16 Rozpoznawanie rynku usług poligraficznych 311[28].Z6.01
00 Technik grafiki i poligrafii cyfrowej 311[28] - modułowy program nauczania.
1.
2. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Autorzy:
mgr inż. Wojciech Pilc
mgr Elżbieta Gonciarz
mgr inż. Paweł Pierzchalski
Recenzenci:
mgr Krystyna Nowak-Wawszczak
dr inż. Henryk Godlewski
Opracowanie redakcyjne:
mgr Edyta Kozieł
Korekta merytoryczna:
dr Grzegorz Rycharski
Korekta techniczna:
mgr Anna Jaworska
3. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
Spis treści
Wprowadzenie
4
I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia
w zawodzie 6
1. Opis pracy w zawodzie 6
2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-
wychowawczego 7
II. Plany nauczania 14
III. Moduły kształcenia w zawodzie 17
1. Podstawy technik informacyjnych 17
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 21
Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomii
w działalności informacyjnej 25
Organizowanie procesu pracy 28
Wykorzystywanie informacyjnych technik biurowych 32
Stosowanie technik graficznych i multimedialnych 37
2. Podstawy zawodu 42
Charakteryzowanie procesów poligraficznych 45
Charakteryzowanie maszyn i urządzeń poligraficznych 49
Charakteryzowanie oraz zastosowanie materiałów
poligraficznych 53
Posługiwanie się dokumentacją techniczną
i technologiczną 57
3. Poligraficzne procesy przygotowawcze 61
Planowanie technologiczne i techniczne publikacji 64
Przygotowanie materiałów tekstowych 69
Przygotowanie materiałów ilustracyjnych 74
Wykonanie impozycji i proofingu 79
4. Procesy drukowania 83
Przygotowanie form oraz drukowanie technikami
wypukłymi 85
Przygotowanie form oraz drukowanie technikami
płaskimi 88
Przygotowanie form oraz drukowanie technikami
wklęsłymi 92
Kontrolowanie procesów drukowania 96
4. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
5. Procesy introligatorskie 99
Wykonywanie introligatorskich operacji jednostkowych 101
Wykończanie produktów introligatorskich 105
Wykonywanie opraw 108
6. Praktyka zawodowa 113
Realizowanie procesów przygotowawczych 114
Realizowanie procesów drukowania 117
Realizowanie procesów introligatorskich 120
7. Rynek pracy 123
Rozpoznawanie rynku usług poligraficznych 127
Podejmowanie działalności gospodarczej w zakresie
usług poligraficznych 130
Posługiwanie się językiem obcym w realizacji zadań
zawodowych 133
8. Drukowanie offsetowe arkuszowe 137
Wykonywanie form offsetowych 139
Drukowanie na maszynach offsetowych arkuszowych 143
Kontrolowanie jakości odbitek 147
5. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Wprowadzenie
Celem kształcenia w zawodzie technik poligraf jest przygotowanie
aktywnego, mobilnego i skutecznie działającego pracownika. Efektywne
funkcjonowanie na rynku pracy wymaga przygotowania ogólnego,
opanowania podstawowych umiejętności zawodowych oraz kształcenia
ustawicznego. Absolwent szkoły powinien charakteryzować się
otwartością, komunikatywnością, wyobraźnią, zdolnością do
doskonalenia umiejętności i kwalifikacji zawodowych.
Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, że:
– preferowane są aktywizujące metody nauczania,
– proces nauczania-uczenia się jest ukierunkowany na opanowanie
przez uczniów umiejętności intelektualnych i praktycznych,
– wykorzystywana jest w szerokim zakresie zasada transferu wiedzy
i umiejętności,
– poszczególne jednostki modułowe można modyfikować, uzupełniać
oraz dostosowywać do potrzeb gospodarki i rynku pracy.
Wprowadzenie do praktyki szkolnej modułowego programu
nauczania umożliwia:
− opanowanie podstawowych umiejętności zawodowych,
− przygotowanie do pracy w warunkach zbliżonych do rzeczywistości
zawodowej,
− korelację i integrację treści kształcenia z różnych zakresów wiedzy.
Układ treści kształcenia w programie umożliwia kształtowanie
umiejętności zawodowych różnymi drogami w zależności od potrzeb,
możliwości i zainteresowań uczniów.
W strukturze programu wyróżnia się:
– założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie,
– plany nauczania,
– programy modułów i jednostek modułowych.
Moduł kształcenia w zawodzie zawiera:
– cele kształcenia,
– wykaz jednostek modułowych,
– schemat układu jednostek modułowych,
– literaturę.
Program jednostki modułowej zawiera:
– szczegółowe cele kształcenia,
– materiał nauczania,
– ćwiczenia,
– środki dydaktyczne,
– wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki,
6. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
– propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych
ucznia.
Dydaktyczna mapa programu zamieszczona w założeniach
programowo-organizacyjnych kształcenia w zawodzie przedstawia
schemat powiązań między modułami i jednostkami modułowymi
oraz określa kolejność ich realizacji. Analiza mapy powinna ułatwić
planowanie i organizację procesu dydaktycznego.
W programie przyjęto system kodowania modułów i jednostek
modułowych zawierający następujące elementy:
– symbol cyfrowy zawodu zgodnie z obowiązującą klasyfikacją
zawodów szkolnictwa zawodowego;
– symbol literowy oznaczający grupę modułów:
O – dla modułu ogólnozawodowego,
Z – dla modułów zawodowych,
S – dla modułu specjalizacyjnego;
– cyfrę arabską dla kolejnego modułu w grupie i dla kolejnej
wyodrębnionej w module jednostki modułowej.
Przykładowy zapis kodowania modułu:
311[28].O1
311[28] – symbol cyfrowy zawodu: technik poligraf,
O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy technik
informacyjnych.
Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej:
311[28]. O1.01
311[28] – symbol cyfrowy zawodu: technik poligraf,
O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy technik
informacyjnych.
01 – pierwsza jednostka modułowa wyodrębniona w module O1:
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
7. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia
w zawodzie
1. Opis pracy w zawodzie
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik poligraf może
podejmować pracę w:
– zakładach poligraficznych jako maszynista we wszystkich technikach
drukowania, pomocnik maszynisty, kopista, introligator przemysłowy,
technolog,
– wydawnictwach jako redaktor techniczny, operator DTP, korektor,
grafik komputerowy,
– firmach typu Prepress jako operator CtF i CtP, skanerzysta, operator
urządzeń druku cyfrowego i szerokoformatowego, technolog,
– firmach rzemieślniczych jako pracownik punktu ksero i pieczątki,
introligator rzemieślniczy,
– agencjach reklamowych jako grafik komputerowy, operator DTP,
projektant stron www, technolog, przedstawiciel handlowy,
– zakładach prowadzących usługi poligraficzne i reklamowe.
Absolwent może prowadzić działalność gospodarczą.
Zadania zawodowe
– planowanie i realizacja poligraficznego procesu technologicznego,
– dobieranie materiałów do wykonania produktów poligraficznych,
– użytkowanie maszyn i urządzeń poligraficznych,
– prowadzenie kontroli jakości produktów poligraficznych.
Umiejętności zawodowe
W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć:
– posługiwać się terminologią poligraficzną,
– posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną,
– organizować i nadzorować przebieg procesu technologicznego,
– dobierać technologię do wykonania określonego produktu
poligraficznego,
– oceniać przydatność materiałów do produkcji wyrobów
poligraficznych,
– organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
– wykonywać podstawowe operacje technologiczne,
– użytkować maszyny i urządzenia poligraficzne oraz urządzenia
kontrolno-pomiarowe,
– dokonywać oceny jakości półproduktów i produktów poligraficznych,
– gospodarować racjonalnie materiałami, energią i urządzeniami,
8. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
– posługiwać się językiem obcym w zakresie wspomagającym
wykonywanie zadań zawodowych,
– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,
– udzielać pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach
przy pracy,
– przestrzegać przepisów prawa dotyczących działalności
gospodarczej,
– przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadań
zawodowych,
– korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa
specjalistycznego,
– współpracować z zespołem pracowników,
– prowadzić działalność gospodarczą.
2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-
wychowawczego
Proces kształcenia zawodowego według modułowego programu
nauczania dla zawodu technik poligraf może być realizowany
w czteroletnim technikum oraz w dwuletniej i półtorarocznej szkole
policealnej.
Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe,
zawodowe i specjalizacyjne. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia
orientację w zawodzie i ułatwia ewentualną zmianę zawodu. Kształcenie
zawodowe ma na celu przygotowanie absolwentów szkoły do realizacji
zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy. Kształcenie
specjalizacyjne ma na celu ukierunkowanie oraz pogłębianie wiedzy
i umiejętności dotyczących określonego zakresu pracy w zawodzie.
Treści programowe modułów i jednostek modułowych
wyodrębnionych w poszczególnych modułach opracowano zgodnie
z obowiązującą metodologią konstruowania modułowych programów
nauczania.
Program zawiera jeden moduł ogólnozawodowy, sześć modułów
zawodowych, jeden moduł specjalizacyjny.
Moduł 311[28].O1: Podstawy technik informacyjnych składa się
z pięciu jednostek modułowych. Treści programowe jednostek dotyczą
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska, stosowania przepisów prawa i zasad ekonomii
w działalności informacyjnej, organizacji procesu pracy, informacyjnych
technik biurowych, technik graficznych i multimedialnych.
Moduł jest wspólny dla zawodów przyporządkowanych do profilu
liceum Zarządzanie informacją.
9. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
Moduł 311[28].Z1: Podstawy zawodu składa się z czterech jednostek
modułowych. Treści programowe jednostek dotyczą charakterystyki
procesów poligraficznych, maszyn i urządzeń poligraficznych,
posługiwania się dokumentacją techniczną i technologiczną,
charakterystyki oraz zastosowania materiałów poligraficznych.
Moduł 311[28].Z2: Poligraficzne procesy przygotowawcze składa się
z czterech jednostek modułowych. Treści programowe jednostek dotyczą
technologicznego i technicznego planowania publikacji, przygotowania
materiałów tekstowych i ilustracyjnych, wykonywania impozycji
i proofingu.
Moduł 311[28].Z3: Procesy drukowania składa się z czterech
jednostek modułowych. Treści programowe jednostek dotyczą
przygotowania form oraz drukowania technikami wypukłymi, płaskimi
i wklęsłymi, kontrolowania procesów drukowania.
Moduł 311[28].Z4: Procesy introligatorskie składa się z trzech
jednostek modułowych. Treści programowe jednostek dotyczą
wykonywania introligatorskich operacji jednostkowych, wykończania
produktów introligatorskich, wykonywania opraw.
Moduł 311[28].Z5: Praktyka zawodowa składa się z trzech jednostek
modułowych. Treści programowe jednostek dotyczą realizacji procesów
przygotowawczych, procesów drukowania oraz procesów
introligatorskich.
Moduł 311[28].Z6: Rynek pracy składa się z trzech jednostek
modułowych. Treści programowe jednostek dotyczą rozpoznawania
rynku usług poligraficznych, podejmowania działalności gospodarczej
w zakresie usług poligraficznych, posługiwania się językiem obcym
w realizacji zadań zawodowych.
Moduł 311[28].S1: Drukowanie offsetowe arkuszowe składa się
z trzech jednostek modułowych. Treści programowe jednostek dotyczą
wykonywania form offsetowych, drukowania offsetowego arkuszowego,
kontrolowania jakości odbitek.
10. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Wykaz modułów i jednostek modułowych
Symbol modułu
i jednostki
modułowej
Nazwa modułu
i jednostki modułowej
Orientacyjna liczba
godzin na realizację
311[28].O1 Podstawy technik informacyjnych 468
311[28].O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska
24
311[28].O1.02
Stosowanie przepisów prawa i zasad
ekonomii w działalności informacyjnej
45
311[28].O1.03 Organizowanie procesu pracy 70
311[28].O1.04
Wykorzystanie informacyjnych technik
biurowych
170
311[28].O1.05
Stosowanie technik graficznych
i multimedialnych
159
311[28].Z1 Podstawy zawodu 216
311[28].Z1.01
Charakteryzowanie procesów
poligraficznych
82
311[28].Z1.02
Charakteryzowanie maszyn i urządzeń
poligraficznych
56
311[28].Z1.03
Charakteryzowanie oraz zastosowanie
materiałów poligraficznych
36
311[28].Z1.04
Posługiwanie się dokumentacją techniczną
i technologiczną
42
311[28].Z2 Poligraficzne procesy przygotowawcze 288
311[28].Z2.01
Planowanie technologiczne i techniczne
publikacji
68
311[28].Z2.02 Przygotowanie materiałów tekstowych 112
311[28].Z2.03 Przygotowanie materiałów ilustracyjnych 66
311[28].Z2.04 Wykonanie impozycji i proofingu 42
311[28].Z3 Procesy drukowania 252
311[28].Z3.01
Przygotowanie form oraz drukowanie
technikami wypukłymi
50
311[28].Z3.02
Przygotowanie form oraz drukowanie
technikami płaskimi
92
311[28].Z3.03
Przygotowanie form oraz drukowanie
technikami wklęsłymi
74
311[28].Z3.04 Kontrolowanie procesów drukowania 36
311[28].Z4 Procesy introligatorskie 180
311[28].Z4.01
Wykonywanie introligatorskich operacji
jednostkowych
68
311[28].Z4.02 Wykończanie produktów introligatorskich 42
311[28].Z4.03 Wykonywanie opraw 70
11. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
311[28].Z5 Praktyka zawodowa 160
311[28].Z5.01 Realizowanie procesów przygotowawczych 60
311[28].Z5.02 Realizowanie procesów drukowania 60
311[28].Z5.03 Realizowanie procesów introligatorskich 40
311[28].Z6 Rynek pracy 96
311[28].Z6.01
Rozpoznawanie rynku usług
poligraficznych
16
311[28].Z6.02
Podejmowanie działalności gospodarczej
w zakresie usług poligraficznych
32
311[28].Z6.03
Posługiwanie się językiem obcym
w realizacji zadań zawodowych
48
311[28].S1 Drukowanie offsetowe arkuszowe 120
311[28].S1.01 Wykonywanie form offsetowych 20
311[28].S1.02
Drukowanie na maszynach offsetowych
arkuszowych
88
311[28].S1.03 Kontrolowanie jakości odbitek 12
Razem 1780
Orientacyjna liczba godzin na realizację programu, w tym na
realizację programów jednostek modułowych, dotyczy kształcenia
młodzieży w czteroletnim technikum.
Na podstawie zamieszczonego wykazu oraz układu jednostek
modułowych w poszczególnych modułach sporządzono dydaktyczną
mapę programu.
13. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
Dydaktyczna mapa programu stanowi schemat powiązań między
modułami i jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich
realizacji. Z mapy należy korzystać podczas planowania zajęć
dydaktycznych. Zmiana kolejności realizacji modułów i programów
jednostek modułowych powinna być poprzedzona analizą dydaktycznej
mapy programu oraz treści programowych jednostek modułowych.
Nauczyciele realizujący modułowy program nauczania powinni
posiadać umiejętności dotyczące: kształcenia modułowego, prowadzenia
zajęć z zastosowaniem aktywizujących metod nauczania, pomiaru
dydaktycznego. Powinni również posiadać umiejętności projektowania
i opracowywania pakietów edukacyjnych stanowiących dydaktyczną
obudowę programów jednostek modułowych. Podana w tabeli
orientacyjna liczba godzin na realizację programów jednostek
modułowych może ulegać zmianie w zależności od stosowanych metod
nauczania, środków dydaktycznych oraz aktualnych potrzeb
edukacyjnych.
Nauczyciel powinien kształtować zainteresowania uczniów zawodem,
wskazywać możliwości dalszego kształcenia oraz nabywania nowych
umiejętności zawodowych. Powinien również kształtować pożądane
postawy uczniów, jak: odpowiedzialność, dbałość o jakość pracy,
poszanowanie dla pracy innych osób, dbałość o racjonalne stosowanie
materiałów, poszanowanie prawa, dbałość o kształtowanie wizerunku
zakładu pracy. Nauczyciele realizujący modułowy program nauczania
powinni uwzględniać zmiany, jakie zachodzą w poligrafii i na rynku usług
poligraficznych.
Realizacja programu nauczania powinna odbywać się
z zastosowaniem aktywizujących metod nauczania. Do takich metod
pracy zalicza się: metodę przypadków, inscenizacji, dyskusji
dydaktycznej, projektów, tekstu przewodniego, ćwiczeń praktycznych.
Wskazane jest stosowanie filmów dydaktycznych, organizowanie
wycieczek do zakładów poligraficznych, na targi i wystawy. Należy
zwracać uwagę na samodzielną pracę uczniów pod kierunkiem
nauczyciela, korzystanie z różnych źródeł informacji, jak: podręczniki,
poradniki, literatura, Internet, katalogi, foldery, instrukcje, pozatekstowe
źródła informacji. Treści kształcenia należy aktualizować, uwzględniać
współczesne technologie, materiały, narzędzia i sprzęt.
Istotnym elementem procesu dydaktycznego jest sprawdzanie
i ocenianie osiągnięć uczniów. Wskazane jest prowadzenie badań
diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych.
Celem badań diagnostycznych prowadzonych na początku procesu
kształcenia jest określenie poziomu oraz zakresu wiedzy i umiejętności
14. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
uczniów. Wyniki badań należy wykorzystywać w trakcie realizacji
programu nauczania.
Celem badań kształtujących prowadzonych w trakcie realizacji
programu jest dostarczanie bieżących informacji dotyczących
efektywności procesu nauczania-uczenia się. Uzyskiwane informacje
pozwalają na dokonywanie korekty organizacji i realizacji procesu
kształcenia.
Celem badań sumatywnych prowadzonych na zakończenie realizacji
programów jednostek modułowych jest ocena stopnia realizacji celów
kształcenia.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na
początku, w trakcie i na zakończenie realizacji programu. Sprawdzanie
i ocenianie osiągnięć uczniów może być dokonywane z zastosowaniem:
– sprawdzianów ustnych i pisemnych,
– testów osiągnięć szkolnych,
– obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań,
– sprawdzianów praktycznych i testów z zadaniami typu próba pracy.
Prowadzenie pomiaru dydaktycznego wymaga od nauczyciela
opracowania kryteriów oceniania, testów osiągnięć, arkuszy obserwacji
oraz arkuszy oceny postępów.
Poprzez proces oceniania uświadamia się uczniom poziom ich
osiągnięć w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdraża się
do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny.
W szkole kształcącej w zawodzie technik poligraf należy
zorganizować:
– pracownię projektowania,
– pracownię materiałoznawstwa,
– pracownię maszynoznawstwa,
– pracownię technologiczną,
– pracownię komputerową,
– warsztaty szkolne.
15. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
II. Plany nauczania
PLAN NAUCZANIA
Czteroletnie technikum
Zawód: technik poligraf 311[28]
Podbudowa programowa: gimnazjum
Dla młodzieży Dla dorosłych
Liczba godzin
tygodniowo
w czteroletnim
okresie
nauczania
Liczba godzin
tygodniowo
w czteroletnim
okresie
nauczania
Liczba godzin
w czteroletnim
okresie
nauczania
Semestry I - VIII
Lp. Moduły kształcenia w zawodzie
Klasy I - IV Forma
stacjonarna
Forma
zaoczna
1. Podstawy technik informacyjnych 13 9 164
2. Podstawy zawodu 6 4 76
3. Poligraficzne procesy
przygotowawcze
8 6 101
4. Procesy drukowania 7 5 88
5. Procesy introligatorskie 7 5 88
6. Rynek pracy 4 3 50
7. Drukowanie offsetowe arkuszowe 5 3 63
Razem 50 35 630
Praktyka zawodowa: 4 tygodnie
16. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
PLAN NAUCZANIA
Szkoła policealna
Zawód: technik poligraf 311[28]
Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie
Dla młodzieży Dla dorosłych
Liczba godzin
tygodniowo
w dwuletnim
okresie
nauczania
Liczba godzin
tygodniowo
w dwuletnim
okresie
nauczania
Liczba godzin
w dwuletnim
okresie
nauczania
Semestry I - IV
Lp. Moduły kształcenia w zawodzie
Klasy I - II Forma
stacjonarna
Forma
zaoczna
1. Podstawy technik informacyjnych 13 10 177
2. Podstawy zawodu 6 4 82
3. Poligraficzne procesy
przygotowawcze
8 6 110
4. Procesy drukowania 7 5 95
5. Procesy introligatorskie 7 5 95
6. Rynek pracy 4 3 55
7. Drukowanie offsetowe arkuszowe 5 4 68
Razem 50 37 682
Praktyka zawodowa: 4 tygodnie
17. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
PLAN NAUCZANIA
Szkoła policealna
Zawód: technik poligraf 311[28]
Podbudowa programowa: liceum profilowane – profil Zarządzanie
informacją
Dla młodzieży Dla dorosłych
Liczba godzin
tygodniowo
w
półtorarocznym
okresie
nauczania
Liczba godzin
tygodniowo
w
półtorarocznym
okresie
nauczania
Liczba godzin
w
półtorarocznym
okresie
nauczania
Semestry I - III
Lp. Moduły kształcenia w zawodzie
Semestry
I - III
Forma
stacjonarna
Forma zaoczna
1. Podstawy zawodu 8 6 108
2. Poligraficzne procesy
przygotowawcze
11 9 149
3. Procesy drukowania 8 6 108
4. Procesy introligatorskie 8 6 108
5. Rynek pracy 7 5 94
6. Drukowanie offsetowe arkuszowe 6 4 81
Razem 48 36 648
Praktyka zawodowa: 4 tygodnie
18. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
III. Moduły kształcenia w zawodzie
Moduł 311[28].O1
Postawy technik informacyjnych
1. Cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
– stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,
– posługiwać się narzędziami pracy i dokonywać ich konserwacji,
– dbać o estetykę stanowiska pracy,
– przewidywać zagrożenia dla środowiska związane z procesem pracy,
– posługiwać się podstawową terminologią dotyczącą prawa pracy,
– identyfikować przepisy prawa dotyczące ochrony własności
intelektualnej,
– interpretować informacje ekonomiczne dotyczące pracy w zawodzie,
– stosować narzędzia informatyczne w trakcie prac biurowych,
– wykorzystywać techniki graficzne i multimedialne podczas realizacji
zadań,
– przygotowywać plan rozwoju zawodowego,
– stosować aktywne metody poszukiwania pracy,
– stosować racjonalne zasady postępowania w trakcie realizacji zadań,
– posługiwać się i zarządzać informacją,
– posługiwać się terminologią zawodową w języku angielskim.
