http://kritiria.blogspot.gr/ Γλώσσα Γ΄ - Επανάληψη 1ης ενότητας: ΄΄Πάλι μαζί΄΄

1. Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής
http://kritiria.blogspot.gr/
Γλώσσα Γ΄- Επανάληψη 1ης
Ενότητας:
΄΄ Πάλι μαζί! ΄΄
Γραμματική
 Φύλλα εργασιών για τα μαθήματα της ενότητας
Επαναληπτικά

2. Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 1

3. Παράδειγμα:
ο πατέρας (αρσενικό), η κουρτίνα (θηλυκό), το ποδήλατο (ουδέτερο)
Παράδειγμα:
Ο Παναγιώτης έφυγε από τη γειτονία.
(όχι ένας οποιοσδήποτε Παναγιώτης, αλλά αυτός, ο Παναγιώτης ο φίλος
μας).
Η γραμματική μου
Τα άρθρα και τα γένη
Θυμάμαι απ’ το
προηγούμενο μάθημα ότι:
Άρθρα λέγονται οι μικρές λέξεις που μπαίνουν μπροστά
από άλλες λέξεις για να μας δείξουν το γένος τους.
Τα γένη είναι τρία:
 Το αρσενικό γένος και μας το δείχνει το άρθρο ο
 Το θηλυκό γένος και μας το δείχνει το άρθρο η
 Το ουδέτερο γένος και μας το δείχνει το άρθρο το
Τα άρθρα που έχουμε στην ελληνική
γλώσσα είναι δύο ειδών:
το οριστικό άρθρο και το
αόριστο άρθρο
Ας τα γνωρίσουμε…
Το οριστικό άρθρο λέγεται έτσι γιατί μας ορίζει κάτι, ένα
πρόσωπο, ένα ζώο ή ένα πράγμα. Μας το δείχνει πιο είναι, μας
το κάνει συγκεκριμένο και μας λέει ότι αυτό είναι και κανένα
άλλο.
Το οριστικό άρθρο είναι: ο, η, το
Καραφωτια Χαρα
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 2

4. Το οριστικό άρθρο κλίνεται και ας δούμε πως:
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ
Ονομαστική ο η το
Γενική του της του
Αιτιατική το(ν) τη(ν) το
Κλητική - - -
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ
Ονομαστική οι οι τα
Γενική των των των
Αιτιατική τους τις τα
Κλητική - - -
Παράδειγμα:
Ένας φίλος έφυγε από τη γειτονία
(Ποιος απ’ όλους τους φίλους μου; Δε λέω κάποιον συγκεκριμένα.
Μπορεί να είναι ο οποιοσδήποτε).
Το αόριστο άρθρο κλίνεται και ας δούμε πως:
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ
Ονομαστική ένας μία ή μια ένα
Γενική ενός μιας ενός
Αιτιατική ένα(ν) μία ή μια ένα
Κλητική - - -
Στην αιτιατική του ενικού αριθμού, στο αρσενικό
και στο θηλυκό, θα πρόσεξες μια παρένθεση:
το(ν), τη(ν).
Αυτό σημαίνει ότι το ν άλλες φόρες το βάζουμε κι
άλλες όχι.
Βάζουμε το ν όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από
φωνήεν ή από κ, π, τ, ξ, ψ, μπ, ντ, γκ, τσ,
τζ.
Δεν βάζουμε ν όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από
οποιοδήποτε άλλο γράμμα.
Το αόριστο άρθρο λέγεται έτσι γιατί δε μας ορίζει κάτι, ένα
πρόσωπο, ένα ζώο ή ένα πράγμα συγκεκριμένο. Δε μας δείχνει
πιο είναι, δε μας το κάνει γνωστό.
Το αόριστο άρθρο είναι: ένας, μία, ένα
Το αόριστο
άρθρο δεν έχει
πληθυντικό
αριθμό.
Καραφωτια Χαρα
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 3

5. 1
ΟΝΟΜΑ: ……………………………………………………………………………………………............ Γ1 - 16-9-11
Το υποκείμενο
Άσκηση
1. Υπογραμμίζω το υποκείμενο στις παρακάτω φράσεις.
• Η Ελένη διαβάζει τα μαθήματά της.
• Το σχολείο κλείνει τον Ιούνιο.
• Ο Κώστας παίζει μπάλα κάθε απόγευμα.
• Ο μπαμπάς ψαρεύει στη θάλασσα.
• Η δασκάλα γράφει στον πίνακα τις ασκήσεις.
• Η Ελένη σβήνει τα λάθη της.
• Η παραλία γέμισε απορρίμματα.
• Ο ξυλοκόπος έκοψε τα δέντρα.
• Η Καίτη έκοψε τα μαλλιά της.
Το υποκείμενο σε μια πρόταση αποκαλύπτει ποιος κάνει αυτό
που δηλώνει το ρήμα.
Το υποκείμενο το βρίσκουμε, όταν ρωτάμε ποιος (-α, -ο);
Βασιλόπουλος Κωνσταντίνος
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 4

6. 2
Το ρήμα
Το ρήμα φανερώνει τι κάνει το υποκείμενο (ή τι του συμβαίνει).
Παράδειγμα: ο Ηλίας παίζει μπάσκετ.
Τι κάνει ο Ηλίας; Παίζει (το ρήμα).
Παράδειγμα: Η Ηλέκτρα χτύπησε.
Τι κάνει η Ηλέκτρα; Χτύπησε (το ρήμα).
Άσκηση
2. Βάζω σε κύκλο τα ρήματα.
• Ο Νίκος τρώει το πρωινό του.
• Ο Γιώργος είπε ψέματα.
• Το πλοίο ταξιδεύει στη Θάλασσα.
• Η γάτα κοιμάται στις πολυθρόνες της βεράντας.
• Το δελφίνι παίζει με τα κύματα.
• Η Μαρία, μετά το μάθημα κολύμβησης, λούζεται και
κάνει μπάνιο.
• Ο Μάριος παραπονιέται διαρκώς.
3. Την ορθογραφ … α του ήθελ .. να τη γράφ …..
στην ά ..μ.., ώστε το κ …. μα να σβ … νει αμέσ … ς
τα λάθ … του.
Λέξεις:
Φ΄… κια, τετράδ …ο, ορθ … γραφία, δα .. .. άλα,
βά .. κα, μολ … βι.
Συμπλήρωσε τα κενά των παραπάνω λέξεων.
(Προσοχή! Αυτή θα είναι και η ορθογραφία σου )
Βασιλόπουλος Κωνσταντίνος
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 5

7. ΤΑ ΑΡΘΡΑ
Άρθρα είναι οι μικρές λέξεις ο, η, το και ένας , μία (μια), ένα που
μπαίνουν μπροστά από τα ουσιαστικά.
Τα άρθρα τα χωρίζουμε σε δύο είδη: στα οριστικά και στα αόριστα.
Οριστικά άρθρα είναι τα άρθρα ο, η, το που μας μιλούν για κάτι ορισμένο.
Μας μιλούν για ένα συγκεκριμένο πρόσωπο , ζώο , πράγμα. Μας μιλούν για
αυτό και για κανένα άλλο.
Παράδειγμα
Μου τηλεφώνησε ο Χάρης. ( όχι οποιοσδήποτε Χάρης, ο γνωστός μας)
Τα άρθρα δε μένουν πάντα ίδια σε όλες τις πτώσεις. Αλλάζουν και
παρουσιάζονται με διάφορες μορφές.
Κλίση οριστικού άρθρου
Πτώσεις Ενικός αριθμός
ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ
Πληθυντικός αριθμός
ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ
Ονομαστική ο η το οι οι τα
Γενική του της του των των των
Αιτιατική το(ν) τη(ν) το τους τις τα
Αόριστα άρθρα είναι τα άρθρα ένας, μία - (μια), ένα που μας μιλούν για κάτι
που δεν ξέρουμε(αόριστο). Δε μας λένε ποιο ακριβώς είναι. Θα μπορούσε να
είναι οποιοδήποτε πρόσωπο, ζώο ή πράγμα.
Παράδειγμα
Μου τηλεφώνησε ένας φίλος. ( ποιος φίλος; Δε μας λέει συγκεκριμένα.)
Κλίση αόριστου άρθρου
Το αόριστο άρθρο
δεν έχει
πληθυντικό
αριθμό.
1.Βάζω η ή οι στα κενά των προτάσεων:
Πέρασαν ….. μέρες και ήρθε …… Κυριακή.
Έφυγε……Άννα και μαζί της έφυγαν και ….. φίλες μου.
……καλοκαιρινές διακοπές είναι …..καλύτερες.
……μαθητές πήγαν στο γυμναστήριο που είναι …..μεγαλύτερη αίθουσα.
…...μπλούζα σου,….. τσάντα σου και ……μπότες είναι στο σαλόνι.
Πτώσεις Ενικός αριθμός
ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ
Ονομαστική ένας μία ή μια ένα
Γενική ενός μιας ενός
Αιτιατική ένα(ν) μία ή μια ένα
voula
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 6

8. 2. Βάζω τον ή των στα παρακάτω κενά:
……Αύγουστο θα πάμε στο χωριό ….. γονιών μου.
Κοίταζε τις βιτρίνες …….μαγαζιών.
Ήπιε ….. καφέ του και έφυγε γρήγορα.
3. Βάζω της ή τις στα κενά των παρακάτω προτάσεων:
Γύριζε …… σελίδες……εφημερίδας.
Το κύμα ……θάλασσας κουνούσε …….βάρκες.
Η φίλη……Γιώτας μάζεψε …….κούκλες.
4. Συμπληρώνω τις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο του οριστικού
άρθρου:
……..προηγούμενο Σαββατοκύριακο πήγαμε στο χωριό.
……..Ζωή βγήκε βόλτα με …….. φίλες της.
…….. χρώμα …….ουρανού είναι γαλάζιο.
……..γλάροι πετούσαν πάνω από…….. ψαράδες.
Όλες …....καρέκλες…….κήπου είναι καινούριες.
Έφτιαξαν όλους…….. δρόμους…… περιοχής.
……. Πέτρος διάβασε …… μαθήματά του.
……. στολές ……. ναυτικών είναι άσπρες.
5. Συμπληρώνω τις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο του αόριστου
άρθρου:
…….γάτα είδε …….. σκύλο και φοβήθηκε.
Η αδερφή …….. φίλου μου ξέρει να παίζει πιάνο.
Ήρθε …….. κοπέλα και έκατσε δίπλα μου.
Η μπάλα είναι ……… παιδιού από την άλλη τάξη.
Πέρασε …….. κύριος και άφησε …….. γράμμα.
Έσπασαν τα γυαλιά ……… κυρίας.
οριστικά: ο, η, το
Άρθρα αόριστα: ένας, μία, ένα
voula
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 7

9. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Ουσιαστικό λέγεται η λέξη που φανερώνει κάποιο πρόσωπο, ζώο
ή πράγμα.
Π.χ. Ο δάσκαλος διορθώνει τα τετράδια.
Τα ουσιαστικά χωρίζονται σε κύρια και κοινά.
Τα κύρια ουσιαστικά αρχίζουν με κεφαλαίο και είναι:
• τα ονόματα των ανθρώπων (π.χ. Γιώργος, Μαρία)
• τα ονόματα των ζώων (Ρεξ, Ντορής)
• τα ονόματα των βουνών, λιμνών, ποταμών κτλ. (π.χ.
Παρνασσός, Τριχωνίδα, Πηνειός)
• τα ονόματα χωρών, πόλεων, νησιών, κτλ. (Ελλάδα, Αθήνα,
Κρήτη)
• τα ονόματα των μηνών, ημερών και εορτών (Μάιος, Τρίτη,
Πάσχα)
Τα κοινά ουσιαστικά γράφονται με μικρό γράμμα (π.χ. γεωργός, γάτα,
τραπέζι, κτλ.)
Ρήμα λέγεται η λέξη που φανερώνει ότι κάνει κάτι, παθαίνει κάτι ή βρίσκεται
σε κάποια κατάσταση το ουσιαστικό.
Π.χ. Ο δάσκαλος διορθώνει τα τετράδια.
 Κυκλώνω τα ρήματα στις παρακάτω προτάσεις:
• Εγώ διαβάζω ένα παραμύθι πριν ξαπλώσω στο κρεβάτι.
• Ο Νίκος μαθαίνει πιάνο και η Αλέκα πηγαίνει μπαλέτο.
• Τα παιδιά παίζουν στο πάρκο και γυρίζουν σπίτι πεινασμένα.
• Ετοιμάζομαι για να πάω στο γήπεδο.
• Το μωρό του Τασούλη κοιμάται και η μητέρα ξεκουράζεται.
• Το Ηράκλειο είναι η μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης
Όνομα______________
Επώνυμο____________
Ημερομηνία_________
Βαθμός __
Γιώργος Αγγελόπουλος
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 8

10. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
 Στην παρακάτω ιστορία ξεχώρισε τα ουσιαστικά και τα ρήματα.
Μια σχολική ιστορία
Ουσιαστικά Ρήματα
........................... ………………
........................... ………………
........................... ………………
........................... ………………
........................... ………………
........................... ………………
........................... ………………
........................... ………………
........................... ………………
........................... ………………
........................... ………………
........................... ………………
........................... ………………
…………………..
Ο Μάνος και ο Γιάννης μιλούν. Ο δάσκαλος παραδίδει το μάθημα. Ο
Γιώργος πετάει μια σαΐτα. Η Ειρήνη γράφει στο τετράδιο. Η διευθύντρια
μπαίνει στην τάξη. Η Μαρία ρωτάει πότε θα χτυπήσει το κουδούνι. Ο
Νίκος ζωγραφίζει ένα αυτοκίνητο. Ο Βαγγέλης τσακώνεται με τον Αλέξη
και ο δάσκαλος φωνάζει.
Γιώργος Αγγελόπουλος
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 9

11. Οι λέξεις που μας φανερώνουν ότι κάποιος κάνει κάτι ή παθαίνει κάτι
ή βρίσκεται σε μια κατάσταση λέγονται ρήματα.
Τα ρήματα που τελειώνουν σε –ω γράφονται με ωμέγα.
Τα ρήματα που τελειώνουν σε –μαι γράφονται με άλφα γιώτα.
 Ο μαθητής γράφει.
 Το δέντρο ξεριζώθηκε.
 Η γάτα κοιμάται.
1. Να υπογραμμίσεις τα ρήματα:
Κάθε πρωί ξυπνώ, πίνω το γάλα μου και ξεκινώ για το σχολείο. Καθώς
πηγαίνω στο δρόμο, συναντώ αρκετούς συμμαθητές μου. Τους καλημερίζω
και συζητώ μαζί τους.
2. Να γράψεις τα αντίθετα ρήματα:
ανεβαίνω …………………………
λύνω …………………………
ξηλώνω …………………………
ανοίγω …………………………
μπαίνω …………………………
αρχίζω …………………………
3. Να συμπληρώσεις τα γράμματα που λείπουν:
Εγώ όταν τελειών…... το διάβασμα, κάν.….. όλες τις δουλειές του σπιτιού:
Σκουπίζ…..., ξεσκονίζ…..., σφουγγαρίζ…..., πλέν…... και σιδερών…... τα ρούχα,
μαγειρεύ…..., στρών…... τραπέζι και σερβίρ…… το φαγητό.
4. Γράφω τα ρήματα σε δύο στήλες:
Στολίζω, χτενίζομαι, κόβω, γυμνάζομαι, ζεσταίνομαι, ζωγραφίζω, ντύνομαι,
χτίζω, διπλώνω, κρύβομαι
Ρήματα σε -ω Ρήματα σε -μαι
Θανάσης Πρέντζας 27/9/2016
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 10

12. Χρόνοι Ρημάτων
Ρήματα Ενεργητικής Φωνής
Τα ρήματα που τελειώνουν σε –ω
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος
Εξακολουθητικός
Μέλλοντας
Στιγμιαίος
Μέλλοντας
(Τώρα) (Χθες όλη την ώρα) (Χθες μια στιγμή) (Αύριο όλη την ώρα) (Αύριο μια στιγμή)
εγώ πλένω έπλενα έπλυνα θα πλένω θα πλύνω
εσύ πλένεις έπλενες έπλυνες θα πλένεις θα πλύνεις
αυτός πλένει έπλενε έπλυνε θα πλένει θα πλύνει
εμείς πλένουμε πλέναμε πλύναμε θα πλένουμε θα πλύνουμε
εσείς πλένετε πλένατε πλύνατε θα πλένετε θα πλύνετε
αυτοί πλένουν έπλεναν έπλυναν θα πλένουν θα πλύνουν
Μετοχή: Πλένοντας
ΠΡΟΣΟΧΗ!!!!
το -οντας γράφεται με όμικρον όταν δεν τονίζεται
το –ώντας γράφεται με ωμέγα όταν τονίζεται
Παραδείγματα:
δίνω – δίνοντας
κουνώ - κουνώντας
Πασχαλίδου Δήμητρα
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 11

13. Χρόνοι Ρημάτων
Ρήματα Παθητικής Φωνής
Τα ρήματα που τελειώνουν σε –ομαι
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος
Εξακολουθητικός
Μέλλοντας
Στιγμιαίος
Μέλλοντας
(Τώρα) (Χθες όλη την ώρα) (Χθες μια στιγμή) (Αύριο όλη την ώρα) (Αύριο μια στιγμή)
εγώ πλένομαι πλενόμουν πλύθηκα θα πλένομαι θα πλυθώ
εσύ πλένεσαι πλενόσουν πλύθηκες θα πλένεσαι θα πλυθείς
αυτός πλένεται πλενόταν πλύθηκε θα πλένεται θα πλυθεί
εμείς πλενόμαστε πλενόμασταν πλυθήκαμε θα πλενόμαστε θα πλυθούμε
εσείς πλένεστε πλενόσασταν πλυθήκατε θα πλένεστε θα πλυθείτε
αυτοί πλένονται πλένονταν πλύθηκαν θα πλένονται θα πλυθούν
Μετοχή: Πλυμένος
ΠΡΟΣΟΧΗ!!!!
όταν ο Ενεστώτας έχει ένα από τα:
π, β, φ ή πτ
τότε η μετοχή γράφεται με δύο μμ
Παραδείγματα:
ράβομαι – ραμμένος / εγκαταλείπομαι – εγκαταλειμμένος
/ γράφομαι – γραμμένος
απορρίπτω – απορριμμένος / καλύπτομαι - καλυμμένος
Πασχαλίδου Δήμητρα
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 12

14. Ρήμα - Υποκείμενο
1
Σε κάθε πρόταση, η λέξη που
απαντά σε μια από τις
ερωτήσεις «ποιος; ποια;
ποιο;» λέγεται υποκείμενο
και η λέξη που απαντά στην
ερώτηση «τι κάνει»; Λέγεται
ρήμα.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ - ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ
1. Να υπογραμμίσεις με κόκκινο χρώμα τα υποκείμενα και με μπλε τα
ρήματα:
• Ο καιρός χάλασε.
• Το μήλο σάπισε.
• Το αυτοκίνητο τράκαρε.
• Η πάπια κολυμπά.
• Η βροχή σταμάτησε.
• Ο σκύλος γαβγίζει.
2. Να συμπληρώσεις τα υποκείμενα:
 …………………………………….. μοσχοβολούν.
 …………………………………….. κελαηδούν.
 …………………………………….. διαβάζουν.
 …………………………………….. χάλασε.
 …………………………………….. κοιμάται.
Ποιος; Τι κάνει;
Ο Νίκος γράφει. Ο Νίκος γράφει
Η αγελάδα βόσκει. Η αγελάδα βόσκει
Το πλοίο ταξιδεύει. Το πλοίο ταξιδεύει
Το υποκείμενο μπαίνει πάντα
σε πτώση Ονομαστική .
Θανάσης Πρέντζας 27/9/2016
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 13

