Technik.logistyk 342[04] z3.02_u

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Józef Stokłosa
Sporządzanie dokumentacji transportowo-spedycyjnych
342[04].Z3.02
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

1
Recenzenci:
mgr inŜ. Andrzej Śledziona
mgr Radosław Kaceprczyk
Opracowanie redakcyjne:
mgr Józef Stokłosa
Konsultacja:
mgr inŜ. Halina Śledziona
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 342[04].Z3.02
,,Sporządzanie dokumentacji transportowo-spedycyjnych”, zawartych w programie nauczania
dla zawodu technik logistyk.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 4
3. Cele kształcenia 5
4. Materiał nauczania 6
4.1. Podstawowe wiadomości na temat spedycji 6
4.1.1. Materiał nauczania 6
4.1.2. Pytania sprawdzające 9
4.1.3. Ćwiczenia 10
4.1.4. Sprawdzian postępów 11
4.2. Umowa spedycji 12
4.3. Międzynarodowy list przewozowy CMR i CIM 23
4.4. Zgłoszenie celne SAD 30
4.5. Dokument FIATA 37
4.6. Ubezpieczenie w spedycji 48
5. Sprawdzian osiągnięć
6. Literatura
53
57

3
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o podstawowych funkcjach
i zadaniach spedytora. Przedstawia wymagany programem nauczania zakres wiedzy
o dokumentach stosowanych przez spedytora przy realizacji zadań transportowych.
W poradniku znajdziesz:
– wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć juŜ ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,
– cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
– materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,
– zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy juŜ opanowałeś określone treści,
– ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,
– sprawdzian postępów,
– sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,
– literaturę.
Schemat układu jednostek modułowych
342[04].Z3
Logistyka w transporcie
i spedycji
342[04].Z3.01
Projektowanie zadań transportowo-
spedycyjnych
342[04].Z3.02
Sporządzanie dokumentacji
transportowo-spedycyjnych
342[04].Z3.03
Organizowanie rynku usług
342[04].Z3.04
Stosowanie przepisów prawa i norm
obowiązujących w usługach
432[04].Z3.05
Stosowanie zasad ekonomiki
przedsiębiorstw transportowo-
spedycyjnych

4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
– stosować jednostki układu SI,
– przeliczać jednostki,
– określać zasady formowania jednostek ładunkowych,
– określać rodzaje i parametry środków transportu róŜnych gałęzi transportu,
– określać typowe urządzenia ładunkowe i ich podstawowe zastosowania,
– określać zasady formowania łańcuchów transportowo-logistycznych z wykorzystaniem
róŜnych gałęzi transportu,
– posiadać umiejętność korzystania z przepisów krajowych i międzynarodowych,
– korzystać z róŜnych źródeł informacji,
– obsługiwać komputer,
– współpracować w zespole.

5
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
− zastosować terminologię dotyczącą transportu i spedycji do sporządzenia dokumentów
spedycyjnych,
− określić zasady sporządzania dokumentacji usług transportowo-spedycyjnych,
− określić zakres czynności transportowo-spedycyjnych,
− sporządzić dokumentację realizacji zadań transportowo-spedycyjnych – list przewozowy,
zapytanie ofertowe, zamówienie,
− wykorzystać techniki komputerowego wspomagania projektowania zadań transportowo-
spedycyjnych,
− sporządzić umowy związane z działalnością transportowo-spedycyjną – umowa
przewozowa, umowa spedycyjna,
− sporządzić ewidencje ładunków, a w szczególności dokument SAD
− sporządzić dokumenty celne,
− wypełnić list przewozowy FIATA,
− znać zasady ubezpieczenia OC spedytora
− przygotować dokumentację związaną z ubezpieczeniem
− sporządzić protokół szkody.

6
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Podstawowe wiadomości na temat spedycji
4.1.1. Materiał nauczania
Spedycja to działalność polegająca na organizowaniu przewozu towaru. Spedytorem jest
osoba prawna lub fizyczna, której celem działania jest organizowanie przewozu ładunków.
Spedycją będzie zaś kaŜda działalność gospodarcza polegająca na organizowaniu przewozu
ładunków na zlecenie osoby prawnej lub fizycznej i na wykonaniu niezbędnej grupy
czynności dodatkowych, wynikających ze specyfiki zlecenia.
Spedycja nie jest przewozem, a spedytor w istocie swej funkcji usługowej nie
transportuje ładunków, lecz zajmuje się ich przesłaniem, zorganizowaniem ich transportu.
Spedycja, jak kaŜda działalność gospodarcza, podlega wielu klasyfikacjom. WyróŜnić tu
moŜna spedycję będącą usługą materialną oraz spedycję będącą świadczeniem nieodpłatnym.
Spedycja będąca usługą materialną, czyli przeznaczoną na sprzedaŜ, ma charakter
działalności publicznej, do której dostęp, zgodnie z zasadami rynkowymi, musi być
nieograniczony. Skorzystać z usługi spedycyjnej moŜe kaŜdy uczestnik rynku.
Spedycja jako świadczenie nieodpłatne jest elementem szerszego procesu gospodarczego,
do którego dostęp ma wyłącznie jego bezpośredni wytwórca. Wywołuje on wówczas
działanie spedycyjne, jednak zamyka się ono w ramach organizacji wykonującej pewien
szerszy produkt finalny.
Z punktu widzenia złoŜoności procesu spedycyjnego istotnym podziałem tej działalności
jest wyodrębnienie:
− spedycji gałęziowej, w której całość pracy wykonywana jest przez uŜycie jednego
rodzaju środka przewozowego;
− spedycji intermodalnej, w ramach której angaŜuje się pracę nie jednej gałęzi transportu;
spedytor występuje tu juŜ w postaci tzw. operatora transportu multimodalnego (MTO),
który bierze odpowiedzialność za kompleksową całkowitą obsługę przemieszczenia
ładunku (od miejsca nadania do miejsca wydania), korzystając z jednego uniwersalnego
dokumentu transportowego, pomimo korzystania z usług wielu róŜnych gałęzi przewozu.
Do wykonywania krajowych i międzynarodowych przewozów w wielu przypadkach
angaŜowane są róŜne gałęzie transportu, np. transport samochodowy i kolejowy przy
dostawach do portów, a następnie transport morski przy przewozie do kraju przeznaczenia.
Z międzynarodowym obrotem towarowym związane są równieŜ czynności dotyczące
załatwiania spraw celnych, ubezpieczeniowych oraz prowadzenia rozliczeń walutowych.
Wykonywanie poszczególnych czynności objętych działalnością spedycyjną
w międzynarodowym obrocie towarowym wymaga wypełniania róŜnych dokumentów
o skomplikowanej treści, często w obcych językach.
Znajomość tych dokumentów i sposobu ich wypełniania równieŜ wymaga
odpowiedniego przygotowania i fachowej wiedzy.
W ramach spedycji gałęziowej wyróŜnia się:
− spedycję kolejową,
− spedycję lotniczą,
− spedycję morską,
− spedycję samochodową
− spedycję Ŝeglugi śródlądowej.
Dla kaŜdej z tych gałęzi stosuje się charakterystyczną dokumentację transportową.

7
Zakres usług spedycyjnych
Zakres usługi spedycyjnej określany jest w umowie cywilnoprawnej, zawieranej
pomiędzy spedytorem i zleceniodawcą. W wypadku braku takiej umowy zakres określa
zlecenie spedycyjne, które, zgodnie z polskim prawem, staje się umową.
Zlecenie spedycyjne moŜe być złoŜone w formie ustnej, ale ze względów oczywistych
wymaga się potwierdzenia pisemnego. Cechą charakterystyczną jest moŜliwość kupowania
poszczególnych czynności spedycyjnych lub ich sekwencji, aŜ po tzw. usługę kompleksową,
czyli obejmującą wszystkie czynności spedycyjne, towarzyszące przemieszczeniu danej partii
towaru.
W skład kompleksowej usługi spedycyjnej mogą wchodzić następujące sekwencje,
czynności, obejmujące drogę ładunku od miejsca przejęcia do miejsca dostarczenia:
− usługi poprzedzające odbiór przesyłki,
− dokumentacja i fizyczny odbiór towaru,
− przemieszczenie ładunku i obsługa logistyczna,
− dostawa i usługi skorelowane,
− raporty i zestawienia statystyczne.
W ramach wyŜej wymienionych sekwencji czynności moŜna wyróŜnić następujące
poszczególnych czynności:
− poradnictwo spedycyjne, czyli udzielanie eksporterowi lub importerowi fachowych porad
w sprawach transportu,
− przygotowanie ładunku do przewozu (pakowanie, sortowanie, liczenie, mierzenie,
waŜenie, znakowanie, cechowanie),
− konsolidowanie ładunków, czyli zbieranie drobnych partii ładunkowych w jednostki
większe (tzw. przesyłki zbiorcze) i proces odwrotny – dekonsolidacja,
− dostarczanie ładunku do miejsca załadunku na główny środek transportu,
− sporządzanie oraz kompletowanie dokumentów transportowych i innych wymaganych
zleceniem,
− zawieranie umów o przewóz z przewoźnikami oraz innymi przedsiębiorstwami
wykonującymi określone usługi techniczno-wykonawcze na rzecz ładunku,
− składowanie towarów,
− załadunek i wyładunek towarów w róŜnych relacjach przeładunkowych,
− pośrednictwo w ubezpieczaniu towarów,
− opieka nad ładunkiem w czasie przewozu (konwojowanie),
− przyjmowanie lub przekazywanie ładunków przewoźnikowi (tzw. czynności zdawczo-
odbiorcze),
− stwierdzenie ilości i jakości przesyłanego ładunku oraz zabezpieczenie interesu
zleceniodawcy w przypadku uszkodzeń lub ubytku ładunku,
− zgłaszanie ładunku do kontroli celnej i załatwianie spraw związanych z innymi
urzędowymi czynnościami oraz przygotowywanie towarzyszących temu dokumentów,
− regulowanie naleŜności z tytułu kosztów przewozu oraz innych czynności i usług
na rzecz ładunku.
Funkcje spedytora
Istotę usługi spedycyjnej i rolę spedytora krajowego, a zwłaszcza międzynarodowego
moŜna uogólnić, wskazując na zasadnicze funkcje, w jakich powszechnie on występuje.
Są to najczęściej funkcje następujące:
− Funkcja transportowo-doradcza. Spedytor, jako doradca transportowy, współdziała
z eksporterem lub importerem jeszcze w fazie poprzedzającej zawarcie kontraktu
handlowego, udzielając mu porad i informacji, które mogą być wykorzystane w trakcie