2. Wykaz jednostek modułowych
Symbol jednostki
modułowej
Nazwa jednostki modułowej
Orientacyjna
liczba godzin
na realizację
311[28].O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska
24
311[28].O1.02 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomii
w działalności informacyjnej
45
311[28].O1.03 Organizowanie procesu pracy 70
311[28].O1.04 Wykorzystywanie informacyjnych technik
biurowych
170
311[28].O1.05 Stosowanie technik graficznych
i multimedialnych
159
Razem 468
19. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
3. Schemat układu jednostek modułowych
4. Literatura
Aaland M.: Photoshop 5.5. Zastosowanie w Internecie. Helion, Gliwice
2002
Bain S.: CoreIDRAW 10. Vademecum profesjonalisty. Helion, Gliwice
2002
Białecki K.: Podstawy marketingu. Wyższa Szkoła Handlu i Prawa
im. Ryszarda Łazarskiego. Warszawa 2002
Brown T., Scrimger R., Miller R.: Windows 2000 Server. Helion, Gliwice
2001
Danowski B.: FrontPage 2000. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice
2001
311[28].O1.03
Organizowanie procesu pracy
311[28].O1
Podstawy technik
informacyjnych
311[28].O1.01
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska
311[28].O1.02
Stosowanie przepisów prawa i zasad
ekonomii w działalności informacyjnej
311[28].O1.04
Wykorzystywanie informacyjnych
technik biurowych
311[28].O1.05
Stosowanie technik graficznych
i multimedialnych
20. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
Danowski B.: Nero Burining ROM. Nagrywanie płyt CD. Ćwiczenia
praktyczne. Helion, Gliwice 2002
Dołęgowski B.: Bezpieczeństwo pracy przy obsłudze komputerów.
ODDK, Gdańsk1999
Fedderna H.: Microsoft Access wersja 2002 dla ekspertów.
Wydawnictwo RM, Warszawa 2003
Florek L., Zieliński T.: Prawo pracy. C. H. Beck, Warszawa 2003
Flynn D.: Tworzenie cyfrowego wideo. Helion, Gliwice 2002
Forte S.: Access 2000. Helion, Gliwice 2001
France S.C.: Ekonomia: angielsko-polski słownik tematyczny.
Wydawnictwo Naukowe PWM, Warszawa 2002
Georges G.: Techniki obróbki zdjęć cyfrowych. Praktyczne projekty.
Helion, Gliwice 2001
Ivens K., Carlberg, C.: Excel 2002 PL. Helion, Gliwice 2002
Jaślan H., Jaślan J.: Słownik terminologii prawniczej i ekonomicznej
angielsko-polski. WP, Warszawa 2001
Kaczmarczyk S.: Badania marketingowe: metody i techniki. PWE,
Warszawa 2002
Kalina-Prasznic U.: Encyklopedia prawa, (red.). C. H. Beck, Warszawa
2000
Korbecki M.: Komputerowe przetwarzanie dźwięku: MIKOM,
Warszawa 1999
Kowalczyk G.: Excel 2000 PL. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice
2000
Kowalczyk G.: MS Word 2002/XP. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice
2001
Kowalczyk G.: Word 2002/XP. Ćwiczenia zaawansowane. Helion,
Gliwice 2003
Kwaśny A.: Od skanera do drukarki. Helion, Gliwice 2002
London S., London D.: Flash 5. MIKOM, Warszawa 2001
Margulis D.: Photoshop 6. Korekcja i separacja. Vademecum
profesjonalisty. Helion, Gliwice 2003
Miller D.: CorelDRAW 9. Zaawansowane techniki. Biblia. Helion, Gliwice
2001
Minasi M., Christiansen E., Shapar K.: Windows 98 PL. Helion, Gliwice
1999
Nałęcz M., Porzecka B.: Kodeks pracy wraz z indeksem rzeczowym.
(red.) C. H. Beck. Warszawa 2003
Oberlan Ł.: Fotografia cyfrowa. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice
2002
Oberlan Ł.: Photoshop 6. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2002
Ogletree T.W.: Windows XP PL. Księga eksperta. Helion, Gliwice 2002
21. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
Ogórek B.: Corel PHOTO-PAINT 10. Ćwiczenia praktyczne. Helion,
Gliwice 2002
Ożga E.: Słownik terminologii prawniczej. Cz. 1-2. Branta, Bydgoszcz
1997-1998
Pasek J.: Flash 5. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2000
Pociecha J.: Metody statystyczne w badaniach marketingowych. PWN,
Warszawa 1996
Prawo autorskie. Praca zbiorowa Barta J. (red.) C.H. Beck, Instytut Nauk
Prawnych PAN, Warszawa 2003
Rószkiewicz M.: Narzędzia statystyczne w analizach marketingowych.
C.H. Beck, Warszawa 2002
Rybicki Z. (red.): Mała encyklopedia prawa. PWN, Warszawa 1980
Steinbrink B.: Multimedia u progu technologii XXI wieku. Robornatic,
Wrocław 1993
Stinson C., Dodge M.: Microsoft Excel wersja 2002 dla ekspertów.
Wydawnictwo RM, Warszawa 2003
Szeliga M.: MS Office 2002/XP. Ćwiczenia zaawansowane. Helion,
Gliwice 2002
Szeliga M.: Windows XP Professional PL. Ćwiczenia praktyczne. Helion,
Gliwice 2002
Ulrich K.: Po prostu Flesh MX. . Helion, Gliwice 2003
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji: komentarz. Praca
zbiorowa. Szwaja J. (red.). C.H. Beck, Warszawa 2000
Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.
22. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
Jednostka modułowa 311[28].O1.01
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej,
– określić podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika dotyczące
zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,
– określić konsekwencje naruszenia przepisów i zasad bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas wykonywania zadań zawodowych,
– posłużyć się wewnętrznymi zaleceniami i regulaminami dotyczącymi
pracy na określonych stanowiskach,
– zidentyfikować czynniki niebezpieczne i szkodliwe występujące
w pracy oraz określić sposoby ich ograniczania i eliminacji,
– ocenić zagrożenia wynikające z niewłaściwego użytkowania
urządzeń elektrycznych,
– zareagować w przypadku zaistnienia pożaru zgodnie z instrukcją
przeciwpożarową,
– poinformować służby ratownicze zgodnie z przyjętymi procedurami
postępowania,
– udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
– zastosować zasady ochrony środowiska,
– określić rodzaj materiałów przeznaczonych do ponownego
przetwarzania.
2. Materiał nauczania
Prawna ochrona pracy.
Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące
w procesie pracy.
Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej.
Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej.
Zasady wykorzystywania środków gaśniczych.
Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy.
Organizacja pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy.
Selekcja i utylizacja odpadów.
23. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
3. Ćwiczenia
• Określanie praw i obowiązków pracownika i pracodawcy dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy na podstawie Kodeksu pracy.
• Rozpoznawanie znaków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
• Rozpoznawanie zagrożeń wypadkowych związanych z procesem
pracy.
• Udzielanie pierwszej pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym
(w warunkach symulacyjnych).
• Udzielanie pierwszej pomocy osobie ze złamaną kończyną.
• Informowanie służb ratowniczych o zaistniałym zdarzeniu
(w warunkach symulacyjnych).
• Dobieranie środków gaśniczych odpowiednio do źródła pożaru.
• Wykonywanie sztucznego oddychania z zastosowaniem fantomu.
• Segregowanie odpadów oraz określanie ich przydatności
do ponownego przetwarzania.
4. Środki dydaktyczne
Teksty przewodnie.
Kodeks pracy.
Polskie Normy dotyczące bhp i zasad ergonomii.
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska.
Regulaminy i instrukcje dotyczące obsługi urządzeń stwarzających
zagrożenia.
Sprzęt gaśniczy.
Filmy dydaktyczne.
Programy komputerowe.
Foliogramy.
Dokumentacja dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy.
Fantom do nauki udzielania pierwszej pomocy.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program jednostki modułowej obejmuje podstawową terminologię
dotyczącą bezpieczeństwa i higieny pracy, zasady kształtowania
bezpiecznych warunków pracy oraz ogólne zasady dotyczące
bezpieczeństwa pracy. Podczas realizacji programu należy zwracać
uwagę na obowiązki pracownika i pracodawcy dotyczące
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochronę zdrowia w procesie pracy,
skutki nieprzestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
24. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
Ważne jest kształtowanie przekonania uczniów, że ochrona zdrowia
i życia człowieka w środowisku pracy jest wartością nadrzędną.
W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni umieć
dostrzegać zagrożenia dla zdrowia lub życia, a także ograniczać je
lub eliminować. Dotyczy to w szczególności pracy z urządzeniami
elektrycznymi.
Wskazane jest, aby w procesie kształcenia stosować aktywizujące
metody nauczania: inscenizacji, przypadków, dyskusji dydaktycznej,
przewodniego tekstu, ćwiczeń praktycznych, gier symulacyjnych.
Program jednostki modułowej należy realizować w pracowni
wyposażonej w niezbędne środki dydaktyczne.
Zajęcia powinny odbywać się w grupie liczącej 15 uczniów, a w miarę
potrzeb z podziałem na zespoły 2-3 osobowe.
Podczas realizacji ćwiczeń uczniowie powinni opanować umiejętności
rozpoznawania i stosowania sprzętu gaśniczego, wykonywania
czynności związanych z udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie postępów uczniów powinno odbywać się
w sposób systematyczny na podstawie określonych kryteriów.
Sprawdzanie wiedzy i umiejętności uczniów może odbywać się za
pomocą sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć
szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi,
z luką), zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-
fałsz).
Umiejętności praktyczne mogą być sprawdzane poprzez obserwację
czynności wykonywanych przez uczniów podczas realizacji ćwiczeń
w warunkach symulacyjnych.
W procesie sprawdzania i oceniania pracy uczniów należy zwracać
uwagę na wykonywanie pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy, udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
dobieranie i stosowanie sprzętu przeciwpożarowego oraz środków
gaśniczych.
Umiejętności praktyczne można sprawdzać podczas wykonywania
ćwiczeń i zadań zleconych przez nauczyciela. Należy zwracać uwagę na
organizację stanowiska pracy, sposób wykonania ćwiczeń, dokładność,
sprawność wykonania, przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy.
Umiejętności intelektualne można sprawdzać poprzez dyskusję
kierowaną, indywidualne wypowiedzi uczniów, ustne i pisemne
sprawdziany wiedzy. W trakcie sprawdzianów ustnych należy zwracać
25. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, stosowanie właściwej
terminologii oraz poprawność wnioskowania.
Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest między
innymi poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń oraz rozwiązanie
testu osiągnięć.
Po zakończeniu realizacji programu jednostki wskazane jest
zastosowanie testu osiągnięć.
Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów
uczniów. Umożliwi to korygowanie stosowanych metod nauczania oraz
form organizacyjnych pracy uczniów.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane
z uwzględnieniem obowiązującej skali ocen.
26. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Jednostka modułowa 311[28].O1.02
Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomii
w działalności informacyjnej
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
– posłużyć się podstawową terminologią ekonomiczną,
– zdefiniować pojęcia: marketing, strategia marketingowa,
– zastosować metody marketingowe w działalności informacyjnej,
– podjąć współpracę ze środkami masowego przekazu w trakcie
organizowania działalności informacyjnej,
– określić podstawy prawne oraz źródła finansowania działalności
informacyjnej,
– sporządzić kalkulację usług informacyjnych,
– zastosować metody badań rynkowych podczas działalności
informacyjnej,
– posłużyć się materiałami statystycznymi,
– zinterpretować wpływ błędu danych na wynik działań informacyjnych,
– zastosować podstawową terminologię dotyczącą prawa i etyki,
– zastosować przepisy prawa w procesie organizacji i prowadzenia
działalności informacyjnej,
– posłużyć się Kodeksem pracy w realizacji zadań zawodowych,
– zastosować przepisy prawa dotyczące ochrony własności
intelektualnej.
2. Materiał nauczania
Podstawowe pojęcia ekonomiczne i prawne.
Marketing i reklama.
Badania rynkowe.
Elementy statystyki opisowej.
Przepisy prawa pracy.
Prawo o ochronie własności intelektualnej.
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
3. Ćwiczenia
• Określanie zasad promocji ośrodka informacji i usług informacyjnych.
• Opracowanie projektu promocji ośrodka informacji.
• Dobieranie metod badań rynkowych do potrzeb użytkowników
informacji.
• Przygotowanie kwestionariusza wywiadu i ankiety.
• Wyszukiwanie i interpretowanie informacji w roczniku statystycznym.
27. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
• Wyszukiwanie aktów prawnych w Dzienniku Ustaw w wersji
papierowej i elektronicznej.