15. Ρήμα - Υποκείμενο
2
3. Να συμπληρώσεις τα ρήματα:
 Ο άνεμος …………………………
 Ο χτίστης …………………………
 Η μητέρα …………………………
 Το αυτοκίνητο …………….……
 Οι ψαράδες …………………….
 Οι ζωγράφοι ………….………..
 Οι βάτραχοι…………………….
 Οι εργάτες…………………..….
4. Να υπογραμμίσεις τα ουσιαστικά στο παρακάτω ποίημα:
- Πουλί μου, πώς σ’ αυτά τα μέρη;
Κατέβα, δώσε μου το χέρι.
Κι ο πετεινός της δείχνει κάτου,
που ο σκύλος τέντωνε τα’ αυτιά του:
- Αν θες να μπεις στο σπιτικό μου,
ν’ αποταθείς στο θυρωρό μου.
5. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω προτάσεις αρχίζοντας με κεφαλαίο
γράμμα και βάζοντας τελεία όπου πρέπει.
αύριο θα πάμε στο χωριό είμαστε καλεσμένοι σ’ ένα γάμο θα φύγουμε πολύ
νωρίς το πρωί ο παππούς θα έρθει μαζί μας η αδελφή μου θα μείνει στην
Αθήνα γιατί δουλεύει ελπίζω να περάσουμε ωραία
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
 Η απλή πρόταση έχει ένα ρήμα και ένα υποκείμενο.
 Γράφουμε πάντα κεφαλαίο το πρώτο γράμμα κάθε πρότασης.
 Βάζουμε πάντα τελεία στο τέλος κάθε πρότασης.
Θανάσης Πρέντζας 27/9/2016
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 14

16. ΓΛΩΣΣΑ
Τάξη: Γ1΄ Όνομα: ………………
ΡΗΜΑΤΑ
 Χρωμάτισε τα παρακάτω ρήματα ανάλογα με το τι φανερώνουν:
• με ΓΑΛΑΖΙΟ αν φανερώνουν ότι κάνω κάτι
• με ΚΟΚΚΙΝΟ αν φανερώνουν ότι έπαθα κάτι
• με ΠΡΑΣΙΝΟ αν φανερώνουν ότι βρίσκομαι σε μια κατάσταση
παίζω βάφομαι βάφω ξεριζώνομαι φοβούμαι
κοιμάμαι τρέχω χτυπιέμαι ανεβαίνω κόβομαι
σκουπίζω πεινώ τραγουδώ ζημιώνομαι κατεβαίνω
καρφώνομαι πλένω χαίρομαι λύνω βασανίζομαι
καθαρίζω κυνηγιέμαι κλειδώνω ξεκουράζομαι διαβάζω
δικάζομαι γεμίζω εμποδίζομαι πληρώνω σκέφτομαι
σέβομαι τιμωρούμαι φεύγω βρέχομαι στολίζω
• ή κάνω κάτι (ενεργώ)
• ή παθαίνω κάτι
• ή βρίσκομαι σε μια κατάσταση
Αν μια λέξη
φανερώνει ότι:
τότε η λέξη αυτή
είναι ΡΗΜΑ!
Υπάρχει μοτίβο;
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 15

17. Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 16

18. Ψάρι
1. __________
2. __________
3. __________
4. __________
Γείτονας
1. _________
2. _________
3. _________
4. _________
Ζωγραφίζω
1. _________
2. _________
3. _________
4. _________
ΓΛΩΣΣΑ
ΟΝΟΜΑ:_____________________
1) Βάλε τις παρακάτω λέξεις σε αλφαβητική σειρά.
γράμμα, αγωνία, χτένα, γήπεδο, αερόστατο, χαμομήλι, πυραμίδα
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2) Να υπογραμμίσεις το κομμάτι που είναι ίδιο σε κάθε οικογένεια λέξεων
Α) ζέστη, ζεστός, ζεσταίνω, ζεστασιά, ζεσταμένος
Β) χρώμα, χρωματίζω, πολύχρωμος, χρωματιστός, μονόχρωμος, δίχρωμος
Γ) οικοδομή, οικογένεια, οικοδέσποινα, οικοδομικός, οικοσυσκευή,
οικογενειακός.
Δ) καλλιτεχνικός, τεχνίτης, τεχνολογία, τέχνη, τεχνικός
3) Να διαγράψεις τη λέξη που δεν ανήκει στην ίδια οικογένεια με τις
υπόλοιπες.
Α) πατώ, πάτημα, πατινάζ, πατητός, πατητήρι, πατημασιά
Β) ταξίδι, ταξιδεύω, ταξιδιώτης, ταξί, ταξιδιωτικός, καλοτάξιδος
Γ) μαγεύω, μάγειρας, μαγεία, μαγικός, μαγευτικός, μάγια
Δ) κλέβω, κλειδί, κλειδώνω, κλειδαράς, κλειδαριά, κλειδαρότρυπα
4) Γράψε τέσσερις λέξεις που να ανήκουν στην ίδια οικογένεια λέξεων με τις
παρακάτω.
Βικτωρία
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 17

19. ΦΩΤΟΤΥΠΙΑ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
1) Ξαναγράφω τις παρακάτω προτάσεις συμπληρώνοντας τη λέξη που λείπει, έτσι
ώστε το νόημά τους να είναι ολοκληρωμένο.
• Οι ψαράδες της περιοχής με δίχτυα
____________________________________________________
• Ο Γιάννης ένα γράμμα στη γιαγιά του
____________________________________________________
• Σήμερα ένας δυνατός αέρας
____________________________________________________
• Ο ήλιος στον ουρανό
____________________________________________________
2) Να βάλεις τελεία στο παρακάτω κείμενο όπου χρειάζεται και να διορθώσεις τα
γράμματα που πρέπει να γραφτούν με κεφαλαίο.
σήμερα ξύπνησα αρκετά νωρίς το πρωί είχα υποσχεθεί στη μητέρα να τη βοηθήσω
στα ψώνια έτσι πήγαμε μαζί στη λαϊκή αγορά εκέι αγοράσαμε πατάτες, ντομάτες,
φρούτα και λαχανικά ύστερα περάσαμε από τον φούρνο της γειτονιάς και πήραμε
ψωμί και γάλα γυρίσαμε στο σπίτι κουβαλώντας αρκετές τσάντες.
3) Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραμμίσεις τα ουσιαστικά και να κυκλώσεις τα
ρήματα.
• Η μητέρα σιδερώνει τα ρούχα
• Τα σχολεία ανοίγουν τον Σεπτέμβρη
• Ο Κώστας πήγε εκδρομή
• Ο Γεράσιμος χάλασε την τηλεόραση
• Ο Δημήτρης άνοιξε τα παράθυρα για να αεριστεί η τάξη.
4) Να γράψεις την κατάλληλη ερώτηση για κάθε απάντηση χρησιμοποιώντας τις
κατάλληλες ερωτηματικές λέξεις (πότε, πόσα, ποιο, πόσο, πού, ποια, τι, πώς, γιατί)
• _____________________________________
Δεν ήμουν σπίτι και δεν μπόρεσα να σου τηλεφωνήσω
• ______________________________________________
Όταν μεγαλώσω θαγίνω αστροναύτης
• _____________________________________________
Την αγόρασα 15€
• ______________________________________________
Στον Μανταμάδο, ένα χωριό της Λέσβου
5) Στο τετράδιο των εκθέσεων να γράψεις ένα κείμενο 2-3 παραγράφων με θέμα: «Το
αγαπημένο μου ζωάκι»
Βικτωρία
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 18

20. 6) Γράψε μπροστά από τα ουσιαστικά το σωστό οριστικό άρθρο
__ αλεπού ___πίνακας __ ναύτης
__ μπαλκόνι __ τσάντα __ πόλη
__ ποταμός __ Μαρία __ φως
7) Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με τον κατάλληλο τύπο του οριστικού
άρθρου
• ___ παππούς_ __ Βάσως ποτίζει_ __ λουλούδια_ __ κήπου
• ___ δάσκαλοι άκουγαν ___ φωνές __ _ παιδιών
• ___ κορίτσι ξύπνησε από ___ θόρυβο ___ αυτοκινήτων
8) Να γράψεις μπροστά από τα παρακάτω ουσιαστικά το άρθρο
• η ή οι
__ χαρά __ σωλήνες __ λέξεις
__ σκέψεις __ νύχτα __ γλωσσού
__ ουρανοί __ ποδηλάτες __ κουβέρτα
• της ή τις
___φωτιές ___ μέρας ___ πόλεις
___ ελιάς ___ βάρκες ___ πέτρες
___ ντουλάπας ___ εικόνας ___ ζωής
• τον ή των
___ ηρώων ___ αφεντικών ___ ασβέστη
___ αριθμό ___βράχο ___ καιρών
___ κυμάτων ___ αρωμάτων ___βοριά
9) Να γράψεις τα παρακάτω ουσιαστικά στον άλλον αριθμό όπως στο παράδειγμα.
Ενικός Αριθμός Πληθυντικός
Αριθμός
Πληθυντικός
Αριθμός
Ενικός Αριθμός
ο διαχειριστής οι νησιώτες
ο επιβάτης οι μαθητές
το κτήμα οι γυναίκες
η σελίδα τα χαλίκια
ο αστερίας οι γόμες
το τετράδιο τα βιβλία
η θάλασσα τα χαρτιά
Βικτωρία
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 19

21. Γράφω σε ποιο
σχολείο πηγαίνω.
Περιγράφω πώς είναι
το σχολείο μου (π.χ.
πόσες αίθουσες έχει,
πώς είναι το
προαύλιο).
Γράφω τι άλλο θα
ήθελα να έχει το
σχολείο μου ( π.χ.
αίθουσα
υπολογιστών).
Εκφράζω τα
συναισθήματα μου για
το σχολείο μου ( π.χ.
το αγαπώ, δε θα το
ξεχάσω ποτέ).
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
Θανάσης Πρέντζας 27/9/2016
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 20

