Hoạt Động Công Chứng Các Văn Bản Phân Chia Di Sản Thừa Kế. Công chứng được hiểu là việc công chứng viên chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của các hợp đồng, giao dịch mà theo quy định của pháp luật phải công chứng hoặc do người yêu cầu công chứng tự nguyện yêu cầu. Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật Công chứng 2014 quy định: “Công chứng là việc công chứng viên của một tổ chức hành nghề công chứng chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch dân sự khác bằng văn bản (sau đây gọi là hợp đồng, giao dịch), tính chính xác, hợp pháp, không trái đạo đức xã hội của bản dịch giấy tờ, văn bản từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài hoặc từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt (sau đây gọi là bản dịch) mà theo quy định của pháp luật phải công chứng hoặc cá nhân, tổ chức tự nguyện yêu cầu công chứng”
2. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
HỌC VIỆN TƯ PHÁP
KHOA ĐÀO TẠO CÔNG CHỨNG VIÊN VÀ CÁC CHỨC DANH KHÁC
--------------------------
3. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
BÁO CÁO KẾT THÚC HỌC PHẦN
MÔN BÁO CÁO CC4
ĐỀ TÀI:
HOẠT ĐỘNG CÔNG CHỨNG CÁC VĂN BẢN THỎA THUẬN PHÂN CHIA DI
SẢN THỪA KẾ. THỰC TIỄN TẠI VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG A9 – THÀNH
PHỐ HÀ NỘI
Họ và tên: Vũ Đức Vượng
Sinh ngày: 04/04/1984
Số báo danh: 56
Lớp: Đào tạo nghề công chứng 24.2A tại TP Hà Nội
(buổi tối)
........................., ngày tháng năm 2021
4. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 4 -
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt Nghĩa của từ viết tắt
BLDS Bộ luật dân sự
CCVBTK Công chứng văn bản thừa kế
HĐDS Hợp đồng dân sự
VPCC Văn phòng công chứng
5. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 5 -
MỞ ĐẦU
Với sự phát triển của nền kinh tế hàng hoá, kinh tế thị trường đã làm cho các mối
quan hệ trong xã hội rất phát triển, nhất là mối quan hệ giao dịch. “Các quan hệ giao
dịch không có sự hướng dẫn, quản lý của Nhà nước bằng pháp luật sẽ lộn xộn. Các
tranh chấp, vi phạm sẽ xảy ra nhiều, gây khó khăn, thiệt hại cho công dân, cơ quan, tổ
chức hoặc Nhà nước. Trong cuộc sống đời thường cũng như trong dân sự, kinh tế,
thương mại, khi có tranh chấp xảy ra, các đương sự thường có xu hướng tìm kiếm
những chứng cứ để bênh vực cho lý lẽ của mình hoặc bác bỏ lập luận của đối phương.
Đề phòng ngừa và đảm bảo an toàn pháp lý cho các giao dịch dân sự, kinh tế, thương
mại mà đương sự tham gia, họ cần đến chứng cứ công chứng là loại chứng cứ xác thực,
chứng cứ đáng tin cậy hơn hẳn các loại giấy tờ không có chứng nhận xác thực hoặc chỉ
trình bày bằng miệng. Thực tiễn thực hiện cho thấy tranh chấp trong xã hội ngày càng
tăng, vụ việc càng phức tạp, trong đó có nguyên nhân là do không có chứng cứ xác
thực. Do vậy, việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật là cần thiết, song cũng cần phải
tăng cường hơn nữa các biện pháp, công cụ tổ chức thực hiện pháp luật”1
.
“Công chứng là một hoạt động quan trọng, một thể chế không thể thiếu được của
Nhà nước pháp quyền. Thông qua hoạt động công chứng và các quy định hướng dẫn,
điều chỉnh, pháp luật trở thành hiện thực sinh động của đời sống xã hội, thành hành vi
sử xự theo đúng pháp luật. Do đó, xét trên bình diện công dân, thì văn bản công chứng
là một công cụ hữu hiệu bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của họ, phòng ngừa tranh
chấp, tạo ra sự ổn định trong quan hệ dân sự, tài sản. Mặt khác, về phương diện nhà
nước thì văn bản công chứng tạo ra một chứng cứ xác thực, kịp thời không ai có thể
phản bác, chối cãi, trừ trường hợp toà án tuyên bố là vô hiệu. Bởi vậy, văn bản công
chứng là công cụ pháp lý quan trọng của Nhà nước pháp quyền”. Công chứng phòng
ngừa tranh chấp và vi phạm pháp luật, cung cấp tài liệu có giá trị chứng cứ phục vụ cho
việc giải quyết tranh chấp, góp phần tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Trên cơ sở
đó, việc tiến hành công chứng các văn bản nói chung, các văn bản về thỏa thuận phân
chia di sản thừa kế chính là nền tảng quan trọng cho quá trình áp dụng trong thực tế.
