Thực trạng và giải pháp huy động và sử dụng vốn oda tại thành phố Hà Nội.doc

Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA KINH TẾ NGOẠI THƯƠNG
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG VÀ SỬ DỤNG
VỐN ODA TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Giáo viên hướng dẫn : Ths.Nguyễn Thị Việt Hoa
Sinh viên thực hiện
Lớp
:
:
Mai Thanh Huyền
A1 K38A
Hà nội

MỤC LỤC
Lời mở đầu……………………………………………………………………
Trang
1
Chương I. Một số vấn đề chung về ODA và tình hình thu hút và sử
dụng vốn ODA tại việt nam từ năm 1993 đến nay………….. 3
I. Khái niệm và vai trò của nguồn vốn ODA……………………. 3
1 Khái niệm………………………………………………………. 3
2 Lịch sử ra đời của 3
ODA…………………………………………
3 Các hình thức của 5
ODA…………………………………………
3.1 Phân theo nguồn vốn………………………………………………… 5
3.2 Phân theo phương thức sử 6
dụng……………………………………..
3.3 Phân theo góc độ nhà tài 6
trợ………………………………………...
3.4 Phân theo dạng quản lý và thực hiện……………………………… 7
4. Vai trò của ODA……………………………………………….. 8
4.1 Đối với các nước nhận hỗ 8
trợ………………………………………..
4.2 Đối với nước tài 10
trợ…………………………………………….……..
II. Khái quát tình hình thu hút và sử dụng ODA ở Việt 12
Nam……
1. Những quy định của Việt Nam về quản lý thu hút và sử dụng
vốn ODA……………………………………………………….. 12
2. Tình hình thu hút và sử dụng vốn ODA ở Việt Nam từ 1993
đến 20
nay………………………………………………………………

Chương II Thực trạng thu hút và sử dụng vốn ODAtại thành phố hà
nội trong thời gian qua (1993-2002)………………………….. 29
I. Giới thiệu sơ lược về Hà 29
Nội…………………………………...
1. Tổng quan về Hà Nội…………………………………………... 29
1.1 Những thuận lợi của Hà Nội trong thu hút và sử dụng vốn ODA 30
1.2 Những khó khăn của Hà Nội trong thu hút và sử dụng vốn ODA 31
2. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội 10 năm qua (1993 - 33 nay)...
3. Thực trạng cơ sở vật chất kỹ 34 thuật………………………………
II. Tình hình vận động, thu hút và thực hiện ODA trên địa bàn
Hà Nội………………………………………………………….. 35
1. Khái quát 10 năm thu hút và sử dụng ODA trên địa bàn Hà Nội 35
2. Lĩnh vực thu hút đầu tư 37
3. Các nhà tài trợ cho thành phố Hà Nội………………………….. 39
4. Tình hình thực hiện 5 dự án trọng điểm của Hà Nội hiện nay…. 40
5. Đánh giá mức độ hiệu quả của việc sử dụng nguồn vốn ODA… 45
III. Đánh giá tình hình quản lý thực hiện các dự án ODA ở Hà
Nội……………………………………………………………… 47
1. Những kết quả đạt được:……………………………………….. 47
2. Những hạn chế còn tồn tại……………………………………… 48
3. Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, vướng mắc và tiềm năng trong
chu trình cho vay, quản lý và thu hồi vốn của các tổ chức và
các nhà tài trợ cho Hà 52
Nội…………………………………………..

3.1 Điểm mạnh…………………………………………………….……… 52
3.2 Điểm yếu………………………………………………………………. 53
3.3 Vướng mắc…………………………………………………….………. 54
3.4 Tiềm 54
năng………………………………………………………………
4. Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, vướng mắc và tiềm năng trong 55
chu trình thủ tục quản lý ODA của phía Việt Nam……………..
4.1 Điểm mạnh…………………………………………………….……… 55
4.2 Điểm yếu và vướng mắc……………………………………….…….. 56
4.3 Tiềm 61
năng………………………………………………………………
ChươngIII Các giải pháp nâng cao khả năng thu hút và sử dụng vốn
ODA trên địa bàn Hà Nội…………………………………….. 62
I. Định hướng huy động, thu hút các nguồn vốn vay và tài trợ 62
quốc tế của thành phố Hà Nội…………………………………
1. Thứ tự ưu tiên sử dụng các nguồn vốn vay và tài trợ quốc tế….. 62
2. Định hướng vận động và thu hút các nguồn vốn vay và tài trợ
quốc tế của thành phố Hà Nội………………………………….. 63
2.1 Định hướng vận động ODA thời kỳ 2001- 63
2005……………………
2.2 Định hướng đến năm 2010…..……………………………………… 64
2.3 Định hướng đến năm 2020…………………………………….……. 65
3. Lựa chọn đối tác và nguồn tài trợ……………………………… 66
3.1 Nhật Bản……………………………………………………….……… 66
3.2 Ngân hàng thế giới (WB) và Ngân hàng phát triển châu Á
(ADB)………………………………………………………….………. 67
.

3.3 Các nước Tây Âu và 67
Ôxtrâylia………………………………………
3.4 Mỹ và Canada………………………………………………….……... 68
3.5 Các tổ chức Liên hợp quốc và các tổ chức phi chính phủ………. 68
II. Các giải pháp tăng cường khả năng thu hút và sử dụng các nguồn
hỗ trợ phát triển chính thức quốc tế ở cấp trung 69
ương..
1. Hoàn thiện các quy định về quản lý và sử dụng các nguồn vốn
vay và tài trợ quốc tế…………………………………………… 69
2. Tổ chức tốt công tác lập kế hoạch và chuẩn bị dự án của các cơ
quan Chính phủ………………………………………………… 70
3. Chuẩn bị dự án có sự phối hợp nhiều hơn nữa của các nhà tài 73
trợ
4. Tiến hành phân cấp trong công tác thẩm định và phê duyệt…… 74
5. Tăng cường đội ngũ cán bộ kế hoạch của Chính phủ………….. 74
6. Làm tốt công tác giải phóng mặt bằng và Tái định cư…………. 76
7. Giải quyết các vướng mắc, bất cập trong công tác đấu thầu…… 76
8. Quản lý tài chính……………………………………………….. 76
III. Các giải pháp tăng cường khả năng thu hút và sử dụng các
nguồn hỗ trợ phát triển chính thức quốc tế ở thành phố Hà
Nội……………………………………………………………… 77
1. Xây dựng chiến lược thu hút và sử dụng các nguồn vốn vay và
tài trợ quốc tế một cách toàn diện……………………………… 77
2. Tập trung quản lý các dự án sử dụng nguồn ODA vào một đầu
mối……………………………………………………………… 78
3. Tăng cường công tác kế hoạch hoá nguồn vốn 79 ODA…………...
4. Nâng cao chất lượng công tác chuẩn bị và lập các dự án sử

dụng các nguồn vốn vay và tài trợ quốc 82
tế……………………………
5. Nâng cao năng lực, trình độ đội ngũ cán bộ quản lý…………… 84
6. Tăng cường công tác đánh giá và theo dõi dự án 84 ODA…………
7. Nghiên cứu hài hoà chu trình dự án giữa chu trình dự án theo quy
định của Chính phủ Việt Nam và chu trình dự án của nhà tài
trợ…………………………………………………………… 86
8. Cải thiện mối quan hệ giữa nhà tài trợ và phía tiếp nhận………. 86
9. Ứng dụng công nghệ tín học trong việc quản lý các dự án ODA 87
10. Nâng cao tốc độ giải ngân……………………………………… 88
Kết luận………………………………………………………………………. 90
Danh mục tài liệu tham khảo
Phụ lục

LỜI MỞ ĐẦU
Từ sau khi chính sách đổi mới của Đảng và Nhà nước ra đời năm 1986, Việt
Nam đã gặt hái không ít những thành công trong thời gian qua (tốc độ tăng trưởng
nhanh, công nghiệp khởi sắc, cơ sở hạ tầng được cải thiện, đời sống nhân dân được
nâng cao…). Đóng góp đáng kể cho những thành tựu này có vai trò không nhỏ của
hoạt động kinh tế đối ngoại, trong đó bao gồm đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và
hỗ trợ phát triển chính thức (ODA). Nếu vai trò của FDI thể hiện rõ nhất qua các lĩnh
vực công nghiệp, dịch vụ…thì những cải thiện đáng kể về kết cấu hạ tầng của Thủ đô
nói riêng và Việt Nam nói chung trong những năm gần đây in đậm dấu ấn của nguồn
vốn ODA.
Kể từ khi nối lại quan hệ với cộng đồng tài trợ quốc tế vào năm 1993 cùng với
chính sách đổi mới kinh tế, đa phương hoá chính sách đối ngoại, Việt Nam đã nhận
được nhiều ODA từ các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng
phát triển Châu á (ADB)…, từ các quốc gia như Nhật Bản, Pháp, Phần Lan, Đan
Mạch,…Trong tổng giá trị ODA thì có khoảng 85% là vốn vay ưu đãi để thực hiện
các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội.
HÀ NỘI VỚI VAI TRÒ LÀ TRUNG TÂM CHÍNH TRỊ-KINH TẾ- VĂN HOÁ
CỦA CẢ NƯỚC ĐÃ NHẬN ĐƯỢC SỰ ƯU TIÊN ĐÁNG KỂ CỦA CÁC
NHÀ TÀI TRỢ QUỐC TẾ. NHỮNG THÀNH TỰU VỀ KINH TẾ XÃ HỘI
VÀ CẢI THIỆN KẾT CẤU HẠ TẦNG MÀ HÀ NỘI ĐÃ ĐẠT ĐƯỢC
TRONG THỜI GIAN QUA CÓ SỰ ĐÓNG GÓP KHÔNG NHỎ CỦA ODA.
ĐẶC BIỆT NHỮNG THAY ĐỔI TRONG KẾT CẤU HẠ TẦNG ĐƯỢC
TÀI TRỢ BỞI NGUỒN VỐN ODA ĐÃ GÓP PHẦN CẢI THIỆN ĐÁNG KỂ
MÔI TRƯỜNG ĐẦU TƯ, THÚC ĐẨY CHƯƠNG TRÌNH HUY ĐỘNG
VỐN TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC CỦA THÀNH PHỐ HÀ NỘI.
Trong kế hoạch kinh tế-xã hội của Thành phố Hà Nội giai đoạn 2001-2005
cũng như các chương trình phát triển đến các giai đoạn 2010 và 2020, chiến lược thu
hút và sử dụng nguồn vốn ODA đã được nhấn mạnh và thể hiện vai trò là nguồn vốn
quan trọng đối với hình thành cơ sở vật chất hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội của

Thành phố. Những năm vừa qua công tác thu hút và sử dụng vốn ODA của Hà Nội đã
có những kết quả đáng mừng, tuy nhiên vấn đề quản lý và triển khai thực hiện các dự
án ODA cũng không tránh khỏi những vướng mắc đặc biệt là vấn đề giải ngân. Chính
vì vậy xem xét, tổng kết, đánh giá lại hoạt động ODA trong thời gian qua là vô cùng
cần thiết để có thể rút ra những bài học kinh nghiệm, tiếp tục phát huy những mặt
mạnh và kịp thời khắc phục những khó khăn vướng mắc với mong muốn có thể tận
dụng được mọi cơ hội thu hút và sử dụng nguồn vốn ODA một cách hiệu quả, góp
phần vào sự nghiệp phát triển Thủ đô trong tương lai. Đây cũng chính là mục đích
nghiên cứu của bài khoá luận của em với đề tài: : “Thực trạng và giải pháp huy
động và sử dụng vốn ODA tại thành phố Hà Nội”
Kết cấu đề tài bao gồm 3 chương:
Chương I. Một số vấn đề chung về ODA và tình hình thu hút và sử
dụng vốn ODA tại Việt Nam từ năm 1993 đến nay
Chương II. Tình hình thu hút và sử dụng vống ODA trên địa bàn Hà Nội giai
đoạn 1993 đến nay
Chương III. Các giải pháp nâng cao khả năng thu hút và sử dụng vốn ODA
trên địa bàn Hà Nội
Khoá luận của em được hoàn thành với sự hướng dẫn tận tình của cô giáo Nguyễn Thị Việt Hoa, chú Nguyễn Huy Anh cũng tập thể chuyên
viên phòng Viện trợ và Vay vốn – Sở Kế hoạch & Đầu tư Hà Nội
Qua đây em cũng muốn bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới cô giáo và các cán
bộ, chuyên viên Sở Kế hoạch & Đầu tư Hà Nội đã giúp em thực hiện đề tài này.

CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG THU HÚT VÀ SỬ DỤNG VỐN ODA
TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG THỜI GIAN QUA (1993-2002)
I. GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ HÀ NỘI
1. Tổng quan về Hà Nội
Hà Nội- Thủ đô nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, là “Trung tâm đầu
não chính trị, hành chính quốc gia, trung tâm về văn hoá, khoa học, giáo dục, kinh tế và
giao dịch quốc tế của cả nước”. Hà Nội nằm ở trung tâm Đồng bằng Bắc Bộ với dân số
khoảng 2,9 triệu người, diện tích 920,97 km2
, Hà nội là một thành phố cổ đã được hình
thành và phát triển gần 1000 năm (từ năm 1010). Hà nội quy tụ nhiều di tích, danh lam,
thắng cảnh nổi tiếng như Văn Miếu- Quốc Tử Giám, Chùa Một Cột, Hồ Hoàn Kiếm, Hồ
Tây, Bảo tàng Lịch sử, Cột Cờ, Quần thể Thành cổ…Hà Nội gồm
9 quận nội thành và 5 huyện ngoại thành với quận Ba Đình là Trung tâm hành chính-
chính trị quốc gia, Quận Đống Đa, huyện Gia Lâm và Đông Anh là các trung tâm
công nghiệp, quận Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng là các khu trung tâm thương mại…Là
đầu mối giao thông đường bộ, đường thuỷ, đường sắt và đường hàng không nối từ Hà
Nội đến các tỉnh, địa phương của Việt Nam và tới các nước trong khu vực cũng như
các nước trên toàn cầu, Hà Nội có vị trí địa lý rất thuận lợi. Hà Nội đã và đang thực
sự trở thành Trung tâm giao dịch Kinh tế và Trung tâm giao lưu quốc tế quan trọng
của cả nước. Thành phố Hà Nội luôn đạt mức tăng trưởng kinh tế cao, tình hình chính
trị xã hội ổn định, an toàn. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) giai đoạn 1991-2000 tăng
11,6%/năm, hai năm 2001-2002 tăng 10,2%/năm. Mức sống của người dân năm 2003
tăng 3,5 lần so với năm 1990. Khu vực kinh tế tư nhân hiện có 18.000 doanh nghiệp.
Sau khi Luật đầu tư nước ngoài ở Việt Nam được ban hành vào tháng 12 năm
1987 cùng với việc áp dụng hàng loạt các chính sách khuyến khích của một nền kinh
tế mở, 42 quốc gia lãnh thổ và hàng trăm tập đoàn, công ty nước ngoài đã vào Hà Nội
để tìm kiếm cơ hội đầu tư và kinh doanh tại thị trường này, một thị trường mà các
chuyên gia nước ngoài đánh giá còn nhiều tiềm năng có thể khai thác. Tính đến hết
năm 2002, trên địa bàn Hà Nội đã có 601 dự án đã được cấp giấy phép đầu tư đăng
ký là 9,1 tỷ USD, trong đó gồm 345 dự án liên doanh, đã hình thành được 5 khu công
nghiệp (KCN) tập trung ( là KCN Nội Bài- Sóc Sơn, KCN Sài Đồng A, KCN Sài

Đồng B, KCN Thăng Long, KCN Đài Tư) với diện tích 784 ha và số vốn đầu tư cho
hạ tầng cơ sở khoảng trên 250 triệu USD. Nguồn vốn đầu tư trực tiếp của nước ngoài
(FDI) đã góp phần quan trọng trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế của Hà Nội, thực
hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá, nhanh chóng hình thành cơ cấu kinh tế: Công
nghiệp – Dịch vụ – Nông nghiệp.
Hà Nội đã thu hút nguồn ODA được khoảng 712 triệu USD trong 10 năm qua
cho các công trình hạ tầng kỹ thuật, môi trường, phúc lợi xã hội. Tổng vốn đầu tư xã
hội hàng năm của Hà Nội tăng bình quân 15-17%.
1.1 Những thuận lợi của Hà Nội trong thu hút và sử dụng vốn ODA
Để tiếp nhận và sử dụng hiệu quả nguồn vốn FDI và ODA của nước ngoài, Hà
Nội đã tạo ra một môi trường đầu tư hấp dẫn có đầy đủ tiềm năng và các điều kiện
thuận lợi như:
- Hà Nội là Thủ đô của nước CHXHCN Việt Nam, là trung tâm chính trị, nơi
làm việc của các cơ quan đầu não của Việt Nam như: Trung ương Đảng Chính phủ,
các Bộ chuyên ngành… Hà Nội có nền tảng chính trị ổn định, chính
- Sách kinh tế đối ngoại mở cửa linh hoạt, an ninh chính trị và trật tự xã hội bảo
đảm. Hà Nội còn là nơi có vị thế thuận lợi, là trung tâm giao dịch kinh tế và trung
tâm giao lưu quốc tế quan trọng của cả nước.
- Hà Nội là một thành phố tập trung nguồn nhân lực, trí tuệ dồi dào trên 62%
số cán bộ khoa học và quản lý có trình độ trên đại học, giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ của cả
nước hiện đang sống và làm việc tại Hà Nội.
- Người dân Hà Nội có trình độ dân trí và tay nghề khá cao, có khả năng tiếp
nhận nhanh chóng các công nghệ hiện đại cũng như trình độ quản lý tiên tiến. Giá
nhân công lao động ở Hà Nội hợp lý.
- Tiềm năng thị trường Hà Nội lớn, vùng ảnh hưởng thị trưởng Hà Nội đến các
tỉnh, thành phố phía Bắc, cả nước cũng như thị trường Nam Trung Quốc, Lào có
nhiều triển vọng.
- Nguồn cung cấp điện năng, cung cấp nước sạch cho các doanh nghiệp thuận
lợi, ổn định.

- Thủ tục hành chính về xem xét, duyệt cấp Giấy phép đầu tư cho các dự án
(nhất là các dự án công nghiệp) được tiến hành nhanh dễ dàng, thuận lợi, nhanh
chóng.

- Các chi phí khác như: dịch vụ xã hội, thuê bất động sản, nhà đất, điện, nước
thấp hơn so với một số đô thị thương mại khác ở Việt Nam (đặc biệt giá thuê đất
giảm khoảng 25% so với trước đây).
- Các chính sách thuế được hưởng chế độ ưu đãi, đặc biệt các dự án công
nghiệp và các dự án khuyến khích và đặc biệt khuyến khích đầu tư.
Để trở thành một thủ đô văn minh hiện đại có thể sánh vai với các thủ đô và
các thành phố lớn khác trong khu vực vào năm 2010, Chính quyền Hà Nội đã có định
hướng tổng quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội của thủ đô đến năm 2010, phát huy
tối đa các tiềm năng nội lực và khai thác triệt để các nguồn vốn bên ngoài như FDI,
ODA nhằm thực hiện việc tăng trưởng các chỉ tiêu kinh tế cơ bản của thành phố từ 2
đến 2,5 lần vào năm 2010.
1.2.Những khó khăn của Hà Nội trong thu hút và sử dụng vốn ODA
Bên cạnh những thuận lợi, Hà Nội hiện gặp không ít những khó khăn vướng mắc
trong việc thu hút và thực hiện các dự án ODA. Trở ngại lớn nhất có thể thấy rõ là
tính hiệu quả của các dự án ODA chưa cao khiến cho các Nhà tài trợ còn ngần ngại
khi quyết định thực hiện các chương trình hỗ trợ , do đó Hà Nội cần phải tìm cách
khác phục những nguyên nhân làm giảm tính hiệu quả của các dự án:
- Các Cơ quan chủ quản, cơ quan thực hiện dự án chưa nhận thức đầy đủ tầm
quan trọng và lợi ích của các dự án đối với thành phố. Chính vì lẽ đó, các cơ quan
này chưa có những nỗ lực thích đáng trong việc phát huy được các nguồn lực dẫn đến
tình trạng lãng phí và không hiệu quả của các khoản hỗ trợ.
- Sự thiếu vắng những kế hoạch định hướng cơ bản trong việc thu hút và sử dụng
vốn ODA trên địa bàn Hà Nội đã phần nào gây khó khăn cho các Nhà tài trợ và các
cơ quan phía Việt Nam trong việc phân bổ hợp lý nguồn ODA cho những ngành lĩnh
vực ưu tiên nhằm đáp ững nhu cầu của quá trình phát triển thành phố.
- Theo đánh giá của các cơ quan quản lý và một số nhà tài trợ nước ngoài thì một
trong những nguyên nhân chính làm cho tốc độ giải ngân các dự án ODA chậm trong
thời gian vừa qua là năng lực chuyên môn và trình độ ngoại ngữ của những cán bộ

tham gia trong các cơ quan quản lý, cơ quan thực hiện không đáp ứng được yêu cầu.
Có thể thấy rõ điều đó khi xem xét các văn bản, tài liệu nghiên cứu của các dự án hầu
hết đều được chuẩn bị rất sơ sài chỉ với mục đích có được tên dự án trong bảng danh
mục kêu gọi tài trợ. Nhiều trường hợp khác thì công việc chuẩn bị cho dự án hoàn
toàn dựa vào các chuyên gia nước ngoài, điều này làm phát sinh rất nhiều bất cập
trong quá trình thực thi dự án.
- Tình trạng thiếu sự phối hợp giữa các Ban QLDA và chính quyền địa phương
chuyên trách về tái định cư (như hội đồng tái định cư của Uỷ ban nhân dân thành
phố) đã cản trở việc thực hiện trôi chảy công tác tái định cư; điều này thường dẫn đến
những chậm trễ lớn so với kế hoạch thực hiện dự án ban đầu.
- Trong quá trình phê duyệt hiện nay, vai trò của các Bộ, Ngành và quyền hạn
của các đơn vị thực hiện dự án rất hạn chế. Phần lớn các quyết định liên quan đến
việc thực hiện dự án đều phải thông qua các cơ quan Chính phủ ở cấp trên, mặc dù
các cơ quan ký kết các hồ sơ thầu là các Ban quản lý. Thủ tục trình duyệt phải trải
qua quá nhiều cấp. Điều này gây ra nhiều phiền phức cho các PMU, chẳng hạn như
những thay đổi nhỏ trong hợp đồng cũng phải trình lên cấp phê duyệt dự án nên chưa
thể đáp ứng nhanh chóng những yêu cầu từ phía các nhà thầu. Chưa có sự phân cấp
hợp lý trong quy trình quản lý thực hiện các dự án để đẩy nhanh tốc độ triển khai và
giải quyết kịp thời những vướng mắc của dự án.
- Sự chậm trễ trong quá trình phê duyệt nghiên cứu khả thi của dự án trên đã ảnh
hưởng đến việc thành lập chính thức Ban QLDA và do đó, đã làm cho dự án chậm
khởi động ngay từ giai đoạn đầu của quá trình thực hiện. Hơn nữa việc thành lập các
Ban QLDA lại được tiến hành sau khâu chuẩn bị dự án nên đã không đáp ứng được
nhu cầu đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị dự án.
- Công tác đền bù và giải phóng mặt bằng thường là khâu khó khăn nhất của dự
án và thường mất rất nhiều thời gian. Nhiều dự án đã không thể khởi công đúng tiến
độ vì chưa giải phóng được mặt bằng. Hiện nay công tác giải phóng mặt bằng ở Hà
Nội là một trong những vấn đề làm đau đầu các nhà chức trách. Cơ chế bồi thường và
tái định cư của Hà Nội chưa thực sự phù hợp với nguyện vọng của những người bị