22. Κατάλληλο λεξιλόγιο για την περιγραφή ενός σχολείου .
Διάλεξε αυτές που ταιριάζουν στο δικό μας σχολείο.
Ένα σχολείο μπορεί να είναι διώροφο,
τριώροφο, καινούριο, παλιό,
τσιμεντένιο, μεγάλο, μικρό, πέτρινο,
ξύλινο, σύγχρονο
Το προαύλιο μπορεί να είναι άνετο,
ευρύχωρο, στενόχωρο, μεγάλο, μικρό,
φωτεινό
Να έχει επιδαπέδια παιχνίδια,
κυλικείο, αίθουσες, τουαλέτες
παίζω, διασκεδάζω, τρέχω
,ξεκουράζομαι κ.ά.
Αίθουσες : άνετες, ευρύχωρες,
φωτεινές, πολύχρωμες ,
στενόχωρες, μικρές, μεγάλες
βιβλιοθήκη, θρανία, χάρτες κ.ά.
τοπικά επιρρήματα πάνω, κάτω, μέσα, έξω, αριστερά, δίπλα,
πλάι, γύρω, δεξιά, αριστερά, παντού,
πουθενά κ.ά.
Λέξεις που θα σε
βοηθήσουν να
αποφύγεις τις
επαναλήψεις
Μπαίνοντας από , πρόκειται, έχει
χτιστεί από, συναντάς, αντικρίζεις, είναι
βαμμένοι, βρίσκεται, ανεβαίνοντας τη
σκάλα
Συναισθήματα και
σκέψεις
είμαι χαρούμενος, μου αρέσει, βαριέμαι,
διασκεδάζω , μαθαίνω χρήσιμα και
ενδιαφέροντα πράγματα, το αγαπώ , γιατί
………. , θα ήθελα, είμαι ευτυχισμένος/η,
Προτού δώσω το γραπτό μου ,κοιτάζω και αξιολογώ τον
εαυτό μου
1. Περιέγραψα με
λεπτομέρειες το σχολείο μου;
2. Χρησιμοποίησα επίθετα
στην περιγραφή μου;
3. Ξεχωρίζουν οι παράγραφοι
στο κείμενό μου;
4. Πρόσεξα την ορθογραφία
των λέξεων;
5. Μήπως έγραψα πολλές
φορές τις ίδιες λέξεις;
6. Θα αρέσει στους
συμμαθητές μου η περιγραφή
μου;
7. Χρησιμοποίησα σωστά τους
τόνους, τις τελείες και τα
κόμματα;
Χελιώτη Ελένη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 21

23. Περιγράφω ένα κτίσμα – περιγράφω το σχολείο μου
Περιγράφω ένα κτίσμα – περιγράφω το σχολείο μου
2η
παράγραφος (περιγραφή)
Γενική εικόνα ( μέγεθος, υλικό, σχήμα, όροφοι)
Εξωτερικοί χώροι
5η
παράγραφος (περιγραφή)
Αγαπημένος χώρος
Γιατί;
8ο
Δημοτικό Σχολείο
Κερατσινίου
1η
παράγραφος – γνωριμία
Ποιο είναι ; Πού βρίσκεται ; ηλικία του;
3η
παράγραφος (περιγραφή)
1ος
όροφος
Τι έχει ; Πώς είναι ;
4η
παράγραφος (περιγραφή)
2ος
όροφος
Τι έχει ; Πώς είναι ;
6η
παράγραφος επίλογος
Συναισθήματα και σκέψεις μου για τον χώρο
2η
παράγραφος (περιγραφή)
Γενική εικόνα ( μέγεθος, υλικό, σχήμα, όροφοι)
Εξωτερικοί χώροι
5η
παράγραφος (περιγραφή)
Αγαπημένος χώρος
Γιατί;
8ο
Δημοτικό Σχολείο
Κερατσινίου
1η
παράγραφος – γνωριμία
Ποιο είναι ; Πού βρίσκεται ; ηλικία του;
3η
παράγραφος (περιγραφή)
1ος
όροφος
Τι έχει ; Πώς είναι ;
4η
παράγραφος (περιγραφή)
2ος
όροφος
Τι έχει ; Πώς είναι ;
6η
παράγραφος επίλογος
Συναισθήματα και σκέψεις μου για τον χώρο
Χελιώτη Ελένη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 22

24. 1η
παράγραφος
Όνομα , ηλικία, η γνωριμία μαζί
του /της
2η
παράγραφος Εξωτερική
εμφάνιση
Γενική εικόνα, ύψος, βάρος,
μαλλιά, μάτια
3η
παράγραφος Χαρακτήρας και
συμπεριφορά (θετικά και
αρνητικά)
4η
παράγραφος οι συνήθειές της
Τι του/της αρέσει να κάνει, τι
απεχθάνεται, όταν είστε μαζί τι
κάνετε
5η
παράγραφος συναισθήματα
Τι νιώθεις για εκείνον/η
Κάνε μια ευχή για αυτόν/ή και για
τη φιλία σας
Επίθετα για εξωτερική εμφάνιση
Ψηλός/ή, όμορφος/η, ωραίος/α,
αδύνατος/η, στρουμπουλός/ή,
μακριά ,κοντά, καστανόξανθα,
κατσαρά, σγουρά , ξανθά, μαύρα
μαλλιά, πράσινα, καφέ, μπλε, μικρά,
μεγάλα, αμυγδαλωτά μάτια,
στρογγυλό, μακρόστενο πρόσωπο ,
μικρή, λεπτή, χοντρή κομψή, μεγάλη,
μυτερή μύτη
Χαρακτήρας και συμπεριφορά
Ήρεμος/η, ευγενικός/ή,
καλοσυνάτος/η, αστείος/α,
τρυφερός/ή,
γενναιόδωρος/η, τολμηρός/ή,
έμπιστος/η, νευρικός/ή,
ευέξαπτος/η, απότομος/η,
αγενής, εγωιστής
Συναισθήματα
Αγάπη, ευγνωμοσύνη, πάντα θα
ενδιαφέρομαι, είμαι τυχερός/ή,
μακάρι να είμαστε μαζί, υγιής, να
χει υγεία, να πραγματοποιήσει τα
όνειρά του
Χελιώτη Ελένη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 23

25. ………/………./……………..
Μαθαίνω να γράφω Εκθέσεις
Όνομα:
Οδηγίες για την έκθεση:
Τι πρέπει να προσέξω για να γράψω μία σωστή έκθεση:
Μόνα Λίζα, Λεονάρντο
Ντα Βίντσι
Κατ’ αρχήν διαβάζω προσεχτικά το θέμα για να το καταλάβω όσο γίνεται καλύτερα.
Ύστερα, σκέφτομαι και φέρνω στο μυαλό μου, όλα όσα γνωρίζω για το θέμα. Πρέπει να
ξέρω ότι η έκθεση, χωρίζεται σε τρία μέρη: τον πρόλογο, το κύριο θέμα και τον επίλογο.
Προσέχω επίσης τα εξής
 Δεν ξεχνάω να αφήνω παραγράφους. (Αλλάζω παράγραφο όταν αλλάζει το νόημα).
 Προσέχω να μην κάνω ορθογραφικά λάθη, συμβουλεύομαι το λεξικό μου ή ρωτάω την κυρία
μου.
 Κάνω μικρές και όμορφες προτάσεις.
 Κάνω ωραία και καθαρά γράμματα για να φαίνεται όμορφο το γραπτό μου.
 Δε βγαίνω έξω από τα περιθώρια
 Προσέχω να βάζω σωστά τα σημεία της στίξης ( κόμματα, τελείες, ερωτηματικά,
θαυμαστικά, παύλες, αποσιωπητικά ).
 Αφού τελειώσουμε την έκθεσή μας, τη διαβάζουμε και την ξαναδιαβάζουμε με μεγάλη
_προσοχή.
Παράδειγμα έκθεσης… συμπληρώνω κάθε φορά την ημερομηνία, το όνομα, το επώνυμο και
το θέμα της έκθεσής μου στο φύλλο ντοσιέ.
25.09.2012
Γεωργοπόυλου Χριστίνα
Θέμα: Οι διακοπές του καλοκαιριού.
Φέτος το καλοκαίρι ήμουν πολύ τυχερή, γιατί μόλις έκλεισαν τα σχολεία οι γονείς μου
με έστειλαν κατασκήνωση στην Κόρινθο στη Σάμερφαν .Ήταν η πρώτη φορά που θα πήγαινα
κατασκήνωση και είχα μια τεράστια αγωνία
. Όταν έφτασα δε πίστευα στα ματιά μου. Ένας τεράστιος χώρος γεμάτος παιδιά,
γήπεδα ,παιδική χαρά, πισίνα και πολλά ,πολλά σπιτάκια. Εγώ έμεινα στην κοινότητα των
Κυκλάδων και είχα για ομαδάρχισσα την κυρία Μήτιδα .Όλη μέρα κάναμε διάφορα παιχνίδια
και αθλητικές δραστηριότητες. Το μεσημέρι τρώγαμε στην τραπεζαρία και τραγουδούσαμε.
Μετά ξεκουραζόμασταν στα σπιτάκια μέχρι τ΄ απόγευμα που είχε πάλι παιχνίδι. Η μέρα μου
ήταν τόσο γεμάτη, που δεν ήθελα να φύγω. Ήθελα να μείνω όλο το καλοκαίρι εκεί.
Ήταν τόσο ωραία στην κατασκήνωση, που θέλω να ξαναπάω του χρόνου.
Γεωργοπούλου Χριστίνα
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 24

26. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ (23-9-11)
ΘΕΜΑ: Να περιγράψεις με λίγα λόγια το δικό σου δωμάτιο.
Σχεδιάγραμμα έκθεσης (δηλ. πώς θα εργαστείτε στο τετράδιο
παραγωγής γραπτού λόγου):
1η
παράγραφος
Γενική εικόνα
Το όνομα του
χώρου;
Πού βρίσκεται;
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
2η
παράγραφος
Περιγραφή
χώρου
3η
παράγραφος
Οι σκέψεις σου
για το χώρο
αυτό
Πώς είναι αυτός ο
χώρος;
Ποια πράγματα-
έπιπλα έχει;
Τι κάνεις εκεί;
Τι αισθάνεσαι γι’
αυτό το χώρο;
Είναι ο
αγαπημένος σου;
Αραμπατζιδου Χριστίνα-Λυδία
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 25

27. Όνομα_______________
Επώνυμο_____________
Hμ/νία
Μην ξεχνάς,όταν ξεκινάς την παράγραφο
να μπαίνεις λίγο πιο μέσα στη σειρά .
1.Διάβασε τις περιγραφές.Βάλε τελείες εκεί που πρέπει.Χώρισε σε παραγράφους το κείμενο.
Οι περιγραφές στα πλαίσια θα σε βοηθήσουν να χωρίσεις σωστά.Στη συνέχεια ξαναγράψε
το κείμενο διορθωμένο.
Η μαμά της προσπάθησε με χίλια δυο γλυκόλογα να την παρηγορήσει,
αλλά σε κάθε κουβέντα της το κοριτσάκι τσίριζε κι έκλαιγε ακόμα πιο
δυνατά όταν γύρισε ο μπαμπάς της Μαίρης από τη δουλειά του,εκείνη
δεν πήγε να του ανοίξει την πόρτα και να του δώσει ένα φιλί στο μά-
γουλο, όπως έκανε κάθε βράδυ έμεινε κοντά στη Χιονάτη να τη χαι-
δεύει και να την παρακαλάει να γίνει καλά,για να ξαναρχίσουν τα παι-
χνίδια τους ο μπαμπάς της Μαίρης ήταν σπουδαίος βιολόγος εκείνη
όμως δεν ήξερε τι σημαίνει να είναι κανείς βιολόγος όταν τον ρωτού-
σε,της έλεγε ότι έκανε πειράματα.
Από το βιβλίο της Λίτσας Ψαραύτη
Η γάτα που δε νιαούριζε
1η
παράγραφος
Η μαμά προσπά-
θησε να παρηγο-
ρήσει τη Μαίρη,
2η
παράγραφος
Η Μαίρη δεν υπο-
δέχτηκε τον μπα-
μπά γιατί έκανε
συντροφιά στη
γάτα της.
3η
παράγραφος
Ο μπαμπάς της
Μαίρης ήταν βιο-
λόγος και έκανε
πειράματα.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
Χατζημανώλη Αγγελική
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 26

28. Σοφούλα, εσύ που τα ξέρεις όλα, ξέρεις τι είναι η παράγραφος;
Και βέβαια ξέρω. Είναι ένα κομμάτι κειμένου με μία ή δύο ή και περισσότερες προτάσεις.
Δηλαδή αυτή είναι παράγραφος;
Η γάτα χάθηκε απ’ το σπίτι. Ο Μενέλαος τρέχει γρήγορα. Ο τζίτζικας τρελαίνεται για το
καλοκαίρι. Θέλεις παγωτό;
Δεν κατάλαβες καλά. Οι προτάσεις σε μια παράγραφο πρέπει να μιλάνε για ένα πράγμα. Ακόμη,
η πρώτη λέξη της παραγράφου γράφεται πιο μέσα και όταν τελειώσουμε την παράγραφό μας,
συνεχίζουμε στην επόμενη γραμμή. Κοίταξε καλά το παράδειγμα.
Το σπίτι μου είναι αρκετά μεγάλο και ευρύχωρο. Έχει τέσσερα δωμάτια και μεγάλα
μπαλκόνια. Το αγαπημένο μου μέρος, όμως, είναι το δωμάτιό μου.
Το δωμάτιό μου είναι πολύ ζεστό και φωτεινό. Εκτός από το γραφείο και το κρεβάτι ,
υπάρχουν ...........................................
Η παράγραφος, λοιπόν, είναι ένα κομμάτι λόγου φτιαγμένο από προτάσεις που μιλούν για το ίδιο
πράγμα. Όταν θέλουμε να γράψουμε μια παράγραφο, γράφουμε την πρώτη λέξη πιο μέσα . Όταν
τελειώσει και θέλουμε να γράψουμε νέα παράγραφο, ξεικνάμε από την επόμενη σειρά.
Μπράβο σου! Είσαι άριστος μαθητής.
Στις παρακάτω παραγράφους υπαρχει μία πρόταση που δεν ταιριάζει με τις άλλες και πρέπει να
σβηστεί. Μπορεί να τη βρεις και να τη σβήσεις.
Η μαμά πήγε στο μανάβικο και κοίταξε τους πάγκους με τα φρούτα. Τα μήλα ήταν
κατακόκκινα. Τα πεπόνια ώριμα και μυρωδάτα. Τα λαχανικά ολόφρεσκα. Ο παππούς έβλεπε
μανιωδώς τηλεόραση . Αποφάσισε ν’ αγοράσι πατάτες, φασολάκια, ροδάκινα και ντομάτες.
Η παιδική χαρά ήταν γεμάτη παιδιά. Άλλα έκαναν τσουλήθρα και άλλα τραμπάλα. Μερικά είχαν
ανέβει στις κούνιες. Το λεωφορείο ήταν γεμάτο επιβάτες. Ο Πάνος και ο Φώτης έπαιζαν μπάλα.
Στη Ζαχαρούπολη όλα ήταν φτιαγμένα από ζάχαρη. Οι τοίχοι των σπιτιών ήταν από τούρτα και
τα παράθυρα από σοκολάτα. Οι πέτρες ήταν κουραμπιέδες και τα πετραδάκια κουφέτα. Το ποντίκι
είδε τη γάτα και κρύφτηκε. Τα δέντρα ήταν φτιαγμένα από κέικ και από τα κλαδιά τους κρέμονταν
καραμέλες, τσίχλες, γλειφιτζούρια και μπισκότα.
Δύο παιδιά έγραψαν παραγράφους για τη γάτα και το σκύλο. Όμως , ο Σωκράτης ο Μολυβάκης
μπέρδεψε τις προτάσεις των δύο παραγράφων και έγραψε ένα μεγάλο κείμενο . Εσύ πρέπει ν’
ανακαλύψεις τις προτάσεις που μιλάνε για το σκύλο και να τις βάλεις σε μία παράγραφο . μετά με τις
προτάσεις για τη γάτα θα φτιάξεις τη δεύτερη παράγραφο.
Χελιώτη Ελένη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 27

29. Το σκυλάκι μου είναι τόσο συμπαθητικό! Η γατούλα μου είναι πολύ παιχνιδιάρα. Τρώει κοκαλάκια
και κοιμάται στο σκυλόσπιτο. Της αρέσουν τα ποντικάκια και τα ψαράκια. Κοιμάται σ’ ένα καλάθι στην
αποθήκη. Όταν κάποιος πλησιάζει στο σπίτι μας, πετιέται όρθιος και γαβγίζει δυνατά. Όταν πεινάει,
νιαουρίζει παραπονεμένα. Τον πηγαίνω βόλτα στην πλατεία. Σε λίγους μήνες θα γεννήσει σκυλάκια.
1η
παράγραφος ( για το σκύλο)
Το σκυλάκι
2η
παράγραφος ( για τη γάτα )
Η γατούλα
Κι εδώ υπάρχουν δύο μπερδεμένες παράγραφοι . Η μία μιλάει για το δωμάτιο και η άλλη για
τη σχολική αίθουσα. Μπορείς να τις ξεμπερδέψεις και να τις γράψεις σωστά; Μην ξεχάσεις
ότι η πρώτη λέξη γράφεται λίγο πιο μέσα.
Το δωμάτιό μου είναι μικρό. Η σχολική μου αίθουσα είναι μεγάλη. Έχει ένα παράθυρο που βλέπει
στο μπαλκόνι. Έχει τρία μεγάλα παράθυρα και βλέπει στην αυλή του σχολείου. Αριστερά είναι το
κρεβάτι μου. Έχει έναν πίνακα και δύο βιβλιοθήκες. Δίπλα στο παράθυρο έχω το γραφείο μου. Έχει
πολλά θρανία, καρέκλες, την έδρα της δασκάλας .εκεί γράφω, κοιμάμαι,διαβάζω και παίζω . εκεί
μέσα περνάω αρκετές ώρες της ημέρας με τους συμμαθητές μου.
1η
παράγραφος ( για το δωμάτιο )
Το
1η
παράγραφος ( για τη σχολική αίθουσα )
Η
1. Στο τετράδιο εργασιών γράψε μια πράγραφο που να περιγράφει τι έκανες μια καλοκαιρινή
ημέρα.
Χελιώτη Ελένη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 28

30. Παράγραφος
Ονοματεπώνυμο: ………………………………………………………………………
Βρίσκω την αρχή , τη μέση και το τέλος μιας ιστορίας.
Χωρίζω το μύθο του Αισώπου: « Ο Βοριάς κι ο ήλιος» σε 3 παραγράφους και δίνω σε
κάθε μια από αυτές έναν τίτλο. Δεν ξεχνώ το περιθώριο στην αρχή κάθε παραγράφου.
Μια φορά ο Βοριάς κι ο Ήλιος μάλωσαν για το ποιος από τους δυο ήταν πιο δυνατός. Επειδή
όμως δεν μπορούσε κανείς τους να το αποδείξει αυτό, αποφάσισαν ν΄ ‘ αγωνιστούν.
Συμφώνησαν , λοιπόν, να ανακηρυχθεί νικητής εκείνος που θα κατόρθωνε να γδύσει έναν
περαστικό. Αμέσως ο Βοριάς άρχισε να φυσά δυνατά. Τότε ο άνθρωπος έριξε κι άλλο ρούχο
επάνω του , για να μην κρυώνει. Ύστερα ο Ήλιος έριξε μια γλυκιά κι ευχάριστη ζεστασιά κι ο
άνθρωπος πέταξε από πάνω του το ρούχο που είχε προσθέσει. Έπειτα ο Ήλιος έστειλε τις
ακτίνες του καυτές , ώσπου ο περαστικό, μη μπορώντας να αντέξει τη φοβερή ζέστη, γδύθηκε
και πήγε να κολυμπήσει στο κοντινό ποτάμι. Έτσι, αυτό που δεν μπόρεσε να κάμει ο Βοριά με
τη βία , το κατόρθωσε ο Ήλιος με καλό τρόπο.
Μουντράκη Αννα
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 29

31. Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 30

32. 1α
Θαλασσινό σχολείο
Να γράψεις τις παρακάτω λέξεις στη στήλη που
ταιριάζουν:
Χαρτί, μολύβι, σβήστρα, συνδετήρας, τετράδιο,
δασκάλα, δάσκαλος, πίνακας, ξυλομπογιά,
θάλασσα, αστερίας, καρχαρίας, πύργος, άμμος, βάρκα, κοχύλι,
βότσαλο, ομπρέλα, ψαράκι
αρσενικά θηλυκά ουδέτερα
Γράψε τον πληθυντικό αριθμό των παρακάτω ουσιαστικών:
ενικός πληθυντικός ενικός πληθυντικός
χαρτί πίνακας
μολύβι θάλασσα
σβήστρα καρχαρίας
Συνδετήρας πύργος
Τετράδιο βάρκα
δασκάλα κοχύλι
δάσκαλος βότσαλο
ομπρέλα ψαράκι
Γράψε από μια πρόταση για τις λέξεις: βότσαλο, φύκια
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………..
http://users.sch.gr/evniki/ctaksi/index.htmlΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 31

33. 1β Θαλασσινό σχολείο
Να βάλετε παύλα, ερωτηματικό και τελεία όπου πρέπει:
Καλημέρα Πού είναι η Μαρία
Οπου να ’ναι σηκώνεται
Μπορώ να την περιμένω
Ναι, μπορείς
Ευχαριστώ πολύ
Να βάλετε τα αόριστα άρθρα ένας, μια, ένα:
Με περιμένει________ φίλος μου.
____ απ’ αυτές τις μέρες, θα πάμε εκδρομή.
Είδα _____ ωραίο άλογο.
____ νύχτα που ’χε πανσέληνο, καθόμουν στο μπαλκόνι.
.Να βάλετε τα άρθρα και τις καταλήξεις που λείπουν:
το αλεύρ_ το σχολεί_
__ σωλήνες __ βροχής
ο αγοραστ__ των κυνηγ__
__ αγώνων __ ουρανοί
Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τα άρθρα που
λείπουν:
΄Ερχεται _ αδερφός μου και η _ αδερφή μου.
Ακούω __ φωνή __ αδερφής μου.
Στην αυλή __ σχολείου μου μαζεύονται __ μαθητές και ακούω __
φωνές τους.
Να υπογραμμίσετε τα ουσιαστικά στο παρακάτω κείμενο:
Πήρε η γριά ένα τσουβάλι, πήρε κι ο γέρος ένα σκοινί, για να φ
έρουν ξύλα, να μαγειρέψουν το γουρουνάκι.
Πήραν κι ένα σακί με άχυρα και κλείδωσαν το σπίτι.
Και το κλειδί, επειδή το σπίτι ήταν χαμηλό, το χώσανε κάτω από
τα κεραμίδια αποπάνω απ’ την πόρτα.
Να χωρίσετε τις παρακάτω λέξεις σε ουσιαστικά επίθετα
και ρήματα:
(θρανίο, ποτίζω, λεπτός, μαθητής, συζητώ, όμορφος, μπαίνω, αγελάδα,
μαύρος, μένω, λεμόνια, νόστιμος )
Ουσιαστικά Επίθετα Ρήματα
________________ ______________ ______________
________________ ______________ ______________
________________ ______________ ______________
________________ ______________ ______________
http://users.sch.gr/evniki/ctaksi/index.htmlΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 32

34. 1γ Επιστροφή στα θρανία
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
Ρήματα:………………………………………………………………………….
Ουσιαστικά: ………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………….
http://users.sch.gr/evniki/ctaksi/index.htmlΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 33

35. 1δ Το σχολείο ταξιδεύει στο χρόνο
http://users.sch.gr/evniki/ctaksi/index.htmlΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 34

36. 1ε Το σχολείο ταξιδεύει στο χρόνο
http://users.sch.gr/evniki/ctaksi/index.htmlΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 35

37. ΟΝΟΜΑ:………………………………………………………………………………………………………… Γ1 - 20-9-11
Μαθαίνω τα ουσιαστικά και τα ρήματα
Έχουμε δύο μεγάλες γραμματικές κατηγορίες, απαραίτητες για να φτιάξουμε προτάσεις, τα
ουσιαστικά και τα ρήματα.
Τα ουσιαστικά δηλώνουν πρόσωπα, ζώα, πράγματα, αλλά και αφηρημένες έννοιες, δηλαδή
καταστάσεις ή ιδιότητες. Π.χ. ο Κώστας, η γάτα, το θρανίο, η ευτυχία, η αρρώστια, η
μεγαλοψυχία, η ευφυΐα.
Τα ρήματα δηλώνουν πράξεις ή καταστάσεις
Ασκήσεις
1. Υπογραμμίζω τα ουσιαστικά στις παρακάτω φράσεις.
• Ο Γιώργος είναι πολύ καλό παιδί.
• Στην πλατεία υπάρχει ένα άγαλμα του Αριστοτέλη.
• Ο παππούς ένιωθε μεγάλη περηφάνια για το θάρρος του γιου του.
• Η γάτα κοιμάται στο παγκάκι του κήπου.
• Η Μαρία ένιωθε μεγάλη ευτυχία, όταν απέκτησε ένα ποδήλατο.
• Η πωλήτρια μού έδειξε ένα βιβλίο με εικόνες.
2. Βάζω σε κύκλο τα ρήματα.
• Πέρυσι επισκέφτηκα το χωριό του παππού μου.
• Κολύμπησα στη θάλασσα και μάζεψα κοχύλια.
• Ταξιδέψαμε με το πλοίο και επισκεφτήκαμε πολλά νησιά.
• Αύριο θα βρέξει, αλλά ο καιρός μετά θα βελτιωθεί.
3. Γράφω 3 ουσιαστικά στις παρακάτω κατηγορίες.
Πρόσωπα:
Ζώα:
Πράγματα:
Καταστάσεις:
Ιδιότητες:
4. Στο τετράδιο ανάπτυξης θεμάτων να απαντήσεις στην παρακάτω ερώτηση:
Μπορείς να φανταστείς τις δυσκολίες που είχαν τα παιδιά την εποχή που περιγράφει η
Μελπομένη Σμπόρου; (Δες στη σελ. 16 - βιβλίο μαθητή)
Βασιλόπουλος Κωνσταντίνος
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 36

38. ----------------------------------------------------
----------------------------------------------------
----------------------------------------------------
----------------------------------------------------
----------------------------------------------------
----------------------------------------------------
------------------------------------------------------
------------------------------------------------------
------------------------------------------------------
------------------------------------------------------
------------------------------------------------------
------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------
1. Γράφω ουσιαστικά που έχουν σχέση με τη θάλασσα μαζί με τα
άρθρα τους.
2. Γράφω ρήματα που έχουν σχέση με τη θάλασσα.
3. Φτιάχνω δικές μου προτάσεις συνδυάζοντας τα
ουσιαστικά και τα ρήματα από τις παραπάνω ασκήσεις
Ονοματεπώνυμο:………………………………………………
Για να θυμηθώ ....
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ είναι οι λέξεις
που φανερώνουν πρόσωπα,
ζώα, πράγματα ,ενέργεια,
κατάσταση , ιδιότητα.
Για να θυμηθώ .... ΡΗΜΑΤΑ
είναι οι λέξεις που φανερώνουν
ότι ένα ουσιαστικό κάνει κάτι
ή παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε
μια κατάσταση.
Τσαμπίκα ΔρακιούΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 37

39. ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ1
ΟΝΟΜΑ : …………………………………………………………………………….
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ……………………

Άσκηση 1
Βάζω το κάθε ρήμα στην σωστή θέση.
( καλπάζει, φρενάρει, τρώει, σβήνει, χλιμιντρίζει, χαλάει, πηδάει, στρίβει)
Το αυτοκίνητο Το άλογο
Δεν ξεχνώ τις τελείες.
 Άσκηση 2
Διαλέγω κάθε φορά ένα ουσιαστικό και ένα ρήμα, που ταιριάζουν και
γράφω μικρές προτάσεις (Y+Ρ).
Ουσιαστικά
η πόρτα, το καράβι, ο άνεμος, η ομάδα, το παιδί, ο μπογιατζής
Ρήματα
φυσάει, κλείνει, ζωγραφίζει, ταξιδεύει, βάφει, κερδίζει
1. Η πόρτα κλείνει._______________________________________
2. _____________________________________________________
3. _____________________________________________________
4. _____________________________________________________
5. _____________________________________________________
6. _____________________________________________________
Kyra daskala
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 38