• Sporządzanie kalkulacji kopiowania dokumentów w ośrodku
informacji.
4. Środki dydaktyczne
Katalogi i materiały reklamowe dotyczące działalności informacyjnej.
Kwestionariusze badań rynkowych.
Roczniki statystyczne.
Kodeks pracy.
Ustawa o ochronie własności intelektualnej.
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Dziennik Ustaw w formie elektronicznej.
Encyklopedie i słowniki specjalistyczne.
Foliogramy.
Komputerowe bazy danych.
Internet.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program jednostki dotyczy wybranych zagadnień prawnych
i ekonomicznych oraz zagadnień związanych z działalnością
informacyjną. Podczas realizacji programu jednostki wskazane jest
zwracanie uwagi na zapoznanie uczniów z podstawowymi przepisami
regulującymi działalność informacyjną. Należy również zwracać uwagę
na zastosowanie metod marketingowych i zasad prowadzenia reklamy
podczas działalności informacyjnej.
Do osiągnięcia celów kształcenia wskazane jest zastosowanie
wykładu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej i metod problemowych.
W trakcie realizacji treści programowych wskazane jest
prezentowanie foliogramów, przeglądanie witryn internetowych ośrodków
informacji.
Zajęcia powinny być prowadzone w pracowni komputerowej.
Wskazane jest organizowanie wycieczek do ośrodków informacji,
bibliotek, agencji reklamowych, instytucji zajmujących się badaniami
rynku.
Podczas realizacji programu jednostki wskazane jest stosowanie
indywidualnej i grupowej formy pracy uczniów. Praca w grupach, głównie
podczas wykonywania ćwiczeń powinna prowadzić do nabywania przez
uczniów umiejętności niezbędnych do prowadzenia działalności
zawodowej, jak: komunikowanie się, prezentowanie wyników,
współpraca z zespołem.
28. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
systematycznie podczas realizacji programu jednostki na podstawie
określonych kryteriów.
Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwracać uwagę na poprawne
posługiwanie się terminologią prawno-ekonomiczną, określanie
przepisów regulujących działalność informacyjną, dobór metod
marketingowych do działalności informacyjnej.
Oceny osiągnięć uczniów można dokonywać na podstawie:
– sprawdzianów ustnych i pisemnych,
– testów osiągnięć szkolnych,
– obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań w warunkach
rzeczywistych i symulacyjnych.
Na zakończenie realizacji programu jednostki wskazane jest
przeprowadzenie testu osiągnięć z zadaniami otwartymi i zamkniętymi.
Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest między
innymi poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń.
Umiejętności intelektualne można sprawdzać poprzez dyskusję
kierowaną oraz indywidualne wypowiedzi uczniów. Podczas oceny
dokonywanej w formie ustnej należy zwracać uwagę na merytoryczną
jakość wypowiedzi, posługiwanie się właściwą terminologią, poprawność
wnioskowania.
Umiejętności praktyczne można sprawdzać podczas wykonywania
ćwiczeń. Należy zwracać uwagę na organizację stanowiska pracy,
sposób wykonania zadań, dokładność i sprawność wykonania,
przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy.
Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów
uczniów. Umożliwi to korygowanie stosowanych metod nauczania oraz
organizacyjnych form pracy uczniów.
Proces oceniania powinien być realizowany zgodnie z obowiązującą
skalą ocen.
29. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
Jednostka modułowa 311[28].O1.03
Organizowanie procesu pracy
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
– zastosować normy społeczne: prawne, etyczne, estetyczne, językowe
i zwyczajowe,
– określić wpływ organizacji pracy na efektywność działalności,
– zastosować zasady racjonalnego działania,
– ocenić merytoryczną i estetyczną wartość przygotowanych informacji,
– wykorzystać różne źródła informacji dotyczące organizacji procesu
pracy,
– określić czynniki optymalizujące współdziałanie jednostki z grupą,
– wykorzystać aktualne informacje techniczne i technologiczne
w działalności informacyjnej,
– określić działania niezbędne do organizacji wystaw, targów
i konferencji,
– zastosować aktywne metody poszukiwania pracy,
– określić mechanizmy rządzące zachowaniami ludzi,
– zastosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków
pracownika i pracodawcy,
– określić podstawowe zasady etyki zawodowej.
2. Materiał nauczania
Organizacja stanowiska pracy.
Normy społeczne.
Organizacja procesu pracy.
Organizacja i efektywność pracy.
Wartość i źródła informacji.
Konferencje, warsztaty, sympozja.
Elektroniczne czasopisma zawodowe jako forma komunikowania się
pracowników informacji.
Aktywne poszukiwanie pracy.
Zasady komunikowania się.
Umiejętności komunikacyjne.
Problematyka dotycząca zatrudnienia.
Zarządzanie zasobami ludzkimi.
Etyka zawodowa, rodzaje zachowań, współpraca z zespołem.
30. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
3. Ćwiczenia
• Prezentowanie własnych umiejętności podczas rozmowy
kwalifikacyjnej (w warunkach symulacyjnych).
• Określanie sposobów aktywnego poszukiwania pracy.
• Sporządzanie listu motywacyjnego i CV.
• Określanie zasad współpracy z zespołem.
4. Środki dydaktyczne
Foliogramy.
Wzory listów motywacyjnych i CV.
Artykuły z czasopism drukowanych i elektronicznych dotyczących
komunikowania się w środowisku pracowników informacji.
Oprogramowanie systemowe.
Filmy dydaktyczne.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program jednostki obejmuje tematykę dotyczącą aktywnego
poszukiwania pracy, organizacji procesu pracy oraz komunikowania się
w środowisku pracowników informacji. Program jednostki powinien być
realizowany z wykorzystaniem aktywizujących metod nauczania.
Wskazane jest, aby ćwiczenia praktyczne były wykonywane przez
uczniów indywidualnie lub w małych grupach.
Intensywny rozwój nauki i techniki oraz napływ różnorodnych
informacji wymagają ciągłego podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub
przekwalifikowywania się. Zajęcia dotyczące aktywnego poszukiwania
pracy, planowania rozwoju zawodowego, komunikacji interpersonalnej
mają duże znaczenie w procesie kształcenia. Zajęcia tego typu mogą
być realizowane w warunkach symulacyjnych z zastosowaniem metody
dramy oraz studium przypadku. Umiejętności interpersonalne należy
kształtować poprzez prezentację filmów dydaktycznych. Wskazane jest
stosownie metody ćwiczeń praktycznych dotyczących autoprezentacji
podczas rozmowy kwalifikacyjnej w warunkach symulacyjnych,
rozwiązywania określonych problemów, planowania rozwoju
zawodowego, sporządzania listu motywacyjnego i CV.
Podstawowa tematyka programu jednostki dotyczy organizacji
procesu pracy. W trakcie zajęć należy zwracać uwagę na organizację
stanowiska pracy, elementy etyki zawodowej, współpracę z zespołem,
zarządzanie zasobami ludzkimi, zarządzanie jakością, umiejętności
komunikacyjne, metody badań usług informacyjnych, podejmowanie
decyzji dotyczących organizacji procesu pracy, rozwiązywanie
problemów. Tematyka programowa może być realizowana
z zastosowaniem wykładu informacyjnego i problemowego, studium
31. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
przypadków oraz ćwiczeń praktycznych z wykorzystaniem
oprogramowania komputerowego.
Tematyka dotycząca sporządzania dokumentów związanych
z poszukiwaniem pracy powinna być realizowana w pracowni
komputerowej. Uczniowie powinni mieć zapewniony dostęp do
komputerów z odpowiednim oprogramowaniem.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane
w trakcie realizacji programu jednostki modułowej zgodnie z określonymi
kryteriami. Ocena osiągnięć powinna dostarczać informacji dotyczących
zakresu i poziomu opanowania przez uczniów umiejętności określonych
w szczegółowych celach kształcenia. Wskazane jest stosowanie
sprawdzianów ustnych i pisemnych, sprawdzianów praktycznych, testów
osiągnięć szkolnych oraz obserwacji pracy uczniów.
Do podstawowych kryteriów oceniania należy zaliczyć:
– posługiwanie się poprawną terminologią,
– dokładność wykonania zadań,
– dobór języków informacyjnych do realizacji określonych zadań,
– organizację stanowiska pracy,
– poprawność porozumiewania się,
– umiejętność korzystania z literatury zawodowej,
– poprawność organizowania działalności informacyjnej.
Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest między
innymi poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń.
Umiejętności intelektualne można sprawdzać poprzez dyskusję
kierowaną, indywidualne wypowiedzi uczniów i ustne sprawdziany
wiedzy. Należy zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi,
stosowanie właściwej terminologii, poprawność wnioskowania.
Umiejętność komunikowania się można sprawdzać poprzez obserwację
czynności uczniów.
Umiejętności praktyczne mogą być sprawdzane podczas
wykonywania ćwiczeń. Należy zwracać uwagę na organizację
stanowiska pracy, sposób wykonania ćwiczeń, dokładność, sprawność
wykonania, przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy.
Testy osiągnięć powinny być stosowane w trakcie i po zakończeniu
realizacji programu jednostki. Zadania w teście mogą być otwarte
(krótkiej odpowiedzi, z luką, rozszerzonej odpowiedzi) i zamknięte
(wielokrotnego wyboru, na dobieranie, typu prawda-fałsz).
32. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów
uczniów. Umożliwi to korygowanie stosowanych metod nauczania oraz
organizacyjnych form pracy uczniów.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane
z uwzględnieniem obowiązującej skali ocen.
33. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
Jednostka modułowa 311[28].O1.04
Wykorzystywanie informacyjnych technik biurowych
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
– rozróżnić urządzenia i części zestawu komputerowego,
– zdefiniować pojęcia: pamięć masowa, pamięć operacyjna,
– wyjaśnić funkcje urządzeń wejścia-wyjścia,
– określić wpływ typu procesora, jego szybkości, rodzaju płyty głównej
i pojemności pamięci operacyjnej na pracę komputera,
– określić podstawowe zadania systemu operacyjnego,
– posłużyć się systemem Windows do wykonania określonych zadań,
– dokonać konfiguracji środowiska pracy w systemie Windows,
– zastosować wybrane urządzenia peryferyjne,
– zainstalować i skonfigurować określony sprzęt i oprogramowanie
w systemie Windows,
– scharakteryzować typowe usługi sieciowe,
– zastosować sieć komputerową do wykonania określonych zadań,
– posłużyć się drukarką lokalną i sieciową,
– wykorzystać Internet do wyszukiwania informacji,
– posłużyć się pocztą elektroniczną do przesyłania listów i załączników,
– przetworzyć i sformatować zadane dokumenty,
– skomponować tekst z grafiką i tabelami z zastosowaniem techniki
OLE,
– posłużyć się technikami pracy grupowej w czasie pracy
z dokumentami,
– zastosować korespondencję seryjną do tworzenia etykiet adresowych,
– posłużyć się wybranymi programami do korekty błędów,
– zaplanować prezentacje,
– posłużyć się arkuszem kalkulacyjnym,
– zastosować wybrane funkcje arkusza kalkulacyjnego,
– zaprojektować wykresy do prezentacji danych z arkusza,
– zastosować sortowanie, filtrowanie oraz podsumować dane na listach
w arkuszu kalkulacyjnym,
– skonstruować tabelę i wykres,
– zaproponować makropolecenia do automatyzacji pracy z arkuszem
kalkulacyjnym,
– zaprojektować relacyjną bazę danych,
– skonstruować tabele z danymi,
– zaprojektować klucze i określić relacje między tabelami,
– zastosować podstawowe operacje na danych w tabelach,
– zaprojektować zapytania i transakcje,
34. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
– zastosować instrukcje języka SQL,
– dobrać formularze do filtrowania danych,
– zaplanować i wydrukować raporty z baz danych,
– utworzyć makropolecenia do automatyzacji pracy z bazą,
– posłużyć się terminologią zawodową w języku angielskim.
