TIỂU LUẬN Môn thi Luật Thương Mại Đánh giá thực trạng pháp luật thực tiễn thi hành pháp luật HTX Việt Nam Lựa chọn nghiên cứu 01 HTX cụ thể hoạt động.pdf

1. BỘ TƯ PHÁP
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI
-----o0o-----
TIỂU LUẬN
Môn thi: Luật Thương Mại 1
Đề bài: Đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn thi hành pháp luật về HTX ở
Việt Nam hiện nay. Lựa chọn nghiên cứu về 01 HTX cụ thể đang hoạt động và
trình bày hiểu biết của anh/chị về HTX đó.
Họ và tên : Tạ Thị Thiên Trang
MSSV : 441347
Lớp : N07.TL2
Nhóm : 02
Hà Nội – năm 2021

2. BẢNG TỪ VIẾT TẮT
Hợp tác xã HTX
Kinh tế tập trung KTTT

3. MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
NỘI DUNG 1
I – Những vấn đề lý luận cơ bản về HTX: 1
1.Khái niệm, đặc điểm của HTX: 1
1.1.Khái niệm HTX: 1
1.2.Đặc điểm HTX: 3
2.Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của HTX: 3
II – Đánh giá thực trạng pháp luật về HTX ở Việt Nam hiện nay: 4
III – Đánh giá thực tiễn thi hành pháp luật về HTX ở Việt Nam hiện nay: 5
1.Những thành tựu đã đạt được trong thực tiễn thi hành pháp luật về HTX: 5
2.Những vướng mắc trong thực tiễn thi hành pháp luật về HTX: 6
3.Nguyên nhân của những tồn tại hiện nay: 8
IV – Liên hệ với HTX cụ thể đang hoạt động (HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng
hợp Anh Đào – Lâm Đồng): 10
KẾT LUẬN 12
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 13
PHỤ LỤC 1: MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp
Anh Đào – Lâm Đồng 15

4. 1 | Page
ĐẶT VẤN ĐỀ
Ở Việt Nam, kinh tế hợp tác, HTX được quan tâm và phát triển từ rất sớm
– ngay từ khi đất nước giành độc lập. Sau này, qua các thời kì mặc dù HTX có
lúc gặp phải khó khăn tưởng chừng như không thể tồn tại được, nhưng với sự
quan tâm của Đảng và Nhà nước, HTX dần lấy lại được vị thế của mình.
Nhận thức được điều này, dựa trên kiến thức về lí luận và thực tiễn, em đã
mạnh dạn chọn đề: “Đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn thi hành pháp
luật về HTX ở Việt Nam hiện nay. Lựa chọn nghiên cứu về 01 HTX cụ thể
đang hoạt động và trình bày hiểu biết của anh/chị về HTX đó” cho bài tiểu
luận thi hết học phần của mình.
Do kiến thức lí luận và thực tế còn hạn chế nên bài viết không tránh khỏi
những thiếu sót, rất mong nhận được sự chỉ bảo của các thầy cô để bài viết của
em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
NỘI DUNG
I – Những vấn đề lý luận cơ bản về HTX:
1. Khái niệm, đặc điểm của HTX:
1.1. Khái niệm HTX:
Cách đây gần 200 năm, các nhà tư tưởng cách mạng ở châu Âu như Robert
Owen (Anh), Fourier, Saint Simon (Pháp), Huber, Schulze Delitzsch và
Raiffeisen (Đức) đã đưa ra những ý tưởng đầu tiên về mục đích và phương thức
tổ chức, hoạt động của HTX.1
Các lãnh tụ của phong trào cộng sản thế giới như
F. Ăng-ghen, V.I.Lenin cũng đã nhiều lần nêu ra các tư tưởng và phương thức tổ
chức và hoạt động của các HTX. F. Ăng-ghen viết: “Nông dân trong một làng
1
Nguyễn Minh Tú (chủ biên), Mô hình tổ chức hợp tác xã kiểu mới góp phần xây dựng xã hội hợp tác, đoàn kết,
cùng chia sẻ sự thịnh vượng và quản lí một cách dân chủ, Nxb. Khoa học và Kĩ thuật, Hà Nội, 2011, tr.145-154.

