CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC. Nghiên cứu khoa học là cách thức con người tìm hiểu các hiện tượng khoa học một cách có hệ thống. Trong thế giới này, để hiểu biết một sự việc, chúng ta có hai cách đó là chấp nhận và nghiên cứu. Chấp nhận là cách thức con người hiểu biết sự việc thông qua việc thừa nhận các nghiên cứu hay kinh nghiệm của người khác. Trong khi đó, nghiên cứu là cách thức con người tìm hiểu sự việc thông qua việc thực hiện các nghiên cứu hay kinh nghiệm của chính mình. [5]
NQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdf
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC.docx
1. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA
HỌC
1.1 Hoạt động nghiên cứu khoa học
1.1.1 Nghiên cứu khoa học
Có khá nhiều khái niệm khác nhau khi đề cập đến nghiên cứu khoa học, sau
đây là một số khái niệm tiêu biểu:
Nghiên cứu khoa học là cách thức con người tìm hiểu các hiện tượng khoa học
một cách có hệ thống. Trong thế giới này, để hiểu biết một sự việc, chúng ta có hai
cách đó là chấp nhận và nghiên cứu. Chấp nhận là cách thức con người hiểu biết sự
việc thông qua việc thừa nhận các nghiên cứu hay kinh nghiệm của người khác. Trong
khi đó, nghiên cứu là cách thức con người tìm hiểu sự việc thông qua việc thực hiện
các nghiên cứu hay kinh nghiệm của chính mình. [5]
Nghiên cứu khoa học, theo Dương Thiệu Tống là một hoạt động tìm hiểu có tính
hệ thống đạt đến sự hiểu biết được kiểm chứng. Nó là một hoạt động nổ lực có chủ
đích, có tổ chức nhằm thu thập những thông tin, xem xét kỹ, phân tích xếp đặc các dữ
kiện lại với nhau rồi đánh giá các thông tin ấy bằng con đường qui nạp và diễn dịch.
[6]
Cũng theo những quan điểm trên, Vũ Cao Đàm cho rằng nghiên cứu khoa học
nói chung là nhằm thỏa mãn về nhu cầu nhận thức và cải tạo thế giới đó là:
- Khám phá những thuộc tính bản chất của sự vật và hiện tượng
- Phát hiện qui luật vận động của sự vật và hiện tượng
- Vận dụng qui luật để sáng tạo giải pháp tác động lên sự vật hiện tượng
Nghiên cứu khoa học là một quá trình sử dụng những phương pháp khoa học,
phương pháp tư duy, để khám phá các hiện tượng, phát hiện qui luật để nâng cao trình
độ hiểu biết, để giải quyết những nhiệm vụ lý luận hay thực tiễn, các đề xuất trên cơ
sở kết quả nghiên cứu [1].
2. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Như vậy, nghiên cứu khoa học được coi là một dạng lao động phức tạp nhất
trong các hoạt động của xã hội loài người. Nghiên cứu khoa học có khả năng tạo ra
sự bùng nổ và sự đổi mới thông tin
* Quy trình nghiên cứu khoa học [4]
Nghiên cứu khoa học là sưu tầm và khai thác tất cả các tài liệu thích hợp để tìm
giải pháp cho một vấn đề hay một giả thuyết nào đó.
Nghiên cứu khoa học, bất kể nghiên cứu khoa học tự nhiên, khoa học xã hội,
khoa học công nghệ điều tuân theo một trật tự logic, thường bao gồm 6 bước sau đây:
Bước 1: Lựa chọn đề tài nghiên cứu
Bước 2: Xây dựng đề cương và lập kế hoạch nghiên cứu
Bước 3: Thu thập và xử lý thông tin
Bước 4: Tổng kết và viết công trình nghiên cứu
Bước 5: Đánh giá và nghiệm thu đề tài
Bước 6: Công bố, bảo vệ và áp dụng vào thực tiễn
Các bước trên có quan hệ với nhau rất chặt chẽ, vừa kế tiếp, vừa có lúc đan xen
vào nhau tạo thành một qui trình thống nhất, toàn vẹn.