ảnh hưởng , mặt khác nó cũng chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý sử
dụng đất của Chính phủ.
- Quy trình xét thầu còn rườm rà và thiếu tính minh bạch. Hơn nữa tiêu chuẩn
trong việc sơ tuyển và xét duyệt các nhà thầu còn bị lơi lỏng và thiếu chặt chẽ. Tình
trạng bỏ thầu thấp đang là một nỗi lo lắng cho các nhà chức trách. Chất lượng của các
công trình không được các nhà thầu coi trọng nên dẫn đến tình trạng nhiều công trình
vừa xây xong mới đưa vào sử dụng đã xuống cấp nghiêm trọng. Điều này đã làm
giảm lòng tin của các nhà tài trợ nước ngoài vào khả năng tiếp nhận nguồn hỗ trợ của
Hà Nội.
- Việc chia nhỏ gói thầu, thiếu sự phối hợp trong quá trình thực hiện cũng gây
ra không ít trở ngại cho việc triển khai đồng bộ các hạng mục gây nên chậm trễ cho
dự án.
2. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội 10 năm qua (1993 - nay)
Những thành tựu nổi bật:
Trong 10 năm qua kinh tế Thủ đô đã đạt được tốc độ tăng trưởng cao nhất từ
trước tới nay và là một trong những địa phương có tốc độ tăng trưởng cao trong cả
nước. Cơ cấu kinh tế có bước chuyển biến quan trọng theo hướng công nghiệp hóa,
hiện đại hóa. Nền kinh tế đã chuyển sang hoạt động theo cơ chế thị trường, coi trọng
xây dựng, củng cố quan hệ sẳn xuất định hướng XHCN. Văn hoá, xã hội có bước
phát triển, trong đó có một số thành tựu nổi bật. Đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần
của đại bộ phận các tầng lớp dân cư được cải thiện rõ rệt. Chính trị ổn định, an ninh
quốc phòng, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Bộ mặt kinh tế - xã hội của Thủ đô
hiện nay đã có nhiều thay đổi, tiến bộ rõ nét so với năm 1990. Xây dựng kết cấu hạ
tầng và quản lý đô thị có những mặt tiến bộ. Những thành tựu trên tạo cho Hà Nội thế
và lực mới vững bước vào thế kỷ XXI.
Bên cạnh đó, Thành phố Hà Nội còn xuất hiện những tồn tại, yếu kém. Kinh tế
phát triển chưa vững chắc, chưa tương xứng với tiềm năng, vị thế của Thủ đô. Nhiều
vấn đề bức xúc và tệ nạn xã hội chậm được khắc phục tạo nên một hình ảnh chưa đẹp
về Hà Nội trong con mắt các nhà đầu tư, tài trợ nước ngoài. Cải cách hành chính còn

chậm và thiếu đồng bộ gây ra không ít những khó khăn, bất cập trong việc quản lý
nhà nước.
3. Thực trạng cơ sở vật chất kỹ thuật
Hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật đã có những bước tiến bộ đáng kể. Tuy nhiên
so với yêu cầu Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá nhìn chung hệ thống này còn nhiều
yếu kém. Đây là một trong những khó khăn thách thức lớn nhất của Hà Nội.
Tuy so với cả nước, hiện nay Hà Nội chiếm khoảng 76,7% về động cơ điện,
73,9% quạt điện các loại, 34,8% xe đạp hoàn chỉnh, 31,2% lắp ráp ti vi,... nhiều xí
nghiệp giữ vị trí đầu đàn trong các lĩnh vực công nghiệp chủ đạo ở nước ta, song hầu
hết trang thiết bị cũ và lạc hậu, cần được hiện đại hóa.
Hiện nay đường giao thông nội thị và hệ thống cấp thoát nước, mạng lưới
khách sạn và thông tin liên lạc mới bước đầu cải tạo, và tốc độ phát triển chậm đã ảnh
hưởng không nhỏ tới sự hấp dẫn các nhà đầu tư và du khách nước ngoài. Mạng lưới
cung cấp nước đã được đầu tư tương đối khá, nhu cầu cấp nước được đáp ứng tốt
hơn. Năm 2000, Hà Nội đã có 13 nhà máy nước, 7 trạm nước cục bộ, sản lượng nước
sản xuất khoảng 40 vạn m3
/ngày đêm. Hệ thống tiêu nước còn kém, khi mưa to vẫn
còn tình trạng ngập úng ở một số nơi thuộc khu vực nội thành. Vấn đề thoát nước cho
Hà Nội phải được giải quyết trên phạm vi vùng lớn thuộc nhiều tỉnh (nhất là Hà Tây
và Hà Nam).
Hệ thống giao thông nội thị đã được cải tạo từng phần, nhìn chung chưa làm
thay đổi được tình hình ùn tắc giao thông vào giờ cao điểm ở một số nút như Cửa
Nam, Ngã Tư Sở, Ngã Tư Vọng,...
Hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị còn thấp xa so với yêu cầu phát triển kinh tế -
xã hội, trong khi tốc độ đô thị hóa nhanh nên ngày càng trở nên quá tải. Giao thông
công cộng mới đáp ứng được 5% nhu cầu đi lại của nhân dân. Diện tích đường giao
thông trong nội thành mới chiếm 5,46% diện tích đất; mạng lưới giao thông chưa
đồng bộ; tình trạng thiếu nước sạch, úng ngập và ô nhiễm môi trường,... đang là

những vấn đề bức xúc cần tập trung giải quyết. Việc triển khai cải tạo, nâng cấp và
xây dựng mới các điểm du lịch, các khu vui chơi giải trí còn chậm.
Hệ thống thông tin liên lạc đã được cải tạo nâng cấp cho nên việc dịch vụ về
lĩnh vực này có khá hơn. Yêu cầu hiện đại hóa vẫn đang đặt ra yêu cầu bức bách.
Cơ sở hạ tầng xã hội như trường học, bệnh viện, trung tâm văn hóa, TDTT,...
chưa được xây dựng, trang bị bổ sung đầy đủ để đáp ứng kịp thời công cuộc đổi mới.
Ngân sách đầu tư cho các lĩnh vực này còn hạn hẹp, chưa ngang tầm với một thành
phố là Thủ đô của cả nước.
II. Tình hình vận động, thu hút và thực hiện ODA trên địa bàn Hà Nội:
1. Khái quát 10 năm thu hút và sử dụng ODA trên địa bàn Hà Nội
Từ năm 1985, thành phố Hà Nội đã nhận được sự tài trợ của nước ngoài do
chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) thực hiện (gồm 7 dự án). Những
năm vừa qua, tình hình quốc tế và trong nước đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc
thu hút nguồn ODA của đất nước và vì vậy, lượng ODA vào Hà Nội cũng không
ngừng tăng lên.
Hà Nội tuy là thủ đô của đất nước nhưng cơ sở hạ tầng không đáp ứng được các
nhu cầu phát triển kinh tế- xã hội, vì vậy Chính phủ ưu tiên ODA hỗ trợ cho Hà Nội
để phát triển hạ tầng kinh tế – xã hội. Cùng với những nỗ lực của mình, Hà Nội trở
thành một trong những địa phương tranh thủ được nhiều dự án và tài trợ nước ngoài.
Các dự án hỗ trợ phát triển chính thức của các tổ chức quốc tế (đa phương) và của các
nước (song phương) hàng năm đều tăng.
Tớnh đến năm 2003, Thành phố Hà Nội đó thu hỳt được 61 dự ỏn ODA với giỏ
trị tài trợ trên 716 triệu USD. Trong đú, viện trợ khụng hoàn lại cú 48 dự ỏn với số
vốn tài trợ khoảng 196 triệu USD chiếm 27,4% và vốn vay cú 13 dự ỏn với số vốn
khoảng 520 triệu USD chiếm 72,6% tổng số vốn ODA của Thành phố. Ngoài ra,

Thành phố Hà nội còn tiếp nhận khoảng 450 dự án viện trợ của các Tổ chức Phi
chính phủ (NGO) nước ngoài với tổng giá trị viện trợ hơn 30 triệu USD.
Vốn ODA tập trung chủ yếu vào cỏc lĩnh vực hạ tầng giao thông đô thị là 320 triệu
USD chiếm 45,7%; lĩnh vực cấp thoỏt nước là 313 triệu USD chiếm 44,6%; lĩnh vực
mụi trường, y tế, giáo dục, văn hóa là 45 triệu USD chiếm 6,4%; cũn lại là cỏc lĩnh
vực khỏc.
Tổng số vốn cam kết của cỏc nhà tài trợ song phương chiếm khoảng 92%, đa
phương chiếm khoảng 8% tổng số vốn cam kết tài trợ. Nhật Bản là nước lớn nhất tài
trợ cho Hà Nội với tổng số vốn cam kết khoảng 400 triệu USD, chiếm 56%.
Hầu hết các dự án ODA đầu tư cho các công trình hạ tầng kỹ thuật ít có khả
năng sinh lời trực tiếp, nhưng lại tạo môi trường thuận lợi để gọi được nhiều vốn đầu
tư trực tiếp (FDI) của nước ngoài và nguồn đâù tư trong nước, tạo điều kiện phát triển
sản xuất công nghiệp, công nghệ thông tin, phát triển nguồn nhân lực, giải quyết công
ăn việc làm và đóng góp tăng GDP của đất nước. Các dự án ODA góp phần đáng kể
vào cải thiện bộ mặt đô thị văn minh, môi trường sống của người dân tốt đẹp hơn
trước đây.
BẢNG 4: TỔNG HỢP ODA QUA CÁC THỜI KÌ (ĐƠN VỊ TÍNH: TRIỆU
USD)
HÌNH 1985-1990 1991-1995 1996-2000 2001-2003
THỨC SỐ GIÁ SỐ GIÁ SỐ GIÁ SỐ GIÁ
HỢP DỰ TRỊ DỰ TRỊ TÀI DỰ TRỊ DỰ TRỊ
TÁC ÁN TÀI ÁN TRỢ ÁN TÀI ÁN TÀI
ODA TRỢ (TR TRỢ TRỢ
(TR USD) (TR (TR
USD) USD) USD)
SONG 1 88,5 17 76,45 22 365,92 8 119,19
PHƯƠN
G
ĐA 7 6,46 0 0 5 58,23 3 2
PHƯƠN
G

TỔNG 8 94,96 17 76,45 27 424,02 11 121,19
CỘNG
Ghi chú: Các dự án ODA lớn hầu hết được thực hiện trong nhiều năm
Các dự án chỉ tính 1 lần
Nguồn : Phòng ODA –Sở Kế hoạch Đầu tư Hà Nội.
Trong năm 2002, có 5 chương trình, dự án ODA được khởi công ở Hà Nội, trong
đó chỉ có 1 dự án hoàn thành ngay trong năm 2002 là dự án “Phát triển kinh tế-xã hội
bền vững trên cơ sở đổi mới hệ thống cấp nước và thoát nước thải khu vực Hồ Tây”
Hầu hết các chương trình dự án DA đều chưa giải ngân hết. Chỉ có 2 dự án đạt tỷ
lệ giải ngân 100% (cả vốn ODA và vốn đối ứng) là dự án “Nâng cấp nhà máy xử lý
rác thải thành phân bón hữu cơ tại Cầu Diễn- Hà Nội” và dự án “Phát triển kinh tế- xã
hội bền vững trên cơ sở đổi mới hệ thống cấp nước và nước thải khu vực Hồ Tây”.
Hiện nay, Hà Nội còn 10 dự án đang triển khai thực hiện với tổng số vốn ODA
là 403 triệu USD và 1 dự án đang đàm phán (Xây dựng tuyến xe điện thí điểm quốc
lộ 32) Trong đó có 5 dự án trọng điểm :
1. Dự án Thoát nước Hà Nội giai đoạn I
2. Cải tạo mở rộng hệ thống nước Hà Nội giai đoạn IV- Cấp nước 1A.
3. Dự án Tăng cường năng lực quản lý giao thông đô thị Hà Nội.
4. Dự án Phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đô thị Bắc Thăng Long – Vân Trì.
5. Dự án Phát triển hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội giai đoạn I.
Đây là những dự án có vốn tài trợ lớn, thời gian thực hiện dài và tập trung vào
các lĩnh vực cải thiện môi trường, cơ sở hạ tầng giao thông đô thị.
Năm 2002, tỉ lệ giải ngân của các dự án ODA trên địa bàn Hà Nội đạt hơn 97%
so với kế hoạch đặt ra. Đây là sự cố gắng cao của Hà Nội với sự tập trung chỉ đạo sát
sao của lãnh đạo Uỷ ban nhân dân (UBND) Thành phố, của các cơ quan và đặc biệt
là sự cố gắng của các BQL dự án. Thành phố Hà Nội cũng nhận được sự quan tâm
chỉ đạo và hỗ trợ thường xuyên của Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, Ngành Trung
ương để đẩy nhanh quá trình triển khai thực hiện các dự án ODA.