Do đó, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Hoạt động công chứng các văn bản thỏa thuận
phân chia di sản thừa kế.Thực tiễn tại văn phòng công chứng A9- thành phố Hà
Nội”
NỘI DUNG
1
https://vksndtc.gov.vn/tin-tuc-su-kien/chi-thi-cong-tac-nganh-kiem-sat-nhan-dan-nam-2019/trach-nhiem-cung-
cap-tai-lieu-chung-cu-cua-co-quan-s23-t9212.html
6. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 6 -
1. Cơ sở lý luận về hoạt động công chứng
“Công chứng được hiểu là việc công chứng viên chứng nhận tính xác thực, hợp
pháp của các hợp đồng, giao dịch mà theo quy định của pháp luật phải công chứng
hoặc do người yêu cầu công chứng tự nguyện yêu cầu. Theo quy định tại khoản 1 Điều
2 Luật Công chứng 2014 quy định: “Công chứng là việc công chứng viên của một tổ
chức hành nghề công chứng chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao
dịch dân sự khác bằng văn bản (sau đây gọi là hợp đồng, giao dịch), tính chính xác,
hợp pháp, không trái đạo đức xã hội của bản dịch giấy tờ, văn bản từ tiếng Việt sang
tiếng nước ngoài hoặc từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt (sau đây gọi là bản dịch) mà
theo quy định của pháp luật phải công chứng hoặc cá nhân, tổ chức tự nguyện yêu cầu
công chứng”. Trên cơ sở khái niệm này đã khẳng định công chứng có các vai trò cụ thể
như sau:
- Công chứng tiến hành các hoạt đôngh nhằm chứng nhận tính xác thực: sự có
thực, hợp pháp của các hợp đồng giao dịch.
- Công chứng có vai trò tích cực trong việc phòng ngừa các tranh chấp hợp đồng,
giao dịch có thể xảy ra;
- Văn bản công chứng có ý nghĩa là chứng cứ trước tòa,
- “Văn bản công chứng là căn cứ pháp lý hợp pháp để xác lập quyền sở hữu cho
các bên có quyền liên quan (ví dụ văn bản công chứng hợp đồng mua bán nhà, hợp
đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất là căn cứ để cơ quan đăng ký nhà đất cấp giấy
chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, quyền sử dụng đất cho các chủ thể...)”
- “Công chứng còn có vai trò tư vấn: công chứng viên tư vấn cho người yêu cầu
công chứng về các thủ tục pháp lý trong hoạt động công chứng (khác với luật sư)”....
- Hoạt động công chứng đem lại nguồn thu lớn cho ngân sách nhà nước (thu phí
công chứng.
2. Các tổ chức hành nghề công chứng
2.1. Phòng công chứng
“Phòng công chứng do Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thành lập. Phòng
công chứng là đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tư pháp, có trụ sở, con dấu và tài khoản
riêng. Người đại diện theo pháp luật của Phòng công chứng là Trưởng phòng. Trưởng
phòng công chứng phải là công chứng viên và do Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh
bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức. Tên gọi của Phòng công chứng bao gồm số thứ tự
7. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 7 -
thành lập và tên của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nơi Phòng công chứng
được thành lập”2
.
2.2. Văn phòng công chứng: Văn phòng công chứng do công chứng viên thành
lập. Văn phòng công chứng do một công chứng viên thành lập được tổ chức và hoạt
động theo loại hình doanh nghiệp tư nhân. Văn phòng công chứng do hai công chứng
viên trở lên thành lập được tổ chức và hoạt động theo loại hình công ty hợp danh.
Người đại diện theo pháp luật của Văn phòng công chứng là Trưởng Văn phòng.
Trưởng Văn phòng công chứng phải là công chứng viên. Văn phòng công chứng có trụ
sở, con dấu và tài khoản riêng, hoạt động theo nguyên tắc tự chủ về tài chính bằng
nguồn thu từ kinh phí đóng góp của công chứng viên, phí công chứng, thù lao công
chứng và các nguồn thu hợp pháp khác. Tên gọi của Văn phòng công chứng do công
chứng viên lựa chọn nhưng phải bao gồm cụm từ "Văn phòng công chứng", không
được trùng hoặc gây nhầm lẫn với tên của tổ chức hành nghề công chứng khác, không
được sử dụng từ ngữ, ký hiệu vi phạm truyền thống lịch sử, văn hoá, đạo đức và thuần
phong mỹ tục của dân tộc.
3. Những loại hợp đồng, giao dịch phải công chứng
* Hợp đồng:
Có loại hợp đồng luật bắt buộc phải công chứng mới có gia' trị pháp lý (đối với
các loại tài sản Nhà nước quy định phải đăng kí quyền sở hữu, quyền sử dụng) như hợp
đồng mua bán nhà, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, hợp đồng mua bán xe
ô tô, hợp đồng chuyển nhượng tàu thuỷ, hợp đồng ủy quyền định đoạt bất động sản.
“Đối với loại hợp đồng không bắt buộc phải công chứng nhưng các bên thấy cần
thiết và yêu cầu công chứng, nếu nội dung không trái pháp luật, đạo đức xã hội thì
công chứng viên có nghĩa vụ phải thực hiện theo yêu cầu của họ như hợp đồng đặt cọc,
hợp đồng uỷ quyền thực hiện công việc, hợp đồng hợp tác kinh doanh, hợp đồng thoả
thuận góp vốn thành lập pháp nhân kinh doanh theo Luật doanh nghiệp...”