Bảng 1.1: Quy trình nghiên cứu khoa học
3. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Bước 1: Lựa chọn đề tài nghiên cứu
Bước 2: Xây dựng đề cương và lập kế hoạch
nghiên cứu
Bước 3: Thu thập và xử lý thông tin
Bước 4: Tổng kết và viết công trình nghiên
cứu
Bước 5: Đánh giá và nghiệm thu đề tài
Bước 6: Công bố, bảo vệ và áp dụng vào
thực tiễn
4. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
8
1.1.1.1 Các đặc điểm của nghiên cứu khoa học
Đặc điểm chung nhất của nghiên cứu khoa học là sự tìm tòi những sự vật, hiện
tượng mà khoa học chưa hề biết đến. Đặc điểm này dẫn đến hàng loạt đặc điểm khác
nhau của nghiên cứu khoa học, mà người nghiên cứu cần quan tâm khi xử lý những
vấn đề cụ thể về mặt phương pháp luận nghiên cứu và tổ chức nghiên cứu. [1]
* Tính mới: Nghiên cứu khoa học là quá trình khám phá thế giới của những sự
vật, hiện tượng mà khoa học chưa biết, cho nên quá trình nghiên cứu khoa học luôn
là quá trình hướng tới những phát hiện mới hoặc sáng tạo mới. Trong nghiên cứu khoa
học không có sự lặp lại như cũ những phát hiện hoặc sáng tạo mà các đồng nghiệp đi
trước đã thực hiện.
* Tính tin cậy: một kết quả nghiên cứu đạt được nhờ một phương pháp nào đó
phải có khả năng kiểm chứng lại nhiều lần trong những điều kiện quan sát hoặc thí
nghiệm hoàn toàn giống nhau. Để chứng tỏ độ tin cậy trong đề tài người nghiên cứu
khi trình bày kết quả nghiên cứu cần phải làm rõ những điều kiện, các nhân tố và
phương tiện thực hiện. Tính tin cậy còn thể hiện ở tài liệu tham khảo.
* Tính khách quan: tính khách quan vừa là một đặc điểm của nghiên cứu khoa
học, vừa là một tiêu chuẩn về phẩm chất của người nghiên cứu khoa học. Một nhận
định vội vã theo tình cảm, một kết luận thiếu các xác nhận bằng kiểm chứng chưa thể
xem là một phản ánh khách quan về bản chất của sự vật, hiện tượng.
Để đảm bảo tính khách quan, người nghiên cứu cần phải luôn đặt các câu hỏi
ngược lại những kết luận đã được xác nhận. Ví dụ: kết quả có thể khác không? nếu
5. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
kết quả là đúng, thì đúng trong những điều kiện nào? còn phương án nào cho kết quả
tốt hơn?
* Tính rủi ro: quá trình khám phá bản chất sự vật và sáng tạo sự vật mới hoàn
toàn có thể gặp phải thất bại. Đó là tính rủi ro của nghiên cứu. Sự thất bại trong nghiên
cứu khoa học có thể do nhiều nguyên nhân, chẳng hạn thiếu thông tin cần thiết và đủ
tin cậy, trình độ kỹ thuật của thiết bị quan sát hoặc thí nghiệm thấp, năng lực xử lý
thông tin của người nghiên cứu còn hạn chế.
Tuy nhiên, trong khoa học thất bại cũng được xem là một kết quả. Kết quả đó
cũng mang ý nghĩa là một kết luận của nghiên cứu khoa học, mà nội dung là các giả
thiết đã đặt ra không được xác nhận về mặt khoa học, nghĩa là trong sự vật không tồn
tại quy luật hoặc giải pháp như đã dự kiến. Xét về ý nghĩa khoa học, đây là một kết
quả quan trọng. Nó giúp cho các đồng nghiệp đi sau khỏi dẫm chân lên lói mòn, lãng
phí các nguồn lực nghiên cứu.
* Tính kế thừa: ngày nay hầu hết không còn một công trình khoa học nào bắt
đầu từ chỗ hoàn toàn trống không về kiến thức. Mỗi nghiên cứu phải kế thừa các kết
quả nghiên cứu trong các lĩnh vực khoa học khác nhau rất xa. Tính kế thừa có một ý
nghĩa quan trọng về mặt phương pháp luận nghiên cứu.