Các hạng mục chính đã hoàn thành trong năm 2002 gồm: Nút giao thông Ngã tư
Vọng, Nhà máy nước Cáo Đỉnh, các gói thầu thiết bị cảnh sát giao thông và sở Giao
thông công chính,…và đã khởi công các hạng mục: Nhà máy cấp nước và xử lý nước
thải của dự án “Phát triển hạ tầng giao thông đô thị Bắc Thăng Long- Vân Trì”,
đường trên đê Hữu Hồng và nút Nam Thăng Long của dự án “Phát triển cơ sở hạ tầng
giao thông đô thị giai đoạn I”.
2. Lĩnh vực thu hút đầu tư ODA
Đa số các dự án ODA là về lĩnh vực phát triển kết cấu hạ tầng đô thị như cấp
nước, thoát nước, giao thông, vệ sinh môi trường đô thị, y tế, giáo dục, đào tạo,...
Lĩnh vực thuộc kết cấu hạ tầng đô thị thu hút được nhiều ODA nhất là cấp nước với
207,36 triệu USD (chiếm 31,5%), tiếp theo là thoát nước với 165,23 triệu USD
(chiếm 25,1%). ODA cho phát triển khu đô thị đứng thứ ba với 126,39 triệu USD
(19,2%).
Biểu 1. Cơ cấu ODA theo lĩnh vực ( Tính từ 1993-2002)
Giao th«ng C«ng nghiÖp
VÖ sinh, m«i
Ph¸t triÓn 5,3% 3,1%
tr-êng ®« thÞ
khu ®« thÞ
2%
19,2%
Kh¸c
14,2%
Tho¸t n-íc
25,1% CÊp n-íc
31,5%
Nguồn: Sở Kế hoạch Đầu tư Hà Nội
Qua bảng 4 ta có thể nhận thấy ODA tập trung chủ yếu vào lĩnh vực kết cấu hạ
tầng, chiếm 82,7% tổng số vốn tương đương với 544,389 triệu USD. Tỷ lệ này là

hoàn toàn thích hợp do Hà Nội là thủ đô, là trái tim, là khu kinh tế – chính trị trọng
điểm của cả nước cho nên cần phải có sự đầu tư thích đáng vào cơ sở hạ tầng, từ đó
tạo tiền đề cho đầu tư phát triển kinh tế nói chung.
Đã có nhiều lĩnh vực thuộc kết cấu hạ tầng đô thị quan trọng thu hút được các dự
án tài trợ của nước ngoài như:
- Về giao thông đô thị đã có nhiều chương trình, dự án của các Chính phủ và các
tổ chức quốc tế tài trợ và cho vay như Nghiên cứu về giao thông đô thị thành phố Hà
Nội của tổ chức SIDA Thụy Điển, Dự án “Tăng cường quản lý giao thông đô thị Việt
Nam” của Ngân hàng thế giới, Quy hoạch tổng thể giao thông đô thị cho thành phố
- Về cấp nước có dự án Cấp nước do Chính phủ Phần Lan tài trợ, Dự án cấp
nước giai đoạn 1996-2000 của Ngân hàng Thế giới, Nghiên cứu về hệ thống cấp nước
thành phố Hà Nội của tổ chức JICA Nhật Bản…
- Về thoát nước, Chính phủ Nhật Bản đã tài trợ nghiên cứu Quy hoạch tổng thể
thoát nước thành phố Hà Nội giai đoạn 1996-2000 đã được Chính phủ Việt Nam phê
duyệt và đang được triển khai thực hiện.
- Về vệ sinh, môi trường đô thị cũng có nhiều chương trình, dự án do chính phủ
và các tổ chức nước ngoài tài trợ như các dự án về xử lý chất thải rắn, cải thiện môi
trường…
Nhờ việc thực hiện những dự án ODA mà các lĩnh vực thuộc kết cấu hạ tầng đô
thị đã được thay đổi. Diện mạo thành phố ngày càng được cải thiện và việc đáp ứng
nhu cầu người dân thủ đô ngày càng được nâng cao, dần dần sánh vai ngang tầm thủ
đô các nước trong khu vực.
3. Các nhà tài trợ cho thành phố Hà Nội
Các nhà tài trợ ODA cho thành phố Hà Nội là Nhật Bản, Pháp, Phần Lan, Thuỵ
Sỹ, Thuỵ Điển, Niudilân, Canada, Bỉ, Đan Mạch, Hàn Quốc, Ngân hàng thế giới
(WB), Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) và các tổ chức NGOs khác.

Nhà tài trợ lớn nhất cho thành phố Hà Nội là Nhật Bản với tổng số là 295,6 triệu
USD (chiếm 52,5%). Tài trợ của Nhật Bản tập trung vào Hỗ trợ kỹ thuật bằng vốn
viện trợ không hoàn lại thông qua Tổ chức hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) và cho
vay vốn thông qua Quỹ hợp tác phát triển hải ngoại (OECF). ODA của Nhật Bản tập
trung vào lĩnh vực phát triển kết cấu hạ tầng đô thị.
Phần Lan là nước tài trợ lớn thứ hai với tổng số vốn tài trợ là 93,6 triệu USD
(chiếm 16,6%) cho các dự án cấp nước khu vực đô thị.
Ngân hàng thế giới (WB) là nhà tài trợ lớn thứ ba với tổng số ODA cho vay là
55,4 triệu USD (chiếm 9,8%) cho hai dự án thuộc lĩnh vực cấp nước và quản lý giao
thông đô thị.
Tài trợ ODA của Pháp với 16,5 triệu USD (chiếm 3%) cho một số các dự án về
lắp đặt hệ thống đèn tín hiệu giao thông, quản lý cấp nước, cung cấp thiết bị và đào
tạo.
BẢNG 5. CÁC NHÀ TÀI TRỢ CHO THÀNH PHỐ HÀ NỘI (TÍNH
TỪ 1993- 2002)
Nhà tài trợ Vốn ODA Tỷ lệ (%)
(Tr.USD)
Nhật Bản 295,6 52,5
Phần Lan 93,6 16,6
Ngân hàng thế giới 55,4 9,8
Pháp 16,5 3
Đài Loan 15 2,6
UNDP 7 1,2
Khác 79,6 14,3
Nguồn: Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội
4. Tình hình thực hiện 5 dự án ODA trọng điểm của Hà Nội hiện nay:
a/ Dự án thoát nước Hà Nội giai đoạn I:

Dự án thoát nước Hà Nội giai đoạn I đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt
đầu tư tại quyết định số 112/QĐ-TTg ngày 15/2/1995 với tổng mức đầu tư là 200
triệu USD, trong đó:
- Vốn ODA vay của JBIC Nhật Bản: 130 triệu USD
- Vốn Việt Nam: 40 triệu USD
Hiệp định vay tín dụng giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Nhật Bản đã
được ký kết : Hiệp định VNII-7 được ký ngày 18/04/1995 trị giá 6.406 triệu Yên và
Hiệp định VN V-1 ký ngày 30/03/1998 trị giá 12.165 triệu Yên.
Nội dung cơ bản của dự án là xây dựng trạm bơm đầu mối, hồ điều hoà thoát
nước tại khu vực Yên Sở- Thanh Trì, cải tạo các sông thoát nước chính, cải tạo và
xây dựng thí điểm 2 nhà máy xử lý nước thải.
Dự án được chia thành 14 gói thầu xây lắp, 2 gói thầu cung cấp thiết bị và một
gói thầu dịch vụ tư vấn.
Đã thực hiện và đưa vào hoạt động có hiệu quả 9/16 gói thầu, bao gồm:
- Trạm bơm Yên Sở, công suất 45m3
/giây và hệ thống hồ chứa, kênh dẫn. Đã
đưa vào vận hành từ tháng 05/1999.
- Hệ thống cống trong khu vực đô thị.
- Nạo vét xong 1 phần sông thoát nước và 1 số hồ trong nội thành.
Đang tiếp tục triển khai các gói thầu còn lại, trong đó có:
- Nạo vét cải tạo các sông còn lại và hệ thống cống trong thành phố
- Nạo vét cải tạo các hồ phía Nam Yên Sở và các hồ trong nội thành.
- Xây dựng trạm xử lý nước thải thí điểm Kim Liên, Trúc Bạch.
- Xây dựng khu tái định cư- di dân giải phóng mặt bằng.
Đánh giá chung: Dự án có nhiều cố gắng để thực hiện hoàn thành kế hoạch vốn
xây dựng cơ bản năm 2002. Các hạng mục dự án đã hoàn thành bước đầu đã góp
phần giảm tình trạng úng ngập khi có mưa lớn ở Thành phố Hà Nội như các điểm:
ngã năm Bà Triệu, Nguyễn Du, trước cửa Ga Hà Nội, cửa Công viên Lê Nin trên
đường Lê Duẩn… Các trang thiết bị nạo vét đang được triển khai và phát huy tác
dụng đối với các cống ngầm, kênh mương Cụm đầu mối Yên Sở đã hình thành với

các Hồ điều hoà, kênh và Trạm bơm Yên Sở với công suất 45m3
/s đã chính thức đưa
vào hoạt động nhằm chống úng ngập vào mùa mưa. Tuy nhiên so với tiến độ thì
chậm do: Phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (CP12) và thủ tục trong
công tác giải ngân phức tạp, kéo dài. Đặc biệt, phần vốn trong nước cho giải phóng
mặt bằng giao cho các quận huyện thực hiện giải ngân rất chậm do: giá đền bù chưa
được duyệt, chưa có quỹ nhà để di dân.
b/ Dự án tăng cường năng lực quản lý giao thông đô thị Thành phố Hà Nội:
Dự án tăng cường năng lực quản lý giao thông đô thị Thành phố Hà Nội đã được
Thủ tướng chính phủ phê duyệt tại quyết định số 98/QĐ-TTg ngày 13/02/1998 với
tổng mức đầu tư cho dự án là 24,78 triệu USD, trong đó;
- Vốn vay IDA của WB là : 22.3 triệu USD
- Vốn vay trong nước: 2,48 triệu USD
Hiệp định vay tín dụng số 3125-VN đã được ký kết giữa Chính phủ Việt Nam và
Ngân hàng Thế giới (WB) ngày 08/09/1998. Thời gian thực hiện dự án là 1998-2002.
Nội dung cơ bản của dự án là cải tạo, nâng cấp nhằm tăng cường năng lực giao
thông trên hành lang giao thông công chính, khu phố cổ và khu phố kiến trúc kiểu
Pháp, tăng cường năng lực quản lý giao thông và điều hành giao thông cho các tổ
chức, cơ quan có liên quan của thành phố Hà Nội.
Dự án được chia thành 14 gói thầu, trong đó: 8 gói thầu xây lắp, 5 gói thầu thiết
bị và 1 gói thầu tư vấn.
Các hạng mục chính:
- Các công việc đã triển khai: đã hoàn thành và chuẩn bị bàn giao cho các
đơn vị quản lý gói thầu hành lang Lê Duẩn.
- Các công việc đang triển khai: Triển khai thi công gói thầu hành lang Tây
Sơn và mở thầu các gói thâu xây lắp và thiết bị của dự án.
Đánh giá chung: Dự án có nhiều cố gắng để thực hiện đúng tiến độ, đã quan
tâm công tác tuyên truyền, giải thích về dự án cho người dân. Các hạng mục dự án đã
hoàn thành và đưa vào sử dụng đã góp phần cải thiện khá nhiều cơ sở hạ tầng đường
bộ và lập lại việc quản lý trật tự giao thông đi lại của người dân Thủ đô, góp phần

