bài 6: phản ứng trao đổi ion trong dung dịch chất điện li

1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA HÓA HỌC
KHÓA K37B
PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG
DUNG DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI
(1 tiết)
Bài 6:
Sinh viên thực hiện: NÔNG SANG VA
MSSV: K37.201.127
1

2. 2

3. Hoàn thành phương trình phản ứng giữa các chất sau:
bari clorua tác dụng với natri sunfat
2 2 4 4 2BaCl Na SO BaSO NaCl  
Nhận xét vị trí ion Cl- , SO4
2- trong các hợp chất trước và
sau phản ứng
BaCl2 + Na2SO4 BaSO4 2NaCl+
3

4. PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG
DUNG DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI
Bài 6:
+ +
BaCl2
+ CuSO4 BaSO4 Cu Cl2+
4

5. 5
I. CÁC LOẠI PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION
Phản ứng tạo ra kết tủa
Phản ứng tạo ra chất khí
Phản ứng tạo ra chất điện li yếu
CÁC LOẠI
PHẢN ỨNG
TRAO ĐỔI ION

6. 1. Phản ứng tạo ra kết tủa.
Thí nghiệm 1: Bari clorua tác dụng với natri sunphat.
Phương trình:
Thí nghiệm 2: Axit sunfuaric tác dụng với bari clorua.
Phương trình:
BaSO4 Kết tủa trắng
I. CÁC LOẠI PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION
2 2 4 4BaCl + Na SO BaSO NaCl 
2 2 4 4 2BaCl H SO BaSO HCl  
6

7. Một số chất không tan
7

8. 2. Phản ứng tạo ra chất khí
Thí nghiệm 3: Axit clohidric tác dụng với natri cacbonat.
Phương trình:
Thí nghiệm 4: Canxi cacbonat tác dụng với axit clohdric.
Phương trình:
Vậy chất khí tạo ra là CO2
I. CÁC LOẠI PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION
2 3 2 22 2HCl Na CO NaCl H O CO    
3 2 2 22CaCO HCl CaCl H O CO    
8

9. 3. Phản ứng tạo ra chất điện li yếu
Thí nghiêm 5: Natri hidroxit tác dụng với axit clohidric.
Chất điện li yếu là nước (H2O)
I. CÁC LOẠI PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION
2NaOH HCl NaCl H O  
9

10.  Nhận xét sản phẩm của các phản ứng
2 2 4 4BaCl +Na SO BaSO NaCl 
2 4 4 2BaCl CuSO BaSO CuCl  
2 4 3 4 2 2H SO BaCO BaSO H O CO    
2 3 2 22 2HCl Na CO NaCl H O CO    
2NaOH HCl NaCl H O  
10

11. II. ĐIỀU KIỆN CỦA PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION
1. Điều kiện cần
A + B C
Tạo kết tủa ( BaSO4, CaCO3, Fe(OH)3...)
Tạo chất điện li yếu ( H2O, CH3COOH…)
Tạo khí bay ra ( CO2, SO2…)
11

12. II. ĐIỀU KIỆN CỦA PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION
1. Điều kiện cần
2 3 2 22 2HCl Na CO NaCl H O CO    
• Tạo khí
khí cacbonic bay ra
• Tạo chất điện li yếu
2NaOH HCl NaCl H O  
Nước là chất điện li yếu.
2 2 4 4BaCl +Na SO BaSO NaCl 
Vd :
•Tạo kết tủa
kết tủa muối bari sunphat
12

13. 3 2CaCO BaCl 
Xét phản ứng:
phản ứng này có xảy ra không ? Nếu có sản phẩm là chất nào?
Cần có thêm điều kiện đủ để phản ứng trao đổi ion xảy ra
13

14. II. ĐIỀU KIỆN CỦA PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION
2. Điều kiện đủ
3 3NaCl AgNO AgCl NaNO  
•Nếu A không phải là axit thì A, B bắt buộc phải tan.
Vd :
BaCO3 + KCl
Giải thích BaCO3 là muối không tan.
2 3 2 2HCl Na CO NaCl H O CO    
2 4 3 4 2 2H SO BaCO BaSO H O CO    
•Nếu A là một axit thì B có thể tan hoặc không tan.
Vd:
BaCO3 là muối không tan
14

15. III. CÁCH VIẾT PHƯƠNG TRÌNH ION RÚT GỌN
2 4 2 4 22 2H SO NaOH Na SO H O  
2 2
4 4 22 2 2 2 2H SO Na OH Na SO H O     
     
Bước 1: viết phương trình phân tử
Bước 2: viết sự điện ly của chất điện ly mạnh: (phương trình ion)
Bước 3: Đơn giản các ion cùng loại có hệ số giống nhau.
(phương trình ion rút gọn)
22 2 2H OH H O 
 
15

16. IV. Củng cố
 Viết phương trình ion thu gọn của tất cả các phản
ứng có trong bài vào phiếu học tập.
 Làm bài tập 2, 3, 5, 6, 7, 8 sgk/ 28, 29
16

17. 17

18. BaCl2 Na2SO4
18

19. HCl Na2CO3
19

20. 3. Phản ứng tạo ra chất điện li yếu
HCl NaOH
Phenol
phatalein
20

21. 3. Phản ứng tạo ra chất điện li yếu
HCl NaOH
Phenol
phatalein
21