* Tính cá nhân: dù là một công trình nghiên cứu khoa học do tập thể thực hiện
thì vai trò cá nhân trong sáng tạo cũng mang tính quyết định. Tính cá nhân được thế
hiện trong tư duy cá nhân, nỗ lực cá nhân và chủ kiến riêng của cá nhân.
1.1.1.2 Phân loại nghiên cứu khoa học
Có nhiều cách phân loại nghiên cứu, dựa vào mục đích sử dụng kết quả của
nghiên cứu, nghiên cứu khoa học có thể chia thành hai dạng cơ bản, đó là nghiên cứu
hàn lâm và nghiên cứu ứng dụng. [5]
6. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Nghiên cứu hàn lâm trong một ngành khoa học nào đó là nghiên cứu nhằm mục
đích mở rộng kho tàng tri thức của ngành khoa học đó. Kết quả nghiên cứu hàn lâm
chủ yếu nhằm vào mục đích trả lời cho các câu hỏi về bản chất lý thuyết của khoa
học. Hay nói cách khác, nghiên cứu hàn lâm có mục đích xây dựng và kiểm định các
lý thuyết khoa học.
Nghiên cứu ứng dụng: là các nghiên cứu nhằm ứng dụng các thành tựu khoa học
của ngành đó vào thực tiễn của cuộc sống. Kết quả nghiên cứu ứng dụng nhằm vào
mục đích trực tiếp hỗ trợ cho việc ra quyết định.
1.1.1.3 Các dạng nghiên cứu khoa học ở giáo dục đại học
Trong các trường cao đẳng đại học, nghiên cứu khoa học được thể hiện dưới
nhiều dạng nhiều mức độ khác nhau tùy thuộc vào tiêu chí phân loại:
* Căn cứ vào chủ thể sáng tạo (ngƣời nghiên cứu) có:
Các công trình nghiên cứu khoa học của giảng viên, cán bộ công nhân viên;
Các công trình nghiên cứu khoa học của sinh viên.
* Căn cứ vào tính chất, mục đích của công trình nghiên cứu khoa học:
Sinh viên: báo cáo thực tập, tiểu luận, báo cáo nghiên cứu khoa học…
Giáo viên: giáo án, giáo trình, mô hình giảng dạy…
Các đề tài khoa học các cấp, bài báo, báo cáo…
* Căn cứ vào các cấp quản lý:
7. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Bộ môn, khoa;
Trường;
Bộ, ngành;
Nhà nước.
1.1.2 Hoạt động nghiên cứu khoa học
Hoạt động nghiên cứu khoa học là quá trình thực hiện nghiên cứu. Một họat
động tìm kiếm, xem xét, điều tra, hoặc thử nghiệm. Dựa trên những số liệu, tài liệu,
kiến thức,… đạt được từ các thí nghiệm nghiên cứu khoa học để phát hiện ra những
cái mới về bản chất sự vật, về thế giới tự nhiên và xã hội và để sáng tạo phương pháp
và phương tiện kỹ thuật mới cao hơn, giá trị hơn. Người muốn làm nghiên cứu khoa
học phải có kiến thức nhất định về lĩnh vực nghiên cứu và cái chính là phải rèn luyện
cách làm việc tự lực, có phương pháp từ lúc ngồi trên ghế nhà trường. [6]
Nghiên cứu khoa học có những yêu cầu riêng và phải tuân theo quy trình nhiều
bước với những tiêu chuẩn cho từng bước thực hiện để đi đến kết quả cuối cùng. Mỗi
công trình nghiên cứu khoa học thường xuất phát từ yêu cầu cuộc sống, từ những giả
định ban đầu. Muốn giải quyết các vấn đề đó, người nghiên cứu phải đi từng bước
một, từ cách tiếp cận vấn đề (đặt vấn đề, mục đích và mục tiêu nghiên cứu, đối tượng
và phạm vi nghiên cứu, cơ sơ lý thuyết, phương pháp luận,…) cho đến phương thức
thực hiện, kiểm chứng các giả định ban đầu (thông qua việc thu thập tài liệu, đặt giả
thiết, tiến hành các nghiên cứu thí nghiệm, tính toán các kết quả từ thí nghiệm…) và
cuối cùng là báo cáo kết quả thực hiện công trình nghiên cứu (báo cáo kết quả bằng
các sản phẩm cụ thể, các đề xuất rút ra từ kết luận của công trình nghiên cứu).
8. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên có một số đặc điểm riêng như sau:
Phải phục vụ mục đích học tập, nhận thức khoa học là những động cơ chủ yếu của
hoạt động khoa học, hoạt động khoa học phải đặt dưới sự hướng dẫn của giảng viên.
1.1.2.1 Mục tiêu của hoạt động nghiên cứu khoa học
Mục tiêu của hoạt động nghiên cứu khoa học là hình thành tính độc lập về nghề
nghiệp, năng lực thực tiễn, góp phần mở rộng những tri thức lĩnh hội được trong quá
trình học tập.
Nhằm xây dựng nền khoa học tiên tiến, hiện đại để phát triển lực lượng sản xuất,
nâng cao trình độ quản lý, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng nền văn hóa tiên tiến. Xây dựng và phát huy năng
lực về khoa học, kết hợp với sự tiếp thu có chọn lọc các thành tựu khoa học và công
nghệ thế giới, phù hợp với thực tiễn nhà nước. Đảm bảo sự phát triển ổn định, liên tục
cho nghiên cứu ở các lĩnh vực khoa học, nhất là một số lĩnh vực khoa học đặc thù của
Việt Nam. Đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng, nhanh chóng đưa thành quả nghiên cứu
vào thực tiễn cuộc sống góp phần đẩy nhanh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước. [4]
1.1.2.2 Chất lƣợng hoạt động nghiên cứu khoa học
Chất lượng: là một khái niệm khá trừu tượng, đa chiều, đa nghĩa và có thể được
xem xét dưới nhiều góc độ khác nhau. Theo từ điển tiếng Việt phổ thông thì chất
lượng được giải nghĩa là “Tổng thể nói chung những tính chất, thuộc tính cơ bản của
sự vật (sự việc)… làm cho sự vật (sự việc) này phân biệt với sự vật (sự việc) khác”
hoặc là: “cái tạo nên phẩm chất, giá trị của một con người, một sự vật, sự việc” hoặc
là: “cái tạo nên bản chất của sự vật, làm cho sự vật này khác sự vật kia” [7]. Chất
9. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
lượng Giáo Dục Đại Học do nhiều yếu tố tạo thành như giảng viên, sinh viên, giáo
trình, nội dung giảng dạy, công tác quản lý học tập, nghiên cứu, cơ sở vật chất, trang
thiết bị, kinh phí,…
Chất lượng hoạt động nghiên cứu khoa học: Đối với hoạt động nghiên cứu khoa
học, chất lượng được thể hiện qua giá trị và hiệu quả khoa học, tính đặc thù, độc đáo
và tính sáng tạo của kết quả nghiên cứu phù hợp với mục tiêu nghiên cứu đã dự kiến
hoặc mong muốn và giá trị phục vụ đời sống kinh tế xã hội. Để nâng cao chất lượng
giáo dục đại học nói chung và nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học trong trường
đại học nói riêng đòi hỏi phải thực hiện đồng bộ rất nhiều các giải pháp, trong đó các
giải pháp về phát triển và nâng cao nguồn lực nghiên cứu khoa học là vô cùng quan
trọng.
Khi tiếp cận nghiên cứu khoa học trong sinh viên, mục tiêu nên đặt nhiều vào
hoạt động nghiên cứu hay quá trình tiến hành nghiên cứu (phát hiện vấn đề, xây dựng
đề cương, tổ chức thực hiện, phương pháp thực hiện, tìm kiếm tài liệu, thu thập thông
tin, thí nghiệm, quan sát, phân tích số liệu, thử nghiệm kết quả, viết báo cáo, trình bày
báo cáo). Chính vì vậy khi đánh giá tình hình nghiên cứu khoa học trong sinh viên,
cái chúng ta cần đánh giá đầu tiên chính là chất lượng của hoạt động nghiên cứu khoa
học trong sinh viên, hay khả năng của sinh viên nói chung trong việc hình thành các
ý tưởng và triển khai (một phần hay toàn bộ) quá trình nghiên cứu một cách khoa học.