* Giao dịch: Hiện nay các hình thức giao dịch được các Phòng Công chứng nhận
bao gồm các loại sau: Văn bản khai nhận di sản, Biên bản phân chia di sản thừa kế,
Văn bản từ chối nhận di sản, Văn bản phân chia tài sản chung của vợ chồng, Văn bản
nhập tài sản riêng vào tài sản chung của vợ chồng, Di chúc, Giấy uỷ quyền...
4. Thủ tục công chứng văn bản thỏa thuận thừa kế từ thực tiễn Văn Phòng
công chứng A9- thành phố Hà Nội.
4.1. Giới thiệu chung
Văn Phòng Công Chứng A9
62, Nguyễn Khánh Toàn, Phường Dịch Vọng, Quận Cầu Giấy, Hà Nội
2
https://stp.thuathienhue.gov.vn/?gd=12&cn=82&tc=6097
8. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 8 -
Điện thoại liên hệ: (84.4) 62528888 / 35561262/ 35561272
Fax: (84.4) 35563522
Email: congchunghanoi@gmail.com
Thời gian làm việc: Văn phòng nhận làm dịch vụ công chứng vào tất cả các ngày
trong tuần:
Sáng: từ 8:00 đến 12:00
Chiều: từ 13:30 đến 17:30
Ngoài ra, Văn phòng còn nhận công chứng ngoài giờ và công chứng tại nhà, cơ
quan theo yêu cầu của khách hàng.
* Lĩnh vực công chứng:
- Các hợp đồng dân sự, thương mại, chuyển giao công nghệ v.v…;
- Hợp đồng thế chấp bất động sản; hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất;
hợp đồng bảo lãnh; hợp đồng uỷ quyền, giấy uỷ quyền v.v…;
- Việc sửa đổi, bổ sung hợp đồng giao dịch; huỷ bỏ hợp đồng;
- Di chúc, văn bản thoả thuận phân chia di sản, văn bản khai nhận di sản, văn bản
từ chối nhận di sản;
- Các giao dịch dân sự và thương mại khác v.v…
- “Công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền
với đất; Công chứng hợp đồng mua bán nhà ở; Công chứng hợp đồng thuê, mượn nhà
ở hoặc sử dụng vào mục đích khác không phải để ở, công trình xây dựng khác; Công
chứng mua, bán, cho, tặng, thuê, mượn ôtô, dây chuyền sản xuất; Công chứng hợp
đồng vay vốn có hoặc không có tài sản thế chấp, bảo lãnh bằng tài sản; Công chứng
hợp đồng uỷ quyền; Công chứng di chúc; Công chứng văn bản thoả thuận phân chia tài
sản; Công chứng văn bản thoả thuận phân chia di sản; Công chứng văn bản từ chối
nhận di sản; Công chứng hợp đồng giao dịch khác”.
4.2. Cơ cấu tổ chức: Văn phòng công chứng A9 gồm đội ngũ Công chứng viên,
chuyên viên có trình độ đại học trở lên, am hiểu và giàu kinh nghiệm ở các lĩnh vực
9. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 9 -
khác nhau, … Hiện nay văn phòng công chứng A9 có 01 trưởng phòng, 01 phó trưởng
phòng quản lý, 04 nhân viên. Năm 2020 Văn phòng đã tiến hành công chứng được
5629 hợp đồng giao dịch, trong đó 5213 hợp đồng, 416 hợp đồng về .
4.3. Nhiệm vụ được giao trong quá trình thực tập
“Trong quá trình thực tập em đã được giao rất nhiều những công việc nhằm để
học hỏi và tiếp thu kinh nghiệm đối với hoạt động công chứng, cụ thể có một số công
việc điển hình sau: (i) Nghiên cứu và nắm rõ về luật công chứng năm 2014 và các văn
bản dưới luật khác nhằm nắm rõ quy định của pháp luật về hoạt động công chứng để
áp dụng vào quá trình thực tập; (ii) Nghiên cứu hồ sơ, các vụ việc liên quan đến hoạt
động công chứng các văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế được thực hiện tại
Văn phòng công chứng A9; (iii) Sắp xếp hồ sơ, tài liệu; (iv) Đánh văn bản, soạn thảo
các giấy tờ liên quan đến hoạt động công chứng các văn bản thỏa thuận phân chia di
sản thừa kế…”
4.4 Quy định của pháp luật về hoạt động công chứng các văn bản thỏa thuận
phân chia di sản thừa kế
4.4.1 Những quy định chung của pháp luật về hoạt động công chứng các văn bản
thỏa thuận phân chia di sản thừa kế:
“Việc phân chia di sản là một trong những vấn đề đang được nhiều người quan
tâm khi có di chúc hoặc không có di chúc của người thân trong gia đình để lại. Xã hội
phát triển kéo theo nhiều nhu cầu của người dân đòi hỏi pháp luật ngày càng phải hoàn
thiện”. Đã có rất nhiều văn bản luật và các văn bản dưới luật quy định về vấn đề này,
tiêu biểu, Bộ tư pháp đã quy định như sau:
Trình tự thực hiện: “Những người thừa kế theo pháp luật hoặc theo di chúc mà
trong di chúc không xác định rõ phần di sản được hưởng của từng người thì họ nộp hồ
sơ yêu cầu công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản tại tổ chức hành nghề công
chứng, công chứng viên tiếp nhận hồ sơ và kiểm tra giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu công
chứng. Trường hợp hồ sơ yêu cầu công chứng đầy đủ, phù hợp với quy định của pháp
luật thì thụ lý, ghi vào sổ công chứng”.