giảm nạn tắc nghẽn giao thông. Tuy nhiên so với tiến độ bị chậm do phải phối hợp
với các dự án khác trên địa bàn và không được sự ủng hộ cao của công luận vì người
dân chưa quen chấp hành các điều chỉnh có tính bắt buộc trong giao thông.
C/ DỰ ÁN CẢI TẠO VÀ MỞ RỘNG HỆ THỐNG CẤP NƯỚC THÀNH PHỐ
HÀ NỘI GIAI ĐOẠN IV ( DỰ ÁN CẤP NƯỚC 1A):
Dự án Cấp nước 1A đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số
435/QĐ-TTg ngày 29/06/1998 và Quyết định điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án số
826/CP-KTN ngày 27/07/1998 với tổng mức đầu tư là 628,14 tỷ đồng, tương đương
48,38 triệu USD, trong đó:
- Vốn vay của WB: 32,5 triệu USD
- Vốn viện trợ của Chính phủ Phần Lan: 1,96 triệu USD
- Vốn đối ứng của Việt Nam 180,96 tỷ VNĐ
Hiệp định vay vốn N-026-Vn đã được Chính phủ Việt Nam và NHTG ký ngày
07/07/1997. Thời hạn thực hiện của dự án là 1999-2002.
Nội dung của dự án là xây dựng 2 nhà máy nước Cáo Đỉnh và Nam Dư, cải tạo
mở rộng hệ thống cấp nước cho Thành Phố.
Theo kế hoạch đấu thầu của dự án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, dự
án được chia thành 3 gói thầu: gói thầu mua sắm thiết bị và xây lắp, gói thầu cung
cấp thiết bị và thi công điện cao thế cho 2 nhà máy nước và gói thầu tư vấn.
Các hạng mục chính:
- Các công việc triển khai : Nhà máy nước Cáo Đỉnh đã đưa vào hoạt động cung
cấp thêm 30.000 m3
/ngày đêm nước sạch cho nhân dân Thủ đô; Thi công 6/8 tuyến
ống truyền dẫn với tổng số chiều dài là 14.669m/23.726m đạt 62%; Tuyến ống phân
phối thi công được 23.592m/89.468m đạt 26%; Thi công tuyến dịch vụ đầu nối vào
nhà được 6.321m.
- Các công việc đang triển khai: Chuẩn bị mặt bằng để thi công Nhà máy nước
Nam Dư và tiến hành điều tra lên phương án đền bù tại phường Phú Thượng (Tây
Hồ) và xã Xuân Đỉnh, Đông Ngạc (Từ Liêm) và tiếp tục thi công các hạng mục còn
lại của dự án.

Đánh giá chung: Tuy đã hoàn thành xong một số hạng mục nhưng tiến độ thực
hiện chậm hơn so với kế hoạch do vướng mắc trong công tác GPMB và vấn đề kỹ
thuật trong xử lý Amoni. Ngoài ra việc thi công đầu nối vào nhà của dự án chậm: do
năng lực thiết kế của nhà thầu và thủ tục đối với người dân trong việc lắp đặt đồng hồ
vào nhà. Hiện thành phố đang chỉ đạo công ty khắc phục những vấn đề trên và triển
khai thực hiện thi công tiếp tục nhà máy nước Nam Dư.
d/ Dự án Phát triển cơ sở hạ tầng đô thị Bắc Thăng Long – Vân Trì:
Dự án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 854/QĐ- TTg
ngày 11/10/1997 với tổng mức đầu tư là 122 triệu USD, trong đó :
- Vốn vay của JBIC Nhật Bản là 104 triệu USD
- Vốn đối ứng trong nước là: 18 triệu USD
Hiệp định vay tín dụng đã được ký kết ngày 26/03/1997 giữa Chính phủ Việt
Nam và Chính phủ Nhật Bản. Thời gian thực hiện là 1997- 2002.
Mục tiêu dự án được xác định là xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật đầu mối cho
khu đô thị mới với quy mô 110.000 dân trên diện tích 2640 ha.
Ngày 22/07/1999 Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định 755/CP-CN phê duyệt
kết quả chọn công ty Nippon Koei là công ty tư vấn. Ngày 27/08/1999 đã tiến hành
ký hợp đồng tư vấn.
Ngày 19/08/1999 Hội đồng tư vấn khoa học của Bộ Nông Nghiệp và Phát triển
nông thôn đã họp để đánh giá thông qua trữ lượng nước ngầm cho phép khai thác.
Đến tháng 09/1999 cấp giây phép khai thác.
- Các công việc đã triển khai: đã hoàn chỉnh toàn bộ TKKT-DT của 5 gói
thầu, phê duyệt kết quả sơ tuyển gói thầu Nhà máy Cấp nước sạch, GPMB đợt 1,2 để
chuẩn bị thi công.
- Các công việc đang triển khai: đã trình Chính phủ phê duyệt thẩm định điều
chỉnh Báo cáo nghiên cứu khả thi.
Đánh giá chung: Tuy dự án được phê duyệt lại vào tháng 2/2002 nhưng ban
quan lý đã có nhiều cố gắng để khởi công được hai gói thầu trong năm 2002 là CP1

và CP3 và khẩn trương hoàn thành thủ tục khởi công các gói thầu còn lại trong quý I
và quý II năm 2003.
E/ DỰ ÁN PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ HÀ NỘI
GIAI ĐOẠN 1:
Tháng 03/1999 Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Nhật Bản đã ký kết công hàm
và hiệp định vay. Tổng đầu tư dự án trong giai đoạn 1 là 138,03 triệu USD. Trong đó:
- Vốn vay JBIC: 89,33 triệu USD
- Vốn đối ứng: 48,7 triệu USD
Tháng 7/1999 JBIC công bố vốn vay và có hiệu lực.
Tháng 8/1999 Thủ tướng Chính phủ phê duyệt báo cáo Tiền khả thi.
Nội dung cơ bản của dự án là giải quyết tình trạng ách tắc giao thông hiện nay
của Tp, triển khai đường nhánh nút Nam cầu Thăng Long, đường trên đê Hữu Hồng
và nút Ngã Tư Vọng.
Công việc đang được triển khai:
- Nút Ngã Tư Vọng : Phần cầu vượt đã hoàn thành 10/10/2002, Phần hầm cho
người đi bộ: đang thi công đạt 45% khối lượng
- Nút Nam Thăng Long và đường trên đê Hữu Hồng đang thi công đạt 30% khối
lượng.
Đánh giá chung: Thành phố Hà Nội đã cố gắng và hoàn thành phần cầu vượt
nút Ngã Tư Vọng sớm trước dự kiến 4 tháng do áp dụng biện pháp thi công đà giáo di
dộng, tuy nhiên các dự án thành phần khác chậm tiến độ do các thủ tục về quy hoạch
và GPMB, do đó dự án thành phần: nút Ngã Tư Sở, đường Kim Liên- Ô Chợ Dừa,
nút Kim Liên, khu TĐC 56 ha đã không kịp khởi công theo dự kiến kế hoạch của
năm 2002, do vậy vốn ODA cho công tác xây lắp là 55 tỷ đồng đã không kịp giải
ngân.
5. Đánh giá mức độ hiệu quả của việc sử dụng nguồn vốn ODA:
- Về cấp nước: Đây là lĩnh vực được đầu tư lớn nhất và góp phần cải thiện nhu
cầu cấp nước sạch của nhân dân Thủ đô. Các dự án cấp nước Phần Lan – ODA Phần
Lan, Cấp nước 1A- Vay tín dụng WB với tông vốn tài trợ khoảng 130 triệu USD đã

đưa công suất từ 200.000m3
/ngày đêm lên 400.000m3
/ngày đêm và sẽ đạt tiêu chuẩn
cấp nước sinh hoạt lên 130 lít/người/ngày. Các dự án trên đã đáp ứng việc mở rộng
dịch vụ cấp nước và nhu cầu dùng nước của thành phố Hà Nội.
- Về thoát nước: Dự án Thoát nước Hà Nội giai đoạn 1- vay vốn JBIC (Nhật
Bản) được triển khai thực hiện bước đầu đã giảm tình trạng úng ngập khi có mưa lớn
ở thành phố. Đặc biệt trong năm 2001, 2002 nhiều điểm ngập úng thường xuyên
trước kia như các phố: Bà Triệu, Huế, Nguyễn Công Trứ, ga Hà Nội,…(thuộc địa bàn
Quận Hai Bà Trung); Cao Bá Quát, Văn Miếu, Nguyễn Khuyến, Quốc Tử Giám, Cát
Linh, Nguyễn Thái Học,…(thuộc quận Đống Đa); Hai Bà Trưng, Triệu Quốc Đạt,
Nhà Chung (thuộc quận Hoàn Kiếm); Thuỵ Khuê (thuộc quân Ba Đình và khu vực
Hồ Tây) tình trạng úng ngập nay đã giảm nhiều (thời gian úng ngập trước kia từ 1
đến 2 ngày, hiện nay mặc dù còn úng ngập nhưng thời gian chỉ còn từ 1-2 giờ). Các
trang thiết bị nạo vét đang được triển khai và phát huy tác dụng đối với các cống
ngầm, kênh mương. Cụm đầu mối Yên Sở đã hình thành với các Hồ tiêu điều hoà
kênh và Trạm bơm Yên Sở với công suất 45m3
/s đã chính thức đưa vào hoạt động
từng bước giảm úng ngập vào mùa mưa. Tuy nhiên, những khu vực có cốt địa hình
thấp từ +5,0 đến +5,5 như Kim Liên, Hồ Ba Mộu; những khu vực mới phát triển hoặc
những khu vực chưa có dự án đi qua vẫn còn úng ngập như: Nguyễn Trãi, Thành
Công, Hoàng Mai. Ngoài ra, với những trận mưa lớn hơn cường độ tính toán của dự
án là 172mm/2 ngày thì việc giải quyết úng ngập hiện nay chỉ có thể là giảm thiểu tối
đa thời gian úng ngập.
- Về hạ tầng đô thị: Các dự án : Đèn tín hiệu Giao thông Hà Nội- ODA Pháp tài
trợ đã góp phần giảm ùn tắc giao thông bằng hệ thống điều khiển đèn tín hiệu thông
qua một trung tâm điều khiển tự động đặt tại 40B Hàng Bài với 106 nút giao thông;
Tăng cường năng lực quản lý giao thông đô thị HN- Vay tín dụng của WB được thực
hiện nhằm cải thiện cơ sở hạ tầng đường bộ và lập lại việc quản ly trật tự giao thông đi
lại của người dân Thủ đô, góp phần giảm nạn tắc nghẽn giao thông. Hiện nay dự án đang
tiến hành cải tạo, chỉnh trang các tuyến hành lang Lê Duẩn, Trần Quang Khải, Tây Sơn,
Bạch Mai; Phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đô thị HN- Vay tín dụng của