8
negocjacji handlowych w celu jak najlepszego ujęcia warunków transportu w kontraktach
handlowych. Informacje te powinny pozwolić na prawidłową wycenę kosztów transportu
w cenie towaru. Ma to szczególne znaczenie przy obsłudze spedycyjnej kontraktów
handlowych bardziej złoŜonych, jakimi są np. dostawy związane ze sprzedaŜą gotowych
obiektów przemysłowych „pod klucz”, gdzie transport poszczególnych elementów
konstrukcyjno-budowlanych jest rozłoŜony w czasie i przestrzeni.
− Funkcja transportowo-dokumentacyjna. Spełniając tę funkcję spedytor sporządza,
podpisuje, sprawdza oraz powoduje wystawianie dokumentów niezbędnych przy
realizacji wszelkich transportowych aspektów kontraktów kupna-sprzedaŜy.
− Funkcja transportowo-organizacyjna. Funkcja ta - mówiąc najogólniej - to dobór
środków transportu, przewoźników, czasu, trasy i sposobu przesłania towarów, a takŜe
koordynacja i synchronizacja kolejnych faz przemieszczania towarów oraz udziału
i współdziałania poszczególnych firm usługowych, instytucji i urzędów partycypujących
w ich obsłudze. Funkcję tę spełnia spedytor równieŜ wówczas, gdy informuje
zainteresowane strony o stanie ładunku i aktualnej fazie procesu transportowego
(awizacja).
− Funkcja transportowo-wykonawcza. Spełnia ją spedytor wówczas, gdy sam bezpośrednio
zajmuje się wykonywaniem fizycznych operacji transportowych, tj. samochodowym
transportem dowozowo-odwozowym, przeładunkiem, magazynowaniem itp., a takŜe, gdy
grupuje lub rozdziela ładunki w swoich magazynach w ramach organizowania przesyłek
zbiorczych. Specyficzną odmianę tej funkcji spełnia spedytor jako przewoźnik morski
w Ŝegludze liniowej, który sam nie eksploatuje statku morskiego. Jest to tzw. non vessel
operating common carrier (NVOCC), czyli spedytor, który organizując dostawę
ładunków w kontenerach drogą morską, wydzierŜawia u armatora na statku liniowym,
kursującym na danym szlaku Ŝeglugowym, część jego zdolności przewozowej i sam
wobec swoich klientów (załadowców) wchodzi w obowiązki, odpowiedzialność
i uprawnienia przewoźnika liniowego. Praktyki te upowszechniają się w ostatnich latach
na szlakach kontenerowych przewozów oceanicznych.
− Funkcja transportowo-bankowa. W tej funkcji spedytor występuje wówczas, gdy działa
na rachunek swego zleceniodawcy i wykłada w jego imieniu środki pienięŜne na
pokrycie naleŜności obciąŜających ładunek z tytułu róŜnych usług lub czynności
urzędowych. Kwoty te to tzw. wykłady zwrotne, które zleceniodawca zwraca
spedytorowi wraz z naleŜną prowizją.
Podział rodzajowy usług spedycyjnych przeprowadza się:
− ze względu na zakres działalności: spedycja własna i publiczna,
− ze względu na obsługiwaną gałąź transportu: spedycja kolejowa, samochodowa, lotnicza,
Ŝeglugi śródlądowej i morska,
− ze względu na sferę działalności: spedycja krajowa i międzynarodowa,
− ze względu na miejsce prowadzenia działalności: spedycja portowa, dworcowa, graniczna
etc.,
− ze względu na specjalizację czynności spedycyjnych: spedycja celna, przeładunkowa,
wysyłkowa, odbiorcza, związana z obsługą przesyłek drobnych.
Za spedycję właściwą uwaŜa się wykonywanie następujących czynności:
− przyjmowanie zleceń spedycyjnych i udzielanie porad związanych z procesami
spedycyjnymi,
− wybór środka transportu,
− zawieranie umów o przewóz,

9
− ubezpieczanie przesyłki,
− sporządzanie dokumentacji transportowej,
− odbiór przesyłki od nadawcy,
− przygotowanie przesyłki do przewozu,
− nadanie przesyłki na środek transportu wraz z dokumentacją transportową,
− odbiór przesyłki ze środka transportowego oraz właściwej dokumentacji,
− odprawa celna,
− przekazanie przesyłki odbiorcy.
Spedytor organizując czynności przemieszczania, staje się odpowiedzialny za wykonanie
na rzecz przesyłki:
− dowozu,
− odwozu,
− przewozu,
− załadunku,
− wyładunku,
− przeładunku
Czynności dodatkowe obejmują w sobie:
− składowanie przesyłki,
− podjęcie naleŜności za dostarczoną przesyłkę,
− przeprowadzenie cesji praw do przesyłki,
− sprzedaŜ przesyłki.
W przypadku gdy firma spedycyjna wykonuje tylko czynności określone mianem
spedycji właściwej, jest tzw. spedytorem czystym. JeŜeli natomiast jest w stanie własnym
potencjałem wykonywać czynności przemieszczania oraz czynności dodatkowe, realizuje
tzw. spedycję mieszaną.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Na czym polega działalność spedycyjna?
2. Wymień funkcje spedytora
3. Co to jest spedycja właściwa?
4. Co to jest spedycja gałęziowa?
5. Jakie rodzaje spedycji wyróŜnia się w ramach spedycji gałęziowej?
6. Kiedy mówimy, Ŝe firma spedycyjna jest spedytorem czystym?
7. Jakie czynności wykonuje spedytor organizując przemieszczanie ładunku?
8. W jakim dokumencie określony jest kaŜdorazowo zakres usług spedycyjnych?
9. Wymień rodzaje usług spedycyjnych ze względu na specjalizację czynności
spedycyjnych
10. Na czym polega spedycja mieszana?

10
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj łańcuch transportowy przewozów kontenerów z wykorzystaniem róŜnych gałęzi
transportu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych niezbędną informację,
2) scharakteryzować podstawowe cechy róŜnych gałęzi transportu,
3) wyjaśnić pojęcia łańcucha transportowego i jego elementów,
4) wykonać zadanie według wskazówek prowadzącego.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
− papier formatu A4,
− literatura zgodna z wykazem.
Ćwiczenie 2
Z Kazachstanu do Wytwórni Makaronów NITECZKA przewoŜona jest pszenica durum
w ilości 2000 ton na miesiąc. Pszenica przewoŜona jest w wagonach kolei rosyjskich,
następnie na stacji Małaszewicze przeładowywana do wagonów PKP Cargo. Określ zadania
i funkcje spedytora działającego w imieniu odbiorcy ładunku.
1) zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,
3) zaplanować tok postępowania,
4) określić obowiązki spedytora,
5) określić rodzaj dokumentów niezbędnych do zrealizowania zadania transportowego,
6) określić kolejność czynności spedytora w celu zrealizowania zadania transportowego,
7) przeprowadzić analizę ćwiczenia,
8) zaprezentować pracę na forum grupy.
− rysunki kolejowych środków transportowych,
Ćwiczenie 3
Określ zakres obowiązków spedytora w międzynarodowym przewozie ładunku drobnicy
w kontenerach transportem kolejowym i samochodowym.
Sposób wykonania ćwiczenia.
2) umieć zdefiniować pojęcie kontener,

11
3) umieć scharakteryzować rodzaje kontenerów,
4) umieć określić podstawowe cechy transportu kolejowego i samochodowego,
5) wykonać zadanie według wskazówek prowadzącego.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) wyjaśnić pojęcie spedycji?
2) określić funkcje spedytora?
3) wyjaśnić na czym polega spedycja czysta?
4) wyjaśnić na czym polega spedycja mieszana?
5) określić jakie czynności musi wykonać spedytor organizując proces
spedycji?
6) określić w jakim dokumencie określony jest zakres usługi
spedycyjnej?
7) określić wykonanie jakich czynności uwaŜa się za spedycję
właściwą?
8) określić jakie są dodatkowe czynności spedytora?

12
4.2. Umowa spedycji
Umowa spedycji regulowana jest w kodeksie cywilnym w artykułach od 794 do 804.
Występuje ona w tej regulacji jako odrębna umowa nazwana. W sprawach nieuregulowanych
w kodeksie cywilnym, jak równieŜ nieuregulowanych w odrębnych przepisach, do umowy
spedycji stosuje się stosuje się przepisy o umowie zlecenia. NaleŜy wskazać, ze strony mogą
przyjąć umownie do stosowania Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne (OPWS), które
zawierają szczegółowe regulacje z zakresu umowy spedycji. OPWS maja charakter
fakultatywny to znaczy, Ŝe obowiązują wtedy, jeŜeli strony umowy tak się umówiły.
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie
działalności swojego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania
innych usług związanych z jej przewozem. Spedytor moŜe występować w imieniu własnym
lub w imieniu dającego zlecenie. Umowa spedycji jest umową wzajemną czyli Ŝe obie strony
zobowiązują się w taki sposób, Ŝe świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem
świadczenia drugiej. Umowa spedycji jest umową odpłatną i umową konsensualną czyli, Ŝe
do jej zawarcia wystarcza złoŜenie oświadczenie woli przez strony. Zakres umowy spedycji
wskazuje, iŜ usługi spedycyjne mają pomocniczy charakter w stosunku do umowy przewozu.
Umowa spedycji zostaje zawarta z reguły poprzez przyjęcie przez spedytora zlecenia
spedycyjnego. JeŜeli spedytor nie chce przyjąć zlecenia jest on zobowiązany niezwłocznie
zawiadomić o tym dającego zlecenie. KaŜde zlecenie przekazane faksem, telefonicznie lub
ustnie wymaga niezwłocznego potwierdzenia pisemnego.
Zlecenie spedycyjne jest dokumentem, na podstawie którego spedytor wykonuje zlecone
mu czynności.
Zlecenie powinno określać:
− zakres zleconej usługi,
− rodzaj i własności przesyłki,
− znaki i numery poszczególnych sztuk,
− ich liczbę,
− cięŜar,
− wymiary,
− kubaturę,
− dokumenty potrzebne do prawidłowego wykonania zlecenia.
Zakres informacji potrzebnych spedytorowi do wykonania zlecenia spedycyjnego róŜni
się w zaleŜności od relacji (eksport/import), warunków sprzedaŜy/kupna (gestii
transportowej) środka względnie środków transportu, którymi dany towar ma być
przewoŜony oraz rodzaju i właściwości towaru będącego przedmiotem obsługi.
W eksporcie zakres informacji zawartych w zleceniu spedycyjnym obejmuje:
− nazwę i adres, telefon, faks, względnie e-mail eksportera, importera, oraz dostawcy (ew.
producenta) towaru,
− nazwę towaru w języku polskim i obcym, zgodną z kontraktem (akredytywą), jego
opakowanie, oznakowanie, ilość opakowań względnie sztuk, wagę, wymiary, wartość
i właściwości (jeŜeli są to ładunki specjalne oraz warunki w jakich towar ma być
przewoŜony),
− termin dostawy,
− miejsce (port) załadunku i przeznaczenia,
− nazwę i adres, telefon, faks, ew. adres e-mailowy odbiorcy jeŜeli róŜni się od importera,
− warunki sprzedaŜy,

13
− warunki i termin waŜności akredytywy, (jeŜeli zastosowanie ma ta forma płatności),
− dyspozycje dotyczące odprawy celnej towaru,
− dyspozycje dotyczące rodzaju i sposobu wystawiania dokumentów przewozowych
i ewentualnie innych dokumentów oraz sposób ich wystawienia.
W imporcie zakres informacji potrzebnych spedytorowi dla prawidłowego wykonania
zlecenia zaleŜy od tego, czy jego zleceniodawca dysponuje gestią transportową, czy teŜ gestia
transportowa leŜy po stronie eksportera zagranicznego.
Gestia transportowa to zastrzeŜone w kontrakcie prawo i obowiązek zorganizowania
transportu towaru oraz pokrycia jego kosztów. Gestia transportowa moŜe mieć róŜny zasięg.
MoŜe to być obowiązek eksportera zorganizowania transportu do miejsca przeznaczenia,
do granicy kraju tranzytowego, czy tez obowiązek importera zorganizowania transportu
od miejsca wysyłki czy portu załadunku. W kaŜdym z tych przypadków zasięg gestii
transportowej eksportera i importera jest inny. O własnej gestii transportowej mówimy wtedy,
gdy do eksportera lub importera naleŜy obowiązek zorganizowania transportu i pokrycia jego
kosztów na głównym (dłuŜszym) odcinku trasy dostawy. Przy gestii obcej na eksporterze
zagranicznym spoczywa obowiązek wywiązania się z kontraktu handlowego i zorganizowania
dostawy towaru zgodnie z ustalonymi w kontrakcie warunkami, natomiast spedytorowi
działającemu na zlecenie importera przypada zorganizowanie odbioru ładunku, odprawy
celnej, ewentualnie innych czynności oraz zorganizowanie dostawy tych towarów
do końcowego odbiorcy w kraju.
Przy imporcie towaru z własną gestią transportową, zlecenie spedycyjne oprócz
wymienionych wyŜej informacji, dotyczących odcinka krajowego łańcucha transportowego,
powinno zawierać duŜo więcej informacji, poniewaŜ spedytor działający na zlecenie
importera zobowiązany jest do zorganizowania odbioru ładunku juŜ w kraju eksportera.
W takim przypadku spedytor musi wiedzieć:
− kto jest eksporterem i kto dostawcą towaru,
− na jakich warunkach towar został zakupiony,
− jaki jest to towar i w jakich ilościach i terminach ma nastąpić jego dostawa,
− czy przed odbiorem towaru musi on zostać poddany kontroli i jakiej.
Strona posiadająca gestię transportową ma potencjalne prawo wyboru:
− gałęzi transportu (morski, kolejowy, samochodowy, wodny śródlądowy, multimodalny),
− rodzaj transportu (np. przewóz linią regularną, wyczarterowanym środkiem transportu,
przewóz przesyłek drobnych w kontenerze zbiorowym),
− trasy przewozu (np. określone przejścia graniczne),
− przewoźnika, spedytora, operatora przewozów multimodalnych, maklera i innych
podmiotów niezbędnych do realizacji procesu transportowego,
− środka przewozowego,
− portu załadunku i wyładunku,
− terminu odbioru lub dostawy towaru, gdy ten nie jest ściśle określony.
Z umowy spedycji wynikają podstawowe prawa i obowiązki dla spedytora.
Z obowiązków spedytora naleŜy wymienić m. in. Ŝe:
− spedytor powinien czuwać, aby koszty naliczane były zleceniodawcy poprawnie,
− nie powinien uŜywać rzeczy zleceniodawcy we własnym interesie.
Natomiast do praw spedytora moŜna zaliczyć m. in.:
− prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków,
− prawo do Ŝądania zaliczki,
− prawo do Ŝądania od zleceniodawcy współdziałania,
− prawo do wzięcia pod zastaw towar dla zabezpieczenia roszczeń.