“Việc công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế phải được niêm
yết trong thời hạn mười lăm ngày. Việc niêm yết do tổ chức hành nghề công chứng
thực hiện tại trụ sở của Ủy ban nhân cấp xã nơi thường trú cuối cùng của người để lại
di sản. Trong trường hợp không xác định được nơi thường trú cuối cùng thì niêm yết
tại nơi tạm trú có thời hạn cuối cùng của người đó. Trong trường hợp di sản thừa kế ở
nhiều địa phương thì việc niêm yết được thực hiện tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có
các di sản thừa kế đó”. “Trong trường hợp di sản gồm cả bất động sản và động sản
10. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 10 -
hoặc di sản chỉ là bất động sản thì việc niêm yết được thực hiện theo hướng dẫn nêu
trên; nếu không xác định được cả hai nơi này thì niêm yết tại Ủy ban nhân dân cấp xã,
nơi có bất động sản của người để lại di sản”. “Trong trường hợp di sản chỉ là động sản,
nếu trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng và nơi thường trú hoặc tạm trú có thời
hạn cuối cùng của người để lại di sản không ở cùng một tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương thì tổ chức hành nghề công chứng có thể đề nghị Ủy ban nhân dân cấp xã
nơi thường trú hoặc tạm trú có thời hạn cuối cùng của người để lại di sản thực hiện
việc niêm yết”.
“Nội dung niêm yết phải nêu rõ họ, tên của người để lại di sản; họ, tên của những
người thỏa thuận phân chia di sản thừa kế; quan hệ của những người thỏa thuận phân
chia di sản thừa kế với người để lại di sản thừa kế; danh mục di sản thừa kế. Cuối bản
niêm yết phải ghi rõ nếu có khiếu nại, tố cáo về việc bỏ sót, giấu giếm người được
hưởng di sản thừa kế; bỏ sót di sản thừa kế; di sản thừa kế không thuộc quyền sở hữu,
quyền sử dụng của người để lại di sản thì khiếu nại, tố cáo đó được gửi cho tổ chức
hành nghề công chứng đã thực hiện việc niêm yết”.
Ủy ban nhân dân cấp xã nơi niêm yết có trách nhiệm xác nhận việc niêm yết và
bảo quản việc niêm yết trong thời hạn mười lăm ngày kể từ ngày niêm yết. Nhận kết
quả tại tổ chức hành nghề công chứng nơi nộp hồ sơ. Cách thức thực hiện: Nộp hồ sơ
tại tổ chức hành nghề công chứng.
Thành phần hồ sơ: “Phiếu yêu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch (Mẫu số
01/PYC); Dự thảo văn bản thỏa thuận phân chia di sản (trường hợp tự soạn thảo); Bản
sao giấy tờ tuỳ thân; Bản sao giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc bản
sao giấy tờ thay thế được pháp luật quy định đối với tài sản mà pháp luật quy định
phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng, trong trường hợp di chúc liên quan đến tài
sản đó; Giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người được hưởng di
sản theo quy định của pháp luật về thừa kế”.
Trong trường hợp thừa kế theo di chúc, người yêu cầu công chứng còn phải xuất
trình di chúc.
Bản sao nêu trên là bản chụp, bản in, bản đánh máy hoặc bản đánh máy vi tính
nhưng phải có nội dung đầy đủ, chính xác như bản chính và không phải có chứng
thực. Khi nộp bản sao thì phải xuất trình bản chính để đối chiếu.
Căn cứ Khoản 2 Điều 2 Thông tư liên tịch 08/2012/TTLT-BTC-BTP quy định:
“2. Mức thu phí công chứng hợp đồng, giao dịch được xác định theo giá trị tài sản
hoặc giá trị hợp đồng, giao dịch: a) Mức thu phí đối với các việc công chứng các hợp
đồng, giao dịch sau đây được tính như sau: – Công chứng hợp đồng chuyển
11. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 11 -
nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất (tính trên giá trị
quyền sử dụng đất);
– Công chứng hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất có tài sản gắn
liền với đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất có tài sản gắn liền với đất (tính trên tổng
giá trị quyền sử dụng đất và giá trị tài sản gắn liền với đất); – Công chứng hợp đồng
mua bán, tặng cho tài sản khác, góp vốn bằng tài sản khác (tính trên giá trị tài sản);–
Công chứng văn bản thoả thuận phân chia di sản, văn bản khai nhận di sản (tính
trên giá trị di sản); – Công chứng hợp đồng vay tiền (tính trên giá trị khoản vay); –
Công chứng hợp đồng thế chấp tài sản, cầm cố tài sản (tính trên giá trị tài sản; trường
hợp trong hợp đồng thế chấp tài sản, cầm cố tài sản có ghi giá trị khoản vay thì tính
trên giá trị khoản vay); – Công chứng hợp đồng kinh tế, thương mại, đầu tư, kinh
doanh (tính trên giá trị hợp đồng)”.