JBIC, tạo cơ sở hạ tầng cho phát triển giao thông trọng điểm của Thành phố, tạo quỹ
nhà, khu đô thị cho di dân GPMB, cải thiện bộ mặt đô thị, giữ gìn vệ sinh môi trường,
Phát triển cơ sở hạ tầng Bắc Thăng long- Vân Trì HN- Vay tín dụng JBIC sẽ xây
dựng được một khu đô thị mới tại Bắc Thăng Long – Vân Trì phục vụ cho công tác
quy hoạch và giải phóng mặt bằng, tái định cư.
- Về môi trường đô thị: tình hình môi trường đô thị có nhiều tiến bộ. Hiện tượng
rác thải sinh hoạt ứ đọng lưu cữu đã không còn, diện mạo môi trường của TP ngày
càng được cải thiện và đáp ứng nhu cầu ngày một cao của người dân đô thị.
Ngoài ra các dự án khác về lĩnh vực y tế, văn hoá, giáo dục… cũng góp phần
giải quyết một phần những khó khăn về cơ sở vật chất phục vụ người dân thủ đô.
III. đánh giá tình hình quản lý thực hiện các dự án ODA ở Hà Nội
Tổng kết công tác vận động, thu hút và quản lý sử dụng các nguồn vốn vay và
tài trợ quốc tế trong thời gian qua ở thành phố Hà Nội có thể thấy rõ một số điều đáng
chú ý sau:
1. Những kết quả đạt được:
Công tác quản lý nhà nước đối với các dự án ODA của Thành phố Hà Nội những
năm qua đã đạt được những kết quả đáng kể:
Thành phố Hà Nội đã có những tiến bộ lớn về chỉ đạo triển khai thực hiện các dự
án ODA, nhất là các dự án trọng điểm. Nhìn chung các dự án ODA của thành phố Hà
Nội dần đi vào quy củ do có sự chỉ đạo khá chặt chẽ từ các cấp của Trung ương, của
lãnh đạo UBND Thành phố, các Sở ban ngành và đến các đơn vị chủ đầu tư.
- Thành phố đã làm tốt công tác xúc tiến, kêu gọi tài trợ được nhiều dự án
ODA tập trung cho việc phát triển cơ sở hạ tầng và hiện nay cũng đang tích cực kêu
gọi và đàm phán với các đối tác nước ngoài cho nhiều dự án mới.
- Các dự án ODA của thành phố Hà Nội đã và đang được triển khai khẩn
trương để hoàn thành đúng kế hoạch đặt ra. Thành phố đã thường xuyên bám sát tình
hình triển khai các dự án ODA, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan, và
với các đại diện của các nhà tài trợ tại Hà Nội để xử lý các khó khăn vướng mắc từ cả
hai phía. Các cuộc họp kiểm điểm 3 bên giữa kỳ hoặc hàng tháng, hàng quý (giữa cơ

quan quản lý ODA, nhà tài trợ và các Ban quản lý dự án) được tổ chức đã kịp thời xử
lý các vấn đề nảy sinh trong quá trình thực hiện các dự án ODA ở thành phố.
- Các cơ quan quản lý và Ban quản lý các dự án đã tích cực triển khai thực hiện
dự án đạt nhiều kết quả tốt như dự án cấp nước Phần Lan, cấp nước Gia Lâm, dự án
Quy hoạch tổng thể thoát nước Hà Nội, dự án đèn tín hiệu giao thông Hà Nội giai
đoạn 1, Dự án hạ tầng đô thị Bắc Thăng Long, Dự án hạ tầng giao thông đô thị ... Các
dự án trên đã góp phần cải thiện hệ thống cơ sở hạ tầng của thành phố.
- Thành phố đã mở rộng hợp tác với nhiều nhà tài trợ mới, tiềm năng. Đây sẽ là
điều kiện rất thuận lợi để đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế công nghiệp hoá và
hiện đại hoá của thủ đô.
- Các cấp, các ngành của Thành phố đã có những chuyển biến trong nhận thức,
thấy rõ hơn trách nhiệm trong việc vận động, quản lý điều hành các dự án ODA, và
thấy rõ hơn trách nhiệm trong việc vận động, quản lý điều hành các dự án ODA, và
thấy rõ được hơn lợi thế của nguồn vốn này là một nguồn quan trọng của ngân sách
Nhà nước.
- Thông qua các chương trình dự án, năng lực của các cơ quan quản lý đã được
tăng cường. Nhiều cán bộ nghiên cứu và quản lý đã được đào tạo, nâng cao kiến thức
có hệ thống ở nước ngoài về quá trình chuẩn bị dự án, đấu thầu và xét thầu, phân tích
và đánh giá dự án...
2. Những hạn chế còn tồn tại:
Bên cạnh những kết quả đã đạt được ở trên, công tác quản lý các nguồn vốn vay
và tài trợ quốc tế trên địa bàn thành phố Hà Nội còn tồn tại nhiều vấn đề, thể hiện:
Thứ nhất : Quy hoạch thành phố chưa phù hợp với thực tế phát triển:
Quy hoạch Thành phố Hà Nội đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê
duyệt năm 1998. Hiện nay Thành phố đang triển khai quy hoạch chi tiết các Quận,
Huyện. Vấn đề quy hoạch ngành rất quan trọng và cần được sự quan tâm chỉ đạo
thường xuyên. Mặc dù vấn đề Quy hoạch ngành đã được UBND thành phố chỉ đạo

nghiên cứu nhưng vẫn có chỗ chưa phù hợp với thực tế, chưa gắn kết với Quy hoạch
không gian. Do đó khi triển khai các dự án thường phải điều chỉnh hoặc rà soát, cập
nhật lại số liệu. Điều này làm ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thực hiện các dự án.
Thứ hai: Cơ chế chính sách trong việc quản lý tổ chức thực hiện các dự án ODA
còn chưa hoàn thiện, thiếu tính ổn định và đôi khi còn khá rườm rà phức tạp.
Mặc dù các dự án sử dụng vốn ODA được quản lý tổ chức thực hiện theo Hiệp
định nhưng các dự án này vẫn phải tuân theo những quy định về quản lý đầu tư xây
dựng của Việt Nam.
Sự thiếu hoàn thiện về cơ chế (như cơ chế về đầu tư xây dựng, cơ chế giải phóng
mặt bằng, cơ chế quản lý, thanh tra, kiểm tra…) dẫn đến trong quá trình tổ chức thực
hiện dự án, nhiều vấn đề không được giải quyết kịp thời, phải báo cáo giải trình qua
nhiều cơ quan từ trung ương đến địa phương ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ của dự
án.
- Cơ chế chính sách trong khâu đền bù GPMB chưa ổn định, thủ tục GPMB còn
mất nhiều thời gian, thiếu quỹ nhà di dân, ảnh hưởng đến tiến độ dự án (dự án Thoát
nước HN, dự án Phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đô thị giai đoạn I)
- Các thủ tục phê duyệt của chúng ta còn phức tạp, qua nhiều cấp. Thủ tục và
quan điểm triển khai giữa các nhà tài trợ và Việt nam còn chưa thống nhất.
Thứ ba: Các cơ quan quản lý Nhà nước phối hợp chưa đồng bộ.
- Một dự án ODA khi triển khai thực hiện sẽ bị chi phối bởi các quy định chính
sách hiện hành và các cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành như Sở Kế hoạch đầu
tư, Sở Quy hoạch Kiến Trúc, Sở Địa Chính nhà đất, Sở Giao thông công chính, Sở
Xây dựng, Sở Tài chính vật giá, Kho bạc Nhà nước Thành phố…Các cơ quan chuyên
ngành đều có những nguyên tắc và cơ chế hoạt động phù hợp với các chính sách hiện
hành. Trong khi đó, cơ chế chính sách hiện hành chưa đồng bộ, thiếu sự quản lý tổng
thể. Điều này dẫn đến việc là nhiều công đoạn của dự án phải xử lý theo hình thức

tình thế, sự vụ và UBND thành phố Hà Nội phải thường xuyên tổ chức hội họp, lấy ý
kiến các Bộ, Ngành để xử lý.
- Việc lập dự án khả thi đã không có sự phối hợp thống nhất với các cơ quan
chủ quản có công trình mà dự án sẽ ảnh hưởng đến. Một số dự án trong giai đoạn lập
báo cáo nghiên cứu khả thi và thiết kế kỹ thuật do phía nước ngoài áp dụng những
tiêu chuẩn kỹ thuật không phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện cụ thể của thành phố
nên đã làm cho công tác phê duyệt và triển khai bị chậm ảnh hưởng đến tiến độ thực
hiện chung của những dự án này.
- Thiếu một hệ thống thông tin đầy đủ về các dự án, kết nối các cơ quan quản
lý ODA của thành phố với các Bộ, các Ngân hàng và Chính phủ để nâng cao hiệu quả
quản lý các dự án ODA
- Các cấp, các ngành của thành phố đã thấy rõ trách nhiệm trong việc vận động,
quản lý, điều hành các dự án ODA, tuy nhiên cũng còn nhiều nơi chưa thấy rõ được
lợi thế của nguồn vốn này, chưa nhận thức đúng “ODA là một nguồn quan trọng của
ngân sách Nhà nước ...”.
Thứ tư: Năng lực cán bộ quản lý dự án còn hạn chế.
- Việc tổ chức triển khai một số dự án phải trải qua nhiều thủ tục, nhiều công
đoạn. Vấn đề năng lực cán bộ ảnh hưởng rất lớn đối với việc chuẩn bị và triển khai
các dự án ODA. Thực trạng tồn tại hiện nay là hầu hết các tài liệu nghiên cứu của các
dự án ODA đều có nội dung rất sơ sài, dường như các tài liệu này được chuẩn bị ra
chỉ với mục đích đưa ra được tên dự án để kêu gọi tài trợ. Bên cạnh đó, nhiều dự án
trong quá trình nghiên cứu chuẩn bị dự án đã hoàn toàn phụ thuộc vào chuyên gia tư
vấn nước ngoài dẫn đến nhiều bất cập phát sinh khi đưa dự án vào triển khai.
- Cán bộ quản lý dự án còn thiếu về số lượng và yếu về chất lượng. Việc giám
sát thi công còn lỏng lẻo dẫn đến tiến độ và chất lượng không đảm bảo. Việc theo dõi
thực hiện dự án ODA của thành phố hiện nay vẫn chưa được tổ chức một cách có hệ
thống. Việc báo cáo tình hình thực hiện dự án và tổng hợp tình hình thực hiện ở thành

phố chưa được quan tâm đúng mức. Đối với các ban quản lý do chưa có những ràng
buộc về trách nhiệm khi thực hiện chế độ báo cáo nên việc báo cáo thường không
được đầy đủ, thiếu những đề xuất, kiến nghị và thường là chậm. Đối với các cơ quan
quản lý ODA, việc theo dõi thực hiện dự án cũng còn hạn chế, rất khó khăn trong
việc tổng hợp, phân tích và lập báo cáo tổng hợp và phát hiện những vấn đề gây chậm
giải ngân.
- Công tác quản lý sau dự án, nhất là đối với các cơ quan quản lý cấp trên bị
buông lỏng nên không cập nhật được tình hình thực hiện dự án để can thiệp kịp thời
và xử lý các tình huống trở ngại phát sinh.
- Chưa có hệ thống các chỉ tiêu theo dõi tình hình thực hiện dự án ODA trong
hệ thống thống kê của thành phố.
Thứ năm: Các quy định vấn đề vốn đối ứng còn chưa rõ ràng và nhất quán.
Trước khi chuẩn bị ký kết các hiệp định, điều ước quốc tế về ODA với phía
nước ngoài, cần xác định rõ mức đóng góp của phía Việt Nam. Thực tế, khi điều ước
quốc tế được ký kết giữa hai Chính phủ thì vốn đối ứng vẫn chưa được ghi ngay mà
phải chờ đến khi dự án khả thi được duyệt thì vốn đối ứng mới được ghi. Ngoài ra,
hiện nay vẫn chưa có một quy định cụ thể nào về nguồn vốn đối ứng được lấy từ đâu,
được sử dụng như thế nào, bao nhiêu .... và như vậy, mặc dù vốn đối ứng đã được
duyệt nhưng việc rút vốn lại quá khó khăn, thủ tục rất phiền hà nên đã làm cho tiến
độ dự án bị chậm so với kế hoạch, làm giảm hiệu quả của dự án. Trong nhiều trường
hợp thiếu vốn đối ứng và cấp vốn đối ứng không phù hợp với tiến độ thực hiện dự án.
Mức giải ngân thấp đã gây ra những hậu quả bất lợi như:
- Việc không thực hiện được đúng tiến độ để đưa các công trình được tài trợ
bằng nguồn vốn ODA vào hoạt động sẽ ảnh hưởng đến tỷ lệ tăng trưởng kinh tế,
giảm hiệu quả sử dụng vốn, ảnh hưởng xấu đến việc thực hiện các nhiệm vụ kinh tế
xã hội. Mặt khác tiến độ đầu tư chậm lại có thể ảnh hưởng đến thu hút đầu tư trực
tiếp của nước ngoài trong tương lai.