2. Materiał nauczania
Płyty główne mikrokomputerów.
Pamięci operacyjne.
Procesory.
Gniazda rozszerzeń – standardy: ISA, EISA, PCI, AGP, SCSI.
Pamięci masowe.
Karty graficzne, wideo, akceleratory.
Urządzenia peryferyjne.
Zasilacze awaryjne.
Obiekty w systemie Windows.
Aplikacje i programy dla środowiska Windows.
Sieci: Microsoft Network, Internet.
Usługi: WWW, FTP, poczta elektroniczna, współdzielenie zasobów.
Organizer osobisty.
Wprowadzanie, edycja i formatowanie treści dokumentu.
Tabele, wykresy i grafika w dokumentach.
Dokumenty korespondencji seryjnej.
Korekta pisowni, gramatyki i stylu dokumentu.
Drukowanie dokumentu.
Planowanie prezentacji.
Projektowanie prezentacji z tekstem, tabelami, wykresami i grafiką.
Praca z szablonami prezentacji.
Drukowanie treści prezentacji.
Arkusz kalkulacyjny – wprowadzanie danych, formuł i funkcji.
Zasady pracy z danymi w arkuszu kalkulacyjnym.
Listy danych w arkuszu kalkulacyjnym.
Wykresy w arkuszach.
Makropolecenia w automatyzacji pracy z arkuszem.
Drukowanie arkusza kalkulacyjnego.
Wymiana danych między programami, technika ODBC.
Projektowanie relacyjnych baz danych.
Struktury rekordów i tabel.
Zasady operowania na danych w bazie.
Klucze i relacje w bazach danych.
Wymiana danych z bazami innych dostawców.
Zapytania i transakcje.
35. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
Wybrane instrukcje języka SQL.
Formularze i raporty w bazach danych.
Makropolecenia w pracy z bazą danych.
3. Ćwiczenia
• Rozpoznawanie i określanie funkcji poszczególnych części i urządzeń
zestawu komputerowego.
• Instalowanie wybranych urządzeń zestawu komputerowego.
• Konfigurowanie zestawu komputerowego.
• Instalowanie oprogramowania w środowisku Windows.
• Zastosowanie oprogramowania narzędziowego i systemowego.
• Formatowanie dokumentów według określonego wzorca.
• Osadzanie grafiki w dokumencie.
• Tworzenie dokumentów zawierających tabele i wykresy.
• Tworzenie list adresowych korespondencji seryjnej.
• Wykonywanie prezentacji według zadanego wzoru.
• Wykorzystywanie szablonów do tworzenia prezentacji.
• Projektowanie arkusza zawierającego kwartalny bilans wydatków.
• Projektowanie arkusza kalkulacyjnego do obliczania odsetek od lokat
bankowych.
• Projektowanie arkusza kalkulacyjnego do obliczania rat kredytu.
• Przeprowadzanie analizy statystycznej danych z list i tabel w arkuszu.
• Opracowywanie i prezentowanie danych w formie graficznej.
• Projektowanie makropoleceń w automatyzacji działania arkusza.
• Tworzenie bazy danych z wykorzystaniem kreatora.
• Analizowanie wydajności bazy danych.
• Eksportowanie i importowanie danych do i z arkuszy kalkulacyjnych,
plików tekstowych i baz danych innych producentów.
• Określanie relacji między tabelami w różnych bazach.
4. Środki dydaktyczne
Elementy zestawów komputerowych.
Płyty główne, procesory, karty rozszerzeń.
Urządzenia peryferyjne.
System operacyjny Windows.
Pakiet oprogramowania biurowego: edytor tekstów, program
do tworzenia prezentacji, arkusz kalkulacyjny, baza danych.
36. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program jednostki zawiera podstawowe treści związane
z użytkowaniem i wykorzystaniem komputerów, stanowiące punkt
wyjścia do dalszego kształcenia.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej wyposażonej
w odpowiednie środki techniczne. Na jednego ucznia powinien
przypadać jeden komputer z niezbędnym oprogramowaniem
umożliwiającym realizację programu jednostki. Grupa powinna liczyć 15
uczniów.
Podczas realizacji programu jednostki wskazane jest korzystanie
z oprogramowania Microsoft Windows i Office oraz pakietu OPEN
OFFICE. Można zamiennie stosować system LlNUX. Nauczyciel
powinien prowadzić zajęcia głównie w formie ćwiczeń, co pozwoli na
kształtowanie umiejętności związanych z posługiwaniem się nowym
oprogramowaniem.
Na początku realizacji nowej tematyki nauczyciel powinien dokonać
przeglądu oprogramowania danego typu oraz przedstawić możliwości
jego zastosowania. Zajęcia z poszczególnych grup tematycznych
powinny kończyć się wykonaniem przez każdego z uczniów złożonego
ćwiczenia o wysokim stopniu zaawansowania. W trakcie realizacji treści
kształcenia należy zwracać uwagę na praktyczne zastosowanie ćwiczeń,
ograniczać zajęcia teoretyczne do zaprezentowania podstawowej
terminologii.
W procesie kształcenia szczególną uwagę należy zwracać na:
– posługiwanie się terminologią dotyczącą budowy urządzeń
komputerowych,
– korzystanie z literatury specjalistycznej,
– posługiwanie się systemem operacyjnym i siecią komputerową,
w szczególności Internetem,
– uruchamianie i korzystanie z oprogramowania systemowego
i narzędziowego,
– korzystanie z wybranych urządzeń peryferyjnych,
– planowanie i organizację pracy,
– dokładne wykonywanie ćwiczeń,
– korzystanie z narzędzi do kontroli pisowni i gramatyki,
– korzystanie z szablonów,
– rozmieszczanie informacji w sposób czytelny dla odbiorcy,
– korzystanie z formuł w arkuszach kalkulacyjnych, dokonywanie
analizy danych,
– relacyjność i normalizację baz danych podczas ich projektowania.
37. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
przez cały okres realizacji programu jednostki modułowej. Wiedza
niezbędna do realizacji ćwiczeń praktycznych może być sprawdzana za
pomocą testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte
(krótkiej odpowiedzi, z luką) i zamknięte (wielokrotnego wyboru, na
dobieranie, typu prawda-fałsz),
W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów można
zastosować sprawdziany ustne i pisemne, testy osiągnięć oraz
obserwację pracy uczniów podczas wykonywania zadań.
Umiejętności intelektualne uczniów można sprawdzać poprzez
dyskusję kierowaną, indywidualne wypowiedzi uczniów oraz ustne
sprawdziany wiedzy. Należy zwracać uwagę na merytoryczną jakość
wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć technicznych, poprawność
wnioskowania. Umiejętność komunikowania się i prezentacji można
sprawdzać poprzez obserwację czynności wykonywanych przez
uczniów.
Umiejętności praktyczne można sprawdzać podczas wykonywania
ćwiczeń. Należy zwracać uwagę na organizację stanowiska pracy,
sposób wykonania ćwiczeń, dokładność, sprawność wykonania,
przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy.
Po zakończeniu realizacji programu wskazane jest zastosowanie
testów osiągnięć.
Kontrolę poprawności wykonania zadań należy przeprowadzać
w trakcie i po realizacji ćwiczeń. Uczeń powinien sprawdzać wyniki
swojej pracy na podstawie przygotowanego przez nauczyciela arkusza
ocen. Następnie, według tego samego arkusza, kontroli osiągnięć
dokonuje nauczyciel.
Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest między
innymi samodzielne i poprawne wykonanie ćwiczeń.
Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów
uczniów. Umożliwi to korygowanie stosowanych metod nauczania oraz
form organizacyjnych pracy uczniów.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być
dokonywane z uwzględnieniem obowiązującej skali ocen.
38. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
Jednostka modułowa 311[28].O1.05
Stosowanie technik graficznych i multimedialnych
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
– dobrać jakość grafiki do realizowanego zadania,
– określić parametry map bitowych,
– dobrać format plików graficznych zgodnie z przeznaczeniem,
– wykonać przekształcenia izometryczne obrazu,
– dobrać odpowiedni typ skanera,
– zeskanować oraz pozyskać obraz cyfrowy i zachować go w różnych
formatach,
– przetworzyć obraz oraz dokonać zaawansowanego montażu,
– stworzyć grafikę przeznaczoną do serwerów internetowych,
– rozróżnić pliki multimedialne,
– dokonać zapisu dźwięku,
– odtworzyć pliki dźwiękowe,
– wykorzystać bazy gotowych efektów dźwiękowych,
– posłużyć się programami do tworzenia grafiki komputerowej,
– zapisać obraz wideo,
– dokonać edycji, konwersji, kompresji oraz montażu sekwencji obrazu
wideo,
– skorzystać z publikacji elektronicznych zamieszczanych w sieci
Internet,
– skorzystać z oprogramowania multimedialnego,
– posłużyć się terminologią zawodową w języku angielskim.
2. Materiał nauczania
Grafika rastrowa i wektorowa.
Formaty plików graficznych.
Oprogramowanie do tworzenia grafiki wektorowej i rastrowej: narzędzia
dostępne w programie, retusz fotografii, kolaż, komponowanie tekstu
z obiektami graficznymi, wykorzystanie bitmapy, transformacja obiektów
oraz efekty specjalne, rozdzielczość i zmiana systemów barw,
stosowanie filtrów i masek, drukowanie gotowych obiektów graficznych.
Przetwarzanie obrazu: skalowanie i zachowywanie obrazu w różnych
formatach, przekształcanie obrazu, zmiana palety barw, montaż obrazu,
przekształcenia w grafice wektorowej.
Skanowanie i montaż obrazu: pozyskiwanie obrazu cyfrowego
i zachowywanie go w różnych formatach.
Programy OCR.
39. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
Przetwarzanie obrazu: wycinanie nieregularnych fragmentów obrazu,
tworzenie montażu.
Tworzenie grafiki do serwerów internetowych: projekt kompozycji
graficznej – wielkość pliku, optymalizacja grafiki.
Projektowanie grafiki na stronę WWW.
Banery reklamowe.
Formaty plików multimedialnych.
Cyfrowa obróbka dźwięku.
Programy multimedialne do wspomagania procesu nauczania.
Publikacje elektroniczne.
Zapis i odtwarzanie cyfrowego obrazu wideo z wykorzystaniem technik
komputerowych. Obróbka obrazu wideo przy zastosowaniu technik
komputerowych.
3. Ćwiczenia
• Analizowanie obrazu zapisanego w grafice rastrowej i wektorowej.
• Zastosowanie map bitowych i grafiki wektorowej.
• Dokonywanie zmiany pliku graficznego na inny format, porównywanie
rozmiarów pliku.
• Dobieranie dpi, ppi w zależności od rozmiaru pliku, rozdzielczości
monitora.
• Określanie wpływu rozmiaru pliku na wartość parametru dpi.
• Dobieranie parametrów pozwalających osiągnąć jak najlepszą jakość
map bitowych.
• Zmniejszanie i powiększanie rozmiarów obrazu, porównywanie ich
jakości z obrazem wyjściowym.
• Dokonywanie zamiany podstawowych obiektów graficznych i tekstu
na krzywe, edycja krzywych.
• Dokonywanie połączenia dwóch obrazów przy pomocy dostępnych
narzędzi, skalowanie, obracanie obrazu o dowolny kąt, zapisywanie
pliku w wersji 24-bitowego koloru RGB i w palecie 256 kolorów.
• Tworzenie własnej palety kolorów w oddzielnym pliku i wykorzystanie
jej do innych obrazów graficznych.
• Dokładne odwzorowywanie rysunku.
• Projektowanie karty okolicznościowej o zadanych atrybutach.
• Drukowanie grafiki na określonym nośniku na przykład folia, koperta.