Số TT
Giá trị tài sản hoặc giá trị
hợp đồng, giao dịch
Mức thu
(đồng/trường hợp)
1 Dưới 50 triệu đồng 50 nghìn
2
Từ 50 triệu đồng đến 100
triệu đồng
100 nghìn
3
Từ trên 100 triệu đồng đến 01
tỷ đồng
0,1% giá trị tài sản hoặc giá trị hợp đồng,
giao dịch
4
Từ trên 01 tỷ đồng đến 03 tỷ
đồng
01 triệu đồng + 0,06% của phần giá trị tài sản
hoặc giá trị hợp đồng, giao dịch vượt quá 01
tỷ đồng
5
Từ trên 03 tỷ đồng đến 05 tỷ
đồng
2,2 triệu đồng + 0,05% của phần giá trị tài
sản hoặc giá trị hợp đồng, giao dịch vượt quá
03 tỷ đồng
12. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 12 -
6
Từ trên 05 tỷ đồng đến 10 tỷ
đồng
3,2 triệu đồng + 0,04% của phần giá trị tài
sản hoặc giá trị hợp đồng, giao dịch vượt quá
05 tỷ đồng
7 Trên 10 tỷ đồng
5,2 triệu đồng + 0,03% của phần giá trị tài
sản hoặc giá trị hợp đồng, giao dịch vượt quá
10 tỷ đồng (mức thu tối đa không quá 10 triệu
đồng/trường hợp)
Như vậy, mức phí công chứng văn bản khai nhận di sản thừa kế (tính trên giá trị
di sản) là 20 triệu, mức thu phí công chứng là 50.000 đồng.
Việc công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế phải được niêm yết
trong thời hạn mười lăm (15 ngày);
Thời gian thực không tính vào thời hạn công chứng).
Đối tượng thực hiện thủ tục hành chính: Cá nhân, tổ chức
Cơ quan có thẩm quyền quyết định: Tổ chức hành nghề công chứng
Cơ quan thực hiện thủ tục hành chính: Tổ chức hành nghề công chứng
Kết quả thực hiện thủ tục hành chính: Văn bản công chứng
Để đáp ứng yêu cầu ngày càng nhiều của những người đang muốn tìm hiểu về
việc công chứng Văn bản thoả thuận phân chia di sản quy định trong Luật công chứng.
“Đối với việc phân chia di sản theo di chúc thì: việc phân chia này được thực
hiện theo ý chí của người để lại di chúc, nếu trong di chúc đó không xác định rõ phần
của từng người thừa kế thì di sản phải chia đều cho từng người được chỉ định trong di
chúc, trừ trường hợp có thoả thuận khác. Đối với việc phân chia di sản theo pháp luật
thì: nếu có người thừa kế cùng hàng đã thành thai nhưng chưa sinh ra thì phải dành lại
một phần di sản bằng phần mà người thừa kế khác được hưởng, để nếu người đó còn
sống khi sinh ra được hưởng, nếu chết trước khi sinh ra thì những người thừa kế khác
được hưởng”.
“Để có căn cứ khi đến các cơ quan nhà nước có thẩm quyền đăng ký việc chuyển
quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản cho người được hưởng di sản thì cần phải có
Văn bản thoả thuận phân chia di sản đã được công chứng. Luật công chứng quy định
thủ tục. Công chứng hợp đồng, giao dịch, trong đó tại khoản 1 Điều 49 có quy định về
13. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 13 -
công chứng Văn bản thoả thuận phân chia di sản như sau: những người thừa kế theo
pháp luật hoặc theo di chúc mà trong di chúc không xác định rõ phần di sản được
hưởng của từng người thì họ có quyền yêu cầu công chứng Văn bản thoả thuận phân
chia di sản. Trong văn bản thoả thuận phân chia di sản, người được hưởng di sản có
thể tặng cho toàn bộ hoặc một phần quyền hưởng di sản của mình cho người thừa kế
khác. Như vậy, công chứng Văn bản thoả thuận phân chia di sản rất quan trọng đối với
việc phân chia di sản là quyền sử dụng đất hoặc tài sản mà pháp luật quy định phải
đăng ký quyền sở hữu. Văn bản thoả thuận phân chia di sản được công chứng là cơ sở
để làm căn cứ cho việc chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản cho người
được hưởng di sản”.
Thủ tục cần thiết đối với người yêu cầu công chứng Văn bản thoả thuận phân
chia di sản bao gồm các giấy tờ sau:
“Phiếu yêu cầu công chứng theo mẫu; Dự thảo Văn bản thoả thuận phân chia di
sản; Bản sao giấy tờ tuỳ thân; Bản sao giấy tờ liên quan đến việc công chứng Văn bản
thoả thuận phân chia di sản. ( bản sao là bản chụp, bản in, bản đánh máy nhưng có nội
dung đầy đủ, chính xác như bản chính không phải chứng thực nhưng khi nộp bản sao
người yêu cầu công chứng phải nộp bản chính để đối chiếu)”.