* Đánh giá kết quả nghiên cứu khoa học:
Đánh giá kết quả nghiên cứu của một đề tài là công việc thường xuyên của hoạt
động nghiên cứu khoa học, đánh giá là một biện pháp xem xét một công trình khoa
học để quyết định nghiệm thu.
10. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Chỉ tiêu đánh giá: về nguyên tắc, bất cứ công trình nghiên cứu khoa học nào
cũng được đánh giá theo bốn loại chỉ tiêu:
1. Tính mới trong khoa học (luận đề)
2. Tính xác thực của các kết quả quan sát hoặc thí nghiệm (luận cứ)
3. Tính đúng đắn về phương pháp luận khoa học (luận chứng)
4. Tính ứng dụng
Tuy nhiên, trong bốn chỉ tiêu trên, chỉ tiêu thứ tư có thể không xem xét đối với
những công trình nghiên cứu cơ bản thuần túy, chưa có khả năng áp dụng.
Hiện nay, để nghiệm thu đề tài, một hệ thống chỉ tiêu được sử dụng để đánh giá
gồm một số mức: xuất sắc, giỏi, khá, không đạt. Hệ thống chỉ tiêu này thoạt nghe có
vẻ hợp lý, nhưng trên thực tế có nhiều bất hợp lý, không phù hợp với đặc điểm của
khoa học. Chẳng hạn, một đề tài có thể bị Hội đồng nghiệm thu đánh giá là kém,
không đạt vì nó trái với trường phái khoa học của đa số thành viên hội đồng, nhưng
nó lại có triển vọng mở ra một hướng nghiên cứu mới. [Nguồn: 1]
1.2 Vai trò của hoạt động nghiên cứu khoa học trong giáo dục đại học
1.2.1 Vai trò của hoạt động nghiên cứu khoa học đối với sinh viên
Nghiên cứu khoa học giúp sinh viên củng cố, hệ thống hóa mở rộng kiến thức
đã học, giúp sinh viên vận dụng các kiến thức đã học để đề xuất, giải quyết các vấn
đề thuộc phạm vi chuyên môn.
11. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Nghiên cứu khoa học là cách thức rèn luyện cho sinh viên làm quen với phương
pháp luận nghiên cứu khoa học, kích thích tính chủ động sáng tạo, hạn chế và đẩy lùi
từng bước tính thụ động, giúp cho sinh viên hình thành phong cách học tập gắn liền
với thói quen tìm tòi đặt vấn đề “tại sao?”, “như thế nào?” và nghiên cứu giải quyết
vấn đề đó. Theo như Almeida Junior (1956), “ Cái mục tiêu cao nhất mà nhà trường
đại học phải nhắm tới và có nhiệm vụ đào tạo cho sinh viên của mình đạt tới đó là sự
nghiên cứu khoa học, là sự khám phá mở đường và có hiệu quả trên những địa bàn
kỹ thuật và lý luận chưa được khám phá [3]. Vì vậy học đại học phải gắn liền với đọc
nhiều tài liệu, đồng thời làm quen dần với nghiên cứu khoa học. Nếu không đọc nhiều
sách tư liệu thì không thể hiểu sâu bài học và không thể viết thành công một đề tài
khoa học có tính thuyết phục. Cũng không phải chỉ đọc một vài tư liệu mà phải đọc
rất nhiều tư liệu mới đủ dữ liệu giúp ích cho bài nghiên cứu của mình. Nghiên cứu để
viết thành công một công trình khoa học dù ở phạm vi rộng hay hẹp người viết phải
biết chọn lọc tư liệu, sắp xếp dữ liệu và biến những dữ liệu đó thành tri thức của mình.