5. 2 | Page
hay một nhà xứ … phải kết hợp toàn bộ ruộng đất của họ lại thành một doanh
nghiệp lớn duy nhất, cùng bỏ sức cày cấy chung và chia hoa lợi theo tỉ lệ ruộng
đất đã góp vào, tiền bạc đã bỏ ra và lao động đã làm được.”2
Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngay từ giai đoạn đầu của sự nghiệp cách mạng, cũng
đã nhận thức rất rõ ràng về bản chất, vai trò của HTX đối với việc cải thiện điều
kiện sống và làm việc của các tầng lớp nhân dân lao động và đóng góp vào sự
phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trong tác phẩm “Đường Kách mệnh”
(1927), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trình bày các tư tưởng, quan niệm về HTX một
cách có hệ thống, từ lịch sử, mục đích đến các loại hình HTX. Người đã đúc rút
lí luận và kinh nghiệm tổ chức, hoạt động của các HTX ở Anh, Pháp, Đức, Nga,
Nhật Bản và phổ biến một cách rất dễ hiểu cách thức tổ chức các loại hình HTX
khác nhau ở Việt Nam.3
Tại đại hội ICA lần thứ 31 tại Manchester (Anh) tháng 9/1995, ICA đã nêu rõ
bản chất của HTX trong định nghĩa có tính pháp lí trên cơ sở tổng kết kinh
nghiệm hình thành và phát triển của các HTX trên thế giới trong gần 200 năm
qua, đó là: “HTX là tổ chức/ hiệp hội tự chủ của các cá nhân liên kết với nhau
một cách tự nguyện nhằm đáp ứng các nhu cầu và nguyện vọng chung về kinh tế,
xã hội và văn hóa thông qua một doanh nghiệp được sở hữu chung và được kiểm
soát một cách dân chủ.”4
Khoản 1 Điều 3 Luật HTX 2012 cũng định nghĩa: “HTX là tổ chức kinh tế
tập thể, đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất 07 thành viên tự nguyện
thành lập và hợp tác tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất, kinh doanh,
tạo việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu chung của thành viên, trên cơ sở tự chủ, tự
chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ trong quản lý HTX.”
2
C.Mác – F.Ăng-ghen toàn tập, tập 2, Nxb. Sự thật, Hà Nội, 1972, tr.530.
3
Hồ Chí Minh toàn tập, tập 2, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, tr.259-287.
4
Nguyễn Minh Tú (chủ biên), Mô hình tổ chức hợp tác xã kiểu mới góp phần xây dựng xã hội hợp tác, đoàn kết,
cùng chia sẻ sự thịnh vượng và quản lí một cách dân chủ, Nxb. Khoa học và Kĩ thuật, Hà Nội, 2011, tr.171.