Trường hợp di sản là quyền sử dụng đất hoặc tài sản pháp luật quy định phải
đăng ký quyền sở hữu thì người yêu cầu công chứng phải xuất trình : “- Giấy tờ để
chứng minh quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản của người để lại di sản đó.Đối
với trường hợp thừa kế theo pháp luật người yêu cầu công chứng còn phải xuất trình:
Giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người được hưởng di sản theo
quy định của pháp luật về thừa kế. Đối với trường hợp thừa kế theo di chúc người yêu
cầu công chứng còn phải xuất trình: Bản di chúc. Đây là các loại giấy tờ được Luật
công chứng quy định cần phải có khi đến yêu cầu công chứng Văn bản thoả thuận
phân chia di sản”.
“Hiệu lực của văn bản công chứng không chỉ phụ thuộc vào nội dung mà còn
phụ thuộc rất nhiều vào hình thức của văn bản công chứng. Một trong những vấn đề
phải chú ý và coi trọng khi dự thảo Văn bản công chứng thoả thuận phân chia di sản
cần phải chặt chẽ về nội dung và phải đáp ứng đúng quy định về hình thức của một
Văn bản công chứng. Luật công chứng quy định về chữ viết trong văn bản “phải rõ
ràng, dễ đọc, không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu, không được viết xen dòng,
viết dè dòng, không được tẩy xoá, không được để trống. Văn bản công chứng có từ hai
trang trở lên thì từng trang phải được đánh số thứ tự”. Đây là những vấn đề cần thiết
đối với hình thức của một Văn bản thoả thuận phân chia di sản”.
“Việc ký và điểm chỉ trong văn bản công chứng được quy định đối với người yêu
cầu công chứng và người làm chứng là phải ký trước mặt công chứng viên. Việc điểm
14. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 14 -
chỉ được thay thế khi người yêu cầu công chứng, người làm chứng không ký được do
khuyết tật hoặc không biết ký”.
“Khi muốn sửa đổi, bổ sung, huỷ bỏ Văn bản thoả thuận phân chia di sản đã
được công chứng thì phải có sự thoả thuận, cam kết bằng văn bản của tất cả những
người đã tham gia trong Văn bản thoả thuận phân chia di sản và phải được công
chứng. Thời hạn công chứng được quy định không quá 2 ngày làm việc, đối với những
trường hợp phức tạp thì thời hạn công chứng có thể kéo dài nhưng không quá 10 ngày
làm việc. Thời gian xác minh không tính vào thời hạn công chứng. Trường hợp người
yêu cầu công chứng, người làm chứng và người có quyền, lợi ích liên quan phát hiện
thấy có căn cứ cho rằng việc công chứng vi phạm pháp luật thì có quyền đề nghị Toà
án tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu”.
“Như vậy có thể nói rằng, để phòng ngừa, ngăn chặn những tranh chấp có thể
xảy ra trong đời sống xã hội của người dân, Luật công chứng đã có những quy định
ngày một hoàn thiện hơn về công chứng Di chúc nói chung, trong đó có quy định về
công chứng Văn bản thoả thuận phân chia di sản. Thiết nghĩ, người có yêu cầu công
chứng cần đến các Phòng công chứng, Văn phòng công chứng để công chứng Văn bản
thoả thuận phân chia di sản. Bởi vì, đây là địa chỉ tin cậy cho mọi người dân, cho các
tổ chức, cho các cơ quan khi cần công chứng. Các tổ chức hành nghề công chứng có
công chứng viên Phòng công chứng và công chứng viên Văn phòng công chứng. Họ là
những người phải có đủ tiêu chuẩn theo quy định của Luật công chứng mới được bổ
nhiệm để hành nghề công chứng, nhà nước giao cho họ thực hiện các việc công chứng.
Công chứng viên là người có trình độ, kiến thức về chuyên môn, nghiệp vụ, nắm bắt
kịp thời các quy định của pháp luật và có kinh nghiệm, có thâm niên trong công tác
pháp luật. Giá trị pháp lý của văn bản công chứng do công chứng viên chứng nhận “có
hiệu lực thi hành đối với các bên liên quan”. “Trường hợp bên có nghĩa vụ không thực
hiện nghĩa vụ của mình thì bên kia có quyền yêu cầu Toà án giải quyết theo quy định
của pháp luật,” trừ khi các bên tham gia hợp đồng, giao dịch có những thoả thuận
khác. Ngoài ra, Văn bản công chứng do công chứng viên chứng nhận còn có giá trị
chứng cứ, những tình tiết, sự kiện trong văn bản công chứng không phải chứng minh,
trừ trường hợp bị Toà án tuyên bố là vô hiệu”. Từ quy định về giá trị pháp lý của văn
bản công chứng do công chứng viên chứng nhận cho thấy Văn bản thoả thuận phân
chia di sản được công chứng viên chứng nhận sẽ bảo đảm về sự an toàn pháp lý và có
hiệu lực pháp luật cao”.