- Đối với vốn vay ODA, chậm giải ngân đồng nghĩa với việc làm cho các điều
kiện đã được ưu đãi kém đi, trong đó thời gian ân hạn bị rút ngắn, thời hạn hiệu lực
vốn vay giảm, làm giảm lòng tin của các nhà tài trợ vào khả năng tiếp nhận ODA của
thành phố nói riêng và của cả nước nói chung.
- Thời gian chuẩn bị dự án trước khi ký kết Điều ước quốc tế về ODA cũng
như sau khi ký kết thường kéo dài từ 1,5 đến 2 năm. Do đó cũng thường làm chậm
tiến độ của dự án.
- Khó khăn trong việc giải phóng mặt bằng. Một mặt phải đáp ứng yêu cầu về
chính sách di dân của các nhà tài trợ, đồng thời phải tuân thủ những quy định hiện
hành của Nhà nước về công tác đền bù và giải phóng mặt bằng.
Thời gian triển khai các dự án kéo dài, có nhiều thay đổi trong quá trình thực
hiện nên xuất hiện nhu cầu thay đổi một số nội dung của dự án. Phía Việt Nam có
nhiều thay đổi so với Hiệp định. Những cân nhắc thay đổi trên gây sự kéo dài dự án
(d/a PTCSHT Bắc Thăng Long- Vân Trì, d/a PTCSHT GTĐT giai đoạn I)
3. Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, vướng mắc và tiềm năng trong chu trình cho vay, quản lý và thu hồi vốn của các tổ chức và các
nhà tài trợ cho Hà Nội.
3.1. Điểm mạnh
- Chu trình hình thành dự án hỗ trợ có trình tự và thống nhất: Một đặc điểm
có thể nhận thấy là ngay từ khâu xác định và hình thành dự án hoặc chương trình hỗ
trợ, các nhà tài trợ đều tiến hành có trình tự, bài bản, cẩn thận và gắn kết một cách
chặt chẽ với các khâu tiếp theo trong một chu trình thống nhất. Điều này đảm bảo
việc hình thành dự án có trật tự, kỹ lưỡng và khoa học, tạo điều kiện dễ dàng cho các
bước triển khai tiếp theo.
- Chu trình vận hành nguồn vốn có hệ thống và tập trung: Sau khi xác định và
hình thành các dự án hỗ trợ, nguồn vốn ODA của các nhà tài trợ được vận hành theo
một chu trình thống nhất, có trật tự và chặt chẽ. Đối với các nhà tài trợ đa phương, thì
cơ quan đại diện tại Việt Nam sẽ là cơ quan đề xuất, tham mưu cho Cơ quan tài trợ
cấp trên và có thẩm quyền theo dõi việc thực hiện khoản hỗ trợ tại Việt Nam. Đối với
các nhà tài trợ song phương, cơ quan nghiên cứu và tham mưu chính sách hỗ trợ

ODA thường là các cơ quan quản lý kinh tế đối ngoại hoặc hợp tác quốc tế hoặc ngân
hàng tài chính. Cơ quan ngoại giao ( hoặc đại diện cơ quan hợp tác quốc tế) và Văn
phòng ngân hàng tài chính sẽ theo dõi việc thực hiện khoản hỗ trợ tại Việt Nam.
- Tiến hành thủ tục nhanh chóng và thuận lợi: Các thủ tục thẩm định và phê
duyệt dự án của phía nhà tài trợ được tiến hành nhanh chóng và đúng tiến độ. Giải
ngân được coi là một chỉ tiêu xác định mức độ thực hiện thành công của công tác hỗ
trợ, vì vậy các thủ tục về giải ngân vốn ODA cho các dự án hoặc chương trình hỗ trợ
đều được các nhà tài trợ lưu tâm và đơn giản hoá.
3.2 Điểm yếu
- Máy móc và khá cứng nhắc: Các chu trình và thủ tục của nhiều nhà tài trợ
được coi là những nguyên tắc bất di bất dịch. Việc thay đổi hay điều chỉnh những
nguyên tắc này thường chỉ đặt ra trong trường hợp có sự thay đổi đặc biệt trong quan
hệ chính trị, trường hợp khẩn cấp, thay đổi cơ cấu của cơ quan tài trợ. Điều này dẫn
tới những thực tế là vốn ODA của nhiều nước tài trợ đã không thể vào được các nước
đang rất có nhu cầu về ODA do thủ tục và chu trình quá khác biệt.
- Chu trình hình thành dự án tốn nhiều thời gian: Chu trình hình thành dự án
của các nhà tài trợ được đánh giá là có trình tự và thống nhất, tuy nhiên việc bắt buộc
phải tiến hành theo các trình tự và thủ tục đã vừa làm mất nhiều thời gian của nhà tài
trợ, của nước tiếp nhận cũng như lãng phí nguồn lực của cả hai bên và nhiều khi làm
lỡ cơ hội và mất ý nghĩa kịp thời của công tác hỗ trợ.
- Công tác giám sát thực hiện dự án của nhiều nhà tài trợ chưa được lưu tâm
thích đáng: Nhiều nhà tài trợ sau khi cung cấp vốn đã thể hiện sự thiếu lưu tâm đến
công tác giám sát việc thực hiện của các nhà thầu (thường là có xuất xứ hay liên quan
đến nhà tài trợ). Vì vậy nhiều trường hợp nhà thầu không thực hiện đúng những cam
kết đối với chủ đầu tư Việt Nam đã không được xử lý ở mức độ phù hợp. Đội ngũ các
nhân viên chuyên trách am hiểu về việc quản lý các dự án ODA, do vậy đã không thể
xử lý được những tình huống đặc thù của từng dự án.

- Yếu tố chính trị: Trong nhiều trường hợp tại Việt Nam , những điều kiện để
thu xếp một khoản vốn ODA mang quá nhiều màu sắc chính trị. Những yêu cầu hay
đòi hỏi đôi khi quá đáng của một số nhà tài trợ ( đặc biệt là các nhà tài trợ đa phương)
đã thể hiện sự can thiệp hay dính líu vào những vấn đề thuộc nội bộ giải quyết của
Chính phủ Việt Nam, vì vậy đã dẫn đến những ảnh hưởng tiêu cực không nhỏ tới việc
thoả thuận giữa hai bên về bố trí vốn ODA.
3.3 Vướng mắc
Sự khác biệt về quy trình, điều kiện và thủ tục của các nhà tài trợ với những quy
trình, thủ tục của phía Việt Nam: Có thể nói rằng có bao nhiêu nhà tài trợ thì có bấy
nhiêu chu trình, phương thức và điều kiện cung cấp ODA. ADB, IDA, và JBIC có
các thủ tục riêng của mình đòi hỏi chính phủ phải tuân theo khi thực hiện các dự án
đầu tư sử dụng vốn ODA. Điều này khiến các quy trình của Việt Nam không thể có
những điều kiện tương thích hoàn toàn phù hợp. Nhiều sự khác biệt trong những quy
định của các nhà tài trợ ( đặc biệt của các nhà tài trợ đa phương) về thể lệ đấu thầu
tuyển chọn tư vấn, nhà thầu xây dựng, mua sắm hàng hoá thiết bị, đền bù giải phóng
mặt bằng, v.v so với những quy định của phía Việt Nam đã gây nhiều khó khăn cho
các chủ đầu tư, các ban quản lý dự án và làm chậm tiến độ triển khai thực hiện dự án.
3.4 Tiềm năng.
Thực tế gần đây cho thấy một số nhà tài trợ chính (chủ yếu là tài trợ song
phương) đã và đang thực hiện những cải cách về thủ tục và điều kiện cung cấp ODA
theo hướng tạo nên những sự linh hoạt cần thiết nhằm phù hợp với điều kiện của Việt
Nam và hỗ trợ cho việc thực hiện nhanh các dự án ODA. Điển hình là JBIC, sau khi
hợp nhất đã có một số sửa đổi về các quy định so với những quy định củ trước đây
(khi còn là OEUF). Sự việc này nhằm phù hợp với chính sách ODA của Nhật Bản là
tiếp tục tăng ODA cho khu vực châu á nói chung và Việt Nam nói riêng. Các nhà tài
trợ song phương khác như úc, Pháp, Hà Lan và Tây Bắc Âu cũng đã và sẽ áp dụng
những có chế linh hoạt hơn trong việc thẩm định, phê duyệt và cung cấp vốn cho các
dự án tại Việt Nam nhằm tăng mức độ và đẩy nhanh tốc độ giải ngân vốn ODA của

những nước này cho Việt Nam. Càng linh hoạt hơn phải kể đến các tổ chức NGOs
quốc tế. Thông qua việc tiếp xúc gần gũi với cộng đồng, với số vốn hỗ trợ không lớn
và cơ chế sử dụng tài chính đơn giản, nhanh chóng, các tổ chức NGOs chắc chắn sẽ
ngày càng có nhiều các dự án hỗ trợ được triển khai tại Việt Nam.
4. Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, vướng mắc và tiềm năng trong chu trình
thủ tục quản lý ODA của phía Việt Nam
4.1 Điểm mạnh
Sự cam kết của Chính phủ tiếp tục quá trình đổi mới. Với những thành tựu
hơn một thập kỷ qua đã chững minh sự đúng đắn của các quyết định mang tính chất
cải cách của Chính phủ. Điều này không chỉ là một bằng chứng thuyết phục đối với
cộng đồng thế giới về những nỗ lực của nhân dân Việt Nam nhằm tạo dựng một cuộc
sống ấm no, phồn vinh. Việc chính phủ Việt Nam không ngừng tiến hành các cuộc
cải tổ về thể chế, chính sách, đổi mới phong cách quản lý cũng khiến các nhà tài trợ
thêm vững tin và tiếp tục hỗ trợ cho những nỗ lực cải cách và xây dựng kinh tế của
Việt Nam. Trong lĩnh vực quản lý nguồn vốn ODA, các cơ quan chính phủ cũng đã
tích cực xem xét, điều chỉnh các quy định một mặt nhằm tạo một không gian thuận
lợi hơn cho việc triển khai dự án, một mặt tăng cường công tác quản lý nguồn vốn
này của chính phủ. Các nghị định và thông tư hướng dẫn đã được các Bộ, Ngành xem
xét, sửa đổi bổ sung và hoàn chỉnh theo từng giai đoạn để đáp ứng những nhu cầu
thực tiễn của việc thực hiện các dự án ODA.
Quản lý nguồn vốn ODA một cách tập trung. Qua nhiều bài học và kinh
nghiệm quản lý ODA tại nhiều quốc gia tiếp nhận nguồn này có thể thấy rõ một
phương châm luôn luôn được nhấn mạnh là sự quản lý tập trung của nước tiếp nhận
ODA. Tại Việt Nam, chính phủ đã đặc biệt chú trọng tới điều này và đã hình thành
một cơ chế quản lý tập trung, có phân cấp và có cơ quan đầu mối chuyên trách về
điều phối và quản lý ODA là Bộ Kế hoạch và đầu tư ở cấp Trung Ương, các Sở Kế
Hoạch và đầu tư của các địa phương và các Vụ Kế hoạch đầu tư của các Bộ, ngành

khác. Các quy định về chế độ báo cáo cũng được đề cập trong các văn bản quản lý
nguồn vốn ODA như một yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả công tác quản lý.
Công tác triển khai thực hiện các dự án ODA được chú trọng. Đặc biệt đối với
các dự án phát triển hạ tầng cơ sở có tính chất phức tạp và thời gian xây dựng, vận
hành kéo dài. Các cơ quan quản lý đánh giá và coi trọng vai trò của các Ban quản lý
dự án hoặc chủ đầu tư thể hiện thông qua việc các văn bản quản lý gần đây ngày càng
được sửa đổi, hoàn thiện, hướng tới việc tháo gỡ, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc
thực hiện dự án và chủ động phân quyền nhiều hơn cho các đơn vị thực hiện dự án.
4.2 Điểm yếu và vướng mắc
Những vấn đề, vướng mắc trong quá trình thực hiện các dự án ODA.
Đi sau hơn vào khía cạnh chất lượng của việc thực hiện các chương trình, dự án
ODA, có một số vấn đề vướng mắc đã được các cơ quan của chính phủ Việt Nam và
các nhà tài trợ nêu ra, chủ yếu thuộc 3 lĩnh vực chính như sau:
- Quy trình chuẩn bị và phê duyệt dự án
- Quản lý dự án
- Các vấn đề đấu thầu
Các mảng vấn đề khác cũng được xem là quan trọng, bao gồm vấn đề Tái định
cư, Tính minh bạch, Các cam kết, Kế hoạch hoá đầu tư và Hài hoà thủ tục, tăng
cường năng lực ngành xây dựng.
Sau đây là cội rễ của các vấn đề vướng mắc:
- Thứ nhất, khâu chuẩn bị và phê duyệt dự án chưa được nhấn mạnh đúng
mức. Việc thiết kế dự án được giải quyết quá muộn trong quá trình này và một số
những thu xếp về thể chất, như thành lập các Ban QLDA, nhằm đảm bảo thực hiện
dự án một cách trôi chảy, thường không tiến hành kịp thời. Qui trình thẩm định và
phê duyệt của các nhà tài trợ đôi khi khác nhau, gây nhiều lúng túng và chậm trễ.