• Wykonywanie cyfrowego retuszu fotografii.
• Wykonywanie kolażu na bazie trzech zdjęć.
• Dobieranie formatu pliku i rozdzielczości do skanowanego obrazu.
• Dokonywanie obróbki zeskanowanej fotografii za pomocą technik
komputerowych.
40. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
• Odczytywanie tekstu z kartki (tekstu niewyraźnego, z tabelami,
szpaltami lub innymi utrudnieniami) za pomocą programu typu OCR
oraz analizowanie odczytu.
• Montaż obrazów cyfrowych według wskazań prowadzącego.
• Kadrowanie, filtrowanie i retusz obrazu w standardzie RGB.
• Wykonywanie korekty tonalnej oraz korekty barwy w standardzie
CMYK.
• Analizowanie plików graficznych oraz określanie ich wykorzystania
w serwisach WWW.
• Ocenianie strony WWW pod względem układu graficznego.
• Wykonywanie statycznego baneru reklamowego w formacie jpg, który
będzie można wystawić na stronach internetowych.
• Zapisywanie utworu z płyty CD w formacie wav na mp3.
• Zapisywanie dźwięku w pliku mp3.
• Likwidowanie przerw w sekwencji dźwiękowej.
• Montaż dwóch plików dźwiękowych, w tym jednego nagranego
za pomocą mikrofonu.
• Wykonywanie zapisu komentarza słownego.
• Instalowanie i obsługiwanie programów multimedialnych.
• Wyszukiwanie w sieci Internet publikacji elektronicznych.
• Zapisywanie obrazu wideo z magnetowidu do pliku przy pomocy
technik komputerowych.
• Montowanie obrazu i ścieżki dźwiękowej z określonych źródeł
sygnału.
4. Środki dydaktyczne
Foliogramy.
Obrazy zapisane w grafice wektorowej i rastrowej.
Programy multimedialne: słowniki, encyklopedie.
Programy komputerowe umożliwiające zapis i edycję dźwięku.
Programy komputerowe do tworzenia grafiki wektorowej i rastrowej.
Programy umożliwiające zapis i edycję wideo.
Literatura specjalistyczna.
Aparat cyfrowy.
Skaner.
Drukarka.
Magnetowid.
Mikrofon.
Komputer.
Odtwarzacz DVD.
41. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program jednostki zawiera podstawowe treści dotyczące
przetwarzania plików graficznych i multimedialnych.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej wyposażonej
w odpowiednie środki techniczne, z dostępem do sieci Internet. Na
jednego ucznia powinien przypadać jeden zestaw komputerowy. Grupa
uczniów powinna liczyć do 15 osób.
Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować przede
wszystkim umiejętności przetwarzania plików graficznych oraz
wykonywania prostych operacji dotyczących obrazu i dźwięku.
Metody nauczania należy tak dobierać, aby uczniowie sprawnie
posługiwali się narzędziami aplikacji i wykorzystywali nabyte
umiejętności do realizacji określonych zadań.
Do osiągnięcia określonych celów kształcenia wskazane jest
zastosowanie podających i aktywizujących metod nauczania: wykładu
informacyjnego, ćwiczeń praktycznych, tekstu przewodniego, dyskusji
dydaktycznej. Stosowanie metody tekstu przewodniego wymaga od
prowadzącego zajęcia przygotowania materiałów do wykonania
ćwiczenia: pytań prowadzących i formularzy.
Szczególną uwagę należy zwracać na wykonywanie ćwiczeń
praktycznych, począwszy od prostych do bardziej złożonych.
Należy stosować zarówno indywidualną, jak i grupową formę pracy
uczniów. Grupowa forma pracy sprzyja nabywaniu umiejętności ponad-
zawodowych, jak: komunikowanie się, współpraca z zespołem,
prezentowanie wyników.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na
początku, w trakcie i na zakończenie realizacji programu jednostki
modułowej na podstawie określonych kryteriów.
Osiągnięcia uczniów mogą być sprawdzane i oceniane za pomocą
sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć oraz obserwacji
pracy uczniów w trakcie wykonywania zadań.
Podczas obserwacji pracy uczniów należy zwracać uwagę na:
– dobór typu grafiki komputerowej do procesu przetwarzania obrazu,
– rozróżnianie formatów plików map bitowych i grafiki wektorowej,
– dobór jakości parametrów grafiki do wydruku komputerowego lub
elementu serwisu internetowego,
– ustawianie rozmiaru obrazu oraz parametrów dpi dla uzyskania jak
najlepszego efektu,
42. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
– skanowanie, dokonywanie prostych przekształceń, montaż obrazów,
– wykonywanie prostego montażu zdjęć,
– dobór plików graficznych do strony internetowej,
– ustalanie rozmiaru baneru reklamowego,
– rozróżnianie najważniejszych formatów plików multimedialnych,
– określanie ustawień systemu dotyczących konfiguracji nagrania
i odtwarzania,
– wykonywanie prostego montażu plików multimedialnych z różnych
źródeł,
– instalowanie i obsługiwanie programów,
– podstawowe czynności montażowe przy obróbce sekwencji wideo.
Umiejętności praktyczne uczniów można sprawdzać podczas
wykonywania ćwiczeń. Należy zwracać uwagę na organizację
stanowiska pracy, dokładność i sprawność wykonania ćwiczeń,
przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy.
Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest między
innymi samodzielne i poprawne wykonanie ćwiczeń.
Umiejętności intelektualne można sprawdzać poprzez dyskusję
kierowaną, indywidualne wypowiedzi uczniów oraz sprawdziany wiedzy.
Należy zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe
stosowanie pojęć, poprawność wnioskowania.
Po zakończeniu realizacji treści programowych jednostki wskazane
jest zastosowanie testu osiągnięć. Zadania w teście mogą być otwarte
(krótkiej odpowiedzi, z luką, rozszerzonej odpowiedzi), zamknięte
(wielokrotnego wyboru, na dobieranie, typu prawda-fałsz).
W końcowej ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji
programu jednostki modułowej, należy uwzględniać wyniki wszystkich
sprawdzianów i testów osiągnięć.
Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów
uczniów. Umożliwi to korygowanie stosowanych metod nauczania oraz
form organizacyjnych pracy uczniów.
Proces oceniania powinien być realizowany zgodnie z obowiązującą
skalą ocen.
43. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
Moduł 311[28].Z1
Podstawy zawodu
1. Cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
– posługiwać się terminologią poligraficzną,
– posługiwać się podstawowymi miarami poligraficznymi,
– odczytywać i sporządzać schematy technologiczne,
– klasyfikować produkty poligraficzne,
– charakteryzować poligraficzne procesy przygotowawcze,
– charakteryzować procesy reprodukcji poligraficznej,
– klasyfikować i charakteryzować formy drukowe,
– rozróżniać podstawowe i pochodne techniki drukowania,
– charakteryzować procesy drukowania cyfrowego,
– klasyfikować i charakteryzować maszyny drukujące,
– charakteryzować procesy introligatorskie,
– klasyfikować i charakteryzować maszyny i urządzenia introligatorskie,
– odczytywać rysunki techniczne,
– określać przebieg procesu wydawniczego,
– charakteryzować kroje pisma,
– dokonywać analizy elementów tekstu,
– projektować formy graficzne łączone z tekstem,
– projektować grafikę i typografię,
– dokonywać redakcji i korekty technicznej,
– oceniać estetykę druku,
– klasyfikować i identyfikować materiały poligraficzne,
– kwalifikować materiały poligraficzne do produkcji,
– przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywania zadań
zawodowych,
– organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
44. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
43
2. Wykaz jednostek modułowych
Symbol
jednostki
modułowej
Nazwa jednostki modułowej
Orientacyjna
liczba godzin
na realizację
311[28].Z1.01 Charakteryzowanie procesów poligraficznych 82
311[28].Z1.02
Charakteryzowanie maszyn i urządzeń
poligraficznych
56
311[28].Z1.03
Charakteryzowanie oraz zastosowanie materiałów
poligraficznych
36
311[28].Z1.04
Posługiwanie się dokumentacją techniczną
i technologiczną
42
Razem 216
3. Schemat układu jednostek modułowych
4. Literatura
Blatner D.: Skanowanie i półtony. Letra Graghic, Kraków 1995
Buksiński T., Szpecht A.: Rysunek Techniczny.WSiP, Warszawa 1996
Chwałkowski R.: Typografia typowej książki. Helion, Gliwice 2002
Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny.
Polska Izba druku, Warszawa 1999
Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S.: Formy drukowe. WSiP,
Warszawa 1996
311[28].Z1.01
Charakteryzowanie
procesów
poligraficznych
311[28].Z1.02
Charakteryzowanie
maszyn i urządzeń
poligraficznych
311[28].Z1.04
Posługiwanie się
dokumentacją techniczną
i technologiczną
311[28].Z1.03
Charakteryzowanie
oraz zastosowanie
materiałów
poligraficznych
311[28].Z1
Podstawy zawodu
45. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
44
Druździel M., Fijałkowski T.: Zecerstwo. Tom 1. W: Inwentarium wiedzy
o poligrafii. Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wrocław - Warszawa
- Gdańsk - Łódź. Wydawnictwo 1988
Gruszczyński Cz.: Farby graficzne. WSiP, Warszawa 1990
Jakubicka M. (red. pr. zb.).: Katalog krojów pism wraz z poradnikiem
wydawcy. Agencja Wydawnicza M. M. Jakubiccy. Warszawa 1993
Jakucewicz S.: Materiałoznawstwo poligraficzne. Wydawnictwa PW.
Warszawa 1993
Jakucewicz S., Czichon M., Czichon H.: Materiałoznawstwo
poligraficzne. Wydawnictwa PW. Warszawa 1992
Kirszke R.: Fotoskład. WSiP, Warszawa 1979
Malinowska T., Syta L.: Redagowanie techniczne książki. Wydawnictwa
Naukowo-Techniczne. Warszawa 1981
Praca zbiorowa. ABC poligraficzno-komputerowo-wydawnicze. Kraków
1994
Praca zbiorowa. Poligrafia ogólna. WSiP, Warszawa 1982
Praca zbiorowa. Poligrafia procesy i technika. Tłumaczenie
ze słowackiego. COBRPP, Warszawa 2002
Trzaska F.: Podstawy techniki wydawniczej. IWZZ. Warszawa 1987
Polskie i branżowe normy poligraficzne.
Czasopisma: Poligrafika, Świat druku, Print Publishing
Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.
46. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
45
Jednostka modułowa 311[28].Z1.01
Charakteryzowanie procesów poligraficznych
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
– posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu poligrafii,
– scharakteryzować podstawowe działy poligrafii,
– zaprojektować produkt poligraficzny,
– ocenić estetykę wyrobu poligraficznego,
– odczytać proste schematy procesów poligraficznych,
– sklasyfikować produkty poligraficzne,
– określić podstawowe szeregi i formaty wyrobów papierniczych,
– zastosować podstawowe systemy miar wykorzystywane w poligrafii,
– posłużyć się podstawowym sprzętem pomiarowym,
– scharakteryzować procesy składu klasycznego,
– scharakteryzować procesy składu komputerowego,
– sklasyfikować oryginały przeznaczone do reprodukcji,
– scharakteryzować procesy fotoreprodukcji klasycznej,
– scharakteryzować etapy obróbki materiałów światłoczułych „na
mokro”,
– scharakteryzować proces reprodukcji elektronicznej,
– rozróżnić graficzne elementy publikacji,
– zaprojektować układy graficzno-tekstowe,
– posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu sensytometrii
i densytometrii,
– określić sposoby wykonania form kopiowych,
– scharakteryzować sposoby wykonania barwnych odbitek próbnych,
– sklasyfikować i scharakteryzować formy drukowe,
– scharakteryzować procesy drukowania,
– scharakteryzować odbitki wykonane różnymi technikami drukowania,
– określić różne sposoby wykończania druków,
– scharakteryzować introligatorskie operacje jednostkowe,
– sklasyfikować oprawy introligatorskie,
– scharakteryzować procesy wykonywania opraw,
– scharakteryzować procesy wykonywania opakowań.