14
Umowę spedycji dający zlecenie spedycji moŜe wypowiedzieć w kaŜdym czasie. Powinien
jednak zwrócić spedytorowi wydatki, które ten poniósł w celu naleŜytego
UMOWA SPEDYCJI
Zawarta dnia .............................. w ......................................... pomiędzy
.............................................................. z siedzibą w ................................................ przy ul.
..................................................... reprezentowanym przez
1 ...........................................................................................................................
2 ...........................................................................................................................
zwanym dalej Spedytorem, a ........................................................... z siedzibą w
......................................... przy ul. .........................................., reprezentowanym przez:
1. .......................................................................2..zwanym dalej Zleceniodawcą
o następującej treści:
§ 1
Zleceniodawca zleca a Spedytor przyjmuje do wykonania usługi spedycyjne polegające na:
• wysyłaniu/odbieraniu przesyłek;
• załatwianiu wszelkich niezbędnych formalności celnych;
• przewozie przesyłek transportem kołowym /lotniczym
• opiekę nad przesyłką w drodze
• skompletowanie dokumentacji niezbędnej do wykonania usługi
• .................................................................................................................................
• ................................................................................................................................
§ 2
Spedytor wykona spedycję w terminie ..................... dni od dostarczenia przez Zleceniodawcę
przesyłki będącej przedmiotem spedycji oraz dokumentów niezbędnych do naleŜytego jej
wykonania. Listę niezbędnych dokumentów przedstawi Spedytor.
§ 3
1. Spedytorowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości ........................................., słownie
............................... ........................................... na podstawie faktury VAT wystawionej przez
Spedytora w terminie wskazanym w jej treści. Do kwoty tej zostanie doliczony podatek VAT według
stawki .........%.
2. Kwota, o której mowa w § 3 ust. 1 niniejszej umowy obejmować będzie takŜe wszelkie
uzasadnione koszty poniesione przez Spedytora w celu naleŜytego wykonania usługi.
3. Zapłata wynagrodzenia nastąpi przelewem na wskazany przez Spedytora rachunek bankowy.
§4
Spedytor ponosi odpowiedzialność względem Zleceniodawcy za utratę, ubytek lub uszkodzenie
przesyłki od chwili jej przyjęcia do chwili wydania przewoźnikowi, dalszemu przewoźnikowi lub
dalszemu spedytorowi, Zleceniodawcy lub osobie trzeciej wskazanej przez Zleceniodawcę do
wysokości zwykłej wartości przesyłki. Spedytor ponosi odpowiedzialność takŜe za zwłokę
w wykonaniu zlecenia lub/i za szkodę wynikłą z nieudzielenia informacji, opóźnionego jej udzielenia
lub błędnej informacji.
§5
JeŜeli zawartość przesyłki stanowić będą pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności albo
inne rzeczy szczególnie cenne, Zleceniodawca jest zobowiązany do wskazania, co jest
przedmiotem spedycji i określenia wartości przesyłki. W przeciwnym razie Spedytor ponosi
odpowiedzialność za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki tylko wtedy, gdy wynika to z winy
umyślnej lub raŜącego niedbalstwa Spedytora.
§6
Spedytor odpowiedzialny jest względem Zleceniodawcy za wybór i działalność przewoźników
i dalszych spedytorów, którymi się posługuje przy wykonywaniu niniejszej umowy.
§7
Wszelkie zmiany i uzupełnienia niniejszej umowy wymagają dla swej waŜności formy pisemnej.
§8
W sprawach nie uregulowanych niniejszą umową zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego.
§9
Koszty związane z zawarciem niniejszej umowy ponosi ..................................
§10
Umowa sporządzona została w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla kaŜdej ze
stron.
Zleceniodawca Spedytor
Rys. 1. Przykład umowy spedycji [10]

15
wykonania powierzonych mu zadań spedycyjnych, a takŜe uiścić spedytorowi część
wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeŜeli wypowiedzenie
nastąpiło bez waŜnego powodu, powinien takŜe naprawić szkodę. Spedytor moŜe
wypowiedzieć umowę w kaŜdym czasie. W przypadku, gdy wypowiedzenie nastąpiło bez
uzasadnionego powodu, spedytor jest odpowiedzialny za szkodę.
Ujednolicone formularze zleceń spedycyjnych opracowane zostały przez Polską Izbę
Spedycji i Logistyki.
Są to następujące formularze:
− zlecenie spedycyjne/agencyjne/import/eksport/odprawa celna, – transport drogowy,
− zlecenie spedycyjne/agencyjne/import/eksport/odprawa celna, – transport morski,
− zlecenie spedycyjne – transport kolejowy/eksport/import/tranzyt/odprawa celna,
− zlecenie spedycyjne – eksport lotniczy,
− zlecenie spedycyjne – import lotniczy.
Poszczególne formularze mogą mieć zastosowanie przy obsłudze róŜnych gałęzi
transportu i róŜnym zakresie usług świadczonych przez spedytora. DuŜe znaczenie ma
równieŜ zakres przebiegu procesu transportowego.
Fazy przebiegu procesu transportowego wyglądają następująco:
− koncepcyjne przygotowanie procesu przemieszczenie,
− przygotowanie ładunku do przewozu,
− organizacja procesu przemieszczania,
− fizyczne przemieszczenie ładunku,
− obsługa procesu od strony prawno – finansowej,
− ocena i analiza kosztów procesu transportowego.
Nie ma powszechnej praktyki stosowania ujednoliconych formularzy zleceń i większość
zleceniodawców udzielając spedytorowi zlecenia, czyni to w sposób dowolny. Stosowanie
ujednoliconych formularzy zleceń spedycyjnych znacznie ułatwia przekazanie spedytorowi
kompletu danych potrzebnych do prawidłowego wykonania zlecenia.

16
Rys. 2. Przykład wypełnienia zlecenia spedycyjnego w transporcie drogowym według formularza opracowanego
przez Polską Izbę Spedycji i Logistyki [2. zał. 2]

17
Rys. 3. Przykład wypełnienia zlecenia spedycyjnego w transporcie kolejowym według formularza
opracowanego przez Polską Izbę Spedycji i Logistyki [2. zał. 3]

18
Rys. 4. Przykład wypełnienia zlecenia spedycyjnego w transporcie morskim według formularza opracowanego
przez Polską Izbę Spedycji i Logistyki [2. zał. 1]

19
Rys. 5. Przykład wypełnienia zlecenia spedycyjnego w transporcie lotniczym – eksport- według formularza
opracowanego przez Polską Izbę Spedycji i Logistyki [2. zał. 4].

20
Rys. 6. Przykład wypełnienia zlecenia spedycyjnego w transporcie lotniczym – import - według formularza
opracowanego przez Polską Izbę Spedycji i Logistyki [2. zał. 5].

21
1. Co to jest umowa spedycji?
2. Jaki akt prawny reguluje umowę spedycji?
3. Co znaczy, Ŝe umowa spedycji jest umową wzajemną?
4. Co to znaczy, Ŝe umowa spedycji jest umową konsensualną?
5. Co to są Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne?
6. Kiedy zostaje zawarta umowa spedycji?
7. Co powinno określać zlecenie spedycji?
8. Jaki jest zakres informacji zawartych w zleceniu spedycyjnym w eksporcie?
9. Jaki jest zakres informacji zawartych w zleceniu spedycyjnym w imporcie?
10. Jak jest róŜnica pomiędzy obcą i własną gestią transportową?
11. Jakie formularze zleceń spedycyjnych zostały opracowane przez Polską Izbę Spedycji
i Logistyki?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj projekt umowy spedycji zawartej pomiędzy firmą spedycyjną i firmą
importująca do Polski ciągniki rolnicze z Czech.
2) umieć określić jaką informację naleŜy umieścić w umowie spedycji,
3) wypełnić gotowy druk w formie papierowej lub wypełnić odpowiednie rubryki w wersji
elektronicznej pamiętając o wyszczególnieniu zakresu usług zalecanych do wykonania
przez zamawiającego.
4) wydrukować umowę.
− druki przykładowych umów spedycyjnych,
Ćwiczenie 2
Przygotuj zlecenie spedycyjne w transporcie drogowym w oparciu o formularz
zamieszczony w Poradniku ucznia dla firmy produkującej silniki elektryczne małej mocy
z siedzibą w Bielsku-Białej eksportującej partię wyrobów do Belgi (Antwerpia).
2) umieć określić jaką informację naleŜy umieścić w umowie spedycji,
przez Zamawiającego.
4) wydrukować umowę.

22
− druki przykładowych umów spedycyjnych,
Ćwiczenie 3
Przygotuj zlecenie spedycyjne w transporcie kolejowym w oparciu o formularz
zamieszczony w Materiałach nauczania dla firmy z Sandomierza eksportującej do Niemiec
(Hanover) cegłę ceramiczną w ilości 200 ton (ładunki paletowe).
2) umieć scharakteryzować jednostki paletowe,
3) umieć dobrać środek transportu,
przez Zamawiającego.
5) wydrukować umowę,
− druki umów spedycyjnych,
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić co to jest umowa spedycji?
2) wyjaśnić pojęcie, Ŝe umowa spedycji jest umową wzajemną?
3) wyjaśnić co to są Ogóle Polskie Warunki Spedycyjne?
4) określić co powinna zawierać umowa spedycji?
5) określić jak informacja powinna być zawarta w zleceniu
spedycyjnym?
6) wyjaśnić na czym polega własna i obca gestia transportowa?
7) wyjaśnić co to znaczy, Ŝe OPWS mają charakter fakultatywny?

