History of the ancient world (lyceum) iii.2.4 - 2.5

1. Ιστορία του Αρχαίου Κόσμου
Α’ Λυκείου
Κεφάλαιο III.2: Ο ελληνιστικός
πολιτισμός

2. Κεφάλαιο III.2.4: Τα γράμματα

3. Κατά τους ελληνιστικούς χρόνους διευκολύνεται για
πρώτη φορά η μαζική παραγωγή βιβλίων.
Αιτίες:
1) Ευρεία χρήση παπύρου
και περγαμηνής
2) Δημιουργία σπουδαίων
πνευματικών ιδρυμάτων,
όπως οι βιβλιοθήκες
Κεφάλαιο III.2.4: Τα γράμματα

4. Ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά της
πνευματικής παραγωγής
1) Μεγάλη παραγωγή έργων
2) Η πλειοψηφία είναι μιμήσεις των
αριστουργημάτων της κλασικής εποχής
3) Περιορισμένη πρωτοτυπία
4) Εμφάνιση κάποιων νέων ειδών
5) Συγκέντρωση και αντιγραφή κλασικών έργων στις
βιβλιοθήκες
6) Εμφάνιση φιλολογικής επιστήμης (γραμματικοί)
Κεφάλαιο III.2.4: Τα γράμματα

5. Φιλολογία
Χαρακτηριστικά:
1) Ασχολείται με την καταγραφή, αντιγραφή και
έκδοση έργων της κλασικής εποχής
2) Εισάγει τα σημεία στίξης, προσωδίας, τόνων και
της δασείας
3) Δημιουργείται η πρώτη γραμματική της ελληνικής
Κεφάλαιο III.2.4: Τα γράμματα

6. Φιλολογία
Σπουδαίοι φιλόλογοι:
• Ζηνόδοτος (έκδοση
ομηρικών επών)
• Αρίσταρχος ο Σαμόθραξ
(έκδοση ομηρικών επών)
• Διονύσιος ο Θραξ
(γραμματική της ελληνικής)
• Αριστοφάνης ο Βυζάντιος
(σημεία στίξης, τόνων κ.α.)
Κεφάλαιο III.2.4: Τα γράμματα

7. Ποίηση
Χαρακτηριστικά:
1) Αρκετοί ποιητές κολακεύουν τους ισχυρούς ηγέτες
2) Πολλοί μιμούνται αριστουργήματα της κλασικής
και αρχαϊκής εποχής
3) Εμφάνιση Νέας κωμωδίας (νέο είδος)
4) Εμφάνιση της βουκολικής ποίησης (νέο είδος)
5) Εμφάνιση των μίμων (νέο είδος)
6) Εμφάνιση του μυθιστορήματος (νέο είδος)
Κεφάλαιο III.2.4: Τα γράμματα

8. Ποίηση
Σπουδαίοι ποιητές:
• Θεόκριτος («Ειδύλλια» -
βουκολική ποίηση)
• Μένανδρος («Δύσκολος» -
Νέα κωμωδία)
• Απολλώνιος ο Ρόδιος
(«Αργοναυτικά» - έπος)
• Ηρώνδας (μίμοι)
• Καλλίμαχος (επιγράμματα)
Κεφάλαιο III.2.4: Τα γράμματα

9. Ιστοριογραφία
Χαρακτηριστικά:
1) Ασχολείται με την ιστορία των ελληνιστικών
βασιλείων και των Ρωμαίων
2) Γράφονται ιστορικά έργα που εξηγούν τη σχέση
του ελληνικού κόσμου με τη Ρώμη
3) Λίγες φορές διακρίνεται για το επιστημονικό ύφος,
όπως είχε ιστορία του Θουκυδίδη τον 5ο αι.
(Πολύβιος)
Κεφάλαιο III.2.4: Τα γράμματα

10. Ιστοριογραφία
Σπουδαίοι ιστορικοί:
• Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης
(Ρωμαϊκή Ιστορία)
• Διονύσιος ο Αλικαρνασεύς
(Ρωμαϊκή ιστορία)
• Διόδωρος ο Σικελιώτης
(Παγκόσμια ιστορία)
Κεφάλαιο III.2.4: Τα γράμματα

11. Φιλοσοφία
Χαρακτηριστικά:
1) Επικέντρωσε το ενδιαφέρον της σε προβλήματα
που αφορούσαν την καθημερινή ζωή του
άνθρωπου (πρακτική-ηθική φιλοσοφία)
2) Η Αθήνα παραμένει φιλοσοφικό κέντρο
3) Εμφανίζονται νέα φιλοσοφικά ρεύματα που δίνουν
έμφαση στην ατομική ευτυχία
4) Οι σχολές αποκτούν κοσμοπολίτικο χαρακτήρα
Κεφάλαιο III.2.4: Τα γράμματα

