luôn chảy vào sông. Về mùa khô, nước ngầm là nguồn bổ sung nước chủ yếu cho các con sông lớn. Vì lượng nước ngầm trữ trong lưu vực rất lớn nên dòng chảy ngầm tương đối ổn định.
- 34. Những con sông nhỏ, lòng sông nông, đáy sông thường cao hơn mực nước ngầm nên không được nước ngầm thường xuyên bổ sung. Sau khi mưa tạnh một thời gian, nước sông cạn đi rất nhanh và nếu gặp hạn có thể bị khô cạn.