23
4.3. Międzynarodowy list przewozowy CMR i CIM
Międzynarodowy samochodowy list przewozowy CMR jest stosowany
w międzynarodowym transporcie samochodowym, który odbywa się na podstawie konwencji
CMR. Konwencję o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów (CMR)
podpisaną w 1956 r. stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów
pojazdami, niezaleŜnie od miejsca zamieszkania i przynaleŜności państwowej stron, jeŜeli
miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsce przewidziane dla jej dostawy, stosownie
do ich oznaczenia w umowie, znajdą się w dwóch róŜnych krajach, z których przynajmniej
jeden jest strona Konwencji CMR. Konwencja CMR ma zastosowanie wyłącznie
do przewozów wykonywanych na podstawie umowy przewozu samochodami, pojazdami
członowymi, przyczepami i naczepami. List przewozowy – stanowi jednocześnie umowę
przewozową, zawartą między nadawcą a przewoźnikiem. W liście przewozowym nadawca
zamieszcza nazwę i adres nadawcy, określa placówkę przewoźnika, z którym zawiera umowę,
zamieszcza miejsce dostawy przesyłki oraz nazwę i adres odbiorcy, określa rzeczy / towary,
ich masę, liczbę sztuk przesyłki, sposób opakowania, wskazuje płatnika, określa jakie usługi
dodatkowe mają zostać zrealizowane wraz z transportem przesyłki. Tak wypełniony list
przewozowy nadawca potwierdza swoim podpisem.
Podpisanie listu przewozowego przez odbiorcę jest równoznaczne z wypełnieniem
świadczenia przez przewoźnika, a tym samym wypełnieniem umowy przewozowej.
Na komplet CMR składają się 4 listy przewozowe:
− pierwszy – czerwony – otrzymuje nadawca jako dowód, Ŝe przesyłka została oddana
przewoźnikowi. Przy dokumentowych formach zapłaty stanowi on podstawę otrzymania
naleŜności za towar,
− drugi – niebieski – towarzyszy przesyłce i jest przeznaczony dla odbiorcy,
− trzeci – zielony – zatrzymuje przewoźnik, dla którego, po pokwitowaniu na nim odbioru
przesyłki przez odbiorcę, stanowi dowód wywiązania się z umowy o przewóz,
− czarny-dla celów administracyjnych,
(ewentualnie egzemplarz szary dodatkowy ( często przesyłany spedycji zlecającej transport
przewoźnikowi dla rozliczenia).
List przewozowy jest dokumentem imiennym, wyraźnie wskazującym odbiorcę
przesyłki. Częściowo jest wypełniany przez nadawcę, a częściowo przez przewoźnika. Listu
przewozowego nie stosuje się w przypadku przewozu:
− przesyłek pocztowych,
− zwłok,
− mienia przesiedleńczego.
Dane jakie powinien zawierać list przewozowy CMR
List przewozowy powinien zawierać następujące dane:
– miejsce i datę jego wystawienia,
– nazwisko (nazwę) i adres nadawcy,
– nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika,
– miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania,
– nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy,
– powszechnie uŜywane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów
niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie,
– liczbę sztuk, ich cechy i numery,

24
– wagę brutto lub inaczej wyraŜoną ilość towaru,
– koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, naleŜności celne i inne
koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy),
– instrukcje niezbędne dla załatwienia formalności celnych i innych,
– oświadczenie, Ŝe przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega -
przepisom niniejszej Konwencji.
Prawa i obowiązki nadawcy w świetle Konwencji CMR
– Nadawca lub przewoźnik ma prawo wymagać wystawienia tylu listów przewozowych, ile
pojazdów naleŜy uŜyć lub ile jest rodzajów bądź partii towarów.
– Nadawca odpowiada za wszelkie koszty i szkody, jakie mógłby ponieść przewoźnik na
skutek nieścisłości, lub niedostateczności danych wymienionych w liście przewozowym
(z małymi wyjątkami) oraz wszelkich innych danych lub instrukcji, wydanych przez
niego w celu wystawienia listu przewozowego lub w celu wniesienia ich do niego.
– Nadawca odpowiada wobec przewoźnika za szkody, wyrządzone osobom, wyposaŜeniu
lub innym towarom, jak równieŜ za koszty, których przyczyną byłoby widoczne wadliwe
opakowanie towaru chyba, Ŝe wadliwość była widoczna lub znana przewoźnikowi
w chwili jego przyjęcia, a przewoźnik nie wzniósł zastrzeŜeń w tym przedmiocie.
– Nadawca ma prawo rozporządzać towarem, a w szczególności zaŜądać od przewoźnika
wstrzymania przewozu, zmiany miejsca przewidzianego dla wydania towaru albo teŜ
wydania go odbiorcy innemu niŜ wskazany w liście przewozowym.
Prawa i obowiązki przewoźnika w świetle Konwencji CMR
– Przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego
uszkodzenie, które nastąpiło w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem, jak
równieŜ za opóźnienie dostawy.
– Przewoźnik jest zwolniony od ww odpowiedzialności, jeŜeli zaginięcie, uszkodzenia lub
opóźnienie spowodowane zostało winą osoby uprawnionej.
Prawa i obowiązki odbiorcy w świetle Konwencji CMR
– Odbiorca, nawet jeŜeli uprzednio odmówił przyjęcia towaru, moŜe zawsze domagać się
jego wydania, dopóki przewoźnik nie otrzyma przeciwnych instrukcji od nadawcy.
– Po przybyciu towaru do miejsca przewidzianego dla jego wydania, odbiorca ma prawo
Ŝądać od przewoźnika wydania, za pokwitowaniem, drugiego egzemplarza listu
przewozowego oraz towaru. JeŜeli stwierdzono zaginięcie towaru lub jeŜeli towar nie
przybył po upływie określonego terminu, odbiorca moŜe w imieniu własnym dochodzić
wobec przewoźnika praw wynikających z umowy przewozu.
– Odbiorca, który korzysta z praw, jakie mu przysługują w myśl powyŜszego punktu,
obowiązany jest zapłacić kwitę naleŜności wynikającą z listu przewozowego.
W przypadku sporu w tym przedmiocie przewoźnik obowiązany jest dostarczyć towar
tylko wówczas gdy odbiorca udzieli mu zabezpieczenia.
List przewozowy CMR moŜe zawierać 24 pozycje, w których wypełnić powinno się:
1. nadawca (nazwisko lub nazwa, adres, kraj),
2. odbiorca (nazwisko lub nazwa, adres, kraj),
3. miejsce przeznaczenia (miejscowość, kraj),
4. miejsce i data załadowania,
5. ewentualnie załączone dokumenty,
6. cechy i numery,
7. ilość sztuk,
8. sposób opakowania,

25
9. rodzaj towaru,
10. numer statystyczny,
11. waga brutto w kg,
12. objętość w m3
,
13. instrukcje nadawcy,
14. postanowienia dotyczące przewoźnego – przewoźne zapłacone lub nie,
15. zapłata,
16. przewoźnik,
17. kolejni przewoźnicy,
18. zastrzeŜenia i uwagi przewoźnika,
19. postanowienia specjalne,
20. do zapłacenia – za ile był nadany fracht – koszt transportu podzielony na odcinek
krajowy i zagraniczny,
21. miejsce i data wystawienia,
22. podpis i stempel nadawcy,
23. pokwitowanie otrzymania przesyłki – podpis i stempel odbiorcy,
24. odbiorca przesyłki.
Zasady wypełnienia listu przewozowego CMR
Konwencja CMR określa tylko co powinien zawierać list przewozowy, natomiast nie
określa samej formy dokumentu. Przykład międzynarodowego drogowego listu
przewozowego CMR przedstawia rys. 7.
Na nadawcy spoczywa odpowiedzialność za prawidłowe wypełnienie pozycji od 1 do 15.
Pozycja 5 – załączone dokumenty – w świetle przepisów kraju docelowego moŜe być
istotne razem z towarem przekazanie innych dokumentów np. świadectwa pochodzenia EUR.
NaleŜy zatem w tej pozycji wpisać te dokumenty, które przekazuje się kierowcy wraz
z towarem. W przypadku przewoŜenia ładunku niebezpiecznego naleŜy wpisać jakie
instrukcje o postępowaniu z ładunkiem, w wypadku zagroŜenia, zostały przekazane przy
załadunku.
Pozycje od nr 6 do nr 12 – opis towaru – naleŜy starannie i dokładnie opisać rodzaj,
liczbę, formę opakowania (np. 24 palety po 30 kartonów soków w butelkach litrowych).
Niestaranność w wypełnieniu tej pozycji ma dwojaki skutek: po pierwsze w przypadku
uszkodzenia lub zaginięcia części kartonów łatwo jest to udowodnić, po drugie staranne
wypełnienie tej pozycji ułatwia identyfikację towaru władzom celnym w czasie odprawy
celnej ostatecznej.
Pozycja nr 13 – instrukcja nadawcy – naleŜy wpisać szczegółowe dyspozycje dla
kierowcy np. nazwy przejść granicznych, przez które musi przejechać pojazd, miejsce
odprawy celnej przywozowej, jeŜeli nie następuje miejscu przeznaczenia podanym w pozycji 3.
Przy dostawie od krajowego nadawcy do portu w Polsce naleŜy w tej pozycji umieścić
informację typu: dostawa do portu X celem dalszej wysyłki frachtem morskim do odbiorcy Y,
np. San Francisco. Jest to informacja waŜna dla uniknięcia podatku VAT, poniewaŜ urzędy
skarbowe traktują dostawę do portu polskiego jako przewóz krajowy. Ten sam odbiorca musi
figurować w pozycji nr 2, natomiast w pozycji nr 3 wpisać naleŜy wtedy nazwę portu
polskiego.
Pozycje nr 14 i 20 – koszty transportu – najczęściej pozostają niewypełnione, poniewaŜ
Ŝaden klient nie chce zdradzać ile kosztował go transport. Na Ŝyczenie klienta pozycja ta
moŜe zostać wypełniona.
Pozycja nr 15 – zapłata – jeŜeli dostawa ma odbyć się za pobraniem naleŜności za towar,
to w tej pozycji naleŜy określić kwotę lub przywołać załączony dokument określający kwotę
pobrania (np. kopię faktury handlowej).

26
Rys. 7. Wzór listu przewozowego CMR [5, s. 166]

27
Pozycja nr 19 – postanowienia specjalne – moŜna wykorzystać do opisania dokumentu,
jeŜeli wydanie towaru ma nastąpić w oparciu o okazanie tegoŜ dokumentu lub innych
uzgodnień wiąŜących spedytora i odbiorcę.
Pozycja nr 22 – podpis i stempel nadawcy – w momencie wypełniania tej pozycji przez
nadawcę, kierowca (przed złoŜeniem podpisu w pozycji 23) moŜe wpisać uwagi dotyczące
stanu załadowanego towaru. W przypadku, gdy nadawca uniemoŜliwił kierowcy kontrolę
towaru w czasie załadunku, kierowca moŜe dokonać stosownego wpisu, który ostatecznie,
w przypadku rozbieŜności pomiędzy stanem ładunku dostarczonego, a opisanego
w dokumentach będzie obciąŜać nadawcę.
Pozycja 23 – podpis i stempel przewoźnika – zazwyczaj w tej pozycji wpisuje się numer
rejestracyjny pojazdu (w przypadku zestawów drogowych waŜniejszy jest numer
rejestracyjny naczepy).
Pozycja 24 – przesyłkę otrzymano – zanim zostanie pozycja wypełniona odbiorca
powinien sprawdzić stan przesyłki (towaru). JeŜeli stwierdzi niezgodność z zapisami
w pozycjach od 6 do 12 powinien nanieść stosowną uwagę (w wolnym miejscu na liście
przewozowym). Uwagi mogą być wpisywane w języku ojczystym, jakim włada kaŜda
ze spisujących je stron.
JeŜeli przewoŜony jest ładunek niebezpieczny według przepisów ADR u dołu pozycji
nr 6 do 9 naleŜy wpisać klasę towaru, liczbę i literę, zgodnie z klasyfikacją ADR. Brak
takiego wpisu, w przypadku kontroli drogowej i wykrycia tego faktu oznacza ryzyko
poniesienia wysokich kar pienięŜnych.
Krajowy list przewozowy jest równieŜ nieokreślonego wzoru i jest indywidualnie
dobierany przez strony umowy przewozu ładunku. Rys.8 przedstawia przykładowy wzór
krajowego listu przewozowego.
Rys. 8. Wzór krajowego listu przewozowego [5, s. 167]