40. Ονοματεπώνυμο …………………………………………………………………….
 Μια ομάδα λέξεων που δίνει ένα ολοκληρωμένο νόημα λέγεται πρόταση.
 Η πρόταση αρχίζει με κεφαλαίο γράμμα και τελειώνει σε τελεία.
 Η πρόταση που έχει ένα ουσιαστικό και ένα ρήμα λέγεται απλή.
π.χ. Ο Ανδρέας ζωγραφίζει. Η Ανθή τραγουδάει. Ο σκύλος γαβγίζει.
Γράφω τρεις απλές προτάσεις.
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Ουσιαστικά λέγονται οι λέξεις που φανερώνουν:
πρόσωπα [η Αρτέμης, ο ζωγράφος]
ζώα [το λιοντάρι, η αλεπού]
πράγματα [ η καρέκλα, το ποδήλατο]
ενέργεια [το μαγείρεμα, το σιδέρωμα]
κατάσταση [λύπη, χαρά]
ιδιότητα [ εξυπνάδα, καλοσύνη]
Στις παρακάτω προτάσεις βάφω με κόκκινο χρώμα τα ουσιαστικά.
 Ο Αντώνης παίζει με τη μπάλα του.
 Η κότα κακαρίζει και η γάτα νιαουρίζει.
 Λέρωσα το παντελόνι μου και η μαμά με μάλωσε .
Ρήματα λέγονται οι λέξεις που φανερώνουν ότι κάποιος:
κάνει κάτι [ Η Μυρτώ ποτίζει τον κήπο.]
παθαίνει κάτι [ Ο Αργύρης έσπασε το χέρι του.]
βρίσκεται σε μία κατάσταση [ Η γιαγιά κοιμάται.]
Στις παρακάτω προτάσεις βάφω με πράσινο χρώμα τα ρήματα.
 Το καλοκαίρι κολυμπώ στη θάλασσα και παίζω στην άμμο.
 Τα χελιδόνια και οι πελαργοί φεύγουν για τις ζεστές χώρες.
 Χτες μου τηλεφώνησε η νονά μου.
ΜΜΜααανννόόόλλληηηςςς ΡΡΡάάάννντττοοοςςς 222222---000999---222000000888
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 39

41. 1. Κύκλωσε με κόκκινο τα ρήματα και με πράσινο τα
ουσιαστικά στις παρακάτω προτάσεις.
Ο Κρόνος κατάπινε όλα τα παιδιά του.
Σήμερα ο δάσκαλος έδωσε σε όλους τους μαθητές και
τις μαθήτριες καινούρια βιβλία.
Στην αυλή του σχολείου βρίσκονται πολλά δέντρα και
παγκάκια.
Οι αθλητές τρέχουν στο γήπεδο.
Η μητέρα ετοιμάζει τα παιδιά για το σχολείο.
Ο σκύλος και η γάτα μαλώνουν.
2. Βάλε τις λέξεις στη σωστή αλφαβητική σειρά
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ονοματεπώνυμο:………………………………………………
Αίθουσα, αεροπλάνο, ασθενοφόρο, αυλή,
βιβλιοθήκη, βιβλίο, βιβλιοπωλείο,
γυμναστήριο, γράφω, γήπεδο, γυμνάζομαι,
γραφείο, διευθυντής, διευθύντρια
Τσαμπίκα ΔρακιούΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 40

42. 1. Βάζω τα παρακάτω ουσιαστικά στο κατάλληλο γένος
ο καπετάνιος, η μαθήτρια, ο αθλητής, το κουτάβι, το σχολείο, η πολυκατοικία, οι παπαρούνες, οι
δάσκαλοι, ο παπαγάλος, η ομάδα, τα θρανία, τα βιβλία
2. Στις παρακάτω προτάσεις βάφω με γαλάζιο χρώμα τα ουσιαστικά
που είναι σε ονομαστική πτώση, κάνοντας την απαραίτητη
ερώτηση.
Ο Γρηγόρης παίζει στην αυλή του σχολείου.
Κελαηδάει το καναρίνι στο κλουβί του.
Βράχηκαν τα παιδιά από την ξαφνική μπόρα.
Τα λιοντάρια ζούνε στην Αφρική.
Χορεύει η Μαργαρίτα και η Ιωάννα τραγουδάει .
Ο Νίκος και οι φίλοι του παίζουν ποδόσφαιρο.
Σήμερα η μέρα είναι βροχερή.
ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ
Ονοματεπώνυμο:………………………………………………
ΠΠρρέέππεειι νναα μμάάθθωω……
Τα ουσιαστικά έχουν τρία γένη: αρσενικό, θηλυκό,
ουδέτερο.
ΠΠρρέέππεειι νναα μμάάθθωω…..
Οι διάφορες μορφές που παίρνουν
τα ουσιαστικά λέγονται πτώσεις. Οι
πτώσεις είναι 4: ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ,
ΓΕΝΙΚΗ, ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ, ΚΛΗΤΙΚΗ. Τα
ουσιαστικά που απαντούν στην
ερώτηση ποιος; ποια; ποιο; ποιοι;
ποιες; ποια; βρίσκονται σε
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΠΤΩΣΗ.
Τσαμπίκα ΔρακιούΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 41

43. 3. Να μεταφέρεις τις παρακάτω προτάσεις στον άλλο αριθμό.
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
 Ο εργάτης δουλεύει. Οι εργάτες δουλεύουν.
 __________________________ Τα βουνά είναι ψηλά.
 Το μάθημα άρχισε. ____________________________
 Ο σταυρός είναι χρυσός. ____________________________
 __________________________ Οι πύλες έκλεισαν.
 __________________________ Οι μητέρες φροντίζουν τα μωρά.
 __________________________ Τα λουλούδια μαράθηκαν.
 Ο καφές είναι πικρός. ____________________________
4. Βάζω σε κάθε συννεφάκι τις λέξεις σε αλφαβητική σειρά
παπαγάλος, παγκάκι, παγωτό, παπαδοπαίδι, αλεπού, αληθινός, αλήθεια,
απίθανος, κορίτσι, καρότσι, καρότο, κορδέλα, μαλλιά, μάλλινος, μέλι,
μέλισσα
............................
............................
............................
............................
............................
............................
............................
............................
............................
............................
............................
............................
............................
............................
............................
............................
Τσαμπίκα ΔρακιούΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 42

44. ΟΝΟΜΑ: ……………………………………………………………………………………………............ Γ1 - 23-9-11
Ξεχωρίζω τα γένη και την ονομαστική πτώση των ουσιαστικών
Κάθε ουσιαστικό μπορεί να είναι σε κάποιο από τα τρία γένη:
αρσενικό, θηλυκό ή ουδέτερο.
Ασκήσεις
1. Συμπληρώνω την κατάληξη που λείπει.
Το πλοί … Η καρέκλ … Το ποδήλατ …
Ο πιλότ … Ο γιατρ … Το πατίν …
Η κατεύθυνσ … Το κοπάδ … Ο πλάταν …
Η παρέ … Η πετσέτ … Η γόμ …
Το τετράδι … Η κιμωλί … Το βράδ …
2. Υπογραμμίζω το υποκείμενο του ρήματος.
• Η Μαρία είναι ενοχλητική.
• Ο παππούς ασχολείται με τις κότες.
• Η γιαγιά περνάει τον καιρό της με το πλέξιμο.
• Ο μπαμπάς έχει ένα άσπρο αυτοκίνητο.
3. Βάζω στην κατάλληλη στήλη τα ουσιαστικά:
Πλοίο, γιατρός, πιλότος, κλωστή, παρέα, κατεύθυνση, κούκλα, θρανίο,
σχολείο, παγωτό, άνθρωπος, μαθητής
Αρσενικά Θηλυκά Ουδέτερα
4. Στο τετράδιο θεμάτων να απαντήσεις στην παρακάτω ερώτηση:
Ποιο μέρος του σχολείου μας σου αρέσει πιο πολύ και γιατί;
Η πτώση που χρησιμοποιούμε για να δηλώσουμε ένα πρόσωπο ή πράγμα είναι η
ονομαστική. Από την ονομαστική καταλαβαίνουμε το γένος των ουσιαστικών
και σε ονομαστική είναι πάντα το υποκείμενο του ρήματος.
Το σχολείο μας
Βασιλόπουλος Κωνσταντίνος
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 43

45. Ονοματεπώνυμο ..........................................................................................
Α Ρ Θ Ρ Ο
Οι λεξούλες που μπαίνουν μπροστά από τα ουσιαστικά λέγονται άρθρα.
π.χ. ο οδηγός, η αυλή, το παιδί [ενικός αριθμός]
οι οδηγοί, οι αυλές, τα παιδιά [ πληθυντικός αριθμός]
Τα άρθρα, όπως και τα ουσιαστικά, έχουν ενικό και πληθυντικό αριθμό και τρία γένη:
το αρσενικό [ ο, οι ], το θηλυκό [ η, οι ] και το ουδέτερο [ το, τα ].
Συμπληρώνω το κατάλληλο άρθρο στα παρακάτω ουσιαστικά
........ ποτήρια ........ αλεπού
........ λιοντάρι ........ λύκοι
........ μαθήτριες ........ κυνηγός
........ ψάρι ........ πέτρες
Βάζω τα παρακάτω ουσιαστικά στο κατάλληλο γένος
[ ο παπαγάλος, το σπουργίτι, η πιπεριά, τα φασολάκια, οι αγελάδες, οι πελαργοί,
η μελιτζάνα, ο τυφλοπόντικας, το καράβι, τα χόρτα, οι ποντικοί, οι παπαρούνες ]
ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ
Π Τ Ω Σ Ε Ι Σ
Οι διάφορες μορφές που παίρνουν τα ουσιαστικά, όταν τα χρησιμοποιούμε στο
λόγο μας, λέγονται πτώσεις. Οι πτώσεις είναι τέσσερις :
Ο ν ο μ α σ τ ι κ ή , Γ ε ν ι κ ή , Α ι τ ι α τ ι κ ή κ α ι Κ λ η τ ι κ ή .
Για να βρούμε το ουσιαστικό που βρίσκεται σε Ο ν ο μ α σ τ ι κ ή πτώση, ρωτάμε
ποιος-ποια-ποιο για τον ενικό αριθμό και ποιοι-ποιες-ποια για τον πληθυντικό αριθμό.
π.χ. Ο μαθητής διαβάζει Ιστορία. [ποιος; ο μαθητής]
Οι μαθήτριες διαβάζουν Ιστορία. [ποιες; οι μαθήτριες]
ΜΜΜααανννόόόλλληηηςςς ΡΡΡάάάννντττοοοςςς
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 44