Đó chính là bước đầu quan trọng đối với con đường nghiên cứu khoa học của sinh
viên.
Ngoài ra, nghiên cứu khoa học còn tạo điều kiện cho sinh viên thực hiện việc
kết hợp chặt chẽ học đi đôi với hành, lý thuyết gắn liền với thực tiễn. Hoạt động
nghiên cứu khoa học trong nhà trường giúp sinh viên bổ sung những kiến thức có
phần lạc hậu hay lỗi thời của hệ thống giáo trình đã biên soạn trước đây. Do vậy,
nghiên cứu khoa học không chỉ giúp sinh viên củng cố và cập nhật tri thức, tích lũy
kinh nghiệm trong thời gian được đào tạo ở trường, mà còn tạo cho sinh viên phong
cách làm việc khoa học, có khả năng tư duy, nhận xét vấn đề một cách khoa học.
Có một thực tế là hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên ở các trường Đại
Học hiện nay chưa phát triển mạnh. Cụ thể, theo TS. Đỗ Thị Minh Châu, Trường Đại
học Ngoại ngữ - Đại học quốc gia Hà Nội viết trên tạp chí số 96/2004: “Số sinh viên
tham gia nghiên cứu khoa học so với tổng số sinh viên ở mỗi trường còn quá ít, nên
12. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
nhiều sinh viên khi tốt nghiệp ra trường mà vẫn chưa có phương pháp tự học, tự
nghiên cứu, tức là chưa có những kỹ năng nghiên cứu khoa học cơ bản để có thể tự
nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ nghề nghiệp của bản thân cũng như tự mình
giải quyết những vấn đề mang tính thời sự của thực tiễn nghề nghiệp”.
Khi đánh giá tình hình nghiên cứu khoa học trong sinh viên, cái cần chú ý chính
là chất lượng của hoạt động nghiên cứu khoa học, phong trào nghiên cứu khoa học
của sinh viên đến mức độ nào hay khả năng của sinh viên nói chung trong việc hình
thành các ý tưởng và phương hướng triển khai quá trình nghiên cứu một cách khoa
học.
1.2.2 Nghiên cứu khoa học gắn với việc nâng cao chất lƣợng đào tạo của
các trƣờng cao đẳng, đại học
Nghiên cứu khoa học trong sinh viên không còn là một hoạt động mới mẻ trong
các trường đại học, cao đẳng ở nước ta. Tuy nhiên hoạt động này vẫn chưa thực sự
trở thành một nhu cầu thiết yếu của sinh viên, bởi vì phần lớn sinh viên vẫn chưa nhận
thức được tầm quan trọng và giá trị của công tác nghiên cứu khoa học đối với họ.
Hoạt động khoa học công nghệ được coi là một trong những nhiệm vụ chính của
các trường đại học. Các trường đại học phải là trung tâm nghiên cứu khoa học, công
nghệ, chuyển giao và ứng dụng công nghệ vào sản xuất, đời sống. Hoạt động nghiên
cứu khoa học là hoạt động gắn bó chặt chẽ, không thể tách rời với hoạt động đào tạo,
là hoạt động nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động đào tạo. “Nghiên cứu
khoa học là sức sống của một trường Đại học” là khẩu hiệu mà mọi trường đại học
trên thế giới đều lấy làm phương châm hành động. Vậy một trong những tiêu chí đánh
giá chất lượng của một trường Đại Học chính là sự kết hợp đào tạo với nghiên cứu
khoa học, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo và phục vụ xã hội. Do đó, việc
13. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
tăng cường, bồi dưỡng năng lực nghiên cứu khoa học đối với sinh viên trong giai đoạn
hiện nay là một việc làm cần thiết đối với tất cả các trường đại học và cao đẳng.