28
W międzynarodowym transporcie kolejowym występuje kolejowy list przewozowy CIM.
Jest on dowodem zawarcia umowy o przewóz z przewoźnikiem kolejowym na podstawie
Jednolitych przepisów o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami – CIM,
które stanowią integralną część międzynarodowej konwencji COTIF z 1980 r.
międzynarodowy kolejowy list przewozowy CIM składa się z pięciu egzemplarzy:
− oryginału towarzyszącego przesyłce, przeznaczonego dla odbiorcy,
− ceduły przewozowej towarzyszącej przesyłce; ten egzemplarz pozostaje na stacji
przeznaczenia jako dowód wykonania umowy o przewóz,
− poświadczenia odbioru towarzyszącego przesyłce do stacji przeznaczenia i stanowiącego
dokument rozliczeniowy w stosunkach pomiędzy operatorami kolejowymi (np. pomiędzy
PKP Cargo i DB Cargo),
− wtórnika listu przewozowego, przeznaczonego dla nadawcy i stanowiącego dla niego
dowód nadania przesyłki; przy dokumentowych formach zapłaty jest on dla eksportera
podstawą otrzymania naleŜności za towar,
− poświadczenia nadania, które pozostaje na stacji nadania.
List przewozowy CIM jest sporządzany w dwóch językach, tj. w języku kraju nadania
wraz z tłumaczeniem na język niemiecki, francuski lub włoski. Część rubryk tego dokumentu
wypełnia nadawca. Operator kolejowy stwierdza przyjęcie przesyłki do przewozu przez
odciśnięcie stempla z datą na liście przewozowym. List przewozowy CIM zawierający
dodatkowe trzy egzemplarze oznaczone cyframi I, II i III na odwrocie których są
wydrukowane Ogólne warunki dla międzynarodowych przewozów szynowo-drogowych
opracowane przez UIRR (Międzynarodowy Związek Operatorów Transportu
Kombinowanego) jest stosowany w przewozach kombinowanych szynowo-drogowych.
Operator kolejowy, który przyjął do przewozu ładunek wraz z listem przewozowym
CIM, odpowiada z wykonanie przewozu na całej drodze, aŜ do wydania przesyłki.
1. Kiedy ma zastosowanie konwencja CMR
2. Co to jest list przewozowy CMR?
3. Czy list przewozowy moŜe stanowić umowę spedycyjną?
4. Ile formularzy składa się na list przewozowy CMR?
5. Jakie dane powinien zawierać list przewozowy CMR?
6. Jakie są prawa i obowiązki nadawcy w świetle CMR?
7. Jakie są prawa i obowiązki przewoźnika w świetle CMR?
8. Jakie są prawa i obowiązki odbiorcy w świetle CMR?
9. Czy konwencja CMR określa dokładnie formę formularza listu przewozowego?
10. W jakich przypadkach nie stosuje się listu przewozowego CMR?
11. Co to jest list przewozowy CIM?
12. Z ilu egzemplarzy składa się list przewozowy CIM i dla kogo są przeznaczone?
13. Omów międzynarodowe listy przewozowe –morski, samochodowy, kolejowy, lotniczy?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wypełnij międzynarodowy list przewozowy według załączonego projektu dotyczący
przewozu 24 palet papieru kserograficznego z Kwidzynia do ParyŜa przez drogowe przejście
graniczne Świecko.

29
2) umieć dobrać właściwy środek transportu i uzasadnić wybór,
3) wypełnić gotowy druk listu przewozowego w formie papierowej lub wypełnić
odpowiednie rubryki w wersji elektronicznej pamiętając o wypełnieniu właściwych
rubryk
− druki listów spedycyjnych,
Ćwiczenie 2
Wypełnij międzynarodowy list przewozowy CMR według załączonego projektu
dotyczący przewozu butów męskich w kartonach po 12 par umieszczonych na paletach po 36
kartonów z Monachium do Wrocławia przez drogowe przejście graniczne Zgorzelec.
Przyjmij, Ŝe w pojeździe mieści się 30 palet euro.
2) umieć dobrać właściwy środek transportu i uzasadnić wybór,
3) wypełnić gotowy druk listu przewozowego w formie papierowej lub wypełnić
odpowiednie rubryki w wersji elektronicznej pamiętając o wypełnieniu właściwych
rubryk
− druki listów spedycyjnych,
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić kiedy ma zastosowanie konwencja CMR
2) określić jakie dane powinien zawierać list przewozowy?
3) określić prawa i obowiązki nadawcy w świetle CMR?
4) określić prawa i obowiązki przewoźnika w świetle CMR?
5) określić prawa i obowiązki odbiorcy w świetle CMR?
6) określić w jakich przypadkach nie stosuje się listu przewozowego
CMR?
7) wyjaśnić kiedy stosuje się list przewozowy CIM?

30
4.4. Zgłoszenie celne SAD
Wprowadzanie towarów na polski obszar celny następuje w chwili faktycznego
przywozu towaru na ten obszar. Towar taki podlega dozorowi celnemu, czyli staje się
przedmiotem zainteresowania organów celnych czy przestrzegane są przepisy prawa
celnego i inne przepisy mające zastosowanie do towarów przywoŜonych. Towary takie
mogą być wprowadzane tylko przez otwarte przejścia graniczne i niezwłocznie
dostarczone określoną trasą (drogą celną) do granicznego urzędu celnego lub miejsca
wyznaczonego lub uznanego przez organ celny albo bezpośrednio z zagranicy do wolnego
obszaru celnego. Towary te następnie powinny zostać przedstawione organowi celnemu przez
osobę, która je wprowadziła lub która przejęła odpowiedzialność za te towary po
wprowadzeniu. Przedstawienie towarów polega na zawiadomieniu organów celnych
w przewidzianej formie o dostarczeniu towarów. Tą formą jest złoŜenie deklaracji skróconej
czyli przewidzianego formularza lub innego dokumentu urzędowego, zawierającego dane
niezbędne do ustalenia toŜsamości towarów.
Towary przedstawione organowi celnemu nabywają status towarów składowanych
czasowo aŜ do chwili nadania im dopuszczalnego przeznaczenia celnego. Towary
składowane czasowo mogą znajdować się jedynie w magazynach celnych lub innych
miejscach za zgodą organu celnego. Magazyn celny obowiązani są prowadzić na Ŝądanie
organu celnego przewoźnicy, spedytorzy, zarządzający portami lub osoby prowadzące
agencje celne. Towary niekrajowe przewoŜone w ramach procedury tranzytu mogą być
wprowadzane tylko drogami celnymi, a podlegają w pełni wyŜej omówionym regulacjom z chwilą
kiedy osiągnęły miejsce przeznaczenia na polskim obszarze celnym i zostały przedstawione
organowi celnemu. Przeznaczenie celne to moŜliwości jakimi dysponuje osoba zamierzająca
dokonać obrotu towarowego, aby uregulować sytuację prawną towaru.
Najszerszą grupą przeznaczeń celnych są procedury celne.
Poza nimi kodeks celny wprowadził inne przeznaczenia celne, a mianowicie:
− wprowadzenie towaru do wolnego obszaru celnego lub do składu wolnocłowego,
− powrotny wywóz towaru poza polski obszar celny,
− zniszczenie towaru i
− zrzeczenie się towaru na rzecz Skarbu Państwa.
Procedury celne to sposób postępowania przy wprowadzeniu towaru na polski obszar celny,
jego wyprowadzeniu z tego obszaru lub jego przewozie przez ten obszar. Wolne obszary celne
i składy wolnocłowe są to wydzielone części polskiego obszaru celnego, w których moŜe być
prowadzona określona prawem działalność gospodarcza. Towary niekrajowe są w nich traktowane
jak towary znajdujące się poza polskim obszarem celnym, ale tylko w zakresie stosowania
naleŜności celnych i środków polityki handlowej. Towary wprowadzane do wolnego obszaru
celnego poza pewnymi wyjątkami nie muszą być przedstawiane organowi celnemu, czyli nie trzeba
o tym zawiadamiać organu celnego ani teŜ dokonywać zgłoszenia celnego. Z wolnego obszaru
celnego towary mogą być wywiezione poza polski obszar celny, jak równieŜ wprowadzone
do pozostałej części polskiego obszaru celnego. Powrotny wywóz dotyczy tylko towarów
niekrajowych i o jego zamiarze naleŜy powiadomić organ celny, a w przypadku towarów objętych
gospodarczą procedurą celną naleŜy je zgłosić poprzez złoŜenie stosownych dokumentów.
Zniszczenie towaru wymaga pozwolenia organu celnego oraz pisemnego powiadomienia tego
organu. Organ celny moŜe nadzorować zniszczenie. W określonych sytuacjach organ celny
moŜe nakazać zniszczenie towaru, moŜe równieŜ uprzednio nakazać dokonanie powrotnego
wywozu. Zniszczenie nie moŜe obciąŜać Ŝadnymi kosztami organu celnego, a pozostałości po

31
zniszczeniu powinny otrzymać jedno z dopuszczalnych przeznaczeń celnych. Zrzeczenie się
towaru na rzecz Skarbu Państwa wymaga zgody organu celnego i nie moŜe obciąŜać Skarbu
Państwa Ŝadnymi kosztami poza naleŜnościami celnymi, chyba Ŝe koszty te nie będą naraŜać
na straty Skarbu Państwa. Towar do procedury celnej musi być zgłoszony w przewidzianej
formie. Zgłoszenie moŜe być pisemne, elektroniczne, ustne lub specyficzne.
Procedury celne uproszczone
Procedury uproszczone to prawnie zaakceptowane czynności upraszczające tryb
obejmowania towarów procedurami celnymi. Uproszczenia wymagają uzyskania pozwolenia
organu celnego, które moŜe być udzielone osobom spełniającym określone prawem warunki m.in.:
są osobami krajowymi, prowadzą działalność gospodarczą od roku, płacą podatki VAT,
są podmiotami, którymi kierują osoby niekarane za określone przestępstwa, nie zalegają
z płatnościami stanowiącymi dochód budŜetu państwa lub ZUS, złoŜą generalne zabezpieczenie
oraz pozytywną opinię o sytuacji finansowej. Pozwolenie na stosowanie procedury
uproszczonej mogą otrzymać agencje celne występujące jako przedstawiciel pośredni,
a takŜe jako przedstawiciel bezpośredni.
ZłoŜenie zgłoszenia uproszczonego polega na przedstawieniu w urzędzie celnym wraz
z towarem dokumentu SAD z wypełnioną tylko określoną ilością rubryk (16, 9 lub 3
w zaleŜności od rodzaju procedury) i załączonymi do niego fakturą, specyfikacją
i, w zaleŜności od sytuacji, deklaracją wartości celnej i upowaŜnieniem do zgłoszenia
towarów przy zgłoszeniu przez przedstawiciela.
Istota i specyfika poszczególnych procedur celnych
Dopuszczenie do obrotu jest procedurą, w której towar niekrajowy uzyskuje status
celny towaru krajowego, jeśli naleŜności celne zostaną uiszczone, a towar zostanie
zwolniony. Cło wymierza się według stanu towaru i jego wartości celnej w dniu przyjęcia
zgłoszenia celnego i według stawek taryfy celnej w tym dniu obowiązujących.
Tranzyt to procedura pozwalająca na przemieszczanie na polskim obszarze celnym towarów
niekrajowych, a takŜe towarów krajowych w wypadkach określonych w przepisach szczególnych.
Przemieszczanie odbywa się z zastosowaniem formularzy SAD, karnetu TIR, karnetu ATA lub
dokumentów przewozowych, w zaleŜności od rodzaju transportu, i moŜe trwać nie dłuŜej jak 14
dni.
Uszlachetnianie czynne to procedura, która pozwala na poddanie na polskim obszarze celnym
jednemu lub większej liczbie procesów uszlachetniania towarów niekrajowych, przeznaczonych
do powrotnego wywozu w postaci produktów kompensacyjnych, bez obciąŜania tych towarów
cłem lub stosowania do nich środków polityki handlowej, co określane jest systemem zawieszeń
albo poddanie procesom uszlachetniania towarów dopuszczonych do obrotu ze zwrotem cła lub
jego umorzeniem, jeŜeli zostaną one wywiezione w postaci produktów kompensacyjnych, co
określane jest systemem ceł zwrotnych.
Odprawa czasowa to procedura pozwalająca na wykorzystywanie na polskim obszarze
celnym towarów niekrajowych z całkowitym lub częściowym zwolnieniem od cła i bez
stosowania wobec nich środków polityki handlowej. Organ celny wydaje pozwolenie na
stosowanie tej procedury w zasadzie, gdy jest moŜliwość ustalenia toŜsamości towaru
wyznaczając jednocześnie termin, w którym towary przywoŜone powinny zostać
powrotnie wywiezione.
Uszlachetnienie bierne to procedura, która pozwala dokonać czasowego wywozu towarów
krajowych poza polski obszar celny w celu poddania ich procesom uszlachetniania oraz
dopuszczenia produktów kompensacyjnych do obrotu w kraju z całkowitym lub częściowym
zwolnieniem od cła.