4.4.2 Thực tiễn áp dụng hoạt động công chứng các văn bản thỏa thuận,phân chia
di sản thừa kế, thực tiễn áp dụng tại văn phòng công chứng A9.
Trên thực tế, đã có rất nhiều hoạt động công chứng các văn bản thỏa thuận phân
chia di sản và đã dần dần hoàn thiện được cả về chất lượng lẫn số lượng công việc.
15. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 15 -
Các văn phòng công chứng đã áp dụng rất tốt các quy định của pháp luật vào
thực thi trên thực tế, thực hiện tốt Luật Công chứng 2014 và các văn bản pháp luật
khác, đặc biệt trong vấn đề phân chia di sản thừa kế. Hoạt động công chứng chứng
thực của các phòng công chứng cho thấy trên thực tế khi nền kinh tế càng phát triển
thì nhu cầu công chứng ngày càng tăng, hoạt động công chứng dần đáp ứng được nhu
cầu của người dân. Thực tiễn áp dụng tại văn phòng công chứng A9:
Tại văn phòng công chứng A9, cũng đã áp dụng và triển khai rất tốt về việc thực
thi các quy định cụ thể của pháp luật. Số liệu thống kê từ khi thành lập đến nay như
sau:
4.5.3. Đánh giá chung:
Qua bảng số liệu và thực tế hoạt động công chứng chứng thực của phòng công
chứng cho ta thấy được những ưu điểm và hạn chế của phòng công chứng A9 như sau:
Ưu điểm:
Qua quá trình làm việc, nhiều năm đã đúc kết nhiều kinh nghiệm, Văn phòng
công chứng A9 đã đạt được rất nhiều những thành công lớn, đạt được hiệu quả công
việc cao:
Về phần thủ tục đã rút ngắn được thời gian từ khi tiếp nhận đến khi trả hồ sơ để
phục vụ cho các giao dịch, khinh tế, thương mại nhanh chóng được thực hiện.
Khi Luật Công chứng 2014 ra đời chỉ đieuù chỉnh về vấn đè công chứng đã bóc
tách ra vấn đề chứng thực ra và điều chỉnh bởi một văn bản luật khác.
Thực hiện cơ chế mở cửa nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật công chứng trong
thời gian qua.
Ví dụ: Quá trình thực hiện công chứng thì học viên đã được xem xét quy trình
công chứng của văn bản thỏa thuận chia di sản thừa kế tại Văn phòng A9 giữa bà
nguyễn Thanh...và bà Lê Phương....trong đó với các tài liệu kèm theo, bao gồm:
- Văn bản Khai nhận 2878/2021
- Phiếu yêu cầu công chứng + KQTC
- Tờ khai, thông báo khai nhận, giấy chứng từ
- Hồ sơ tài sản
- Căn cước công dân/Chứng minh nhân dân, Sổ hộ khẩu, Giấy khai sinh và
Phương – Phương anh (Hồ sơ công chứng đã được lập thành tập và được đánh bút
lục đầy đủ).
16. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 16 -
Về nội dung: Bà nguyễn Thanh...và bà Lê Phương....tại văn phòng công chưungs
A9, thành phố Hà Nội khai nhận về việc để lại di sản của ông Lê Ngọc Xuân là có tài
khoản ngân hàng với số dư 9.161.769 đồng là di sản thừa kế. Trên cơ sở đó thì Công
chứng viên Đỗ Thị Hiếu đã lập văn bản công chứng để làm chứng nhận thỏa thuận di
sản thừa kế giữa các đồng thừa kế của ông Lê Ngọc Xuân. (Nội dung vụ việc có tài
liệu kèm theo).
Hạn chế:
Trong quá trình phát triển công cứng, văn phòng công chứng A9 cũng bộc lộ
những hạn chế, bất cập: “Lúng túng trong việc triển khai luật công chứng và các văn
bản về ra nhiều tiêu cực khiến người dân gặp nhiều khó khăn. Đã có sự chuẩn bị cho
việc triển khai các nghị định song hầu hết các cán bộ vẫn còn lúng túng khi triển khai
công tác này trên thực tế gây khó khăn cho người dân. Đội ngũ cán bộ còn thiếu, nhiều
cán bộ chưa đủ năng lực, trình độ chuyên môn để thực hiện thuần thục việc công
chứng, đặc biệt trong việc phát hiện các giấy tờ giả mạo trong khi các loại giấy tờ giả
mạo ngày càng tinh vi, khó phát hiện. Chính điều này khiến người dân lo lắng về tính
an toàn của văn bản công chứng. Hơn nữa, trình độ chuyên môn của các cán bộ chưa
được nâng cao, họ từ một số bộ phận chuyển sang , có nơi còn thiếu nên chưa đáp ứng
được tâm tư, nguyện vọng của người dân. Việc niêm yết thủ tục chưa được đầy đủ,
đúng quy định, còn nhầm lẫn. Về cơ sở vật chất chật hẹp, từ đó dẫn đến tình trạng ùn
tắc tại địa điểm tiếp dân, tình trạng đi lại khó khăn Hơn nữa, do tâm lý người dân vẫn
muốn công chứng các văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế ttại phòng công
chứng ở phường, xã, vì tin tưởng vào sự đảm bảo an toàn hơn. Còn nhiều trường hợp
thực hiện hoạt động công chứng đối với những văn bản di sản thừa kế là bản chính có
sữa chữa, mờ, không rõ nội dung, đặc biệt hơn còn có những văn bản thừa kế là bản
giả, có nhiều trường hợp cán bộ tư pháp từ chối việc công chứng chưa đúng quy định
của pháp luật”.
5. Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động công chứng các văn bản thỏa
thuận phân chia di sản thừa kế tại văn phòng công chứng A9.
“Trước yêu cầu phát triển của đất nước,việc cải cách các hoạt động công chứng,
đặc biệt là cải cách các hoạt động công chứng các văn bản thỏa thuận phân chia di sản
thừa kế tạiVăn phòng công chứng A9 cho nhanh chóng nhằm phát huy được vai trò
và phục vụ lợi ích thiết thực của người dân trên địa bàn cả thành phố Hà Nội nói riêng
và người dân cả nước nói chung, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế của đất nước
là yêu cầu cấp thiết”.
“Xây dựng một nền hành chính dân chủ trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp,
hiện đạihóa, hoạt động có hiệu lực, có hiệu quả theo nguyên tắc của nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa, dưới sụ lãnh đạo của Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ công
17. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 17 -
chứng có phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng phát triển đất
nước”.
Để phát triển hoạt động công chứng các văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa
kế tại văn phòng công chứng A9 xứng với vai trò và tác động của nó với đời sống, em
xin đưa ra một số giải pháp sau đây:
- Văn phòng công chứng cần tăng cường đội ngũ cán bộ tư pháp, bồi dưỡng trình
độ chuyên môn cho các cán bộ thực hiên công chứng.
- Tăng cường, đầu tư cơ sở vật chất ở văn phòng, tạo môi trường thoải mái, sạch
sẽ thuận tiện cho người dân đến công chứng.
- Làm công tác tâm lý, tạo sự tin tưởng cho người dân để họ thấy được sự thoải
mái, an toàn, yên tâm khi đến công chứng.
- Khi thực hiện hoạt động công chứng phân chia di sản thừa kế cần xem kĩ, cẩn
thận tránh trường hợp công chứng phải bản chính mờ , hay những bản giả….
Với những giải pháp trên em hy vọng và trông chờ những hạn chế của văn phòng
sẽ sớm được khắc phục,Văn phòng ngày càng tạo được niềm tin cho người dân gần xa
đến thực hiện công chứng, hoạt động công chứng ngày càng được quan tâm và phát
triển trong tương lai phù hợp với sự phát triển của mọi mặt đời sống xã hội.
KẾT LUẬN
Sự ra đời của hoạt động công chứng, đặc biệt là hoạt động công chứng các văn
bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế là một tất yếu khách quan trong quá trình phát
triển của xã hội và ngày càng thể hiện tầm quan trọng trong bối cảnh kinh tế phát triển
hiện nay. “Vai trò của nó tác động tới đời sống nhân dân ngày càng to lớn, có ý nghĩa
ngày càng quan trọng trong đời sống người dân đã trở thành hoạt động không thể
thiếu.Để phát huy vai trò của nó thì việc đưa ra giải pháp khắc phục tồn tại việc hoàn
thiện hơn nữa hệ thống pháp luật liên quan đến hoạt động công chứng các văn bản
thỏa thuận phân chia di sản thừa kế là điều tất yêu. Muốn vậy, Việt Nam ngoài việc
nghiên cứu hệ thống pháp luật các quốc gia tiên tiến thì phải nghiên cứu các điều kiện
cụ thể của Việt Nam để khắc phục những tồn tại, dự kiến được tương lai trong các quy
định của mình”.
Qua thời gian thực tập tại văn phòng công chứng A9, cùng với sự giúp đỡ, chỉ
đạo của các cán bộ trong phòng, em đã trau dồi thêm được những kiến thức và kỹ
năng thiết thực trông đó đặc biệt là đề tài mà em đề cập. Mong thầy cô và các bạn
đóng góp ý kiến để đề tài được hoàn thiện hơn. Em xin gửi lời cảm ơn tới quý thầy cô
đặc biệt là các giảng viên, người đã giúp đỡ, chỉ bảo tận tình cho em trong suốt thời
18. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
- 18 -
gian thực tập vừa qua, các anh chị cán bộ trong Văn phòng công chứng A9 đã tạo điều
kiện và giúp đỡ cho em hoàn thành khóa thực tập và thực hiện tốt đề tài này.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật 53/2014/QH13 về Công chứng
2. NĐ 29/2015/NĐ-CP chi tiết Luật 53/2014/QH13 về công chứng
3. NĐ 82/2020/NĐ-CP Xử phạt hành chính về bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp,
hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã
4. TT 06/2015/TT-BTP hướng dẫn Luật 53/2014/QH13 về công chứng
5. TT 08/2012/TTLT-BTC-BTP về Phí công chứng
6. TTLT 115 /2015/TTLT-BTC-BTP về Phí công chứng
7. TT 04/2015/TT-BTP về Tập sự hành nghề Công chứng