6. 3 | Page
1.2. Đặc điểm HTX:
Thứ nhất, HTX là một tổ chức kinh tế tập thể, có các thành viên là cá nhân
hoặc tổ chức.
Thứ hai, HTX là một tổ chức kinh tế mang tính xã hội và nhân văn sâu sắc.
Thứ ba, HTX là một tổ chức kinh tế có tư cách pháp nhân.
Thứ tư, HTX được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách
nhiệm.
Thứ năm, HTX thực hiện việc phân phối thu nhập cho các thành viên theo
lao động, theo vốn góp và theo mức độ sử dụng dịch vụ của HTX.
Thứ sáu, HTX được hưởng các chính sách bảo đảm, hỗ trợ và ưu đãi của Nhà
nước.
2. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của HTX:
Với lịch sử gần 200 năm hình thành và phát triển của các HTX, ICA đã tổng
kết và xác định 07 nguyên tắc tổ chức và hoạt động của HTX là:
1. Thành viên tự nguyện và mở rộng;
2. Kiểm tra dân chủ bởi các thành viên;
3. Sự tham gia kinh tế của xã viên HTX;
4. Độc lập và tự chủ;
5. Giáo dục, đào tạo và thông tin;
6. Sự hợp tác giữa các HTX;
7. Quan tâm đến cộng đồng.5
Quán triệt và cụ thể hóa các nguyên tắc tổ chức và hoạt động trên của phong
trào HTX thế giới, các nhà làm luật của Việt Nam đã đề ra 07 nguyên tắc của
việc tổ chức và hoạt động của các HTX ở Việt Nam trong Điều 7 của Luật HTX
năm 2012. Đó là: “(i) Cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân tự nguyện thành lập, gia
5
Nguyễn Ty (chủ biên), Phong trào hợp tác xã quốc tế qua gần hai thế kỉ, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội,
2002, tr.15-17.

7. 4 | Page
nhập, ra khỏi HTX. HTX tự nguyện thành lập, gia nhập, ra khỏi liên hiệp HTX;
(ii) HTX, liên hiệp HTX kết nạp rộng rãi thành viên, HTX thành viên; (iii) Thành
viên, HTX thành viên có quyền bình đẳng, biểu quyết ngang nhau không phụ
thuộc vốn góp trong việc quyết định tổ chức, quản lý và hoạt động của HTX, liên
hiệp HTX; được cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời, chính xác về hoạt động sản
xuất, kinh doanh, tài chính, phân phối thu nhập và những nội dung khác theo
quy định của điều lệ; (iv) HTX, liên hiệp HTX tự chủ, tự chịu trách nhiệm về
hoạt động của mình trước pháp luật. (v) Thành viên, HTX thành viên và HTX,
liên hiệp HTX có trách nhiệm thực hiện cam kết theo hợp đồng dịch vụ và theo
quy định của điều lệ. Thu nhập của HTX, liên hiệp HTX được phân phối chủ yếu
theo mức độ sử dụng sản phẩm, dịch vụ của thành viên, HTX thành viên hoặc
theo công sức lao động đóng góp của thành viên đối với HTX tạo việc làm. (vi)
HTX, liên hiệp HTX quan tâm giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng cho thành viên, HTX
thành viên, cán bộ quản lý, người lao động trong HTX, liên hiệp HTX và thông
tin về bản chất, lợi ích của HTX, liên hiệp HTX. (vii) HTX, liên hiệp HTX chăm
lo phát triển bền vững cộng đồng thành viên, HTX thành viên và hợp tác với
nhau nhằm phát triển phong trào HTX trên quy mô địa phương, vùng, quốc gia
và quốc tế”.
II – Đánh giá thực trạng pháp luật về HTX ở Việt Nam hiện nay:
Hệ thống các quy phạm pháp luật điều chỉnh mô hình HTX ở Việt Nam
đang ngày càng được hoàn thiện: HTX lần đầu tiên được điều chỉnh bằng luật
HTX 1996, sau đó được thay thế bằng Luật HTX 2003, song việc tạo cơ hội và
đảm bảo mô hình này được hoạt động bình đẳng trên thị trường chưa được triệt
để và để khắc phục những bất cập trên Luật HTX năm 2012 đã được ban hành.
Luật HTX năm 2012 đã tạo ra khung pháp lý hoàn thiện hơn, đầy đủ hơn cho
hoạt động của mô hình HTX, tiếp thêm sức mạnh cho tổ chức này cạnh tranh
bình đẳng với các loại hình kinh tế khác; đồng thời, với các quy định được sửa