32
Wywóz to procedura pozwalająca na wyprowadzenie towaru krajowego poza polski obszar
celny. Zgłoszenie celne do tej procedury złoŜone powinno być w urzędzie celnym właściwym
ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania zgłaszającego lub w urzędzie celnym właściwym
ze względu na miejsce, w którym towary zostały zapakowane lub będą załadowane do transportu
wywozowego.
Podstawowe dokumenty, które naleŜy załączyć do pisemnego zgłoszenia celnego
− wymagany dla danej procedury celnej zestaw kart dokumentu SAD,
− faktura, przy czym w zaleŜności od sytuacji organ celny moŜe zaakceptować kserokopię
faktury, fakturę przekazaną telefaksem, fakturę celną, konsularną, prowizoryczną lub
proforma, rachunek, umowę sprzedaŜy, akt darowizny lub postanowienie sądu o nabyciu
praw spadkowych,
− specyfikacja towarów lub lista towarowa, jeŜeli faktura nie spełnia roli specyfikacji,
− dokument potwierdzający pochodzenie towaru – moŜe nim być dla stosowania stawek
preferencyjnych świadectwo pochodzenia lub deklaracja na fakturze, dla stosowania stawek
obniŜonych świadectwo przewozowe EUR 1 lub deklaracja na fakturze i dla stosowania
stawek celnych autonomicznych lub konwencyjnych świadectwo pochodzenia, faktura,
specyfikacja, dokument przewozowy, świadectwo jakości lub inny dokument, w którym jest
informacja o kraju pochodzenia,
− pozwolenie na przywóz, jeŜeli jest wymagane,
− upowaŜnienie do zgłoszenia towarów, jeŜeli zgłoszenie dokonywane jest przez
przedstawiciela,
− potwierdzenie złoŜenia zabezpieczenia kwoty wynikającej z długu celnego, jeŜeli
zabezpieczenie zostało złoŜone,
− dokument przewozowy, jeŜeli dopuszczenie do obrotu następuje po zakończeniu procedury
tranzytu,
− zaświadczenie o nadaniu statystycznego numeru REGON, jeŜeli przepis szczególny nie
stanowi inaczej,
− zaświadczenie o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej NIP, jeŜeli przepis szczególny nie
stanowi inaczej,
− inne dokumenty, jeŜeli są wymagane na podstawie przepisów odrębnych lub przepisów
szczególnych i do takich dokumentów moŜemy zaliczyć świadectwo fitosanitarne, świadectwo
weterynaryjne, atest energetyczny, atest kontroli, świadectwo zdrowia itp.
Formularz SAD i zasady jego wypełniania
Formularze SAD i formularze uzupełniające SAD-BIS zawierają karty niezbędne
do dokonywania formalności odnoszących się do jednej lub kilku procedur (przeznaczeń
celnych), wybrane spośród zestawu 8 kart:
– karta 1, która ma być przechowywana przez organ celny, w którym dokonywane
są formalności wywozowe (wysyłkowe) lub formalności tranzytu wspólnotowego,
– karta 2, która przeznaczona jest do celów statystycznych (wywóz/wysyłka),
– karta 3, która po poświadczeniu przez organy celne zwracana jest eksporterowi,
– karta 4, która w procedurze tranzytu wspólnotowego ma być przechowywana przez urząd
przeznaczenia lub słuŜyć jako dokument potwierdzający wspólnotowy status towarów,
– karta 5, która stosowana jest w procedurze tranzytu wspólnotowego jako karta zwrotna,
– karta 6, która ma być przechowywana przez organ celny, w którym dokonywane
są formalności przywozowe,
− karta 7, która przeznaczona jest do celów statystycznych (przywóz),
− karta 8, która zwracana jest odbiorcy.

33
Formularzy i zestawów SAD nie stosuje się jako pełnych zestawów kart. Stosowanymi
zestawami kart są:
− wywóz, uszlachetnianie bierne lub powrotny wywóz: karty 1, 2 i 3,
− tranzyt wspólnotowy: karty 1, 4 i 5,
− wywóz i następujący po nim tranzyt wspólnotowy: 1, 2, 3, 4, 5,
− dopuszczenie do obrotu, odprawa czasowa, skład celny, przetwarzanie pod kontrolą
celną, uszlachetnianie czynne oraz obszar wolnocłowy o II typie kontroli: karty 6, 7 i 8.
Zgłoszenie celne dokonywane jest na odrębnych formularzach lub zestawach SAD,
w szczególności, gdy:
− towary będą objęte róŜnymi procedurami celnymi, (w tym wypadku za kod procedury
przyjmuje się dwucyfrowy kod wnioskowanej procedury celnej, o którym mowa przy
kodowym opisie pola 37),
− wartość zgłaszanych towarów jest określona w róŜnych walutach,
− ceny towarów ustalone są na podstawie róŜnych warunków dostawy,
− liczba pozycji towarowych przekracza 99,
− wobec towarów zastosowano więcej niŜ jeden rodzaj transakcji,
− w stosunku do poszczególnych pozycji zastosowanie ma róŜny (inny) kurs waluty.
Wymagane dane wpisywane do formularzy SAD
Formularze zawierają określoną liczbę pól, z których jedynie część zostanie
wykorzystana, w zaleŜności od danej procedury celnej, bądź przeznaczenia celnego.
Z zastrzeŜeniem przepisów regulujących procedury uproszczone, wykaz pól, które
wypełniane są w poszczególnych procedurach (przeznaczeniach) celnych przedstawia się
następująco:
− wywóz (wysyłka):
- pola, które powinny zostać wypełnione - 1 (pierwsza i druga część pola), 2, 3, 5, 6, 7
(zgłoszenie elektroniczne), 8, 14, 15a, 17a, 18 (tylko w części dotyczącej oznaczenia), 19,
20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 29, 30, 31, 32, 33 (za wyjątkiem drugiej części pola), 35, 37,
38, 40, 41, 44, 46, 47, 48, 49 i 54,
- pola, w których zgłaszający (jeŜeli chce lub jest to mu z jakichś względów potrzebne) -
moŜe umieścić dane – 7 (zgłoszenie pisemne), 34a, 50,
− składowanie w składzie celnym towarów objętych systemem prefinansowania
i przeznaczonych do wywozu:
- pola, które powinny zostać wypełnione - 1 (pierwsza i druga część pola), 2, 3, 5, 7
(zgłoszenie elektroniczne), 8, 14, 15a, 17a, 19, 25, 26, 29, 30, 31, 32, 33 (za wyjątkiem
drugiej części pola), 34a, 35, 37, 38, 40, 41, 44, 46, 47 (tylko w zakresie podania
podstawy opłaty), 49 i 54,
- pola, w których zgłaszający (jeŜeli chce lub jest to mu z jakichś względów potrzebne)
moŜe umieścić dane – 7 (zgłoszenie pisemne),
− powrotny wywóz po zakończeniu procedur gospodarczych innych niŜ procedura składu
celnego (uszlachetnianie czynne w systemie zawieszeń, odprawa czasowa, przetwarzanie
pod kontrolą celną):
(zgłoszenie elektroniczne), 8, 14, 15a, 17a, 18 (tylko w zakresie oznaczenia), 19, 20, 21
(tylko w zakresie kraju), 22, 23, 24, 25, 26, 29, 30, 31, 32, 33 (tylko pierwsza i piąta
część pola), 35, 37, 38, 40, 41, 44, 46, 48, 49 i 54,
− powrotny wywóz po zakończeniu procedury składu celnego:

34
(zgłoszenie elektroniczne), 8, 14, 15a, 17a, 19, 25, 26, 29, 30, 31, 32, 33 (tylko pierwsza i
piąta część pola), 35, 37, 38, 40, 41, 44, 46, 49 i 54,
moŜe umieścić dane –7 (zgłoszenie pisemne), 34a,
− uszlachetnianie bierne:
(zgłoszenie elektroniczne), 8, 14, 15a, 17a, 18 (tylko w zakresie oznaczenia), 19, 20, 21
(tylko w zakresie kraju), 22, 23, 24, 25, 26, 29, 30, 31, 32, 33 (tylko pierwsza i piąta
część pola), 35, 37, 38, 40, 41, 44, 46, 47, 48, 49 i 54,
moŜe umieścić dane –7 (zgłoszenie pisemne), 34a, 50,
− tranzyt:
- pola, które powinny zostać wypełnione - 1 (trzecia część pola), 2, 3, 4, 5, 6, 7
(zgłoszenie elektroniczne), 8, 15, 15a, 17, 17a, 18, 19, 21, 25, 26, 30, 31, 32, 33
(pierwsza część pola), 35, 38, 40, 44, 50, 51, 52, 53, 55 i 56,
− potwierdzanie wspólnotowego statusu towarów:
- pola, które powinny zostać wypełnione - 1 (trzecia część pola), 2, 3, 4, 5, 14, 31, 32, 33
(pierwsza część pola), 35, 38, 40, 44 i 54,
moŜe umieścić dane – brak,
− dopuszczenie do obrotu:
(zgłoszenie elektroniczne), 8, 12, 14, 15a, 18 (tylko w zakresie oznaczenia), 19, 20, 21
(tylko w zakresie przynaleŜności państwowej), 22 (tylko w zakresie waluty), 23, 24, 25,
26, 29, 30, 31, 32, 33, 34a, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 46, 47,48, 49 i 54.
moŜe umieścić dane – 7 (zgłoszenie pisemne), 22 (w części dotyczącej ogólnej wartości
faktury),
− objęcie procedurą gospodarczą (inną niŜ uszlachetnianie bierne i skład celny)
tj. uszlachetnianie czynne w systemie zawieszeń, odprawa czasowa, przetwarzanie pod
kontrolą celną:
(zgłoszenie elektroniczne), 8, 12, 14, 15a, 18 (tylko w zakresie oznaczeń), 19, 20, 21
(tylko w zakresie przynaleŜności państwowej), 22 (tylko w zakresie waluty), 23, 24, 25,
26, 29, 30, 31, 32, 33, 34a, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 46, 47,48, 49 i 54,
faktury),
− objęcie procedurą składu celnego typu A, B, C, E i F:
- pola, które powinny zostać wypełnione - 1 (pierwsza i druga część pola), 3, 5, 7
(zgłoszenie elektroniczne), 8, 14, 15a, 19, 25, 26, 29, 30, 31, 32, 33, 34a, 35, 37, 38, 40,
41, 44, 46, 49 i 54,
− objęcie procedurą składu celnego typu D:
- pola, które powinny zostać wypełnione - 1 (pierwsza i druga część pola), 3, 5, 7
(zgłoszenie elektroniczne), 8, 14, 15a, 19, 20, 22 (tylko w zakresie waluty), 25, 26, 29,

35
30, 31, 32, 33, 34a, 35, 37, 38, 40, 41, 42, 43, 44, 46, 47 (tylko w zakresie rodzaju
i podstawy opłaty), 49 i 54,
faktury).
1. Kiedy następuje wprowadzenie towaru na polski obszar celny?
2. Co to przeznaczenie celne?
3. Wymień znane Ci przeznaczenia celne?
4. Na czym polega tranzyt?
5. Na czym polega odprawa czasowa?
6. Co to jest uszlachetnienie bierne i czynne towaru?
7. Jakie dokumenty naleŜy załączyć do zgłoszenia celnego?
8. Jakie jest przeznaczenie kaŜdej z kart formularza SAD?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wypełnij formularz SAD na wywóz towarów z polskiego obszaru celnego.
2) wybrać właściwe formularze dokumentu SAD dla zadanego ćwiczenia i uzasadnić
wybór,
3) wypełnić gotowe druki formularzy w formie papierowej lub wypełnić odpowiednie
rubryki w wersji elektronicznej.
− druki wypełnionych przykładowych dokumentów celnych SAD,
Ćwiczenie 2
Wypełnij formularz SAD na tranzyt towarów przez polski obszar celny transportem
kolejowym.
wybór,

36
Ćwiczenie 3
Wytwórnia kosiarek JUNAK mieszcząca się w Kielcach kupuje w Kanadzie do swojej
produkcji silniki spalinowe w ilości 450 sztuk miesięcznie. Towar jest pakowany
w drewniane skrzynie o wymiarach dł. 600mm, szer. 400 mm, wys. 500 mm, waga brutto
12 kg. Określ sposób transportu i wypełnij formularz SAD na import silników do Polski.
2) zdefiniować łańcuch transportowy do zrealizowania zadania,
wybór,
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić określić co to są procedury celne?
2) wyjaśnić na czym polega tranzyt?
3) wyjaśnić na czym polega odprawa celna czasowa?
4) określić jakie dokumenty naleŜy załączyć do zgłoszenia celnego?
5) wypełnić dokument SAD?
6) określić jakie jest przeznaczenie kaŜdej z kart formularza SAD?