46. Στις παρακάτω προτάσεις βάφω με κόκκινο χρώμα τα ουσιαστικά
που είναι σε ονομαστική πτώση, κάνοντας την απαραίτητη ερώτηση.
 Ο Αντώνης τριγυρνά μέσα στο δάσος.
 Τρέχει η αλεπού να κρυφτεί στη φωλιά της.
 Γλίστρησαν τα παιδιά παίζοντας μέσα στις λάσπες.
 Οι αρκούδες ζούνε στα δάση.
 Το χελιδόνι φτερουγίζει στον ουρανό .
Βάζω σε αλφαβητική σειρά τις παρακάτω λέξεις..
[ πεζοδρόμιο, άγγελος, κουμπαράς, αρχηγός, υπολογιστής, κάλαντα ]
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
[ συρτάρι, βιβλίο, νερό, βρύση, χαρούμενος, στρίβω ]
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
ΞΑΝΑΘΥΜΑΜΑΙ ΠΩΣ ΚΛΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΟΡΙΣΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ
Ενικός αριθμός Πληθυντικός Αριθμός
Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο
Ονομαστική ο η το Ονομαστική οι οι τα
Γενική του της του Γενική των των των
Αιτιατική το(ν) τη(ν) το Αιτιατική τους τις τα
ΜΜΜααανννόόόλλληηηςςς ΡΡΡάάάννντττοοοςςς
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 45

47. Δημοτικό Σχολείο Τρικάλων Ημαθίας
1. Γράψε ξανά το κείμενο βάζοντας τελεία και αντικατέστησε τις υπογραμμισμένες
λέξεις με τις παρακάτω φράσεις και λέξεις.
είναι στολισμένες με, είναι βαμμένο με, έχω κολλήσει, βρίσκονται , είναι
τοποθετημένα
Το δωμάτιό μου
1η
παράγραφος
Γενική
εικόνα
2η
παράγραφος
Περιγραφή
του χώρου
Ο αγαπημένος μου χώρος είναι το δωμάτιό μου έχει
τετράγωνο σχήμα και έχει φωτεινά χρώματα
Απέναντι από την πόρτα υπάρχει η μπαλκονόπορτα
με κουρτίνες οι κουρτίνες έχουν πειρατές και καράβια
στους τοίχους υπάρχουν αφίσες απ΄ τους αγαπημένους
μου ποδοσφαιριστές ακόμη υπάρχουν ένα ξύλινο
κρεβάτι και μία ξύλινη, καφέ βιβλιοθήκη με πολλά
βιβλία δίπλα στο κρεβάτι μου υπάρχουν δύο μεγάλα,
πολύχρωμα κουτιά με παιχνίδια
1η
παράγραφος
Γενική εικόνα
Ο αγαπημένος μου χώρος είναι το δωμάτιό μου.
2. Γράψε μπροστά από τα ουσιαστικά τα άρθρα που ταιριάζουν .
…… προσευχές, …… δάσκαλος , ……….. κυλικείο , …………… ψαλιδάκια
……... πίνακες, ….. αίθουσα , ….. θάλασσα , …….. διευθυντής, …….. γραφείο
3. Βάλε τα ουσιαστικά της παραπάνω άσκησης στη σωστή ομάδα
Αρσενικά ουσιαστικά Θηλυκά ουσιαστικά Ουδέτερα ουσιαστικά
Ο δάσκαλος
Ελένη Χελιώτη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 46

48. Δημοτικό Σχολείο Τρικάλων Ημαθίας
4. Βρίσκω και υπογραμμίζω στις παρακάτω προτάσεις τα υποκείμενα
Ο δάσκαλος ζήτησε να δουλεύουμε σε ομάδες. Ποιος ζήτησε;
Η τάξη είναι φωτεινή και τεράστια.
Οι μαθητές παρακολουθούν μια ενδιαφέρουσα προβολή στην τηλεόραση.
Οι ελαιοχρωματιστές βάφουν την αίθουσα με φωτεινά χρώματα.
5. Συμπληρώνω τα γράμματα που λείπουν στις παρακάτω λέξεις .βάζω και τόνους όπου
χρειάζεται.
Άνθρωπ…ς, οι δάσκαλ…… , το γυμναστήρι….. , το ντουλάπ…… , το παιχνίδ….. ,
Ο Περικλ….ς, ο Δημήτρ….ς, ο μαθητ….ς , ο αθλητ…ς, ο ποιητ…ς, ο οδοκαθαριστ…ς,
Ο καθηγητ…ς, ο φιλόλογ….ς, οι μαθήτρι…..ς, το θρανί…, το γραφεί……. ,
Το βράδ……, το δακρ…., το δόρ……, το στάχ…… , το δίχτ…… , οι πελαργ……
6. Γράψε 5 ουσιαστικά και 5 ρήματα
Ουσιαστικά Ρήματα
7. Ένωσε κάθε λέξη με την πρόταση που την εξηγεί
Ρήμα 
Ουσιαστικά 
Άρθρα 
• Οι λέξεις που μας φανερώνουν πρόσωπα , πράγματα ,ζώα
• Οι λέξεις που μπαίνουν μπροστά από τα ουσιαστικά
• Οι λέξεις που μας δείχνουν τι κάνει κάποιος, τι παθαίνει ή
σε ποια κατάσταση βρίσκεται
Ελένη Χελιώτη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 47

49. Δημοτικό Σχολείο Τρικάλων Ημαθίας
Αν θέλεις , ζωγράφισέ με
Ελένη Χελιώτη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 48

50. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΗΜΑΘΙΑΣ
ΟΝΟΜΑ:…………………………………………………………………… …………….
1. Συμπληρώνω τα κενά με το οριστικό άρθρο τις ή της:
……. συντροφιές …….. ακρογιαλιές
……. μάγισσας …….. εισόδου
……. βουτιάς …….. θάλασσας
……. κοπέλες …….. χελώνας
…….αγκαλιές ……... συμβουλές
2. Συμπληρώνω τα κενά με το οριστικό άρθρο το(ν) ή των:
…….. αγοριών ………ψάλτη
…….. ψαρά ……… ναυτικών
…….. παπά ……… παιχνιδιών
…….. παιδιών ……… συμμαθητή
…….. αυγών ……… χιονάνθρωπο
3. Συμπληρώνω τα κενά με το οριστικό άρθρο η ή οι:
……. γυναίκες ……. γιορτές
……. πόρτα …….. κασετίνα
……. μαθητές ……..μάγοι
……. ναύτες ……. θήκη
…….τσάντα ……. επιβάτες
4. Βρίσκω ποιες λέξεις είναι ουσιαστικά και τις υπογραμμίζω:
(σχολείο, καινούριο, βρίσκεται, κέντρο, χωριού, παλιό, κτίριο, αποτελείται,
κουτσός, κουζίνα, ηλεκτρονικών, υπάρχουν, παίζοντας, μέσα, χώρος, βάζο)
5. Γράφω στον άλλο αριθμό τα ουσιαστικά της παραπάνω άσκησης:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
6. Κλίνω στο τετράδιο της Γλώσσας δύο από τα παραπάνω ουσιαστικά.
ΚΑΡΑΜΒΑΚΑΛΗ ΚΛΕΟΝΙΚΗ
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 49

51. ΜΑΘΑΙΝΩ
ΟΝΟΜΑ:__________________________________________________________
1. ΤΟ ΟΡΙΣΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ
Οι μονοσύλλαβες λέξεις ο, η, το, οι, τα που μπαίνουν μπροστά από τα
ουσιαστικά για να δείξουν το γένους τους λέγονται οριστικά άρθρα.
Τα οριστικά άρθρα δηλώνουν ένα ορισμένο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα.
π.χ. Ο δρόμος είναι στενός.
Η αδερφή μου έχει μακριά μαλλιά.
Το πάρκο είναι καταπράσινο.
Τα άρθρα δε μένουν πάντα ίδια σε όλες τις πτώσεις. Αλλάζουν και παρουσιάζονται με
διάφορες μορφές.
Κλίση οριστικού άρθρου
Πτώσεις Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική ο η το οι οι τα
Γενική του της του των των των
Αιτιατική το(ν) τη(ν) το τους τις τα
2. ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
(γένη, αριθμοί, ονομαστική πτώση)
Τα γένη των ουσιαστικών είναι τρία: το αρσενικό, το θηλυκό και το
ουδέτερο. Το γένος μπορούμε να το ξεχωρίσουμε από το άρθρο. Τα ουσιαστικά που παίρνουν
μπροστά τους το άρθρο ο λέγονται αρσενικά, αυτά που παίρνουν μπροστά το η λέγονται
θηλυκά και αυτά που παίρνουν μπροστά το άρθρο το λέγονται ουδέτερα.
π.χ. Ο ήλιος λάμπει.  αρσενικό
Η σκάλα είναι ξύλινη.  θηλυκό
Το νερό είναι κρύο.  ουδέτερο
Τα ουσιαστικά έχουν δύο αριθμούς: τον ενικό και τον πληθυντικό. Όταν
μιλάμε για ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα, χρησιμοποιούμε τον ενικό αριθμό, ενώ όταν μιλάμε
για πολλά πρόσωπα, ζώα ή πράγματα, χρησιμοποιούμε τον πληθυντικό αριθμό.
π.χ. Ο κύκλος είναι μικρός.  ενικός αριθμός
Οι χώρες είναι γειτονικές.  πληθυντικός αριθμός
Οι διάφορες μορφές που παίρνει το ουσιαστικό όταν κλίνεται λέγονται
πτώσεις. Οι πτώσεις των ουσιαστικών είναι τέσσερις: η ονομαστική, η γενική, η αιτιατική και η
κλητική. Για να βρεις τα ουσιαστικά που είναι σε ονομαστική πτώση, απάντησε στην ερώτηση
«ποιος; ποια; ποιοι; ποιες;».
π.χ. Ποιος φωνάζει;  Ο πατέρας.
Ποια μαγειρεύει;  Η μητέρα.
Ποιες είναι οι κοπέλες;  Οι φίλες μου.
Τα άρθρα της ονομαστικής
Γένος Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
αρσενικό ο επιβάτης οι επιβάτες
θηλυκό η κουρτίνα οι κουρτίνες
ουδέτερο το θρανίο τα θρανία
Παλάνης Αθανάσιος
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελίδα 50