8. 5 | Page
đổi, bổ sung đã khắc phục được những vướng mắc, bất cập của luật cũ không
còn tình trạng đánh đồng hai mô hình HTX và doanh nghiệp, trong khi bản chất
của chúng hoàn toàn khác nhau.
Ta có thể thấy Luật HTX 2012 là luật với những quy định tiến bộ, phù hợp
với tiến trình hội nhập quốc tế của nước ta. Tuy nhiên, việc triển khai nó trên
thực tế như thế nào sao cho có hiệu quả nhất lại là một thách thức lớn, khó khăn
với các cơ quan có thẩm quyền. Vì vậy, cần phải có những giải pháp để nâng
cao hiệu quả thực thi Luật HTX 2012.
III – Đánh giá thực tiễn thi hành pháp luật về HTX ở Việt Nam hiện nay:
1. Những thành tựu đã đạt được trong thực tiễn thi hành pháp luật về
HTX:
Một là, Luật HTX năm 2012 của Việt Nam thực chất là thể hiện sự thay đổi
căn bản nhận thức về bản chất và vai trò và phù hợp với sự phát triển HTX của
thế giới hơn 250 năm qua. Khác với mô hình cũ, HTX kiểu mới theo Luật HTX
năm 2012 hoạt động nhằm tập trung mục đích mang lại lợi ích cho thành viên
thông qua việc cam kết cung ứng, tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ, việc làm theo nhu
cầu của thành viên. Nhận thức về bản chất tổ chức HTX bước đầu đã dần được
khẳng định và thống nhất trong toàn xã hội. Xã hội nói chung và HTX nói riêng
đã dần phân biệt được giữa HTX với doanh nghiệp, với tổ chức xã hội và với
HTX kiểu cũ. Ưu thế và vai trò của HTX đối với phát triển kinh tế hộ thành viên,
kinh tế địa phương nói riêng và toàn bộ nền kinh tế nói chung dần được khẳng
định.
Hai là, sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương về KTTT,
HTX được nâng cao. Nhiều kế hoạch, chương trình, cơ chế, chính sách nhằm
phát triển Luật HTX năm 2012 được ban hành phù hợp hơn với thực tế địa
phương. Thực tế cho thấy, những nơi nào được sự quan tâm của cấp ủy Đảng,

9. 6 | Page
chính quyền địa phương thì phong trào KTTT, HTX ở nơi đó phát triển, vì phát
triển KTTT, HTX phải gắn với cơ sở, người dân và đặc biệt là nông dân.
Ba là, hoạt động khu vực KTTT, HTX có chuyển biến tích cực về công nghệ
và thị trường. Số lượng các HTX áp dụng khoa học, công nghệ mới, hiện đại vào
sản xuất, kinh doanh, tham gia vào sản xuất nông nghiệp công nghệ cao ngày
càng nhiều. Đặc biệt, các HTX nông nghiệp đã hoạt động gắn với các sản phẩm
chủ lực của vùng, thực hiện liên kết chuỗi, nhiều HTX liên kết với các siêu thị,
doanh nghiệp lớn để mở rộng thị trường tiêu thụ, góp phần nâng cao chất lượng
sản phẩm, khả năng cạnh tranh. Một số HTX đã chủ động nghiên cứu, mở rộng
thị trường, không những trong nước mà còn xuất khẩu.
Bốn là, trong thời gian qua, đã xuất hiện hàng trăm HTX có quy mô lớn,
phạm vi hoạt động rộng trên phạm vi nhiều tỉnh, doanh thu cao hàng trăm t
đồng (như: HTX Dịch vụ Nông nghiệp Tổng hợp Anh Đào Lâm Đồng; HTX
Evergrowth Sóc Trăng; HTX Bò sữa Tân Thông Hội TP. Hồ Chí Minh, HTX
Quý Hiền (tỉnh Lào Cai), HTX Ỷ La (tỉnh Tuyên Quang)... Đây là những mô
hình HTX kiểu mới làm ăn có hiệu quả cần được nghiên cứu, đánh giá để nhân
rộng.
Năm là, trình độ cán bộ quản lý HTX được nâng cao rõ rệt. Một số HTX có
đội ngũ cán bộ tâm huyết, có kinh nghiệm, nhạy bén với cơ chế thị trường, mạnh
dạn áp dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất, kinh doanh.
2. Những vướng mắc trong thực tiễn thi hành pháp luật về HTX:
Một là, cơ quan quản lý nhà nước lúng túng trong việc áp dụng các quy
định pháp luật về chuyển đổi HTX sang hoạt động theo Luật HTX năm 2012.
Sở Kế hoạch và Đầu tư các địa phương không thực hiện chức trách của mình là
hướng dẫn chuyển đổi HTX; hiểu biết của cán bộ ngành kế hoạch và đầu tư về
HTX rất hạn chế. Việc đăng ký HTX tại cấp huyện cũng gặp nhiều khó khăn do
cán bộ cấp huyện thiếu, nhiều việc và chưa có sự hiểu biết đầy đủ về thủ tục
Tải bản FULL (20 trang): https://bit.ly/3N0iD32
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

