Μαθηματικά και γλώσσα στο νηπιαγωγείο

1. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ
ΓΛΩΣΣΑ
ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΑΓΓΕΛΙΑΝΩΝ
ΓΙΑΝΝΑΚΗ ΒΑΓΙΑ

2. ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
ΣΤΟ
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

3. Χωρίζονται σε 5 άξονες:
1.Αριθμοί και πράξεις – φυσικοί αριθμοί ως το 10 και
πράξεις
2.Χώρος και γεωμετρία – προσανατολισμός στο χώρο,
γεωμετρικά σχήματα,μετασχηματισμοί και οπτικοποίηση
3.Εισαγωγή στην αλγεβρική σκέψη – κανονικότητες και
ισότητες
4.Μετρήσεις – εισαγωγή στη μέτρηση
μήκους,επιφάνειας,όγκου και χωρητικότητας
5.Στοχαστικά μαθηματικά – οργάνωση δεδομένων και
εισαγωγή στην πιθανότητα

4. Αποσαφηνίζεται ότι τα περισσότερα
από τα στοιχεία αυτά τα παιδιά της
προσχολικής ηλικίας δεν τα
«διδάσκονται», ούτε τα «μαθαίνουν» με
την παραδοσιακή έννοια των όρων.
Απλά μέσα από ατομική αναζήτηση ή
παιγνιώδεις διαδικασίες κάνουν μια
αρχική γνωριμία και έχουν μια πρώτη
εμπειρία μαζί τους.

5. ΑΡΙΘΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΙΣ
•Απαγγέλουν,διαβάζουν και γράφουν αριθμούς ως το 10
•Αναγνωρίζουν αριθμητικές ποσότητες
•Καταμετρούν πραγματικά αντικείμενα (π.χ. τους παρόντες
μαθητές)
•Διερευνούν πώς κατασκευάζονται οι αριθμοί ως το 10 (π.χ.
βρίσκουν διαφορετικούς τρόπους για να χωρίσουν σε δυο ομάδες
6 κύβους)
•Πρόσθεση και αφαίρεση – διερευνούν καταστάσεις ‘’βάζω ακόμα’’,
‘’βάζω μαζί’’, ΄΄βγάζω’’ και κατασκευάζουν απλά προβλήματα
•Πολλαπλασιασμός και διαίρεση – ομαδοποιούν αντικείμενα σε
δυάδες,τριάδες,τετράδες και πεντάδες-μοιράζουν αντικείμενα σε
δυάδες και τριάδες

6. ΑΛΓΕΒΡΑ
•Αναγνωρίζουν,περιγράφουν και συμπληρώνουν μοτίβα
ή άλλες κανονικότητες,εντοπίζουν τα στοιχεία που
λείπουν ή τα στοιχεία που είναι λάθος,περιγράφουν με
λόγια μια κανονικότητα
•Κατασκευάζουν δικά τους μοτίβα,δικές τους δηλαδή
κανονικότητες
•Διερευνούν την έννοια της ισότητας και της ανισότητας

7. ΧΩΡΟΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ-ΜΕΤΡΗΣΗ
•Θέσεις,διευθύνσεις,διαδρομές,μέσα από παιχνίδια
προσανατολισμού στο χώρο (πάνω-κάτω,μπρος-
πίσω,αριστερά-δεξιά)
•Αναγνωρίζουν απλούς χάρτες εντοπίζοντας θέσεις και
διαδρομές,παίζουν παιχνίδια κρυμμένου θησαυρού
•Αναγνωρίζουν και ταξινομούν τα βασικά επίπεδα και
στερεά σχήματα και τα κατασκευάζουν με διάφορα μέσα
•Πραγματοποιούν μετρήσεις:
μήκους,πλάτους,επιφάνειας,όγκου

8. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ
•Διαβάζουν πληροφορίες σε εικονογράμματα και
διαγράμματα
•Θέτουν ερωτήματα που μπορούν να απαντηθούν με
συλλογή δεδομένων
•Συλλέγουν δεδομένα μέσω μικρών ερευνών (π.χ. ποιό
είναι το αγαπημένο μου χρώμα ) και κατασκευάζουν
διαγράμματα με υλικά ή εικονογράμματα

9. ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ
•Περιγράφουν ένα γεγονός ως βέβαιο,πιθανό,αδύνατο
(π.χ. κατασκευάζουν τη χώρα του ποτέ,του πάντα,του
μερικές φορές )
•Πραγματοποιούν απλά πειράματα τύχης και καλούνται
να κάνουν πρόβλεψη
(π.χ. ρίψη κέρματος,ζαριού,σβούρας,εξετάζοντας τα
πιθανά αποτελέσματα)