1.3 Tình hình nghiên cứu khoa học của sinh viên ở các trƣờng Cao Đẳng,
Đại Học
1.3.1 Hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên ở các trƣờng Cao
Đẳng, Đại Học
Theo số liệu thống kê của Bộ GD-ĐT, cả nước hiện có hơn 2,2 triệu sinh viên
Cao Đẳng, Đại Học. Tuy nhiên, số lượng sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học còn
quá ít và kết quả đạt được về cơ bản còn hạn chế
Trong năm vừa qua, Bộ GD-ĐT xét chọn và khen thưởng 305 công trình nghiên
cứu khoa học do 716 sinh viên thực hiện, trong đó có 15 giải nhất, 27 giải nhì, 130
giải ba và 133 giải khuyến khích. Con số này quả đáng báo động về công tác dạy học
và hướng dẫn sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học ở trường đại học trong khi các
ĐH đang tiến tới mô hình trường đại học nghiên cứu, đào tạo gắn kết với các doanh
nghiệp, tổ chức xã hội.
Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận nghiêm túc về thực trạng nghiên cứu khoa học
của cả thầy và trò, những nghiên cứu khoa học của sinh viên hiện nay vẫn chưa có
tính ứng dụng cao. Trước hết, các nghiên cứu khoa học trong bất cứ hoàn cảnh nào
cũng phải xuất phát từ thực tiễn và mang tính mở chứ không thể là đóng không trong
các giáo chính của nhà trường.
Tại các trường lớn như Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Quốc gia Hà Nội,
Đại học Ngoại thương, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Xây dựng… những hoạt
động này tuy có nhiều hơn các trường khác nhưng về cơ bản thì nó được tổ chức là
do nhu cầu tiếp thị của các tổ chức bên ngoài chứ cũng chưa thực sự là vì nhu cầ u
14. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
nội tại của bản thân sinh viên trong trường. Còn lại, với không ít trường thì có thể nói
rằng hoạt động ngoại khoá về khoa học cho sinh viên gần như là không có.
Có thể nói, trong bối cảnh mà khoa học công nghệ đang phát triển chóng mặt mà
với cách thức dạy và học ở các trường như hiện nay thì khoảng cách giữa đào tạo và
thực tiễn sẽ ngày một xa nếu không có biện pháp cải thiện. Bởi thế, cần phải có những
chính sách để thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học của cả thầy lẫn trò đang là
thực tế phải đặt ra. Để làm được việc này, ngoài vai trò của các tổ chức trong nhà
trường của cả thầy và trò… thì rất cần có sự tham gia, xúc tiến, hỗ trợ của các tổ chức
các doanh nghiệp ngoài nhà trường để kết nối với các nhu cầu thực tiễn cùng những
nguồn lực đầu tư có thể.
1.3.2 Những khiếm khuyết trong hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh
viên
Giáo dục Đại học ở Việt Nam hiện nay đã có nhiều thành quả đáng trân trọng,
tuy nhiên chất lượng sinh viên khi ra trường vẫn chưa thật sự đáp ứng yêu cầu to lớn
của thực tiễn cuộc sống, của công cuộc đổi mới kinh tế - xã hội, nhất là việc kết hợp
giữa đào tạo và nghiên cứu khoa học vẫn còn hạn chế. Tuy số cán bộ có trình độ cao
của cả nước tập trung nhiều ở các trường đại học nhưng số cán bộ giảng dạy tham gia
nghiên cứu khoa học còn rất khiêm tốn. Lượng sinh viên tăng nhanh, trong khi đó số
giảng viên tăng không nhiều dẫn đến mâu thuẫn giữa quy mô và chất lượng đào tạo.
Thực tiễn cho thấy, chính sự không quan tâm đúng mức đến hoạt động nghiên cứu
khoa học trong sinh viên, xem nhẹ hoạt động này hoặc định hướng không phù hợp đã
làm cho chất lượng giáo dục Đại học Việt Nam thấp, không đáp ứng được những đòi
hỏi về khoa học kỹ thuật và công nghệ, về nhân lực cho các lĩnh vực kinh tế - xã hội.
Do đó, để nâng cao chất lượng giáo dục Đại học, một đòi hỏi bức thiết đặt ra là phải
đẩy mạnh hơn nữa hoạt động nghiên cứu khoa học trong sinh viên, cần phải có những
15. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
giải pháp mới nhằm nâng cao chất lượng hoạt động này ở các trường Cao đẳng, Đại
học