2. Materiał nauczania
Podstawowe pojęcia poligraficzne. Operacje jednostkowe. Proces
technologiczny. Podział procesów technologicznych. Klasyfikacja
wydawnicza produktów poligraficznych. Druki periodyczne, dziełowe
i akcydensowe. Klasyfikacja poligraficzna druków. Miary typograficzne
i zależności między nimi. Procesy składania tekstów. Komputerowe
47. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
46
składanie tekstów. Oryginały. Fotoreprodukcja. Procesy naświetlania
i obróbki materiałów światłoczułych. Reprodukcja elektroniczna. Obróbka
zeskanowanych oryginałów. Systemy DTP. Konfiguracja systemów DTP.
Układy graficzno-tekstowe. Przygotowanie do naświetlania i drukowania.
Produkcja form kopiowych. Montaż klasyczny i elektroniczny. Barwne
odbitki próbne cyfrowe i analogowe. Formy drukowe w technikach
wypukłych. Formy drukowe w technikach płaskich. Formy drukowe
w technikach wklęsłych. Formy do drukowania sitowego i riso.
Klasyfikacja technik drukowania. Charakterystyka techniki typograficznej,
offsetowej, rotograwiurowej, sitowej, fleksograficznej, tamponowej
i typooffsetowej. Narząd drukarski. Wykonywanie odbitek próbnych.
Drukowanie wielokolorowe i wielobarwne. Introligatorskie procesy
jednostkowe. Cięcie, krojenie, wykrawanie. Wykonywanie wkładów
książkowych. Wykonywanie okładek. Procesy oprawiania. Wykonywanie
opakowań. Uszlachetnianie druków.
3. Ćwiczenia
• Przeliczanie miar stosowanych w poligrafii.
• Klasyfikowanie wyrobów poligraficznych.
• Planowanie podstawowych procesów technologicznych w poligrafii.
• Rozpoznawanie i ocenianie oryginałów.
• Rozpoznawanie i klasyfikowanie form kopiowych.
• Rozpoznawanie i klasyfikowanie form drukowych.
• Rozpoznawanie druków wykonanych różnymi technikami drukowania.
• Analizowanie budowy wkładu książkowego.
• Klasyfikowanie opraw.
• Projektowanie i klasyfikowanie opakowań.
4. Środki dydaktyczne
Stanowiska komputerowe do składania tekstów i reprodukcji
poligraficznej z odpowiednim oprogramowaniem.
Tablice graficzne przedstawiające: klasyfikacje materiałów
poligraficznych, budowę podstawowych maszyn i urządzeń
poligraficznych, zasady drukowania.
Zbiór form kopiowych.
Zbiór form drukowych.
Katalog różnych gatunków papieru.
Wzornik farb drukowych.
Oryginały różnych typów.
Wzorniki kolorów CMYK i Pantone.
Próbne odbitki barwne.
Zestaw materiałów światłoczułych.
48. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
47
Katalog odbitek drukarskich wykonanych różnymi sposobami.
Zbiór okładek i opraw.
Wzory opakowań.
Filmy wideo obrazujące poszczególne procesy poligraficzne.
Zbiór PN i BN z zakresu poligrafii.
Przymiary metryczne, miarka typograficzna, lupy mikroskopy.
Densytometr refleksyjny i transmisyjny.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program jednostki modułowej zawiera treści dotyczące
charakterystyki procesów poligraficznych.
Program jednostki powinien być realizowany w ścisłej korelacji
z tematyką określoną w programach kolejnych jednostek modułowych
wyodrębnionych w module Podstawy zawodu. Umiejętności opanowane
przez uczniów w wyniku realizacji programu jednostki są niezbędne
w dalszym procesie kształcenia.
Program jednostki powinien być realizowany z uwzględnieniem
aktywizujących metod nauczania.
Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowania
przez uczniów należy stosować metodę pokazu w połączeniu
z instruktażem oraz metodę ćwiczeń praktycznych. Do takich treści
należy zaliczyć:
– klasyfikowanie produktów poligraficznych,
– planowanie podstawowych procesów poligraficznych,
– rozróżnianie oraz klasyfikowanie materiałów i półproduktów
poligraficznych: form kopiowych i drukowych, druków, opraw,
– projektowanie opakowań.
Kształtowanie umiejętności praktycznych w trakcie realizacji ćwiczeń
i innych zadań zleconych przez nauczyciela może odbywać się
w warunkach rzeczywistych i symulacyjnych.
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznać
uczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, z obowiązującymi
przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. Zajęcia należy prowadzić
w pracowni technologicznej wyposażonej w odpowiednie środki
dydaktyczne. Zajęcia powinny być prowadzone w grupie liczącej do
15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 3-4 osobowe.
Przed przystąpieniem do zajęć nauczyciel powinien przygotować
materiały, jak: teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy, akty
prawne, katalogi. Wskazane jest wykorzystywanie specjalistycznych
programów komputerowych wspomagających planowanie produkcji
poligraficznej, przeliczanie miar.
49. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
48
Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do zakładów
produkcyjnych i innych potencjalnych miejsc zatrudnienia celem
poznania przez uczniów rzeczywistych warunków pracy.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien
dostarczać informacji dotyczących zakresu i poziomu opanowania
umiejętności określonych w szczegółowych celach kształcenia programu
jednostki modułowej.
Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopień
realizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:
– stosowanie poprawnej terminologii,
– klasyfikowanie, dokonywanie analizy oraz charakterystyki produktów i
procesów poligraficznych.
Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:
– rozróżnianie i projektowanie produktów poligraficznych,
– dobieranie materiałów do określonej technologii wykonania,
– określanie właściwości półproduktów i produktów poligraficznych,
– posługiwanie się miarami poligraficznymi.
Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane za
pomocą:
– sprawdzianów ustnych i pisemnych,
– testów osiągnięć, z zadaniami zamkniętymi i otwartymi,
– obserwacji pracy uczniów podczas realizacji zadań,
– projektów opracowanych przez uczniów.
W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań
należy zwracać uwagę na:
– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,
– poprawność wykonania schematów i rysunków,
– organizację pracy związanej z realizacją zadań,
– jakość i trafność projektów,
– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
W końcowej ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji
programu jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianów
i testów osiągnięć. Proces oceniania powinien być realizowany zgodnie
z ustalonymi kryteriami i obowiązującą skalą ocen.
50. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
49
Jednostka modułowa 311[28].Z1.02
Charakteryzowanie maszyn i urządzeń
poligraficznych
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
– sklasyfikować maszyny i urządzenia stosowane w poligrafii,
– scharakteryzować urządzenia tradycyjnej i współczesnej
przygotowalni poligraficznej,
– sporządzić schemat blokowy systemu DTP w różnych konfiguracjach,
– scharakteryzować pojedyncze stanowiska komputerowe DTP oraz
stanowiska pracujące w sieci komputerowej,
– zaprojektować system DTP zgodnie z wymaganiami
technologicznymi,
– scharakteryzować naświetlarki CtF oraz CtP,
– scharakteryzować skanery poligraficzne,
– scharakteryzować drukarki komputerowe stosowane w DTP,
– scharakteryzować urządzenia do proofingu,
– dobrać urządzenia do przenoszenia i archiwizowania danych,
– scharakteryzować urządzenia do produkcji form drukowych,
– scharakteryzować budowę, parametry techniczne oraz zasady
działania maszyn i urządzeń do drukowania wypukłego,
– scharakteryzować budowę, parametry techniczne oraz zasady
działania maszyn i urządzeń do drukowania płaskiego,
– scharakteryzować budowę, parametry techniczne oraz zasady
działania maszyn i urządzeń do drukowania wklęsłego,
– zidentyfikować podstawowe zespoły i części maszyn drukujących,
– scharakteryzować zabezpieczenia stosowane w maszynach
i urządzeniach drukujących,
– scharakteryzować budowę, parametry techniczne oraz zasady
działania maszyn i urządzeń introligatorskich,
– scharakteryzować urządzenia do wykonywania różnego rodzaju
opakowań,
– scharakteryzować zabezpieczenia stosowane w maszynach
i urządzeniach introligatorskich.
2. Materiał nauczania
Klasyfikacja maszyn i urządzeń poligraficznych. Maszyny stosowane
w procesach przygotowawczych. Systemy DTP. Pojedyncze stanowiska
komputerowe DTP oraz sieci komputerowe. Urządzenia peryferyjne –
drukarki, skanery, naświetlarki CtF oraz CtP, urządzenia do proofingu
51. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
50
analogowego i cyfrowego. Urządzenia do przenoszenia i archiwizowania
danych. Maszyny i urządzenia do wykonywania form drukowych –
kopioramy, wywoływarki do płyt. Maszyny i urządzenia drukujące
w technologii wypukłej, płaskiej, wklęsłej. Urządzenia do drukowania
cyfrowego. Maszyny i urządzenia introligatorskie. Maszyny do
wykonywania operacji jednostkowych. Maszyny do wykonywania
okładek i opraw. Maszyny do wykończania i uszlachetniania wyrobów
poligraficznych. Maszyny do produkcji opakowań. Zabezpieczenia
stosowane w maszynach i urządzeniach poligraficznych.
3. Ćwiczenia
• Klasyfikowanie maszyn i urządzeń poligraficznych.
• Projektowanie systemów DTP zgodnie z potrzebami technologicznymi
i organizacyjnymi.
• Sporządzanie schematów urządzeń systemu DTP.
• Sporządzanie rysunków technicznych części maszyn drukujących.
• Sporządzanie rysunków złożeniowych maszyn drukujących.
• Sporządzanie rysunków technicznych części maszyn introligatorskich.
• Sporządzanie rysunków złożeniowych maszyn introligatorskich.
• Dobieranie zabezpieczeń stosowanych w maszynach poligraficznych.
4. Środki dydaktyczne
Plansze, foliogramy obrazujące budowę systemów DTP.
System DTP z urządzeniami peryferyjnymi.
Plansze, foliogramy obrazujące budowę urządzeń do wykonywania form
drukowych.
Kopiorama offsetowa.
Automatyczna wywoływarka do płyt.
Plansze, foliogramy obrazujące budowę maszyn drukujących.
Filmy obrazujące pracę maszyn i urządzeń drukujących.
Schematy kinematyczne maszyn i urządzeń drukujących.
Części maszyn drukujących.
Dokumentacje techniczne maszyn drukujących różnymi technikami.
Plansze, foliogramy obrazujące budowę maszyn introligatorskich.
Filmy obrazujące pracę maszyn i urządzeń drukujących.
Schematy kinematyczne maszyn i urządzeń introligatorskich.
Części maszyn introligatorskich.
Dokumentacje techniczne maszyn introligatorskich.
Instrukcje bhp dotyczące stosowanych zabezpieczeń.
52. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
51
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program jednostki modułowej zawiera treści dotyczące
charakterystyki maszyn i urządzeń poligraficznych. W związku z tym
treści programowe jednostki powinny być realizowane w korelacji
z tematyką programową odpowiednich jednostek wyodrębnionych
w modułach zawodowych.
W trakcie realizacji treści programowych trudnych do opanowania
przez uczniów należy stosować metodę pokazu w połączeniu
z instruktażem oraz metodę ćwiczeń praktycznych. Do takich treści
należy zaliczyć:
– projektowanie systemów DTP,
– sporządzanie rysunków technicznych maszyn i ich części,
– dobieranie zabezpieczeń stosowanych w maszynach poligraficznych.
Realizacja ćwiczeń i innych zadań zleconych przez nauczyciela może
odbywać się w warunkach rzeczywistych i symulacyjnych.