- Thứ hai, năng lực cán bộ của các cơ quan điều hành, các chủ đầu tư và Ban
QLDA có hạn chế. Vấn đề này có thể được giải quyết ở chừng mực nào đó thông qua
việc tổ chức đào tạo và tăng ngân sách hành chính.
- Thứ ba, các quy trình ra quyết định phức tạp và mất nhiều thời gian, đòi hỏi
phải được phê duyệt ở cấp Chính phủ hoặc cấp Bộ, ngành, kể cả những thay đổi nhỏ
trong hợp đồng. Vì vậy, các cơ quan chủ quản, các chủ đầu tư và các Ban QLDA
không đủ quyền hạn để có thể thực hiện dự án một cách hiệu quả. Ngoài việc phải
tuân thủ các quy định, hướng dẫn của phía nhà tài trợ, các đơn vị trên còn phải tuân
thủ những hướng dẫn của một số Bộ ngành. Các hướng dẫn này thường không nhất
quán và rõ ràng với nhau. Thiếu sự phối hợp vào trao đổi thông tin nội bộ, giữa các
cơ quan Chính phủ, giữa các cơ quan tài trợ ODA và các cơ quan của Chính phủ.
- Cuối cùng là những vướng mắc liên quan đến vấn đề đấu thầu các dịch vụ tư
vấn, mua sắm. Những khác biệt về quy định, quy trình đấu thầu và tuyển chọn tư vấn
giữa các bên đã gây ảnh hưởng không nhỏ tới việc triển khai dự án ODA, đặc biệt đối
với các dự án phát triển cơ sở hạ tầng.
* Quy trình chuẩn bị, thẩm định và phê duyệt dự án.
Giai đoạn chuẩn bị được xác định hết sức cần thiết đối với công tác thực hiện
dự án và các hồ sơ mời thầu phải chuẩn bị xong trước hoặc khi khoản tín dụng có
hiệu lực. Điều này đòi hỏi quyết định phê duyệt của Chính phủ và việc thành lập Ban
QLDA phải diễn ra sớm hơn nhiều trong chu trình dự án và vì thế khác với tình trạng
hiện nay. Sự thiếu kinh nghiệm và các nguồn lực hiện có để chuẩn bị và khởi động dự
án đã hạn chế khả năng của phía Việt Nam trong việc đóng góp toàn bộ kinh nghiệm
của minhf trong quá trình chuẩn bị và trong việc tiếp nhận chuyển giao công nghệ từ
các tư vấn nước ngoài.
Việc thực hiện dự án cần phải tuyệt đối đóng khung trong nôi dung nghiên cứu
khả thi (F/S) đã được phê duyệt, mặt khác Hiệp định tín dụng và giám sát dự án của
các nhà tài trợ dựa trên kết quả thẩm định, phê duyệt nghiên cứu khả thi (F/S) của
Chính phủ diễn ra ngay sau khi có thẩm định của các nhà tài trợ bởi vì việc phê duyệt

này đòi hỏi phải có các nguồn lực cho dự án (Điều 25 của Nghị định 87/CP) Khi đó,
các vướng mắc được nhân đôi:
- Sự chậm trễ trong phê duyệt sau khi ký hiệp định vay
- Thiếu nhất quán của nội dung phê duyệt F/S và kết quả thẩm định của nhà tài
trợ.
Vướng mắc đầu tiên chủ yếu bắt nguồn từ việc thiếu năng lực chuẩn bị Nghiên
cứu khả thi (F/S) để đáp ứng phê duyệt của Chính phủ. Về mặt này , các nhà tài trợ
cần kiểm tra kỹ năng lực thực hiện của các cơ quan chủ quản để tránh những trường
hợp chậm trễ như vậy. Trong một số trường hợp, các Ban QLDA được thành lập sau
khi quá trình thẩm định của nhà tài trợ hoàn tất. Chính phủ nên đảm bảo thiết lập một
hệ thống quản lý dự án thời điểm thẩm định của nhà tài trợ cũng có thể thay đổi nếu
công việc thực hiện bị trì hoãn. Nhà tài trợ có thể xem xét phê duyệt nghiên cứu khả
thi của Chính phủ và thành lập Ban QLDA theo các điều kiện trong Hiệp định tín
dụng.
Vướng mắc thứ hai nghiêm trọng hơn nữa theo nghĩa nó gây ra những bất đồng
quan điểm giữa các nhà tài trợ và cơ quan chủ quản. Tại thời điểm tiến hành thẩm
định, đoàn thẩm định của nhà tài trợ thống nhất với cơ quan chủ quản như đơn giá,
tốc độ trượt giá, ngân sách dự phòng và số tháng người của tư vấn hiện nay của
Chính phủ phía tài trợ không đảm bảo chắc chắn rằng các nội dung nhất trí trong quá
trình thẩm định có được thể hiện đúng trong Nghiên cứu khả thi hay không. Hiện
nay, các chi phí dự kiến trong F/S thực tế được xem như các chi phí ước tính do phía
nhà tài trợ thẩm định thì sẽ tạo ra số dự trong khoản vay. Nhiều dự án ODA đã có
những khoản tiết kiệm lớn từ vốn vay và chủ yếu là do mức giá thầu thấp. Một số các
Ban QLDA đã tận dụng tình huống này đề nghị phía các nhà tài trợ để sử dụng khoản
dư tiết kiệm này cho các dự án đầu tư bổ sung mặc dù những dự án này không đủ
chứng lý cần thiết. Để đảm bảo chất lượng của dự án, cần giữ chi phí ước tính trong
nghiên cứu khả thi theo các kết quả thẩm định của các nhà tài trợ.

Thiếu các hướng dẫn về hoạt động và tài chính cụ thể của Cấp Bộ cũng làm cho
dự án khởi động chậm. Hiện đã có những hướng dẫn hoạt động tài chính tiêu chuẩn,
để đạt được sự nhất trí. Trong những trường hợp các dự án JBIC tài trợ, thời gian
trung bình để Chính phủ ra quyết định xét thầu là 170 ngày trong năm 1998, trong dó
có dự án mất hơn một năm (xem bảng). Dường như sau sự tham gia của nhiều cơ
quan phục vụ cho việc ra quyết định minh bạch trong kết quả thầu.
Bảng 6. Hoạt động quản lý đấu thầu dự án ODA trong năm tài khoá 1998
(Đơn vị: Số trường hợp)
Số ngày Sơ tuyển Xét thầu Đàm phán hợp
đồng
0-30 5 2 3
31-90 2 1 4
91-180 9 3
181-365 5
365- 1
Trung bình 26,9 169,4 72,4
Nguồn: Báo cáo của JBIC trong bản báo cáo danh mục đầu tư thường xuyên
tháng 6/1999.
Qui trình thủ tục của Chính phủ trong việc phê duyệt các khoản viện trợ không
hoàn lại vẫn còn chưa đơn giản hoá tới mức cần thiết để tạo điều kiện cho các cơ
quan tiếp nhận.
Giai đoạn quản lý dự án.
Hoạt động quản lý dự án ODA chưa tương xứng với thực tế đòi hỏi của công tác
thực hiện dự án ODA. Trong số lượng dự án và giá trị của dự án ODA tăng theo hàng

năm thì số lượng dự án phục vụ cho đào tạo và huấn luyện các cán bộ làm việc trong
Ban QLDA vẫn còn rất hạn chế. Có thể giả định rằng việc thiếu ngân sách hành chính
là nguyên nhân cơ bản gây ra những khó khăn về nhân lực của Ban QLDA.
Các Ban QLDA đã chịu quá nhiều cấp giám sát không cần thiết từ các cơ quan
quản lý các Vụ, ngành dọc trong Bộ,và thiếu quyền ra quyết định (khu vực lâm
nghiệp được đơn cử có vấn đề đặc biệt này). Giảm bớt sự giám sát này sẽ giúp đơn
giản hoá quá trình ra quyết định và giải phóng các nguồn lực có giá trị phục vụ cho
các mục tiêu ưu tiên hàng đầu là quản lý dự án. Song song với việc này, phải đảm bảo
rằng các cơ quan cấp dưới có đủ năng lực gánh vác thêm trách nhiệm.
Những chậm trễ trong việc giải ngân khoản vay đôi khi gây ra bởi thiếu các quy
định tài chính và hạn chế về năng lực quản lý tài chính cấp tỉnh.
Những chậm trễ trong quá trình thực hiện dự án do thiếu vốn đối ứng đặc biệt
các chi phí tái định cư. Có những biểu hiện rằng cấp tỉnh và địa phương gặp khó khăn
trong việc tiếp nhận kịp thời các khoản phân bổ vốn để thực hiện các công trình cấp
vốn theo tỉnh. Điều này cho thấy sự miễn cưỡng của các cơ quan Trung ương trong
việc uỷ quyền cho phép cấp dưới và sự yếu kém về năng lực thể chế và khả năng hấp
thụ ở cấp tỉnh và địa phương.
Các vấn đề đấu thầu và mua sắm.
- Quá trình đấu thầu và tuyển chọn tư vấn được xác định như một vấn đề mua
sắm đặc biệt quan trọng. Tuy nhiên, hiện nay việc đấu thầu của các dự án ODA
thường bị chậm do thủ tục đòi hỏi phải có phê chuẩn ở cấp cao nhất của Chính phủ.
Mọi sửa đổi nào trong hợp đồng đều phải có quyết định của cấp phê duyệt hợp đồng.
- Chất lượng các nhà thầu đôi khi còn một dấu hỏi. Hiện tại vẫn còn nhiều bàn
cãi về quan điểm đối với vấn đề giá hay chất lượng là yếu tố quyết định trong việc
định giá gói thầu, điều này gây ra nhiều lúng túng.
Các vấn đề khác.
Vấn đề tái định cư. Đây là một vấn đề được xác định là cần có sự cải thiện tích
cực hơn do hầu hết tiến độ của các dự án ODA có liên quan tới phát triển đều gặp

Thực trạng và giải pháp huy động và sử dụng vốn oda tại thành phố Hà Nội.doc

Thực trạng và giải pháp huy động và sử dụng vốn oda tại thành phố Hà Nội.doc

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Thực trạng và giải pháp huy động và sử dụng vốn oda tại thành phố Hà Nội.doc

Similar to Thực trạng và giải pháp huy động và sử dụng vốn oda tại thành phố Hà Nội.doc (20)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥳🥳 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥳🥳 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤ (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Thực trạng và giải pháp huy động và sử dụng vốn oda tại thành phố Hà Nội.doc