37
4.5. Dokument FIATA
FIATA to Międzynarodowa Federacja Zrzeszeń Spedytorów (Fedaration Internationale
des Associacions de Transitaires et Assimiles) o ogólnoświatowym zasięgu. Zrzesza 93
narodowe organizacje spedytorów z 84 krajów oraz 2800 członków indywidualnych.
Reprezentowana jest w 149 krajach.
Zadaniami FIATA jest ochrona i reprezentowanie interesów zawodowych spedytorów
oraz zapewnienie profesjonalnego poziomu usług świadczonych przez jej członków.
PoniewaŜ w wielu krajach brak jest uregulowań prawnych w zakresie spedycji, względnie
uregulowania te są niewystarczające i jako takie nie spełniają swojej roli, organizacja FIATA
opracowała modelowy zbiór norm regulujących prawa i obowiązki spedytora. Dokumenty
FIATA mogą być drukowane wyłącznie przez FIATA i krajowe zrzeszenia spedytorów, będące jej
członkami, w tym Polską Izbę Spedycji i Logistyki, a do posługiwania się nimi upowaŜnieni
są członkowie tych zrzeszeń. Klienci i kontrahenci spedytora, mając do czynienia z tymi
dokumentami mogą być przekonani, Ŝe firmy spedycyjne z nich korzystające są w pewien sposób
sprawdzone, jako członkowie zrzeszenia, a takŜe dlatego, Ŝe podpisują zobowiązanie
do przestrzegania wymogów FIATA i krajowego zrzeszenia swoim członkom wszystkie
dokumenty opracowane przez FIATA.
Pełny zestaw dokumentów opracowanych przez FIATA obejmuje:
− FBL - Negotiable FIATA Combined Transport Bili of Lading, zastąpiony w 1994 r. przez
Negotiable FIATA Multimodal Transport Bili of Lading - zbywalny multimodalny
konosament,
− FIATA FCR-Forwarders Certificate ofReceipt - spedytorskie zaświadczenie przejęcia
towaru,
− FIATA FCT -Forwarders Certificate of Transport - spedytorskie zaświadczenie
transportowe,
− AIR WAYBILL (non negotiable) - lotniczy list przewozowy (niezbywalny)
rekomendowany przez FIATA dla uŜytku spedytorów),
− FWB - non - negotiable - FIATA Multimodal Transport Waybill - niezbywalny,
multimodalny list przewozowy FIATA,
− FWR - FIATA Warehouse Receipt - kwit składowy FIATA,
− FIATA SDT - Shippers Declaration for the Transport of Dangerous Goods -deklaracja
załadowcy dotycząca przewozu towarów niebezpiecznych),
− FIATA SIC - Shippers Intermodal Weight Certification - certyfikat załadowcy dotyczący
wagi towaru w kontenerze),
− FFI - FIATA Forwarding Instruction - zlecenie spedycyjne.
Dokumentami FIATA posługiwać się nimi mogą wyłącznie członkowie zrzeszeń
wchodzących w skład FIATA.
Dokument FBL w działalności spedytora
FBL – umoŜliwia spedytorowi występowanie w roli przewoźnika morskiego
w przewozach relacji port-port oraz w roli operatora multimodalnego czyli oferującego
kompleksową usługę. Ponadto spedytor korzystający z FBL FIATA oferuje klientowi
moŜliwość odbioru towaru w miejscu wyznaczonym przez klienta, poza portem
załadunkowym i przemieszczeniem towaru do dowolnego miejsca przeznaczenia połoŜonego
takŜe poza portem docelowym. A to dzięki jednemu zbywalnemu dokumentowi
przewozowemu, i według jednej z góry ustalonej ceny za przewóz i określonych na odwrocie
warunków. Prócz tego FBL gwarantuje klientowi pokrycie ryzyk występujących

38
w transporcie i przemieszczaniu towarów w wysokości i na warunkach określonych
w klauzulach konosamentowych. Z FBL FIATA korzystać mogą tylko spedytorzy zrzeszeni
w FIATA
Dokument FCR w działalności spedytora
FCR jest spedytorskim zaświadczeniem przejęcia towaru. Jest to dokument wystawiany
przez spedytora, w którym to spedytor potwierdza Ŝe przejął w dokumencie określony towar,
z nieodwołalnym zleceniem jego dostarczenia wymienionemu w nim odbiorcy lub
postawienia go do jego dyspozycji. Anulowanie FCR ma miejsce jedynie wtedy gdy
spedytorowi zwróci się oryginał dokumentu FCR i pod warunkiem Ŝe spedytor ma moŜliwość
anulowania towaru. FCR jest dokumentem niezbywalnym co znaczy Ŝe prawa z niego
wynikające nie mogą być przenoszone na inna osobę w drodze indosu. Korzyściami
płynącymi ze stosowania FCR są m.in. fakt Ŝe umoŜliwia sprzedającemu zainkasowanie
naleŜności za sprzedany towar niezwłocznie po przekazaniu towaru spedytorowi i uzyskaniu
FCR. FCR stosuje się głównie gdy importer nie Ŝyczy sobie by eksporter wiedział kto jest
finalnym odbiorcą towaru lub gdy przed dalszą sprzedaŜą zamierza dokonać jego
przepakowania. FCT jest dokumentem zbywalnym gdyŜ wydanie przesyłki moŜe nastąpić
jedynie po okazaniu oryginalnego dokumentu. FCT stosuje się głównie przy obsłudze tzw.
drobnicy zbiorowej, gdzie szereg drobnych przesyłek spedytor gromadzi i nadaje
do przewozu za jednym listem przewozowym lub innym dokumentem transportowym
(rys.11).
Dokument FCT w działalności spedytora
Przez wystawienie FIATA FCT spedytor potwierdza, Ŝe określoną w dokumencie
przesyłkę przyjął, z zobowiązaniem dostarczenie jej określonemu odbiorcy, w określonym
miejscu przeznaczenia, zgodnie z otrzymanymi od eksportera instrukcjami. Na awersie tego
dokumentu stwierdza się, Ŝe podpisujący ten dokument nie jest przewoźnikiem lecz
spedytorem.
Dokument SIC w działalności spedytora
SIC to certyfikat załadowcy dotyczący wagi towaru w kontenerze. Stosują go załadowcy
wysyłający kontenery do i z USA. A więc SIC pełni role informacyjną.
Dokument SDT w działalności spedytora
SDT to deklaracja załadowcy dotycząca przewozu towarów niebezpiecznych,
zawierająca szczegółowe informacje o niebezpiecznym towarze (wypełnia ja załadowca).
Przy przewozie takich towarów konieczna jest znajomość właściwości przewoŜonego towaru,
jego stopnia zagroŜenia, wymogów dotyczących opakowania, oznakowania, składowania oraz
warunków w czasie transportu.
Dokument Air Waybill (AWB) w działalności spedytora
Międzynarodowy lotniczy list przewozowy AWB stanowi dowód zawarcia umowy
o przewóz towarów samolotem. Składa się z 9 lub większej liczby egzemplarzy, z których 3,
kaŜdy innego koloru, to oryginały, a pozostałe to kopie. Na kaŜdym egzemplarzu wskazano
dla kogo jest przeznaczony. Oryginał zielony jest przeznaczony dla przewoźnika lotniczego
zawierającego umowę przewozu, oryginał róŜowy towarzyszy przesyłce i w lotniczym porcie
przeznaczenia jest przekazywany wraz z przesyłką odbiorcy, oryginał niebieski otrzymuje
nadawca, dla którego jest on dowodem zawarcia umowy przewozu i wysyłki towaru, a przy
dokumentowych formach zapłaty stanowi podstawę otrzymania naleŜności za towar. AWB
podpisuj zarówno przewoźnik jak i nadawca.

39
AWB opracowany przez FIATA moŜe być wystawiony:
− przez spedytora – konsolidatora występującego w roli przewoźnika,
− przez spedytora, agenta towarowego IATA, w imieniu określonych linii lotniczych,
− przez spedytora, będącego agentem spedytora – konsolidatora występującego w roli
przewoźnika.
Rys. 9. Wzór dokumenty FBL [2. zał. 6]

40
Rys. 10. Wzór dokumentu FIATA FCR [2. zał. 7]

41
Rys. 11. Wzór dokumentu FIATA FCT [2. zał. 8]

42
Rys. 12. Wzór dokumentu FIAT Air Waybill cz.1 [2. zał. 9]

43
Rys. 13. Wzór dokumentu FIAT Air Waybill cz.2 [2. zał. 9a]

44
Rys. 14. Wzór dokumentu FIAT Air Waybill cz.3. [2. zał. 9b]

45
Rys. 15. Wzór dokumentu FIATA FWB [2. zał. 10]

46
1. Czym zajmuje się organizacja FIATA?
2. Jakie dokumenty opracowała FIATA?
3. Kto moŜe wystawiać dokumenty FIATA?
4. Czego dotyczy dokument FCL?
5. Czego dotyczy dokument AWB?
6. Kto moŜe drukować dokumenty FIATA?
7. Kto moŜe wystawiać dokument Air Waybill (AWB)?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wypełnij formularz FIATA na wywóz towarów z polskiego obszaru celnego dla procesu
transportowego określonego przez nauczyciela.
2) umieć objaśnić kiedy spedytor moŜe zastosować dokumenty FIATA,
3) wybrać właściwe formularze dokumentu FIATA dla zadanego ćwiczenia,
− druki wypełnionych przykładowych dokumentów FIATA,
Ćwiczenie 2
Wypełnij dokument FIATA Air Waybill dla procesu transportowego określonego przez
nauczyciela.

47
Ćwiczenie 3
Z Kęt do Monachium przewoŜony jest ładunek obręczy samochodowych ze stopu
lekkiego. Przewóz odbywa się transportem samochodowym. Torwar przewoŜony jest na
paletach euro. Na palecie mieści się 12 sztuk obręczy Wypełnij odpowiedni dokument
FIATA.
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wypełnić druk FIATA Air Waybill?
2) wyjaśnić kto moŜe wypełnić dokumenty FIATA?
3) określić z ilu egzemplarzy składa się AWB?
4) wyjaśnić na czym polega odprawa celna czasowa?
5) wypełnić dokument FIATA FBL?
6) wyjaśnić co to znaczy, Ŝe dokument FIATA FCR jest dokumentem
zbywalnym?
7) określić jaką rolę pełni dokument FIATA SIC w działalności
spedytora?