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznać
uczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, z obsługą
aparatury, maszyn i urządzeń oraz z obowiązującymi przepisami
bezpieczeństwa i higieny pracy. Zajęcia należy prowadzić w pracowni
technologicznej i maszynoznawstwa wyposażonych w odpowiednie
środki dydaktyczne. Zajęcia mogą być prowadzone w grupie liczącej do
15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 3-4 osobowe.
Przed przystąpieniem do zajęć należy przygotować odpowiednie
materiały, jak: teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy, katalogi,
części maszyn, rysunki części maszyn, plansze, foliogramy. Stanowiska
ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędne przyrządy,
aparaturę i narzędzia.
Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do zakładów
produkcyjnych i innych potencjalnych miejsc zatrudnienia. Celem
organizacji wycieczek jest poznanie rzeczywistych warunków pracy
z wykorzystaniem maszyn i urządzeń poligraficznych.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien
dostarczać informacji dotyczących zakresu i poziomu opanowania
umiejętności określonych w szczegółowych celach kształcenia programu
jednostki modułowej.
Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopień
realizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:
– stosowanie poprawnej terminologii,
– organizacja stanowiska pracy,
53. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
52
– poprawność i sprawność wykonania rysunków.
Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:
− klasyfikowanie maszyn i urządzeń poligraficznych,
− sporządzanie schematów urządzeń przygotowalni poligraficznej,
− sporządzanie rysunków maszyn poligraficznych oraz ich części,
− dobieranie zabezpieczeń stosowanych w maszynach poligraficznych.
Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane za
pomocą:
– sprawdzianów ustnych i pisemnych,
– testu osiągnięć z zadaniami zamkniętymi i otwartymi,
– obserwacji pracy uczniów podczas realizacji ćwiczeń i innych zadań
zleconych przez nauczyciela,
– projektów opracowanych przez uczniów.
W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań
należy zwracać uwagę na:
– odczytywanie i posługiwanie się dokumentacją techniczną
i technologiczną,
– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,
– dobieranie narzędzi i sprzętu do określonej technologii wykonania,
– poprawność oraz staranność wykonania schematów i rysunków,
– organizację pracy związanej z realizacją zadań,
– systematyczność oraz terminowość wykonanych prac,
– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
W końcowej ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji
programu jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianów
i testów osiągnięć. Proces oceniania powinien być realizowany według
określonych kryteriów oraz zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
54. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
53
Jednostka modułowa 311[28].Z1.03
Charakteryzowanie oraz zastosowanie materiałów
poligraficznych
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
– sklasyfikować i zidentyfikować materiały poligraficzne,
– scharakteryzować sposoby oczyszczania i neutralizacji
zanieczyszczeń wody,
– określić właściwości oraz dobrać materiały smarne,
– porównać właściwości oraz dokonać charakterystyki płyt offsetowych,
– sklasyfikować wyroby papiernicze,
– określić warunki klimatyzacji papieru,
– scharakteryzować papiery drukowe, papiery tzw. nowej generacji,
papiery syntetyczne,
– sklasyfikować oraz określić skład farb drukowych,
– określić mechanizmy utrwalania farb,
– określić drukowe i użytkowe właściwości farb,
– dobrać środki pomocnicze stosowane do farb wykazujących
nieodpowiednie właściwości,
– scharakteryzować warstwy kopiowe stosowane w płytach
presensybilizowanych,
– scharakteryzować warstwy kopiowe form CTP,
– scharakteryzować budowę obciągów offsetowych,
– scharakteryzować materiały introligatorskie,
– sklasyfikować kleje oraz wyjaśnić zjawisko sklejania różnych
materiałów,
– określić zastosowanie poszczególnych rodzajów klejów na podstawie
ich właściwości,
– scharakteryzować lakiery stosowane w produkcji poligraficznej,
– scharakteryzować folie introligatorskie stosowane do tłoczeń,
– scharakteryzować materiały stosowane w oprawie złożonej,
– sklasyfikować i scharakteryzować materiały pokryciowe,
– określić elementy łączące części oprawy prostej, złożonej
i specjalnej,
– sklasyfikować tworzywa sztuczne stosowane w procesach
poligraficznych,
– określić właściwości formy fotopolimerowej stałej i ciekłej.
55. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
54
2. Materiał nauczania
Podstawowe terminy dotyczące materiałoznawstwa. Klasyfikacja
i charakterystyka materiałów poligraficznych. Woda w przemyśle
poligraficznym. Uzdatnianie i oczyszczanie wody. Metale i stopy
stosowane w poligrafii. Formy drukowe cynkowe, aluminiowe i stalowe.
Klasyfikacja wytworów papierniczych. Surowce i produkcja wytworów
papierniczych. Wykończanie wytworów papierniczych. Właściwości
wytworów papierniczych. Papiery i tektury stosowane w poligrafii.
Klasyfikacja farb drukowych. Podstawowe składniki farb drukowych.
Sposoby utrwalania farb. Farby stosowane do różnych technik
i sposobów drukowania. Środki pomocnicze stosowane do farb.
Klasyfikacja materiałów światłoczułych. Skład i budowa materiałów
światłoczułych. Materiały kopiowe. Podział i podstawowe składniki
warstw kopiowych. Warstwy kopiowe w różnych technikach drukowania.
Podział i charakterystyka materiałów introligatorskich. Skład,
właściwości i zastosowanie klejów. Skład, właściwości i zastosowanie
lakierów. Utrwalanie lakierów. Folie do laminowania. Folie do tłoczeń.
Materiały pokryciowe. Materiały do wzmacniania wkładów. Okładki
z tworzyw sztucznych. Elementy opraw specjalnych. Klasyfikacja,
budowa i charakterystyka tworzyw sztucznych. Formy drukowe z gumy.
Obciągi offsetowe. Formy fotopolimerowe. Związki wielocząsteczkowe.
Procesy zachodzące podczas wykonywania form fotopolimerowych.
Folie i laminaty.
3. Ćwiczenia
• Klasyfikowanie form drukowych w zależności od zastosowanego
materiału.
• Rozpoznawanie wytworów papierniczych.
• Badanie podstawowych właściwości wytworów papierniczych.
• Dobieranie farb drukowych do procesów drukarskich.
• Dobieranie materiałów do uszlachetniania druków.
• Sporządzanie warstwy kopiowej w technice sitodrukowej.
• Dobieranie materiałów do produkcji różnego rodzaju opraw.
• Badanie form fotopolimerowych.
4. Środki dydaktyczne
Katalogi: papierów czerpanych, papierów syntetycznych, materiałów
pokryciowych, folii, folii introligatorskich do tłoczenia, farb graficznych,
tworzyw sztucznych, kauczuków i gum stosowanych w poligrafii.
Zestaw podstawowych materiałów smarnych, płyt stosowanych
w poligrafii, form drukowych odlewanych z różnych stopów, form
56. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
55
offsetowych z różnych metali, obciągów offsetowych, składników
warstw kopiowych.
Twardościomierz.
Wiskozymetr.
Grubościomierz.
Mikroskop.
Lupy.
pH-metr.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program jednostki modułowej zawiera treści dotyczące
charakterystyki oraz zastosowania materiałów poligraficznych. Treści
programowe jednostki powinny być realizowane w korelacji z tematyką
jednostek modułowych wyodrębnionych w modułach zawodowych.
W trakcie realizacji treści programowych trudnych do opanowania
przez uczniów należy stosować metodę pokazu w połączeniu
z instruktażem oraz metodę ćwiczeń laboratoryjnych w warunkach
rzeczywistych i symulacyjnych. Do takich treści należy zaliczyć:
– rozpoznawanie wyrobów papierniczych
– określanie właściwości wytworów papierniczych,
– dobieranie farb do procesu drukowania.
Realizacja ćwiczeń oraz innych zadań zleconych przez nauczyciela
może odbywać się w warunkach rzeczywistych i symulacyjnych.
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznać
uczniów z rodzajem i zakresem wykonywanych zadań, z obsługą
aparatury i urządzeń oraz z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa
i higieny pracy. Zajęcia należy prowadzić w pracowni materiałoznawstwa
wyposażonej w odpowiednie środki dydaktyczne. Zajęcia mogą być
prowadzone w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb
z podziałem na zespoły 3-4 osobowe.
Przed przystąpieniem do zajęć należy przygotować materiały, jak:
teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, katalogi, modele, plansze,
foliogramy. Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone
w niezbędne przyrządy, aparaturę i narzędzia.
Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do zakładów
produkcyjnych i innych potencjalnych miejsc zatrudnienia celem
poznania przez uczniów rzeczywistych warunków pracy.
57. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
56
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien
dostarczać informacji dotyczących zakresu i poziomu opanowania
umiejętności określonych w szczegółowych celach kształcenia programu
jednostki modułowej.
Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopień
realizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:
– stosowanie poprawnej terminologii,
– organizacja stanowiska pracy,
– poprawność i sprawność wykonania zadań.
Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:
– określanie właściwości materiałów poligraficznych,
– dobieranie materiałów do określonych operacji technologicznych,
– badanie i określanie właściwości wyrobów papierniczych,
– ocenianie form drukowych.
Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane za
pomocą:
– sprawdzianów ustnych i pisemnych,
– testu osiągnięć z zadaniami zamkniętymi i otwartymi,
– obserwacji pracy uczniów podczas realizacji zadań.
W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań
należy zwracać uwagę na:
– dobieranie narzędzi i sprzętu do określonego ćwiczenia,
– organizację prac związanych z wykonaniem badań,
– systematyczność oraz terminowość realizacji zadań,
– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
W końcowej ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji
programu jednostki należy uwzględnić wyniki sprawdzianów i testów
osiągnięć. Proces oceniania powinien być realizowany według
określonych kryteriów oraz zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
58. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
57
Jednostka modułowa 311[28].Z1.04
Posługiwanie się dokumentacją techniczną
i technologiczną
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
– sporządzić schemat obiegu dokumentów w określonych warunkach
technologicznych i organizacyjnych,
– skorzystać z poligraficznych norm polskich i branżowych w postaci
papierowej i elektronicznej,
– przyjąć zamówienia klientów na wykonanie określonych wyrobów
poligraficznych,
– opracować kartę technologiczną dla określonego wyrobu
poligraficznego,
– określić koszt wytwarzania określonego wyrobu poligraficznego,
– wypełnić zlecenie naświetlenia filmów CtF,
– wypełnić zlecenie naświetlenia form CtP,
– wypełnić zlecenie skanowania oryginałów,
– wypełnić zlecenie wykonania druku cyfrowego lub wielkoformatowego,
– posłużyć się instrukcją obsługi urządzenia i maszyny poligraficznej,
– posłużyć się instrukcją bhp dotyczącą obsługi maszyn i urządzeń
poligraficznych,
– skorzystać z dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR) określonego
urządzenia i maszyny poligraficznej,
– opracować plan smarowania i remontów maszyn poligraficznych na
podstawie instrukcji,
– wypełnić druki pobrania i przekazania materiałów, urządzeń,
półproduktów oraz wyrobów gotowych do magazynu.
2. Materiał nauczania
Schemat obiegu dokumentów w firmie poligraficznej. Polskie i branżowe
normy dotyczące poligrafii. Zamówienie klienta. Karta technologiczna.
Kalkulacje wyrobów poligraficznych. Zlecenie do naświetlania filmów
CtF. Zlecenie do naświetlania form drukowych CtP. Zlecenie do
skanowania. Zlecenie wykonania proofingu. Zlecenie wykonania
wydruków cyfrowych i wielkoformatowych. Instrukcje obsługi maszyn
poligraficznych. Instrukcje bhp dotyczące obsługi maszyn
poligraficznych. Dokumentacje techniczno-ruchowe maszyn
poligraficznych. Instrukcje smarowania i remontów maszyn i urządzeń
poligraficznych. Druki pobrania i zdania materiałów, przyrządów,
półproduktów i gotowych wyrobów do magazynu.