PPT PENDIDIKAN KELAS RANGKAP MODUL 3 KELOMPOK 3.pptx
PPT-Adat-Mantu-enggal-ppt.ppt
1. KD 4 TEKS EKSPOSISI
TEKS EKSPOSISI ADAT MANTU
KANGGE KELAS XI IPA
MARGEADETARI SMARADEWANIMAS
SMA N 2 BREBES
2. • Menapa tegese teks eksposisi?
• Menapa ciri teks eksposisi?
• Menapa tegese upacara tradisional adat
mantu?
• Menapa mawon perangan upacara adat
mantu?
2
3. TEKS EKSPOSISI
Teks eksposisi yaiku wacana kang
njlentrehake utawa medharake sawijining bab
kanggo pamaos. Supaya pamaos oleh informasi
kang genep babagan sawijining objek. .
Ancase menehi ngreti, ngonceki, aweh
pamrayoga (saran).
4. 10/17/2023 4
• Eksposisi mung ngupaya kanggo nyethakake
utawa njlentrehake sawijining pokok
prastawa/persoalan.
• Isi eskposisi ora duwe karep ngundang reaksi,
ndayani sikap lan panemune pamaos.
• Gaya eksposisi kudu informatif lan menerake.
• Basa eksposisi minangka basa pawarta tanpa
subjektif lan duka.
5. Upacara Adat Mantu
Yaiku salah sijine upacara adat Jawa
ingkang nggathukake kakung lan putri ana ing
adicara pahargyan kanthi diwiwiti adicara
lamaran lan dipungkasi karo adicara resepsi.
5
6. Perangan Adat Mantu
• Babagan I (Omongan) kabagi 4 (Congkog, Salar, Nontoni,
Lamaran)
• Babagan II (Kaseksen) kabagi 5 (Srah-srahan, Paningset, Asak
Tukon, Paseksen, Gethok Dina)
• Babagan III (Prosesi siyaga) kabagi 3 (Sedhahan,
Kumbakarnan, Jenggolan)
• Babagan IV (Prosesi Pahargyan) kabagi 9 (Pasang Tarub,
Kembar Mayang, Pasang Tetuwuhan, Siraman, Adol Dawet,
Paes, Midodareni, Slametan, Nyantri)
• Babagan V (Resepsi) kabagi 6 (Ijab Qobul, Upacara Panggih
(liron kembar mayang, balang gantal/suruh, ngidak
endog/tagan, ngombe rujak degan, sindur, timbangan/bobot
timbang, kacar-kucur, dulangan,) babak kawah, tumplek
punjen, sungkeman, kirab).
8. 10/17/2023 8
Omongan
Babagan setunggal wonten adicara Congkog,
Salar, Nontoni, lan Lamaran.
1. Congkog
Duginipun caraka/utusan ingkang nembung
kalih keluwarga calon besan lan calon temanten
putri ngenani status (single, double, triple),
sampun gadhah pacar, sampun wonten ingkang
nembung, sampun gadhah putra menapa dereng.
Candhakipun dilajengaken adicara Salar.
9. 10/17/2023 9
Omongan
2. Salar
Caraka/utusan saking calon besan lan calon
temanten putri maringi wangsulan/jawaban
dhateng keluwarga calon temanten kakung
ngenani pitakenan wonten ing adicara congkog.
3. Nontoni
Wangsulan sampun pikantuk dilajengaken
keluwarga calon temanten kakung dugi wonten
griya calon temanten putri. Kepanggih sami sami
nontoni.
10. Sasampunipun nontoni lajeng diterasaken
acara lamaran wonten griya calon temanten putri.
Keluwarga kekalih lajeng rembugan bab wekdal
dinten,titi mangsa, sasi, tabuh sarujuk
dikalampahan adicara lamaran.
Limrahipun menawi lamaran keluwarga
temanten kakung bekto cincin utawi kalung, utawi
gelang pratanda kangge calon temanten putri. Ugi
bekto jajan teles, jajan garing, lan umbarampe
manut adat ingkang sampun wonten.
