.

1. Πολλά από τα παραδείγματα προέρχονται από το βιβλίο «Γραμματική της νέας Ελληνικής (Α-Β-Γ Γυμνασίου)»
Αρτινού Ιωάννα 4
ο
Γ/σιο Π. Φαλήρου
Βασικές έννοιες για το ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ των ρημάτων
Οι κύριοι όροι μιας πρότασης είναι: Υ – Ρ – Α - Κ
Το αντικείμενο το βρίσκουμε με την ερώτηση τι; ποιον; σε/από/με ποιον;
Δεν είναι ΠΟΤΕ σε πτώση ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ!
Άρα, βρίσκεται σε ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ή σε ΓΕΝΙΚΗ.
Τα ρήματα χωρίζονται σε
 ΑΜΕΤΑΒΑΤΑ: δεν έχουν αντικείμενο πχ Ξεκουράζομαι.
 ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ: έχουν αντικείμενο πχ Στέλνει ένα μήνυμα.
Αντικείμενο των Ρημάτων
 Όταν δέχονται μόνο ένα αντικείμενο ονομάζονται μονόπτωτα ρήματα.
 Όταν δέχονται δύο αντικείμενα ονομάζονται δίπτωτα ρήματα.
α) Τα ΜΟΝΟΠΤΩΤΑ ΡΗΜΑΤΑ έχουν αντικείμενο:
1) Συνήθως σε αιτιατική πτώση
 Μια διμοιρία στρατιωτών κατασκεύασε τη γέφυρα.
 Δεν επεδίωκε ποτέ αξιώματα.
2) Σπανιότερα έχουν αντικείμενο σε γενική πτώση
 Τα αγόρια της μοιάζουν του πατέρα τους.
 Της μιλούσε όλη μέρα σχετικά με το ταξίδι του.
ΠΡΟΣΟΧΗ! ΘΕΩΡΟΥΝΤΑΙ ΕΝΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ οι λέξεις που
 συνδέονται με
συμπλεκτικούς συνδέσμους (και, κι, ούτε, μήτε...) Θα φάω και σουβλάκι και σοκολάτα
αντιθετικούς συνδέσμους (αλλά, μα, παρά, όχι μόνο...) Δεν θέλω μάθημα αλλά βόλτα
διαχωριστικούς συνδέσμους (ή, είτε...) Άραγε αύριο έχουμε Γλώσσα ή Λογοτεχνία;

2. Πολλά από τα παραδείγματα προέρχονται από το βιβλίο «Γραμματική της νέας Ελληνικής (Α-Β-Γ Γυμνασίου)»
Αρτινού Ιωάννα 4
ο
Γ/σιο Π. Φαλήρου
 ή χωρίζονται με κόμμα
Μόλις ανοίξουν τα μαγαζιά, θα αγοράσω κονσόλα , παντελόνι , αθλητικά και μπάλα.
Όταν το αντικείμενο προέρχεται από την ίδια ρίζα από την οποία προέρχεται και το ρήμα,
τότε (επιπλέον) ονομάζεται σύστοιχο αντικείμενο, π.χ.
 Τα νιάτα ζουν τη ζωή τους. (ΕΝΑ αντικείμενο, που είναι και ΣΥΣΤΟΙΧΟ)
 Έγραψε ένα γράμμα στο φίλο του. (ΔΥΟ αντικείμενα, το ένα είναι και ΣΥΣΤΟΙΧΟ)
β) Τα ΔΙΠΤΩΤΑ ΡΗΜΑΤΑ έχουν δύο αντικείμενα σε διαφορετική πτώση, ορισμένες φορές
όμως και στην ίδια πτώση.
Χρήσιμο κόλπο: για να διαπιστώσουμε αν ένα ρήμα είναι δίπτωτο, εξετάζουμε αν στέκει η
φράση: _____ρήμα__ σε/από/με κάποιον κάτι.
Τα δίπτωτα ρήματα έχουν αντικείμενα:
1) Άμεσο σε αιτιατική και έμμεσο σε γενική
 Έδωσε του Γιάννη ένα βιβλίο.
 Δε μου γνώρισε ακόμη τους γονείς του.
2) Άμεσο και έμμεσο σε αιτιατική
 Ο κ. Παλατίδης μάθαινε τους φοιτητές του παλαιογραφία.
Στην περίπτωση αυτή άμεσο αντικείμενο είναι αυτό που δηλώνει πρόσωπο
 Φόρτωσαν το φορτηγό τούβλα (με τούβλα = έμμεσο).
Εδώ βλέπουμε ότι αν και οι δύο αιτιατικές δηλώνουν πράγμα, έμμεσο
αντικείμενο είναι αυτό που μπορεί να αντικατασταθεί με εμπρόθετο.
3) Άμεσο σε δευτερεύουσα πρόταση και έμμεσο σε γενική
 Πες μου πότε θα τελειώσεις τις δουλειές σου
Η περίοδος χωρίζεται σε δύο προτάσεις:
μια κύρια [Πες μου] + μια δευτερεύουσα [πότε θα τελειώσεις τις δουλειές σου]
Η δευτερεύουσα γίνεται αντικείμενο ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ

3. Πολλά από τα παραδείγματα προέρχονται από το βιβλίο «Γραμματική της νέας Ελληνικής (Α-Β-Γ Γυμνασίου)»
Αρτινού Ιωάννα 4
ο
Γ/σιο Π. Φαλήρου
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΔΙΠΤΩΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ
 Η ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ή η ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΟΥ πάντα ΑΜΕΣΟ
 Η ΓΕΝΙΚΗ ή ΤΟ ΕΜΠΡΟΘΕΤΟ πάντα ΕΜΜΕΣΟ
ΑΜΕΣΟ ΕΜΜΕΣΟ
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ (ΠΡΟΣΩΠΟΥ) ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ (ΠΡΑΓΜΑΤΟΣ)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΕΜΠΡΟΘΕΤΟ (με, από, σε)
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΕΝΙΚΗ ή ΕΜΠΡΟΘΕΤΟ
ΕΠΙΧΕΙΡΩ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΩ Ο,ΤΙ ΕΙΠΑΜΕ, ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΣ ΤΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ:
 Αύριο θα κάνουμε μόνο Αρχαία, Μαθηματικά, Πληροφορική και Γυμναστική
 Επιτέλους, του δώσαμε ένα καλό μάθημα!
 Στα πανηγύρια, οι ντόπιοι χορεύουν με κέφι όλους τους παραδοσιακούς χορούς
 Διέγραψα την τελευταία παράγραφο από τον επίλογο της έκθεσής μου
 Το μικρό κορίτσι φόρεσε στην κούκλα της το κίτρινο φορεματάκι
 Θέλω από σένα να προπονείσαι τακτικά και να τρέφεσαι υγιεινά
 Η αλεπού ζήτησε από τον Μικρό Πρίγκιπα να την εξημερώσει
 Στενοχωρήθηκα, μου είπες πολύ άσχημα λόγια
 Κρεμάσαμε στον τοίχο όλες τις εργασίες της τάξης
 Πήγαινε και ρώτα τον Διευθυντή αν θα κάνουμε 7η
ώρα ή αν θα φύγουμε
 Εξηγήστε μου, τώρα, τι απορίες έχετε
 Δεν θέλουμε ούτε διευκρινήσεις ούτε ανάλυση αποριών ούτε τίποτα πια!
 Της ζητάμε απλώς να φύγουμε!!

4. Πολλά από τα παραδείγματα προέρχονται από το βιβλίο «Γραμματική της νέας Ελληνικής (Α-Β-Γ Γυμνασίου)»
Αρτινού Ιωάννα 4
ο
Γ/σιο Π. Φαλήρου
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΡΗΜΑΤΩΝ
ΜΟΝΟΠΤΩΤΑ ΡΗΜΑΤΑ 1 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
Αντικείμενο σε ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ Κατασκευάζω τη γέφυρα
Αντικείμενο σε ΓΕΝΙΚΗ Της μιλούσε όλη μέρα
Αντικείμενο ΣΥΣΤΟΙΧΟ Έγραψε ένα γράμμα χθες
Θεωρούνται
ΕΝΑ αντικείμενο
 Θα φάω και σουβλάκι και σοκολάτα
 Δεν θέλω μάθημα αλλά βόλτα
 Άραγε αύριο έχουμε Γλώσσα ή Λογοτεχνία;
 Θα αγοράσω κονσόλα , παντελόνι , αθλητικά και
μπάλα.
Αντικείμενο που είναι
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ
 [Όλοι ξέρουμε καλά] [ότι/πως βαριέστε το μάθημα]
 [Θα ήθελα πολύ] [να μου πεις την αλήθεια]
…αν, πότε, μήπως, μην, τι, ποιον, πόσο, πού…
Αντικείμενο +
ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ του
αντικειμένου
 Θεωρώ τον Di Caprio ταλαντούχο
 Διάλεξε τη Νικόλ ως παρτενέρ του
ΔΙΠΤΩΤΑ ΡΗΜΑΤΑ
Προηγείται πάντα η ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ή η
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΟΥ
2 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ
ΡΗΜΑ + σε/από/με κάποιον κάτι
1 Αντικείμενο σε ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ + 1
ΓΕΝΙΚΗ ή ΠΡΟΤΑΣΗ ή
ΕΜΠΡΟΘΕΤΟ
Έδωσε του Γιάννη (ΓΕΝΙΚΗ: έμμεσο) ένα βιβλίο (ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ:
άμεσο)
Ρώτα τον Γιάννη (ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ: άμεσο) αν παρέλαβε το βιβλίο
(ΠΡΟΤΑΣΗ: έμμεσο)
2 Αντικείμενα σε ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
(πρόσωπο + πράγμα)
Ο κ. Παλατίδης μάθαινε τους φοιτητές του παλαιογραφία
Ο κ. Παλατίδης μάθαινε τους φοιτητές (ΠΡΟΣΩΠΟ:
άμεσο) του παλαιογραφία (ΑΨΥΧΟ: έμμεσο)
2 Αντικείμενα σε ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
(και τα 2 πρόσωπα ή
και τα 2 άψυχα)
Φόρτωσαν το φορτηγό τούβλα
Φόρτωσαν το φορτηγό (άμεσο) τούβλα (= με τούβλα: έμμεσο)
(έμμεσο είναι αυτό που μπορεί να πάρει πρόθεση: με, από, σε)
1 Αντικ σε ΓΕΝΙΚΗ ή ΕΜΠΡΟΘΕΤΟ
1 Αντικείμενο - ΠΡΟΤΑΣΗ
Δεν είπα του αδελφού μου/στον αδελφό μου (ΓΕΝΙΚΗ ή
εμπρόθετο: έμμεσο) αν θα ταξιδέψω αύριο (ΠΡΟΤΑΣΗ: άμεσο)