10. 7 | Page
chuyển đổi HTX. Liên minh HTX các địa phương miền Trung và Tây Nguyên
(cụm 4 và 5), cho rằng chuyển biến nhận thức về Luật HTX năm 2012 chưa rõ
nét và thực tế HTX ở nhiều tỉnh được cấp đổi “Đăng ký kinh doanh” chứ không
phải là “Đăng ký HTX” như Luật HTX năm 2012 quy định. Thực tế đó chứng tỏ
cơ quan quản lý chuyên ngành chưa hiểu đúng Luật HTX năm 2012 và các văn
bản hướng dẫn Luật HTX.
Hai là, một số HTX chưa xây dựng kế hoạch chuyển đổi hoặc gặp khó
khăn trong việc chuyển đổi HTX hoặc chưa có kinh phí triển khai thực hiện
Luật HTX năm 2012. Một số HTX nông nghiệp gặp khó khăn trong tổ chức lại
do vướng mắc về xử lý tài chính (tài sản không chia, vốn quỹ, công nợ, …);
phần lớn các HTX có quy mô nhỏ thiếu vốn đầu tư chưa thiết lập được các mối
quan hệ tín dụng với các ngân hàng do không đủ điều kiện thế chấp tài sản. Lúng
túng trong việc đánh giá tư cách thành viên, chuẩn bị về điều kiện chuyển đổi
HTX, đánh giá tài sản HTX. HTX tổ chức Đại hội thành viên thì bầu Chủ tịch
Hội đồng quản trị trước hay bầu Hội đồng quản trị trước? Khó khăn trong việc
đổi mới bộ máy quản lý cũ sang bộ máy quản lý mới các HTX chưa phân định rõ
trách nhiệm, vai trò của Giám đốc khác với chủ tịch Hội đồng quản trị nên cơ
bản vẫn hoạt động như trước. Tổng hợp 3 cụm 6,7,8 ở các Liên minh HTX địa
phương thuộc khu vực thành phố Hồ Chí Minh và vùng Đông – Tây Nam bộ,
phần lớn các tỉnh có ý kiến quá trình triển khai Luật HTX năm 2012 khó khăn,
vấn đề chuyển đổi HTX theo Luật này không thể thực hiện vì rất nhiều nguyên
nhân. Do một số tỉnh chưa xây dựng kế hoạch chuyển đổi HTX, một số tỉnh đã
xây dựng, nhưng chưa có kinh phí triển khai thực hiện Luật HTX năm 2012.
Ba là, các quy định của Luật Hợp tác và văn bản hướng dẫn thi hành chưa
hợp lý. Liên minh HTX miền Trung và Tây Nguyên cho rằng quy định tại Nghị
định số 193/2013/NĐ-CP ngày 21/11/2013 về đại biểu tham gia đại hội thành
viên HTX quan trọng, đang gây khó khăn cho HTX vì phải tăng chi phí tổ chức
9632794