10/17/2023 10
Omongan
11. 4. Lamaran
Keluwarga temanten kakung sabrayat dugi
wonten griya calon temanten putri minangka ijin
bade sesambungan dadosaken keluwarga.
Sasampunipun kalampahan adicara lamaran lajeng
keluwarga kekalih rembugan malih bab wekdal
diwontenaken adicara pahargyan, awit sedhahan
dugi resepsi. Awit umbarampe kagem calon
temanten putri lan keluwarga sabrayat.
10/17/2023 11
Omongan
13. Babagan kaping kalih menika Kaseksen kabagi
Srah-srahan, Paningset, Asak Tukon, Paseksen, lan
Gethok Dina.
1. Srah-srahan
Gawanan keluwarga temanten kakung
ingkang awujud barang lan arta kangge calon
temanten putri sabrayat minangka dipunangge
adicara pahargyan kanthi kaleksanan sae. Barang
menika kados sandhangan, jajan pasar, lan emas.
Sedaya gumantung kalih panyuwunan saking calon
temanten putri.
10/17/2023 13
Kaseksen
15. 2. Paningset
Calon temanten kakung lan calon temanten
putri ijol cicin lan sapanunggalipun minangka
pratandha tresna asih. Pralambang keluwarga
kekalih bilih bade dados setunggal.
3. Asak Tukon
Keluwarga calon temanten kakung paring
arta keluwarga calon temanten putri bilih kangge
tumbas umbarampe adicara salajengipun. Arta
kasebut ugi dipun wastani dhuwit pawon.
10/17/2023 15
Kaseksen
16. 4. Paseksen
Prosesi nyuwun donga pangestu lan ijin calon
temanten kalih tiyang sepuh disakseni kaliyan para
saksi. Minangka wonten saksi khusus kangge atur
panuwun saksi khusus menika dipun paringi
Tembaga Miring yaiku arta saking calon keluwarga
besan.
5. Gethok Dina
Pamilihan titi mangsa, sasi, taun, lan wekdal
dinten ijab qabul lan resepsi kanthi petungan
pasaran laire calon temanten kekalih lan bapak
10/17/2023 16
Kaseksen
17. Babagan kaping tiga menika Sedhahan,
Kumbakarnan, Jenggolan.
1. Sedhahan
Damel layang ulem utawi serat sedhahan utawi
undangan.
2. Kumbakarnan
Pirembugan sanak kadang, tangga tepalih kangge
damel panitiya minangka adicara pahargyan.
3. Jenggolan
Calon temanten kekalih paring wonten KUA bilih
bade ngaljengaken adicara pahargyan.
10/17/2023 17
Prosesi
Siyaga
18. Babagan kaping sekawan kabagi sanga,
Pasang Tarub, Kembar Mayang, Pasang
Tetuwuhan, Siraman, Adol Dawet, Paes,
Midodareni, Slametan, lan Nyantri.
Limrahipun menawi bade pahargyan griya
calon temanten putri menika dipaes kados pasang
tarub (pasang tetuwuhan) ing ngajenge lawang
gedhang, klapa, tebu lan ringin. Tetuwuhan
menika kanthi teges supados calon temanten
tansah begjan raharjan slamet berkah lan barokah.
10/17/2023 18
Pahargyan
19. 1. Pasang Tratag lan Tarub
Tratag tegese dekor tenda, tarub tegese
umbarampe ingkang rinonce saking janur enem.
Prantanda menawi bade wonten hajatan. Janur
kuning disuwir dipasang wonten sisihipun tratag
lan janur kuning ingkang mlengkung. Kanthi teges
nyuwun berkah saking mahakuwasa. Lajeng
wonten bleketepe umbarampe saking janur ijo.
10/17/2023 19
Pahargyan
22. 2. Kembar Mayang
Ingkang sinebut Sekar Kalpataru pratanda kabegjan
lan karaharjan. Limrahipun dipun pasang wonten sisih
tengen lan kiwa lungguhan manten. Wonten ing adicara
liron kembar mayang, kembar mayang menika ngangge
pinebus.
Lajeng diterasaken wonten adicara panggih.
Menawi adicara pahargyan sampun purna. Kembar
mayang kasebut dipun bucal wonten segara utawi lepen.