10. Η ΓΛΩΣΣΑ
ΣΤΟ
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

11. Χωρίζεται σε 4 δεξιότητες:
1.Κατανόηση προφορικού λόγου
2.Παραγωγή προφορικού λόγου
3.Κατανόηση γραπτού λόγου
4.Παραγωγή γραπτού λόγου

12. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ
•Ακούμε προφορικά κείμενα στην τάξη και σχολιάζουμε τους
διαφορετικούς τρόπους που παράγεται ένα κείμενο ανάλογα με
τους αποδέκτες του (π.χ. ποιός μιλάει,γιατί μιλάει έτσι,πώς μιλάμε
στην κυρία,στους συμμαθητές,κλπ)
•Εκθέτουμε τα παιδιά σε διαφορετικά μοντέλα οργάνωσης
προφορικού λόγου μέσα από την απαγγελία ποιήματος,την
αφήγηση ενός γεγονότος,τους καθημερινούς διαλόγους μεταξύ
φίλων κλπ.
• Τα καλούμε να αναγνωρίσουν:
αστεϊσμούς,προειδοποιήσεις,συστάσεις,απειλές
•Διηγούνται ιστορίες που έφτιαξαν τα ίδια χρησιμοποιώντας
κωδικοποιημένες φράσεις έναρξης και λήξης (π.χ. μια φορά κι
έναν καιρό,και ζήσαν αυτοί καλά,κλπ )
•Αναζητούν λέξεις που αρχίζουν από την ίδια συλλαβή με μια λέξη
μοντέλο (π.χ. καμπάνα-καπέλο )
•Κατασκευάζουν ποιήματα με ρίμα και παίζουν γλωσσοδέτες
•Γνωρίζουν μεταφορικές εκφράσεις

13. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
•Παίζουν παιχνίδια με λέξεις όπου επισημαίνουν το αρχικό και το
τελικό φώνημα μιας λέξης
•Εντοπίζουν λέξεις που με την αλλαγή του τόνου μετασχηματίζεται
το νόημά τους (π.χ. μήλο-μιλώ )
•Φτιάχνουν το λεξικό της τάξης
•Χρησιμοποιούν εκφράσεις (π.χ.έπειτα,ύστερα,και
τότε,ξαφνικά,όμως,κλπ) για να ενώσουν τα διαφορετικά σημεία
μιας ιστορίας
•Καλούνται να κάνουν υποθέσεις για το τί λείπει από τα παραμύθια
που αφηγείται ο εκπαιδευτικός και στα οποία έχει αφαιρέσει τις
συνδετικές λέξεις
•Διηγούνται μια ιστορία βασισμένη σε ψηφιακές φωτογραφίες

14. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
•Αναγνωρίζουν ότι ο γραπτός λόγος είναι φορέας μηνυμάτων που
πραγματώνονται με τη μορφή κειμένου,μέσα από την επεξεργασία
πινάκων αναφοράς ,παρουσιολόγιου,ταμπέλες
οδών,καταστημάτων,ετικέτες προιόντων,κλπ.
•Αντιστοιχίζουν λέξη με εικόνα
•Αναζητούν απαντήσεις σε ερωτήματά τους ή λύσεις σε
προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην τάξη,σε έντυπα με τα οποία
έχουμε εξοπλίσει την αίθουσα,όπως:
λογαριασμούς,εισιτήρια,προσκλήσεις,ευχετήριες κάρτες,λεξικά
,εγκυκλοπαίδειες,κλπ
Με βάση το εξώφυλλο ενός βιβλίου καλούνται να κάνουν
υποθέσεις για το περιεχόμενό του
Διαβάζουν παραμύθια στους συμμαθητές τους ακολουθώντας τις
συμβάσεις ανάγνωσης: φορά ανάγνωσης από αριστερά προς τα
δεξιά,από πάνω προς τα κάτω ,από την αρχή προς το τέλος

15. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
•Δημιουργούμε αφίσες με προκαθορισμένο στόχο
•(π.χ.UNICEF )
•Εμπλέκουμε τα παιδιά σε δραστηριότητες καταγραφής και
μορφοποίησης κειμένου στον Η/Υ
•Τα παροτρύνουμε να κρατούν σωστά το μολύβι
•Τα παροτρύνουμε να κρατούν σε ορθή στάση το σώμα τους όταν
γράφουν
•Τα παιδιά σχεδιάζουν σύντομα κείμενα και τα υπαγορεύουν στην
νηπιαγωγό ή τα γράφουν όπως μπορούν

16. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
ΓΛΩΣΣΑΣ

17. ΠΡΩΤΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Δραστηριότητα από την δεξιότητα:
παραγωγή προφορικών κειμένων
 Στόχος: κατακτούν φθόγγους και
φωνήματα στην ελληνική

20. ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Δραστηριότητα από την δεξιότητα:
κατανόηση προφορικών κειμένων
 Στόχος: συνειδητοποιούν ότι οι λέξεις
που χρησιμοποιούν αποτελούν τα
δομικά στοιχεία των προφορικών τους
κειμένων, αναζητώντας σε κείμενο
σύνθετες λέξεις

21. Περιγραφή κύριας δραστηριότητας:
Επειδή το κείμενο έχει πολλές σύνθετες
λέξεις,αφιερώνουμε κάποιες ημέρες για να
ασχοληθούμε εκτενέστερα με τις λέξεις αυτές.
Αφού εμπεδώσουμε τί είναι οι σύνθετες
λέξεις,τις ψάχνουμε στο βιβλίο και τις
καταγράφουμε.
Αποφασίζουμε για να μη χαθούν, να τις
τοποθετήσουμε στις τέσσερις πλευρές του
παλατιού του βασιλιά,το οποίο και μετονομάσαμε
σε παλάτι των σύνθετων λέξεων.

23. ΤΡΙΤΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Δραστηριότητα από την δεξιότητα: παραγωγή
προφορικών κειμένων
 Στόχος: να κατακτήσουν φθόγγους και φωνήματα στην
ελληνική παίζοντας παιχνίδια λέξεων με τα φωνήεντα
Περιγραφή εισαγωγικής δραστηριότητας:
Διαβάζοντας το παραμύθι απομονώνουμε την κραυγή
΄΄ααααααα…΄΄ του Αστερούλη που έβγαλε πέφτοντας στη γη.
Ψάχνουμε να βρούμε ποιές άλλες φωνούλες της αλφαβήτας
έχουν τόσο βροντερό ήχο όπως το α. Ανακαλύπτουμε έτσι
τους ΄΄φωνακλάδες΄΄ της αλφαβήτας, τα 7 φωνήεντα δηλαδή.

27. ΤΕΤΑΡΤΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Δραστηριότητα από την δεξιότητα: παραγωγή
προφορικών κειμένων
 Στόχος: να κατακτήσουν φθόγγους και φωνήματα στην
ελληνική παίζοντας παιχνίδια λέξεων με τα σύμφωνα και το
αρχικό γράμμα της λέξης
Περιγραφή εισαγωγικής δραστηριότητας:
Κατά την ανάγνωση του παραμυθιού τα παιδιά
ενθουσιάζονται με την γοργόνα που προσπαθεί να μεταφέρει
τον ήρωα-Αστερούλη στον ορίζοντα, προκειμένου να
σκαρφαλώσει από εκεί στον ουρανό.
Ζητούν να φτιάξουμε κι εμείς μια γοργόνα στην τάξη μας, το
οποίο και κάνουμε.

28. Περιγραφή κύριας δραστηριότητας:
Αφού κατασκευάσαμε την γοργόνα ,αποφασίζουμε κάτω από την
ουρά της να βάλουμε τα φωνήματα που μας περίσσεψαν από την
προηγούμενη δραστηριότητα με τα φωνήεντα. Έτσι και κάνουμε.
Συζητάμε για τα φωνήματα αυτά, μαθαίνουμε ότι τα λένε
σύμφωνα, βρίσκουμε λεξούλες που ξεκινούν από αυτά, τα
γράφουμε σε χαρτί, τα φτιάχνουμε με πλαστελίνη.
Κολλάμε την γοργόνα που κατασκευάσαμε σε ένα μεγάλο
χαρτόνι και γύρω της προσθέτουμε και άλλα θαλάσσια όντα που
συναντάμε στον βυθό και το όνομά τους αρχίζει από σύμφωνο.
Κάτω από το καθένα γράφουμε το όνομά του παραλείποντας το
αρχικό του γράμμα.
Τα παιδιά καλούνται να βρουν το αρχικό γράμμα που λείπει από
την κάθε λέξη, ψάχνοντας κάτω από την ουρά της γοργόνας.

32. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΟΛΟΥΣ ΣΑΣ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΣΑΣ