Phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Bắc Kạn. Mục đích của việc nghiên cứu công tác thanh toán không dùng tiền mặt là phân tích các vấn đề có liên quan tới thanh toán không dùng tiền mặt, từ đó rút ra dược những mặt làm được và những mặt chưa thực hiện được của công tác này và đề xuất những giải pháp nhằm giúp phát triển và hoàn thiện công tác thanh toán này tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Bắc Kạn.

1. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
1
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Ký hiệu Nguyên từ
NHTM
NHNN
NH
TTKDTM
UNC
UNT
BKNS
BIDV
Ngân hàng Thương mại
Ngân hàng Nhà Nước
Ngân hàng
Thanh toán không dùng tiền mặt
Uỷ nhiệm chi
Uỷ nhiệm thu
Bảng kê nộp séc
Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

2. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
2
LỜI MỞ ĐẦU
Ngân hàng là một trong các tổ chức tài chính quan trọng nhất của nền
kinh tế, Ngân hàng thực hiện các chính sách kinh tế, đặc biệt là chính sách
tiền tệ, vì vậy, là một kênh quan trọng trong chính sách kinh tế của Chính
phủ. Trong nền kinh tế thị trường hiện nay làm tốt công tác thanh toán không
dùng tiền mặt có vai trò rất lớn, góp phần cải thiện công tác thanh toán, ổn
định lưu thông tiền tệ, khống chế được lạm phát, thúc đẩy tăng nhanh vòng
quay của vốn và một điều quan trọng là nó thể hiện được vai trò quản lý của
Nhà nước trong kinh tế.
Nước ta từ khi chuyển sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà
nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, việc sử dụng các công cụ thanh toán
không dùng tiền mặt được chú ý. Thế nhưng, cho đến nay thì thanh toán
không dùng tiền mặt vẫn được phát triển và phổ cập rộng rãi trong dân cư. Tỷ
trọng thanh toán bằng tiền mặt vẫn chiếm tỷ trọng cao trong tổng thanh toán
của nền kinh tế.
Bắc Kạn là một tỉnh miền núi nghèo, kinh tế kém phát triển, trong thanh
toán thì thanh toán bằng tiền mặt vẫn là chủ yếu. Vì vậy, việc đẩy nhanh công
tác thanh toán không dùng tiền mặt là điều cần thiết. Do đó, em đã chọn đề
tài: “ Phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng Đầu tư và
Phát triển Bắc Kạn”, do kinh tế Bắc Kạn còn kém phát triển nên việc thanh
toán không dùng tiền mặt cũng chỉ thực hiện trong phạm vi quốc gia, nên đề
tài của em chỉ nghiên cứu về thanh toán không dùng tiền mặt trong nước.
Mục đích của việc nghiên cứu công tác thanh toán không dùng tiền mặt
là phân tích các vấn đề có liên quan tới thanh toán không dùng tiền mặt, từ đó
rút ra dược những mặt làm được và những mặt chưa thực hiện được của công
tác này và đề xuất những giải pháp nhằm giúp phát triển và hoàn thiện công
tác thanh toán này tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Bắc Kạn.
Bài viết này em sử dụng phương pháp phân tích, so sánh số liệu công tác
thanh toán của chi nhánh trong năm 2005, 2006 và 2007.

3. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
3
Đề tài ngoài phần mở đầu và kết luận thì gồm 3 chương:
Chương 1: Tổng quan về hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt qua
Ngân hàng thương mại
Chương 2: Thực trạng thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng
Đầu tư và Phát triển Bắc Kạn
Chương 3: Định hướng và giải pháp để phát triển thanh toán không dùng
tiền mặt tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Bắc Kạn

4. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
4
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG THANH
TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT QUA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI
1.1. Khái quát về thanh toán không dùng tiền mặt qua NHTM
1.1.1. Những vấn đề cơ bản về thanh toán không dùng tiền mặt
Trong nền kinh tế thị trường, các quan hệ thanh toán chi trả lẫn nhau
phải dùng hình thức tiền tệ, vì vậy, thanh toán tiền tệ là một yêu cầu khách
quan, là điều cần thiết phục cho quá trình tái sản xuất xã hội. Thanh toán tiền
tệ được thực hiện dưới hai hình thức là thanh toán bằng tiền mặt và thanh toán
không dùng tiền mặt. Thanh toán bằng tiền mặt là việc chi trả trực tiếp bằng
tiền mặt trong các quan hệ thanh toán thu chi giữa nhân dân với nhau, giữa
các xí nghiệp, tổ chức kinh tế, cơ quan Nhà nước với nhân dân…. Thanh toán
bằng tiền hợp với vai trò của tiền tệ làm vật môi giới trong quá trình lưu
thông. Sau khi xuất chuyển hàng hoá hay cung ứng dịch vụ cho người mua,
người bán nhận được tiền ngay và quá trình thanh toán cũng chấm dứt ở đó.
Nhưng khi sản xuất và trao đổi hàng hoá phát triển đến một trình độ cao hơn,
thì việc thanh toán trực tiếp bằng tiền mặt không còn tỏ ra là một phương thức
duy nhất nữa, lúc đó nó đòi hỏi một phương thức hiện đại hơn, bên cạnh đó
với sự phát triển vượt bậc của hệ thống Ngân hàng, các dịch vụ, các công cụ
thanh toán đã được Ngân hàng nghiên cứu đưa ra để khách hàng lựa chọn cho
mình một hình thức thanh toán thích hợp thay cho thanh toán bằng tiền mặt,
thanh toán không dùng tiền mặt phát sinh từ đó. Thanh toán không dùng tiền
mặt là phương thức thanh toán "phi tiền mặt" thực chất là dùng các công cụ
khác để thay thế tiền mặt trong thanh toán.
Thanh toán không dùng tiền mặt là cách thức thanh toán tiền hàng hoá
dịch vụ không có sự xuất hiện của tiền mặt mà vẫn được tiến hành bằng cách
trích tiền từ tài khoản của người chi trả chuyển vào tài khoản của người thụ
hưởng hoặc bằng cách bù trừ lẫn nhau thông qua vai trò trung gian của các tổ
chức cung ứng dịch vụ thanh toán về mặt bản chất thì TTKDTM phản ánh sự

5. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
5
vận động của vật tư hàng hoá, dịch vụ lưu thông. Sự phát triển rộng khắp của
TTKDTM trong nền kinh tế thị trường hiện đại là yêu cầu tất yếu của sự phát
triển vượt bậc của nền kinh tế hàng hoá, do kinh tế hàng hoá phát triển mạnh,
khối lượng hàng hoá, dịch vụ trao đổi lớn, tất yếu phải có cách thức trả tiền
thuận tiện và an toàn hơn.
Các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, đoàn thể, công dân Việt Nam và
nước ngoài sống và hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam gọi chung là đơn vị và
cá nhân có quyền lựa chọn cho riêng mình Ngân hàng để mở tài khoản và
thực hiện giao dịch phục vụ cho nhu cầu của mình, các đơn vị và cá nhân có
tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng được gọi chung là chủ tài khoản. Nếu như
trong thanh toán sử dụng tiền mặt thì chỉ có sự tham gia của người mua và
người bán thì trong phương thức thanh toán không dùng tiền mặt thì chủ thể
tham gia còn bao gồm cả Ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng khác cung ứng
dịch vụ thanh toán.
1.1.2. Sự cần thiết của thanh toán không dùng tiền mặt
NHTM là Ngân hàng kinh doanh tiền tệ nhằm mục tiêu cơ bản là lợi
nhuận, vì vậy, nên mạng lưới Ngân hàng rộng khắp để đáp ứng nhu cầu tiền tệ
- tín dụng và thanh toán của nền kinh tế hàng hoá phát triển rộng khắp quốc
gia và vươn ra thế giới. Nhìn lại lịch sử hình thành ban đầu của Ngân hàng,
chúng ta thấy dịch vụ ban đầu của Ngân hàng mà cung cấp là dịch vụ quản lý
vốn cho khách hàng, bên cạnh đó Ngân hàng còn đảm bảo thanh toán nhanh
chóng, chính xác, an toàn thuận tiện cho khách hàng, do đó tạo được sự tín
nhiệm cho khách hàng, và Ngân hàng đã thu hút được nguồn vốn quan trọng
nhất cho hoạt động của mình. Ngân hàng là trung gian thanh toán cho khách
hàng làm cho quá trình lưu thông hàng hóa được tiến hành một cách có hiệu
quả. Nền kinh tế ngày càng phát triển thì tần số giao dịch ngày càng tăng và
diễn ra nhanh; khối lượng tiền tệ ngày càng nhiều, phạm vi đã mở rộng ra tận
thế giới. Trong điều kiện đó các doanh nghiệp không thể thanh toán trực tiếp
với nhau mà cần có sự tham giam của Ngân hàng, chính vì vậy Ngân hàng trở
thành trung gian thanh toán trong nền kinh tế.

6. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
6
Tiền mặt là phương tiện thanh toán không thể thiếu, song ngày nay
thanh toán dùng tiền mặt không còn là hình thức thanh toán tối ưu trong các
giao dịch thương mại dịch vụ nữa, đặc biệt là các giao dịch có giá trị và khối
lượng lớn, trước đây trong nền sản xuất hàng hoá còn nhỏ lẻ, khối lượng hàng
hoá ít thì việc thanh toán sử dụng tiền mặt là rất thuận tiện, nhưng trong nền
kinh tế thị trường hiện nay sản xuất hàng hoá phát triển ở trình độ cao, khối
lượng hàng hoá vô cùng lớn, việc trao đổi hàng hoá đa dạng và trên diện rộng,
các hoạt động giao dịch thương mại, dịch vụ hàng hóa ngày nay diễn ra mọi
lúc, mọi nơi, vượt cả giới hạn về khoảng cách thì hình thức thanh toán bằng
tiền mặt không còn phù hợp nữa.
Xét trên nhiều góc độ, khi hoạt động thanh toán trong xã hội còn phổ
biến bàng hình thức tiền mặt nhất là trong thanh toán các khoản có giá trị lớn
có thể dẫn đến một số bất lợi như:
 Chi phí của xã hội để tổ chức hoạt động thanh toán (như chi phí của
chính phủ cho việc in ấn, chi phí vận chuyển, bảo quản, kiểm, đếm tiền của hệ
thống ngân hàng, các chủ thể tham gia giao dịch) là rất tốn kém.
 Việc thực hiện giao dịch thanh toán bằng tiền mặt với khối lượng lớn
dễ bị các đối tượng phạm pháp lợi dụng để gian lận, trốn thuế, trì hoãn hoặc
không thực hiện nghĩa vụ trả nợ đối với ngân hàng hoặc chủ nợ.
 Vấn đề an ninh trong thanh toán, bảo quản, vận chuyển tiền luôn luôn
tiềm ẩn nhiều nguy hiểm.
 Sử dụng nhiều tiền mặt trong giao dịch thanh toán của xã hội sẽ là môi
trường thuận lợi cho tội phạm lưu hành tiền giả, đe doạ trực tiếp tới lợi ích
của các tổ chức, cá nhân và tình hình an ninh quốc gia.
Các bất lợi và rủi ro trên đây là vấn đề xảy ra với bất kỳ quốc gia nào,
song với các nước mà thanh toán bằng tiền mặt còn phổ biến thì trong xã hội
tình hình sẽ càng phức tạp hơn và khó kiểm soát hơn. Mặt khác, khi nền kinh
tế càng ngày càng phát triển cả về chất lượng và số lượng thì việc thanh toán
bằng tiền mặt không còn đủ khả năng đáp ứng được nhu cầu thanh toán của
toàn bộ nền kinh tế nữa. Từ thực tế đó thì đòi hỏi phải có sự ra đời của một

7. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
7
phương thức tiên tiến và hiện đại hơn để có thể đáp ứng được nhu cầu thanh
toán ngày càng cao của xã hội, do vậy, sự ra đời của phương thức thanh toán
không dùng tiền mặt là tất yếu.
1.1.3. Vai trò của thanh toán không dùng tiền mặt
TTKDTM được tổ chức thành một hệ thống thống nhất, trong hệ thống
này thì Ngân hàng là một trung tâm thanh toán. Mọi hoạt động trao đổi về
hàng hóa và dịch vụ đều được kết thúc bằng thanh toán, quan hệ thanh toán
liên quan đến mọi hoạt động trong xã hội, vì vậy, việc tổ chức tốt công tác
thanh toán đặc biệt là TTKDTM có ý nghĩa kinh tế rất lớn, ý nghĩa này được
thể hiện qua các mặt sau:
TTKDTM góp phần thúc đẩy sản xuất và lưu thông hàng hóa phát triển.
Ta biết rằng thanh toán vừa là khâu mở đầu và cũng là khâu kết thúc của một
chu kỳ sản xuất kinh doanh, do vậy nếu tổ chức tốt công tác thanh toán sẽ góp
phần tăng nhanh sự vận động của vật tư, tiền vốn giúp cho các doanh nghiệp
thu hồi được vốn nhanh để phục vụ cho chu kỳ sản xuất sau, cũng tức là phục
vụ cho quá trình tái sản xuất không ngừng phát triển. Nhờ công tác thanh toán
không dùng tiền mặt mà các khách hàng ở xa vẫn có thể thanh toán tiền hàng
hoá dịch vụ nhanh chóng thay vì phải mất nhiều thời gian để vận chuyển tiền
mặt, có thể nói thanh toán không dùng tiền mặt đã rút nhanh vòng quay vốn
của khách hàng.
Thúc đẩy hoạt động thanh toán trong nền kinh tế với những ưu điểm như:
an toàn, nhanh chóng, chính xác, tiết kiệm chi phí. Phương thức thanh toán
không dùng tiền mặt ra đời đã làm giảm được chi phí in ấn, bảo quản, vận
chuyển.
Thông qua công tác thanh toán không dùng tiền mặt, Ngân hàng có thể
biết được phần nào hoạt động thanh toán của khách hàng từ đó tổng hợp số
liệu để biết được hoạt động thanh toán vốn chung cho cả nền kinh tế. Thông
qua tình hình biến động số dư trên tài khoản tiền gửi thanh toán của khách
hàng, Ngân hàng sẽ thu thập được những thông tin cần thiết về tình hình kinh
tế - tài chính của khách hàng như thông tin về dòng lưu chuyển tiền tệ, doanh

8. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
8
thu…. Từ đó, Ngân hàng gián tiếp đánh giá được tình hình kinh doanh, tình
hình tài chính, khả năng thanh toán… của khách hàng, để thực hiện kiểm soát
đồng tiền thông qua việc có các chính sách kịp thời, hợp lý đối với các quyết
định về huy động vốn, cho vay và thực hiện các dịch vụ khác của Ngân hàng.
Góp phần tạo thêm nguồn vốn đầu tư: đối với Ngân hàng thì thanh toán
qua Ngân hàng làm tăng thêm nguồn vốn vì nó sử dụng được số tiền tạm thời
nhàn rỗi của khách hàng gửi vào để đáp ứng nhu cầu thanh toán. Mỗi một
doanh nghiệp, cá nhân đều giữ một lượng tiền mặt nhất định để chờ sử dụng.
Nếu khách hàng gửi tiền vào ngân hàng để thanh toán bằng chuyển khoản thì
số tiền này sẽ giảm, Ngân hàng sẽ huy động thêm nhiều nguồn vốn để đầu tư
cho nền kinh tế. Như vậy, việc thanh toán qua Ngân hàng sẽ giúp cho khả
năng tạo tiền của NHTM, đảm bảo được nhu cầu thanh toán ngày càng tăng
trong nền kinh tế. Mặt khác ngân hàng thu phí dịch vụ do thực hiện nghiệp vụ
thanh toán giữa các khách hàng.
TTKDTM có vai trò làm giảm khối lượng tiền mặt, hỗ trợ cung ứng tiền
mặt, điều hoà lưu thông tiền tệ của NHNN: khối lượng tiền mặt và khối lượng
tiền ghi sổ được quyết định bởi tổng giá cả hàng hoá - dịch vụ và tốc độ lưu
thông tiền tệ bình quân. Vì vậy, sự vận động của tiền tệ trong nền kinh tế sẽ
bao gồm sự vận động của tiền mặt và thanh toán không dùng tiền mặt qua
Ngân hàng, tức là thanh toán không dùng tiền mặt tăng thì lưu thông tiền mặt
giảm và ngược lại, do NHNN là cơ quan duy nhất phát hành, kiểm soát và
cung ứng tiền mặt cho nền kinh tế thông qua các kênh như nghiệp vụ thanh
toán thị trường mở, tái chiết khấu, dự trữ bắt buộc, từ đó điều tiết khối lượng
tiền ghi sổ tại các NHTM.
TTKDTM gắn với sự phát triển của hệ thống tài chính – tín dụng, đặc
biệt là sự phát triển của hệ thống Ngân hàng. Sự tồn tại và phát triển của hệ
thống này tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, cơ quan Nhà nước, các tổ chức
xã hội và cá nhân mở tài khoản tiền gửi và thanh toán tiền hàng dịch vụ thông
qua việc trích chuyển tài khoản trong hệ thống này.
Như vậy, TTKDTM giữ một vai trò hết sức quan trọng. Đứng trên giác
độ của ngành Ngân hàng, nó phản ánh khá trung thực trình độ quản lý, trình

9. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
9
độ kỹ thuật nghiệp vụ của Ngân hàng, cũng như sự tín nhiệm của khách hàng.
Trong nội bộ một Ngân hàng, TTKDTM không chỉ tác động đến nghiệp vụ
thanh toán mà còn tác động đến các nghiệp vụ khác của Ngân hàng như
nghiệp vụ tín dụng, nếu làm tốt công tác TTKDTM thì sẽ thúc đẩy nghiệp vụ
tín dụng phát triển và ngược lại. Đi đôi với sự phát triển kỹ thuật tin học, ngày
nay Ngân hàng hiện đại cũng chyển hướng kinh doanh bằng cách mở rộng các
dịch vụ tín dụng, chứ không chỉ là kinh doanh chênh lệch lãi suất tiền gửi và
cho vay là chủ yếu trước đây, trong đó dịch vụ thanh toán đóng vai trò trung
tâm và đặc biệt quan trọng.
1.1.4. Điều kiện để khách hàng tham gia vào thanh toán không dùng
tiền mặt
Khi tham gia vào thanh toán không dùng tiền mặt thì mọi khách hàng
đều phải thực hiện đầy đủ, nghiêm chỉnh các quy định của Ngân hàng về các
thủ tục giao dịch, các giấy tờ thanh toán. Ngân hàng sẽ cung cấp các mẫu
giấy tờ cần thiết theo nhu cầu của khách hàng để họ có thể tham gia vào
phương thức thanh toán này. Đối với các chứng từ này thì cần được viết theo
các mẫu có sẵn của Ngân hàng và phải được ghi rõ ràng, chính xác, không
được tẩy xoá, viết bằng mực không phai….
Đối với các khách hàng thường xuyên tham gia thanh toán qua Ngân
hàng thì phải có tài khoản tại Ngân hàng và phải có số dư đủ để đảm bảo
thanh toán và đảm bảo duy trì tài khoản.
1.1.4.1. Mở và sử dụng tài khoản thanh toán
Các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân sử dụng dịch vụ thanh toán (sau
đây gọi chung là khách hàng) có quyền lựa chọn Ngân hàng làm dịch vụ
thanh toán để mở tài khoản. Khi quyết định mở tài khoản tiền gửi thanh toán
tại các Ngân hàng, khách hàng thường quan tâm đến các yếu tố sau:
 Thuận tiện trong giao dịch, tốc độ nhanh
 Đảm bảo an toàn tài sản
 Chi phí giao dịch hợp lý

10. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
10
a, Mở tài khoản
Theo thông tư số 08/TT-NH2, ngày 21/02/1994 của NHNN Việt Nam,
hướng dẫn về thể lệ thanh toán không dùng tiền mặt thì việc mở và sử dụng
tài khoản tiền gửi phải chấp hành đúng những quy định sau:
- Đối với khách hàng là doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức đoàn thể, đơn vị
vũ trang:
+ Giấy đăng ký mở tài khoản do chủ tài khoản (Tổng Giám đốc, Giám
đốc, thủ trưởng đơn vị, chủ doanh nghiệp) ký tên đóng dấu trong đó phải ghi
rõ:
 Tên đơn vị
 Họ tên chủ tài khoản
 Địa chỉ giao dịch của đơn vị
 Mã số thuế, giấy phép đăng ký kinh doanh của đơn vị.
 Số chứng minh thư, ngày tháng năm cấp, nơi cấp của chủ tài khoản.
 Tên NH nơi mở tài khoản
+ Bảng đăng ký mẫu dấu chữ ký để giao dịch với NH
 Chữ ký mẫu của chủ tài khoản và người được uỷ quyền
 Chữ ký mẫu của kế toán trưởng và người được uỷ quyền
 Mẫu dấu của đơn vị
- Đối với khách hàng là cá nhân
+ Giấy đăng ký mở tài khoản của chủ tài khoản, trong đó ghi rõ: Họ tên
của chủ tài khoản; Địa chỉ giao dịch của chủ tài khoản; Số, ngày tháng năm,
nơi cấp chứng minh thư của chủ tài khoản; Tên NH nơi mở tài khoản.
+ Bảng đăng ký mẫu chữ ký của chủ tài khoản để giao dịch với NH. Đối
với tài khoản là cá nhân thì không được uỷ quyền, tất cả các giấy tờ thanh
toán, giao dịch với NH buộc phải là chữ ký của chủ tài khoản.
Sau khi chấp nhận mở tài khoản cho khách hàng thì NH thông báo cho
khách hàng biết số hiệu tài khoản, ngày bắt đầu hoạt động của tài khoản.

11. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
11
b, Sử dụng tài khoản thanh toán
- Chủ tài khoản phải đảm bảo có đủ tiền trên tài khoản thanh toán tại
thời điểm giao dịch thanh toán phải được thực hiện, Chịu trách nhiệm về việc
chi trả vượt quá số dư Có trên tài khoản. Trừ trường hợp NH cho phép thấu
chi. Ngân hàng là tổ chức tín dụng có nhận thanh toán phải duy trì trên tài
khoản tiền gửi tại NHNN số dư bình quân không thấp hơn mức dự trữ bắt
buộc do NHNN quy định.
- Chủ tài khoản được toàn quyền sử dụng số dư tài khoản tiền gửi tại
NH thông qua các lệnh thanh toán phù hợp với quy định của Ngân hàng
Trung Ương. Chịu trách nhiệm về những sai sót hay hành vi lợi dụng, lừa đảo
khi sử dụng dịch vụ thanh toán qua tài khoản do lỗi của mình.
- Được hưởng lãi suất cho số tiền gửi trên tài khoản theo mức lãi suất do
NH quy định tùy theo đặc điểm của chủ tài khoản, số dư tài khoản và phù hợp
với quy chế quản lý lãi suất của NHNN ban hành trong từng thời kỳ.
- Được yêu cầu NH cung cấp các thông tin về những giao dịch và số dư
trên tài khoản của mình.
- Tuân thủ các hướng dẫn của NH nơi mở tài khoản về việc lập các lệnh
thanh toán và sử dụng các phương tiện thanh toán, thực hiện giao dịch thanh
toán qua tài khoản: sử dụng, luân chuyển, lưu trữ chứng từ giao dịch, đảm bảo
các biện pháp an toàn trong thanh toán do NH quy định.
- Chủ tài khoản được uỷ quyền cho người khác bằng văn bản sử dụng tài
khoản theo quy định của pháp luật. Người được uỷ quyền có quyền hạn và
nghĩa vụ như chủ tài khoản trong phạm vi được uỷ quyền và không được uỷ
quyền lại cho người thứ ba.
- Không được cho thuê, cho mượn hoặc sử dụng tài khoản của mình cho
các giao dịch thanh toán đối với những khoản tiền đã có bằng chứng về nguồn
gốc bất hợp pháp.
- Thông báo kịp thời cho NH nơi mở tài khoản khi phát hiện khi thấy sai
sót, nhẫm lẫn trên tài khoản của mình hoặc tài khoản của mình bị lợi dụng.
Cung cấp thông tin chính xác khi yêu cầu sử dụng dịch vụ thanh toán hoặc
trong quá trình sử dụng dịch vụ thanh toán qua tài khoản.

12. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
12
Trong trường hợp có đóng chủ tài khoản thì mọi giao dịch thanh toán
trên tài khoản chỉ được thực hiện khi có sự chấp thuận của những người đồng
chủ tài khoản.
1.1.4.2. Quyền và nghĩa vụ của Ngân hàng và khách hàng sử
dụng dịch vụ thanh toán
Quyền và nghĩa vụ của Ngân hàng
Ngân hàng cung ứng dịch vụ thanh toán có quyền quy định khách hàng
phải nộp phí khi nhận dịch vụ thanh toán, quy định hạn mức thấu chi đối với
từng khách hàng. Yêu cầu khách hàng cung cấp các thông tin có liên quan
trong quá trình sử dụng dịch vụ thanh toán, từ chối thanh toán khi khách hàng
không đáp ứng đủ để sử dụng dịch vụ thanh toán, hoặc vi phạm nguyên tắc
thanh toán.
Ngân hàng cung ứng dịch vụ thanh toán có nghĩa vụ thanh toán chính
xác, kịp thời và an toàn tài sản theo yêu cầu của khách hàng. Niêm yết công
khai phí dịch vụ thanh toán, giữ bí mật về số dư tài khoản tiền gửi của khách
hàng theo đúng quy định của pháp luật. Từ chối thực hiện các giao dịch thanh
toán đã có bằng chứng về nguồn gốc bất hợp pháp. Cung cấp thông tin định
kỳ hoặc đột xuất (nếu cần) cho chủ tài khoản về số dư tài khoản và các giao
dịch thanh toán trên tài khoản của chủ tài khoản.
Ngân hàng chủ động trích tài khoản của khách hàng trong các trường
hợp sau:
 Các khoản nợ đến hạn, quá hạn, các khoản lãi, chi phí hợp lệ khác
phát sinh trong quá trình quản lý tài khoản và cung ứng dịch vụ thanh toán
theo quy định.
 Các nghĩa vụ thanh toán theo quyết định của cơ quan Nhà nước có
thẩm quyền buộc chủ tài khoản phải thanh toán.
 Các trường hợp khác theo thỏa thuận giữa NH và khách hàng.
NH có trách nhiệm phát hiện và điều chỉnh kịp thời các tài khoản mở sai
hoặc sử dụng chưa chính xác. NH phải thực hiện đầy đủ, kịp thời các lệnh
thanh toán, các yêu cầu sử dụng tài khoản của khách hàng phù hợp với hoặc

13. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
13
thỏa thuận giữa NH và khách hàng. Kiểm soát các lệnh thanh toán của khách
hàng, đảm bảo lập đúng thủ tục quy định, hợp pháp, hợp lệ, và khớp với đúng
các yếu tố đã đăng ký; cung cấp đầy đủ, kịp thời các loại dịch vụ, phương tiện
thanh toán cần thiết phục vụ nhu cầu giao dịch của khách hàng qua Ngân
hàng.
Thực hiện hạch toán theo các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trên cơ sở các
chứng từ kế toán hợp lệ, hợp pháp nhận được. Điều chỉnh các khoản mục bị
hạch toán sai, hạch toán không đúng bản chất hoặc không phù hợp với nội
dung sử dụng của tài khoản theo quy định.
Quyền và nghĩa vụ của khách hàng
Khách hàng có quyền yêu cầu ngân hàng phục vụ cung cấp thông tin về
số dư tài khoản và các giao dịch thanh toán của chủ tài khoản. Khiếu nại và
đòi bồi thường thiệt hại do ngân hàng vi phạm các thoả thuận khi thực hiện
dịch vụ thanh toán (thanh toán chậm, hoặc thanh toán không đúng số tiền,
hoặc thu phí thanh toán không đúng theo quy định). Ngân hàng có trách
nhiệm bồi thường thiệt hại cho khách hàng theo mức phạt chậm trả tối đa
bằng mức lãi suất quá hạn của loại cho vay cao nhất mà Ngân hàng đang áp
dụng. Số tiền phạt được tính như sau:
Số tiền phạt = Số tiền tính phạt x Số ngày phạt x Lãi suất nợ quá hạn
Nếu thanh toán chậm, số ngày phạt tính từ thời điểm kết thúc thời hạn
quy định cho hình thức thanh toán đến ngày tài khoản của khách hàng sử
dụng dịch vụ thanh toán được ghi có đủ số tiền.
Nếu ghi nợ sai tài khoản hoặc ghi nợ thừa số tiền thanh toán, thì số ngày
phạt tính từ thời điểm tài khoản bị ghi sai cho đến khi ngân hàng trả đủ tiền
vào tài khoản của khách hàng tính trên số tiền sai thừa.
Nếu ghi sai tài khoản hoặc ghi có thiếu số tiền thanh toán, thì số ngày
phạt tính từ thời điểm kết thúc quy định cho hình thức thanh toán đó đến khi
tài khoản đúng hoặc số tiền sai thiếu được ghi có đủ sau khi điều chỉnh sai sót,
tính trên số tiền sai thiếu.
Khách hàng sử dụng dịch vụ thanh toán có nghĩa vụ phải trả phí đầy đủ,
đúng hạn và thực hiện đầy đủ các quy định khác của Ngân hàng. Hoàn trả

14. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
14
Ngân hàng trong trường hợp thụ hưởng số tiền không có căn cứ pháp luật
thông qua dịch vụ thanh toán do Ngân hàng thực hiện.
1.2. Các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt
1.2.1. Thanh toán bằng Séc
1.2.1.1. Khái niệm
Séc là phương tiện thanh toán do người ký phát lập dưới hình thức
chứng từ theo mẫu in sẵn, nó là một tờ lệnh vô điều kiện do khách hàng của
Ngân hàng ký phát, ra lệnh cho Ngân hàng trích một số tiền nhất định từ tài
khoản của mình để trả cho người thụ hưởng.
Séc do Ngân hàng cung ứng và được thiết kế theo đúng yêu cầu của
pháp luật, các ngân hàng sẽ chọn mẫu séc riêng cho hệ thông ngân hàng của
mình và đăng ký in ấn với nhà in của NHNN, các chi nhánh sử dụng Séc để
cung ứng cho khách hàng do Hội sở chính thống nhất in ấn và phân phối.
Khách hàng mở tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng nào thì sẽ được Ngân hàng
đó nhượng Séc lại để sử dụng.
Điều kiện khách hàng được cung ứng Séc đó là: đang được sử dụng tài
khoản tiền gửi thanh toán (Current Account - AC) tại Ngân hàng; không thuộc
đối tượng bị cấm sử dụng hoặc không đang trong thời gian bị đình chỉ quyền
ký phát Séc; khách hàng có nhu cầu sử dụng Séc lần đầu hoặc khách hàng đã
được cung ứng Séc của Ngân hàng nhưng có số lượng tờ Séc chưa thanh toán
ít hơn 10 tờ/ 01 tài khoản tiền gửi thanh toán.
Séc được sử dụng để thanh toán tiền hàng, dịch vụ nộp thuế, trả nợ….
hoặc rút tiền tại các chi nhánh Ngân hàng. Trong hình thức thanh toán bằng
séc, việc trả tiền do người trả tiền khởi sướng và kết thúc bằng việc ghi số tiền
trên tờ séc vào tài khoản của người nhận tiền.
Thời hạn xuất trình của tờ séc là trong vòng 30 ngày kể từ ngày ký phát
và thời gian thanh toán séc là 6 tháng kể từ ngày ký phát séc. Nếu ngày kết
thúc của thời hạn là ngày chủ nhật hoặc ngày lễ tết thì thời hạn được lùi vào
ngày làm việc tiếp theo sau ngày chủ nhật hoặc lễ tết đó.

15. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
15
Quy định cho sử dụng séc: tờ séc cần phải điền đầy đủ các yếu tố, viết
bằng mực không phai, không tẩy xoá, sửa chữa, chữ ký của chủ tài khoản phải
giống chữ ký đã đăng ký với Ngân hàng; Chủ tài khoản không được ký khống
trên tờ séc; Chủ tài khoản không được phép ký phát séc quá số dư, nếu vi
phạm : lần 1 thì Ngân hàng sẽ nhắc nhở, lần 2 Ngân hàng sẽ thu hồi số séc
chưa ký phát, bị phạt tiền, đình chỉ ký phát séc trong 6 tháng, lần 3 sẽ bị thu
hồi séc, phạt tiền và bị đình chỉ ký phát séc vĩnh viễn.
Séc gồm 2 phần: mặt trước và mặt sau. Ở mặt trước của tờ Séc bao gồm
các yếu tố:
 Chữ "Séc" được in phía trên tờ Séc
 Số Séc
 Người thụ hưởng
 Số tiền xác định, được ghi bằng cả chữ và số
 Tên của người thanh toán
 Địa điểm thanh toán
 Ngày ký phát
 Chữ ký (có ghi rõ họ tên) của người ký phát
Nếu như thiếu một trong các yếu tố trên thì sẽ không có hiệu lực của
một tờ Séc, trừ trường hợp: nếu không ghi địa điểm thanh toán thì địa điểm
thanh toán là tại địa chỉ của người thực hiện thanh toán, nếu tờ séc không ghi
địa điểm thanh toán và không ghi rõ địa chỉ của người thực hiện thanh toán thì
tờ séc đó được thanh toán tại trụ sở chính của người thực hiện thanh toán hoặc
nếu tờ séc được thanh toán qua Trung tâm thanh toán bù trừ séc theo quy định
thì tờ séc sẽ được thanh toán tại trung tâm thanh toán bù trừ séc; nếu không
ghi tên người được trả tiền thì số tiền sẽ được trả cho người cầm tờ séc đó.
Mặt sau của tờ Séc được dùng để ghi nội dung chuyển nhượng.
1.2.1.2. Các chủ thể tham gia
Các chủ thể tham gia thanh toán Séc bao gồm:
Người ký đó là người chủ tài khoản thanh toán tại ngân hàng, là người
lập và ký tên trên tờ Séc để ra lệnh cho người thực hiện thanh toán thay mặt

16. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
16
mình trả số tiền ghi trên Séc. Nghĩa vụ của người ký phát đó là đảm bảo số
tiền được sử dụng từ tài khoản tiền gửi thanh toán (số dư khả dụng) tại Ngân
hàng đủ để chi trả toàn bộ số tiền ghi trên Séc cho người thụ hưởng tại thời
điểm xuất trình Séc; chịu trách nhiệm về mọi thiệt hại do lỗi của mình gây ra
hoặc để Séc bị lợi dụng; chấp hành đúng các quy định về cung ứng séc của
pháp luật và của Ngân hàng.
Người thụ hưởng là người được hưởng số tiền ghi trên Séc, người thụ
hưởng có thể là người cầm tờ séc đó có ghi tên người được trả tiền là chính
mình hoặc không ghi tên người được trả tiền hoặc ghi cụm từ "Trả cho người
cầm séc", hoặc đã được chuyển nhượng bằng ký hậu cho mình thông qua dãy
chữ chuyển nhượng liên tục.
Người thụ lệnh đó là Ngân hàng thực hiện việc trích tài khoản người ký
phát séc trả cho người thụ hưởng.
1.2.1.3. Một số loại Séc thường dùng
1.2.1.3.1. Séc chuyển khoản
a, Khái niệm
Séc chuyển khoản là tờ séc do chủ tài khoản ký phát hành và trực tiếp
giao cho người thụ hưởng để thực hiện nghĩa vụ thanh toán của mình, nhưng
khả năng thanh toán của nó phụ thuộc vào số dư trên tài khoản thanh toán tiền
gửi của người ký phát.
Khi phát hành séc chuyển khoản, chủ tài khoản phải gạch 2 đường song
song chéo góc hoặc viết hay đóng dấu từ “chuyển khoản” ở góc phía trên bên
trái mặt trước tờ séc trước khi giao cho người thụ hưởng.
Séc chuyển khoản chỉ được sử dụng trong thanh toán chuyển khoản giữa
các khách hàng mở tài khoản tại một Ngân hàng hoặc hai Ngân hàng nhưng
phải cùng tham gia thanh toán bù trừ. Về nguyên tắc thì thanh toán séc
chuyển khoản phải được thanh toán dựa trên cơ sở số dư tài khoản tiền gửi
hiện có tại ngân hàng, trong trường hợp nếu có nhiều tờ séc cùng nộp vào
Ngân hàng tại một thời điểm nhưng số dư tài khoản không đủ để thanh toán
tất cả những tờ séc thì Ngân hàng phải ưu tiên thanh toán theo thứ tự các tờ

17. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
17
séc phát hành trước sẽ được thanh toán trước. Nếu tài khoản tiền gửi không
đủ tiền để thanh toán (séc phát hành quá số dư tài khoản tiền gửi) séc sẽ bị
Ngân hàng từ chối thanh toán, chủ tài khoản phải chịu trách nhiệm thanh toán
tờ séc đó và những khoản tiền phạt chi phí phát sinh liên quan đến việc khiếu
nại và khởi kiện (nếu có).
b, Quy trình thanh toán séc chuyển khoản
- Trường hợp khách hàng mở tài khoản cùng Ngân hàng
Sơ đồ 1.2.1.3.1.1: Quy trình luân chuyển chứng từ thanh toán séc
chuyển khoản giữa 2 khách hàng cùng chi nhánh.
(2)
(1)
(4) (5) (3)
(1) Đơn vị bán cung cấp hàng hoá, dịch vụ cho bên mua theo hợp đồng
ký trước
(2) Đơn vị mua ký phát hành séc thanh toán cho bên hàng hoá, dịch vụ
(3) Đơn vị bán chuyển Séc tới Ngân hàng để được thanh toán,
(4) Ngân hàng ghi giảm tài khoản của người mua (Báo nợ)
(5) Ngân hàng ghi tăng tài khoản của người bán (Báo có)
Người phát
hành séc
Người thụ
hưởng
Ngân hàng

18. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
18
- Trường hợp khách hàng mở tài khoản ở 2 ngân hàng
Sơ đồ 1.2.1.3.1.2: Quy trình luân chuyển chứng từ thanh toán séc
chuyển khoản giữa 2 khách hàng khác chi nhánh.
(2)
(1)
(7) (3)
(4)
(5)
(1) Đơn vị bán cung cấp hàng hoá, dịch vụ cho bên mua theo hợp đồng ký
trước
(2) Đơn vị mua ký phát hành séc thanh toán cho bên hàng hoá, dịch vụ.
(3) Đơn vị bán chuyển Séc tới NH phục vụ mình để được thanh toán
(4) NH phục vụ người bán chuyển séc và BKNS cho NH phục vụ người mua
(5) NH phục vụ người mua thanh toán chuyển tiền cho NH phục vụ người bán
(6) NH phục vụ người mua ghi giảm tài khoản của người mua
(7) NH phục vụ người bán ghi tăng tài khoản cho người bán và báo Có cho
người bán.
Nhận xét: với những đặc điểm trên thì séc chuyển khoản có những ưu,
khuyết điểm sau:
Ưu điểm của séc chuyển khoản là: dễ phát hành, thủ tục thanh toán đơn
giản, người phát hành séc không phải đến NH làm thủ tục.
Nhược điển: Phương thức này người thụ hưởng sẽ nhận được séc
chuyển khoản ngay sau khi giao hàng, nhưng séc chuyển khoản ở đây mới chỉ
Người ký phát Người thụ
hưởng
NH phục vụ
người bán
NH phục vụ
người mua

19. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
19
được coi như là giấy hứa trả còn việc người bán có nhận được đủ số tiền hay
không còn phụ thuộc vào số dư trên tài khoản tiền gửi của người mua. Kinh
nghiệm thực tế cho thấy nếu tài khoản tài gửi của người mua không đủ số dư
thì thường gây ắc tắc trong việc thanh toán.
1.2.1.3.2. Séc bảo chi
a, Khái niệm
Séc bảo chi là loại séc được NH bảo đảm khả năng chi trả bằng cách
trích trước số tiền ghi trên tờ séc từ tài khoản tiền gửi hoặc tài khoản tiền vay,
để lưu ký trên một tài khoản riêng nhằm đảm bảo thanh toán cho tờ séc, Séc
bảo chi được sử dụng trong trường hợp hai bên mua - bán không tín nhiệm
nhau trong thanh toán. Khách hàng muốn sử dụng séc bảo chi phải lập các
liên uỷ nhiệm chi (kèm theo chuyển khoản nếu bảo chi thường xuyên) gửi vào
NH. Sau khi kiểm tra các yếu tố hợp lệ NH tiến hành trích chuyển tài khoản
đóng dấu bảo đảm chi trả lên tờ séc chuyển khoản và trả lại cho khách hàng.
Séc bảo chi có phạm vi thanh toán rộng hơn séc chuyển khoản, ngoài
việc sử dụng để thanh toán cho các chủ thể mở tài khoản cùng một chi nhánh
ngân hàng, tại hai ngân hàng cùng tham gia thanh toán bù trừ trên phạm vi
tỉnh, thành phố thì séc bảo chi còn được sử dụng để thanh toán giữa khách
hàng mở tài khoản tại chi nhánh khách hàng cùng hệ thống trong phạm vi cả
nước.
Do séc bảo chi đã được ngân hàng đảm bảo khả năng chi trả nên sau
khách hàng khi nộp séc vào ngân hàng phục vụ bên thụ hưởng thì Ngân hàng
này sau khi kiểm tra tính hợp lệ của séc thì có thể ghi có ngay vào tài khoản
người thụ hưởng. Nếu do sơ suất khi kiểm tra, sau này phát hiện séc không
hợp lệ thì ngân hàng phục vụ bên thụ hưởng phải chịu trách nhiệm.
b, Quy trình thanh toán
- Trường hợp khách hàng mở tài khoản cùng một NH

20. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
20
Sơ đồ 1.2.1.3.2.1: Quy trình luân chuyển chứng từ thanh toán séc bảo
chi giữa 2 khách hàng cùng chi nhánh.
(2)
(1)
(4) (3)
(1) Người trả tiền làm thủ tục bảo chi séc
1a, Người trả tiền lập 2 liên giấy “yêu cầu bảo chi séc” kèm tờ séc đã ghi
đầy đủ các yếu tố nộp vào NH để xin bảo chi séc.
1b, NH đối chiếu giấy “yêu cầu bảo chi séc” và tờ séc, số dư tài khoản
của người phát hành, nếu đủ điều kiện thì tiến hành trích tiền từ tài khoản
chuyển vào tài khoản đảm bảo thanh toán séc. Sau đó đóng dấu “bảo chi” lên
tờ séc và giao cho khách hàng
(2) Người trả tiền giao séc cho người thụ hưởng để nhận hàng hoá,
dịch vụ.
(3) Người thụ hưởng lập BKNS kèm các tờ séc nộp vào NH xin thanh
toán
(4) NH kiểm tra ký hiệu mật trên tờ séc và các yếu tố cần thiết sau đó
ghi Có vào tài khoản tiền gửi và báo Có cho người thụ hưởng.
Người trả tiền Người thụ
hưởng
Ngân hàng

21. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
21
- Trường hợp khách hàng mở tài khoản tại 2 NH
Sơ đồ 1.2.1.3.2.2: Quy trình luân chuyển chứng từ thanh toán séc bảo
chi giữa 2 khách hàng khác chi nhánh.
(2)
(4a) (3)
(1)
(4b)
(5)
(1) Người trả tiền làm thủ thục bảo chi séc
(2) Người trả tiền giao séc cho người thụ hưởng để nhận hàng hoa, dịch
vụ
(3) Khi nhận tờ séc bảo chi, người thụ hưởng phải kiểm tra các yếu tố,
đặc biệt yếu tố bảo chi séc, tiến hành lập bảng kê kèm tờ séc nộp vào NH
phục vụ mình nhờ thu hộ tiền
(4) NH kiểm tra các yếu tố cần thiết, tiến hành ghi Có vào tài khoản gửi
thanh toán số tiền ghi trên séc và báo Có cho người thụ hưởng, đồng thời
chuyển các chứng từ sang cho NH phục vụ người mua (người trả tiền)
(5) NH phục vụ người trả tiền thực hiện thanh toán tất toán tài khoản
“đảm bảo thanh toán séc”.
Nhận xét: Với những đặc điểm trên thì séc bảo chi có những ưu và
nhược điểm sau:
Ưu điểm: sử dụng hình thức thanh toán này thì có lợi cho người thụ
hưởng vì họ chức chắn nhận được tiền, quá trình thanh toán được nhanh
chóng vì Ngân hàng đã bảo chi séc.
Nhược điểm: với phương thức này thì người phát hành séc phải đến
ngân hàng làm thủ tục bảo chi và lưu ký tiền trên tài khoản không được hưởng
Người trả tiền Người thụ
hưởng
NH phục vụ
người bán
NH phục vụ
người mua

22. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
22
lãi; phạm vi thanh toán chỉ trong nội tỉnh và nếu khác NH phải tham gia thanh
toán bù trừ và thanh toán trong hệ thông NH.
1.2.1.3.3. Séc lĩnh tiền mặt
Séc lĩnh tiền mặt là loại séc chỉ dùng để rút tiền mặt tại NH nơi khách
hàng mở tài khoản. Séc dùng để lĩnh tiền mặt không có hai đường song song
chéo góc ở phía trên bên trái hoặc không có chữ “chuyển khoản” ở mặt trước
tờ séc.
Thủ tục phát hành séc lĩnh tiền mặt: Người phát hành séc phải ghi rõ tên
của pháp nhân (hoặc cá nhân), địa chỉ, số hiệu tài khoản, tên NH giữ tài khoản
của người thụ hưởng vào vị trí quy định trên tờ séc.
Cách thanh toán: Khi lĩnh tiền, người lĩnh tiền phải nộp tờ séc lĩnh tiền
mặt vào Ngân hàng nơi người phát hành séc mở tài khoản. Khi nhận được tờ
séc lĩnh tiền mặt và giấy uỷ quyền lĩnh tiền mặt (nếu có), cán bộ Ngân hàng
làm thủ tục chi tiền theo chế độ hiện hành.
1.2.2. Thanh toán bằng lệnh chi - uỷ nhiệm chi
1.2.2.1. Khái niệm
Lệnh chi hay uỷ nhiệm chi là lệnh chi tiền do chủ tài khoản lập theo mẫu
của ngân hàng để yêu cầu Ngân hàng phục vụ mình trích một số tiền nhất
định từ tài khoản tiền gửi của mình để trả cho người thụ hưởng có tên trên
lệnh chi hoặc uỷ nhiệm chi.
Uỷ nhiệm chi hay lệnh chi được áp dụng trong thanh toán tiền hàng hoá,
dịch vụ, nộp thuế, trả nợ hoặc chuyển tiền của người sử dụng dịch vụ thanh
toán tại một chi nhánh Ngân hàng hoặc giữa các chi nhánh, cùng hoặc khác hệ
thống trong phạm vi cả nước. Trong vòng một ngày làm việc khi nhận được
uỷ nhiệm chi Ngân hàng phải thực hiện ngay yêu cầu đó của chủ tài khoản,
nếu uỷ nhiệm chi hợp lệ và số dư trên tài khoản đủ để thực hiện. Đây là hình
thức thanh toán đơn giản, nhanh chóng nên nó thường chiếm tỷ trọng lớn.
Trường hợp hai chủ thể thanh toán mở tài khoản tại hai Ngân hàng thì
đơn vị bán sau khi giao hàng cho đơn vị mua, đơn vị mua sẽ lập UNC gửi đến
Ngân hàng phục vụ mình. Tại Ngân hàng phục vụ đơn vị mua sau khi kiểm

23. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
23
tra tính hợp lệ của chứng từ sẽ tiến hành ghi nợ và chuyển theo liên hàng (nếu
hai Ngân hàng cùng hệ thống) hoặc chuyển sang tài khoản thanh toán bù trừ
(nếu hai Ngân hàng khác hệ thống nhưng tham gia thanh toán bù trừ trên địa
bàn) trong ngày làm việc.
1.2.2.2. Các trường hợp sử dụng uỷ nhiệm chi
- Dùng lệnh chi hay uỷ nhiệm chi để thanh toán tiền hàng hoá, dịch vụ:
khi thực hiện số tiền của lệnh chi được chuyển thẳng vào tài khoản thanh toán
của người thụ hưởng.
- Dùng trực tiếp lệnh chi (uỷ nhiệm chi) để chuyển tiền đứng tên người
thụ hưởng: chuyển trả vào tài khoản của người thụ hưởng hoặc trả cho người
thụ hưởng qua tài khoản “chuyển tiền phải trả”.
- Chủ tài khoản dùng lệnh chi (uỷ nhiệm chi) để chuyển tiền đề nghị tổ
chức cung ứng dịch vụ thanh toán phục vụ mình phát hành séc chuyển tiền
cầm tay.
1.2.2.3. Quy trình thanh toán uỷ nhiệm chi
- Trường hợp khách hàng mở tài khoản tại cùng 1NH
Sơ đồ 1.2.2.3.1: Quy trình luân chuyển chứng từ thanh toán UNC giữa 2
khách hàng cùng chi nhánh.
(1)
(4)
(3)
(2)
(1) Người thụ hưởng (người bán) cung cấp hàng hoá, dịch vụ cho người
mua.
Người trả tiền Người thụ
hưởng
Ngân hàng

24. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
24
(2) Người mua (người trả tiền) nộp UNC vào NH yêu cầu NH trích tài
khoản của mình để trả cho người thụ hưởng.
(3) NH kiểm tra UNC, số dư tài khoản tiền gửi của người trả tiền, nếu
hợp lệ thì tiến hành trích tài khoản tiền gửi và báo Nợ cho người trả tiền.
(4) NH ghi Có vào tài khoản tiền gửi của người thụ hưởng và báo Có cho
họ.
- Trường hợp khách hàng mở tài khoản tại 2 NH
Sơ đồ 1.2.2.1.2: Quy trình luân chuyển chứng từ thanh toán UNC giữa 2
khách hàng khác chi nhánh.
(1)
(2)
(3a) (4)
(3b)
(1) Người bán cung cấp hàng hoá, dịch vụ cho người mua.
(2) Người mua lập UNC nộp vào NH phục vụ mình yêu cầu trích tài
khoản của mình để thanh toán cho người thụ hưởng.
(3) NH phục vụ người mua kiểm tra UNC, số dư tài khoản, sau đó tiến
hành ghi Nợ vào tài khoản người mua, rồi báo Nợ cho người mua. Đồng thời,
chuyển tiền sang cho NH phục vụ người bán.
(4) NH phục vụ người bán ghi Có vào tài khoản người bán và báo Có cho
họ.
Người trả tiền Người thụ
hưởng
NH phục vụ
người bán
NH phục vụ
người mua

25. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
25
Trường hợp người thụ hưởng chưa mở tài khoản tiền gửi tại bất cứ NH
nào đó thì NH phục vụ người thụ hưởng ghi Có vào tài khoản phải trả khách
hàng và báo cho người thụ hưởng đến nhận tiền.
Nhận xét: UNC hay lệnh chi có ưu điểm là rất đơn giản, tiết kiệm chi
phí, thuận tiện cho khách hàng sử dụng và thuận tiện trong việc ứng dụng
công nghệ thanh toán hiện đại, nên tốc độ thanh toán nhanh, phạm vi rộng rãi.
Đây là hình thức thanh toán chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng doanh số
thanh toán qua NH. Hình thức thanh toán này không đảm bảo quyền lợi cho
người bán vì bên bán có thể gặp rủi ro do bên mua không đủ khả năng thanh
toán, do vậy người ta chỉ áp dụng hình thức thanh toán UNC trong trường hợp
bên bán và bên mua tín nhiệm nhau, thanh toán các món nhỏ hoặc thanh toán
phi mậu dịch.
1.2.3. Thanh toán bằng nhờ thu - uỷ nhiệm thu
1.2.3.1. Khái niệm
Uỷ nhiệm thu là giấy uỷ nhiệm do khách hàng lập theo mẫu của Ngân
hàng để uỷ nhiệm cho NH thu hộ tiến từ bên chi trả sau khi đã cung cấp hàng
hoá, dịch vụ.
Đặc điểm của UNT là: UNT được áp dụng trong trường hợp thanh toán
tiền hàng hoá, dịch vụ giữa các chủ thể mở tài khoản tại cùng một NH hoặc
các chi nhánh NH cùng hệ thống hoặc khác hệ thống; UNT là do bên bán lập
và gửi vào NH phục vụ mình để nhờ thu hộ số tiền trên cơ sở khối lượng hàng
hoá đã giao, dịch vụ đã cung cấp; Khách hàng mua và bán phải thống nhất
thoả thuận dùng hình thức thanh toán UNT với những điều kiện thanh toán cụ
thể đã ghi trong hợp đồng kinh tế, đồng thời phải thông báo bằng văn bản cho
NH phục vụ mình biết để làm căn cứ thực hiện UNT.
Khi nhận được giấy UNT trong vòng 1 ngày làm việc NH phục vụ bên
trả tiền phải trích tài khoản của bên trả tiền cho bên thụ hưởng để hoàn tất
thanh toán.
1.2.3.2. Quy trình thanh toán uỷ nhiệm thu
- Trường hợp khách hàng mở tài khoản tại cùng một NH

26. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
26
Sơ đồ 1.2.3.2.1: Quy trình luân chuyển chứng từ thanh toán UNT giữa 2
khách hàng cùng chi nhánh.
(1)
(3) (4) (2)
(1) Người bán giao hàng hoá, dịch vụ cho người mua
(2) Người bán nộp UNT vào NH nhờ thu hộ tiền
(3) NH kiểm tra các chứng từ thanh toán, căn cứ vào hợp đồng kinh tế
(đơn đặt hàng) và bộ chứng từ để ghi Nợ cho người mua và báo Nợ cho người
mua
(4) NH ghi Có cho người bán và báo Có cho người bán
- Trường hợp khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh NH cùng hệ
thống hoặc khác hệ thống
Sơ đồ 1.2.3.2.2: Quy trình luân chuyển chứng từ thanh toán UNT giữa 2
khách hàng khác chi nhánh
(1)
(4) (6) (2)
(3)
(5)
Người trả tiền Người thụ
hưởng
Ngân hàng
Người trả tiền Người thụ
hưởng
NH phục vụ
người bán
NH phục vụ
người mua

27. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
27
(1) Người bán cung cấp hàng hoá, dịch vụ cho người mua.
(2) Người bán lập UNT kèm theo hoá đơn bán hàng nộp vào NH phục vụ
mình nhờ thu hộ số tiền hàng.
(3) NH phục vụ người bán sau khi kiểm tra chứng từ, NH ghi ngày tháng
nhận chứng từ, ký tên đóng dấu lên UNT vào sổ theo dõi UNT rồi gửi bộ
chứng từ sang cho NH phục vụ người mua.
(4) NH phục vụ người mua kiểm tra các yếu tố cần thiết trên UNT, kiểm
tra khả năng thanh toán của người mua, nếu đủ điều kiện thi ghi Nợ vào tài
khoản tiền gửi thanh toán và báo Nợ cho người mua.
(5) NH phục vụ người mua chuyển trả tiền đã thu được sang cho NH phục
vụ người bán.
(6) NH phục vụ người bán ghi Có tài khoản tiền gửi và báo Có cho người
bán.
Nhận xét: UNT có ưu điểm là tương đối đơn giản, rất thuận tiện đối với
các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ như: điện, nước, thuê nhà, điện thoại….
các chủ thể tham gia trong thanh toán tin tưởng lẫn nhau. Tuy nhiên, hình
thức thanh toán này còn có hạn chế là đến hạn thanh toán nếu trên tài khoản
người trả tiền không đủ số dư để thanh toán sẽ dẫn tới hiện tượng chậm trả
tiền cho người thụ hưởng và lúc này người trả tiền sẽ bị phạt.
1.2.4. Thanh toán bằng thẻ Ngân hàng
1.2.4.1. Khái niệm
Thẻ Ngân hàng là công cụ thanh toán do Ngân hàng phát hành và bán
cho khách hàng sử dụng để trả tiền hàng hoá, dịch vụ và các khoản thanh toán
khác hoặc rút tiền mặt tại các máy rút tiền tự động.
Để được sử dụng thẻ Ngân hàng, khách hàng phải thực hiện các thủ tục
đăng ký sử dụng thẻ và đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định của Ngân
hàng phát hành thẻ. Sau khi được Ngân hàng phát hành thẻ chấp thuận, khách
hàng phải đăng ký hợp đồng sử dụng thẻ với Ngân hàng.

28. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
28
1.2.4.2. Phân loại
Có rất nhiều cách phân loại tuy nhiên theo tính chất thanh toán thì thẻ
Ngân hàng bao gồm:
- Thẻ ghi nợ: là loại thẻ gắn liền với tài khoản tiền gửi thanh toán hay tài
khoản séc của khách hàng. Khách hàng sử dụng loại thẻ này thì giá trị giao
dịch được khấu trừ ngay vào tài khoản của khách hàng, đồng thời ghi có ngay
vào tài khoản của người thụ hưởng.
- Thẻ tín dụng: là loại thẻ được sử dụng phổ biến, Ngân hàng cho phép
chủ thẻ sử dụng một hạn mức nhất định. Đối với những khách hàng có quan
hệ thường xuyên với Ngân hàng, có tình hình tài chính tốt, luôn đảm bảo khả
năng thanh toán thì Ngân hàng cho phép sử dụng thẻ tín dụng.
- Thẻ rút tiền mặt: với chức năng chuyên biệt chỉ để rút tiền mặt nên chủ
thẻ phải ký quỹ một số tiền bằng số tiền trên thẻ. Hiện nay, thẻ ATM dùng để
rút tiền tại các máy ATM, chủ thẻ có thể thực hiện giao dịch thanh toán các
chi phí như điện, nước, điện thoại….
Thẻ thanh toán phải có đầy đủ các yếu tố sau:
 Tên chủ thẻ
 Tên Ngân hàng phát hành
 Số thẻ
 Nhãn hiệu thương mại
 Thời hạn sử dụng thẻ (nếu có)
Các chủ thể tham gia vào thanh toán thẻ gồm có:
Ngân hàng phát hành thẻ là NH bán thẻ cho khách hàng, chịu trách
nhiệm thanh toán số tiền do người sử dụng thẻ cho người thụ hưởng. Ngân
hàng phát hành thẻ có thể ủy nhiệm cho một số chi nhánh NH phát hành và
quản lý thẻ.
Người sử dụng thẻ: là người trực tiếp mua thẻ tại NH hoặc người được
chuyển nhượng thẻ và dùng thẻ để mua hàng hóa, dịch vụ.
Người tiếp nhận thanh toán bằng thẻ là các doanh nghiệp cung ứng hàng
hóa, dịch vụ cho người sử dụng thẻ.

29. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
29
Ngân hàng đại lý thanh toán: là các chi nhánh NH do NH phát hành thẻ
quy định, NH đại lý có trách nhiệm thanh toán cho người tiếp nhận thanh toán
bằng thẻ khi nhận được biên lai thanh toán.
1.2.4.3. Quy trình thanh toán thẻ
Sơ đồ 1.2.4.3.1: Quy trình luân chuyển chứng từ thanh toán thẻ
(2)
(3)
(1b) (1a) (5)
(4)
(6)
(1a) Khách hàng lập và gửi đến NH phát hành thẻ giấy đề nghị phát
hành thẻ.
(1b) Căn cứ giấy đề nghị phát hành thẻ của khách hàng, sau khi kiểm
tra thủ tục và các điều kiện sử dụng thẻ của khách hàng, nếu đủ điều kiện NH
phát hành thẻ làm thủ tục cấp thẻ cho khách hàng và hướng dẫn khách hàng
sử dụng thẻ khi thanh toán. NH phát hành thẻ sẽ quản lý và giữ bí mật tuyệt
đối về mật mã sử dụng thẻ của khách hàng.
(2) Chủ sở hữu thẻ giao thẻ cho cơ sở chấp nhận thẻ để kiểm tra, đưa thẻ
vào máy thanh toán thẻ, máy tự động ghi số tiền thanh toand và in biên lai
thanh toán.
(3) Cơ sở chấp nhận thẻ giao thẻ và 1 liên biên lai thanh toán cho chủ sở
hữu thẻ
(4) Cơ sơ chấp nhận thẻ lập bảng kê biên lai thanh toán và gửi cho NH
đại lý thanh toán để thanh toán.
Chủ sở hữu
thẻ
Cơ sở chấp
nhận thẻ
NH đại lý
thanh toán thẻ
NH phát hành
thẻ

30. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
30
(5) Nhận được biên lai thanh toán kèm theo bảng kê biên lai thanh toán
do cơ sở chấp nhận thẻ gửi đến sau khi kiểm tra điều kiện thanh toán, NH đại
lý thanh toán ngay cho cơ sơ chấp nhận thẻ bằng thẻ.
(6) NH đại lý thanh toán thẻ thanh toán với NH phát hành thẻ (qua thủ
tục thnah toán giữa các NH).
Nhận xét: Thẻ thanh toán là hình thức thanh toán tiên tiến, có độ an
toàn cao, thanh toán nhanh, văn minh, thuận tiện, là loại phương tiện thanh
toán dễ bảo quản, cất giữ khi mang theo. Thủ tục cấp thẻ dễ dàng, nếu phải ký
quỹ thì được hưởng lãi suất tiền gửi không kỳ hạn. Có nhiều loại thẻ để khách
hàng lựa chọn.
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới thanh toán không dùng tiền mặt
1.3.1. Tình hình kinh tế xã hội
Tình hình kinh tế xã hội là yếu tố quyết định cho sự tồn tại và phát triển
của hình thức thanh toán không dùng tiền mặt. Trong một nền kinh tế chưa
phát triển, mức độ tin tưởng vào nhau chưa cao, các giao dịch thanh toán
thường đòi hỏi thanh toán trực tiếp bằng tiền mặt - là phương thức thanh toán
tin cậy nhất; còn khi tốc độ lạm phát cao thì người ta có xu hướng quay về
hình thức trao đổi hàng đổi hàng hoặc sử dụng các phương tiện thanh toán
không chính thức nhưng có giá trị tin cậy và ổn định hơn như vàng, ngoại tệ...
Trong điều kiện như vậy thì TTKDTM không có cơ hội phát triển
Thanh toán không dùng tiền mặt là một hình thức thanh toán tiên tiến sử
dụng công nghệ cao vì vậy đòi hỏi cơ sở vật chất hiện đại, tình hình kinh tế xã
hội phát triển cao mới có thể đáp ứng được nhu cầu. Một nền kinh tế phát
triển cao như các nước có nền kinh tế phát triển thì các giao dịch thanh toán
chủ yếu dưới hình thức phi tiền mặt với các giao dịch thanh toán có giá trị
lớn, theo đó cơ chế TTKDTM có lý do và điều kiện để phát triển và hoàn
thiện. Ngược lại, một nước có nền kinh tế kém phát triển và dựa trên sản xuất
nông nghiệp là chủ yếu thì giao dịch thanh toán chủ yếu sẽ là tiền mặt và lúc
đó vai trò thanh toán qua Ngân hàng là không phát triển được.

31. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
31
1.3.2. Cơ sở pháp lý quy định
Cơ sở pháp lý quy định trong thanh toán không dùng tiền mặt là một
trong những nhân tố rất quan trọng. Cũng như các nghiệp vụ kinh doanh khác
của NH, phương thức TTKDTM cần phải có những quy định về quyền và
nghĩa vụ của các bên tham gia, nhằm đảm bảo công bằng và hợp lý, tránh
tranh chấp xảy ra, điều đó cần đến vai trò của pháp luật.
TTKDTM có ưu điểm là an toàn và tiện lợi hơn tiền mặt rất nhiều, do đó
nó chỉ có thể phát triển khi đảm bảo được các lợi thế đó, tức là nhanh chóng,
chính xác, thuận tiện và an toàn. Các quy định của pháp luật về TTKDTM và
các văn bản có liên quan cũng phải thể hiện được các yếu tố đó, an toàn
nhưng phải linh hoạt, thuận tiện và công bằng cho các bên tham gia thanh
toán.Cơ sở pháp lý phải đủ để điều chỉnh các thể thức thanh toán không dùng
tiền mặt. Và Nhà Nước đã tạo nên những khuôn khổ pháp lý cho hoạt động
thanh toán không dùng tiền mặt. Nhà Nước đã cho ra đời các Quy định, Nghị
quyết, các văn bản trực tiếp hoặc gián tiếp tác động tới hoạt động TTKDTM.
Sự điều chỉnh của pháp luật đối với quan hệ thanh toán qua trung gian thanh
toán tạo môi trường và chuẩn mực pháp lý đảm bảo cho các quan hệ thanh
toán được thực hiện trong vòng trật tự phù hợp với lợi ích của Nhà nước và
lợi ích của xã hội.
Cơ sở pháp lý cho hoạt động thanh toán là một yếu tố không thể tách rời
cơ chế thanh toán qua NH. Sự hoàn thiện của cơ sở pháp lý là điều thúc đẩy
cơ chế TTKDTM pháp triển. Một cơ sở pháp lý đủ, chặt chẽ và đồng bộ sẽ là
điều kiện thuận lợi cho TTKDTM, chẳng hạn như các văn bản quy định
hướng dẫn cụ thể về séc và sử dụng séc sẽ giúp cho việc thực hiện và quản lý
về chúng dễ hơn. Trong thanh toán điện tử nếu như tính chất pháp lý của các
chứng từ điện tử chưa được xác nhận bằng các văn bản pháp quy có liên quan
thì thì thanh toán điện tử trong hệ thống NH chưa đủ cơ sở để phát triển rộng
rãi.
1.3.3. Cơ sở vật chất hạ tầng để đảm bảo thực hiện các thể thức thanh toán này

32. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
32
TTKDTM là một hình thức thanh toán hiện đại, đòi hỏi cơ sở vật chất hạ
tầng nhiều, hiện đại để phục vụ cho quá trình thanh toán, vì vậy một cơ sở vật
chất đầy đủ sẽ là điều kiện thuận lợi cho phát triển hình thức thanh toán này.
Công nghệ thanh toán là yếu tố có vai trò đặc biệt quan trọng đối với
hoạt động TTKDTM của Ngân hàng, do khối lượng thanh toán qua Ngân
hàng ngày càng lớn, đòi hỏi các NHTM phải đáp ứng một cách nhanh chóng,
kịp thời cho khách hàng. Sự phát triển của công nghệ thông tin đã tạo ra một
bước nhảy vọt trong TTKDTM. Sự phát triển của khoa học công nghệ cho
phép các NH có thể phát triển mạng lưới các dịch vụ thanh toán khác nhau để
khách hành lựa chọn. Chẳng hạn như nếu thiếu một hệ thống thanh toán điện
tử hoàn chỉnh với các yêu cầu kỹ thuật đủ tiêu chuẩn thì không thể phát triển
thanh toán thẻ được, .... Do đó, sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật có ảnh hưởng
rất lớn tới sự phát triển của TTKDTM.
1.3.4. Năng lực chuyên môn của những người tiến hành thực hiện
các thể thức thanh toán không dùng tiền mặt
Hoạt động Ngân hàng trong điều kiện thị trường đòi hỏi cán bộ Ngân
hàng phải là những người thật sự có năng lực chuyên môn, và không ngừng
nang cao năng lực chuyên môn của mình để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao
của khách hàng.
Ngoài các nhân tố kể trên thì thói quen sử dụng tiền mặt cũng là một
trong những nhân tố ảnh hưởng rõ tới việc sử dụng và phát triển TTKDTM.
Việc sử dụng tiền mặt trong thanh toán đã là một thói quen từ lâu của mọi
người dân vì vậy để thay đổi không phải là một việc đơn giản. Trình độ dân
trí còn thấp, hiểu biết về Ngân hàng còn ít, đây cũng là một hạn chế lớn cho
việc phát triển TTKDTM. Trình độ dân trí phát triển thì người dân có khả
năng và điều kiện giao dịch tại NH thường xuyên hơn, do vậy TTKDTM có
cơ hội phát triển hơn; ngược lại, khi trình độ dân trí thấp thì việc sử dụng tiền
mặt trong thanh toán là hinh thức đơn giản và tối ưu nhất.

33. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
33
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THANH TOÁN KHÔNG
DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT
TRIỂN BẮC KẠN
2.1. Khái quát về Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Bắc Kạn
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Ngân hàng Đầu tư và
Phát triển Bắc Kạn
2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng Đầu
tư và Phát triển Việt Nam
Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) là một trong bốn
ngân hàng thương mại quốc doanh lớn nhất ở Việt Nam được thành lập ngày
26 tháng 4 năm 1957 theo quyết định số 177/TTg của thủ tướng chính phủ với
tên gọi ban đầu là Ngân hàng Kiến Thiết Việt Nam đến ngày 24/6/1981
chuyển thành Ngân hàng Đầu tư và xây dựng Việt Nam và đến 14/11/1990 thì
đổi tên là Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam. Từ ngày thành lập, bộ
máy tổ chức của ngân hàng mới chỉ có 8 chi nhánh với trên 200 cán bộ công
nhân viên. Năm 1990 chỉ có 45 chi nhánh với 200 cán bộ công nhân viên,
nhưng hiện nay BIDV đã hình thành hệ thống ngân hàng thương mại Nhà
nước theo mô hình Tổng công ty.
BIDV hoạt động theo 4 khối chức năng rõ rệt: khối ngân hàng, khối
công ty trực thuộc, khối đơn vị sự nghiệp, khối liên doanh. Chính vì vậy mà
BIDV hoạt động kinh doanh trên nhiều lĩnh vực tài chính như: cho thuê tài
chính, uỷ thác, chứng khoán, bảo hiểm, ngân hàng đại lý, các dịch vụ điện tử
ngân hàng….
Qua 50 năm xây dựng và trưởng thành BIDV đã trở thành một trong các
ngân hàng quốc doanh lớn nhất ở Việt Nam về quy mô hoạt động. Đến
30/6/2007 BIDV đã đạt một quy mô vào loại khá, với quy mô tài sản đạt
202.000 tỷ đồng, quy mô hạot động của BIDV lớn gấp 10 lần so với năm
1995. Bước sang thời kỳ đổi mới BIDV đã tích cực chuyển dịch cơ cầu khách

34. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
34
hàng để giảm tỷ trọng dư nợ tín dụng trong khách hàng doanh nghiệp Nhà
nước và hướng tới đối tượng khách hàng cá nhân và khách hàng doanh nghiệp
ngoài quốc doanh; BIDV cũng đã tích cực chuyển dịch cơ cấu tín dụng giảm
cho vay trung và dài hạn để cho vay tín dụng ngắn hạn. BIDV đã chủ động
thực hiện minh bạch và công khai các hoạt động kinh doanh, là ngân hàng đi
tiên phong trong việc thực hiện các chuẩn mực quốc tế.
Qua 50 năm xây dựng và trưởng thành, BIDV đã đạt được những thành
tựu rất quan trọng góp phần đắc lực cùng toàn ngành ngân hàng thực hiện
chính sách tiền tệ quốc gia và phát triển kinh tế xã hội của đất nước. BIDV tự
tin hướng tới những mục tiêu và ước vọng to lớn hơn trở thành một Tập đoàn
Tai chính - Ngân hàng có uy tín trong nước, trong khu vực và vươn ra thế
giới.
2.1.1.2. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng Đầu
tư và Phát triển Bắc Kạn
Hiện nay, BIDV có rất nhiều chi nhánh trên toàn quốc, và BIDV Bắc
Kạn là một trong các chi nhánh của BIDV Việt Nam. BIDV Bắc Kạn được
thành lập theo Quyết định số 62/QĐ-HĐQT ngày 1/1/1997 của Hội đồng
quản trị Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam. Chi nhánh chính thức đi
vào hoạt động từ tháng 6 năm 1997. Lúc mới thành lập chi nhánh chỉ có 10
cán bộ, trong đó có 7 người từ Thái Nguyên lên, ban đầu có 4 khách hàng mở
tài khoản tiền gửi với số tiền là 30 triệu đồng và 3 khách hàng vay với số tiền
là 5,2 tỷ, trong đó có 2 khách hàng có số dư là 5,1 tỷ đang trong tình trạng sản
xuất kinh doanh thua lỗ đã nhiều năm không trả được nợ ngân hàng, lúc này
cơ sở vật chất và điều kiện làm việc của chi nhánh chưa có gì, hơn 4 năm nơi
ở và cơ sở làm việc phải đi thuê nhà dân và nhờ Quỹ hỗ trợ phát triển. Sau 10
năm thành lập thì BIDV Bắc Kạn đã và đang từng bước xây dựng và phát
triển, hiện nay chi nhánh có trụ sở chính tại Đường Trường Chinh - TX Bắc
Kạn và 1 điểm giao dịch với 58 cán bộ (trong đó có 40 cán bộ có trình độ đại
học và sau đại học).

35. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
35
2.1.2. Cơ cấu tổ chức
Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Bắc Kạn hiện nay gồm:
- Ban giám đốc gồm: Giám Đốc, Phó Giám Đốc
- Có 6 phòng ban và 2 tổ với 58 cán bộ trẻ năng động, nhiệt tình và có
trách nhiệm cao.
Cơ cấu tổ chức được thể hiện qua sơ đồ sau:
Sơ đồ 2.1.1: Mô hình tổ chức tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Bắc Kạn
Ban Giám Đốc
Phòng tín dụng
Phòng dịch vụ
khách hàng
Phòng kế toán -
tài chính
Phòng tổ chức
- hành chính
Tổ điện toán
Tổ kho quỹ
Phòng thẩm
định và QLTD
Phòng nguồn
vốn kinh doanh
Điểm
giao
dịch
Điểm
giao
dịch

36. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
36
2.1.2.1. Chức năng nhiệm vụ của Ngân hàng Đầu tư và Phát
triển Bắc Kạn
Là một chi nhánh của BIDV Việt Nam nên BIDV Bắc Kạn cũng sẽ có
những quy định rõ ràng về việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản và các nguồn lực
khác của BIDV Việt Nam, việc sử dụng các nguồn vốn huy động, tiếp nhận
và đi vay theo quyết định của pháp luật và hướng dẫn của BIDV Việt Nam để
thực hiện các nhiệm vụ của mình:
- Hoàn trả đầy đủ và đúng thời hạn tiền vốn cho khách hàng gửi tiền
theo thoả thuận.
- Các khoản nợ phải thu, phải trả trả trong bảng tổng kết tài sản phải
trong số vốn do chi nhánh quản lý.
- Hoàn trả các khoản tín dụng do chi nhánh trực tiếp vay hoặc thực hiện
nghĩa vụ thay cho khách hàng được chi nhánh bảo lãnh nếu khách hàng không
có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình.
- Là nơi thử nghiệm các sản phẩm mới của hệ thông Ngân hàng Đầu tư
và Phát triển Việt Nam.
Như vậy, sau 11 năm hoạt động BIDV Bắc Kạn đang dần dần củng cố
và hoàn thiện cơ cấu tổ chức để phù hợp với sự thay đổi ngày càng phức tạp
của nền kinh tế nói chung và của toàn hệ thống NHTM nói chung trong quá
trình hội nhập.
Để có thể hiểu rõ hơn sự hoạt động hiệu quả của BIDV Bắc Kạn chúng
ta cùng tìm hiểu về tình hình hoạt động nói chung và tình hình thanh toán
không dùng tiền mặt tại BIDV Bắc Kạn nói riêng, nhất là trong năm 2007 vừa
qua.
2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh tại BIDV Bắc Kạn
2.1.3.1. Đặc điểm tình hình kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Bắc
Kạn có ảnh hưởng tới tình hình kinh doanh của Ngân hàng
Bắc Kạn là một tỉnh miền núi gồm 8 đơn vị hành chính trực thuộc, tổng
diện tích tự nhiên là 4795 km2
, dân số ít (29vạn người), được đánh giá là một
trong những tỉnh nghèo nhất cả nước.

37. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
37
Bắc Kạn là một tỉnh có nền kinh tế kém phát triển, dân trí thấp, thu nhập
bình quân đầu người thấp, cơ cấu thành phần kinh tế chủ yếu là nông – lâm
nghiệp mang tính chất nhỏ lẻ, tự cung tự cấp chưa mang tính sản xuất hàng
hoá, đặc biệt chưa có cơ sở sản xuất công nghiệp. Giao thông đi lại khó khăn,
cơ sở hạ tầng hầu như chưa có gì gây ảnh hưởng rất lớn tới giao lưu kinh tế,
văn hoá, chính trị giữa các huyện trong tỉnh, giữa các tỉnh luân cận và với cả
nước.
Bên cạnh những khó khăn đó thì Bắc Kạn còn có những thuận lợi đó là:
có trữ lượng khoáng sản lớn tập trung ở Chợ Đồn, Ngân Sơn, Na Rì….; có hệ
thống rừng nguyên sinh phong phú, đa dạng, được đánh giá là một trong
những khu bảo tồn thiên nhiên của thế giới tạo điều kiện cho việc phát triển
du lịch sinh thái, mặt khác tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển rừng và các
sản phẩm nông – lâm - thổ sản.
Chính những điều kiện trên đã ảnh hưởng rất rõ rệt tới tình hình kinh tế -
xã hội của tỉnh. Chính tình hình kinh tế xã hội của địa phương đã có ảnh
hưởng sâu sắc và rõ nét tới tình hình kinh doanh của Ngân hàng nói chung và
của hình thức TTKDTM nói riêng.
2.1.3.2. Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân
hàng Đầu tư và Phát triển Bắc Kạn trong thời gian qua
Nhìn chung trong những năm gần đây thì tình hình kinh doanh của tỉnh
nói chung và của Ngân hàng nói riêng đạt được nhiều thành tựu. Hoạt động
kinh doanh của Ngân hàng luôn bám sát tiến độ thực hiện kế hoạch sản xuất
kinh doanh trên địa bàn để đẩy mạnh hoạt động huy động vốn và đầu tư tín
dụng, từ đó đẩy mạnh các hoạt động kinh doanh khác của Ngân hàng.
Hoạt động huy động vốn
Trong một Ngân hàng thì nguồn vốn là cơ sở để hình thành và tổ chức
các hoạt động kinh doanh của mình, chính vì vậy công tác huy động vốn luôn
được coi trọng hàng đầu trong kế hoạch kinh doanh của chi nhánh. Trên địa
bàn tỉnh Bắc Kạn thì NHĐT & PT Bắc Kạn là một trong ba chi nhánh NHTM
đang hoat động trên địa bàn, mặt khác Bắc Kạn lại là một tỉnh có nền kinh tế

38. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
38
chưa phát triển, vì vậy, không thể tránh khỏi sự cạnh tranh gay gắt trong hoạt
động.
Với phương châm “Đi vay để cho vay” chi nhánh đã mở rộng mạng
lưới giao dịch. Thực tế, trong thời gian qua chi nhánh đã huy động và tập
trung được một khối lượng vốn khá lớn tạo điều kiện thụân lợi nhất để đáp
ứng nhu cầu vốn ngày càng tăng của khách hàng trên địa bàn. Điều đó được
thể hiện qua bảng cơ cấu nguồn vốn sau:
Bảng 1: Hoạt động huy động vốn
Đơn vị: Tỷ đồng
Chỉ tiêu
2005 2006 2007
Số tiền
Tỷ lệ
%
Số tiền
Tỷ lệ
%
Số tiền
Tỷ lệ
%
Huy động
từ dân cư
237.45 70.25 264.12 71.95 300 67.16
Huy động
từ tổ chức,
doanh
nghiệp 100.53 29.74 102.91 28.03 146.65 32.83
Nguồn
khác
0.02 0.01 0.05 0.02 0.07 0.01
Tổng
338 100 367.08 100 446.72 100
(Báo cáo tổng hợp năm của chi nhánh)
Qua bảng số liệu trên ta thấy rằng huy động vốn qua các năm đều tăng
tuy là tăng không đáng kể. Tính đến 31/12/2007 thì tổng nguồn vốn huy động
được là 446.72 tỷ đồng tăng so với năm 2006 là 21.7% và tăng so với năm
2005 là 32.17% điều đó chứng tỏ uy tín của Ngân hàng ngày càng được khẳng
định, mặc dù trong những năm qua thì kinh tế có nhiều biến động bất lợi và
cạnh tranh ngày càng gay gắt nhưng chi nhánh luôn đổi mới các phương thức,
giữ uy tín và có phong cách phục vụ tốt nên vẫn thu hút được lượng khách
hàng đáng kể. Nhìn chung, vốn của chi nhánh tăng trưởng đều đặn trong năm,
không có gì đột biến với tốc độ tăng trưởng bình quân 19.5%.

39. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
39
Huy động vốn bình quân đạt 376 tỷ đồng, tăng 19% so với năm 2006,
đạt 106.5% kế hoạch.
Nguồn vốn huy động dân cư và tổ chức kinh tế năm 2007 đều tăng so
với năm 2006 :
Tiền gửi tổ chức đạt 146.65 tỷ đồng, tăng 42.5% so với năm 2006.
Tiền gửi cá nhân đạt 300 tỷ đồng, tăng13.59% so với năm 2006.
Thị phần huy động vốn năm 2007 của chi nhánh đạt 35%, nhìn chung thị
phần huy động vốn năm 2007 không tăng so với năm 2006, do Ngân hàng
nông nghiệp có mạng lưới rộng khắp dàn trải nên thị phần huy động chiếm tới
63.6% , còn lại 1.4% là Ngân hàng chính sách xã hội.
Sử dụng vốn
Huy động vốn đã là một vấn đề khó khăn, nhưng việc sử dụng những
nguồn huy động đó như thế nào cho hiệu quả còn là vấn đề nan giải hơn rất
nhiều. Việc giải ngân và sử dụng vốn là một công việc lớn lao, mặc dù kinh
doanh trong môi trường cạnh tranh khốc liệt nhưng toàn thể Ban lãnh đạo và
cán bộ công nhân viên của NHĐT & PT Bắc Kạn vẫn cố gắng phấn đấu hoàn
thành tốt những mục tiêu đã đề ra, nét nổi bật là mức tăng trưởng về đầu tư tín
dụng khá cao cả về số lượng lẫn chất lượng. sự thay đổi ấy được thể hiện qua
bảng số liệu sau:
Bảng 2: Hoạt động sử dụng vốn
Đơn vị: Tỷ đồng
Chỉ tiêu
2005 2006 2007
Số tiền Tỷ lệ % Số tiền Tỷ lệ % Số tiền Tỷ lệ %
Dư nợ ngắn
hạn 234 53 318.06 62.97 361 64.42
Dư nợ
trung hạn 112.04 25.25 120 23.76 145.38 25.94
Dư nợ dài
hạn 97.65 22.01 67 13.27 54 9.64
Tổng
443.69 100 505.06 100 560.38 100
(Báo cáo tổng kết năm 2005, 2006, 2007)

40. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
40
Ta nhận thấy cơ cấu tín dụng có xu hướng tăng về đầu tư ngắn hạn, tỷ
trọng dư nợ ngắn hạn chiếm 64.42%, tỷ trọng tín dụng trung và dài hạn là
35.58%. Cơ cấu khách hàng trong hoạt động tín dụng có sự chuyển dịch tích
cực, nâng cao tỷ trọng khách hàng là doanh nghiệp, mở rộng đối tượng cho
vay đến mọi thành phần kinh tế.
Doanh số cho vay ngắn hạn năm 2007 là: 361 tỷ đồng, tăng 13.5% so
với năm 2006, đáp ứng đầy đủ vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các
doanh nghiệp, đặc biệt là vốn thi công cho các doanh nghiệp xây lắp thực hiện
các dự án kinh tế xã hội của tỉnh.
Doanh số cho vay dài hạn : 54 tỷ đồng, đầu tư cho các dự án công
nghiệp sản xuất vật liệu, khai thác chế biến khoáng sản, thuỷ điện, mua sắm
máy móc thiết bị thi công, phương tiện vận tải,..Và cho vay tiêu dùng với cán
bộ công nhân viên như: Cho vay làm nhà, mua sắm phương tiện phục vụ công
tác và đời sống, …
Thu dịch vụ
Chi nhánh khai thác có hiệu quả các dịch vụ truyền thống như : Dịch vụ
ngân quỹ, bảo lãnh, thanh toán trong nước, thu đổi ngoại tệ, thanh toán biên
mậu, thanh toán quốc tế,…Các sản phẩm dịch vụ của chi nhánh năm 2007 đều
có sự tăng trưởng so với năm trưóc, thu dịch vụ ròng đạt 1.76 tỷ đồng,vượt
17% kế hoạch.
Kết quả triển khai các loại hình dịch vụ như sau;
Dịch vụ thanh toán: Năm 2007 đạt 746 triệu đồng, tăng 30.6% so với
năm 2006. Thu dịch vụ ròng 602 triệu đồng, chiếm 34% tổng thu dịch vụ
ròng, đạt 110% kế hoạch.
Bảo lãnh: Thu phí dịch vụ 858 triệu đồng, so với cùng kỳ năm trước
tăng 93.2% kế hoạch. Thu dịch vụ ròng 844 triệu đồng, chiếm 48% trong tổng
thu dịch vụ.
Thu dịch vụ ngân quỹ: Doanh số thu tiền mặt cả ngoại tệ thu đổi 1.556
tỷ đồng. Thu dịch vụ 36 triệu đồng, chi dịch vụ ngân quỹ 26 triệu đồng, thu

41. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
41
dịch vụ ròng 10 triệu. Dịch vụ kho quỹ quy mô hoạt động lớn nhưng chi phí
lại nhiều.
Thu dịch vụ kinh doanh ngoại tệ: Nhìn chung dịch vụ này doanh số đạt
rất thấp (khoảng 20 tỷ đồng quy đổi), chủ yếu là mua bán phục vụ nhu cầu
thanh toán của khách hàng với số lượng nhỏ. Thu dịch vụ 37 triệu đồng, bằng
95% so với thực hiện năm 2006, đạt 100% kế hoạch.
Thu phí khai thác bảo hiểm: 11 triệu đồng, đạt 110% kế hoạch.
Thu dịch vụ khác: 91 triệu đồng.
Kết quả kinh doanh
NH ĐT & PT Bắc Kạn đã thực hiện tốt việc quyết toán niên độ năm đảm
bảo thời gian, đảm bảo chất lượng tốt. Công tác thanh toán được củng cố và
đẩy mạnh, nhanh trong mạng lưới thanh toán qua máy vi tính trong toàn hộ
thống, việc thanh toán chi trả đảm bảo nhanh chóng, an toàn và thuận tiện.
Hiệu quả hoạt động của chi nhánh được thể hiện qua bảng số liệu sau:
Bảng 3: Kết quả hoạt động kinh doanh
Đơn vị: Tỷ đồng
Chỉ tiêu
2005 2006 2007
Số tiền Số tiền Số tiền
Tổng thu
2128 2281.96 2466.8
Tổng chi
2119.45 2271.94 2455.72
Tổng thu nhập
8.55 10.02 11.08
Như vậy, ta thấy rằng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng ngày càng
đạt hiệu quả. Năm 2007 tổng thu đạt 2466.8 tỷ trong đó thu từ hoạt động bảo
lãnh là 858 triệu đồng, từ hoạt động dịch vụ thanh toán là 746 triệu đồng,từ
thu ngân quỹ là 1556 tỷ đồng, thu lãi cho vay là 53.8 tỷ đồng. Tổng chi là
2455.72 tỷ đồng. Lợi nhuận đạt 11.08 tỷ đồng.
Nhìn chung, thì hoạt động kinh doanh tại chi nhánh có nhiều đóng góp
đáng kể cho việc phát triển kinh tế xã hội của tỉnh nhà.

42. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
42
2.2. Thực trạng thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng Đầu
tư và Phát triển Bắc Kạn
2.2.1. Những quy định về thanh toán không dùng tiền mặt ở nước ta
Thanh toán không dùng tiền mặt là một thể thức thanh toán rất quan
trọng, không chỉ cần thiết trong hoạt động sản xuất kinh doanh trong nền kinh
tế mà nó còn tác động tới hoạt động quản lý vĩ mô của Nhà nước. Vì vậy, nó
cần được áp dụng theo những quy luật nhất định, nó cần được thực hiện trong
khuôn khổ luật pháp quy định của Nhà nước.
Để tạo khuôn khổ cho việc thanh toán thì Nhà nước đã ban hành nhiều
quy định hướng dẫn cho các thể thức thanh toán không dùng tiền mặt: NĐ
91/CP ngày 25/11/1993 của Thủ tướng Chính Phủ về tổ chức thanh toán
không dùng tiền mặt; QĐ số 22/QĐ-NH1 ngày 21/02/1994 của Thống đốc
NHNN về thể lệ thanh toán không dùng tiền mặt; NĐ 30/CP ngày 09/05/1996
của Thủ tướng Chính Phủ về quy chế phát hành và sử dụng thẻ; QĐ số
7234/QĐ-KT2 về cung ứng và sử dụng thẻ kèm NĐ 159/2003/NĐ-CP; QĐ
371/QĐ-NHNN ngày 19/10/1999 về quy chế phát hành và thanh toán thẻ NH;
NĐ 64/2001/NĐ-CP ngày 20/09/2001 về hoạt động thanh toán qua tổ chức
cung ứng dịch vụ thanh toán; QĐ 226/2002/QĐ-NHNN ngày 26/03/2002 về
quy chế hoạt động thanh toán qua các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán;
và gần đây nhất thì NHNN Việt Nam vừa ban hành quyết định số 1799/QĐ-
NHNN phê duyệt triển khai thực hiện đề án TTKDTM . Các quy định này đều
phải tuân theo những quy định sau:
2.2.1.1. Những quy định chung
“Các doanh nghiệp,cơ quan, tổ chức đoàn thể,……công dân Việt Nam
và người nước ngoài hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam đều có quyền lựa chọn
NH để mở tài khoản giao dịch và thực hiện thanh toán”.
Các đơn vị, cá nhân muốn TTKDTM thì phải có tài khoản tiền gửi tại
NH. Trên tài khoản phải có đủ số dư để thanh toán, các đơn vị khách hàng
phải nghiêm chỉnh chấp hành các chế độ thanh toán do Nhà nước quy định.

43. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
43
Việc mở tài khoản tại NH, Kho Bạc Nhà Nước và thực hiện thanh toán
qua tài khoản ghi bằng VND, trường hợp mở tài khoản và thanh toán qua tài
khoản bằng ngoại tệ phải thực hiện theo cơ chế quản lý ngoại hối của Chính
Phủ Việt Nam ban hành.
Khi xảy ra trường hợp mất, thất lạc chứng từ, sai xót hoặc chậm chễ
trong quá trình thanh toán thì các bên liên quan tham gia lập biên bản, nói rõ
lý do, đối tượng gây thiệt hại và mức độ thiệt hại để xử lý.
2.2.1.2. Quy định đối với người chi trả (người mua)
Để đảm bảo thanh toán kịp thời, đầy đủ các chủ tài khoản bên mua phải
đảm bảo đủ số dư trên tài khoản. Chủ tài khoản có toàn quyền sử dụng số tiền
trên toài khoản để chi trả hoặc rút tiền khi có nhu cầu. Mọi trường hợp không
đủ điều kiện thanh toán đều vi phạm pháp luật và bị xử lý.
Người chi trả khi lập chứng từ làm căn cứ thanh toán đều phải lập theo
đúng quy định. Khi thực hiện mua bán với người bán người chi trả phải kiểm
tra hàng hoá và có quyền từ chối thanh toán khi có sự sai xót hoặc vi phạm
hợp đồng.
2.2.1.3. Quy định đối với người bán (người thụ hưởng)
Sau khi nhận được hoá đơn, chứng từ bên mua thanh toán, bên bán có
trách nhiệm lập, giữ toàn bộ hoá đơn chứng từ và phải kiểm tra tính hợp lệ,
hợp pháp của tất cả các yếu tố quy định trên chứng từ, nếu thiếu một trong các
yếu tố trên đó thì sẽ không hợp lệ và không có giá trị thanh toán.
Nhất là đối với Séc, khi nhận séc người thụ hưởng phải kiểm tra tính
hợp lệ, hợp pháp của Séc (không được tẩy xoá, không được rách,…..) nếu quá
thời hạn hiệu lực, người thụ hưởng phải yêu cầu người phát hành séc phát
hành séc mới để đảm bảo quyền thanh toán. Và trong trường hợp séc bị từ
chối thanh toán thì người thụ hưởng có quyền khiếu nại người ký phát séc và
những người chuyển nhượng séc để đòi lại số tiền ghi trên séc. Đơn phiếu nại
phải kèm theo phiếu từ chối thanh toán của đơn vị thanh toán.
Đối với hình thức thanh toán bằng UNT thì bên thụ hưởng chỉ được trả
tiền khi xuất trình hoá đơn, chứng từ hợp lệ.

44. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
44
2.2.1.4. Quy định đối với Ngân hàng
Ngân hàng và Kho bạc Nhà nước có trách nhiệm kiểm soát khả năng
thanh toán về các giấy tờ thanh toán của khách hàng, đảm bảo đúng thủ tục,
đúng quy định.
Thực hiện uỷ thác thanh toán của chủ tài khoản đảm bảo chính xác, an
toàn, nhanh chóng. Chi trả bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản trong phạm vi số
dư tiền gửi theo yêu cầu của chủ tài khoản. Ngân hàng có quyền từ chối thanh
toán các giấy tờ sai quy định, tài khoản không đủ tiền, đồng thời NH không
phải chịu trách nhiệm về những nội dung liên đới giữa hai bên khách hàng.
Khi phát sinh các nghiệp vụ giao dịch trên tài khoản tiền gửi, Ngân hàng
phải gửi kịp thời, đầy đủ giấy báo Nợ, giấy báo Có và cuối tháng gửi bản sao
số dư tài khoản tiền gửi hoặc giấy báo số dư tài khoản tiền gửi cho chủ tài
khoản.
Nếu do thiếu sót trong quá trình thanh toán gây thiệt hại cho khách hàng
thì Ngân hàng, Kho bạc phải bồi thường thiệt hại cho khách hàng tuỳ theo
mức độ vi phạm mà xử lý.
Chỉ cung cấp số liệu trên tài khoản của khách hàng cho các cơ quan
ngoài khách hàng, Kho bạc khi có văn bản của cơ quan có thẩm quyền theo
quy định của pháp luật. Và khi thực hiện thanh toán cho khách hàng thì Ngân
hàng được thu phí theo quy định của Thống đốc NHNN.
2.2.3. Các loại hình thanh toán không dùng tiền mặt tại BIDV Bắc
Kạn
2.2.3.1. Tình hình chung về thanh toán không dùng tiền mặt tại
chi nhánh
Để hoà mình vào cùng với sự chuyển mình của hệ thống NHĐT & PT
Việt Nam thời gian qua NHĐT & PT Bắc Kạn đã nhanh chóng cải tiến, đổi
mới công tác kế toán cũng như áp dụng một cách linh hoạt các nghị định, văn
bản hướng dẫn mới ban hành cho công tác thanh toán. Việc đổi mới công tác
kế toán, cải tiến chế độ thanh toán đã thúc đẩy hoạt động của Ngân hàng nói
chung và quy trình thanh toán nói riêng ngày càng hoàn thiện, phù hợp hơn

45. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
45
với điều kiện kinh tế thị trường hiện nay, một mặt giúp cho các doanh nghiệp
tăng nhanh vòng quay vốn, mặt khác, còn đảm bảo an toàn tài sản Ngân hàng.
Trong thời gian qua, hoạt động thanh toán tại chi nhánh đã không ngừng
nâng cao về chất lượng các thao tác nghiệp vụ, đảm bảo nhanh chóng, chính
xác, an toàn thuận lợi cho cả khách hàng và Ngân hàng. Số đơn vị và cá nhân
mở tài khoản và đến giao dịch ngày càng nhiều, doanh số thanh toán nói
chung cũng như TTKDTM nói riêng không ngừng tăng lên.
Hiện nay, NHĐT & PT Bắc Kạn đang áp dụng các dịch vụ thanh toán
như: UNC, Séc, thanh toán vốn giữa các Ngân hàng gồm: thanh toán chuyển
tiền điện tử giữa các Ngân hàng cùng hệ thống, thanh toán bù trừ với các
NHTM khác, các tổ chức tín dụng đóng trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn và thanh
toán tiền gửi tại NHNN. Thanh toán quốc tế trên địa bàn không có do Bắc
Kạn là một tỉnh miền núi nghèo, vì thế nhu cầu giao dịch và phát triển loại
này là rất hạn chế.
Trong thời gian qua nhìn chung TTKDTM có xu hướng tăng cả về số
món và số tiền trên tổng số thanh toán chung, được thể hiện qua bảng sau:
Bảng 4: Tình hình hoạt động thanh toán tại chi nhánh
Đơn vị: Tỷ đồng
Nội dung
2005 2006 2007
Sốtiền %
Số
tiền %
Số
tiền %
TTbằng
tiền mặt 489.4 37.6 524 36.4 545.4 35.5
TTKDTM 812.4 62.4 914.1 63.6 991.28 64.5
Tổng
thanh
toán 1302 100 1438 100 1536.7 100
(Báo cáo kế toán thanh toán cuối năm 2005, 2006, 2007)
Qua bảng số liệu ta thấy TTKDTM chiếm tỷ trọng khá lớn trong tổng
thanh toán của chi nhánh, và tỷ trọng thanh toán bằng tiền mặt ngày càng
giảm xuống, năm 2005 thanh toán bằng tiền mặt là 37.59% đến năm 2006