Ateges supados temanten enget saking pundi asalipun
10/17/2023 22
Pahargyan
24. 3. Pasang Tetuwuhan
Tetuwuhan kanthi pratandha lambang alam lan
saisine. Panggenane wonten papan siraman, lawang
ingkang wonten janur bleketepe lan sakiwa tengene
manten. Ingkang sanesipun kanthi pangarep-arep supados
calon temanten cepet pinaringan putra lan putri.
10/17/2023 24
Pahargyan
26. 4. Siraman
Siraman yaiku ngesiki awak kanggo calon temanten
kakung putri. Ancas siraman supados lair lan batin angsal
pinaringan ampunan saking Gusti Allah. Ing adicara
siraman wonten pitung sesepuh lan pinisepuh. Diwiwiti
paling sepuh lajeng dipungkasi Bapak calon temanten putri.
Calon temanten wudhu liwat kendhi banjur bapak
lan ibu matur “ Niyat ingsun ora mecah kendi nanging
mecah pamore anaku wadon”. Sasampunipun purna calon
temanten putri banjur dibopong Bapak tumuju kamar
temanten.
26
Pahargyan
29. 5. Adol dawet
Adicara adol dawet ditindakaken dening bapak lan ibu calon
temanten putri. Bapak ingkang mayungi, ibu ingkang sade, menika
pratandha tuladha menawi sampun omah-omah calon temanten
kekalih saged sesarengan ing wekdal seneng lan susah. Para tamu
tumbas dawet ngangge kreweng. Kreweng menika pratelan sing
digawe saka lempung. Kreweng minangka simbol panguripan diwiwit
saking lemah. Mila sami kalih omah-omah mesthi didiwiwti saking
andhap rumiyin lajeng sakedhik sangsaya inggil.
10/17/2023 29
Pahargya
n
31. 6. Paes
Paes yaiku ngilangake rikma alus wonten ing bathuk
kanthi ancas supados calon temanten putri ketingal
manglingi. Paes menika saged ugi pangarep-arep saking
tiyang sepuh bilih kang putra tansah pinaringan putra.
10/17/2023 31
Pahargya
n
35. 8. Slametan
Adicara nyuwun dedonga mring Gusti Allah supados ngenjang adicara
Ijab Qabul kaparingan berkah mboten wonten kekirangan.
9. Nyantri/Nyatrik
Adicara pasrah tampi kanthi simbol calon temanten kakung dugi kalih
keluwarga sabrayat. Calon temanten kakung nyuwun pangestu bilih ngenjang
bade ijab supados mboten wonten kekirangan. Adicara kasebut ugi kangge
tepangan keluwarga besan sabrayat.
Bilih wonten mbak utawi mas ingkang dereng krama, wonten adicara
plangkahan. Calon temanten paring panjalukan kanthi simbol ijin bade nindakake
krama rumiyin
10/17/2023 35
Pahargy
an
37. 10/17/2023 37
1. Ijab Qabul
yaiku ngesahake antara temanten kakung
lan putri kanthi agama lan negara. Sasampune
acara ijab kabul diterusake upacara adat manut
daerahe dewe-dewe.
39. 10/17/2023 39
Resepsi
2. Upacara Panggih
Upacara panggih tegese temu/ketemu. Upacara panggih
ketemune temanten kakung lan putri. Upacara panggih temanten
kakung putri lungguh jejer disakseni karo keluwarag leloro lan
tamu. Ateges temanten wes sah dadi garwane. Upacara kasebut
kabagi adicara liron kembar mayang, balang gantal/suruh, ngidak
endog/tagan, ngombe rujak degan, sindur, timbangan/bobot
timbang, kacar-kucur, dulangan.
40. 10/17/2023 40
Resepsi
2.a Liron Kembar Mayang
Adicara liron kembar mayang tegese
temanten kekalih saget manunggal rasa, cipta, lan
karsa tujumu ing kaslametan lan karaharjan.
41. 10/17/2023 41
Resepsi
2.b. Balang Gantal/Balang Suruh
Balang suruh yaiku temanten leloro balang
godhong suruh sing digulung kanggo benang sing
ning jerone diisi karo injet lan jambe.
Suruh kuwi pralambang tresna, dadi mbalang
suruh ateges mbalang tresna lan asih temanten
leloro
43. 10/17/2023 43
Resepsi
2.c. Ngidak Tigan/Ngidak Tagan
Upacara ngidak endog ditindakake sawise upacara
wiji dadi. Ngidak endog ditindakake temanten kakung
supaya temanten leloro bisa duwe keturunan kang sae,
sehat lan lengkap. Teges liyane yaiku pralambang
bektine garwa (putri) marang kakung.
Temanten kakung ngidak endog lan temanten
putri ngresiki samparan temanten kakung ingkang gupak
endog.
45. 2.d. Ngombe Degan
Ngombe degan dadi pralambang banyu suci
yaiku panguripan. Sasampunipun ngunjuk degan
temanten kekalih dikepyok tetuwuhan supados
dados keluwarga ngrembaka sae lair lan batin.
Kekalihe saged makaryo lan tumindak ingkang
dados kuwajibane.
10/17/2023 45
Resepsi
47. 2.e. Sindur
Upacara Sindur yaiku temanten kekalih ngadeg,
temanten kakung sisih tengen lan temanten putri sisih
kiwa. Ibu temanten putri ngadeg wonten wingking
temanten kekalih lan ngagemaken kain sindur diterusake
temanten kekalih tumut bapak tumuju pawiwahan.
Sindur pralambang bapak dadi panutan (ing ngarsa
sung tuladha), temanten kekalih ing tengah ing madya
mangun karsa lan ibu wonten wingking (tut wuri
handayani).
10/17/2023 47
Resepsi
49. 10/17/2023 49
Resepsi
2.f. Bobot Timbang/Timbangan
yaiku nalika bapak temanten putri lungguh
wonten pawiwahan diterusake bapak mangku
temanten kekalih, kakung sisih tengeh, putri
sisih kiwa. Timbangan pralambang menantu
kuwi wes dianggep putrane dewe kaya dene
putra kandunge, dadi ora ana pambedane.
51. 10/17/2023 51
Resepsi
2.g. Kacar Kucur
Upacara Kacar Kucur yaiku pralambang
temanten kakung maring (nafkah) marang
temanten putri. Asile arupa arta utawa asil bumi.
Mula ing upacara kacar kucur dilambangake wos,
bumbu pawon, lan sajenise. Kantonge saka bahan
beludru abang isine asil bumi diparingake
temanten kakung marang temanten putri. Banjur
diterusake marang ibu supaya disimpen
55. 3. Babak Kawah
Adicara babak kawah ditindakake nalika
keluwarga temanten putri nembe kawontenaken
adicara pahargyan mantu kaping kapisan. Adicara
kasebut diwiwiti kaliyan nyebar arta receh dicampur
kalih beras kuning, kedele, lan kacang ijo.
10/17/2023 55
Resepsi
56. 4. Tumplek Punjen
Tumplek punjen ditindakake menawi kaluwarga
kasebut sampun mboten bade kawontenaken adicara
pahargyan. Tegese ingkang putri menika putri ragil
utawi bontot.
10/17/2023 56
Resepsi
57. 5. Sungkeman
Upacara Sungkeman yaiku ngabekti tanda
hormat lair lan batin putra marang wong tuwa
uga besan. Ateges temanten kekalih maringi
hormat panuwun sampun diopeni awit alit dugi
ageng.
10/17/2023 57
Resepsi
59. 10/17/2023 59
Upacara Sungkeman yaiku ngabekti
tanda hormat lair lan batin putra marang
wong tuwa uga besan. Ateges temanten
kekalih maringi hormat panuwun sampun
diopeni awit alit dugi ageng.
60. 6. Kirab
Kirab menika nggambarake menawi temanten
kekalih medal saking sasana rinengga kangge gantos
busana. Nanging ugi kirab dikawontenaken nalika
tematen kekalih kepanggih wiji dadi tumuju ssasana
rinengga.
10/17/2023 60
Resepsi