12. Φιλοσοφία
Σπουδαίοι φιλόσοφοι και φιλοσοφικές σχολές:
• Στωική φιλοσοφία με έδρα τη Στοά στην Αθήνα (Ζήνων
– αυτάρκεια και εγκράτεια)
• Επικούρεια φιλοσοφία με έδρα τον Κήπο στην Αθήνα
(Επίκουρος – ευτυχία μέσω της πνευματικής
απόλαυσης)
• Ακαδημία με έδρα την Αθήνα
(συνεχιστές του έργου του Πλάτωνος)
• Περίπατος με έδρα την Αθήνα
(συνεχιστές του έργου του Αριστοτέλους)
Κεφάλαιο III.2.4: Τα γράμματα

13. Κεφάλαιο III.2.5: Οι επιστήμες

14. Η ταξινόμηση της γνώσης, που ξεκίνησε τον 4ο αι.
π.Χ. με τον Αριστοτέλη, στη διάρκεια των
ελληνιστικών χρόνων συστηματοποιήθηκε από
δεκάδες ειδικευμένους επιστήμονες και
φιλοσόφους.
Κεφάλαιο III.2.5: Οι επιστήμες

15. Από τον 3ο ως τον 1ο αι. π.Χ. τα μεγάλα αστικά κέντρα
του ελληνισμού (Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια, Πέργαμος, Αθήνα,
Συρακούσες, Έφεσος, Μίλητος, Ρόδος κ.α. είναι οι εστίες
παραγωγής και καταγραφής της επιστημονικής γνώσης.
Κεφάλαιο III.2.5: Οι επιστήμες

16. Γεωγραφία:
Οι γεωγραφικές γνώσεις
διευρύνθηκαν με την
ανακάλυψη νέων περιοχών,
άγνωστων μέχρι τότε στους Έλληνες.
• Ο Νέαρχος περιέπλευσε τις
ακτές του Ινδικού ωκεανού
• Ο Πυθέας ταξίδεψε βορειότερα
από τη Βρετανία
• Ο Ερατοσθένης σχεδίασε χάρτη
της γης
Κεφάλαιο III.2.5: Οι επιστήμες

17. Αστρονομία:
Οι αστρονομικές γνώσεις προόδευσαν αρκετά
• Ο Αρίσταρχος διατύπωσε ξεκάθαρα την ηλιοκεντρική
θεωρία που αιώνες μετά θα επαναφέρει ο Κοπέρνικος
• Ο Ποσειδώνιος είχε δημιουργήσει φορητό πλανητάριο
Κεφάλαιο III.2.5: Οι επιστήμες

18. Μαθηματικά:
Πολύ μεγάλη ανάπτυξη σημείωσε η
μαθηματική επιστήμη
• Ο Ευκλείδης έγραψε τα «Στοιχεία»
τα οποία έγιναν το πλέον
πολυδιαβασμένο επιστημονικό
κείμενο της εποχής
• Ο Απολλώνιος επεξεργάστηκε με
επιτυχία τη θεωρία των κώνων
• Ο Ίππαρχος θεωρείται ο ιδρυτής της
τριγωνομετρίας
Κεφάλαιο III.2.5: Οι επιστήμες

19. • Ο Ήρων δίδαξε στην Αλεξάνδρεια
και είναι από τους μεγαλύτερους
εφευρέτες όλων των εποχών. Επινόησε
την πρώτη ατμομηχανή
• Ο Φίλων είχε γράψει μια
εγκυκλοπαίδεια των εφαρμοσμένων
μηχανικών τεχνών
• Ο Κτησίβιος εφεύρε το υδραυλικό
ρολόι
Κεφάλαιο III.2.5: Οι επιστήμες
Μηχανική:
Στην ελληνιστική εποχή σημειώνεται το απόγειο της προόδου
στην αρχαία Ελληνική μηχανική

20. • Ο Αρχιμήδης υπήρξε ο μέγιστος
εφευρέτης και μηχανικός και
ασχολήθηκε με πολλά θέματα
φυσικής, όπως το ειδικό βάρος των
σωμάτων και οι μοχλοί. Είναι από τους
σπουδαιότερους επιστήμονες όλων
των εποχών
Κεφάλαιο III.2.5: Οι επιστήμες
Φυσική:
Η φυσικές επιστήμες καλλιεργήθηκαν κυρίως στην
Αλεξάνδρεια αλλά και στις Συρακούσες

21. • Ο Ηρόφιλος θεωρείται ο εισηγητής της πειραματικής
μεθόδου στην ιατρική και ο εφευρέτης της ανατομίας και
της φυσιολογίας
• Ο Ερασίστρατος καινοτόμησε με τη μελέτη του
κυκλοφορικού και του νευρικού συστήματος, ενώ
ασχολήθηκε πολύ με τις επιδράσεις της διατροφής στην
υγεία
Κεφάλαιο III.2.5: Οι επιστήμες
Ιατρική - Βιολογία:
Η ιατρική επιστήμη προόδευσε πολύ ιδίως στους τομείς της
ανατομίας, της φαρμακευτικής και της φυσιολογίας

22. Περισσότερο οπτικοακουστικό υλικό και
υλικό μελέτης στις ψηφιακές τάξεις μας
η-τάξη
Google Classroom