48
4.6. Ubezpieczenie w spedycji
Prowadzenie działalności spedycyjnej wymaga bardzo dobrze zorganizowanej struktury
firmy. Wszystkie zadania muszą być wykonywane sprawnie i na czas.. Organizowanie
przemieszczania ładunków wiąŜe się z zawieraniem wielu umów z kontrahentami.
Niewykonanie lub nienaleŜyte wykonanie umowy spedycji powoduje, Ŝe zgodnie
z przepisami Kodeksu cywilnego odpowiedzialność ponosi spedytor. Ubezpieczenie OC
spedytora zapewnia odpowiednią ochronę na wypadek powstania takich szkód. Spedytorowi,
który zawarł umowę ubezpieczenia z ubezpieczycielem, w razie zaistnienia szkody będzie
przysługiwało odszkodowanie. Ubezpieczenie OC spedytora bardzo ogranicza więc ryzyko
związane z prowadzeniem działalności spedycyjnej.Ubezpieczenie zapewnia jednakowy
poziom ochrony przez cały okres na jaki zawarto umowę ubezpieczenia, poniewaŜ ustalona
w umowie suma gwarancyjna nie ulega pomniejszeniu o wypłacone odszkodowania,
niezaleŜnie od liczby zdarzeń. Tak więc, dzięki ubezpieczeniu, firma spedycyjna zyskuje
wiarygodność wobec zleceniodawców, a jednocześnie poczucie bezpieczeństwa własnej
działalności.
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej spedytora
Ubezpieczenie obejmuje odpowiedzialność cywilną spedytora z tytułu umów spedycji.
Szkody mogą polegać m. in. na utracie, ubytku lub uszkodzeniu przesyłki. Do czynności
spedycyjnych objętych ochroną moŜna zaliczyć w zaleŜności od ubezpieczyciela np.:
− przygotowanie dokumentów do wysłania towaru,
− załadunek i wyładunek,
− kontrolę ilościową i wagową towaru,
− składowanie,
− odprawę celną.
Zazwyczaj ochrona dotyczy umów spedycji wykonywanych w kraju i za granicą. Często
ubezpieczyciele oferują takŜe dodatkowe opcje w ubezpieczeniu, np. objęcie ochroną
ubezpieczeniową odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z przewozem dokonanym
przez spedytora własnymi lub cudzymi środkami transportu. Umowa ubezpieczenia
zazwyczaj zawierana jest na jeden rok. MoŜliwe jest takŜe zawarcie umowy na okres krótszy
(ubezpieczenie krótkoterminowe). Przy ubezpieczeniu OC spedytora ogólne warunki
ubezpieczenia (OWU) przewidują bardzo często nie tylko wypłatę odszkodowania w razie
powstania szkody, ale takŜe pokrycie dodatkowych kosztów.
Poszczególni ubezpieczyciele oferują m.in.:
− pokrycie kosztów zabezpieczenia bezpośrednio zagroŜonego przedmiotu przed szkodą
oraz zastosowania wszelkich dostępnych środków w celu zmniejszenia szkody
(występuje praktycznie u wszystkich ubezpieczycieli, zazwyczaj koszty pokrywane
są w granicach sumy gwarancyjnej),
− pokrycie niezbędnych kosztów obrony prawnej i kosztów sądowych (praktycznie
standardem jest, Ŝe spór musi być prowadzony za zgodą ubezpieczyciela),
− pokrycie kosztów powołania rzeczoznawców (zazwyczaj muszą być oni powołani
w uzgodnieniu z ubezpieczycielem),
− pokrycie kosztów związanych z koniecznością przeładunku towaru lub jego
przechowywania (nie wszyscy ubezpieczyciele oferują ten rodzaj pokrycia kosztów).

49
Suma ubezpieczenia i składka ubezpieczeniowa
Suma gwarancyjna jest ustalana w umowie i wskazywana w polisie. Suma gwarancyjna
stanowi górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela za szkody powstałe w okresie
ubezpieczenia. Suma gwarancyjna moŜe być ustalona na jedno zdarzenie lub na wszystkie
zdarzenia. Składka ubezpieczeniowa jest ustalana na podstawie taryfy składek obowiązującej
u danego ubezpieczyciela w dniu zawarcia umowy. Jest ona ustalana po ocenie ryzyka.
Wysokość składki zaleŜy m.in. od:
− przychodu osiągniętego z tytułu usług spedycyjnych,
− zakresu ubezpieczenia,
− długości okresu ubezpieczenia,
− wysokości franszyzy,
− sumy gwarancyjnej,
− dotychczasowego przebiegu ubezpieczenia,
− formy płatności składki,
− rodzaju polisy.
Poszczególne firmy ubezpieczeniowe mogą takŜe stosować zwyŜki lub obniŜki składki,
np.:
− zniŜka za wprowadzenie udziału własnego ubezpieczającego w szkodzie,
− zniŜka za wprowadzenie do umowy klauzul zawęŜających zakres ubezpieczenia,
− zniŜka za bezszkodowy przebieg dotychczasowego ubezpieczenia,
− zwyŜka za wprowadzenie do umowy klauzul rozszerzających zakres ubezpieczenia,
− zwyŜka za rozłoŜenie płatności składki na wiele rat.
Wyłączenia odpowiedzialności
Przy ubezpieczeniu OC spedytora firmy ubezpieczeniowe stosują róŜne wyłączenia
odpowiedzialności za powstałe szkody. Do najczęściej spotykanych w OWU wyłączeń moŜna
zaliczyć:
− szkody powstałe z winy umyślnej lub raŜącego niedbalstwa ubezpieczającego,
− szkody spowodowane naturalnymi właściwościami przesyłki lub wadą ukrytą przesyłki,
− szkody powstałe podczas spedycji Ŝywych zwierząt,
− szkody powstałe w wyniku działania siły wyŜszej,
− szkody powstałe wskutek wszelkich następstw wojny etc.,
− szkody powstałe wskutek wszelkich następstw reakcji jądrowej,
− szkody wyrządzone w środowisku naturalnym,
− szkody powstałe w przesyłkach wartościowych,
− kary i grzywny nałoŜone na ubezpieczającego.
Spedytor ubezpiecza towar tylko na podstawie pisemnego polecenia z podaniem wartości
przesyłki oraz rodzajów ryzyka, od których ma być ona ubezpieczona. Obowiązek
dochodzenia roszczeń z tytułu ubezpieczenia ładunku obciąŜa spedytora w przypadku
wyraźnego polecenia danego mu przez zleceniodawcę i za osobnym wynagrodzeniem.
Sporządzanie protokołów dokumentujących szkody
JeŜeli podczas przewozu uszkodzona zostanie przesyłka, fakt ten powinien być
odnotowany w specjalnym protokole. Za naruszenie przesyłki uwaŜa się kaŜde obniŜenie jej
wartości spowodowane nieprawidłowościami lub zaniedbaniami spedytora od przyjęcia
przesyłki przez niego do momentu jej dostarczenia. W takiej sytuacji spedytor ustala
niezwłocznie protokolarnie stan przesyłki oraz okoliczności powstania szkody. Spedytor
powinien przystąpić niezwłocznie do sprawdzenia i ustalenia stanu przesyłki na wniosek
osoby uprawnionej do jej odbioru, a takŜe w przypadku gdy: przypuszcza, Ŝe przesyłka

50
doznała ubytku lub została uszkodzona, a takŜe, gdy stwierdzi ślady naruszenia przesyłki,
pojemnika transportowego lub środka transportowego, czyli plomb, zamknięć, ścian podłogi
lub dachu. O wszystkich takich działaniach spedytor musi poinformować osobę uprawnioną
do odbioru przesyłki. KaŜde sprawdzenie stanu przesyłki w okolicznościach, o których mowa,
musi być odnotowane w protokole. Protokół ze sprawdzenia stanu przesyłki powinien
zawierać takie informacje, jak:
− pierwotny stan przesyłki i wartość przesyłki,
− rodzaj naruszenia przesyłki, pojemnika transportowego lub środka transportu,
− rozmiar naruszenia,
− przypuszczalny czas i miejsce, w którym nastąpiło naruszenie stanu przesyłki,
− przypuszczalne przyczyny uszkodzenia.
W razie trudności w ustaleniu danych dotyczących czasu, rodzaju, rozmiarów lub
przyczyny szkody, dane te powinien określić rzeczoznawca powołany przez spedytora Osoba,
która jest uprawniona do odbioru określonej przesyłki, ma prawo złoŜyć do spedytora
reklamację, np. z tytułu niewykonania lub nienaleŜytego wykonania umowy przewozu.
Reklamacja powinna być złoŜona w formie pisemnej i zawierać takie m.in. dane jak:
− datę sporządzenia reklamacji,
− imię i nazwisko (nazwę) i adres zamieszkania (siedzibę) spedytora,
− tytuł oraz uzasadnienie reklamacji.
Do reklamacji powinien być dołączony oryginał dokumentu dotyczącego zawarcia
umowy przewozu.
Odpowiedź na reklamację powinna być udzielona niezwłocznie, nie później niŜ
w terminie 30 dni od dnia przyjęcia reklamacji przez spedytora.
Dochodzenie roszczeń
Jak wynika z prawa przewozowego, przyjęcie przesyłki przez osobę uprawnioną do jej
odbioru bez zastrzeŜeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub uszkodzenia,
chyba Ŝe:
− szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego,
− zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika,
− ubytek lub uszkodzenie wynikły z winy umyślnej lub raŜącego niedbalstwa przewoźnika,
− szkodę niedającą się z zewnątrz zauwaŜyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki
i w terminie 7 dni zaŜądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, Ŝe szkoda powstała
w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu a jej wydaniem.
Roszczenia, m.in. z tytułu uszkodzenia przesyłki, przedawniają się z upływem roku.
Przedawnienie biegnie dla roszczeń z tytułu: ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu
przesyłki towarowej – od dnia wydania przesyłki, a w przypadku szkód niedających się
z zewnątrz zauwaŜyć – od dnia protokolarnego ustalenia szkody. Bieg przedawnienia
zawiesza się na okres od dnia np. wniesienia reklamacji do dnia udzielenia odpowiedzi
na reklamację i zwrócenia załączonych dokumentów. NajdłuŜej jednak na okres przewidziany
do załatwienia reklamacji.
1. W jakim celu spedytor zawiera ubezpieczenie OC?
2. Jakie czynności spedycyjne moŜna zaliczyć do czynności spedycyjnych objętych ochroną
OC?
3. Na jak długo zawierana jest zazwyczaj umowa ubezpieczenia?

51
4. Jaki dodatkowy zakres ubezpieczeń OC spedytora oferują firmy ubezpieczeniowe?
5. Co to jest suma gwarancyjna?
6. Od czego zaleŜy wysokość składki OC?
7. Jaki jest najczęściej zakres wyłączeń odpowiedzialności firm ubezpieczeniowych przy
ubezpieczeniu OC spedytora?
8. Kiedy spedytor powinien sporządzić protokół szkody?
9. Jakie dane powinien zawierać protokół szkody?
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sporządź protokół szkody powstałej w wyniku wypadku drogowego samochodu
cięŜarowego przewoŜącego ładunek farb olejnych w pojemnikach 20 litrowych na paletach
Euro.
2) umieć scharakteryzować paletowe jednostki ładunkowe,
3) wypełnić list przewozowy dla zadanego zadania przewozowego,
4) sporządzić protokół szkody według wskazówek zawartych w poradniku ucznia.
− druki listów przewozowych,
− przykładowe protokoły szkody,
Ćwiczenie 2
Sporządź protokół szkody powstałej w wyniku uszkodzenia wagonu podczas
przetaczania na stacji rozrządowej. Przesyłka zawiera soki owocowe firmy MALINKA
pakowane na paletach euro w kartony. W kartonie mieści się 15 butelek, na palecie
umieszczonych jest 36 kartonów. Uszkodzeniu uległy 4 palety całkowicie i 12 kartonów
umieszczonych na 3 paletach. W wagonie mieści się 46 palet.

52
Ćwiczenie 3
Sporządź protokół szkody powstałej w wyniku wywrócenia się pojazdu przewoŜącego
kształtowniki stalowe z huty do hurtowni. Na pojeździe znajduje się 6 pakietów stali o wadze
4,5 tony kaŜdy. W wyniku wypadku 2 pakiety zostały całkowicie pogięte i zdeformowane
i nie nadają się do dalszej sprzedaŜy, pozostałe pakiety nie zostały uszkodzone.
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić w jakim celu spedytor zawiera ubezpieczenie OC?
2) określić zakres ubezpieczenia odpowiedzialności spedytora?
3) określić od czego zaleŜy suma ubezpieczenia i wysokość składki?
4) podać jaki jest najczęściej zakres wyłączeń odpowiedzialności?
5) określić czy spedytor ma obowiązek ubezpieczenia towaru?

Technik.logistyk 342[04] z3.02_u

Technik.logistyk 342[04] z3.02_u

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Technik.logistyk 342[04] z3.02_u

Similar to Technik.logistyk 342[04] z3.02_u (20)

More from Kasia Stachura

More from Kasia Stachura (19)

Technik.logistyk 342[04] z3.02_u